SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 33
Specyfika i terminologia budowlanego
procesu inwestycyjnego realizowanego
w trybie zamówienia publicznego
Wojciech Wołoszyk – IURIDICO Legal & Financial Translations sp. z o.o.
KONFERENCJA PT TEPIS – XXXI WARSZTATY PRZEKŁADU
PRAWNICZEGO I SPECJALISTYCZNEGO
Warszawa, 22.10.2017 r.
DYREKTYWY WS. ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień
publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz. Urz. UE L 94 z 28.3.2014 r., str. 65, z późn. zm.)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień
przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca
dyrektywę 2004/17/WE (Dz. Urz. UE L 94 z 28.3.2014 r., str. 243, z późn. zm.)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji
(Dz. Urz. UE L 94 z 28.3.2014 r., str. 1, z późn. zm.)
DYREKTYWA OBRONNA
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur
udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające
w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz. Urz. UE L 216
z 20.8.2009 r., str. 76, z późn. zm.)
DYREKTYWY ODWOŁAWCZE
Dyrektywa 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2007 r. zmieniająca
dyrektywy Rady 89/665/EWG i 92/13/EWG w zakresie poprawy skuteczności procedur
odwoławczych w dziedzinie udzielania zamówień publicznych
Dyrektywa 89/665/EWG zmieniona dyrektywą 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 11 grudnia 2007 r. - stan na dzień 9 stycznia 2008 r.
Dyrektywa 92/13/EWG zmieniona dyrektywą 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 11 grudnia 2007 r. - stan na dzień 9 stycznia 2008 r.
POLSKIE AKTY PRAWNE
• Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień
publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1020);
• Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1579) – tekst jednolity
• Rozporządzenia wykonawcze
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, 933 i
1132)
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U.2017.1332 t.j. z dnia
2017.07.06)
Art. 1. [Zakres przedmiotowy]
Ustawa określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej,
kontrolę udzielania zamówień publicznych oraz organy właściwe w sprawach
uregulowanych w ustawie.
Art. 14. [Odesłanie do kodeksu cywilnego]
1. Do czynności podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców w
postępowaniu o udzielenie zamówienia stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia
1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, 933 i 1132), jeżeli przepisy ustawy nie
stanowią inaczej.
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH - TERMINOLOGIA
Art. 2. [Definicje]
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
9b) umowie o podwykonawstwo - należy przez to rozumieć umowę w formie pisemnej o
charakterze odpłatnym, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane
stanowiące część zamówienia publicznego, zawartą między wybranym przez zamawiającego
wykonawcą a innym podmiotem (podwykonawcą), a w przypadku zamówień publicznych na
roboty budowlane także między podwykonawcą a dalszym podwykonawcą lub między dalszymi
podwykonawcami;
11) wykonawcy - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę
organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia
publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego;
12)zamawiającym - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę
organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do stosowania ustawy;
13) zamówieniach publicznych - należy przez to rozumieć umowy odpłatne zawierane między
zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane;
ZAMÓWIENIE PUBLICZNE
=
ODPŁATNA UMOWA MIĘDZY
ZAMAWIAJĄCYM A WYKONAWCĄ
Art. 2 – Ilekroć w ustawie jest mowa o:
2) dostawach - należy przez to rozumieć nabywanie rzeczy oraz innych dóbr, w szczególności na
podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu z opcją lub bez opcji
zakupu, które może obejmować dodatkowo rozmieszczenie lub instalację;
8) robotach budowlanych - należy przez to rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i
wykonanie robót budowlanych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 2c lub
obiektu budowlanego, a także realizację obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych
środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego;
10) usługach - należy przez to rozumieć wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są
roboty budowlane lub dostawy;
DEFINICJA DOSTAWY, USŁUGI I ROBOTY BUDOWLANEJ WG PZP
KODEKS CYWILNY
Art. 605. [Umowa dostawy]
Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do
gatunku oraz do ich dostarczania częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania
tych rzeczy i do zapłacenia ceny.
Art. 627. [Umowa o dzieło]
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a
zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Art. 734. [Umowa zlecenia]
§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności
prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu
dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
Art. 750. [Umowy o świadczenie usług]
Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio
przepisy o zleceniu.
Art. 535. [Umowa sprzedaży]
§ 1. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na
kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz
odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Art. 659. [Umowa najmu]
§ 1. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do
używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić
wynajmującemu umówiony czynsz.
Art. 693. [Umowa dzierżawy]
§ 1. Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać
dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub
nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony
czynsz.
UMOWA O ROBOTY BUDOWLANE
Art. 647. [Umowa o roboty budowlane]
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie
obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się
do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w
szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i
zapłaty umówionego wynagrodzenia.
Art. 647(1). [Podwykonawstwo]
§ 1. Inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę
wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych,
których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę
przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia
inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych
robót przez podwykonawcę.
Art. 647(1).
§ 1. W umowie o roboty budowlane, o której mowa w art. 647, zawartej między inwestorem a
wykonawcą (generalnym wykonawcą), strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał
osobiście lub za pomocą podwykonawców.
§ 2. Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana
zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z
podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w
umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na
zawarcie umowy.
§ 3. Do zawarcia przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą jest wymagana zgoda
inwestora i wykonawcy. Przepis § 2 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
§ 4. Umowy, o których mowa w § 2 i 3, powinny być dokonane w formie pisemnej pod rygorem
nieważności.
§ 5. Zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną
odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.
PRAWO BUDOWLANE
Art. 17. [Uczestnicy procesu budowlanego]
Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są:
1) inwestor;
2) inspektor nadzoru inwestorskiego;
3) projektant;
4) kierownik budowy lub kierownik robót.
Art. 18. [Obowiązki i uprawnienia inwestora]
1. Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach
zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie:
1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,
2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,
3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
4) wykonania i odbioru robót budowlanych,
5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami
gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych
- przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
2. Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.
3. Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.
Problemy terminologiczne
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 26 lutego 2014 r.w
sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE
• (14) Należy wyjaśnić, że pojęcie „wykonawców” powinno być
interpretowane szeroko, tak aby obejmowało wszelkie osoby lub podmioty,
które oferują wykonanie robót budowlanych, dostawę produktów lub
świadczenie usług na rynku, niezależnie od formy prawnej, którą te osoby
lub podmioty wybrały do celów prowadzenia działalności.
• (14) It should be clarified that the notion of ‘economic operators’ should
be interpreted in a broad manner so as to include any persons and/or
entities which offer the execution of works, the supply of products or the
provision of services on the market, irrespective of the legal form under
which they have chosen to operate.
(1) Udzielanie zamówień publicznych (…)
(1) The award of public contracts (…)
(2) Zamówienia publiczne odgrywają kluczową rolę w strategii „Europa 2020”
(2) Public procurement plays a key role in the Europe 2020 strategy
(9) Fakt, czy wykonawca wykonuje całość lub część obiektu budowlanego (…).
(9) Whether the contractor realises all or part of the work (…)
(10) Termin „instytucje zamawiające”, a zwłaszcza termin „podmioty prawa publicznego” były
wielokrotnie analizowane w ramach orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
(10) The notion of ‘contracting authorities’ and in particular that of ‘bodies governed by public law’
have been examined repeatedly in the case-law of the Court of Justice of the European Union.
(14) Należy wyjaśnić, że pojęcie „wykonawców” powinno być interpretowane szeroko, tak aby
obejmowało wszelkie osoby lub podmioty, które oferują wykonanie robót budowlanych, dostawę
produktów lub świadczenie usług na rynku, niezależnie od formy prawnej (…)
(14) It should be clarified that the notion of ‘economic operators’ should be interpreted in a broad
manner so as to include any persons and/or entities which offer the execution of works, the supply of
products or the provision of services on the market, irrespective of the legal form
(105) (…) Należy także wyraźnie stwierdzić, że państwa członkowskie zachowują swobodę
wprowadzenia na mocy prawa krajowego bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących
odpowiedzialności lub podjęcia na mocy prawa krajowego dalej idących środków w odniesieniu do
bezpośrednich płatności na rzecz podwykonawców.
(105) (…) It should also be set out explicitly that Member States remain free to provide for more
stringent liability rules under national law or to go further under national law on direct payments to
subcontractors.
Zamawiający – Contracting authority, Contracting entity, Awarding authority/entity, Employer,
Investor, Client
Wykonawca – Contractor, Economic operator, supplier, service provider
Podwykonawca – Subcontractor
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia - The specification of essential terms of the contract,
tender specifications, terms of reference
Warunki Kontraktowe FIDIC
• Specyficzny charakter prawny kontraktów FIDIC - FIDIC to skrót od
Międzynarodowej Federacji Inżynierów Konsultantów (Federation Internationale
des Ingenieurs-Conseils), czyli związku stowarzyszeń niezależnych inżynierów
konsultantów z różnych krajów.
• Cechy charakterystyczne kontraktów FIDIC - ujednolicenie procedury realizacji
inwestycji budowlanych na całym świecie. Tworzone przez tę organizację
regulacje prawne zmierzają do wprowadzenia pewnej równowagi między
obowiązkami i interesami stron procesu inwestycyjnego, tj. zakładają
sprawiedliwy podział ryzyka, zagrożeń i odpowiedzialności między zamawiającym
i wykonawcą robót budowlanych.
• Rodzaje kontraktów FIDIC
• Czerwona książka – BUILD - BUDUJ;
• Żółta książka – DESIGN & BUILD – PROJEKTUJ I BUDUJ;
• Srebrna książka – TURNKEY COTRACT – KONTRAKT POD KLUCZ.
FIDIC przewiduje trzy podstawowe rodzaje wzorów
kontraktów budowlanych
• Pierwszy z nich to „Warunki Kontraktowe dla Budowy dla robót inżynieryjno-
budowlanych projektowanych przez zamawiającego”, czyli tzw. tzw. Czerwona
książka. Jest to umowa o wykonanie robót budowlanych na podstawie
dokumentacji projektowej przygotowanej przez inwestora (zamawiającego).
• Drugi kontrakt to „Warunki Kontraktowe dla Urządzeń oraz Projektowania i
Budowy dla urządzeń elektrycznych i mechanicznych oraz robót budowlanych
projektowanych przez wykonawcę” (tzw. Żółta książka) – czyli kontrakt, przy
którym to wykonawca projektuje w uzgodnieniu z zamawiającym i wykonuje
roboty budowlane
• Trzecim wzorem umowy o roboty budowlane są „Warunki Kontraktu na realizację
„pod klucz” (tzw. Srebrna książka). W tym wypadku na wykonawcy spoczywa
obowiązek przygotowania inwestycji, opracowania dokumentacji projektowej i
przeprowadzenie procesu budowlanego. Ten wzorzec wykorzystywany jest w
zamówieniach publicznych udzielanych w formie dialogu konkurencyjnego z
wykonawcami lub negocjacji z ogłoszeniem albo bez ogłoszenia.
Najważniejsza cecha
Warunków Kontraktowych FIDIC
Przygotowanie umowy o roboty budowlane w oparciu o Warunki
Kontraktowe FIDIC polega na zastosowaniu klauzul ogólnych w wersji
niezmienionej oraz zmodyfikowaniu wybranych klauzul za pomocą
klauzul szczególnych, sformułowanych przez zamawiającego.
Klauzule szczególne mogą zastąpić klauzule ogólne w całości lub w
części albo je uzupełniać je lub zmieniać.
FIDIC FALSE FRIENDS
ZAMAWIAJĄCY –> EMPLOYER
WYKONAWCA –> CONTRACTOR
PODWYKONAWCA –> SUBCONTRACTOR
INŻYNIER (KONTRAKTU) –> (CONTRACT) ENGINEER
INŻYNIER REZYDENT –> RESIDENT ENGINEER – kl. 3.2
KONTRAKT/UMOWA –> CONTRACT/AGREEMENT
AKT UMOWY –> CONTRACT AGREEMENT
SCHEDULES –> WYKAZY
PROGRAMME –> PROGRAM - kl. 8.3
ZAŁĄCZNIK DO OFERTY –> APPENDIX TO TENDER
OFERTA –> LETTER OF TENDER
URZĄDZENIA –> PLANT
KOMISJA ROZJEMCZA –> DISPUTE ADJUDICATION BOARD
TERMINATION –> ROZWIĄZANIE/WYPOWIEDZENIE KONTRAKTU
TERMINY Z KLAUZULI 20.1 – umowne terminy zawite, a nie przedawnienie
Błędy w tłumaczeniu Warunków
Kontraktowych FIDIC
Zgodnie z klauzulą 8.1 Żółtej Książki
„Wykonawca rozpocznie wykonywanie Robót skoro tylko będzie to
wykonalne po Dacie Rozpoczęcia, a następnie będzie wykonywał
Roboty z należytym pośpiechem i bez opóźnień”.
„The Contractor shall commence the design and execution of the Works
as soon as is reasonably practicable after the Commencement Date,
and shall then proceed with the Works with due expedition and
without delay.”
W 4. wydaniu angielsko – polskim niezmienionym 2008 z erratą tzw. Żółtej Książki (tj. Warunków Kontraktowych dla Urządzeń
oraz Projektowania i Budowy DLA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH I MECHANICZNYCH ORAZ ROBÓT INŻYNIERYJNYCH I
BUDOWLANYCH PROJEKTOWANYCH PRZEZ WYKONAWCĘ znalazło się nowe tłumaczenie zwrotu:
„Time for Completion”.
Tłumacz uznał, że trafniejszym wydaje się zwrot „Czas na Wykonanie”,
nie „Czas na Ukończenie”.
Zmiana wprowadziła nieco zamieszania. Głównie ze względu na sposób tłumaczenia „Issue of Performance Certificate”
