SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 10
Baixar para ler offline
03/05/2016
1
Lógica para Computação
Professor Marlon Marcon
UTFPR – Dois Vizinhos
RELAÇÕES SEMANTICAS ENTRE
CONECTIVOS DA LÓGICA
PROPOSICIONAL
03/05/2016
2
Introdução
 A partir da compreensão das relações semânticas entre os
conectivos da LP, é possível reduzir o número de conectivos
proposicionais da alfabeto, mantendo a linguagem da lógica
inalterada.
 A redução de conectivos é muito utilizada em arquitetura de
computadores, na qual são projetados circuitos eletrônicos.
Conjuntos de Conectivos Completos
 Um conjunto de conectivos proposicionais Ψ é completo quando é
possível expressar, equivalentemente, os conectivos ¬, V, Λ, → e ↔
utilizando apenas os conectivos de Ψ.
 Definição 1 (Conjunto de conectivos completo). Seja Ψ um conjunto
de conectivos. Ψ é um conjunto completo se as condições a seguir
são satisfeitas. Dada uma fórmula H do tipo ¬P, (P1 V P2), (P1Λ P2),
(P1→ P2) ou P1↔ P2 então é possível determinar uma outra
fórmula G, equivalente a H, tal que G contém apenas conectivos do
conjunto Ψ e os símbolos P1 e P2 presentes em H.
03/05/2016
3
Equivalência entre
→ e ¬, V
 O conectivo → pode ser expresso semanticamente pelos conectivos
¬ e V
 Como (P→Q)↔(¬P V Q) é uma tautologia, então as fórmulas (P→Q)
e (¬P V Q) são equivalentes
 Isso significa que a fórmula (P→Q) pode ser expressa
equivalentemente por uma fórmula que utiliza apenas conectivos ¬
e V e os símbolos proposicionais P e Q.
Equivalência entre
Λ e ¬, V
 O conectivo Λ pode ser expresso semanticamente pelos
conectivos ¬ e V
 Como (PΛQ)↔¬(¬P V¬Q) é uma tautologia, então as fórmulas
(PΛQ) e ¬(¬P V¬Q) são equivalentes
 Logo, do ponto de vista semântico, o conectivo Λ pode ser
expresso equivalentemente em termos dos conectivos ¬ e V.
03/05/2016
4
Equivalência entre
↔ e ¬, V
 O conectivo ↔ pode ser expresso semanticamente pelos conectivos ¬ e V
(P ↔ Q) equivale a ((P → Q) ∧ (Q → P))
P → Q ∧ Q → P equivale a (((¬P ∨ Q) ∧ ((¬Q ∨ P))
P → Q ∧ Q → P equivale a ¬(¬(¬P ∨ Q) ∨ ¬(¬Q ∨ P))
Equivalência entre
↔ e ¬, V
 Como a equivalência entre as fórmulas é transitiva, então
(P ↔ Q) equivale a ¬(¬(¬P ∨ Q) ∨ ¬(¬Q ∨ P))
 A conclusão é que o conectivo ↔ pode ser expresso
semanticamente, de forma equivalente, pelos conectivos ¬ e V.
03/05/2016
5
Conjunto de conectivos completos
 A partir das três equivalências anteriores, é possível provar que:
 O conjunto {¬, V} é completo, ou seja:
 Dada uma fórmula H do tipo ¬P, (P1 VP2), (P1Λ P2), (P1→ P2)
ou P1↔ P2 então é possível determinar uma outra fórmula
G, equivalente a H, tal que G contém apenas conectivos do
conjunto Ψ e os símbolos P1 e P2 presentes em H.
Redefinição do Alfabeto da Lógica
