1. Magdalena Czerwińska, Dorota
Ręba, Milena Chaciak

2.  Zajmuje się mierzeniem wartości osiągnięć naukowych
 Jest dziedziną naukoznawstwa, która bada rozwój nauki
jako procesu informacyjnego. Opiera się na metodach
statystyczno-ilościowych (liczba publikacji, placówek
naukowych, przyznanych stopni naukowych i nagród)
 Określa aktualny stan danej dyscypliny naukowej oraz
prognozuje perspektywy jej rozwoju
 Narzędziami stosowanymi w tej nauce są bibliometria i
webometria

3.  Termin ten został użyty po raz pierwszy przez niego w
1969 roku i zastąpił wcześniejszy termin „bibliografia
statystyczna”.
 Pod tym pojęciem rozumiał zastosowanie matematycznych
i statystycznych metod do badania książek i innych środków
komunikacji.

4.  W 1955 roku zasugerował stworzenie indeksu cytowań
naukowych (Citation indexes for science).
 Pierwszy Science Citation Index (SCI) ukazał się w 1963
roku i obejmował 102 tys. artykułów, opublikowanych w 1961
roku w 613 wybranych czasopismach.
 Był także twórcą Instytutu Informacji Naukowej (Institute
of Scientific Information, ISI) w Filadelfii, którego zadaniem
było i jest opracowywanie rozbudowywanych indeksów
cytowań.

5.  Zastosowanie metod matematycznych i statystycznych
(Patentów i innych środków przekazywania informacji).
 Pozwala na ocenę wielkości "produkcji naukowej", opierając
się na założeniu, że istotą działalności naukowej (badawczej i
rozwojowej, B+R) jest produkcja "wiedzy" (knowledge),
znajdująca swoje odzwierciedlenie w literaturze naukowej

6. Science Citation Index (SCI)
 Social Science Citation Index (SSCI)
Arts & Humanities Citation Index (A&HCI

7. Polega na zastosowaniu różnorakich danych odnoszących
się do publikacji naukowych i przytaczanych w tych
publikacjach cytatów do oceny wyników działalności
naukowej krajów.
Jest również wykorzystywana do obserwowania rozwoju
nauki, przejawiającego się m.in. przez: powstawanie sieci
powiązań badawczych, krajowych i międzynarodowych oraz
powstawanie nowych, multidyscyplinarnych dziedzin nauki i
techniki, a także do identyfikacji wewnętrznej logiki rozwoju
nauki.

8. Wykorzystuje się porównania aktywności
publikacyjnej, częstotliwości cytowań i wskaźniki
bibliometryczne dążące do zobrazowania bardziej
jakościowego niż ilościowego stanu nauki.

9. Do najczęściej stosowanych mierników oceny aktywności
publikacyjnej należą:
• Liczba publikacji
• Liczba autorów
• Liczba cytowań
• Impact Factor
• Indeks Hirscha
• Immediacy index
• Punktacja Komitetu Badań Naukowych (KBN)
• Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego(MNiSW) oraz
Ministerstwa Nauki i Informatyzacji (MNiI)
• Lista Filadelfijska
•Baza referencyjna European Reference Index for the
Humanities (ERIH).

10. Rejestruje ponad 12000 tytułów czasopism i ponad 148000 materiałów
konferencyjnych. Składa się kilku podbaz:
Science Citation Index Expanded (8300 tytułów czasopism ze 150
dyscyplin; zakres czasowy: od 1945 r.)
Social Science Citation Index (2700 tytułów czasopism z 55 dyscyplin
z zakresu nauk społecznych i 3500 tytułów wiodących czasopism z
zakresu nauk technicznych i ścisłych ; zakres czasowy: od 1956 r.).
Arts & Humanities Citation Index (2300 tytułów czasopism z zakresu
nauk technicznych i sztuki oraz ponad 250 tytułów czasopism z zakresu
nauk społecznych i ścisłych ; zakres czasowy: od 1975 r.).
Conference Proceedings Citation Index — Science oraz Conference
Proceedings Citation Index — Social Science & Humanities (materiały
konferencyjne; zakres czasowy: od 1990 r.).

11. Liczba publikacji - od niej pochodzą inne wskaźniki wykazujące
zależności między publikacją a jej rozpowszechnianiem w postaci
cytowań:
Ilość powstających artykułów naukowych jest zależna od
intensywności badań i umiejętności ich opisu w formie publikacji, a
także od dziedziny wiedzy.
Przy porównywaniu liczby publikacji bierze się pod uwagę, typy
dokumentów ujmowanych w analizach:
oryginalne artykuły naukowe,
prace przeglądowe,
materiały redakcyjne,
streszczenia ze zjazdów,
materiały konferencyjne,
listy do redakcji czy uwagi.
Powinna obejmować wyłącznie oryginalne artykuły naukowe oraz
prace przeglądowe, ponieważ pozostałe rodzaje są pochodną publikacji
pierwotnych i jedynie sztucznie zawyżają liczbę analizowanych prac.

