SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 21
Baixar para ler offline
Brasil
Imaxe: wikipedia CC 3.0 (usuario ADDICTED04 
As  primeiras  exhibicións  do 
cinematógrafo  no  Brasil  suceden  en 
1896,  uns  meses  despois  da  súa 
presentación  en  París.  Os  irmáns 
Paschoal  e  Affonso  Segreto,  fillos 
dunha  familia  italiana  emigrada  ao 
país,  son  os  pioneiros  da  produción 
nacional  cunha  cámara  adquirida 
nunha  viaxe  a  Europa.  Debutan  coa 
filmación  dun  buque  na  baía  de 
Guanabara  xa  en  1898,  ao  que  lle 
seguen  outras  “vistas”  da  natureza  ou 
de  acontecementos  dignos  de  ser 
rexistrados.
Na  primeira  década  do  século  XX  ábrese  a  chamada  “Bela  Época”  do  cinema 
brasileiro.  Xorden  as  primeiras  ficcións,  a  miúdo  reconstrucións  de  sucesos  reais, 
como Os Estranguladores (1908), de Francisco Marzullo. O filme máis antigo que se 
conserva é a comedia Os Óculos do Vovô de Francisco Santos (1913).
Os progresos na electrificación do país facilitan o crecemento do número de salas e 
da produción, que se estende por diversos puntos do país, ademais das metrópoles 
Rio de Janeiro e Sao Paulo.
Procedente  dunha  familia  acomodada,  Adhemar 
Gonzaga (1901­1978) é unha figura destacada na 
historia  do  cinema  brasileiro.  Apaixonado  polos 
filmes desde moi novo, escribiu na revista Cinearte, 
fundada en 1926, e dirixiu en 1929 Barro Humano. 
Marchou  a  Hollywood  para  coñecer  mellor  a 
industria  e  á  volta,  en  1930,  fundou  a  produtora 
Cinédia.  Un  dos  seus  primeiros  fitos  foi  Ganga 
Bruta,  dirixida  por  Humberto  Mauro.  Concibido 
inicialmente  como  filme  mudo,  acabaron 
incorporándolle  para  a  súa  estrea  en  1933  unha 
banda  sonora  a  través  de  disco  sincronizado 
(sistema  Vitaphone).  Pouco  valorada  no  seu 
momento,  adquiriu  moitos  anos  despois  a 
condición  de  clásico  de  culto  para  a  xeración  do 
Cinema Novo, en particular Glauber Rocha.
En 1931 Mário Peixoto (1908­1992) 
dirixe  a  súa  única  longametraxe, 
Limite,  filme  experimental  silente 
considerado  un  dos  máis  valiosos  da 
historia do cinema brasileiro. 
A  chanchada  é  o  xénero  que  marcaría  durante 
décadas  o  cinema  do  Brasil.  As  chanchadas  son 
filmes populares, en ton de comedia, con algunha 
trama  romántica  invadida  por  personaxes  e 
situacións  cómicas  e  enredos,  até  chegar  ao  final 
feliz.  Despois  das  comedias  do  período  silente,  a 
chegada  do  sonoro  permite  a  introdución  de 
escenas musicais, con éxitos como a produción de 
Cinédia  Alô,  Alô,  Carnaval  (Adhemar  Gonzaga  e 
Wallace Dowey, 1936). 
Os  musicais  con  base  nas  músicas  do  Carnaval 
foron  un  dos  sinais  de  identidade  da  produtora 
Atlântida Cinematográfica (1941­1962).
Nun  rexistro  ben  diferente  móvese  O  Cangaçeiro 
(1953) de Lima Barreto, que competiu no Festival 
de Cannes e recibiu un premio como mellor filme 
de aventuras. Este “western” sobre un asunto típico 
común  no  imaxinario  brasileiro  (os  “cangaçeiros” 
ou bandidos) acadou grande difusión internacional.
Anos despois, en 1962, O Pagador de Promessas de 
Anselmo  Duarte  levará  a  Palma  de  Ouro,  a  única 
até o momento para o cinema do Brasil.
Influídos  por  movementos  semellantes  que 
están  sucedendo  nese  tempo  en  Europa,  do 
pioneiro  neorrealismo  á  “nouvelle  vague” 
francesa ou o novo cinema alemán, nos anos 
50 un grupo de cineastas cuestiona o modelo 
dominante na produción nacional e pretende 
facer  filmes  máis  achegados  á  realidade  e 
críticos  co  estado  das  cousas.  A  película  de 
Nelson  Pereira  dos  Santos  (1928­2018)  Rio 
40  Graus  (1955)  abre  un  tempo  diferente. 
Nace o Cinema Novo.
Moi  comprometido  social  e  politicamente, 
o  Cinema  Novo  procurou  unha  ruptura 
total  coa  tradición  de  entretemento  da 
chanchada,  tanto  no  temático  como  no 
formal.  Na  estela  das  vangardas  deses 
anos, ensaian novos modelos de narración 
e non teñen medo dos planos longos ou a 
cámara en man. Canda os filmes hai textos 
teóricos  que  poñen  por  escrito  as  súas 
reflexións,  entre  eles  o  decisivo  manifesto 
