2. Wstęp
Ocena zakresu ruchu jest jednym z podstawo-
wych badań przedmiotowych. Uzyskany wynik wpły-
wa na planowanie i ocenę skuteczności ćwiczeń
w trakcie treningu w przypadku np. elongacji przykur-
czonych mięśni czy oceny skuteczności zabiegów
fizjoterapeutycznych np. po endoplastyce stawu.
W metodyce pomiaru zakresu ruchu dokładnie
opisane są pozycje wyjściowe do badania, miejsce
przyłożenia osi goniometru czy płaszczyzna ruchu.
Określone są normy zarówno dla ruchów biernych,
jak i czynnych [1]. Dotychczas nie zwracano uwagi
na fakt, iż wynik pomiaru zakresu ruchu może być za-
leżny od tego, w której fazie cyklu oddechowego do-
konujemy pomiaru. W proces oddychania zaangażo-
wane są mięśnie, które biorą także udział w ruchach
stawów obwodowych i stabilizacji kręgosłupa [2,3].
Fakt ten może wpływać na zmianę zakresu ruchu
w poszczególnych stawach w zależności od fazy od-
dychania. Wykazanie zależności pomiędzy fazą od-
dychania a zakresem ruchu może mieć znaczenie
zarówno w parcy trenera, jak i fizjoterapeuty.
Celem eksperymentu jest próba oceny ewentual-
nych różnic w zakresie ruchomości w stawie ramien-
nym w zależności od fazy oddychania. Wykazanie
związku zakresu ruchów w stawie ramiennym z fazą
oddychania będzie miało znaczenie w sporcie np.
w dyscyplinach wytrzymałościowych, gdzie wraz ze
wzrostem zmęczenia może dochodzić do spłycania
oddechu, co w konsekwencji może prowadzić do
ograniczania rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym.
Natomiast każde ograniczenie musi sprowokować or-
ganizm do kompensacji zaburzonej funkcji, zwiększa-
jąc w ten sposób ryzyko wystąpienia kontuzji.
Materiał i metody
Badaniami objęto 34 piłkarki ręczne i 9 piłkarzy
ręcznych. Wiek badanych zawierał się w przedziale
17-19 lat. W przeprowadzonym eksperymencie uczest-
niczyły tylko osoby praworęczne, co jednak nie było za-
łożeniem metodologicznym badań.
Osoby objęte eksperymentem zostały poddane
badaniom, które polegały na ocenie biernego zakre-
su ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym.
Pomiarów dokonywano za pomocą goniometra. Oso-
ba badana przyjmowała pozycję leżenia tyłem z wy-
prostowanymi kończynami dolnymi. W trakcie doko-
nywania pomiaru zakresu ruchu kończyna górna by-
ła odwiedziona do kąta prostego w stawie ramien-
nym i zgięta do kąta prostego w stawie łokciowym.
W pozycji 0°, od której rozpoczynano pomiar, przedra-
mię badanej kończyny ustawione było wertykalnie. Po-
miaru zakresu ruchu dokonywano w kończynie górnej
prawej i lewej. Dla każdej z osób badanie przeprowa-
dzono trzykrotnie dla kończyn górnej prawej i lewej.
Pomiary przebiegały w następujacej kolejności:
– pomiar w czasie spoczynku,
– pomiar na szczycie maksymalnego wdechu,
– pomiar na bezdechu (po wykonaniu maksymalne-
go wydechu przez badaną osobę).
Rezultaty przeprowadzonych badań poddano
analizie statystycznej z wykorzystaniem programu
STATISTICA wersja 10.0 firmy StatSoft. W celu okre-
ślenia ewentualnych różnic w zakresie ruchomości
Background
Assessment of the range of movement is one of
the basic medical examinations. The obtained result
affects the planning and assessment of the effec-
tiveness of exercises during training, e.g. in case of
muscle elongation after contracture and assessment
of the effectiveness of physiotherapeutic procedures,
e.g. after joint endoplasty.
Methodology of measuring the range of move-
ment involves description of baseline positions for
examination, the body area where the goniometer
axis is placed and the plane of motion. Norms are
defined, both for passive and active movements [1].
