SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 15
Baixar para ler offline
TERRA FRIA,
    de Ferreira de Castro:
Reflexos de Ecologia Humana
                                         Ana Cristina Carvalho
                                            acc.fcsh@gmail.com
                                                     FCSH - UNLx



     Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia
          Universidade Fernando Pessoa, Porto
                     5 Junho 2012
TERRA FRIA,
                           de Ferreira de Castro:
                       Reflexos de Ecologia Humana



Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   2
B ra s i l




                                 TERRA FRIA,
                            de Ferreira de Castro:
                        Reflexos de Ecologia Humana
             “ Foi em convívio com a Natureza que os sentimentos de amor
             se sublimaram sempre em mim. Foi em contacto com ela que elaborei
             a maioria das páginas que tenho escrito. “


 Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   3
TERRA FRIA,
                           de Ferreira de Castro:
                       Reflexos de Ecologia Humana
                                                    Campo científico interdisciplinar C SH - C N
                                                            Homo sapiens - espécie dominante
                                                              Ser vivo bio - socio – cultural

                                                               Ser Humano Eco             Natureza
                                                               Sociosfera Hum             Ecosfera


Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012    AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   4
Nova leitura:

                  O Romance adota uma temática ecológica ?

Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   5
O Romance adota uma temática ecológica ?




                Valores Naturais
                – Fatores físicos do ambiente (bióticos e abióticos) ?


Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   6
O Romance adota uma temática ecológica ?




                                                              Ecossistemas e Habitats ?




Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   7
O Romance adota uma temática ecológica ?



                Bens e serviços da Natureza
                providenciados ao Ser Humano ?



                                                           Conceitos Ecologia Clássica >>>
                                                           >>> Ecologia Humana


                                                                                                       S? N?

Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   8
? “Homo barrosoi ”




Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   9
Parque Nacional
                                                       Peneda-Gerês




                                                             “… entre as montanhas e o céu.”




                                                 Trás-os-Montes, Distrito Vila Real
                                                 Concelhos Montalegre e Boticas
                                                 Freguesia de Padornelos - Serra do Larouco
Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   10
“ Apanhei o contraste da paisagem
               e procurei surpreender a atmosfera das almas ”
                                                                         Retrato
                                                                        do Barroso
              Povo
              “ … página viva da Antropologia ”
              “ … incrustado nas montanhas ”
              de “ camponeses fechados ”, onde “ a vida transcorria,
              como há muitos séculos, entre jornadas agrícolas e pastoris ”

              Terra
              “ … bravas serranias ”*, “ noites invernais ”,
              onde “ os lobos vagueiam” e “ os elementos rugem…”

Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   11
“ O Romance procura dar (…) alguns esboços de história natural ”

              Análise Temática quantitativa ‘palavra a palavra’
                                        Ambiente Biofísico e Humano

        350                                                                               140
         Nº                                                                               Nº                              123
        oc.
        300
                                                     294                                  oc.
                                                                                          120

        250                                                                               100

        200
                       196                                                                 80
              163
        150
                                 120      118                 118
                                                                                           60   49
                                                                        108
        100                                                                                40         32        32
         50                                                                                20

          0                                                                                 0




Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012              AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   12
Análise Temática qualitativa - Conceitos

      ECOLOGIA Cl.                               Ecologia HUMANA
                                                                                           * “O construtor (..) remoto
   Habitat proteg.                               Habitat “urbano”                         aproveitara corte natural no
       (Lameiros, Matos)                                                                   fraguedo de xisto e granito,
                                                                                          encostara-lhe três paredes e
   Fator limitante                               Fator limitante / Emig.
                                                                                            (…) abrira o ciclo familiar “
                                                                                                                           (p.21)
   Abrigo                                        Abrigo *
   Adaptação *                                   Adaptação                                 ** “… a tradição ordenava
   Sobrevivência                                 Ocupação Solo:                                    que se esconjurasse
                                                                                                 finalmente o Inverno,
   Cooperação **                                             Pastoreio **                    mandando para a serra as
                                                             Culturas                     primeiras vezeiras de cabras,
   Dominância ecolog.                                                                                 vacas e ovelhas “
   …                                                         …                                                             (p.63)

Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012         AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   13
Em suma…
               Mensagem ecológica focada na Interdependência
               NATUREZA / TERRA - SER HUMANO



