Saúde Intestinal - 5 práticas possíveis para manter-se saudável
Técnicas de leitura para apresentação de textos jornalísticos UFRN
1. Universidade Federal do Rio Grande do Norte
Centro de Ciências Humanas, Letras e Artes
Departamento de Comunicação Social
Técnicas de leitura
para apresentação de textos jornalísticos
GUIA DE ESTUDO
Prof. Adriano Gomes
3. Universidade Federal do Rio Grande do Norte
Centro de Ciências Humanas, Letras e Artes
Departamento de Comunicação Social
Técnicas de leitura1
1) A VOZ
O ser humano pré-histórico exprimia-se por sons e gestos. Com o
desenvolvimento da inteligência descobriu que os sons que emitia inconscientemente num
esforço, na luta ou na dor, serviriam para exteriorizar seus sentimentos. Dava a voz um
poder sobrenatural, pois era um meio de comunicação com os espíritos, a quem atribuíam
todas as paixões humanas: cólera, vingança, bondade, que julgavam afastar ou atrair com a
prática das magias orais. Utilizamos o aparelho fonador quando cantamos ou falamos (vias
respiratórias, boca, “cordas” vocais, laringe, pulmões, coração e diafragma).
A respiração é o principal mecanismo biológico na produção da voz. Os
pulmões produzem o ar, indispensável ä produção do som vocal. As suas fases para o
fenômeno da respiração são as seguintes:
1) Inspiração - Entrada do ar para os pulmões, através das fossas nasais (o nariz)
2) Expiração - Saída do ar dos pulmõesa. À medida que o ar vai saindo dos pulmões, as
pregas vocais (dobras membranosas que se acham na laringe) contraem-se ou afrouxam-se
emitindo sons, subordinados esses a um comando cerebral. A boca e as fossas nasais agem
como caixas de ressonância.
1
Guia de estudo elaborado com base nos trabalhos dos seguintes autores e professores: Manual de Voz e
Dicção, de Lilia Nunes; Manual de Dicção e Expressão vocal, da profª Valéria Carvalho (Depto. de Artes da
UFRN), Apostila da profª Graziela de Salerno; Apostila da fonoaudióloga Samantha Guarines.
4. 2) RESPIRAÇÃO:
O primeiro cuidado que se deve tomar para que a voz adquira a qualidade desejada é
respirar corretamente. Existe, normalmente, a falta de sincronia fono-respiratória, o que
prejudica sensivelmente a fabricação da voz mais adequada. Algumas pessoas falam
quando ainda estão inspirando ou continuam a falar quando o ar praticamente já
terminou. Assim, não há aproveitamento do ar.
2.1) A RESPIRAÇÃO DIAFRAGMÁTICA:
O processo de respiração diafragmática ocorre da seguinte forma: a cavidade
abdominal e a cavidade toráxica são separadas pelo diafragma – músculo transversal que
está situado no corpo em forma de cúpula. Quando inspiramos, o diafragma abaixa-se e a
cavidade toráxica aumenta. Com este movimento, os pulmões reagem como dois foles,
dilatando-se, o que provoca uma instantânea rarefação do ar, mas até o fim da inspiração,
os pulmões estão novamente repletos. Na expiração, o diafragma eleva-se e os pulmões
contraem-se, expelindo o ar.
3) ANATOMIA E FISIOLOGIA DO APARELHO FONADOR:
3.1) Sistema fonador:
-
Boca
-
Língua
-
Faringe
-
Laringe
-
Traquéia
3.2) Sistemas interdependentes:
- Respiratório (passagem do ar)
- Pulmonar (emissão do ar)
- Buco-maxilo-facial (articulação)
- Sistema nervoso central e periférico
5. 3.3) Diafragma:
É um grande músculo transversal que tem a forma de abóbada e que separa a
cavidade torácica da cavidade abdominal. É constituído de fibras musculares que se fixam
na base da caixa torácica. Os pulmões e o coração apoiam-se sobre a sua face superior; sob
a face inferior estão o fígado, estômago, rins e intestinos. No momento da inspiração, o
diafragma contrai-se e sua abóbada perde a curvatura, voltando à sua posição inicial na
expiração.
4) DICÇÃO:
A dicção é a pronúncia dos sons das palavras. A deficiência na dicção é quase
sempre provocada por negligência. É costume quase generalizado omitir os R e os S no
final das palavras. Um exercício útil para melhorar a dicção é fazer leitura em voz alta.