So far, no attention has been paid to the fact that the
result of the measurement of the range of movement
can depend on the “respiratory cycle” phase, in which
the measurement is taken. Muscles are involved in
the process of respiration, participating in move-
ments of the peripheral joints and spinal stabilization
[2,3]. This may result in changes in the range of mo-
vement of individual joints, depending on the respi-
ratory phase. The proven dependence between the
respiratory phase and the range of movement can be
important, both for a trainer and a physiotherapist.
The aim of the experiment was an attempt to
assess possible differences in mobility range of the
glenohumeral joint, depending on the respiratory
phase. Showing the relationship between the range
of movement in the humeral joint and the respiratory
phase is important in sports, e.g. the endurance dis-
ciplines which can result in shallow breathing, lead-
ing in consequence to limitation of internal rotation in
the glenohumeral joint. Each limitation, in turn, provo-
kes the body to compensate the impaired function,
increasing the risk of contusion.
Material and methods
The sample comprised 34 female and 9 male
handball players. The subjects’ age ranged from 17
to 19 years. Only right-handed individuals participat-
ed in the experiment, which was not, however, the
methodological concept of the study.
The participants were subjected to examinations
involving assessment of passive range of internal
rotation movement in the glenohumeral joint. The
measurements were taken using a goniometer. The
subject assumed a supine position with straightened
lower extremities. During the measurement, the up-
per limb was abducted to the straight angle in the
humeral joint and flexed to the straight angle in the
elbow joint. The measurement was started in 0° po-
sition with the forearm of the examined limb in ver-
tical extension. The measurement of the range of
movement was taken in the right and the left lower
limb. For each subject the measurement was taken
thrice for the right and the left upper limb.
The sequence of the measurements was as
follows:
• measurement at rest,
• measurement at peak inspiration,
• measurement after peak expiration.
The results of the study were statistically analys-
ed using StatSoft STATISTICA 10.0 program. In or-
der to determine possible differences in the range of
movement in the glenohumeral joint, depending on
14
Niedzielski M. i wsp. Diagnostyka stawu ramiennego
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 2
3. w stawie ramiennym w zależności od fazy oddycha-
nia, przeprowadzona została analiza wariancji dla
pomiarów powtarzanych. Przyjęto p=0,05 jako gra-
niczny poziom istotności dla wszystkich zastosowa-
nych testów.
Wyniki
W Tabelach 1 i 2 przedstawiono wyniki badań
biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej stawu
ramiennego zarejestrowane w kończynie górnej pra-
wej i lewej wśród kobiet i mężczyzn w trakcie pomia-
rów dokonywanych w czasie spoczynku, na szczycie
maksymalnego wdechu i na bezdechu (po wykona-
niu maksymalnego wydechu przez badaną osobę).
Przeprowadzona analiza wariancji wykazała istot-
ne statystycznie różnice pomiędzy pomiarami doko-
nanymi w trakcie spoczynku i na szczycie maksymal-
nego wdechu (p=0,01). Wyniki zarejestrowane w ba-
daniu na szczycie maksymalnego wdechu osiągnęły
większą wartość, niż odnotowane w trakcie pomiaru
w spoczynku (Ryc. 1).
the respiratory phase, variance analysis for repeated
measurements was carried out. The borderline signi-
ficance level was accepted at p=0.05.
Results
Tables 1 and 2 present the results of the measu-
rements of the range of passive internal rotation
movement in the glenohumeral joint of the right and
left upper limbs, at rest, during peak inspiration and
after peak expiration.
The variance analysis showed statistically signi-
ficant differences between the results of the measu-
rements taken at rest and during peak inspiration
(p=0.01).
The results obtained from the measurement at
peak inspiration reached higher values than those
recorded at rest (Figure. 1).
