DUYGU ODAKLI ÇİFT TERAPİSİ 4

1. DUYGU ODAKLI
ÇİFT TERAPİSİ
Family Marker Programıng
4. HAFTA

2. ‘’HİSSEDİYORUMÖYLEYSEVARIM’’

3. DUYGU ODAKLI TERAPİ
• Duyguları merkeze alan yaklaşımdır…
• DOT, (Greenberg, 2017), terapi esnasında ortaya çıkan ve o esnada
deneyimlenen duyguya odaklanılması ve bunun keşfedilmesi gerektiğine
inanır.
• DOT, danışan merkezli deneyimsel terapi ve Geştalt terapisinin
entegrasyonu sonucunda doğmuştur.
• Modern hümanist bir tedavi yöntemidir.

4. ÖZNEL DENEYİM
• Duygular evrensel olmasına rağmen her duygu çok öznel şekilde
deneyimlenir. Bu yemek yapmaya ve herkesin kendi yemeğini kendi
lezzetiyle oluşturmasına benzer.
• Her ne kadar terapistin hissedilen duygu konusunda muhtemel bir fikri
olsa da hissettiği duygu ve deneyimleri konusunda uzman olan danışandır.
• Terapist danışanın duygusunu incelerken bilmeyen konumdadır

5. Duygu Odaklı Çift Terapisinin Temel
Varsayımları
• İnsanları sorun yaşadıklarında perdeleri kapalı olur. Kendilerini açamazlar.
Her birinin altta yatan duygularına baktığımızda perde açılır.
• Evliliğin yeni bir yaşam kazanması ancak iki insanın “Sen”i bir diğerine
göstermesiyle olur ve buradan her zaman gerçek evlilik doğar” (Buber, 1958,
s. 51).
• İnsanlar birincil duygularını yaşarlarsa, bu karşıda şefkat uyandırır.

6. DUYGULAR
• İlişkiler kurmaya ya da bozmaya yarar. Duygular aynı zamanda uyum
sağlayıcı ya da uyumu bozucu olabilir. Bir çocuk her zaman içinde
bulunduğu şartlara uyum sağlamak üzere yetişir. Negatif şartlar dahi olsa.
• Tanı koymaz.
• Ağır kişilik problemleri olan kişilerle uygulanması henüz ampirik çalışma
aşamasındadır.
• Merdiven tekniği nedir?..

7. Duygu Odaklı Kuramın Temel Varsayımları
• 7 Temel Duygu (korku, öfke, utanç, tiksinti, üzüntü, neşe ve coşku,
şaşkınlık) Özneldir.
• Duygular bir araya gelerek hisleri oluşturur.

8. Birincil adaptif duygular
Bir olay karşısında doğal ve olması gereken duygu.
İkincil tepkisel duygular
Birincil süreçlere karşı savunma olabilirler.
Aracı duygular
başkalarını etkilemek için verilen yanıtlardır.
-Hakimiyet kurmak için öfkelenmek, timsah gözyaşlarıma.
-Manipülatif duygular, amacın farkındalığa çıkarılması gerekir.

9. Farklı duygular farklı duygu kategorilerine girer;
• 1-)Bağlanma kategorisi:
Herkesin yakınlık ve güvenliğe ihtiyacı vardır. Burada işler ters gittiğinde
korku, kaygı ve üzüntü duyguları çıkar. Yolunda giderse, şefkat, yakınlık,
yatışmışlık, güven.

10. Farklı duygular farklı duygu kategorilerine girer;
• 2-)Kimlik kategorisi:
İnsanların kimlik edinmeye, doğrulanmaya ihtiyaçları var. İşler yolunda
gitmediğinde ise, öfke ve utanç özellikle görülen duygulardır.
Çekirdeğindeki esas duygu ise, utanç duygusudur. Aşağılanmaktan dolayı
öfke de olabilir ama temelde utanç. İşler yolunda gittiklerinde ise
doğrulandıklarını hissederler güvenleri artar gurur duyarlar.

11. Farklı duygular farklı duygu kategorilerine girer;
• 3-)Sevgi kategorisi:
Aslında ilk ikisi kadar temel olmayan başka bir kategoriden bahsedilebilir.
Çekim boyutu, aşk, ilgi duyma hali denilebilir. Sevme ve sevilme
kapasitesidir aslında.
Eşlerin nasıl bir araya geldikleri, onları çekenin ne olduğu, beraber neler
yapmaktan hoşlandıkları konularıdır.

12. TEMEL BAĞLANMA CÜMLELERİ
• Sana ihtiyacım olduğunda neredesin?
• Bana ihtiyacım olanı verebilir misin?
• Ne hissettiğimi ve neye ihtiyaç duyduğumu anlıyor
musun?
• Sana erişebiliyor muyum?