                                                                                          Sobrevivência
                                                                                             Insatisfação
                                                                                          Sujeição Clima
                                                                             “Não-fascínio”, desencanto

          “ Heroísmos sem história ” ? (Posf.)
Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012   AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   14
Alguma Bibliografia

               ALVES, Ricardo A. .s/d. Ferreira de Castro. Catálogo do Museu. Sintra, ed. Câmara
               Municipal de Sintra, 95 p.
               BARDIN, Laurence (1995). Análise de Conteúdo. Lisboa, Edições 70, 229 pp.
               BUELL, Lawrence. 2005. The Future of Environmental Criticism: Environmental Crisis
               and Literary Imagination. Malden, USA, Oxford, UK, Victoria, Australia, Blackwell
               publishing, 188 pp.
               COUPE, Laurence. 2000. The Green studies Reader: From Romanticism to
               Ecocriticism. New York, Routledge, 315 p.
               FRANCO, António C.. 1988. “O Significado da Selva na obra de Ferreira de Castro”, in
               Colóquio-Letras, Nº 104-195, Julho – Outubro, pp. 62-69.
               ODUM, Eugene P. (2001, 1973). Fundamentos da Ecologia. Lisboa, F. Calouste
               Gulbenkian, 927 pp.


                                                                                      Obrigada pela atenção
Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012       AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL   15

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Argazki lehiaketa dbh
Argazki lehiaketa dbhArgazki lehiaketa dbh
Argazki lehiaketa dbhaneitu
 
Arqueologia industriale
Arqueologia industrialeArqueologia industriale
Arqueologia industrialeOscarGV
 
AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...
AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...
AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...Fisioterapeuta
 
KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)
KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)
KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)koko wasko
 
Roteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal ano c
Roteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal   ano cRoteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal   ano c
Roteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal ano cJosé Luiz Silva Pinto
 
BerthaParte I
BerthaParte IBerthaParte I
BerthaParte IVanChamma
 
Greziako gizarte medenderatuak
Greziako gizarte medenderatuakGreziako gizarte medenderatuak
Greziako gizarte medenderatuakUPV/EHU
 
MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…
MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…
MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…anhtuyetnghean
 

Destaque (20)

Etala 1 rotado
Etala 1 rotadoEtala 1 rotado
Etala 1 rotado
 
Argazki lehiaketa dbh
Argazki lehiaketa dbhArgazki lehiaketa dbh
Argazki lehiaketa dbh
 
Arqueologia industriale
Arqueologia industrialeArqueologia industriale
Arqueologia industriale
 
Teste
TesteTeste
Teste
 
AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...
AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...
AVALUACIÓ DEL NIVELL DE DESENROTLLAMENT DE LA MOTRICITAT GROSSA (de 0 a 48 me...
 
KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)
KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)
KOKO WASKO - CV (Update 28-Mar-16)
 
Roteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal ano c
Roteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal   ano cRoteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal   ano c
Roteiro hommilético do 4.º domingo do tempo pascal ano c
 
ExpoMarcelo_Veronica
ExpoMarcelo_VeronicaExpoMarcelo_Veronica
ExpoMarcelo_Veronica
 
Entzuixu!! 4.zkia. 2013ko martxoa.
Entzuixu!! 4.zkia. 2013ko martxoa.Entzuixu!! 4.zkia. 2013ko martxoa.
Entzuixu!! 4.zkia. 2013ko martxoa.
 
Teste
TesteTeste
Teste
 
BerthaParte I
BerthaParte IBerthaParte I
BerthaParte I
 
At1910 series
At1910 seriesAt1910 series
At1910 series
 
Grupo RBS Institucional
Grupo RBS InstitucionalGrupo RBS Institucional
Grupo RBS Institucional
 
Greziako gizarte medenderatuak
Greziako gizarte medenderatuakGreziako gizarte medenderatuak
Greziako gizarte medenderatuak
 
Sunu1
Sunu1Sunu1
Sunu1
 
Gitkata undoing changes
Gitkata undoing changesGitkata undoing changes
Gitkata undoing changes
 
San valentín
San valentínSan valentín
San valentín
 
MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…
MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…
MVT: SANKYO NFI 05 - TRUNG TÂM LÒ ĐỐT RÁC THẢI SINH HOẠT, Y TẾ VÀ CÔNG NGHI…
 