12. Liczba autorów – Wykazuje dzięki ilu pracownikom naukowym
powstała dana publikacja, pośrednio oddaje liczbę osób zajmujących się
daną dziedziną nauki.
Liczba cytowań – Określa, że większa liczba cytowań gwarantuje
większe znaczenie określonej publikacji. Jednakże w rzeczywistości nie
mówi nam ona nic o jakości cytowanej publikacji, ponieważ jest
wyłącznie wskaźnikiem ilościowym.

13. Jest wskaźnikiem wpływu, mierzącym oddziaływanie czasopisma na
podstawie cytowalności artykułów w nim publikowanych.
 Ustalany przez Institute for Scientific Information (ISI) -Instytut
Informacji Naukowej w Filadelfii. IF wyliczany jest dla poszczególnych
czasopism naukowych w każdym roku wydawniczym.
 Stanowi iloraz łącznej liczby cytowań artykułów z dwóch lat do sumy
wszystkich artykułów jakie czasopismo opublikowało w ciągu dwóch lat
pomiarowych.
 Dane o wartości IF zawiera baza Journal Citation Reports w dwóch
wydaniach: JCR Science Edition (dane z ponad 5900 czasopism w 171
kategoriach tematycznych) oraz JCR Social Science Edition (dane z
ponad 1700 czasopism w 55 kategoriach tematycznych).

14. 2005 r. - Jorge E. Hirsch; to sposób mierzenia osiągnięć naukowych z
uwzględnieniem liczby publikacji i liczby cytowań prac autora lub
instytucji naukowej.
Służy do oceny:
 twórczość jednej osoby,
 grupy osób,
 instytutu,
 uczelni lub kraju.
 Nie odwołuje się wprost do czasopisma, w którym została
opublikowana praca.
Naukowiec, czasopismo lub inna instytucja ma indeks Hirscha równy
liczbie h, jeżeli posiada h publikacji cytowanych co najmniej h razy (np.
współczynnik h= 3, znaczy, że autor ma 3 publikacje cytowane co
najmniej 3 razy).
Indeks Hirscha obejmuje dwa aspekty działalności naukowej –
produktywność i jakość.

15. Stanowi wskaźnik szybkości oddziaływania.
Wyznacza stosunek cytowań artykułów w roku ich
publikacji, do liczby artykułów opublikowanych w
tym samym roku w konkretnym czasopiśmie.
Wskaźnik ten dotyczy wyłącznie danego czasopisma,
a nie autorów publikacji.

17. Brak wskaźników bibliometrycznych (jest wykazem tytułów czasopism
indeksowanych w bazach danych Instytutu Informacji Naukowej w
Filadelfii)
Obejmuje listę prawie 10.000 najbardziej uznanych czasopism z zakresu
nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych, społecznych,
humanistycznych oraz z dziedziny sztuki.
Stanowi cenne źródło informacji dla badaczy, ponieważ publikacja w
czasopiśmie wymienionym na LF gwarantuje wysoką punktację.

18. Ilość czasopism na Liście podlega selekcji, a decyduje o tym wiele
kryteriów, a m.in.:
 Regularność ukazywania się czasopisma
 Wydawanie periodyku zgodnie z międzynarodową konwencją
wydawniczą
 Podawanie w języku angielskim tytułów, streszczeń oraz słów
kluczowych publikowanych prac,
 Recenzowanie publikowanych prac przez autorytatywnych
recenzentów
 Analiza poczytności – mierzona takimi wskaźnikami, jak:
-Citation index (indeks cytowań)
-Impact factor (wskaźnik częstości cytowania w określonym
czasie),
-Immediacy index (czas w jakim artykuł opublikowany jest
cytowany).

20. Wykaz punktowanych czasopism europejskich z zakresu nauk
humanistycznych. ERIH nie daje możliwości prowadzenia analizy
cytowań.
Czasopismom nadaje się jedną z 3 kategorii:
 INT1 – czasopisma najbardziej renomowane na arenie
międzynarodowej, uznane w środowisku naukowym, których artykuły są
regularnie cytowane w świecie.
 INT2 – czasopisma, które spełniają wymogi czasopism
międzynarodowych i mają wysoką renomę w wielu krajach.
 NAT – czasopisma z terenu Europy, mające istotne znaczenie lokalne
lub regionalne, a których zasięg jest ograniczony językiem publikacji.
Przypisanie czasopisma do listy ERIH następuje na podstawie
zaopiniowania przez grono specjalistów.