6.
Para falar melhor:
1 - Ênfase - É a energia da fala, a vitalidade das palavras faladas. A colocação correta da
sílaba tônica é o primeiro passo na ênfase, porque a força e a vida das palavras estão na sua
tônica. Assim como a palavra tem a sua sílaba tônica, em uma frase existem palavras que
exigem maior ênfase ao serem enunciadas.
2 - Entonação - É a música da linguagem. Cada palavra tem a sua entonação certa,
sugerida pelo seu significado. A variedade melódica da entonação tem por finalidade
facilitar a compreensão.
3 - Pronúncia - É a articulação que dá claridade e nitidez ä palavra. A boa articulação faz
ressaltar todas as qualidades da voz. Elementos fundamentais: vogais + consoantes +
sílabas.
Obs. 1 - Uma pronúncia defeituosa advém de razões físicas e psicológicas. A voz determina
a própria personalidade de quem fala. Se estamos alegres, tristes, apressados, seguros, etc.
A primeira identificação desse comportamento é transmitida pela voz.
Obs. 2 Para uma boa dicção é preciso aprender a técnica do ato respiratório: inspiração pausa - expiração.
5) VELOCIDADE:
Outra dúvida que surge é quanto a velocidade correta a ser empregada na fala:
rápida, muito rápida, lenta, muito lenta. Cada orador e cada assunto terão sua velocidade
própria, dependerão da capacidade de respiração, da emoção, da clareza da pronúncia e da
mensagem transmitida. Alguém dizendo: passou rápido como a luz, é evidente que a
velocidade será maior que a normal.
6) EXPRESSIVIDADE DA FALA
Além desses aspectos, é bom atentar para a expressividade dedicada às palavras
dentro da frase. Cada palavra possui uma ou mais sílabas importantes, assim
como cada frase possui uma ou mais palavras mais importantes dentro da
pronúncia mais ou menos acentuada dessas sílabas ou palavras, a mensagem
poderá ser outra, Assim, podemos dizer: sábia, sabia e sabiá.
7) ALTURA E INTENSIDADE:
7. É preciso também exercitar e variar a intensidade da voz.: forte ou faca. A voz
precisa encontrar a altura adequada – aguda ou grave – para não irritar os ouvintes. A voz é
o veículo fundamental no transporte da mensagem e que, portanto, requer cuidado para não
prejudicar a comunicação.
Técnicas de leitura oral
MANCHETES
1) ESCALADA DO MEDO. TROPAS AMERICANAS ABREM FOGO CONTRA CIVIS
NO IRAQUE.
2) E NA NOSSA GUERRA DIÁRIA... A QUEM RECORRER QUANDO A DROGA
TORNA-SE A PRINCIPAL PARCEIRA DOS FILHOS.
3) POPÓ ATINGE O PESO IDEAL PARA TENTAR UNIFICAR OS TÍTULOS EM
CHICAGO.
4) O ASSASSINATO QUE CHOCOU OS AMERICANOS COMEÇA A SER
ESCLARECIDO COM A PRISÃO DO MARIDO DA VÍTIMA.
5) CARGA PESADA. TRABALHADORES SOFREM DO ESTRESSE PÓS FERIADO.
SERÁ QUE É POSSÍVEL ENTRAR NA ROTINA SEM SOFRIMENTO?
6) ELE, DE NOVO. O TOMATE É MAIS UMA VEZ RESPONSÁVEL PELA ALTA DA
INFLAÇÃO - E A QUEDA DOS JUROS É IMPROVÁVEL.
7) SAFRA DE OURO. A RIQUEZA DA SOJA TRANSFORMA PRODUTORES NOS
NOVOS MILIONÁRIOS DO CAMPO. VEJA AGORA NO JORNAL DA GLOBO.
8) FISCAIS
DO
RIO
DE
JANEIRO
ACUSADOS DE CORRUPÇÃO VÃO PASSAR A
NOITE NA CADEIA.
9) MOMENTOS
DRAMÁTICOS NUMA PENITENCIÁRIA DE
MINAS. PRESOS
REBELADOS AMEAÇAM MATAR REFÉNS.
10) O PREÇO DO PESO: QUARENTA POR CENTO DOS BRASILEIROS ESTÃO ACIMA
DO PESO E JÁ CUSTAM MAIS DE UM BILHÃO DE REAIS AOS COFRES PÚBLICOS
11) TUBARÕES ATACAM NO RECIFE E ATLETA TEM PARTE DA PERNA
DILACERADA.
