1. ›
Innovatie in de praktijk › nr 02 2010
innoveer!
›
Rick Engelkes aan de innovatielat › Infrarood in de polder › Schoon ondergoed › Frits Barend
De redding van de agri › 16 pagina’s CO-CREATIE › Het grote Philips als MKB-denktank
› 1
‹ Exotische
koeien in
Hollandse
grasweide

2. Bringing ideas to life
Philips Applied Technologies
Time-to-market versnellen? Process efficiency ver- en neem een voorsprong op de concurrentie op
beteren? Moeilijke operationele problemen oplos- elk punt van het innovatie proces, van idee tot
sen? Philips Applied Technologies helpt marktleiders, markt introductie.
snel groeiende bedrijven en start-ups met integrale
oplossingen, consultancy en specialistische services. Ervaar snelle resultaten met onze mix van techno-
logieën, specialisten en partners om tot creatieve
Doe je voordeel met onze 750 in-house experts, en praktische oplossingen te komen. Dit noemen
60 competenties en ruim 40 jaar innovatie ervaring we innovation by combination.
Voor meer informatie:
Ga naar www.apptech.philips.com
of BEL BEN: +31 40 27 48883

3. COLOFON Bert Terpstra is autoriteit in vernieuwing ‘van bin- VOORWOORD › 3
innoveer! brengt innovatie nenuit’ (www.thehumanacademy.nl). Wat drijft men-
sen vanuit zichzelf en houdt hen in beweging? Wat
in de praktijk. innoveer!
bezielt ondernemers, bestuurders en management
verschijnt één keer
duurzaam en geeft hen zin? Hij ontdoet co-creatie en
per kwartaal en wordt
sociale innovatie van hun franje en jargon. Niet zacht,
gratis verspreid onder wel zinnig, is zijn motto. Dagelijks co-creëert hij met
ondernemers. zijn klanten, op zoek naar hun ruimte.
Uitgever
Syntens
Concept en realisatie
Scripta Media bv
Redactie
Jan Bakker, René Bastiaans,
Bas van den Broek, Ursula
van Kooij, Kasper Marinus,
Houk Nolten, Herman Poos,
Sabine Schlooz-van Wijlick,
Jan Henk Verburg, Peter van
Vuuren, Robin van Wakeren,
Viola Wijnands, Debby van
Wijngaarden
Art direction
Dankzij
Marjolein Rams
Coverfoto
Lars van den Brink
Beeld
Ivo van der Bent, Arjan van
den Berg, Lars van den
de crisis FOTOGRAFIE ARJAN VAN DEN BERG
Brink, Jan Dirk van der
Burg, Martin Dijkstra, Erik
Franssen, Shootmedia
Traffic
M et de huidige crisis kraakt ons maat-
schappelijke, economische, politieke en
sociale systeem in al zijn voegen. Wij bevinden
macht in handen hielden. En eigenlijk werd dat
ook wel tijd. Zij die zich autonoom voelen gaan
een frisse, nieuwe relatie aan met hun omge-
Jacqueline Konermann ons in een enorm transformatieproces, iets wat ving, ze zoeken anderen om samen mee uit te
Met medewerking van sinds 1986 niet meer op een dergelijke wijze is breken, ze kiezen voor ongewone partnerships
Marleen Bakker, Irma vertoond. Op dit moment hebben we te maken om nieuwe dynamiek te creëren, ze zoeken
Dorenstouter, Jacqueline met een politieke aardverschuiving, jongeren vrije creatieve geesten om hun producten een
Kuijpers, Willem van zijn niet meer in de hand te houden, klanten nieuwe impuls en dimensie te geven. Wie denkt
Leeuwen, Janneke Staats, blijken niet zo trouw als we dachten dat ze wa- het alleen te kunnen rooien, heeft het mis.
Paula Vos ren, marktposities staan onder druk, reputaties Niemand kan het alleen! Dát leert de crisis ons.
sneuvelen, veel bedrijven gaan over de kop en
Aanmeldingen,
adreswijzigingen en
opzeggingen
opnieuw is er een hausse aan echtscheidingen.
Mensen die zich afhankelijk maakten van het
oude systeem missen nu de boot, verliezen hun
W ie niet uitbreekt blijft ontgoocheld achter.
Vrienden zoeken nieuwe vrienden,
ideeën zoeken nieuwe dragers, winst zoekt
www.innoveermagazine.nl
markt, hun klanten of hun baan. Megalomane nieuwe winst, concurrentie taant of loopt dood.
Lithografie
projecten, absurde schaalvergroting, ongebrei- Vernieuwing komt boven drijven. Noem het co-
Grafimedia Amsterdam
delde markt- en geldhonger, het wordt gaande- creatie, sociale innovatie, ’t zijn maar woorden.
Drukwerk
Senefelder Misset
weg allemaal afgestraft. Waar het echt om gaat is een schone lei, frisse
Advertentieverkoop lucht, spannende ruimte en bovenal nieuwe
Bureau Van Vliet
023-5714745 G elukkig is er ook een keerzijde: op tal van
fronten breken mensen uit het krakende
systeem en zoeken hun eigen weg. Mensen die
perspectieven. Eén ding mag duidelijk zijn: wat
niet moet gebeuren zijn de nieuwe kleren van
de keizer, geen nieuwe wijn in oude zakken. Je
niet langer afhankelijk willen zijn van hen die gaat er geheel voor en niet een beetje! Je meent
voor de crisis de wijsheid in pacht hadden en de het oprecht, of je laat het liggen.