(„Świadectwo Wykonania”). Świadectwo Wykonania jest bowiem wydawane po upływie Okresu Zgłaszania Wad. Zatem nowe
tłumaczenie mogłoby sugerować, że Czas na Wykonanie to Czas na Ukończenie (Robót) + Okres Zgłaszania Wad. Tak oczywi-
ście nie jest.
Dodać należy, że w równolegle wydanym tłumaczeniu tzw. Czerwonej Książki – tłumaczenie „Time for Completion” pozostało
niezmienione (Czas na Ukończenie).
INŻYNIER KONTRAKTU
TO NIE JEST
INSPEKTOR NADZORU
INWESTORSKIEGO ANI
INWESTOR ZASTĘPCZY
INŻYNIER KONTRAKTU – kto to właściwie jest?
• Wzór umowy o usługach klient/konsultant - Client/consultant model
services agreement
• Zalecany przez FIDIC wzór umowy o pełnienie funkcji Inżyniera-
Konsultanta w kontraktach inżynieryjno-budowlanych realizowanych
w oparciu o powyższe wzorce FIDIC.
• Zachwianie dobrych wzorców.
• Na potrzeby procesu inwestycyjnego zorganizowanego według
procedur FIDIC zawierane są dwa kontrakty. Jeden pomiędzy
zamawiającym a wykonawcą, a drugi pomiędzy zamawiającym
a inżynierem. Inżynier nie jest więc stroną pierwszego z nich,
a wykonawca drugiego.
ROLA INŻYNIERA KONTRAKTU –> BEZSTRONNY
STRAŻNIK PROCEDUR KONTRAKTOWYCH
Zgodnie z klauzulą 3.5 „Jeżeli porozumienie nie zostanie osiągnięte Inżynier dokona
obiektywnych ustaleń zgodnie z Kontraktem, biorąc pod uwagę wszystkie stosowne
okoliczności. Inżynier powiadomi obie strony o każdym porozumieniu lub ustaleniu,
wraz z uzasadnieniem. Każda ze stron zastosuje się do takiego porozumienia lub
ustalenia jeśli i dopóki nie zostanie ono zmienione na mocy rozdział 20 [Roszczenia,
spory i arbitraż]”. Analogicznie obowiązki inżyniera zostały uregulowane w tzw.
Żółtej Książce FIDIC.
Powyższe zapisy niewątpliwie ustanawiają obowiązek inżyniera zarówno wobec
zamawiającego, jak i wobec wykonawcy do pozostawania niezależnym w
wykonywaniu swoich zadań, a także do uwzględniania w swoich działaniach
wszelkich okoliczności sprawy i lojalnego działania w stosunku do obu stron
kontraktu.
STRONY I OSOBY KONTRAKTU FIDIC
Stronami kontraktu FIDIC są Zamawiający Employer i Wykonawca (Contractor). Inżynier Kontraktu FIDIC
(Engineer Consultant) jest przedstawicielem Zamawiającego upoważnionym przez niego do podejmowania
działań i decyzji ekonomiczno – organizacyjnych oraz technicznych, związanych z realizacją kontraktu. Ze
względu na zakres zadań Inżynier Kontraktu jest zwykle ORGANIZACJĄ WIELOOSOBOWĄ.
INŻYNIER KONTRAKTU FIDIC – ZADANIA I OBOWIĄZKI
Do obowiązków Inżyniera Kontraktu FIDIC należy między innymi:
• administrowanie kontraktem – zarządzanie przedsięwzięciem;
• nadzór techniczny i prawny na budowie (Inspektor Nadzoru Inwestorskiego);
• kontrola i weryfikacja dokumentacji Wykonawcy.
Do jego szczególnych zadań należy poświadczanie płatności należnych Wykonawcy w trakcie realizacji robót
oraz sporządzanie raportów dla Zamawiającego. Inżynier Kontraktu jest znacząco odpowiedzialny za
terminowy przebieg budowy w zgodzie z budżetem i umową zawartą pomiędzy Zamawiającym i
Wykonawcą. Według starszych regulacji FIDIC do zadań Inżyniera Kontraktu należało także rozstrzyganie
sporów pomiędzy Zamawiającym i Wykonawcą ale pod wpływem m.in. krytyki Banku Światowego i Funduszy
Europejskich rolę rozjemcy przejęła niezależna Komisja Rozjemcza DAB Dispute Adjudication Board.
PROJEKT BUDOWLANY to dokument formalny, przedstawiający przewidywane
rozwiązania projektowe planowanej inwestycji, stanowiący podstawę uzyskania
opinii, uzgodnień, zgód i pozwoleń, w tym pozwolenia na budowę. Jego zakres jest
prawnie określony.
PROJEKT WYKONAWCZY, będący podstawowym składnikiem tzw. dokumentacji
projektowej (wykonawczej), stanowiący uszczegółowienie rozwiązań zawartych w
projekcie budowlanym. Służy on do wyboru wykonawcy robót, wykonania robót
budowlanych, kontroli ich jakości oraz odbioru zrealizowanych obiektów. Zakres
projektów wykonawczych określony jest w przepisach tylko w odniesieniu do
inwestycji realizowanych ze środków publicznych.
Projekt budowlany, wykonawczy i warsztatowy,
dokumentacja powykonawcza
DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA to zbiór dokumentów obejmujących:
pozwolenie na budowę z załączonym projektem budowlanym, dziennik
budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby
opisy i rysunki służące realizacji obiektu, które tworzą tzw. dokumentację
budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót
oraz operatami geodezyjnymi i geodezyjnymi pomiarami
powykonawczymi, a w przypadku:
- kosztorysowego rozliczenia robót także książkę obmiarów,
- realizacji robót metodą montażu także dziennikiem montażu.
Zakres dokumentacji budowy i dokumentacji powykonawczej są określone
ogólnie w ustawie – Prawo budowlane (Pb)
PROJEKT BUDOWLANY - ogólną definicję projektu budowlanego zawiera ustawa –
Prawo budowlane.
Z art. 28 Pb wynika, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie
ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z wyjątkiem prostych robót
wymienionych w art. 29 i 29a, które wymagają zgłoszenia organowi zamiaru ich
wykonania.
Z dyspozycji art. 33 ust. 2 tej ustawy wynika wymóg dołączenia do wniosku o
pozwolenie na budowę czterech egzemplarzy projektu budowlanego wraz z opiniami i
uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami.
Z art. 34 ust. 1 wynika, że projekt budowlany powinien spełniać wymagania określone
w decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego
albo wymagania zawarte w wypisie i wyrysie z uchwalonego miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego lub w pozwoleniu wydanym na podstawie ustawy o
obszarach morskich RP i administracji morskiej.
PROJEKT WYKONAWCZY
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września
2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy
dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych
wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu
funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. Nr 202, poz. 2072) w
zamówieniach publicznych wprowadziło pojęcie
dokumentacji projektowej.
PROJEKT WARSZTATOWY
Nie istnieje legalna definicja dokumentacji warsztatowej.
Brak jest również spójnej definicji technicznej dokumentacji warsztatowej, pozwalającej na
precyzyjne jej określenie. Generalnie przez dokumentację warsztatową należy rozumieć
dokumentację uzupełniającą i uszczegóławiającą projekt budowlany o elementy
niezbędne do precyzyjnego wykonania robót, takie jak rysunki poszczególnych elementów
i detali, wymiary poszczególnych elementów i inne elementy szczegółowe.
Sygnalizacja zmian – Kodeks urbanistyczno-
budowlany – projekt ustawy – do Sejmu na
początku 2018
Kodeks urbanistyczno-budowlany stanowić ma kompleksowy zbiór zasad
korzystania z polskiej przestrzeni.
Zastąpi szereg obowiązujących ustaw, przede wszystkim: ustawę o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym, Prawo budowlane, tzw. specustawy
inwestycyjne oraz znaczną część ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Obejmie zakresem regulacji sprawy planowania przestrzennego na wszystkich
poziomach, przygotowanie gruntów do realizacji inwestycji, uzyskiwania zgody
inwestycyjnej (która zastąpi pozwolenie na budowę) oraz szereg zagadnień takich
jak użytkowanie obiektów budowlanych, samowola budowlana itd. W Kodeksie
znajdą się także wszystkie regulacje dotyczące inwestycji celu publicznego.
Nowe pojęcia – „zgoda inwestycyjna”, „projekt urbanistyczno-budowlany”, „projekt
techniczny”, „projekt inwestycyjny”.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!
Wojciech Wołoszyk
IURIDICO Legal & Financial Translations sp. z o.o.
www.tlumaczenia-prawnicze.eu
e-mail: office@iuridico.pl

