SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 15
Baixar para ler offline
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Capítulo 4 - Valores e Vectores Próprios 
Carlos Balsa 
balsa@ipb.pt 
Departamento de Matemática 
Escola Superior de Tecnologia e Gestão de Bragança 
Matemática I - 1o Semestre 2011/2012 
Matemática I 1/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Sumário 
Problemas de Valores e Vectores Próprios 
Interpretação Geométrica 
Cálculo através do Polinómio Característico 
Propriedades 
Matemática I 2/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Motivação 
I Problemas de valores próprios ocorrem em muitas áreas da 
ciência e da engenharia 
I Valores próprios de uma matriz reflectem propriedades 
essenciais de uma matriz 
I Valores próprios são igualmente importantes na análise de 
muitos métodos matemáticos 
I Teoria e métodos aplicam-se tanto a matrizes reais como a 
matrizes complexas 
I Para matrizes complexas utiliza-se a matriz transposta 
conjugada, AH, em vez da transposta, AT 
Matemática I 3/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Valores e Vectores Próprios 
I Problema de valores próprios típico: dada uma matriz A, n  n, 
encontrar um escalar  e um vector não-nulo x tal que 
Ax = x 
I  é valor próprio e x o vector próprio correspondente 
I  pode ser complexo mesmo que A seja real 
I Espectro:  (A) = f1; 2; : : : ; ng, é o conjunto de todos os 
valores próprios de A 
I Raio espectral:  (A) = max fj1j ; j2j ; : : : ; jnjg 
Matemática I 4/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Exemplo 1: Valores e Vectores Próprios 
Considere a matriz A = 
 
1 1 
2 4 
 
1. Mostre que x = [1 1]T é vector próprio de A 
2. Mostre que y = [1 1]T não é vector próprio de A 
Resposta: 
Ax = 
 
1 1 
2 4 
  
11 
 
= 
 
22 
 
= 2 
 
11 
 
= 2x 
x é o vector próprio associado ao valor próprio 2 
Ay = 
 
1 1 
2 4 
  
1 
1 
 
= 
 
06 
 
= 6 
 
01 
 
6= y 
y não é vector próprio de A porque não existe nenhum escalar  tal 
que Ay = y 
Matemática I 5/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Interpretação Geométrica 
Interpretação Geométrica 
x Ax 
I Ax = x 
I Ax tem a mesma direcção 
de x 
I comprimento e sentido de 
Ax depende de  
y 
Ay 
I y não é valor próprio de A 
I Ay6= y 
I Ay não tem a mesma 
direcção de y 
Matemática I 6/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Cálculo dos valores e vectores próprios 
Seja A uma matriz de ordem n  n, queremos determinar um vector 
x, de ordem n  1 tal que 
Ax = x 
,Ax  x = 0 
,Ax  Ix = 0 
,(A  I)x = 0 
Temos de resolver o sistema homogéneo (A  I)x = 0 de maneira 
a encontrar a solução não trivial, pois x6= 0, para tal o determinante 
da matriz dos coeficientes tem de ser nulo: 
jA  Ij = 0 
Desenvolvimento deste determinate origina um polinómio de grau n 
em  cujas raízes são os valores próprios de A 
Matemática I 7/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Determinate e Polinómio Característico 
Desenvolvimento do determinante característico jA  Ij = 0 origina 
o polinómio característico 
c0n + c1n1 + : : : + cn1 + cn = 0 
(  1)(  2)    (  n) = 0 
cujas n raízes 1; 2; : : : n são os valores próprios de A 
Resolução dos n sistemas 
(A  i I)xi = 0 para i = 1; 2; : : : ; n 
permite obter os n vectores próprios correspondentes x1; x2; : : : ; xn 
Como jA  Ij = 0 cada sistema (A  i I)xi = 0 tem solução múltipla, 
pelo que cada xi representa uma solução particular extraída 
arbitrariamente da solução geral 
Matemática I 8/ 15 DeMat-ESTiG
Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades 
Exemplo 2: Polinómio Característico 
Determinar os valores próprios de 
 