Estética  da  Fome  (1965)  de  Glauber 
Rocha.
“Nós  compreendemos  esta  fome  que  o  europeu  e  o  brasileiro  na  maioria  não 
entendeu. Para o europeu, é um estranho surrealismo tropical. Para l brasileiro, 
é  uma  vergonha  nacional.  Ele  não  come  mas  tem  vergonha  de  dizer  isto;  e, 
sobretudo, não sabe de onde vem esta fome. Sabemos nós – que fizemos estes 
filmes feios e tristes, estes filmes gritados e desesperados onde nem sempre a 
razão  falou  mais  alto,  –  que  a  fome  não  será  curada  pelos  planejamentos  de 
gabinete  e  que  os  remendos  do  tecnicolor  não  escondem,  mas  agarvam  os 
tumores.  Assim,  somente  uma  cultura  da  fome,  minando  suas  próprias 
estruturas,  pode  superar­se  qualitativamente:  e  a  mais  nobre  manifestação 
cultural da fome é a violência.
(...) Pelo Cinema Novo: o comportamento exato de um faminto é a violência, e 
a violência de um faminto não é primitivismo. 
(...)  Do  Cinema  Novo:  uma  estética  da  violência  antes  de  ser  primitiva  é 
revolucionária,  eis  aí  o  ponto  inicial  para  que  o  colonizador  compreenda  a 
existência  do  colonizado:  somente  conscientizando  sua  possibilidade  única,  a 
violência, o colonizador pode compreender, pelo horror, a força da cultura que 
ele  explora.  Enquanto  não  ergue  as  armas,  o  colonizado  é  um  escravo:  foi 
preciso um primeiro policial morto para que o francês percebesse um argelino”.
“(...)  O  Cinema  Novo  não  pode  desenvolver­se  efetivamente  enquanto 
permanecer  marginal  ao  processo  econômico  e  cultural  do  continente  latino­
americano:  além  do  mais,  porque  o  Cinema  Novo  é  um  fenômeno  dos  povos 
novos  e  não  uma  entidade  privilegiada  do  Brasil:  onde  houver  um  cineasta 
disposto a filmar a verdade, e a enfrentar os padrões hipócritas e policialescos da 
censura intelectual, aí haverá um germe vivo do Cinema Novo. Onde houver um 
cineasta  disposto  a  enfrentar  o  comercialismo,  a  exploração,  a  pornografia,  o 
tecnicismo, aí haverá um germe do Cinema Novo. Onde houver um cineasta, de 
qualquer  idade  ou  de  qualquer  procedência,  pronto  a  pôr  seu  cinema  e  sua 
profissão a serviço das causas importantes de seu tempo, aí haverá um germe do 
Cinema  Novo.  A  definição  é  esta  e  por  esta  definição  o  Cinema  Novo  se 
marginaliza da indústria porque o compromisso do Cinema Industrial  é com a 
mentira  e  com  a  exploração.  A  integração  econômica  e  industrial  do  Cinema 
Novo depende da liberdade da América Latina. Para esta liberdade, o Cinema 
Novo empenha­se, em nome de si próprio, de seus mais próximos e dispersos 
integrantes, dos mais burros aos mais talentosos, dos mais fracos aos mais fortes. 
É  uma  questão  de  moral  que  se  refletirá  nos  filmes,  no tempo de  filmar  um 
homem ou uma casa, no detalhe que observar, na moral que pregar: não é um 
filme mas um conjunto de filmes em evolução que dará, por fim, ao público a 
consciência de sua própria miséria.
Não temos por isto maiores pontos de contato com o cinema mundial, a não ser 
com suas origens técnicas e artísticas”.
Glauber Rocha (1939­1981)  é unha figura capital 
na cultura do Brasil. O seu primeiro filme é a curta 
Pátio,  que  presenta  en  1959.  Logo  de  organizar  a 
produción,  chégalle  de  forma  inesperada  a 
oportunidade  de  dirixir  unha  primeira  longa, 
Barravento,  que  recibe  un  premio  no  festival  de 
Karlovy Vary. A revolución vén con Deus e o Diabo 
na  Terra  do  Sol  (1964),  que  concorre  á  Palma  de 
Ouro  no  Festival  de  Cannes  canda  Vidas  secas 
(Nelson Pereira dos Santos, 1963). O premio irá ás 
mans  de  Jacques  Demy  por  Les  parapluies  de 
Cherbourg, mais en todo caso é un inmenso impulso 
internacional para o Cinema Novo.
O golpe de estado de abril de 1964 intensifica 
o discurso do Cinema Novo e diso é boa proba 
Terra  em  transe  (1967),  filme  furioso  que 
reflicte  a  crise  política  e  ideolóxica  do  país. 
Recibiu o premio FIPRESCI en Cannes, festival 
onde  tamén  presentou  en  1969  Antonio  das 
Mortes,  O  Dragão  da  Maldade  contra  o  Santo 
Guerreiro. 
A situación muda para peor coa promulgación 
do  “Ato  Institucional  Nº  5”  en  1968,  que 
