1. Ιωάννα Ντίνου Υπεύθυνη ΠΕ Δ ΔΕ Γ'Αθήνας
Πως ξεκινάμε ένα πρόγραμμα ΠΕ –Εκπαίδευσης για την
αειφορία
μερικές πρακτικές αλλά απαραίτητες οδηγίες.
Πριν ξεκινήσουμε ένα πρόγραμμα καλό είναι να έχουμε στο μυαλό μας ότι:
• Το πρόγραμμα μακροπρόθεσμα έχει σκοπό να συμβάλλει στη
διαμόρφωση ενός περιβαλλοντικού ήθους, αξιών, στάσεων, δεξιοτήτων και
συμπεριφοράς που να ανταποκρίνονται στους στόχους της αειφορίας και
στη δημιουργία υπεύθυνων πολιτών με ενεργό συμμετοχή στα κοινά και
στη λήψη αποφάσεων.
• Η Πε αποτελεί ουσιαστικά Εκπαίδευση για Ενεργούς Πολίτες και είναι
προσανατολισμένη στο μέλλον, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε τοπικό
και παγκόσμιο επίπεδο.
• Δίνεται έμφαση στην κατανόηση της παγκόσμιας αλληλεξάρτησης που
αφορά τόσο στο χρόνο, όσο και στο χώρο.
• Η μελέτη των προβλημάτων του περιβάλλοντος (κοινωνικού,
πολιτισμικού, οικονομικού, ανθρωπογενούς και φυσικού) πρέπει να
συνδυαστεί με τη διερεύνηση του είδους του μέλλοντος που επιθυμούν οι
νέοι για τον εαυτό τους και την κοινωνία, καθώς και των δράσεων που
απαιτούνται για την επίτευξη αυτού του μέλλοντος.
Βήματα:
1) Ενημέρωση του συλλόγου διδασκόντων: Ζητάμε τη στήριξη και συνεργασία
όλων των συναδέλφων.
2) Συγκρότηση της παιδαγωγικής ομάδας (ΠΟ).
3) Κλήση και δημιουργία της μαθητικής ομάδας (ΜΟ): δεν γίνονται διακρίσεις
και αποκλεισμοί.
4) Ενημερώνονται οι γονείς των μαθητών.
5) Η Μαθητική Ομάδα (ΜΟ) αυτοοργανώνεται, συντάσσει κανονισμό
λειτουργίας, ο οποίος μπορεί να αναπροσαρμόζεται από την ίδια τη ΜΟ.
6) Δημιουργούνται, με τυχαίο τρόπο, υποομάδες εργασίας.
7) Επιλογή του θέματος

2. Ιωάννα Ντίνου Υπεύθυνη ΠΕ Δ ΔΕ Γ'Αθήνας
• Γίνεται με βάση το ενδιαφέρον, τις παραστάσεις και τις εμπειρίες
των μαθητών, καθώς και με τη συσχέτισή του με ένα ενδιαφέρον
πραγματικό πρόβλημα ή έννοια.
• Θέματα τοπικού ενδιαφέροντος προτιμώνται καθώς:
• Εμπίπτουν στις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών
• Δίνουν ευκαιρίες έρευνας και δράσης με ορατά αποτελέσματα
στο χώρο που ζουν οι μαθητές
• Έχουν την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών
αρχών.
• Η πρώτη προσέγγιση του θέματος και η ανίχνευση της
προϋπάρχουσας γνώσης και των αντιλήψεων των μαθητών, μπορεί
να γίνει με διάφορους τρόπους, όπως ο καταιγισμός ιδεών, ο
χάρτης εννοιών, η επιλογή εικόνας, η διαβάθμιση εικόνων, η
δημιουργία καταλόγων.
• Αφορμή για την επιλογή του θέματος μπορεί, ενδεικτικά, να
αποτελέσουν:
• Ένα άρθρο από τον τύπο
• Μία εκπομπή στην τηλεόραση
• Η παρουσίαση διαφόρων φωτογραφιών και η ανάδειξη των
συναισθημάτων που προκαλούν οι εικόνες
• Η συζήτηση στην τάξη ενός θέματος της επικαιρότητας
• Η συζήτηση στην τάξη ενός τοπικού προβλήματος
• Ένα θέμα σε ένα μάθημα του αναλυτικού προγράμματος
• Η προβολή μίας ταινίας
• Ένας περίπατος σε μία ελεύθερη ή σχεδιασμένη διαδρομή και
η γνωριμία με το περιβάλλον του σχολείου
• Ένα ζήτημα που απασχολεί τους μαθητές
ΔΕΝ ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΧΟΝΤΑΣ ΩΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΜΙΑ ΕΚΔΡΟΜΗ. Η
ΕΚΔΡΟΜΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΚΙΝΗΤΡΟ, ΑΛΛΑ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ, ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΝΑ
ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ ΚΑΙ ΩΣ ΑΝΤΑΜΟΙΒΗ ΣΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ομάδας των μαθητών.