13. TEMEL KİMLİK CÜMLELERİ
• Beni görüyor, fark ediyor ve doğruluyor musun?
• Beni olduğum gibi kabul edebilir misin?
• Benim tutkularımı destekliyor musun?
• Bana ve rolüme saygı duyuyor ve değer veriyor
musun?

14. İPUCU KELİMELER
Baskın olmak,
kontrol etmeye çalışmak,
karar vermek,
hükmetmek,
hakimiyet kurmak
Yapışma, boğulma
Terkedilme korkusu,
Kaçma- kovalama,
Bağlantıda kalma , sevgi arayışı
.
Kimlik Problemine gider
Bağlanma Problemine gider

15. DÖNGÜLER
Döngü demek; Ne yapılınca ne hissediyorlar? Ne hissedince ne yapıyorlar?
Döngülerden önce ittifak kurarken empatik olmak, her ikisine de suçlanmış
hissettirmemek çok önemli. Püf noktası. Bunun da en iyi yolu altta yatan
duygularını onaylamak. Empatik doğrulama.
Empatik keşif ile her danışanın olduğu noktayı doğrulamak ve acısı ile
empati kurmaya çalışmak istiyoruz. Sonrasında döngüleri tespit etmek ve
dışsallaştırmak geçiyor zihnimizden..

16. DÖNGÜLER
BASKIN/TESLİMİYETÇİ
• Öncülük etme-takip etme
• Yukarıda-Aşağıda
• Tanımlama-Erteleme
• Aşırı işlevsellik-Düşük işlevsellik
PEŞİNE DÜŞME/MESAFE KOYMA
• Saldırma-Savunma
• Talep etme-geri çekilme
• Suçlama-mazur görme
• Yapışma-itme
Birden fazla döngü olabilir aralarında ama çekirdek bir döngü vardır en temelde.

17. DÖNGÜLER
• Döngüyü bir kez özetlemek yetmeyecektir.
• «sanki yine aranızda aynı şey oluyor gibi..»
• Seans sonunda ve başında tekrar özetlemek uygun olabilir.
• Ev ödevi..

18. DOT‘un 5 Aşaması
• 1. Aşama : Doğrulama ve İttifak kurma
• 2 . Aşama : Negatif Döngünün Tırmanışını Hafifletme
• 3 . Aşama : Altta Yatan Hislere Erişim
• 4 . Aşama : Etkileşimi ve Bağı Yeniden Yapılandırma
• 5 . Aşama : Pekiştirme ve Bütünleştirme

19. • 1.) Aşama; Her birinin olduğu noktayı doğruluyorum.(İttifak) suçlu
hissettirmeden. Birbirlerini suçlayarak gelirler, duygusal etiketlemelerle ve
empatik keşiflerle onlarda ne olduğuna yönlendiriyorum bu sayede
duyguları kendilerine çekiyorum. Yoksa karşı savunmaya geçer, buradan
kavga çıkar. Ayrıca kullandığım dili de öğretmiş oluyorum(içselleştirme)
• 2.) Aşamada; döngülere daha çok bakıyorum. 2. ve 3. aşama arasındaki
fark,
• 3.) Aşamada; derin duygulara inilmesidir.
• 4.) Aşamada; etkileşim kavramı çok önemli. Yeniden yapılandırma
aşaması. Kendilerini nasıl açacaklarını ve empatiyi öğreniyorlar.
• 5.) Aşamada; ise yeniden çerçeveleme ve bütünleştirme. Sorunu altta
yatan ihtiyaçlar bağlamında yeniden çerçeveliyoruz.

20. SORULAR VE CEVAPLAR

21. TERAPİSTİN TUTUMU NASIL OLMALI?
• Empatik,
• Yumuşak ses tonu
• Kullandığı duygu kelimelerini tekrar etmek
• Resmetmesini sağla
• Danışanın hızında.( Acıya uyum sağlayarak)
• Çok hızlı olduğunda yavaşlat.

22. EMPATİ ÇEŞİTLERİ
• Empatik Anlayış
• Empatik İrdeleme: Resim, metafor.
• Empatik Keşif: Doğru olursa kazanç. Olmazsa yine kazanç
• Empatik Doğrulama: Hak vermek değil. Duygusunu onama.
• Empatik Varsayım: Örtük olandan yola çıkarak bir fazlasını söyleme
• Empatik Yorumlama: Duygu ve düşünceleri üzerine düşüneceği yorumlar,

23. DUYGUSAL DEĞİŞİM PRENSİPLERİ
(6 temel Prensip)
1. Duygusal Farkındalık
2. Duyguların İfade Edilmesi
3. Duyguların Düzenlenmesi
4. Derinlemesine Düşünme
5. Dönüştürme
6. Düzeltici Duygusal Deneyim