Proposicional
O alfabeto da Lógica Proposicional é constituído por:
 Símbolos de pontuação: (, );
 Símbolos de verdade: false;
 Símbolos proposicionais: P, Q, R, S, P1, Q1, R1, S1, P2,...;
 Conectivos proposicionais: ¬, V.
03/05/2016
6
Relação semântica entre conectivos
 Dada uma fórmula E, represente utilizando somente os
conectivos do conjunto completo {¬, V}
 Exemplo:
E = P ↔ Q ∨ (𝑅→ S)
Formas Normais
 Existem dois tipos de formas normais:
 Forma Normal Disjuntiva (FND) se é uma disjunção de conjunções de
literais.
𝐻 = (¬𝑃 ∧ 𝑄) ∨ (¬𝑅 ∧ ¬𝑄 ∧ 𝑃) ∨ (𝑃 ∧ 𝑆)
 Forma Normal Conjuntiva (FNC) se é uma conjunção de disjunções
de literais
𝐻 = (¬𝑃 ∨ 𝑄) ∧ (¬𝑅 ∨ ¬𝑄 ∨ 𝑃) ∧ (𝑃 ∨ 𝑆)
03/05/2016
7
Como verificar se uma fórmula está nas
Formas Normais
 Deste modo, uma fórmula está em FNC ou FND se, e somente se:
1. No máximo contém os conectivos ¬,∨,∧.
2. A negação ¬ não tem alcance sobre os conectivos ∨ 𝑒 ∧
3. Não aparecem negações sucessivas.
4. O conectivo ∨ não tem alcance sobre ∧ na FNC e, o
conectivo ∧ não tem alcance sobre ∨ na FND.
Como obter as Formas Normais
 Exemplo:
𝐻 = (𝑃 → 𝑄) ∧ 𝑅
Na FNC:
𝐻 = (¬𝑃 ∨ 𝑄) ∧ 𝑅
Na FND:
𝐻 = ¬𝑃 ∧ 𝑅 ∨ (𝑄 ∧ 𝑅)
03/05/2016
8
Problema de Post
 Como já observamos podemos construir a tabela verdade de
uma fórmula conhecidos os valores verdade das fórmulas que a
compõem.
 O problema recíproco se coloca: para toda tabela verdade,
existe uma fórmula que a determina?
 Este problema é conhecido como PROBLEMA DE POST(Emil
Leon Post 1888-1995) e pode ser resolvido obtendo-se
uma FNC ou uma FND que satisfaça a tabela verdade dada.
Fórmula Normal Disjuntiva
 Para se obter uma FND:
1. Observamos todas as linhas da tabela que possuem T na
última coluna;
2. Construímos para cada uma destas linhas
as conjunções correspondentes;
3. Fazemos a disjunção destas conjunções obtendo uma
fórmula em FND que satisfaz a tabela verdade.
03/05/2016
9
Fórmula Normal Disjuntiva
 Exemplo: Determine uma fórmula que satisfaça a tabela
verdade abaixo:
 Resposta: 𝑃 ∧ 𝑄 ∨ (¬𝑃 ∧ ¬𝑄)
P Q H
T T T (𝑃 ∧ 𝑄)
T F F
F T F
F F T (¬𝑃 ∧ ¬𝑄)
Fórmula Normal Conjuntiva
 Para se obter uma FNC:
1. Observamos todas as linhas da tabela que possuem F na
última coluna;
2. Construímos para cada uma destas linhas
as disjunções correspondentes;
3. Fazemos a conjunção destas disjunções obtendo uma
fórmula em FNC que satisfaz a tabela verdade.
03/05/2016
10
Fórmula Normal Conjuntiva
 Exemplo: Determine uma fórmula que satisfaça a tabela
verdade abaixo:
 Resposta: ¬𝑃 ∨ 𝑄 ∧ (𝑃 ∨ ¬𝑄)
P Q H
T T T
T F F (¬𝑃 ∨ 𝑄)
F T F (𝑃 ∨ ¬𝑄)
F F T
FNC e FND
 As FND e FNC obtidas como anteriormente são completas ou
seja, em cada disjunção (FND) ou em cada conjunção (FNC)
todas as variáveis proposicionais estão presentes.