4. Energie Onderzoeksubsidie
Dé snelle route naar energie-innovatie
voor de MKB-er met een goed idee.
www.agentschapnl.nl/eos
T +31 (0) 88 602 92 00

5. › innoveer! gebiedende wijs van: innoveren (innoveerde) 1 (overg.; h. geïnnoveerd) als nieuwigheid INHOUD › 5
invoeren 2 (onoverg.; is geïnnoveerd) zich vernieuwen • (1512) ‹ Fr. innover
13 24 32
3 VOORWOORD Bert Terpstra, oprichter van The Human Academy
6 INNOVATIELAT De BN’er als ondernemer. Hoe innovatief is Rick Engelkes?
8 OUTLOOK Infrarood: hét nieuwe wapen tegen energieverspilling
13 MIJN TROTS 04 De W van wonen en werken
14 SCHAKELS Eindelijk schoon ondergoed!
Cover 16 STELLING ‘Als je aan klanten vraagt wat ze willen, kom je nooit tot innovatie’
Quick Response-
codes scant u met een 17 MIJN TROTS 05 Beestjes bestrijden met… beestjes!
smartphone of webcam,
waarna u terechtkomt 18 LEERMOMENT Volhoudbaarheid, 49 staaltjes duurzaam ondernemen
bij aanvullende online
toepassingen. Via 20 AGENDA Snel resultaat met de Design Pressure Cooker en andere workshops
bovenstaande QR-code
kunt u meer lezen over
de Kamelka-bonbon.
Elders in het magazine SPECIAL: CO-CREATIE
staan andere QR-codes.
Mocht uw computer of 24 MIJN VISIE Philips-man Ben Broers pleit voor verrassende samenwerkingen
mobiel niet standaard zijn
uitgerust met een QR-
29 UPDATE Nieuws en inspirerende tips
reader: er zijn meerdere
gratis QR-readers te
32 DOSSIER 1 + 1 = 3. Co-creatie in de praktijk
downloaden via internet.
37 MIJN TROTS 06 Lantaarnpaal als kapstok
38 COLUMN Frits Barend

6. › 6 INNOVATIELAT › ›
Geen hokjes RICK ENGELKES, vooral
bekend als acteur in GTST,
was eerder modeontwerper
en fotomodel. Engelkes is
wars van hokjesdenken.
Tegenwoordig legt hij zich
vooral toe op produceren.
TEKST MARLEEN BAKKER
FOTOGRAFIE JAN DIRK VAN DER BURG