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Dimensionamento de um trocador de calor tipo casco e Tubo
Dimensionamento de um trocador de calor tipo casco e TuboDimensionamento de um trocador de calor tipo casco e Tubo
Dimensionamento de um trocador de calor tipo casco e TuboThomas Willams
 
Treinamento de Caldeiras - Companhia Catarinense de Soluções
Treinamento de Caldeiras  - Companhia Catarinense de SoluçõesTreinamento de Caldeiras  - Companhia Catarinense de Soluções
Treinamento de Caldeiras - Companhia Catarinense de SoluçõesFelipe Nunes
 
Caldeiras - Estudante Do Curso Inspetor De Equipamentos
Caldeiras  - Estudante Do Curso Inspetor De EquipamentosCaldeiras  - Estudante Do Curso Inspetor De Equipamentos
Caldeiras - Estudante Do Curso Inspetor De EquipamentosMário Sérgio Mello
 
REATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELO
REATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELOREATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELO
REATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELODaphne Rodrigues
 
Instrumentação Analítica Industrial
Instrumentação Analítica IndustrialInstrumentação Analítica Industrial
Instrumentação Analítica IndustrialAnderson Pontes
 
Valvulas industriais
Valvulas industriaisValvulas industriais
Valvulas industriaisJupira Silva
 
How CFD can help gain the most efficient data centre designs
How CFD can help gain the most efficient data centre designsHow CFD can help gain the most efficient data centre designs
How CFD can help gain the most efficient data centre designsmattkeysource
 
Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...
Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...
Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...Cito Benelux
 
3a prova parte 1 - metrologia - 13 1
3a prova   parte 1 - metrologia - 13 13a prova   parte 1 - metrologia - 13 1
3a prova parte 1 - metrologia - 13 1Fernanda Andrade
 
Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...
Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...
Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...Renato Manta
 
As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…
As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…
As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…ANCP Ribeirão Preto
 

Mais procurados (20)

Dimensionamento de um trocador de calor tipo casco e Tubo
Dimensionamento de um trocador de calor tipo casco e TuboDimensionamento de um trocador de calor tipo casco e Tubo
Dimensionamento de um trocador de calor tipo casco e Tubo
 
Resolução fogler 4ed.
Resolução fogler 4ed.Resolução fogler 4ed.
Resolução fogler 4ed.
 
Introdução ao DWSIM
Introdução ao DWSIMIntrodução ao DWSIM
Introdução ao DWSIM
 
Treinamento de Caldeiras - Companhia Catarinense de Soluções
Treinamento de Caldeiras  - Companhia Catarinense de SoluçõesTreinamento de Caldeiras  - Companhia Catarinense de Soluções
Treinamento de Caldeiras - Companhia Catarinense de Soluções
 
Caldeiras - Estudante Do Curso Inspetor De Equipamentos
Caldeiras  - Estudante Do Curso Inspetor De EquipamentosCaldeiras  - Estudante Do Curso Inspetor De Equipamentos
Caldeiras - Estudante Do Curso Inspetor De Equipamentos
 
Poly Aluminium Chloride
Poly Aluminium ChloridePoly Aluminium Chloride
Poly Aluminium Chloride
 
13 aula instrumentação
13 aula instrumentação13 aula instrumentação
13 aula instrumentação
 
14 valvulas
14   valvulas14   valvulas
14 valvulas
 
Unidade 2 água fria novo
Unidade 2   água fria novoUnidade 2   água fria novo
Unidade 2 água fria novo
 
Tub vapor
Tub vaporTub vapor
Tub vapor
 
REATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELO
REATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELOREATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELO
REATORES CONTINUOS, EM SÉRIE E PARELELO
 
Instrumentação Analítica Industrial
Instrumentação Analítica IndustrialInstrumentação Analítica Industrial
Instrumentação Analítica Industrial
 
Valvulas industriais
Valvulas industriaisValvulas industriais
Valvulas industriais
 
How CFD can help gain the most efficient data centre designs
How CFD can help gain the most efficient data centre designsHow CFD can help gain the most efficient data centre designs
How CFD can help gain the most efficient data centre designs
 
Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...
Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...
Rittal, workshop EMC - veldgebonden EMC voor industriële installaties volgens...
 