trouxo  máis  censura  e  represión  e  a 
institucionalización da tortura no país. Varios 
cineastas  pasaron  polo  cárcere  ou  se  viron 
forzados ao exilio. Durante uns anos, Glauber 
traballa  no  estranxeiro:  filma  no  Congo  Der 
Leone Have Sept Cabeças (1970) e en España 
Cabeças Cortadas (1970), con Pierre Clémenti 
e Paco Rabal.
A mediados dos 70 inicia a produción de A Idade 
da  Terra.  En  1977  gaña  un  premio  en  Cannes 
coa  curta  Di  Cavalcanti  e  morre  a  súa  irmá 
Anecyr  nun  tráxico  accidente  ao  caer  no  oco 
dun ascensor, feito que o deixa profundamente 
tocado. A Idade da Terra estréase finalmente no 
Festival  de  Venecia,  rodeada  de  polémica  ante 
as  críticas  dos  que  lamentaban  o  apoio  de 
Glauber  á  abertura  política  emprendida  no 
Brasil  polo  xeneral  Ernesto  Geisel,  presidente 
do país entre 1974 e 1979.
En 1981 vai a Sintra. A súa saúde empeora e en 
agosto  é  internado  nun  hospital  en  Lisboa  por 
complicacións pulmonares. Trasládano ao Brasil 
en estado moi grave na noite do 20 dese mes. 
Morre ás poucas horas de chegar, na madrugada 
do 22 de agosto. 
O “cinema novo” non se limita, por suposto, 
a  Glauber  Rocha.  Paga  a  pena  salientar, 
entre  outros  moitos  nomes,  a  Ruy  Guerra 
(1931),  autor  de  Os  Cajafestes  (1962),  Os 
Fuzis (1964), Os Deuses e os Mortos (1970) e 
A Queda (1978), todas elas a competición na 
Berlinale;  Carlos  Diegues  (1940),  en 
particular  nos  inicios  con  Ganga  Zumba 
(1964)  e  logo  encamiñado  a  fórmulas  máis 
populares  con  filmes  coma  Bye  bye  Brasil 
(1979)  ou  Tieta  de  Agreste  (1996);  ou 
Joaquim  Pedro  de  Andrade  (1932­1988), 
autor da sátira Macunaíma (1969).
En  paralelo  ás  propostas  máis 
vangardistas do cinema novo, o cinema 
brasileiro  mantén  a  súa  produción 
popular  e  mesmo  se  abre  a  xéneros 
antes  non  cultivados,  coma  o  horror, 
en  especial  arredor  da  figura 
(inclasificábel) de José Mojica Marins 
(1936),  que  debuta  co  seu  personaxe 
de  amoral  enterrador  “Zé  do  Caixão” 
no filme de 1964 À Meia­Noite Levarei 
Sua Alma e acabará sendo obxecto de 
culto “freak”. 
A  tradición  das  comedias  non  especialmente 
sofisticadas  deriva,  coa  introdución  de  elementos 
eróticos, no subxénero da pornochanchada, que coa 
tolerancia do goberno militar gozou de grande éxito  
desde  finais  dos  60  e  até  comezos  dos  80,  cando  a 
maior accesibilidade do cinema pornográfico trouxo o 
seu  declive.  Unha  parte  do  Bairro  da  Luz  de  São 
Paulo,  a  chamada  “Boca  do  Lixo”,  converteuse  nun 
centro de produción destacado.
Neses  anos  coexisten,  pois,  propostas  moi 
diversas, do colosal éxito de Dona Flor e Seus 
Dois Maridos, dirixida por Bruno Barreto en 
1976 a partir da novela de Jorge Amado; ao 
cinema  máis  radical  de  Rogério  Sganzerla 
(1946­2004)  e  o  aínda  en  activo  Júlio 
Bressane (1946).
En  1981  acadou  grande  repercusión 
internacional  Pixote,  a  lei  do  mais  fraco  de 
Héctor Babenco (1946­2016), director nacido 
e criado na Arxentina). Premiado en Locarno e 
San  Sebastián,  o  filme  mesmo  foi  candidato 
aos Globos de Ouro.
A  chegada  ao  goberno  de  Fernando  Collor  de 
Mello  en  1990  trouxo  a  desaparición  do  apoio 
estatal ao cinema e conduciu a un abrupto corte 
na  produción  fílmica,  que  tardou  uns  anos  en 
normalizarse. A recuperación, iso si, fíxose notar 
ben  coa  aparición  de  cineastas  coma  Walter 
Salles (1956), autor de Central do Brasil (1998); 
Fernando Meirelles (1955), codirector con Kátia 
Lund  de  Cidade  de  Deus  (2002);  Jorge  Furtado 
(1959),  director  dunha  celebrada  curta,  Ilha  das 
Flores  (1989)  e  das  comedias  O  Homem  que 
Copiava (2003) e Meu Tio Matou um Cara (2004); 
ou Karim Aïnouz (1966), recordado por Madame 
Satã (2002), Viajo Porque Preciso, Volto Porque te 
Amo  (2006,  con  Marcelo  Gomes)  ou  O  Abismo 
Prateado (2011).
Kleber Mendonça 
Filho
N: 1968, Recife (Brasil)
O som ao redor (2013)
Aquarius (2016)
Imaxe: Roberto Stuckert Filho/PR CC2.0
Adirley Queirós
N: 1970, Morro Agudo de Goiás 
(Brasil)
Branco sai, preto fica (2014)
Era uma Vez Brasília (2017)