15
Niedzielski M. et al. Diagnostics of the glenohumeral joint
Tab. 1. Wyniki badań biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej stawu ramiennego zarejestrowane w kończynie gór-
nej prawej i lewej wśród kobiet w trakcie pomiarów dokonywanych w czasie spoczynku, na szczycie maksymalnego
wdechu i na bezdechu (po wykonaniu maksymalnego wydechu przez badaną osobę) (n=34)
Tab. 1. Results of the measurement of the range of passive internal rotation movement of the humeral joint in the right
and left upper limb, at rest, during peak inspiration and after peak expiration (n=34)
Ryc. 1. Wartości zarejestrowane w badaniu w trakcie pomiaru w spoczynku (S), na szczycie maksymalnego wdechu
(WD) i wydechu (WY) wśród piłkarek i piłkarzy ręcznych (n=43)
Fig. 1. Values recorded during the measurements at rest (S), at peak inspiration (WD) and peak expiration (WY) in male
and female handball players
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 3
4. Dyskusja
Ellenbacker i wsp. [4] oceniali rozbieżności w po-
miarach zakresu rotacji wewnętrznej i zewnętrznej
stawu ramiennego. W swoich badaniach wykazali
różnice rejestrowanych wyników wynikające z dodat-
kowej stabilizacji łopatki w porównaniu z grupą bez
żadnej stabilizacji. W dostępnej literaturze można
znaleźć doniesienia na temat rozbieżności w pomia-
rach zakresu rotacji w stawie ramiennym pomiędzy
kończyną górną dominującą a niedominującą [5]. In-
ni autorzy zwracają uwagę na fakt, iż mimo podob-
nych wartości w pomiarach całkowitego zakresu ru-
chu rotacji w obu stawach ramiennych, różnice doty-
czące zakresu rotacji wewnętrznej i zewnętrznej
znacznie różnią się pomiędzy kończyną górną prawą
i lewą [6]. Wynik pomiaru całkowitego zakresu ruchu
może być także zależny od wieku badanej osoby [7].
Dotychczasowe badania pomiaru zakresu ruchomo-
ści rotacji kości ramiennej uwzględniały także wpływ
pozycji klatki piersiowej, ustawienia odcinka piersio-
wego kręgosłupa czy pozycję łopatki, a także jej kine-
matykę [8-10]. Poszukiwano również różnic w pomia-
rach rotacji między zawodnikami a osobami nietrenu-
jącymi [11,12].
Brak jednak badań uwzględniających ewentualny
wpływ fazy oddychania na wynik pomiaru zakresu ru-
chomości w stawie ramiennym.
W przeprowadzonym eksperymencie analiza wy-
ników zarejestrowanych w badaniu biernego zakresu
ruchu rotacji wewnętrznej stawu ramiennego wyka-
zała istotne różnice w pomiarach ze względu na fazę
oddychania.
Asymetryczna budowa ciała ludzkiego, która za-
uważalna jest już około 6 tygodnia życia [13], deter-
minuje w konsekwencji typowy wzorzec posturalnej
asymetrii [14-17]. Strukturalno-nawykowa orientacja
tułowia (mostka i kręgosłupa) do strony prawej, na
osi skośnej od lewego barku do prawego uda (serce
– żołądek – wątroba) powoduje ustawienie żeber po
prawej przedniej stronie w rotacji wewnętrznej, zaś po
lewej przedniej w rotacji zewnętrznej [18]. Aby zbalan-
sować rotacyjne ustawienie żeber do strony lewej, że-
bra 1-sze i 2-gie po stronie prawej unoszą się ku górze
do rotacji zewnętrznej [19]. Powyższa pozycja tuło-
wia i żeber wywołuje uniesienie panewki prawej ło-
patki do góry wokół osi strzałkowej, jak i ustawienie
łopatki w rotacji wewnętrznej wokół osi pionowej.