3a prova parte 1 - metrologia - 13 1
3a prova   parte 1 - metrologia - 13 13a prova   parte 1 - metrologia - 13 1
3a prova parte 1 - metrologia - 13 1
 
Química Industrial
Química IndustrialQuímica Industrial
Química Industrial
 
Coeficiente de atividade
Coeficiente de atividadeCoeficiente de atividade
Coeficiente de atividade
 
Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...
Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...
Tipos de tanques e as inspeções realizadas para armazenagem de petróleo e de ...
 
As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…
As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…
As 100 personalidades mais influentes do agronegócio_Dinheiro Rural_ Ediçã…
 

Semelhante a Specyfika i terminologia budowlanego procesu inwestycyjnego realizowanego w trybie zamówienia publicznego pt tepis - 10.2017

Prawo zamówień publicznych - ebook
Prawo zamówień publicznych - ebookPrawo zamówień publicznych - ebook
Prawo zamówień publicznych - ebooke-booksweb.pl
 
Ustawa prawo zamowien_publicznych
Ustawa prawo zamowien_publicznychUstawa prawo zamowien_publicznych
Ustawa prawo zamowien_publicznychBarka Foundation
 
Umowa Barka Budowa Projekt
Umowa Barka Budowa ProjektUmowa Barka Budowa Projekt
Umowa Barka Budowa ProjektBarka Foundation
 
Solidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie Morawieckiego
Solidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie MorawieckiegoSolidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie Morawieckiego
Solidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie MorawieckiegoRK Legal
 
Aktualizacja szczegolnych warunkow kontraktu
Aktualizacja szczegolnych warunkow kontraktuAktualizacja szczegolnych warunkow kontraktu
Aktualizacja szczegolnych warunkow kontraktuGrupa PTWP S.A.
 
Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...
Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...
Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...pracodawcyzdrowia
 
Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7
Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7
Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7Trojmiasto.pl
 
Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?
Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?
Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?Dariusz Kwiatkowski
 
J.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskich
J.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskichJ.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskich
J.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskichjoanna_kornas
 
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.Marek Gwóźdź
 
Posiedzenie rady ekspertow
Posiedzenie rady ekspertowPosiedzenie rady ekspertow
Posiedzenie rady ekspertowGrupa PTWP S.A.
 
Prawo Budowlane
Prawo BudowlanePrawo Budowlane
Prawo BudowlaneAMP
 
Prawo Budowlane
Prawo BudowlanePrawo Budowlane
Prawo BudowlaneAMP
 
Zabezpieczenia umowne
Zabezpieczenia umowneZabezpieczenia umowne
Zabezpieczenia umowneRK Legal
 
Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...
Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...
Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...Wojciech Woloszyk (Wołoszyk)
 
Info23364
Info23364Info23364
Info23364pretm
 
Cup of Law - październik
Cup of Law - październikCup of Law - październik
Cup of Law - październikRK Legal
 

Semelhante a Specyfika i terminologia budowlanego procesu inwestycyjnego realizowanego w trybie zamówienia publicznego pt tepis - 10.2017 (20)

Kontrola projektów RPO WP
Kontrola projektów RPO WPKontrola projektów RPO WP
Kontrola projektów RPO WP
 
Prezentacja kontrola realizacji projektów 15.2.2012
Prezentacja   kontrola realizacji projektów 15.2.2012Prezentacja   kontrola realizacji projektów 15.2.2012
Prezentacja kontrola realizacji projektów 15.2.2012
 
Prawo zamówień publicznych - ebook
Prawo zamówień publicznych - ebookPrawo zamówień publicznych - ebook
Prawo zamówień publicznych - ebook
 
Ustawa prawo zamowien_publicznych
Ustawa prawo zamowien_publicznychUstawa prawo zamowien_publicznych
Ustawa prawo zamowien_publicznych
 
Umowa Barka Budowa Projekt
Umowa Barka Budowa ProjektUmowa Barka Budowa Projekt
Umowa Barka Budowa Projekt
 
Solidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie Morawieckiego
Solidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie MorawieckiegoSolidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie Morawieckiego
Solidarna odpowiedzialność inwestora w Pakiecie Morawieckiego
 
Aktualizacja szczegolnych warunkow kontraktu
Aktualizacja szczegolnych warunkow kontraktuAktualizacja szczegolnych warunkow kontraktu
Aktualizacja szczegolnych warunkow kontraktu
 
Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...
Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...
Zmiany w zamówieniach publicznych i oskładkowaniu umów zleceń - czystsze waru...
 
Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7
Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7
Zarządzanie PMG ws. budynku Wodopój 7
 
Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?
Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?
Jakie prawa mają konsumenci kupujący mieszkanie lub dom z rynku pierwotnego?
 
J.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskich
J.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskichJ.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskich
J.KORNAS, Klauzule abuzywne w umowach deweloperskich
 
PZPB
PZPBPZPB
PZPB
 
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r.
 
Posiedzenie rady ekspertow
Posiedzenie rady ekspertowPosiedzenie rady ekspertow
Posiedzenie rady ekspertow
 
Prawo Budowlane
Prawo BudowlanePrawo Budowlane
Prawo Budowlane
 
Prawo Budowlane
Prawo BudowlanePrawo Budowlane
Prawo Budowlane
 
Zabezpieczenia umowne
Zabezpieczenia umowneZabezpieczenia umowne
Zabezpieczenia umowne
 
Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...
Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...
Wskazówki dotyczące prawidłowego przygotowania postępowania o udzielenie zamó...
 
Info23364
Info23364Info23364
Info23364
 
Cup of Law - październik
Cup of Law - październikCup of Law - październik
Cup of Law - październik
 

Specyfika i terminologia budowlanego procesu inwestycyjnego realizowanego w trybie zamówienia publicznego pt tepis - 10.2017