3 1 
1 3 
 
jA  Ij = 0 ,
3 1 
1 3 
 
  
 
1 0 
0 1

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Revisão radiciação 9º qano
Revisão radiciação  9º qanoRevisão radiciação  9º qano
Revisão radiciação 9º qano
Mariza Santos
 
Resolução da prova do colégio naval de 2002
Resolução da prova do colégio naval de 2002Resolução da prova do colégio naval de 2002
Resolução da prova do colégio naval de 2002
2marrow
 
Resolução da prova do colégio naval de 2004
Resolução da prova do colégio naval de 2004Resolução da prova do colégio naval de 2004
Resolução da prova do colégio naval de 2004
2marrow
 
Mat exercicios resolvidos – superficies quadricas
Mat exercicios resolvidos – superficies quadricasMat exercicios resolvidos – superficies quadricas
Mat exercicios resolvidos – superficies quadricas
trigono_metria
 
soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)
soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)
soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)
Dyas Arientiyya
 
Produto cartesiano e função definição
Produto cartesiano e função  definiçãoProduto cartesiano e função  definição
Produto cartesiano e função definição
Meire de Fatima
 
Mat progressao aritmetica ( pa ) i
Mat progressao aritmetica ( pa ) iMat progressao aritmetica ( pa ) i
Mat progressao aritmetica ( pa ) i
trigono_metrico
 

Mais procurados (20)

Revisão radiciação 9º qano
Revisão radiciação  9º qanoRevisão radiciação  9º qano
Revisão radiciação 9º qano
 
Resolução da prova do colégio naval de 2002
Resolução da prova do colégio naval de 2002Resolução da prova do colégio naval de 2002
Resolução da prova do colégio naval de 2002
 
Lista de exercícios trigonometria
Lista de exercícios trigonometriaLista de exercícios trigonometria
Lista de exercícios trigonometria
 
Ponto Medio
Ponto MedioPonto Medio
Ponto Medio
 
Matematika teknik 06-transformasi linier-eigen value
Matematika teknik 06-transformasi linier-eigen valueMatematika teknik 06-transformasi linier-eigen value
Matematika teknik 06-transformasi linier-eigen value
 
Função composta
Função compostaFunção composta
Função composta
 
Lista de exercícios de função afim
Lista de exercícios de função afimLista de exercícios de função afim
Lista de exercícios de função afim
 
Matematica -8 ano
Matematica  -8 anoMatematica  -8 ano
Matematica -8 ano
 
Exercícios sobre distância entre pontos
Exercícios sobre distância entre pontosExercícios sobre distância entre pontos
Exercícios sobre distância entre pontos
 
Aula 03 determinantes
Aula 03   determinantesAula 03   determinantes
Aula 03 determinantes
 
Resolução da prova do colégio naval de 2004
Resolução da prova do colégio naval de 2004Resolução da prova do colégio naval de 2004
Resolução da prova do colégio naval de 2004
 
Kalkulus 1
Kalkulus 1Kalkulus 1
Kalkulus 1
 
Algeplan21
Algeplan21Algeplan21
Algeplan21
 
Mat exercicios resolvidos – superficies quadricas
Mat exercicios resolvidos – superficies quadricasMat exercicios resolvidos – superficies quadricas
Mat exercicios resolvidos – superficies quadricas
 
Cevianas notáveis de um triângulo
Cevianas notáveis de um triânguloCevianas notáveis de um triângulo
Cevianas notáveis de um triângulo
 
soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)
soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)
soal soal faktor integrasi yang bergantung pada (xy) dan (x+y)
 
Produto cartesiano e função definição
Produto cartesiano e função  definiçãoProduto cartesiano e função  definição
Produto cartesiano e função definição
 