8. 12) PROCURA-SE UM PATRÃO. CIDADE DE DESEMPREGADOS SE OFERECE COMO
MÃO-DE-OBRA EM CLASSIFICADOS E NA INTERNET.
13) UM ROSTO NOVO EM FOLHA. COMO SERIA A FACE DE SADDAM HUSSEIN,
CASO ELE SE SUBMETESSE A UMA CIRURGIA PLÁSTICA? DAQUI A POUCO, NO
JORNAL DA GLOBO.
14) DOR NO BOLSO. PLANO DE SAÚDE SOBE QUASE 9,5% A PARTIR DE MAIO.
15) TRISTE
HISTÓRIA.
CORPOS
DE MULHER E BEBÊ ENCONTRADOS NUMA
PRAIA PODEM DESVENDAR O MISTÉRIO QUE COMOVEU OS
(MANCHETES DE “O JORNAL DA GLOBO”)
ESTADOS UNIDOS
9. TÉCNICAS DE LEITURA ORAL
FRASES PARA INTERPRETAÇÃO
O que era aquilo, meu Deus? Quero ver! Deixa de ser chato! Ah, é assim? Não interessa!
Vem cá! Ah, bom! Eu me saí bem, não? Ei! Que negócio é este? Puxa, que transformação!
Está quase perfeito... Você é tão inteligente! A senhora me dá licença? Então, aceita? É
mesmo? Mas isto é maravilhoso! Ele fala francês? Não vejo necessidade... Que é que você
acha? Não importa que lhe faça algumas perguntas? Não pode ser outra coisa! Fica bem
assim? Se eu tivesse o dinheiro... Como agir, então? Pra criar problemas? Isso ele disse... E
a verdade? Mas por que iria ele fazer tal coisa? Meu amigo, do que se trata? Fez boa
viagem? Jóias? Para que eu quero jóias? Seguí-los para onde? Isso é pura idiotice! O que
você faria em meu lugar? Saia, já disse! Tem alguém em casa? Então!... Você nunca se
importou comigo! Espere...quem é você? Que lugar tenebroso! Você está bem mesmo?
Outra vez? Oh, meu Deus! O quê? Puxa, desculpe! Afinal, que espécie de pai é o senhor?
Entre! Você está bêbado? Minha nossa! Oh, não! Que é que ele tem? Coitadinho....Isso não
se faz! Que boas notícias! Vamos almoçar? Sabe o que eu disse? Há quanto tempo! Que
foi? Acordei você? Não seja infantil! E então? Você vai aceitar? Acho bom! Bobagem!
Você?? Como? É um louco! E se eu não conseguir? É a vida! Qual é? Estás a fim de quê?
Você não pode falar assim! Quem vem para jantar? Não admito ofensas! Você vai demorar
muito? Incrível...! Como dorme... Parece uma eternidade! É grave? Nunca pensei que ele
fosse tão grosseiro! Posso dizer uma coisa? Eu te amo...Logo depois...Eles quem? Qual é a
idéia? Já escreveu alguma coisa inteligível? Pronto! Vai começar tudo de novo... Será que
ela não se cansa de ficar nessa apatia? Quero ver isso! Sim senhor!.... Estou com uma
fome!... Posso espiar? Acho que já sei do que se trata! Eu não lhe disse? O que foi que ele
disse? Eu não ouvi. Não vou ouvir mais nada, vou é sair! Você vai me ouvir até o fim...
Volte já aqui! Vou para fora, fora, fora! Pare com esses gritos! Será que você ficou louco
de repente? Fiquei sim. O que é que você tem, seu... idiota? Eu não tenho nada, está
ouvindo? Fale mais baixo! Meu Deus, que frio medonho...! Então? Fale de uma vez! Isto
por acaso lhe pertence? Sim, é meu. Não diga! Que novidade é essa? É seu por que? Como
“por que”? Acho que você não compreendeu bem... Desde quando isso lhe pertence? Como
“desde quando”? Desde sempre! Ah! Isso é que não... Pare com isso! E não grite! O que foi
que houve? Por que estão gritando? Você é um intrigante! O que? Eu, um intrigante??