  • 1. Specyfika i terminologia budowlanego procesu inwestycyjnego realizowanego w trybie zamówienia publicznego Wojciech Wołoszyk – IURIDICO Legal & Financial Translations sp. z o.o. KONFERENCJA PT TEPIS – XXXI WARSZTATY PRZEKŁADU PRAWNICZEGO I SPECJALISTYCZNEGO Warszawa, 22.10.2017 r.
  • 2. DYREKTYWY WS. ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz. Urz. UE L 94 z 28.3.2014 r., str. 65, z późn. zm.) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz. Urz. UE L 94 z 28.3.2014 r., str. 243, z późn. zm.) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji (Dz. Urz. UE L 94 z 28.3.2014 r., str. 1, z późn. zm.) DYREKTYWA OBRONNA Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz. Urz. UE L 216 z 20.8.2009 r., str. 76, z późn. zm.)
  • 3. DYREKTYWY ODWOŁAWCZE Dyrektywa 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2007 r. zmieniająca dyrektywy Rady 89/665/EWG i 92/13/EWG w zakresie poprawy skuteczności procedur odwoławczych w dziedzinie udzielania zamówień publicznych Dyrektywa 89/665/EWG zmieniona dyrektywą 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2007 r. - stan na dzień 9 stycznia 2008 r. Dyrektywa 92/13/EWG zmieniona dyrektywą 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2007 r. - stan na dzień 9 stycznia 2008 r.
  • 4. POLSKIE AKTY PRAWNE • Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1020); • Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579) – tekst jednolity • Rozporządzenia wykonawcze • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, 933 i 1132) • Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U.2017.1332 t.j. z dnia 2017.07.06)
  • 5. Art. 1. [Zakres przedmiotowy] Ustawa określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej, kontrolę udzielania zamówień publicznych oraz organy właściwe w sprawach uregulowanych w ustawie. Art. 14. [Odesłanie do kodeksu cywilnego] 1. Do czynności podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, 933 i 1132), jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH - TERMINOLOGIA
  • 6. Art. 2. [Definicje] Ilekroć w ustawie jest mowa o: 9b) umowie o podwykonawstwo - należy przez to rozumieć umowę w formie pisemnej o charakterze odpłatnym, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane stanowiące część zamówienia publicznego, zawartą między wybranym przez zamawiającego wykonawcą a innym podmiotem (podwykonawcą), a w przypadku zamówień publicznych na roboty budowlane także między podwykonawcą a dalszym podwykonawcą lub między dalszymi podwykonawcami; 11) wykonawcy - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego; 12)zamawiającym - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do stosowania ustawy; 13) zamówieniach publicznych - należy przez to rozumieć umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane;
  • 7. ZAMÓWIENIE PUBLICZNE = ODPŁATNA UMOWA MIĘDZY ZAMAWIAJĄCYM A WYKONAWCĄ
  • 8. Art. 2 – Ilekroć w ustawie jest mowa o: 2) dostawach - należy przez to rozumieć nabywanie rzeczy oraz innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu z opcją lub bez opcji zakupu, które może obejmować dodatkowo rozmieszczenie lub instalację; 8) robotach budowlanych - należy przez to rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 2c lub obiektu budowlanego, a także realizację obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego; 10) usługach - należy przez to rozumieć wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy; DEFINICJA DOSTAWY, USŁUGI I ROBOTY BUDOWLANEJ WG PZP
  • 9. KODEKS CYWILNY Art. 605. [Umowa dostawy] Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczania częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny. Art. 627. [Umowa o dzieło] Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Art. 734. [Umowa zlecenia] § 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. § 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa. Art. 750. [Umowy o świadczenie usług] Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
  • 10. Art. 535. [Umowa sprzedaży] § 1. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Art. 659. [Umowa najmu] § 1. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Art. 693. [Umowa dzierżawy] § 1. Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
  • 11. UMOWA O ROBOTY BUDOWLANE Art. 647. [Umowa o roboty budowlane] Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Art. 647(1). [Podwykonawstwo] § 1. Inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.
  • 12. Art. 647(1). § 1. W umowie o roboty budowlane, o której mowa w art. 647, zawartej między inwestorem a wykonawcą (generalnym wykonawcą), strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawców. § 2. Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy. § 3. Do zawarcia przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora i wykonawcy. Przepis § 2 zdanie drugie stosuje się odpowiednio. § 4. Umowy, o których mowa w § 2 i 3, powinny być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. § 5. Zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.
  • 13. PRAWO BUDOWLANE Art. 17. [Uczestnicy procesu budowlanego] Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są: 1) inwestor; 2) inspektor nadzoru inwestorskiego; 3) projektant; 4) kierownik budowy lub kierownik robót. Art. 18. [Obowiązki i uprawnienia inwestora] 1. Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie: 1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów, 2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy, 3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, 4) wykonania i odbioru robót budowlanych, 5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych - przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. 2. Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie. 3. Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.
  • 14. Problemy terminologiczne DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 26 lutego 2014 r.w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE • (14) Należy wyjaśnić, że pojęcie „wykonawców” powinno być interpretowane szeroko, tak aby obejmowało wszelkie osoby lub podmioty, które oferują wykonanie robót budowlanych, dostawę produktów lub świadczenie usług na rynku, niezależnie od formy prawnej, którą te osoby lub podmioty wybrały do celów prowadzenia działalności. • (14) It should be clarified that the notion of ‘economic operators’ should be interpreted in a broad manner so as to include any persons and/or entities which offer the execution of works, the supply of products or the provision of services on the market, irrespective of the legal form under which they have chosen to operate.