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

O Cinema Novo Glauber Rocha
O Cinema Novo   Glauber RochaO Cinema Novo   Glauber Rocha
O Cinema Novo Glauber Rochamartinsramon
 
Zucca paris sob a o
Zucca paris sob a o Zucca paris sob a o
Zucca paris sob a o Ivan Gondim
 
Paris Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) Gc
Paris Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) GcParis Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) Gc
Paris Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) GcHelena
 
Livro 18º brumário de napoleão bonaparte
Livro 18º brumário de napoleão bonaparteLivro 18º brumário de napoleão bonaparte
Livro 18º brumário de napoleão bonaparteAlessandra Impaléa
 
A OcupaçãO Alemã A Paris
A OcupaçãO Alemã A ParisA OcupaçãO Alemã A Paris
A OcupaçãO Alemã A ParisSoproLeve
 
Paris Sob Nazismo
Paris Sob NazismoParis Sob Nazismo
Paris Sob NazismoGZ-Israel
 
Media e hábitos socioculturais
Media e hábitos socioculturaisMedia e hábitos socioculturais
Media e hábitos socioculturaisRaQuel Oliveira
 
Karl marx o 18 brumário de luís bonaparte
Karl marx   o 18 brumário de luís bonaparteKarl marx   o 18 brumário de luís bonaparte
Karl marx o 18 brumário de luís bonaparteAndreRodrigues89
 
Slides CQC
Slides CQCSlides CQC
Slides CQCCQC
 

Mais procurados (12)

O Cinema Novo Glauber Rocha
O Cinema Novo   Glauber RochaO Cinema Novo   Glauber Rocha
O Cinema Novo Glauber Rocha
 
Os Parisienses Sob A OcupaçãO
Os Parisienses Sob A OcupaçãOOs Parisienses Sob A OcupaçãO
Os Parisienses Sob A OcupaçãO
 
Zucca paris sob a o
Zucca paris sob a o Zucca paris sob a o
Zucca paris sob a o
 
Paris Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) Gc
Paris Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) GcParis Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) Gc
Paris Sob A OcupaçãO (Nx Power Lite) Gc
 
Livro 18º brumário de napoleão bonaparte
Livro 18º brumário de napoleão bonaparteLivro 18º brumário de napoleão bonaparte
Livro 18º brumário de napoleão bonaparte
 
A OcupaçãO Alemã A Paris
A OcupaçãO Alemã A ParisA OcupaçãO Alemã A Paris
A OcupaçãO Alemã A Paris
 
Paris Sob Nazismo
Paris Sob NazismoParis Sob Nazismo
Paris Sob Nazismo
 
Media e hábitos socioculturais
Media e hábitos socioculturaisMedia e hábitos socioculturais
Media e hábitos socioculturais
 
Karl marx o 18 brumário de luís bonaparte
Karl marx   o 18 brumário de luís bonaparteKarl marx   o 18 brumário de luís bonaparte
Karl marx o 18 brumário de luís bonaparte
 
Slides CQC
Slides CQCSlides CQC
Slides CQC
 
Tempos modernos
Tempos modernosTempos modernos
Tempos modernos
 
O movimento cinema novo e glauber rocha
O movimento cinema novo e glauber rochaO movimento cinema novo e glauber rocha
O movimento cinema novo e glauber rocha
 

Semelhante a Brasil

Unidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdf
Unidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdfUnidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdf
Unidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdfThiago Assumpção
 
História do cinema brasileiro - apostila
História do cinema brasileiro -  apostilaHistória do cinema brasileiro -  apostila
História do cinema brasileiro - apostilaCarlos Zaranza
 
História do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdf
História do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdfHistória do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdf
História do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdfPriscilaPaixo13
 
Cinema ana martins8c
Cinema ana martins8cCinema ana martins8c
Cinema ana martins8cnavegananet
 
Trabalho meios e linguagens 2 - cinema
Trabalho meios e linguagens 2 - cinemaTrabalho meios e linguagens 2 - cinema
Trabalho meios e linguagens 2 - cinemaPaulo R Corrêa
 
cinema br - slides da aula.pdf
cinema br - slides da aula.pdfcinema br - slides da aula.pdf
cinema br - slides da aula.pdfAnchieta Miranda
 
ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...
ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...
ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...João Marcos Professor Literatura
 
Cinema, filosofia e sociedade.pptx
Cinema, filosofia e sociedade.pptx   Cinema, filosofia e sociedade.pptx
Cinema, filosofia e sociedade.pptx gabiimedeiros
 
Manoel de Oliveira - Pesquisa de Autor
Manoel de Oliveira - Pesquisa de AutorManoel de Oliveira - Pesquisa de Autor
Manoel de Oliveira - Pesquisa de AutorASL93
 
apresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdf
apresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdfapresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdf
apresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdfMaxLEspinosa
 