21.  1997r.: termin webometrics pierwszy raz został użyty w
1997 roku przez T.C. Alminda i P. Ingwersena.
 1997r.: w tytule czasopisma elektronicznego użyto
terminu cybermetrics – „Cybermetrics. International Journal
of Scientometrics, Informetrics and Bibliometrics”.
Kształtowanie się tego terminu wyglądało następująco:
bibliografia statystyczna  bibliometria bibliometria
WWW webometria ( cybermetria / netometria itp.).

22.  Definicja webometrii mieści się w najpopularniejszej
definicji bibliometrii A. Pritcharda: „zastosowanie metod
matematycznych i statystycznych do książek i innych
nośników komunikacji”.
 Definicja L.D. Fugl’a: „webometria jest badaniem
aspektów ilościowych stron lub węzłów internetowych
 Wg Björneborn’a i Ingwersen’a (2004) jest ona
„badaniem ilościowym budowy i wykorzystania zasobów
informacyjnych, struktur i technologii w sieci przy
wykorzystaniu rozwiązań bibliometrycznych i
infometrycznych”.

23. Obszar badań: Przedmiot badań webometrii jest w
zasadzie analogiczny do przedmiotu bibliometrii, a główna
różnica polega na nośniku i sposobie dostarczania
dokumentu (systemie informacyjnym, w którym
funkcjonuje). W warstwie empirycznej webometria ma
również podobną strukturę zadań; podstawowym, bez
którego nie da się ustalać wskaźników, należy
rekonstrukcja wielkości produkcji.

24. Schemat za: Nowak Piotr,
Bibliometria.
Webometria. Podstawy,
wybrane zastosowania.,
Wydawnictwo Naukowe
UAM, Poznań 2008

25. Rozmiar Internetu.
Semistrukturalność danych.
Możliwość dokładnej oceny skali i struktury wymiany informacji w
skali globalnej między różnymi systemami.
Jednostką obliczeniową webometrii jest dokument dynamiczny.
Zagrożeniem wynikającym z tego faktu jest to, że ma on wpływ na
metody webometryczne, ponieważ w sposób ciągły zmianie w czasie
ulegać będzie liczba dokumentów stanowiących podstawę analiz.

26.  Jest typowym dla webometrii wskaźnikiem, zaproponowanym przez
P. Ingwersena.
 Przez niektórych badaczy używany jedynie do oceny czasopism
naukowych, a przez innych także do stron niezwiązanych z prasą
elektroniczną.
 WIF ma wykazywać miarę zainteresowania daną stroną; jest
stosunkiem liczby linków (odnośników) do określonego e-czasopisma
(lub innego dokumentu elektronicznego) do liczby stron WWW danego
czasopisma (lub innego dokumentu elektronicznego).
 Czas nie jest brany pod uwagę metodyce obliczania WIF. Jednakże
obie wielkości powinny być generowane przy użyciu tej samej
wyszukiwarki.

27. Formuła obliczania WIF przedstawia się następująco:
WIF = L / W
L – liczba linków określonego czasopisma
W - liczba stron WWW tego czasopisma.
3 kategorie WIF:
 The self-links WIF – odpowiada pojęciu samocytowania (biorący
pod uwagę linki będące w danym dokumencie do innych stron tego
samego dokumentu).
 The external WIF – bierze pod uwagę linki do danej strony WWW
od stron zewnętrznych.
 The overall WIF – obliczany na podstawie całości linków do danej
strony (wewnętrznych i zewnętrznych).

28. + Umożliwia w miarę obiektywną ilościową ocenę wielkości
produkcji naukowej.
+ Daje możliwość obserwowania rozwoju nauki w skali krajowej,
międzynarodowej i globalnej.
+ Obrazuje potencjał naukowy danej jednostki naukowej, pracownika
naukowego lub grupy badaczy, czasopisma czy innej strony WWW.
+ Umożliwia bezpośrednio ocenę parametryczną
jednostek naukowych, a pośrednio – ocenę dorobku poszczególnych
pracowników.

29. + Pomaga porównać aktywność publikacyjną, częstotliwość cytowań itd.
dla zobrazowania bardziej jakościowego niż ilościowego stanu nauki.
+ Impact Factor pozwala określić wpływ czasopisma na podstawie
cytowalności artykułów w nim publikowanych
+ Indeks Hirscha jako sposób mierzenia osiągnięć naukowych z
uwzględnieniem liczby publikacji i liczby cytowań prac autora lub
instytucji naukowej, może być używany do rzetelnej oceny, ponieważ
wykazuje zdolność do systematycznego publikowania cytowalnych prac.
Można oceniać twórczość jednej osoby, grupy osób, instytutu, uczelni
lub kraj.