  • 15. (1) Udzielanie zamówień publicznych (…) (1) The award of public contracts (…) (2) Zamówienia publiczne odgrywają kluczową rolę w strategii „Europa 2020” (2) Public procurement plays a key role in the Europe 2020 strategy (9) Fakt, czy wykonawca wykonuje całość lub część obiektu budowlanego (…). (9) Whether the contractor realises all or part of the work (…) (10) Termin „instytucje zamawiające”, a zwłaszcza termin „podmioty prawa publicznego” były wielokrotnie analizowane w ramach orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. (10) The notion of ‘contracting authorities’ and in particular that of ‘bodies governed by public law’ have been examined repeatedly in the case-law of the Court of Justice of the European Union. (14) Należy wyjaśnić, że pojęcie „wykonawców” powinno być interpretowane szeroko, tak aby obejmowało wszelkie osoby lub podmioty, które oferują wykonanie robót budowlanych, dostawę produktów lub świadczenie usług na rynku, niezależnie od formy prawnej (…) (14) It should be clarified that the notion of ‘economic operators’ should be interpreted in a broad manner so as to include any persons and/or entities which offer the execution of works, the supply of products or the provision of services on the market, irrespective of the legal form
  • 16. (105) (…) Należy także wyraźnie stwierdzić, że państwa członkowskie zachowują swobodę wprowadzenia na mocy prawa krajowego bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących odpowiedzialności lub podjęcia na mocy prawa krajowego dalej idących środków w odniesieniu do bezpośrednich płatności na rzecz podwykonawców. (105) (…) It should also be set out explicitly that Member States remain free to provide for more stringent liability rules under national law or to go further under national law on direct payments to subcontractors. Zamawiający – Contracting authority, Contracting entity, Awarding authority/entity, Employer, Investor, Client Wykonawca – Contractor, Economic operator, supplier, service provider Podwykonawca – Subcontractor Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia - The specification of essential terms of the contract, tender specifications, terms of reference
  • 17. Warunki Kontraktowe FIDIC • Specyficzny charakter prawny kontraktów FIDIC - FIDIC to skrót od Międzynarodowej Federacji Inżynierów Konsultantów (Federation Internationale des Ingenieurs-Conseils), czyli związku stowarzyszeń niezależnych inżynierów konsultantów z różnych krajów. • Cechy charakterystyczne kontraktów FIDIC - ujednolicenie procedury realizacji inwestycji budowlanych na całym świecie. Tworzone przez tę organizację regulacje prawne zmierzają do wprowadzenia pewnej równowagi między obowiązkami i interesami stron procesu inwestycyjnego, tj. zakładają sprawiedliwy podział ryzyka, zagrożeń i odpowiedzialności między zamawiającym i wykonawcą robót budowlanych. • Rodzaje kontraktów FIDIC • Czerwona książka – BUILD - BUDUJ; • Żółta książka – DESIGN & BUILD – PROJEKTUJ I BUDUJ; • Srebrna książka – TURNKEY COTRACT – KONTRAKT POD KLUCZ.
  • 18. FIDIC przewiduje trzy podstawowe rodzaje wzorów kontraktów budowlanych • Pierwszy z nich to „Warunki Kontraktowe dla Budowy dla robót inżynieryjno- budowlanych projektowanych przez zamawiającego”, czyli tzw. tzw. Czerwona książka. Jest to umowa o wykonanie robót budowlanych na podstawie dokumentacji projektowej przygotowanej przez inwestora (zamawiającego). • Drugi kontrakt to „Warunki Kontraktowe dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy dla urządzeń elektrycznych i mechanicznych oraz robót budowlanych projektowanych przez wykonawcę” (tzw. Żółta książka) – czyli kontrakt, przy którym to wykonawca projektuje w uzgodnieniu z zamawiającym i wykonuje roboty budowlane • Trzecim wzorem umowy o roboty budowlane są „Warunki Kontraktu na realizację „pod klucz” (tzw. Srebrna książka). W tym wypadku na wykonawcy spoczywa obowiązek przygotowania inwestycji, opracowania dokumentacji projektowej i przeprowadzenie procesu budowlanego. Ten wzorzec wykorzystywany jest w zamówieniach publicznych udzielanych w formie dialogu konkurencyjnego z wykonawcami lub negocjacji z ogłoszeniem albo bez ogłoszenia.
  • 19. Najważniejsza cecha Warunków Kontraktowych FIDIC Przygotowanie umowy o roboty budowlane w oparciu o Warunki Kontraktowe FIDIC polega na zastosowaniu klauzul ogólnych w wersji niezmienionej oraz zmodyfikowaniu wybranych klauzul za pomocą klauzul szczególnych, sformułowanych przez zamawiającego. Klauzule szczególne mogą zastąpić klauzule ogólne w całości lub w części albo je uzupełniać je lub zmieniać.
  • 20. FIDIC FALSE FRIENDS ZAMAWIAJĄCY –> EMPLOYER WYKONAWCA –> CONTRACTOR PODWYKONAWCA –> SUBCONTRACTOR INŻYNIER (KONTRAKTU) –> (CONTRACT) ENGINEER INŻYNIER REZYDENT –> RESIDENT ENGINEER – kl. 3.2 KONTRAKT/UMOWA –> CONTRACT/AGREEMENT AKT UMOWY –> CONTRACT AGREEMENT SCHEDULES –> WYKAZY PROGRAMME –> PROGRAM - kl. 8.3 ZAŁĄCZNIK DO OFERTY –> APPENDIX TO TENDER OFERTA –> LETTER OF TENDER URZĄDZENIA –> PLANT KOMISJA ROZJEMCZA –> DISPUTE ADJUDICATION BOARD TERMINATION –> ROZWIĄZANIE/WYPOWIEDZENIE KONTRAKTU TERMINY Z KLAUZULI 20.1 – umowne terminy zawite, a nie przedawnienie
  • 21. Błędy w tłumaczeniu Warunków Kontraktowych FIDIC Zgodnie z klauzulą 8.1 Żółtej Książki „Wykonawca rozpocznie wykonywanie Robót skoro tylko będzie to wykonalne po Dacie Rozpoczęcia, a następnie będzie wykonywał Roboty z należytym pośpiechem i bez opóźnień”. „The Contractor shall commence the design and execution of the Works as soon as is reasonably practicable after the Commencement Date, and shall then proceed with the Works with due expedition and without delay.”
  • 22. W 4. wydaniu angielsko – polskim niezmienionym 2008 z erratą tzw. Żółtej Książki (tj. Warunków Kontraktowych dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy DLA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH I MECHANICZNYCH ORAZ ROBÓT INŻYNIERYJNYCH I BUDOWLANYCH PROJEKTOWANYCH PRZEZ WYKONAWCĘ znalazło się nowe tłumaczenie zwrotu: „Time for Completion”. Tłumacz uznał, że trafniejszym wydaje się zwrot „Czas na Wykonanie”, nie „Czas na Ukończenie”. Zmiana wprowadziła nieco zamieszania. Głównie ze względu na sposób tłumaczenia „Issue of Performance Certificate” („Świadectwo Wykonania”). Świadectwo Wykonania jest bowiem wydawane po upływie Okresu Zgłaszania Wad. Zatem nowe tłumaczenie mogłoby sugerować, że Czas na Wykonanie to Czas na Ukończenie (Robót) + Okres Zgłaszania Wad. Tak oczywi- ście nie jest. Dodać należy, że w równolegle wydanym tłumaczeniu tzw. Czerwonej Książki – tłumaczenie „Time for Completion” pozostało niezmienione (Czas na Ukończenie).
  • 23. INŻYNIER KONTRAKTU TO NIE JEST INSPEKTOR NADZORU INWESTORSKIEGO ANI INWESTOR ZASTĘPCZY