Podczas badania zakresu ruchu rotacji wewnętrz-
nej w stawie ramiennym – ramię odwiedzione do ką-
ta 90° – pozycja stawu ramiennego może wywołać
Discussion
Ellenbacker et al. [4] assessed the discrepancies
in the measurements of internal and external rotation
in the humeral joint. In their study, they showed
differences in the recorded results which were due to
additional stabilizing of the scapula, compared with
the results obtained from the group which did not use
any stabilization. In the available literature there are
reports on the discrepancies in the results of the
measurements of rotation range in the glenohumeral
joint, between the dominant and the non-dominant
limb [5]. Other authors emphasize the fact that, des-
pite similar values obtained from the measurements
of the total rotation movement range in both humeral
joints, the differences in internal and external rotation
range between the right and the left upper limb are
significant [6]. The result of the measurement of the
total range of movement may also depend on the
subject’s age [7]. The performed to date measure-
ments of the range of rotation movement in the gleno-
humeral humeral joint, also considered the effect align-
ment of the thorax, thoracic spine or the scapula as
well as kinematics of the humerus [8-10]. Besides,
differences were sought in the results of rotation range
measurements between competitive athletes and non-
training individuals [11,12]. However, no study has
dealt with a possible effect of respiratory phase on the
result of measurement of the mobility range in the
glenohumeral joint.
In the reported experiment, analysis of the results
obtained from the measurements of passive internal
rotation range showed significant differences, de-
pending on the respiratory phase.
The asymmetric build of the human body, which
can be noticed as early as around the sixth week of
life [13], determines in consequence a typical pattern
of postural asymmetry [14-17]. Structural and habi-
tual orientation of the trunk (the sternum and the
spine) to the right side on the oblique axis from the
left shoulder to the right thigh (heart-stomach-liver)
results in the alignment of ribs on the right front side
in internal rotation and on the left front side in exter-
nal rotation [18]. In order to balance the rotational
alignment of the ribs from the left side, the first and
second ribs on the right side are lifted in external ro-
tation [19]. This position of the trunk and ribs results
in lifting of the right scapular acetabulum around the
sagittal axis and in scapular alignment in internal ro-
tation around the vertical axis.
16
Niedzielski M. i wsp. Diagnostyka stawu ramiennego
Tab. 2. Wyniki badań biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej stawu ramiennego zarejestrowane w kończynie
górnej prawej i lewej wśród mężczyzn w trakcie pomiarów dokonywanych w czasie spoczynku, na szczycie maksy-
malnego wdechu i na bezdechu (po wykonaniu maksymalnego wydechu przez badaną osobę) (n=9)
Tab. 2. Results of the measurement of the range of passive internal rotation movement in the right and the left upper
limb, at rest, during peak inspiration and after peak expiration (n=9)
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 4
5. „zaryglowanie” się powierzchni stawowych w górno
– tylnej części stawu. Po stronie lewej, orientacja tu-
łowia i żeber ogranicza bardziej odwiedzenie hory-
zontalne niż rotację wewnętrzną. Panewka lewej ło-
patki jest w odwrotnej pozycji niż po stronie prawej,
a prawe zorientowanie mostka zwiększa napięcie le-
wego m. piersiowego większego i ogranicza odwie-
dzenie horyzontalne lewej głowy kości ramiennej na
panewce.
W przeprowadzonym eksperymencie wyniki zare-
jestrowane w badaniu na szczycie maksymalnego
wdechu osiągnęły większą wartość, niż odnotowane
w trakcie pomiaru w spoczynku. W wyniku maksymal-
nego wdechu, uniesienie żeber i zwiększona ich wypu-
kłość stabilizuje wklęsłą łopatkę, dopasowując ją le-
piej do tylnego śródpiersia. Zmiana ułożenia panew-
ki wywołuje zmniejszenie „zaryglowania” stawu ra-
miennego prawego, zwiększając jego bierny ruch ro-
tacji wewnętrznej.
Dokładne omówienie zagadnienia zakresu ruchu
w stawie ramiennym, z wyszczególnieniem rotacji
wewnętrznej w związku z fazami oddychania, wyma-
ga dalszych badań klinicznych, których dotychczaso-
wa literatura nie objęła.
Wnioski
1. Pomiar biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrz-
nej w stawie ramiennym dokonywany na szycie
maksymalnego wdechu wpływa na zwiększenie
osiąganych wartości w stosunku do pomiaru wy-
konywanego w spoczynku.