Mat progressao aritmetica ( pa ) i
Mat progressao aritmetica ( pa ) iMat progressao aritmetica ( pa ) i
Mat progressao aritmetica ( pa ) i
 
آموزش روش های حل روابط بازگشتی - بخش چهارم
آموزش روش های حل روابط بازگشتی - بخش چهارمآموزش روش های حل روابط بازگشتی - بخش چهارم
آموزش روش های حل روابط بازگشتی - بخش چهارم
 
Geometria Plana - Teoria
Geometria Plana - TeoriaGeometria Plana - Teoria
Geometria Plana - Teoria
 

Semelhante a Cap4 prt

Apostila de algebra linear
Apostila de algebra linearApostila de algebra linear
Apostila de algebra linear
marcelo gomes
 
Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2
Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2
Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2
Alessandra Nascimento
 
Implementação mód4 - encontro 1-
Implementação   mód4 - encontro 1-Implementação   mód4 - encontro 1-
Implementação mód4 - encontro 1-
inechidias
 
Implementação módulo4
Implementação   módulo4 Implementação   módulo4
Implementação módulo4
inechidias
 

Semelhante a Cap4 prt (20)

Matrizes aula 01
Matrizes aula 01Matrizes aula 01
Matrizes aula 01
 
Matrices y Sistema de Ecuaciones Lineales ccesa007
Matrices y Sistema de Ecuaciones Lineales  ccesa007Matrices y Sistema de Ecuaciones Lineales  ccesa007
Matrices y Sistema de Ecuaciones Lineales ccesa007
 
Matriz alunos
Matriz   alunosMatriz   alunos
Matriz alunos
 
Matriz 1 2012
Matriz 1   2012Matriz 1   2012
Matriz 1 2012
 
Apostila de algebra linear
Apostila de algebra linearApostila de algebra linear
Apostila de algebra linear
 
Apostila de algebra linear
Apostila de algebra linearApostila de algebra linear
Apostila de algebra linear
 
Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2
Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2
Apostila de-algebra-linear-1235013869657841-2
 
Determinantes.pdf
Determinantes.pdfDeterminantes.pdf
Determinantes.pdf
 
Implementação mód4 - encontro 1-
Implementação   mód4 - encontro 1-Implementação   mód4 - encontro 1-
Implementação mód4 - encontro 1-
 
Implementação módulo4
Implementação   módulo4 Implementação   módulo4
Implementação módulo4
 
Determinantes - 2º B
Determinantes - 2º BDeterminantes - 2º B
Determinantes - 2º B
 
Matrizes
MatrizesMatrizes
Matrizes
 
Apostila de matrizes ju
Apostila de matrizes juApostila de matrizes ju
Apostila de matrizes ju
 
www.aulaparticularonline.net.br - Matemática - Matrizes
www.aulaparticularonline.net.br - Matemática -  Matrizeswww.aulaparticularonline.net.br - Matemática -  Matrizes
www.aulaparticularonline.net.br - Matemática - Matrizes
 
www.aulasapoio.com - Matemática - Matrizes
www.aulasapoio.com  - Matemática -  Matrizeswww.aulasapoio.com  - Matemática -  Matrizes
www.aulasapoio.com - Matemática - Matrizes
 
www.AulasDeMatematicaApoio.com.br - Matemática - Matrizes
 www.AulasDeMatematicaApoio.com.br  - Matemática - Matrizes www.AulasDeMatematicaApoio.com.br  - Matemática - Matrizes
www.AulasDeMatematicaApoio.com.br - Matemática - Matrizes
 
www.AulasDeMatematicaApoio.com - Matemática - Matrizes
www.AulasDeMatematicaApoio.com  - Matemática - Matrizeswww.AulasDeMatematicaApoio.com  - Matemática - Matrizes
www.AulasDeMatematicaApoio.com - Matemática - Matrizes
 
www.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática - Determinantes
www.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática -  Determinanteswww.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática -  Determinantes
www.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática - Determinantes
 
www.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática - Determinantes
www.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática -  Determinanteswww.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática -  Determinantes
www.AulasEnsinoMedio.com.br - - Matemática - Determinantes
 