30. + Stanowi cenne źródło informacji dla pracowników, ponieważ
informacja, w którym w czasopiśmie wymienionym na
LF/KBN/MNiSW/MNiI/ ERIH należy publikować, aby uzyskać wysoką
punktację.
+ Analiza tych wskaźników może być również pomocną wskazówką dla
bibliotek przy zamawianiu lub rezygnacji z prenumeraty czasopism, a z
kolei dla redaktorów czy wydawców być pomocą przy porównaniu z
konkurencyjnymi tytułami i badaniem rozwoju własnego pisma.
+Pracownikom naukowym wskaźniki bibliometryczne/ webometryczne
mogą podawać istotne informacje o odzewie na ich własną publikację w
danym czasopiśmie.

31. + Ilościowe - zobiektywizowane, trudne do manipulacji, precyzyjne i
spójne
+ Dające się znormalizować - pozwala porównać obszary badawczych
lub ośrodki o zróżnicowanej produktywności
+ Bezpośrednie - proste w interpretacji
+ Oparte na publikacjach i cytowaniach - czyli wymiernych
rezultatach badań a nie trudnych do weryfikacji opiniach eksperckich na
temat osiągnięć.

32. + Charakteryzujące się niewielkim odstępem czasowym – pomiędzy
momentem prowadzenia analiz a uzyskania ich wyników
+ Skalowalne - pozwalają na analizy zarówno niewielkich, jak i bardzo
dużych zbiorów danych
+ Pozwalające na prowadzenie analiz przez osoby niezaangażowane - w
większości przypadków analizy mogą prowadzić analitycy, nie
prowadzący własnych badań naukowych w poddanym analizom
obszarze i dlatego nie reprezentujący interesów żadnego z ocenianych
podmiotów
+ Nieinwazyjne - nie wymagają gromadzenia danych w drodze badań
ankietowych lub wywiadów, mogą być prowadzone wielokrotnie w
oparciu o dostępne bazy.

33. – Popełnieni błędu pierwszego rodzaju (ang. false positive )
– prowadzący do pominięcia zjawisk i tendencji, które nie
znajdują dostatecznego odzwierciedlenia w analizowanym
podzbiorze danych bibliometrycznych
– Popełnienie błędu drugiego rodzaju (ang. false negative) –
w tym identyfikacji zjawisk i tendencji, które nie występują w
rzeczywistości.

34. Zarzuty wobec Science Citation Index (SCI) cz.1:
–Uwzględnia głównie piśmiennictwo anglosaskie
–Faworyzuje nauki podstawowe
–Różnice średniej liczby cytowań podawanych w pracach z różnych
dyscyplin mogą być bardzo duże.
–Prace przeglądowe są cytowane znacznie częściej.

35. Zarzuty wobec Science Citation Index (SCI) cz.2:
–Prace mogą być rzadko cytowane w danym okresie, ponieważ nie
zostały jeszcze właściwie docenione.
–Paradoksalnie: występują liczne cytowania prac w celu podkreślenia
błędów, jakie zawierają te prace.
–Błędy w bibliografii załącznikowej są powielane w bazie i zaburzają
obraz cytowań.

36. Zarzuty wobec Impact Factor:
– Mają na niego wpływ zmiany w kierunkach zainteresowań w nauce
czy dynamiczny rozwój danej dyscypliny.
– IF odzwierciedla raczej poziom czasopisma a nie artykułów w nim
zamieszczonych – brak porównania jakościowego artykułu
przeglądowego i oryginalnego.
– Zawyżanie IF przez samocytowania lub zalecanie autorom cytowania
artykułów zamieszczonych w danym czasopiśmie
– Porównywanie IF czasopism może być mylące, biorąc pod uwagę
czasopisma o charakterze przeglądowym, które często mają wyższy IF
od tych, które publikują prace oryginalne.

37. Obliczanie średniej liczby publikacji przypadającej na osobę
w konkretnej instytucji naukowej, może dawać nierzetelny
obraz wkładu konkretnych osób w pisanie
prac i realizację badań.
Indeks Hirscha niedocenia dorobku prac wysokocytowanych
w przypadku oceny publikacji jednej osoby. Natomiast w
przypadku oceny instytucji naukowych, to wadą jest
możliwość uzyskiwania lepszych wskaźników przez duże
jednostki, które publikują więcej prac.

38.  Należy się zastanowić nad ryzykiem niepoprawnej oceny
przy użyciu tych wskaźników w przypadku zagadnień
będących w kręgu zainteresowań niewielkiej, lokalnej grupy
odbiorców, np. badania istotne w skali kraju/regionu, ale
mniej ważne dla szerszego, międzynarodowego odbiorcy.
 Używanie wskaźników bibliometrycznych/webometry-
cznych jako wybór źródeł, które rzetelnie oddają aktyw-
ność w danej dziedzinie.

39. Dziękujemy za uwagę