2. Na podstawie otrzymanych wyników można przy-
puszczać, że istnieje zależność pomiędzy bier-
nym zakresem ruchu rotacji wewnętrznej w sta-
wie ramiennym a fazą cyklu oddechowego.
During the measurement of internal rotation ran-
ge in the glenohumeral joint with the arm in abduction
to 90°, the position of the glenohumeral joint may
result in “locking” of the articular surfaces in the post-
erosuperior portion of the joint. At the left side, orien-
tation of the trunk and ribs limits rather the horizontal
abduction than internal rotation. The acetabulum of
the left scapula is inversely aligned compared with
the right side and the right-sided orientation of the
sternum increases the tension of the left pectoralis
major muscle and limits horizontal abduction of the
left humeral head on the acetabulum.
In the reported experiment, the values obtained of
the measurement at peak inspiration were higher
than those noted during the measurement at rest. At
peak expiration, lifting and the increased convexity of
the ribs stabilize the concave scapula, resulting in its
better adjustment to posterior mediastinum. The chan-
ge in the acetabular alignment causes reduction of
“locking” of the right glenohumeral joint, increasing its
passive internal rotation movement.
A detailed description of the movements in the
glenohumeral joint, especially internal rotation de-
pending on respiratory phases, requires further cli-
nical studies which have not been reported so far in
the literature on this topic.
Conclusions
1. Measurement of the passive range of internal
rotation in the glenohumeral joint, performed at
peak inspiration, results in the increase i the ob-
tained values as compared with the results of the
measurements performed at rest.
2, Based on the obtained results, we can conclude
that there is a dependence between passive ran-
ge of internal rotation in the glenohueral joint and
respiratory cycle phase.
17
Niedzielski M. et al. Diagnostics of the glenohumeral joint
Piśmiennictwo / References
1. Kokosz M, Łoza T, Saulicz E, Zembaty A (red.). Kinezyterapia [in Polish]. Kinesitherapy. Kraków: Kasper; 2002.
2. Muscolino J.E.: The muscular system manual. The skeletal muscles of the human body. JEM Publications 2002.
3. Vostatek P, Novák D, Rychnovský T, Rychnovská S. Diaphragm postural function analysis using magnetic
resonance imaging. PLoS One. 2013; 8(3):e56724.
4. Ellenbecker TS, Roetert EP, Piorkowski PA. Shoulder internal and external rotation range of motion of elite junior
tennis players: a comparison of two protocols. J Orthop Sports Phys Ther 1993; 17(1):65.
5. Morais NV, Pascoal AG. Scapular positioning assessment: Is side-to-side comparison clinically acceptable? Man
Ther 2013; 18(1): 46-53.
6. Ellenbecker TS. Ocena stawu panewkowo-ramiennego, barkowo-obojczykowego i łopatkowo-żebrowego u spor-
towców wykonujących rzuty ponad głową. In: Donatelli R. (ed.) Rehabilitacja w sporcie. Wrocław: Urban&Partner;
2011: 183-199.
7. Roetert EP, Ellenbecker TS, Brown SW. Shoulder internal and external rotation range of motion in nationally
ranked junior tennis players: a longitudinal analysis. J Strenght Cond Res. 2000; 14(2):140-143.
8. Kebaetse M, McClure P, Pratt NA. Thoracic position effect on shoulder range of motion, strength, and three-
dimensional scapular kinematics. Arch Phys Med Rehabil. 1999; 80(8):945-50.
9. Nagai K, Tateuchi H, Takashima S, Miyasaka J, Hasegawa S, Arai R, Tsuboyama T, Ichihashi N. Effects of trunk
rotation on scapular kinematics and muscle activity during humeral elevation. J Electromyogr Kinesiol. 2013; 23(3):
679-87.
10. Savadatti Ri. Effect of Forward Shoulder Posture on Forced Vital Capacity-A Co-relational Study. Indian Journal of
Physiotherapy and Occupational Therapy. 2011; 5(2):119.
11. Nodehi-Moghadam A, Nasrin N, Kharazmi A, Eskandari Z. A Comparative Study on Shoulder Rotational Strength,
Range of Motion and Proprioception between the Throwing Athletes and Non-athletic Persons. Asian J Sports
Med. 2013; 4(1):34-40.