  • 24. INŻYNIER KONTRAKTU – kto to właściwie jest? • Wzór umowy o usługach klient/konsultant - Client/consultant model services agreement • Zalecany przez FIDIC wzór umowy o pełnienie funkcji Inżyniera- Konsultanta w kontraktach inżynieryjno-budowlanych realizowanych w oparciu o powyższe wzorce FIDIC. • Zachwianie dobrych wzorców. • Na potrzeby procesu inwestycyjnego zorganizowanego według procedur FIDIC zawierane są dwa kontrakty. Jeden pomiędzy zamawiającym a wykonawcą, a drugi pomiędzy zamawiającym a inżynierem. Inżynier nie jest więc stroną pierwszego z nich, a wykonawca drugiego.
  • 25. ROLA INŻYNIERA KONTRAKTU –> BEZSTRONNY STRAŻNIK PROCEDUR KONTRAKTOWYCH Zgodnie z klauzulą 3.5 „Jeżeli porozumienie nie zostanie osiągnięte Inżynier dokona obiektywnych ustaleń zgodnie z Kontraktem, biorąc pod uwagę wszystkie stosowne okoliczności. Inżynier powiadomi obie strony o każdym porozumieniu lub ustaleniu, wraz z uzasadnieniem. Każda ze stron zastosuje się do takiego porozumienia lub ustalenia jeśli i dopóki nie zostanie ono zmienione na mocy rozdział 20 [Roszczenia, spory i arbitraż]”. Analogicznie obowiązki inżyniera zostały uregulowane w tzw. Żółtej Książce FIDIC. Powyższe zapisy niewątpliwie ustanawiają obowiązek inżyniera zarówno wobec zamawiającego, jak i wobec wykonawcy do pozostawania niezależnym w wykonywaniu swoich zadań, a także do uwzględniania w swoich działaniach wszelkich okoliczności sprawy i lojalnego działania w stosunku do obu stron kontraktu.
  • 26. STRONY I OSOBY KONTRAKTU FIDIC Stronami kontraktu FIDIC są Zamawiający Employer i Wykonawca (Contractor). Inżynier Kontraktu FIDIC (Engineer Consultant) jest przedstawicielem Zamawiającego upoważnionym przez niego do podejmowania działań i decyzji ekonomiczno – organizacyjnych oraz technicznych, związanych z realizacją kontraktu. Ze względu na zakres zadań Inżynier Kontraktu jest zwykle ORGANIZACJĄ WIELOOSOBOWĄ. INŻYNIER KONTRAKTU FIDIC – ZADANIA I OBOWIĄZKI Do obowiązków Inżyniera Kontraktu FIDIC należy między innymi: • administrowanie kontraktem – zarządzanie przedsięwzięciem; • nadzór techniczny i prawny na budowie (Inspektor Nadzoru Inwestorskiego); • kontrola i weryfikacja dokumentacji Wykonawcy. Do jego szczególnych zadań należy poświadczanie płatności należnych Wykonawcy w trakcie realizacji robót oraz sporządzanie raportów dla Zamawiającego. Inżynier Kontraktu jest znacząco odpowiedzialny za terminowy przebieg budowy w zgodzie z budżetem i umową zawartą pomiędzy Zamawiającym i Wykonawcą. Według starszych regulacji FIDIC do zadań Inżyniera Kontraktu należało także rozstrzyganie sporów pomiędzy Zamawiającym i Wykonawcą ale pod wpływem m.in. krytyki Banku Światowego i Funduszy Europejskich rolę rozjemcy przejęła niezależna Komisja Rozjemcza DAB Dispute Adjudication Board.
  • 27. PROJEKT BUDOWLANY to dokument formalny, przedstawiający przewidywane rozwiązania projektowe planowanej inwestycji, stanowiący podstawę uzyskania opinii, uzgodnień, zgód i pozwoleń, w tym pozwolenia na budowę. Jego zakres jest prawnie określony. PROJEKT WYKONAWCZY, będący podstawowym składnikiem tzw. dokumentacji projektowej (wykonawczej), stanowiący uszczegółowienie rozwiązań zawartych w projekcie budowlanym. Służy on do wyboru wykonawcy robót, wykonania robót budowlanych, kontroli ich jakości oraz odbioru zrealizowanych obiektów. Zakres projektów wykonawczych określony jest w przepisach tylko w odniesieniu do inwestycji realizowanych ze środków publicznych. Projekt budowlany, wykonawczy i warsztatowy, dokumentacja powykonawcza
  • 28. DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA to zbiór dokumentów obejmujących: pozwolenie na budowę z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby opisy i rysunki służące realizacji obiektu, które tworzą tzw. dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz operatami geodezyjnymi i geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi, a w przypadku: - kosztorysowego rozliczenia robót także książkę obmiarów, - realizacji robót metodą montażu także dziennikiem montażu. Zakres dokumentacji budowy i dokumentacji powykonawczej są określone ogólnie w ustawie – Prawo budowlane (Pb)
  • 29. PROJEKT BUDOWLANY - ogólną definicję projektu budowlanego zawiera ustawa – Prawo budowlane. Z art. 28 Pb wynika, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z wyjątkiem prostych robót wymienionych w art. 29 i 29a, które wymagają zgłoszenia organowi zamiaru ich wykonania. Z dyspozycji art. 33 ust. 2 tej ustawy wynika wymóg dołączenia do wniosku o pozwolenie na budowę czterech egzemplarzy projektu budowlanego wraz z opiniami i uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami. Z art. 34 ust. 1 wynika, że projekt budowlany powinien spełniać wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego albo wymagania zawarte w wypisie i wyrysie z uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub w pozwoleniu wydanym na podstawie ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej.
  • 30. PROJEKT WYKONAWCZY Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. Nr 202, poz. 2072) w zamówieniach publicznych wprowadziło pojęcie dokumentacji projektowej.
  • 31. PROJEKT WARSZTATOWY Nie istnieje legalna definicja dokumentacji warsztatowej. Brak jest również spójnej definicji technicznej dokumentacji warsztatowej, pozwalającej na precyzyjne jej określenie. Generalnie przez dokumentację warsztatową należy rozumieć dokumentację uzupełniającą i uszczegóławiającą projekt budowlany o elementy niezbędne do precyzyjnego wykonania robót, takie jak rysunki poszczególnych elementów i detali, wymiary poszczególnych elementów i inne elementy szczegółowe.
  • 32. Sygnalizacja zmian – Kodeks urbanistyczno- budowlany – projekt ustawy – do Sejmu na początku 2018 Kodeks urbanistyczno-budowlany stanowić ma kompleksowy zbiór zasad korzystania z polskiej przestrzeni. Zastąpi szereg obowiązujących ustaw, przede wszystkim: ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Prawo budowlane, tzw. specustawy inwestycyjne oraz znaczną część ustawy o gospodarce nieruchomościami. Obejmie zakresem regulacji sprawy planowania przestrzennego na wszystkich poziomach, przygotowanie gruntów do realizacji inwestycji, uzyskiwania zgody inwestycyjnej (która zastąpi pozwolenie na budowę) oraz szereg zagadnień takich jak użytkowanie obiektów budowlanych, samowola budowlana itd. W Kodeksie znajdą się także wszystkie regulacje dotyczące inwestycji celu publicznego. Nowe pojęcia – „zgoda inwestycyjna”, „projekt urbanistyczno-budowlany”, „projekt techniczny”, „projekt inwestycyjny”.
  • 33. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Wojciech Wołoszyk IURIDICO Legal & Financial Translations sp. z o.o. www.tlumaczenia-prawnicze.eu e-mail: office@iuridico.pl