O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...
O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...
O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...Daniela Israel
 
Luz-câmera-ação.pptx
Luz-câmera-ação.pptxLuz-câmera-ação.pptx
Luz-câmera-ação.pptxGianotedeBrito
 
A comunicação na república velha
A comunicação na república velhaA comunicação na república velha
A comunicação na república velhaManinho Walker
 
Joaquìn Jordá
Joaquìn JordáJoaquìn Jordá
Joaquìn Jordágalakcius
 

Semelhante a Brasil (20)

Unidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdf
Unidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdfUnidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdf
Unidade A3 - Breve história do cinema BRASILEIRO.pdf
 
História do cinema brasileiro - apostila
História do cinema brasileiro -  apostilaHistória do cinema brasileiro -  apostila
História do cinema brasileiro - apostila
 
Cinema
CinemaCinema
Cinema
 
Cinema de portugal
Cinema de portugalCinema de portugal
Cinema de portugal
 
2- cinema brasileiro.pptx
2- cinema brasileiro.pptx2- cinema brasileiro.pptx
2- cinema brasileiro.pptx
 
História do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdf
História do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdfHistória do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdf
História do Cinema - Cine+ curso de exibidores (1).pdf
 
Cinema ana martins8c
Cinema ana martins8cCinema ana martins8c
Cinema ana martins8c
 
Trabalho meios e linguagens 2 - cinema
Trabalho meios e linguagens 2 - cinemaTrabalho meios e linguagens 2 - cinema
Trabalho meios e linguagens 2 - cinema
 
cinema br - slides da aula.pdf
cinema br - slides da aula.pdfcinema br - slides da aula.pdf
cinema br - slides da aula.pdf
 
ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...
ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...
ANÁLISE DO FILME OS INCOMPREENDIDOS DE FRANÇOIS TRUFFAUT PARA O VESTIBULAR UE...
 
Cinema, filosofia e sociedade.pptx
Cinema, filosofia e sociedade.pptx   Cinema, filosofia e sociedade.pptx
Cinema, filosofia e sociedade.pptx
 
Breve história do cinema
Breve história do cinemaBreve história do cinema
Breve história do cinema
 
Aguas mil
Aguas milAguas mil
Aguas mil
 
Manoel de Oliveira - Pesquisa de Autor
Manoel de Oliveira - Pesquisa de AutorManoel de Oliveira - Pesquisa de Autor
Manoel de Oliveira - Pesquisa de Autor
 
apresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdf
apresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdfapresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdf
apresentao1-ppt-121016100934-phpapp01.pdf
 
O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...
O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...
O Cinema de Animação Nacional: O trânsito entre experiências cinematográficas...
 
Luz-câmera-ação.pptx
Luz-câmera-ação.pptxLuz-câmera-ação.pptx
Luz-câmera-ação.pptx
 
1 República Semana de 1922
1 República Semana de 19221 República Semana de 1922
1 República Semana de 1922
 
A comunicação na república velha
A comunicação na república velhaA comunicação na república velha
A comunicação na república velha
 
Joaquìn Jordá
Joaquìn JordáJoaquìn Jordá
Joaquìn Jordá
 

Mais de filmotecaforum

DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70filmotecaforum
 
DirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy ArznerDirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy Arznerfilmotecaforum
 
DirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida LupinoDirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida Lupinofilmotecaforum
 
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidadeA Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidadefilmotecaforum
 
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difícilesA Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difícilesfilmotecaforum
 
A Coruña e o cinema 2 - Mudar de vida
A Coruña e o cinema 2 - Mudar de vidaA Coruña e o cinema 2 - Mudar de vida
A Coruña e o cinema 2 - Mudar de vidafilmotecaforum
 
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anosA Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anosfilmotecaforum
 
A preservación do cinema
A preservación do cinemaA preservación do cinema
A preservación do cinemafilmotecaforum
 
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en PortugalO Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugalfilmotecaforum
 
O cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abrilO cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abrilfilmotecaforum
 
Rosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallasRosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallasfilmotecaforum
 
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60filmotecaforum
 
Centenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane SembèneCentenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane Sembènefilmotecaforum
 
Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80filmotecaforum
 
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidasA SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidasfilmotecaforum
 
Cinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinariosCinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinariosfilmotecaforum
 

Mais de filmotecaforum (20)

DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
 
DirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy ArznerDirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy Arzner
 
DirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida LupinoDirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida Lupino
 
Cinema palestino
Cinema palestinoCinema palestino
Cinema palestino
 
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidadeA Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
 
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difícilesA Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
 
A Coruña e o cinema 2 - Mudar de vida
A Coruña e o cinema 2 - Mudar de vidaA Coruña e o cinema 2 - Mudar de vida
A Coruña e o cinema 2 - Mudar de vida
 
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anosA Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
 
A preservación do cinema
A preservación do cinemaA preservación do cinema
A preservación do cinema
 
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en PortugalO Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
 
Mulleres no western
Mulleres no westernMulleres no western
Mulleres no western
 
O cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abrilO cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abril
 
Rosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallasRosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallas
 