Cale-se! In-tri-gan-te! Puxa, que alívio... Quem lhe botou esta idéia na cabeça? Você
conhece aquela rua? Heim?... O que? ... Desculpe estava falando comigo? Bem... eu... acho
que sim... Deixa eu ver... Ah, conheço sim! Que coisa! Que coisa...O que? É revoltante! É...
horrível! O que é que você acha? Eu... não sei... não sei mesmo! Por que você não me
contou tudo isso? Eu não entendi nada. Mentira!! Não, não é mentira! Não quero ouvir
mais nada, pronto!
Adaptado do curso de Impostação de Voz (Prof.ª Graziella de Salerno)
10. Técnicas de leitura oral
EXERCÍCIO DE VOZ E DICÇÃO
Variar as inflexões das frases seguintes, de acordo com o sentimento sugerido:
Orgulho
Humildade
Revolta
Cólera
Reflexão
Excitação
Calma
Aversão
Castigo
Perdão
Alvoroço
Tranqüilidade
Desejo
Renúncia
Angústia
Alívio
Respeito
Desprezo
Amor
Ódio
Alegria
Tristeza
Comando
Pedido
Admiração
Horror
Remorso
Inconsciência
Espanto
Indiferença
Promessa
Ameaça
Triunfo
Derrota
Altruísmo
Egoísmo
Impolidez
Polidez
Quem manda aqui sou eu!
Quem sou eu ao seu lado...
Isto não fica assim!
Sai da minha frente!
Vamos ponderar...
Vamos depressa!
Tem tempo, já vou...
Não suporto esse cheiro.
O senhor está preso!
Por essa vez, vai em paz.
Incêndio! Fujam rápido!
É boato...
Quero morrer na minha terra...
Partirei em paz.
O médico não chega!!...
Graças a Deus...
Receba as minhas homenagens
Você não sabe o que diz...
Como te quero, amor!
Maldito sejas pelo ideal perdido
Como estou contente!
Que coração magoado...
Silêncio!
Por favor, silêncio...
Que maravilha!
Que cena deprimente.
Como lastimo o mal que fiz...
O que está feito, está feito.
Onde é que você andou??
Já esperava por você...
Terás um bom prêmio.
Se não estudar, será reprovado!
Meu time venceu!
Perdemos...
Tudo o que é meu é seu.
Ganhei com o meu suor
Espere lá fora!
Faça o favor de entrar, seja bem vindo.
11. EXERCÍCIO COM DITONGOS, TRITONGOS E HIATOS
Ler soletrando cada vogal antes de juntá-las em palavras.
/ AI / - A gaita do pai de Adelaide está embaixo da caixa.
/ ÃI / - A faina de debulhar paina dá cãibras.
/ EU / - O apedeuta plebeu leu com fleuma no Ateneu.
/ ÉU / - Leléu fez um escarcéu por causa do chapéu do réu.
/ IU / - Titio viu quem caiu, riu e fugiu.
/ OI / - O doido afoito comeu de noite dezoito biscoitos.
/ OU / - O roubo do tesouro numa trouxa de couro.
/ UI / - Fui colher flores ruivas e azuis nos pauis.
/ ÃE / - Os cães da mãe dos capitães levam-lhe pães.
/ ÃO / - O cristão leva no gibão lição e pão.
/ ÕE / - Põe os botões nos cordões sobre os corações.
/ UI / - As fuinhas são ruins e causam muito prejuízo.
/ EM / - Ninguém vem a Belém sem vintém.
/ UA / - Quatro guardas esquálidos aguardavam a esquadra.
/ UO / - O quorum pagará uma quota quotidiana.
/ UO / - O contínuo do Frutuoso é impetuoso.
/ UA / - Enquanto os guanacás guampeiam os guanas comem guandos.
/ ÜE / - O delinqüente agüentará dois qüinqüênios seqüentes.
/ ÜE / - O seqüestro de uma seqüela de rastaqüeras.
/ IA / - O pária não vê as glórias da pátria.