Hairstyles
HairstylesHairstyles
Hairstyles
 
Italiano_prima lezione
Italiano_prima lezioneItaliano_prima lezione
Italiano_prima lezione
 

Semelhante a O Romance Terra Fria de Ferreira de Castro e sua Temática Ecológica

Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--
Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--
Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--wd4u
 
Caatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiro
Caatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiroCaatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiro
Caatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiroSaulo Gomes
 
Programação oficial i semana de biologia
Programação oficial   i semana de biologiaProgramação oficial   i semana de biologia
Programação oficial i semana de biologiaSemana de Biologia
 
Programação oficial i semana de biologia
Programação oficial   i semana de biologiaProgramação oficial   i semana de biologia
Programação oficial i semana de biologiaSemana de Biologia
 
Horários programação ofical
Horários   programação oficalHorários   programação ofical
Horários programação oficalSemana de Biologia
 
Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...
Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...
Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...Germano Mosconi
 
Mestrado design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...
Mestrado   design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...Mestrado   design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...
Mestrado design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...Evandro Sanguinetto
 
Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006
Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006
Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006MANCHETE
 
Programação I Forum da capoeira - RMR
Programação   I Forum da capoeira - RMRProgramação   I Forum da capoeira - RMR
Programação I Forum da capoeira - RMRlpcufpe
 
Apresentação da Oficinas Narrativas Digitais
Apresentação da Oficinas Narrativas DigitaisApresentação da Oficinas Narrativas Digitais
Apresentação da Oficinas Narrativas Digitaisecoarte
 
Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...
Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...
Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...Jorge Moreira
 
Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...
Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...
Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...Grupo Movida
 
1 programacao final-iii-semacit-26-08-2010
1   programacao final-iii-semacit-26-08-20101   programacao final-iii-semacit-26-08-2010
1 programacao final-iii-semacit-26-08-2010Sydney Dias
 

Semelhante a O Romance Terra Fria de Ferreira de Castro e sua Temática Ecológica (20)

TERRAFRIA UnivFernPess 5Junho2012
TERRAFRIA UnivFernPess 5Junho2012TERRAFRIA UnivFernPess 5Junho2012
TERRAFRIA UnivFernPess 5Junho2012
 
Livreto "Exposição 100 anos Judith Cortesão".
Livreto "Exposição 100 anos Judith Cortesão".Livreto "Exposição 100 anos Judith Cortesão".
Livreto "Exposição 100 anos Judith Cortesão".
 
Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--
Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--
Communicado de-imprensa--ciencia-hoje--noticia-publico--
 
Caatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiro
Caatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiroCaatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiro
Caatinga um-bioma-exclusivamente-brasileiro
 
Programação oficial i semana de biologia
Programação oficial   i semana de biologiaProgramação oficial   i semana de biologia
Programação oficial i semana de biologia
 
Programação oficial i semana de biologia
Programação oficial   i semana de biologiaProgramação oficial   i semana de biologia
Programação oficial i semana de biologia
 
Horários programação ofical
Horários   programação oficalHorários   programação ofical
Horários programação ofical
 
Mus fc sintra 23set2011
Mus fc sintra 23set2011Mus fc sintra 23set2011
Mus fc sintra 23set2011
 
Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...
Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...
Transcendência e mundo no projeto da ontologia fundamental de martin heidegge...
 
Mestrado design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...
Mestrado   design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...Mestrado   design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...
Mestrado design ecológico - projetando e construindo com a natureza - versã...
 
clifford.ppt
clifford.pptclifford.ppt
clifford.ppt
 
Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006
Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006
Jornal da Universidade de Coimbra – Abril 2006
 
Programação I Forum da capoeira - RMR
Programação   I Forum da capoeira - RMRProgramação   I Forum da capoeira - RMR
Programação I Forum da capoeira - RMR
 
Apresentação da Oficinas Narrativas Digitais
Apresentação da Oficinas Narrativas DigitaisApresentação da Oficinas Narrativas Digitais
Apresentação da Oficinas Narrativas Digitais
 
Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...
Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...
Resgatar a Humanidade, Alcide Gonçalves e Jorge Moreira, O Instalador, março ...
 
118816
118816118816
118816
 
118816
118816118816
118816
 
Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...
Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...
Dra. Andrea Gutierrez y Lic. Diego Minuto. "Una aproximación metodológica al ...
 