24. İşaretleri takip etme ve müdahale yöntemleri…
• Belirsiz hissedilen bir duygu : Bedene Odaklanma
• Çatışmalı bölmeler : Çift Sandalye
• Kendini kesintiye uğratma : Çift sandalye
• Bitmemiş iş işareti: Boş sandalye
• Empatik doğrulama
• Travmada öyküleştirerek yeniden anlatma
• Kendini Küçümsemede öz-şefkat

25. SANDALYE TEKNİKLERİ

28. TERAPİDE KİMDEN BAŞLANIR?
• Birinci aşamada ittifak kurulduktan sonra eşlerden hangisi ile akvaryumun
içine yolculuk yapılacağı merak konusudur. Bu aşamada Leslie Greenberg
şöyle söyler,
• «yumuşak olan topraktan başlanır» çünkü derinlemesine bir çalışma
yapılacaktır ve eğer toprak sertse buna izin vermez…
• Birinci seansta ise, anemnezalınmadan, eşlere genel bir soru sorularak
başlanır.

29. AFFETME VE ÇÖZÜM
• Bir tarafın yoğun incinmişliğini diğer tarafın yoğun utancını işlemlemek
gerekir. Yoğun utanç yoksa, samimi değildir.
• Terapiye geldikleri zamanı başlangıç noktası olarak alırlar.
• Önemli olan bunu öznel olarak nasıl deneyimlediğimizdir.
• Nasıl bir döngü var buna bakmamız gerekiyor.
• Öfkeyi tespit et. Eğer incinen kişi öfkesini dile getirmek yerine suçlamaya
başlar ve devam ederse negatif tablo çıkar.

30. • Eğer her iki tarafta sorumluluğunu almıyorsa ya da bir taraf alsa bile diğeri
almıyorsa tablo yine negatife döner.
• Suçlama yerine ne kadar kırıldığını incindiğini ve hayal kırıklığına uğradığını
söylemesi için cesaretlendir.
• İnciten kişi, karşı taraftan gelen haklı öfkeyi tolere edebilmeli. Sorumluluğunu
almalı.
• Aldatan kişinin utancını ifade etmesine izin verilmeli, desteklenmeli. İçten ve
samimi gelen bir özür dilenmeli.
• Eğer aldatan taraf karşının incinebilirliğine empatik yaklaşabilirse yeni bir sentez
olur, duygu duygu ile değişir.
• Uzlaşma, yeni bir anlatı ile yeniden çerçeveleme yapılarak bitirilir.
AFFETME VE ÇÖZÜM

31. OLUMSUZ SONUÇLANAN TABLO
• Taraflar suçlamalarla yaklaşıyorsa.
• Yargılama ve değersizleştirme varsa.
• Aldatan taraf sorumluluğu üstünden atarsa.
• Kimin daha çok incindiği yarışına girerlerse.
• Güç dengesizliği çok fazlaysa ve empati yeteneği yoksa.
• İncinen taraf birincil öfke ve incinmeyi değil de ikincil suçlama ve nefreti
kullanıyorsa.
• Eş, utanç yerine karşı tarafta çaresizlik doğuruyorsa.. Tablo her zaman için
bu şartlarda negatif sonuç verir. Birincil duygulara erişim sağlanamaz.

32. AFFETMEK NEDİR? NE DEĞİLDİR?
• Aldatma durumlarında «affedilmezlik» kelimesini kullanır duygu odaklı. «onu o gece için
hiç affetmemiş gibisin..» « onu hiç affetmemiş ve geri çekilmişsin..» bütün çözülmemiş
öfke, acı, incinmişlik oradadır.
• Ev ödevleri verilebilir:
1. Broşür: Affetme ne değildir nedir? Duyguların İfade Edilmesi
2. Ev Ödevi: Eğer eşiniz sizin tarafınızdan incinmiş hissederse/Eğer siz eşiniz tarafından
incitilmişhissederseniz. (mektup yazma) Derinlemesine Düşünme
3. Broşür: Sizi hala bir arada tutan bağlar
Kimin hangi mektubu yazacağına karar verilmesinde terapist yardımcı olabilir.

33. Zamanından önce olmasını bekleme…
• Meyve vaktinden önce olgunlaşmaz.. Bir bebek vaktinden önce gelişmez.
Birkaç seansta olmaz. Adım adım gitmek temel noktalarından birisidir.
• Yolunuzu kaybederseniz «şimdi ve burada» ilkesine bağlı kalarak
duygulara tutunun.. ☺

34. AKVARYUMUN İÇİNİ GÖSTERMEDİĞİMİZ
MÜDDETÇE KAFAMIZDAKİ KİŞİ İLE İLİŞKİ KURARIZ.

35. KİTAP ÖNERİLERİ

36. TEŞEKKÜRLER