12. EXERCÍCIO DE RITMO
CRAVO CAVO CAVO CRAVO
CLAVE CAVE CAVE CLAVE
CLAVE CAVO CRAVO CAVE
CAVE CRAVO CLAVE CAVO
PORTA POTRA POTRA PORTA
PARTO PRATO PRATO PARTO
PARTO PORTA POTRA PRATRO
PARTO PRATO PORTA POTRA
PROLE PÓLEN PÓLEN PROLE
PLOTA PORTA PORTA PLOTA
PROLE PLOTA PLOTA PROLE
PROLE PÓLEN PLOTA PORTA
PLEBE POVO POVO PLEBE
PROVA PARA PARA PROVA
PROVA PLEBE PARA POVO
POVO PROVA PARA PLEBE
GROTA GRETA GRETA GROTA
FRESCA FRIA FRIA FRESCA
GROTA FRESCA GRETA FRIA
FRIA GROTA FRESCA GRETA
BRUNA BANDA BANDA BRUNA
SACO SACRO SACRO SACO
BANDA SACRO SACO BRUNA
BRUNA SACO SACRO BANDA
CROSTA CASCA CASCA CROSTA
COBRE CLORO CLORO COBRE
CROSTA CLORO CASCA COBRE
CLORO COBRE CASCA CLARA
LIVRO LITRO LAVRO LAVO
LAVO LITRO LAVRO LIVRO
LITRO LAVRO LAVO LIVRO
LAVRO LAVO LIVRO LITRO
MAGA MAGRA MAGRA MAGA
MARTE MATRE MATRE MARTE
MAGRA MATRE MARTE MAGA
14. EXERCÍCIO EM EIRO
ABACATEIRO- ABELHEIRO- ABRICOTEIRO- AÇAFREIRO- AÇOUGUEIROAÇUCAREIRO- ADEGUEIRO- AGOUREIRO- AGUACEIRO- AGUILHOEIROALAMBIQUEIROALCOVITEIROALFANDEGUEIROALFINETEIROALGODOEIRO- ALMISCADEIRO- ALMISCAREIRO- ALTANEIRO- ALVENEIROARGOLEIRO- ARTILHEIRO- ATABAQUEIRO- ATOLEIRO- BADERNEIROBAGACEIROBAGATELEIROBALEEIROBALEIROBANANEIROBANDOLEIROBANHEIROBANQUEIROBARATEIROBARBEIROBARQUIEROBATUQUIROBEIJOQUEIROBERREIROBICHEIROBILHETEIRO- BIROSQUEIRO- BOMBERDEIRO- BOMBEIRO- BORRACHEIROBRASEIRO- BREJEIRO- BRIGADEIRO- CABELEIREIRO- CARNEIRO- CABREIROCACAUZEIROCACHACEIROCADEREIROCAFEEIROCAIXEIROCAJAZEIROCAJUEIROCALOTEIROCALUNGUEIROCAMISEIROCAMINHEIRO- CANOEIRO- CAPANGUEIRO- CARRETEIRO- CARROCEIROCAVALHEIRO- CAVALEIRO- CATINGUEIRO- CATIVEIRO- CARNEIROCERVEJEIROCHAVEIROCHEIROCHINELEIROCHIQUEIROCOMPENHEIROCONFEITEIROCONSELHEIROCOPEIRO-COQUEIROCORDEIROCORRIQEIROCOSTUMEIROCOSTUREIROCOVEIROCOZINHEIRO-CRUZEIRO-DERRADEIRO- DESFILADEIRO- DESPENHEDEIROENFERMEIRO- ENFERMEIRO- ENGENHEIRO- FAROFEIRO – JANEIRO –
LIMOEIRO – LANTERNEIRO – PANDEIRO.
FRASES COM /EI/
Loureiro era goleiro do Cruzeiro e frangueiro costumeiro. O mandingueiro
macumbeiro rezava cobreiro. O leiteiro era barateiro, mas o padeiro era caloteiro. Pinheiro
contava dinheiro com açougueiro mexeriqueiro. O cozinheiro disse ao escudeiro que o
costureiro era alcoviteiro. O beijoqueiro esqueceu o chaveiro com o bicheiro. Monteiro era
bombeiro, borracheiro e cachaceiro. O carneiro saiu no aguaceiro e caiu no atoleiro perto
do despenhadeiro. O joalheiro mineiro ganhou um faqueiro do amigo engenheiro. O
marinheiro tomou lombrigueiro e ligeiro correu para o banheiro.