Fraudes plagios
Fraudes plagiosFraudes plagios
Fraudes plagios
 
1 programacao final-iii-semacit-26-08-2010
1   programacao final-iii-semacit-26-08-20101   programacao final-iii-semacit-26-08-2010
1 programacao final-iii-semacit-26-08-2010
 

Mais de Ana Cristina Carvalho (13)

14. UnLusófona 17Maio2016 ECOFICÇÕES
14. UnLusófona 17Maio2016 ECOFICÇÕES14. UnLusófona 17Maio2016 ECOFICÇÕES
14. UnLusófona 17Maio2016 ECOFICÇÕES
 
ACCarvalho CV Fevereiro 2016
ACCarvalho CV Fevereiro 2016ACCarvalho CV Fevereiro 2016
ACCarvalho CV Fevereiro 2016
 
EH-WP4
EH-WP4EH-WP4
EH-WP4
 
EHWP2 Artigos ACC
EHWP2 Artigos ACCEHWP2 Artigos ACC
EHWP2 Artigos ACC
 
4.Artigo VH2 RIOS Brasil
4.Artigo VH2 RIOS Brasil4.Artigo VH2 RIOS Brasil
4.Artigo VH2 RIOS Brasil
 
3.Artigo VH1 RIOS Brasil
3.Artigo VH1 RIOS Brasil3.Artigo VH1 RIOS Brasil
3.Artigo VH1 RIOS Brasil
 
ACC. SIEFAbr2011
ACC. SIEFAbr2011ACC. SIEFAbr2011
ACC. SIEFAbr2011
 
ACC. SDS AulaPRÁTICA nº2 2013
ACC. SDS AulaPRÁTICA nº2 2013ACC. SDS AulaPRÁTICA nº2 2013
ACC. SDS AulaPRÁTICA nº2 2013
 
ACC. Defesa DOUT 3FEV2016
ACC. Defesa DOUT 3FEV2016ACC. Defesa DOUT 3FEV2016
ACC. Defesa DOUT 3FEV2016
 
ACC. CLIMASdeMUDANÇA-DEFESA 23Junho2009
ACC. CLIMASdeMUDANÇA-DEFESA 23Junho2009ACC. CLIMASdeMUDANÇA-DEFESA 23Junho2009
ACC. CLIMASdeMUDANÇA-DEFESA 23Junho2009
 
Sief abr2011 inglês
Sief abr2011 inglêsSief abr2011 inglês
Sief abr2011 inglês
 
Vulnerabhum às ac seminfcsh abril2009
Vulnerabhum às ac seminfcsh abril2009Vulnerabhum às ac seminfcsh abril2009
Vulnerabhum às ac seminfcsh abril2009
 
Clima sde mudança-defesa 23junho2009
Clima sde mudança-defesa 23junho2009Clima sde mudança-defesa 23junho2009
Clima sde mudança-defesa 23junho2009
 

Último

2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamental
2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamental2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamental
2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamentalAntônia marta Silvestre da Silva
 
ENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdf
ENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdfENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdf
ENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdfLeloIurk1
 
PROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdf
PROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdfPROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdf
PROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdfMarianaMoraesMathias
 
Rotas Transaarianas como o desrto prouz riqueza
Rotas Transaarianas como o desrto prouz riquezaRotas Transaarianas como o desrto prouz riqueza
Rotas Transaarianas como o desrto prouz riquezaronaldojacademico
 
Mapa mental - Classificação dos seres vivos .docx
Mapa mental - Classificação dos seres vivos .docxMapa mental - Classificação dos seres vivos .docx
Mapa mental - Classificação dos seres vivos .docxBeatrizLittig1
 
análise de redação completa - Dissertação
análise de redação completa - Dissertaçãoanálise de redação completa - Dissertação
análise de redação completa - DissertaçãoMaiteFerreira4
 
Discurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptx
Discurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptxDiscurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptx
Discurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptxferreirapriscilla84
 
Libras Jogo da memória em LIBRAS Memoria
Libras Jogo da memória em LIBRAS MemoriaLibras Jogo da memória em LIBRAS Memoria
Libras Jogo da memória em LIBRAS Memorialgrecchi
 
JOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptx
JOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptxJOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptx
JOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptxTainTorres4
 
Aula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdf
Aula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdfAula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdf
Aula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdfFernandaMota99
 
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...azulassessoria9
 
Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!
Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!
Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!Ilda Bicacro
 