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Matemática Discreta - Parte V relações
Matemática Discreta - Parte V relaçõesMatemática Discreta - Parte V relações
Matemática Discreta - Parte V relaçõesUlrich Schiel
 
Implicação Lógica
Implicação LógicaImplicação Lógica
Implicação LógicaHugo Souza
 
Matemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntos
Matemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntosMatemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntos
Matemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntosUlrich Schiel
 
Introdução à Programação em Python
Introdução à Programação em PythonIntrodução à Programação em Python
Introdução à Programação em PythonRodrigo Hübner
 
A Lógica do Quadrado Mágico.pptx
A Lógica do Quadrado Mágico.pptxA Lógica do Quadrado Mágico.pptx
A Lógica do Quadrado Mágico.pptxKênia Bomtempo
 
Logica computacional
Logica computacionalLogica computacional
Logica computacionalJota Thin
 
Aula 10 profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17
Aula 10   profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17Aula 10   profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17
Aula 10 profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17Aline Guedes
 
Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)
Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)
Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)Fernando Passold
 
Lógica e Matemática Computacional - Aula 01
Lógica e Matemática Computacional - Aula 01Lógica e Matemática Computacional - Aula 01
Lógica e Matemática Computacional - Aula 01thomasdacosta
 
Algoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registros
Algoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registrosAlgoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registros
Algoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registrosMauro Pereira
 
Progressão geométrica
Progressão geométricaProgressão geométrica
Progressão geométricaJorgelgl
 

Mais procurados (20)

Matemática Discreta - Parte V relações
Matemática Discreta - Parte V relaçõesMatemática Discreta - Parte V relações
Matemática Discreta - Parte V relações
 
Implicação Lógica
Implicação LógicaImplicação Lógica
Implicação Lógica
 
Raciocínio lógico parte 1
Raciocínio lógico   parte 1Raciocínio lógico   parte 1
Raciocínio lógico parte 1
 
Pequeno teorema de fermat
Pequeno teorema de fermatPequeno teorema de fermat
Pequeno teorema de fermat
 
Matemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntos
Matemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntosMatemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntos
Matemática Discreta - Parte IV teoria dos-conjuntos
 
Cord.polares
Cord.polaresCord.polares
Cord.polares
 
Função
FunçãoFunção
Função
 
Algoritmos em portugol
Algoritmos em portugolAlgoritmos em portugol
Algoritmos em portugol
 
Introdução à Programação em Python
Introdução à Programação em PythonIntrodução à Programação em Python
Introdução à Programação em Python
 
Aula 8 - Comandos de Entrada e Saída
Aula 8 - Comandos de Entrada e SaídaAula 8 - Comandos de Entrada e Saída
Aula 8 - Comandos de Entrada e Saída
 
A Lógica do Quadrado Mágico.pptx
A Lógica do Quadrado Mágico.pptxA Lógica do Quadrado Mágico.pptx
A Lógica do Quadrado Mágico.pptx
 
Logica computacional
Logica computacionalLogica computacional
Logica computacional
 
Aula 10 profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17
Aula 10   profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17Aula 10   profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17
Aula 10 profmat - congruencias lineares e quadraticas - 10 11-17
 
Flutter do zero a publicacao
Flutter do zero a publicacaoFlutter do zero a publicacao
Flutter do zero a publicacao
 
Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)
Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)
Mapas de Karnaugh (introdução, até 4 variáveis)
 
Matematica Financeira
Matematica FinanceiraMatematica Financeira
Matematica Financeira
 
Lógica e Matemática Computacional - Aula 01
Lógica e Matemática Computacional - Aula 01Lógica e Matemática Computacional - Aula 01
Lógica e Matemática Computacional - Aula 01
 
Numeros complexos
Numeros complexosNumeros complexos
Numeros complexos
 
Algoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registros
Algoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registrosAlgoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registros
Algoritmos e lp parte 4-vetores matrizes e registros
 
Progressão geométrica
Progressão geométricaProgressão geométrica
Progressão geométrica
 

Destaque (8)

NEED training ?
NEED training ?NEED training ?
NEED training ?
 