Análise de Algoritmos - Problemas, instâncias, algoritmos e tempo
Análise de Algoritmos - Problemas, instâncias, algoritmos e tempoAnálise de Algoritmos - Problemas, instâncias, algoritmos e tempo
Análise de Algoritmos - Problemas, instâncias, algoritmos e tempo
 

Cap4 prt

  • 1. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Capítulo 4 - Valores e Vectores Próprios Carlos Balsa balsa@ipb.pt Departamento de Matemática Escola Superior de Tecnologia e Gestão de Bragança Matemática I - 1o Semestre 2011/2012 Matemática I 1/ 15 DeMat-ESTiG
  • 2. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Sumário Problemas de Valores e Vectores Próprios Interpretação Geométrica Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Matemática I 2/ 15 DeMat-ESTiG
  • 3. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Motivação I Problemas de valores próprios ocorrem em muitas áreas da ciência e da engenharia I Valores próprios de uma matriz reflectem propriedades essenciais de uma matriz I Valores próprios são igualmente importantes na análise de muitos métodos matemáticos I Teoria e métodos aplicam-se tanto a matrizes reais como a matrizes complexas I Para matrizes complexas utiliza-se a matriz transposta conjugada, AH, em vez da transposta, AT Matemática I 3/ 15 DeMat-ESTiG
  • 4. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Valores e Vectores Próprios I Problema de valores próprios típico: dada uma matriz A, n n, encontrar um escalar e um vector não-nulo x tal que Ax = x I é valor próprio e x o vector próprio correspondente I pode ser complexo mesmo que A seja real I Espectro: (A) = f1; 2; : : : ; ng, é o conjunto de todos os valores próprios de A I Raio espectral: (A) = max fj1j ; j2j ; : : : ; jnjg Matemática I 4/ 15 DeMat-ESTiG
  • 5. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Exemplo 1: Valores e Vectores Próprios Considere a matriz A = 1 1 2 4 1. Mostre que x = [1 1]T é vector próprio de A 2. Mostre que y = [1 1]T não é vector próprio de A Resposta: Ax = 1 1 2 4 11 = 22 = 2 11 = 2x x é o vector próprio associado ao valor próprio 2 Ay = 1 1 2 4 1 1 = 06 = 6 01 6= y y não é vector próprio de A porque não existe nenhum escalar tal que Ay = y Matemática I 5/ 15 DeMat-ESTiG
  • 6. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Interpretação Geométrica Interpretação Geométrica x Ax I Ax = x I Ax tem a mesma direcção de x I comprimento e sentido de Ax depende de y Ay I y não é valor próprio de A I Ay6= y I Ay não tem a mesma direcção de y Matemática I 6/ 15 DeMat-ESTiG
  • 7. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Cálculo dos valores e vectores próprios Seja A uma matriz de ordem n n, queremos determinar um vector x, de ordem n 1 tal que Ax = x ,Ax x = 0 ,Ax Ix = 0 ,(A I)x = 0 Temos de resolver o sistema homogéneo (A I)x = 0 de maneira a encontrar a solução não trivial, pois x6= 0, para tal o determinante da matriz dos coeficientes tem de ser nulo: jA Ij = 0 Desenvolvimento deste determinate origina um polinómio de grau n em cujas raízes são os valores próprios de A Matemática I 7/ 15 DeMat-ESTiG