Kinuyo Tanaka
Kinuyo TanakaKinuyo Tanaka
Kinuyo Tanaka
 
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
 
Centenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane SembèneCentenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane Sembène
 
Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80
 
Hollywood ❤️ URSS
Hollywood ❤️ URSSHollywood ❤️ URSS
Hollywood ❤️ URSS
 
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidasA SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
 
Cinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinariosCinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinarios
 

Brasil

  • 2. As  primeiras  exhibicións  do  cinematógrafo  no  Brasil  suceden  en  1896,  uns  meses  despois  da  súa  presentación  en  París.  Os  irmáns  Paschoal  e  Affonso  Segreto,  fillos  dunha  familia  italiana  emigrada  ao  país,  son  os  pioneiros  da  produción  nacional  cunha  cámara  adquirida  nunha  viaxe  a  Europa.  Debutan  coa  filmación  dun  buque  na  baía  de  Guanabara  xa  en  1898,  ao  que  lle  seguen  outras  “vistas”  da  natureza  ou  de  acontecementos  dignos  de  ser  rexistrados. Na  primeira  década  do  século  XX  ábrese  a  chamada  “Bela  Época”  do  cinema  brasileiro.  Xorden  as  primeiras  ficcións,  a  miúdo  reconstrucións  de  sucesos  reais,  como Os Estranguladores (1908), de Francisco Marzullo. O filme máis antigo que se  conserva é a comedia Os Óculos do Vovô de Francisco Santos (1913). Os progresos na electrificación do país facilitan o crecemento do número de salas e  da produción, que se estende por diversos puntos do país, ademais das metrópoles  Rio de Janeiro e Sao Paulo.
  • 3. Procedente  dunha  familia  acomodada,  Adhemar  Gonzaga (1901­1978) é unha figura destacada na  historia  do  cinema  brasileiro.  Apaixonado  polos  filmes desde moi novo, escribiu na revista Cinearte,  fundada en 1926, e dirixiu en 1929 Barro Humano.  Marchou  a  Hollywood  para  coñecer  mellor  a  industria  e  á  volta,  en  1930,  fundou  a  produtora  Cinédia.  Un  dos  seus  primeiros  fitos  foi  Ganga  Bruta,  dirixida  por  Humberto  Mauro.  Concibido  inicialmente  como  filme  mudo,  acabaron  incorporándolle  para  a  súa  estrea  en  1933  unha  banda  sonora  a  través  de  disco  sincronizado  (sistema  Vitaphone).  Pouco  valorada  no  seu  momento,  adquiriu  moitos  anos  despois  a  condición  de  clásico  de  culto  para  a  xeración  do  Cinema Novo, en particular Glauber Rocha.
  • 4. En 1931 Mário Peixoto (1908­1992)  dirixe  a  súa  única  longametraxe,  Limite,  filme  experimental  silente  considerado  un  dos  máis  valiosos  da  historia do cinema brasileiro. 
  • 5. A  chanchada  é  o  xénero  que  marcaría  durante  décadas  o  cinema  do  Brasil.  As  chanchadas  son  filmes populares, en ton de comedia, con algunha  trama  romántica  invadida  por  personaxes  e  situacións  cómicas  e  enredos,  até  chegar  ao  final  feliz.  Despois  das  comedias  do  período  silente,  a  chegada  do  sonoro  permite  a  introdución  de  escenas musicais, con éxitos como a produción de  Cinédia  Alô,  Alô,  Carnaval  (Adhemar  Gonzaga  e  Wallace Dowey, 1936).  Os  musicais  con  base  nas  músicas  do  Carnaval  foron  un  dos  sinais  de  identidade  da  produtora  Atlântida Cinematográfica (1941­1962).
  • 6. Nun  rexistro  ben  diferente  móvese  O  Cangaçeiro  (1953) de Lima Barreto, que competiu no Festival  de Cannes e recibiu un premio como mellor filme  de aventuras. Este “western” sobre un asunto típico  común  no  imaxinario  brasileiro  (os  “cangaçeiros”  ou bandidos) acadou grande difusión internacional. Anos despois, en 1962, O Pagador de Promessas de  Anselmo  Duarte  levará  a  Palma  de  Ouro,  a  única  até o momento para o cinema do Brasil.
  • 7. Influídos  por  movementos  semellantes  que  están  sucedendo  nese  tempo  en  Europa,  do  pioneiro  neorrealismo  á  “nouvelle  vague”  francesa ou o novo cinema alemán, nos anos  50 un grupo de cineastas cuestiona o modelo  dominante na produción nacional e pretende  facer  filmes  máis  achegados  á  realidade  e  críticos  co  estado  das  cousas.  A  película  de  Nelson  Pereira  dos  Santos  (1928­2018)  Rio  40  Graus  (1955)  abre  un  tempo  diferente.  Nace o Cinema Novo.