Apostila sobre motores de indução trifásicos i
Apostila sobre motores de indução trifásicos iApostila sobre motores de indução trifásicos i
Apostila sobre motores de indução trifásicos i
 
Mps.br guia de_aquisicao_2013
Mps.br guia de_aquisicao_2013Mps.br guia de_aquisicao_2013
Mps.br guia de_aquisicao_2013
 
Product manual 6400 m98
Product manual 6400 m98Product manual 6400 m98
Product manual 6400 m98
 
Info plc introduccion_rapid_abb_irb-140
Info plc introduccion_rapid_abb_irb-140Info plc introduccion_rapid_abb_irb-140
Info plc introduccion_rapid_abb_irb-140
 
Kızılçam Kabuk ekstratının Meme kanseri üzerinde etkileri
Kızılçam Kabuk ekstratının Meme kanseri üzerinde etkileriKızılçam Kabuk ekstratının Meme kanseri üzerinde etkileri
Kızılçam Kabuk ekstratının Meme kanseri üzerinde etkileri
 
CEO & Vice President Executive
CEO & Vice President ExecutiveCEO & Vice President Executive
CEO & Vice President Executive
 
Spotware
SpotwareSpotware
Spotware
 

Semelhante a Aula 6 relações semânticas entre os conectivos da lógica proposicional

Apostila_LogicaProposicional.pdf
Apostila_LogicaProposicional.pdfApostila_LogicaProposicional.pdf
Apostila_LogicaProposicional.pdfritaporfrio
 
Resumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursosResumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursosLuiz Ladeira
 
Logica Proposicional
Logica ProposicionalLogica Proposicional
Logica ProposicionalAdolfo Neto
 
Resumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursosResumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursosLuiz Ladeira
 
2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidade
2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidade2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidade
2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidadeshichibukai_01
 
Aula 3 linguagens e gramaticas
Aula 3   linguagens e gramaticasAula 3   linguagens e gramaticas
Aula 3 linguagens e gramaticaswab030
 
Apostilam01 tabela verdade
Apostilam01 tabela verdadeApostilam01 tabela verdade
Apostilam01 tabela verdadeJoão moreira
 
Logica proposicional convertido
Logica proposicional convertidoLogica proposicional convertido
Logica proposicional convertidomluisavalente
 
Notas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdf
Notas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdfNotas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdf
Notas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdfTiagoSantos415758
 
Racicínio Lógico
 Racicínio Lógico Racicínio Lógico
Racicínio LógicoKeilla Ramos
 
Raciocinio logico simplificado_principai
Raciocinio logico simplificado_principaiRaciocinio logico simplificado_principai
Raciocinio logico simplificado_principaiDani Brasil
 
Tautologias, contradições, contigências e equivalências
Tautologias, contradições, contigências e equivalênciasTautologias, contradições, contigências e equivalências
Tautologias, contradições, contigências e equivalênciasAristóteles Meneses
 
Lógica e Matemática Computacional - Aula 03
Lógica e Matemática Computacional - Aula 03Lógica e Matemática Computacional - Aula 03
Lógica e Matemática Computacional - Aula 03thomasdacosta
 
1 -logica_proposicional
1  -logica_proposicional1  -logica_proposicional
1 -logica_proposicionalUdasul
 

Semelhante a Aula 6 relações semânticas entre os conectivos da lógica proposicional (20)

Lógica Proposicional
Lógica ProposicionalLógica Proposicional
Lógica Proposicional
 
Apostila_LogicaProposicional.pdf
Apostila_LogicaProposicional.pdfApostila_LogicaProposicional.pdf
Apostila_LogicaProposicional.pdf
 
Resumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursosResumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursos
 
Logica Proposicional
Logica ProposicionalLogica Proposicional
Logica Proposicional
 
Resumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursosResumo a lógica matemática para concursos
Resumo a lógica matemática para concursos
 
2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidade
2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidade2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidade
2º/2012 - Prova 02 de Autômatos e Computabilidade
 
Aula 3 linguagens e gramaticas
Aula 3   linguagens e gramaticasAula 3   linguagens e gramaticas
Aula 3 linguagens e gramaticas
 
1657721272624.pdf
1657721272624.pdf1657721272624.pdf
1657721272624.pdf
 
Apostilam01 tabela verdade
Apostilam01 tabela verdadeApostilam01 tabela verdade
Apostilam01 tabela verdade
 
Logica proposicional convertido
Logica proposicional convertidoLogica proposicional convertido
Logica proposicional convertido
 
Notas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdf
Notas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdfNotas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdf
Notas_da_Aula_3_-_Logica_Matematica.pdf
 
Racicínio Lógico
 Racicínio Lógico Racicínio Lógico
Racicínio Lógico
 
Raciocinio logico simplificado_principai
Raciocinio logico simplificado_principaiRaciocinio logico simplificado_principai
Raciocinio logico simplificado_principai
 
Tautologias, contradições, contigências e equivalências
Tautologias, contradições, contigências e equivalênciasTautologias, contradições, contigências e equivalências
Tautologias, contradições, contigências e equivalências
 
Lógica e Matemática Computacional - Aula 03
Lógica e Matemática Computacional - Aula 03Lógica e Matemática Computacional - Aula 03
Lógica e Matemática Computacional - Aula 03
 
tabela verdade
  tabela verdade  tabela verdade
tabela verdade
 
Aula 2 raciocínio lógico
Aula 2   raciocínio lógicoAula 2   raciocínio lógico
Aula 2 raciocínio lógico
 
Introd logica mat
Introd logica matIntrod logica mat
Introd logica mat
 
1 -logica_proposicional
1  -logica_proposicional1  -logica_proposicional
1 -logica_proposicional
 
Construção da tabela verdade
Construção da tabela verdadeConstrução da tabela verdade
Construção da tabela verdade
 

Último

Padrões de Projeto: Proxy e Command com exemplo
Padrões de Projeto: Proxy e Command com exemploPadrões de Projeto: Proxy e Command com exemplo
Padrões de Projeto: Proxy e Command com exemploDanilo Pinotti
 
ATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docxATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docx2m Assessoria
 
ATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docx
ATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docxATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docx
ATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docx2m Assessoria
 
ATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docxATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docx2m Assessoria
 
Boas práticas de programação com Object Calisthenics
Boas práticas de programação com Object CalisthenicsBoas práticas de programação com Object Calisthenics
Boas práticas de programação com Object CalisthenicsDanilo Pinotti
 
ATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docxATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docx2m Assessoria
 

Último (6)

Padrões de Projeto: Proxy e Command com exemplo
Padrões de Projeto: Proxy e Command com exemploPadrões de Projeto: Proxy e Command com exemplo
Padrões de Projeto: Proxy e Command com exemplo
 
ATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docxATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - ESTRUTURA DE DADOS II - 52_2024.docx
 
ATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docx
ATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docxATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docx
ATIVIDADE 1 - GCOM - GESTÃO DA INFORMAÇÃO - 54_2024.docx
 
ATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docxATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - CUSTOS DE PRODUÇÃO - 52_2024.docx
 
Boas práticas de programação com Object Calisthenics
Boas práticas de programação com Object CalisthenicsBoas práticas de programação com Object Calisthenics
Boas práticas de programação com Object Calisthenics
 
ATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docxATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docx
ATIVIDADE 1 - LOGÍSTICA EMPRESARIAL - 52_2024.docx
 