  • 8. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Determinate e Polinómio Característico Desenvolvimento do determinante característico jA Ij = 0 origina o polinómio característico c0n + c1n1 + : : : + cn1 + cn = 0 ( 1)( 2) ( n) = 0 cujas n raízes 1; 2; : : : n são os valores próprios de A Resolução dos n sistemas (A i I)xi = 0 para i = 1; 2; : : : ; n permite obter os n vectores próprios correspondentes x1; x2; : : : ; xn Como jA Ij = 0 cada sistema (A i I)xi = 0 tem solução múltipla, pelo que cada xi representa uma solução particular extraída arbitrariamente da solução geral Matemática I 8/ 15 DeMat-ESTiG
  • 9. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Exemplo 2: Polinómio Característico Determinar os valores próprios de 3 1 1 3 jA Ij = 0 ,
  • 10.
  • 11.
  • 12.
  • 13. 3 1 1 3 1 0 0 1
  • 14.
  • 15.
  • 16.
  • 17. = 0 ,
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21. 3 1 1 3
  • 22.
  • 23.
  • 24.
  • 25. = 0 ,(3 )(3 ) (1)(1) = 0 ,2 6 + 8 = 0 , = 6 p 36 32 2 ,1 = 2; 2 = 4 Matemática I 9/ 15 DeMat-ESTiG
  • 26. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Exemplo 3: Determinar os Vectores Próprios Determinar os vectores próprios de 3 1 1 3 (A 1I) x1 = 0 , 3 1 1 3 2 1 0 0 1 x11 x12 = 00 , 3 2 1 1 3 2 x11 x12 = 00 , 1 1 1 1 x11 x12 = 00 , x11 x12 = 0 0 = 0 , x11 = x12 x12 2 IR , x1 = = 11 com 2 IR se = 1 ) x1 = 11 Matemática I 10/ 15 DeMat-ESTiG
  • 27. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Exemplo 3, continuação (A 2I) x2 = 0 , 3 1 1 3 4 1 0 0 1 x11 x12 = 00 , 3 4 1 1 3 4 x11 x12 = 00 , 1 1 1 1 x11 x12 = 00 , x11 x12 = 0 0 = 0 , x11 = x12 x12 2 IR , x2 = = 11 com 2 IR se = 1 ) x2 = 11 Matemática I 11/ 15 DeMat-ESTiG
  • 28. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Propriedades I Valores próprios de matriz diagonal são os próprios elementos da diagonal I Valores próprios de matriz triangular são os elementos da diagonal I Matriz A de ordem n possui exactamente n valores próprios I Se A for simétrica (A = AT ) os seus valores próprios são todos reais e os respectivos vectores próprios são ortogonais Matemática I 12/ 15 DeMat-ESTiG
  • 29. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Invariantes de uma Matriz Considerando A = 2 6664 a11 a12 a1n a21 a22 a2n ... ... . . . ... an1 an2 ann 3 7775 I Traço de A é igual à soma de todos os elementos da diagonal principal de A: tr(A) = a11 + a22 + : : : + ann I Traço é igual à soma dos valores próprios tr(A) = 1 + 2 + : : : + n I Determinate de A é igual ao produto dos valores próprios jAj = 12 : : : n I Se um dos valores próprios de A for nulo a matriz A é singular Matemática I 13/ 15 DeMat-ESTiG
  • 30. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Singularidade e Não-Singularidade Uma matriz A, n n, é não-singular se verificar qualquer uma das seguintes propriedades 1. Existe a inversa de A, designada por A1 2. jAj6= 0 3. Para qualquer z6= 0, Az6= 0 4. Nenhum valor próprio de A é nulo: = 0 =2 (A) Matemática I 14/ 15 DeMat-ESTiG
  • 31. Problemas de Valores e Vectores Próprios Cálculo através do Polinómio Característico Propriedades Bibliografia I Bernard Kolman, Introdução à Álgebra Linear com Aplicações, Prentice-Hall do Brasil, 1998 I Ia. S. Bugrov e S. M. Nikolski, Matemática para Engenharia, Vol. 1 - Elementos de Álgebra Linear e de Geometria Analítica, Editora Mir Moscovo, 1986 Matemática I 15/ 15 DeMat-ESTiG