  • 8. Moi  comprometido  social  e  politicamente,  o  Cinema  Novo  procurou  unha  ruptura  total  coa  tradición  de  entretemento  da  chanchada,  tanto  no  temático  como  no  formal.  Na  estela  das  vangardas  deses  anos, ensaian novos modelos de narración  e non teñen medo dos planos longos ou a  cámara en man. Canda os filmes hai textos  teóricos  que  poñen  por  escrito  as  súas  reflexións,  entre  eles  o  decisivo  manifesto  Estética  da  Fome  (1965)  de  Glauber  Rocha.
  • 9. “Nós  compreendemos  esta  fome  que  o  europeu  e  o  brasileiro  na  maioria  não  entendeu. Para o europeu, é um estranho surrealismo tropical. Para l brasileiro,  é  uma  vergonha  nacional.  Ele  não  come  mas  tem  vergonha  de  dizer  isto;  e,  sobretudo, não sabe de onde vem esta fome. Sabemos nós – que fizemos estes  filmes feios e tristes, estes filmes gritados e desesperados onde nem sempre a  razão  falou  mais  alto,  –  que  a  fome  não  será  curada  pelos  planejamentos  de  gabinete  e  que  os  remendos  do  tecnicolor  não  escondem,  mas  agarvam  os  tumores.  Assim,  somente  uma  cultura  da  fome,  minando  suas  próprias  estruturas,  pode  superar­se  qualitativamente:  e  a  mais  nobre  manifestação  cultural da fome é a violência. (...) Pelo Cinema Novo: o comportamento exato de um faminto é a violência, e  a violência de um faminto não é primitivismo.  (...)  Do  Cinema  Novo:  uma  estética  da  violência  antes  de  ser  primitiva  é  revolucionária,  eis  aí  o  ponto  inicial  para  que  o  colonizador  compreenda  a  existência  do  colonizado:  somente  conscientizando  sua  possibilidade  única,  a  violência, o colonizador pode compreender, pelo horror, a força da cultura que  ele  explora.  Enquanto  não  ergue  as  armas,  o  colonizado  é  um  escravo:  foi  preciso um primeiro policial morto para que o francês percebesse um argelino”.
  • 10. “(...)  O  Cinema  Novo  não  pode  desenvolver­se  efetivamente  enquanto  permanecer  marginal  ao  processo  econômico  e  cultural  do  continente  latino­ americano:  além  do  mais,  porque  o  Cinema  Novo  é  um  fenômeno  dos  povos  novos  e  não  uma  entidade  privilegiada  do  Brasil:  onde  houver  um  cineasta  disposto a filmar a verdade, e a enfrentar os padrões hipócritas e policialescos da  censura intelectual, aí haverá um germe vivo do Cinema Novo. Onde houver um  cineasta  disposto  a  enfrentar  o  comercialismo,  a  exploração,  a  pornografia,  o  tecnicismo, aí haverá um germe do Cinema Novo. Onde houver um cineasta, de  qualquer  idade  ou  de  qualquer  procedência,  pronto  a  pôr  seu  cinema  e  sua  profissão a serviço das causas importantes de seu tempo, aí haverá um germe do  Cinema  Novo.  A  definição  é  esta  e  por  esta  definição  o  Cinema  Novo  se  marginaliza da indústria porque o compromisso do Cinema Industrial  é com a  mentira  e  com  a  exploração.  A  integração  econômica  e  industrial  do  Cinema  Novo depende da liberdade da América Latina. Para esta liberdade, o Cinema  Novo empenha­se, em nome de si próprio, de seus mais próximos e dispersos  integrantes, dos mais burros aos mais talentosos, dos mais fracos aos mais fortes.  É  uma  questão  de  moral  que  se  refletirá  nos  filmes,  no tempo de  filmar  um  homem ou uma casa, no detalhe que observar, na moral que pregar: não é um  filme mas um conjunto de filmes em evolução que dará, por fim, ao público a  consciência de sua própria miséria. Não temos por isto maiores pontos de contato com o cinema mundial, a não ser  com suas origens técnicas e artísticas”.
  • 11. Glauber Rocha (1939­1981)  é unha figura capital  na cultura do Brasil. O seu primeiro filme é a curta  Pátio,  que  presenta  en  1959.  Logo  de  organizar  a  produción,  chégalle  de  forma  inesperada  a  oportunidade  de  dirixir  unha  primeira  longa,  Barravento,  que  recibe  un  premio  no  festival  de  Karlovy Vary. A revolución vén con Deus e o Diabo  na  Terra  do  Sol  (1964),  que  concorre  á  Palma  de  Ouro  no  Festival  de  Cannes  canda  Vidas  secas  (Nelson Pereira dos Santos, 1963). O premio irá ás  mans  de  Jacques  Demy  por  Les  parapluies  de  Cherbourg, mais en todo caso é un inmenso impulso  internacional para o Cinema Novo.