16. TERAPIA ARTICULATÓRIA
1ª bateria
BA
BE
BI
BO
BU
CA
CE
CI
CO
CU
DA
DE
DI
DO
DU
FA
FE
FI
FO
FU
GA JA LA MA NA PA QUA RA SA TA VA
GE JE LE ME NE PE QUE RE SE TE VE
GI
JI LI MI NI PI
KI RI SI TI VI
GO JO LO MO NO PO
KO RO SO TO VO
GU JU LU MU NU PU KU RU SU TU VU
XA
XE
XI
XO
XU
ZA
ZE
ZI
ZO
ZU
2ª bateria
BA
BÉ
BÊ
BI
BÔ
BU
CÉ DÊ
CÊ DI
CI DO
CO DÔ
CU DA
CA DÉ
FI
FO
FÔ
FA
FÉ
FÊ
GO
GÔ
GU
GÉ
GÊ
GI
JÔ
JU
JA
JÊ
JÊ
JO
LU
LA
LÉ
LI
LI
LÔ
MA
MÉ
MÊ
MO
MO
MU
NÉ
NÊ
NI
NO
NÔ
NA
PÊ
PI
PO
PU
PU
PÉ
QUI
QUO
QUO
QUA
QUA
QUÊ
RO
RO
RU
RÉ
RÉ
RI
SÔ
SU
SA
SÊ
SE
SO
TU
TA
TÉ
TI
TI
TO
VA
VÉ
VÊ
VO
VÔ
VU
XÉZÊ
XÉZÊ
XIZO
XÔ ZU
XÔ ZU
XA ZÊ
3ª bateria
AI AU EI ÉU ÊU IO IU ÓI ÔI UI UA ÁE ÃO ÕE UAN UEN
PAI CAI NAU PAU PAI NÉS TONÉIS REI VÉU VÊ SEU MEU
ASSOBIO RIO FUGIU SUMIU HERÓI FOI POIS MOURO
RUI RUIVO ÁGUA GUARDA MÁE CÃO ORGÃO PÔE QUANDO RUIM
4ª bateria
AI BAI CAI DAÍ FAI CAI JAI LAI MAI NAI PAI QUAI RAI SAI
TAI VAI XAI SAI
EI BEI CEI DEI FEI QUEI JEI LEI MEI NEI PEI QUEI REI SEI
TEI VAI XAI ZEI
OI BOI COI DOI FOI GOI JOI LOI MOI NOI POI QUOI ROI SOI
TOI VOI XOI ZOI
UI BUI QUI DUI FUI GUI JUI LUI MUI NUI PUI QUI RUI SUI
TUI VUI XUI ZUI
5ª bateria
ÁO BÃO CÁO DÃO FÁO GÃO JÁO LÃO MÁES NÃO PÁO QUÃO RÁO SÃO
TÁO VÃO XÁO ZÃO ZÁOS AÕES
AU BAU CAU DAU FAU GAU JAU LAU MAU NAU PAU QUAU RAU SAU
TAU VAU XAU ZAU
EU BEU CEU DEU FEU GEU JEU LEU MEU NEU PEU QUEU REU SEU
TEU VEU XEU ZEU
17. OU BOU COU DOU FOI GOI JOI LOU MOU NOU POU QUEU POU SOU
TOU VEU XOU ZOU
6ª bateria
AR BAR CAR DAR FAR
TAR VAR XAR ZAR
ER BER CER DER FER
TER VER XER ZER
IR BIR CIR DIR FIR
TIR VIR XIR ZIR
OR BOR COR DOR FOR
TOR VOR XOR ZOR
UR BUR CUR DUR FUR
TUR VUR XUR ZUR
GAR JAR LAR MAR NAR PAR QUAR RAR SAR
GER JER
LER MER NER PER QUER RER SER
GIR JIR
LIR
MIR NIR
PIR QUIR
RIR
SIR
GOR JOR LOR MOR NOR POR QUOR ROR SOR
GUR JUR LUR MUR NUR PUR QUE RUR
7ª bateria
AL BAL CAL DAL FAL GAL
SAL TAL VAL XAL ZAL
EL BEL CEL DEL FEL GEL
SEL TEL VEL XEL ZEL
IL BIL CIL DIL FIL GIL
SIL TIL VIL XIL ZIL
OL BOL COL DOL FOL GOL
SOL TOL VOL XOL ZOL
UL BUL CUL DUL FUL GUL
SUL TUL VUL XUL ZUL
SUR
JAL LAL MAL NAL PAL QUAL RAL
JEL LEL MEL NEL PEL QUEL REL
JIL
LIL MIL
NIL
PIL
QUIL
RIL
JOL LOL MOL NOL POL QUOL ROL
JUL LUL MUL NUL PUL QUL
RUL
8ª bateria
AS BAS CAS DAS FAS
TAS VAS XAS ZAS