12. Dehnav H, Daneshmandi H, Glosalari M, Shahrokh H. A comparison of internal/external rotation strength and
range of motion in the shoulder joint between zurkhaneh athletes and non-athletes. American Journal of Sports
Science. 2013; 1(3): 39-43.
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 5
6. 18
Niedzielski M. i wsp. Diagnostyka stawu ramiennego
13. Babu D, Roy S. Left-right asymmetry: cilia stir up new surprises in the node. Open Biol. 2013; 3(5):130052.
14. Boyle KL. Managing a female patient with left low back pain and sacroiliac joint pain with therapeutic exercise:
a case report. Physiother Can. 2011; 63(2):154-63.
15. Boyle KL. Conservative Management for Patients with Sacroiliac Joint Dysfunction. In: Norasteh AA. (ed.) Low
back Pain. 2012, available online at: http://www.intechopen.com/books/low-back-pain/conservative-management-
for-patients-with-sacroiliac-joint-dysfunction
16. Boyle KL. Clinical application of the right side lying respiratory left adductor pull back exercise. Int J Sports Phys
Ther. 2013; 8(3):349-58.
17. Tenney HR, Boyle KL, Debord A. Influence of Hamstring and Abdominal Muscle Activation on a Positive Ober’s
Test in People with Lumbopelvic Pain. Physiother Can. 2013; 65(1):4-11.
18. Thomsen L. The Relationship between Postural Asymmetry and Cycling Injuries Part II – Breathing. Available online
at: URL:http://www.posturalrestoration.com/resources/dyn/files/1061724zef2e65f6/_fn/The_Relationship_Between_
Postural_Asymmetry_and_Cycling_Injuries_-_Part_Two.pdf
19. Boyle KL, Olinick J, Lewis C. The value of blowing up a balloon. N Am J Sports Phys Ther. 2010; 5(3):179-88.
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 6
![Wstęp
Ocena zakresu ruchu jest jednym z podstawo-
wych badań przedmiotowych. Uzyskany wynik wpły-
wa na planowanie i ocenę skuteczności ćwiczeń
w trakcie treningu w przypadku np. elongacji przykur-
czonych mięśni czy oceny skuteczności zabiegów
fizjoterapeutycznych np. po endoplastyce stawu.
W metodyce pomiaru zakresu ruchu dokładnie
opisane są pozycje wyjściowe do badania, miejsce
przyłożenia osi goniometru czy płaszczyzna ruchu.
Określone są normy zarówno dla ruchów biernych,
jak i czynnych [1]. Dotychczas nie zwracano uwagi
na fakt, iż wynik pomiaru zakresu ruchu może być za-
leżny od tego, w której fazie cyklu oddechowego do-
konujemy pomiaru. W proces oddychania zaangażo-
wane są mięśnie, które biorą także udział w ruchach
stawów obwodowych i stabilizacji kręgosłupa [2,3].
Fakt ten może wpływać na zmianę zakresu ruchu
w poszczególnych stawach w zależności od fazy od-
dychania. Wykazanie zależności pomiędzy fazą od-
dychania a zakresem ruchu może mieć znaczenie
zarówno w parcy trenera, jak i fizjoterapeuty.
Celem eksperymentu jest próba oceny ewentual-
nych różnic w zakresie ruchomości w stawie ramien-
nym w zależności od fazy oddychania. Wykazanie
związku zakresu ruchów w stawie ramiennym z fazą
oddychania będzie miało znaczenie w sporcie np.
w dyscyplinach wytrzymałościowych, gdzie wraz ze
wzrostem zmęczenia może dochodzić do spłycania
oddechu, co w konsekwencji może prowadzić do
ograniczania rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym.
Natomiast każde ograniczenie musi sprowokować or-
ganizm do kompensacji zaburzonej funkcji, zwiększa-
jąc w ten sposób ryzyko wystąpienia kontuzji.