3. Ιωάννα Ντίνου Υπεύθυνη ΠΕ Δ ΔΕ Γ'Αθήνας
8) Καταρτίζεται το πρακτικό του συλλόγου διδασκόντων, όπου αναφέρονται ο
τίτλος του θέματος, τα ονόματα και οι ειδικότητες των μελών της ΠΟ, καθώς
και οι ώρες κάλυψης διδακτικού ωραρίου ή υπερωριών που αντιστοιχούν σε
αυτούς.
Υπενθυμίζεται ότι με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, σε κάθε πρόγραμμα
διατίθενται 2 ώρες συμπλήρωσης ωραρίου για έναν καθηγητή ή 1 για
δύο. Κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να αναλάβει μέχρι 2 ώρες και δεν
μπορεί να συμμετέχει σε περισσότερα των 2 προγραμμάτων όλων των
καινοτόμων δραστηριοτήτων.
9) Κάθε μαθητής μπορεί να συμμετέχει σε 2 προγράμματα καινοτόμων
δραστηριοτήτων το πολύ.
10) Βάζουμε τους στόχους του προγράμματος. Αυτοί πρέπει να είναι σαφείς
και εφικτοί. Διατυπώνονται με ενεργητικά ρήματα και προσπαθούμε να
καλύψουμε τόσο το γνωστικό, όσο και το συναισθηματικό και ψυχοκινητικό
τομέα.
11) Επιλέγονται οι παιδαγωγικές μέθοδοι που θα ακολουθηθούν. Η μέθοδος
σχεδίου εργασίας (project) είναι η ευρύτερα διαδεδομένη και μπορεί να
αποτελέσει τη μέθοδο ομπρέλα.
12) . Ενδεικτικά αναφέρουμε άλλες μεθόδους, όπως η επίλυση
προβλήματος, η αποσαφήνιση αξιών, το παιχνίδι ρόλων, η επισκόπηση
(έρευνα με ερωτηματολόγιο), η εργασία πεδίου κα.
13) Σχεδιάζονται παιδαγωγικές δραστηριότητες με τέτοιο τρόπο ώστε να
αντιστοιχούν στους στόχους που τέθηκαν. Προσπαθούμε να απαντήσουμε
στα ερωτήματα που έχουν τεθεί.
14) Προσπαθούμε οι πηγές πληροφόρησης να είναι περισσότερο πρωτογενείς
(π.χ. συνεντεύξεις σε επαγγελματίες ) και λιγότερο βιβλιογραφικές.
15) Κατά το σχεδιασμό μας συνδέουμε το πρόγραμμα με τα αντικείμενα του
αναλυτικού προγράμματος.
16) Τηρούμε ημερολόγιο συναντήσεων της ΠΟ και της ΜΟ και των
δραστηριοτήτων που έγιναν.
17) Αναζητούμε αρωγούς και χορηγούς στους γονείς, τοπική αυτοδιοίκηση,
τοπικούς επαγγελματίες.
18) Σχεδιάζουμε και πραγματοποιούμε δράσεις και παρεμβάσεις στην τοπική
κοινωνία και στο χώρο του σχολείου.

4. Ιωάννα Ντίνου Υπεύθυνη ΠΕ Δ ΔΕ Γ'Αθήνας
19) Η παρουσίαση στο τέλος της χρονιάς, αν και δεν είναι υποχρεωτική,
αποτελεί μία επιβράβευση των παιδιών. Προσπαθούμε να είναι ευχάριστη
και όχι χρονοβόρα. Αποφεύγουμε την ανάγνωση μακροσκελών κειμένων και
πληροφοριών. Αντίθετα παρουσιάζουμε τους στόχους μας, τις
δραστηριότητες που κάναμε και τα συναισθήματα των παιδιών.
20) Το υλικό που θα παραχθεί πρέπει να είναι των μαθητών, με ότι
αδυναμίες μπορεί να παρουσιάζει.
21) Η καταγραφή των συναισθημάτων των μαθητών αποτελεί την καλύτερη
αξιολόγηση του προγράμματος.
Καλή αρχή και καλή επιτυχία .
19/11/2012