ES BES CES DES FES
TES VES XES ZES
IS BIS CIS DIS FIS
TIS VIS XIS ZIS
OS BOS COS DOS FOS
TOS VOS XOS ZOS
US BUS CUS DUS FUS
TUS VUS XUS ZUS
GAS JAS LAS MAS NAS PAS QUAS RAS SAS
GES JES
LES MES NES
PES
QUES RES SES
GIS
LIS MIS
PIS
QUIS
JIS
NIS
RIS
SIS
GOS JOS LOS MOS NOS POS QUOS ROS SOS
GUS JUS LUS MUS NUS
PUS
QUS RUS
SUS
9ª bateria
AN BAN CAN
SAN TAN VAN
EN BEN CEN
SEN TEN VEN
DAN FAN GAN JAN LAN MAN NAN PAN QUAN RAN
XAN ZAN
DEN FEN GEN JEN LEN MEN NEN PEN QUEN REN
XEN ZEN
18. IN BIN CIN DIN
SIN TIN VIN XIN
ON BON CON DON
SON TON VON XON
UN BUN CUN DUN
SUN TUN VUN XUN
FIN GIN JIN LIN MIN NIN PIN QUIN RIN
ZIN
FON GON JON LON MON NON PON QUON RON
ZON
FUN GUN JUN LUN MUN NUN PUN QUN RUN
ZUN
Grupo com R e com L.
TA
TE
TI
TO
TU
DA LA
DE LE
DI LI
DO LO
DU LU
TAN
TEN
TIN
TON
TUN
DAN
DEN
DIN
DON
DUN
FARA
BARA
CARA
DARA
TARA
DLA
DLE
DILI
DLO
DLU
DLA
DLE
DLI
DLO
DLU
LAN
LEN
LIN
LON
LUN
DLAN
DLEN
DILIN
DLON
DLUN
FARA
BARA
CARA
DARA
TARA
DNA DNA
DLE DNE
DINE DNI
DNO DNO
DNU DNU
DLAN
DLEN
DLIN
DLON
DLUN
FARA FRA
BARA BRA
CARA CRA
DARA DRA
TARA TRA
FRA
BRA
CRA
DRA
TRA
BRA
BRE
BRI
BRO
BRU
CRA
CRE
CRI
CRO
CRU
DRA
DRE
DRI
DRO
DRU
FRA
FRE
FRI
FRO
FRU
GRA
GRE
GRI
GRO
GRU
PRA
PRE
PRI
PRO
PRU
BLA
BLE
BLI
BLO
BLU
CLA
CLE
CLI
CLO
CLU
DLA
DLE
DLI
DLO
DLU
FLA
FLE
FLI
FLO
FLU
GLA
GLE
GLI
GLO
GLU
PLA
PLE
PLI
PLO
PLU
DRA
DRE
DRI
DRO
DRU
DNAN
DLEN
DINEN
DNON
DNUN
DNAN
DNEN
DNIN
DNON
DNUN
FRA FALA
BRA BALA
CRA CALA
DRA DALA
TRA TALA
TRA
TRE
TRI
TRO
TRU
DRAN
DREN
DRIN
DRON
DRUN
FALA
BALA
CALA
DALA
TALA
VRA
VRE
VRI
VRO
VRU
TLA
TLE
TLI
TLO
TLU
Bateria de grupos consonantais.
ABDA ADBE ABDÊ ABDI ABDO ABDÔ ABDU
ABJA ABJE ABJÊ ABJI ABJO ABJÔ ABJU
ABLA ABLE ABLÊ ABLI ABLO ABLÔ ABLU
FALA
BALA
CALA
DALA
TALA
FLA
BLA
CLA
DLA
TLA
FLA
BLA
CLA
DLA
TLA
FLA
BLA
CLA
DLA
TLA
20. Articulação com travalíngua:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Em cima daquele morro tem uma arara loura. A arara loura fala. Fala, arara loura!
O tigre estraga o trigo, tire o tigre do trigal.
Um tigre, dois tigres, três tigres me intrigam.
A aranha arranha o jarro. O jarro arranha a aranha
O pinto pia, a pipa pinga. Quanto mais o pinto pia mais a pipa pinga.
O peito do pé de Pedro é preto. É preto o peito do pé de Pedro.