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...azulassessoria9
 
CRUZADINHA - Leitura e escrita dos números
CRUZADINHA   -   Leitura e escrita dos números CRUZADINHA   -   Leitura e escrita dos números
CRUZADINHA - Leitura e escrita dos números Mary Alvarenga
 
FASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃO
FASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃOFASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃO
FASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃOAulasgravadas3
 
ATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos Descritores
ATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos DescritoresATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos Descritores
ATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos DescritoresAnaCarinaKucharski1
 
Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"
Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"
Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"Ilda Bicacro
 
5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdf
5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdf5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdf
5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdfLeloIurk1
 
Análise poema país de abril (Mauel alegre)
Análise poema país de abril (Mauel alegre)Análise poema país de abril (Mauel alegre)
Análise poema país de abril (Mauel alegre)ElliotFerreira
 

Último (20)

2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamental
2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamental2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamental
2° ano_PLANO_DE_CURSO em PDF referente ao 2° ano do Ensino fundamental
 
ENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdf
ENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdfENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdf
ENSINO RELIGIOSO 7º ANO INOVE NA ESCOLA.pdf
 
PROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdf
PROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdfPROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdf
PROGRAMA DE AÇÃO 2024 - MARIANA DA SILVA MORAES.pdf
 
Rotas Transaarianas como o desrto prouz riqueza
Rotas Transaarianas como o desrto prouz riquezaRotas Transaarianas como o desrto prouz riqueza
Rotas Transaarianas como o desrto prouz riqueza
 
Mapa mental - Classificação dos seres vivos .docx
Mapa mental - Classificação dos seres vivos .docxMapa mental - Classificação dos seres vivos .docx
Mapa mental - Classificação dos seres vivos .docx
 
análise de redação completa - Dissertação
análise de redação completa - Dissertaçãoanálise de redação completa - Dissertação
análise de redação completa - Dissertação
 
Discurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptx
Discurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptxDiscurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptx
Discurso Direto, Indireto e Indireto Livre.pptx
 
Libras Jogo da memória em LIBRAS Memoria
Libras Jogo da memória em LIBRAS MemoriaLibras Jogo da memória em LIBRAS Memoria
Libras Jogo da memória em LIBRAS Memoria
 
JOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptx
JOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptxJOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptx
JOGO FATO OU FAKE - ATIVIDADE LUDICA(1).pptx
 
Aula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdf
Aula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdfAula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdf
Aula de História Ensino Médio Mesopotâmia.pdf
 
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
 
Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!
Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!
Rota das Ribeiras Camp, Projeto Nós Propomos!
 
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
PROVA - ESTUDO CONTEMPORÂNEO E TRANSVERSAL: LEITURA DE IMAGENS, GRÁFICOS E MA...
 
CRUZADINHA - Leitura e escrita dos números
CRUZADINHA   -   Leitura e escrita dos números CRUZADINHA   -   Leitura e escrita dos números
CRUZADINHA - Leitura e escrita dos números
 
FASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃO
FASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃOFASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃO
FASE 1 MÉTODO LUMA E PONTO. TUDO SOBRE REDAÇÃO
 
ATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos Descritores
ATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos DescritoresATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos Descritores
ATIVIDADE PARA ENTENDER -Pizzaria dos Descritores
 
Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"
Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"
Nós Propomos! " Pinhais limpos, mundo saudável"
 
Bullying, sai pra lá
Bullying,  sai pra láBullying,  sai pra lá
Bullying, sai pra lá
 
5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdf
5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdf5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdf
5 bloco 7 ano - Ensino Relogioso- Lideres Religiosos _ Passei Direto.pdf
 
Análise poema país de abril (Mauel alegre)
Análise poema país de abril (Mauel alegre)Análise poema país de abril (Mauel alegre)
Análise poema país de abril (Mauel alegre)
 