Aula 6 relações semânticas entre os conectivos da lógica proposicional

  • 1. 03/05/2016 1 Lógica para Computação Professor Marlon Marcon UTFPR – Dois Vizinhos RELAÇÕES SEMANTICAS ENTRE CONECTIVOS DA LÓGICA PROPOSICIONAL
  • 2. 03/05/2016 2 Introdução  A partir da compreensão das relações semânticas entre os conectivos da LP, é possível reduzir o número de conectivos proposicionais da alfabeto, mantendo a linguagem da lógica inalterada.  A redução de conectivos é muito utilizada em arquitetura de computadores, na qual são projetados circuitos eletrônicos. Conjuntos de Conectivos Completos  Um conjunto de conectivos proposicionais Ψ é completo quando é possível expressar, equivalentemente, os conectivos ¬, V, Λ, → e ↔ utilizando apenas os conectivos de Ψ.  Definição 1 (Conjunto de conectivos completo). Seja Ψ um conjunto de conectivos. Ψ é um conjunto completo se as condições a seguir são satisfeitas. Dada uma fórmula H do tipo ¬P, (P1 V P2), (P1Λ P2), (P1→ P2) ou P1↔ P2 então é possível determinar uma outra fórmula G, equivalente a H, tal que G contém apenas conectivos do conjunto Ψ e os símbolos P1 e P2 presentes em H.
  • 3. 03/05/2016 3 Equivalência entre → e ¬, V  O conectivo → pode ser expresso semanticamente pelos conectivos ¬ e V  Como (P→Q)↔(¬P V Q) é uma tautologia, então as fórmulas (P→Q) e (¬P V Q) são equivalentes  Isso significa que a fórmula (P→Q) pode ser expressa equivalentemente por uma fórmula que utiliza apenas conectivos ¬ e V e os símbolos proposicionais P e Q. Equivalência entre Λ e ¬, V  O conectivo Λ pode ser expresso semanticamente pelos conectivos ¬ e V  Como (PΛQ)↔¬(¬P V¬Q) é uma tautologia, então as fórmulas (PΛQ) e ¬(¬P V¬Q) são equivalentes  Logo, do ponto de vista semântico, o conectivo Λ pode ser expresso equivalentemente em termos dos conectivos ¬ e V.
  • 4. 03/05/2016 4 Equivalência entre ↔ e ¬, V  O conectivo ↔ pode ser expresso semanticamente pelos conectivos ¬ e V (P ↔ Q) equivale a ((P → Q) ∧ (Q → P)) P → Q ∧ Q → P equivale a (((¬P ∨ Q) ∧ ((¬Q ∨ P)) P → Q ∧ Q → P equivale a ¬(¬(¬P ∨ Q) ∨ ¬(¬Q ∨ P)) Equivalência entre ↔ e ¬, V  Como a equivalência entre as fórmulas é transitiva, então (P ↔ Q) equivale a ¬(¬(¬P ∨ Q) ∨ ¬(¬Q ∨ P))  A conclusão é que o conectivo ↔ pode ser expresso semanticamente, de forma equivalente, pelos conectivos ¬ e V.
  • 5. 03/05/2016 5 Conjunto de conectivos completos  A partir das três equivalências anteriores, é possível provar que:  O conjunto {¬, V} é completo, ou seja:  Dada uma fórmula H do tipo ¬P, (P1 VP2), (P1Λ P2), (P1→ P2) ou P1↔ P2 então é possível determinar uma outra fórmula G, equivalente a H, tal que G contém apenas conectivos do conjunto Ψ e os símbolos P1 e P2 presentes em H. Redefinição do Alfabeto da Lógica Proposicional O alfabeto da Lógica Proposicional é constituído por:  Símbolos de pontuação: (, );  Símbolos de verdade: false;  Símbolos proposicionais: P, Q, R, S, P1, Q1, R1, S1, P2,...;  Conectivos proposicionais: ¬, V.