Materiał i metody
Badaniami objęto 34 piłkarki ręczne i 9 piłkarzy
ręcznych. Wiek badanych zawierał się w przedziale
17-19 lat. W przeprowadzonym eksperymencie uczest-
niczyły tylko osoby praworęczne, co jednak nie było za-
łożeniem metodologicznym badań.
Osoby objęte eksperymentem zostały poddane
badaniom, które polegały na ocenie biernego zakre-
su ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym.
Pomiarów dokonywano za pomocą goniometra. Oso-
ba badana przyjmowała pozycję leżenia tyłem z wy-
prostowanymi kończynami dolnymi. W trakcie doko-
nywania pomiaru zakresu ruchu kończyna górna by-
ła odwiedziona do kąta prostego w stawie ramien-
nym i zgięta do kąta prostego w stawie łokciowym.
W pozycji 0°, od której rozpoczynano pomiar, przedra-
mię badanej kończyny ustawione było wertykalnie. Po-
miaru zakresu ruchu dokonywano w kończynie górnej
prawej i lewej. Dla każdej z osób badanie przeprowa-
dzono trzykrotnie dla kończyn górnej prawej i lewej.
Pomiary przebiegały w następujacej kolejności:
– pomiar w czasie spoczynku,
– pomiar na szczycie maksymalnego wdechu,
– pomiar na bezdechu (po wykonaniu maksymalne-
go wydechu przez badaną osobę).
Rezultaty przeprowadzonych badań poddano
analizie statystycznej z wykorzystaniem programu
STATISTICA wersja 10.0 firmy StatSoft. W celu okre-
ślenia ewentualnych różnic w zakresie ruchomości
Background
Assessment of the range of movement is one of
the basic medical examinations. The obtained result
affects the planning and assessment of the effec-
tiveness of exercises during training, e.g. in case of
muscle elongation after contracture and assessment
of the effectiveness of physiotherapeutic procedures,
e.g. after joint endoplasty.
Methodology of measuring the range of move-
ment involves description of baseline positions for
examination, the body area where the goniometer
axis is placed and the plane of motion. Norms are
defined, both for passive and active movements [1].
So far, no attention has been paid to the fact that the
result of the measurement of the range of movement
can depend on the “respiratory cycle” phase, in which
the measurement is taken. Muscles are involved in
the process of respiration, participating in move-
ments of the peripheral joints and spinal stabilization
[2,3]. This may result in changes in the range of mo-
vement of individual joints, depending on the respi-
ratory phase. The proven dependence between the
respiratory phase and the range of movement can be
important, both for a trainer and a physiotherapist.
The aim of the experiment was an attempt to
assess possible differences in mobility range of the
glenohumeral joint, depending on the respiratory
phase. Showing the relationship between the range
of movement in the humeral joint and the respiratory
phase is important in sports, e.g. the endurance dis-
ciplines which can result in shallow breathing, lead-
ing in consequence to limitation of internal rotation in
the glenohumeral joint. Each limitation, in turn, provo-
kes the body to compensate the impaired function,
increasing the risk of contusion.
Material and methods
The sample comprised 34 female and 9 male
handball players. The subjects’ age ranged from 17
to 19 years. Only right-handed individuals participat-
ed in the experiment, which was not, however, the
methodological concept of the study.
The participants were subjected to examinations
involving assessment of passive range of internal
rotation movement in the glenohumeral joint. The
measurements were taken using a goniometer. The
subject assumed a supine position with straightened
lower extremities. During the measurement, the up-
per limb was abducted to the straight angle in the
humeral joint and flexed to the straight angle in the
elbow joint. The measurement was started in 0° po-
sition with the forearm of the examined limb in ver-
tical extension. The measurement of the range of
movement was taken in the right and the left lower
limb. For each subject the measurement was taken
thrice for the right and the left upper limb.
The sequence of the measurements was as
follows:
• measurement at rest,
• measurement at peak inspiration,
• measurement after peak expiration.
The results of the study were statistically analys-
ed using StatSoft STATISTICA 10.0 program. In or-
der to determine possible differences in the range of
movement in the glenohumeral joint, depending on
14
Niedzielski M. i wsp. Diagnostyka stawu ramiennego
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 2]()