O Romance Terra Fria de Ferreira de Castro e sua Temática Ecológica

  • 1. TERRA FRIA, de Ferreira de Castro: Reflexos de Ecologia Humana Ana Cristina Carvalho acc.fcsh@gmail.com FCSH - UNLx Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia Universidade Fernando Pessoa, Porto 5 Junho 2012
  • 2. TERRA FRIA, de Ferreira de Castro: Reflexos de Ecologia Humana Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 2
  • 3. B ra s i l TERRA FRIA, de Ferreira de Castro: Reflexos de Ecologia Humana “ Foi em convívio com a Natureza que os sentimentos de amor se sublimaram sempre em mim. Foi em contacto com ela que elaborei a maioria das páginas que tenho escrito. “ Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 3
  • 4. TERRA FRIA, de Ferreira de Castro: Reflexos de Ecologia Humana Campo científico interdisciplinar C SH - C N Homo sapiens - espécie dominante Ser vivo bio - socio – cultural Ser Humano Eco Natureza Sociosfera Hum Ecosfera Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 4
  • 5. Nova leitura: O Romance adota uma temática ecológica ? Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 5
  • 6. O Romance adota uma temática ecológica ? Valores Naturais – Fatores físicos do ambiente (bióticos e abióticos) ? Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 6
  • 7. O Romance adota uma temática ecológica ? Ecossistemas e Habitats ? Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 7
  • 8. O Romance adota uma temática ecológica ? Bens e serviços da Natureza providenciados ao Ser Humano ? Conceitos Ecologia Clássica >>> >>> Ecologia Humana  S? N? Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 8
  • 9. ? “Homo barrosoi ” Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 9
  • 10. Parque Nacional Peneda-Gerês “… entre as montanhas e o céu.” Trás-os-Montes, Distrito Vila Real Concelhos Montalegre e Boticas Freguesia de Padornelos - Serra do Larouco Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 10
  • 11. “ Apanhei o contraste da paisagem e procurei surpreender a atmosfera das almas ” Retrato do Barroso Povo “ … página viva da Antropologia ” “ … incrustado nas montanhas ” de “ camponeses fechados ”, onde “ a vida transcorria, como há muitos séculos, entre jornadas agrícolas e pastoris ” Terra “ … bravas serranias ”*, “ noites invernais ”, onde “ os lobos vagueiam” e “ os elementos rugem…” Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 11
  • 12. “ O Romance procura dar (…) alguns esboços de história natural ” Análise Temática quantitativa ‘palavra a palavra’ Ambiente Biofísico e Humano 350 140 Nº Nº 123 oc. 300 294 oc. 120 250 100 200 196 80 163 150 120 118 118 60 49 108 100 40 32 32 50 20 0 0 Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 12
  • 13. Análise Temática qualitativa - Conceitos ECOLOGIA Cl. Ecologia HUMANA * “O construtor (..) remoto Habitat proteg. Habitat “urbano” aproveitara corte natural no (Lameiros, Matos) fraguedo de xisto e granito, encostara-lhe três paredes e Fator limitante Fator limitante / Emig. (…) abrira o ciclo familiar “ (p.21) Abrigo Abrigo * Adaptação * Adaptação ** “… a tradição ordenava Sobrevivência Ocupação Solo: que se esconjurasse finalmente o Inverno, Cooperação ** Pastoreio ** mandando para a serra as Culturas primeiras vezeiras de cabras, Dominância ecolog. vacas e ovelhas “ … … (p.63) Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 13
  • 14. Em suma… Mensagem ecológica focada na Interdependência NATUREZA / TERRA - SER HUMANO Sobrevivência Insatisfação Sujeição Clima “Não-fascínio”, desencanto “ Heroísmos sem história ” ? (Posf.) Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 14
  • 15. Alguma Bibliografia ALVES, Ricardo A. .s/d. Ferreira de Castro. Catálogo do Museu. Sintra, ed. Câmara Municipal de Sintra, 95 p. BARDIN, Laurence (1995). Análise de Conteúdo. Lisboa, Edições 70, 229 pp. BUELL, Lawrence. 2005. The Future of Environmental Criticism: Environmental Crisis and Literary Imagination. Malden, USA, Oxford, UK, Victoria, Australia, Blackwell publishing, 188 pp. COUPE, Laurence. 2000. The Green studies Reader: From Romanticism to Ecocriticism. New York, Routledge, 315 p. FRANCO, António C.. 1988. “O Significado da Selva na obra de Ferreira de Castro”, in Colóquio-Letras, Nº 104-195, Julho – Outubro, pp. 62-69. ODUM, Eugene P. (2001, 1973). Fundamentos da Ecologia. Lisboa, F. Calouste Gulbenkian, 927 pp.  Obrigada pela atenção Conferência Ciência, Humanidades e Tecnologia. Univ. Fernando Pessoa. Porto. 5Junho2012 AnaCristinaCarvalho. FCSH/UNL 15