  • 6. 03/05/2016 6 Relação semântica entre conectivos  Dada uma fórmula E, represente utilizando somente os conectivos do conjunto completo {¬, V}  Exemplo: E = P ↔ Q ∨ (𝑅→ S) Formas Normais  Existem dois tipos de formas normais:  Forma Normal Disjuntiva (FND) se é uma disjunção de conjunções de literais. 𝐻 = (¬𝑃 ∧ 𝑄) ∨ (¬𝑅 ∧ ¬𝑄 ∧ 𝑃) ∨ (𝑃 ∧ 𝑆)  Forma Normal Conjuntiva (FNC) se é uma conjunção de disjunções de literais 𝐻 = (¬𝑃 ∨ 𝑄) ∧ (¬𝑅 ∨ ¬𝑄 ∨ 𝑃) ∧ (𝑃 ∨ 𝑆)
  • 7. 03/05/2016 7 Como verificar se uma fórmula está nas Formas Normais  Deste modo, uma fórmula está em FNC ou FND se, e somente se: 1. No máximo contém os conectivos ¬,∨,∧. 2. A negação ¬ não tem alcance sobre os conectivos ∨ 𝑒 ∧ 3. Não aparecem negações sucessivas. 4. O conectivo ∨ não tem alcance sobre ∧ na FNC e, o conectivo ∧ não tem alcance sobre ∨ na FND. Como obter as Formas Normais  Exemplo: 𝐻 = (𝑃 → 𝑄) ∧ 𝑅 Na FNC: 𝐻 = (¬𝑃 ∨ 𝑄) ∧ 𝑅 Na FND: 𝐻 = ¬𝑃 ∧ 𝑅 ∨ (𝑄 ∧ 𝑅)
  • 8. 03/05/2016 8 Problema de Post  Como já observamos podemos construir a tabela verdade de uma fórmula conhecidos os valores verdade das fórmulas que a compõem.  O problema recíproco se coloca: para toda tabela verdade, existe uma fórmula que a determina?  Este problema é conhecido como PROBLEMA DE POST(Emil Leon Post 1888-1995) e pode ser resolvido obtendo-se uma FNC ou uma FND que satisfaça a tabela verdade dada. Fórmula Normal Disjuntiva  Para se obter uma FND: 1. Observamos todas as linhas da tabela que possuem T na última coluna; 2. Construímos para cada uma destas linhas as conjunções correspondentes; 3. Fazemos a disjunção destas conjunções obtendo uma fórmula em FND que satisfaz a tabela verdade.
  • 9. 03/05/2016 9 Fórmula Normal Disjuntiva  Exemplo: Determine uma fórmula que satisfaça a tabela verdade abaixo:  Resposta: 𝑃 ∧ 𝑄 ∨ (¬𝑃 ∧ ¬𝑄) P Q H T T T (𝑃 ∧ 𝑄) T F F F T F F F T (¬𝑃 ∧ ¬𝑄) Fórmula Normal Conjuntiva  Para se obter uma FNC: 1. Observamos todas as linhas da tabela que possuem F na última coluna; 2. Construímos para cada uma destas linhas as disjunções correspondentes; 3. Fazemos a conjunção destas disjunções obtendo uma fórmula em FNC que satisfaz a tabela verdade.
  • 10. 03/05/2016 10 Fórmula Normal Conjuntiva  Exemplo: Determine uma fórmula que satisfaça a tabela verdade abaixo:  Resposta: ¬𝑃 ∨ 𝑄 ∧ (𝑃 ∨ ¬𝑄) P Q H T T T T F F (¬𝑃 ∨ 𝑄) F T F (𝑃 ∨ ¬𝑄) F F T FNC e FND  As FND e FNC obtidas como anteriormente são completas ou seja, em cada disjunção (FND) ou em cada conjunção (FNC) todas as variáveis proposicionais estão presentes.