  • 12. O golpe de estado de abril de 1964 intensifica  o discurso do Cinema Novo e diso é boa proba  Terra  em  transe  (1967),  filme  furioso  que  reflicte  a  crise  política  e  ideolóxica  do  país.  Recibiu o premio FIPRESCI en Cannes, festival  onde  tamén  presentou  en  1969  Antonio  das  Mortes,  O  Dragão  da  Maldade  contra  o  Santo  Guerreiro.  A situación muda para peor coa promulgación  do  “Ato  Institucional  Nº  5”  en  1968,  que  trouxo  máis  censura  e  represión  e  a  institucionalización da tortura no país. Varios  cineastas  pasaron  polo  cárcere  ou  se  viron  forzados ao exilio. Durante uns anos, Glauber  traballa  no  estranxeiro:  filma  no  Congo  Der  Leone Have Sept Cabeças (1970) e en España  Cabeças Cortadas (1970), con Pierre Clémenti  e Paco Rabal.
  • 13. A mediados dos 70 inicia a produción de A Idade  da  Terra.  En  1977  gaña  un  premio  en  Cannes  coa  curta  Di  Cavalcanti  e  morre  a  súa  irmá  Anecyr  nun  tráxico  accidente  ao  caer  no  oco  dun ascensor, feito que o deixa profundamente  tocado. A Idade da Terra estréase finalmente no  Festival  de  Venecia,  rodeada  de  polémica  ante  as  críticas  dos  que  lamentaban  o  apoio  de  Glauber  á  abertura  política  emprendida  no  Brasil  polo  xeneral  Ernesto  Geisel,  presidente  do país entre 1974 e 1979. En 1981 vai a Sintra. A súa saúde empeora e en  agosto  é  internado  nun  hospital  en  Lisboa  por  complicacións pulmonares. Trasládano ao Brasil  en estado moi grave na noite do 20 dese mes.  Morre ás poucas horas de chegar, na madrugada  do 22 de agosto. 
  • 14. O “cinema novo” non se limita, por suposto,  a  Glauber  Rocha.  Paga  a  pena  salientar,  entre  outros  moitos  nomes,  a  Ruy  Guerra  (1931),  autor  de  Os  Cajafestes  (1962),  Os  Fuzis (1964), Os Deuses e os Mortos (1970) e  A Queda (1978), todas elas a competición na  Berlinale;  Carlos  Diegues  (1940),  en  particular  nos  inicios  con  Ganga  Zumba  (1964)  e  logo  encamiñado  a  fórmulas  máis  populares  con  filmes  coma  Bye  bye  Brasil  (1979)  ou  Tieta  de  Agreste  (1996);  ou  Joaquim  Pedro  de  Andrade  (1932­1988),  autor da sátira Macunaíma (1969).
  • 15. En  paralelo  ás  propostas  máis  vangardistas do cinema novo, o cinema  brasileiro  mantén  a  súa  produción  popular  e  mesmo  se  abre  a  xéneros  antes  non  cultivados,  coma  o  horror,  en  especial  arredor  da  figura  (inclasificábel) de José Mojica Marins  (1936),  que  debuta  co  seu  personaxe  de  amoral  enterrador  “Zé  do  Caixão”  no filme de 1964 À Meia­Noite Levarei  Sua Alma e acabará sendo obxecto de  culto “freak”. 
  • 16. A  tradición  das  comedias  non  especialmente  sofisticadas  deriva,  coa  introdución  de  elementos  eróticos, no subxénero da pornochanchada, que coa  tolerancia do goberno militar gozou de grande éxito   desde  finais  dos  60  e  até  comezos  dos  80,  cando  a  maior accesibilidade do cinema pornográfico trouxo o  seu  declive.  Unha  parte  do  Bairro  da  Luz  de  São  Paulo,  a  chamada  “Boca  do  Lixo”,  converteuse  nun  centro de produción destacado.
  • 17. Neses  anos  coexisten,  pois,  propostas  moi  diversas, do colosal éxito de Dona Flor e Seus  Dois Maridos, dirixida por Bruno Barreto en  1976 a partir da novela de Jorge Amado; ao  cinema  máis  radical  de  Rogério  Sganzerla  (1946­2004)  e  o  aínda  en  activo  Júlio  Bressane (1946).
  • 18. En  1981  acadou  grande  repercusión  internacional  Pixote,  a  lei  do  mais  fraco  de  Héctor Babenco (1946­2016), director nacido  e criado na Arxentina). Premiado en Locarno e  San  Sebastián,  o  filme  mesmo  foi  candidato  aos Globos de Ouro.
  • 19. A  chegada  ao  goberno  de  Fernando  Collor  de  Mello  en  1990  trouxo  a  desaparición  do  apoio  estatal ao cinema e conduciu a un abrupto corte  na  produción  fílmica,  que  tardou  uns  anos  en  normalizarse. A recuperación, iso si, fíxose notar  ben  coa  aparición  de  cineastas  coma  Walter  Salles (1956), autor de Central do Brasil (1998);  Fernando Meirelles (1955), codirector con Kátia  Lund  de  Cidade  de  Deus  (2002);  Jorge  Furtado  (1959),  director  dunha  celebrada  curta,  Ilha  das  Flores  (1989)  e  das  comedias  O  Homem  que  Copiava (2003) e Meu Tio Matou um Cara (2004);  ou Karim Aïnouz (1966), recordado por Madame  Satã (2002), Viajo Porque Preciso, Volto Porque te  Amo  (2006,  con  Marcelo  Gomes)  ou  O  Abismo  Prateado (2011).