7. › CV › RICK ENGELKES › 1990-1994 Simon Dekker in Goede Tijden Slechte Tijden › 2002 Rick › 7
Engelkes Producties opgericht (maakt producties vanaf 1996) › 2010 Oranje Boven ontvangt
nominatie voor Avro Toneel Publieksprijs › 2010 21 november première van Kruimeltje in
Efteling (eerste musical van Rick Engelkes Producties) › 2011 Blind Vertrouwen
Puzzel Inspiratie
‘AL HEEL SNEL ontdekte ik dat ‘ALS JE JE OGEN MAAR OPEN
mijn producties anders zijn dan die HEBT en je laat verrassen, komen
van anderen. Dat zag ik vroeger nieuwe ideeën vaak vanzelf. Als ik
nooit in, dat realiseerde ik me heel druk ben dan schieten er vaak
pas achteraf. Nu sta ik er bewust meerdere plannen door mijn hoofd.
bij stil, zit het zelfs opgesloten in In een rustige periode ga ik daar op
onze filosofie. Bij Rick Engelkes broeden. Ik heb een kast vol ideeën
Producties denken we namelijk die soms lang blijven liggen. Het
vanuit doelgroepen: dat is op toneelstuk Extreem! (2009) lag al
zich al vernieuwend. De meeste tien jaar te wachten. Tot uiteindelijk
theatermakers maken wat ze zelf alle puzzelstukjes van doelgroep,
willen en zien wel wie erop afkomt. thema tot regisseur op zijn plek
Bij een doelgroep zoek ik een pas- vielen.’
send stuk, de juiste regisseur en
het juiste creatieve team. Zo maak
ik de puzzel af.’
Kanalen
‘KRUIMELTJE brengen we via
verschillende kanalen op de markt,
Samenwerken dat is ook zeker een bepaalde
‘IK GELOOF HEEL ERG in samen- vorm van innovatie. De musical
werken. Jonge mensen om mij verschijnt voor november in
heen inspireren mij. Bovendien Het Efteling Theater, op tv is de
heeft iedereen een eigen talent, zo zoektocht naar de hoofdrolspeler
kan ik bijvoorbeeld ideeën beden- te zien geweest in Wie wordt
ken, iemand anders kan ze weer Kruimeltje?, en we produceren
uitschrijven. Bij een scriptschool de dramaserie De Avonturen van
hebben we laatst vier thema’s Kruimeltje.’
neergelegd. Ik ben verrast door de
verhaalwendingen, leuke vondsten
en verbanden.’
Krampachtig
‘WE MAKEN DRAMA voor theater-
stukken, tv-programma’s en
filmproducties. Maar we willen ons
niet te krampachtig vasthouden
aan één genre. Behalve toneel
doen we ook musical. Het voordeel
is dat als je iets niet volledig vol-
gens de regels doet, je vaak nieuwe
dingen ontdekt.’

8. Infrarood:
› 8 OUTLOOK › ›
geen
Hollywood,
maar
polderglorie TEKST JANNEKE STAATS
Nog niet zo lang geleden riep infraroodfotografie vooral
associaties op met nachtelijke acties van militairen of
met rondspiedende beveiligingscamera’s. Tegenwoordig
is thermografie, fotograferen met infrarood, hét nieuwe
wapen in de strijd tegen warmteverlies in gebouwen.

9. › THERMOGRAFIE ›9
Met thermografie wordt gekeken waar gebouwen warmte verliezen. De diverse
kleuren geven temperatuurverschillen aan. Waar het op de foto wit is, is het het
warmst. Daarna volgen geel, oranje, rood, paars en blauw (van warm naar koud).
Op de foto is goed te zien, dat de meeste warmte verloren gaat door de ramen en
dat het dak goed geïsoleerd is. De motor van de geparkeerde auto rechtsonder
loopt waarschijnlijk of heeft net gelopen.
m aar liefst 40 procent van het totale
energieverbruik in Europa gaat naar ver-
warming en koeling van gebouwen. Het
verbeteren van de isolatie van gebouwen
kan dus een enorme energiebesparing
opleveren. Goede warmte-isolatie kan in
een woning zelfs tot een vermindering
van twee derde van de energiekosten
voor verwarming leiden.
Een techniek die bij het toetsen van
isolatie van gebouwen sterk in opmars
is, is infraroodthermografie. Met deze
meettechniek kan op afstand de tempe-
ratuur van een object worden bepaald.
Op een warmtebeeld zijn de verschillen
in temperatuur zeer nauwkeurig te zien.
Infraroodbeelden van een gevel maken
bijvoorbeeld zichtbaar waar warmtever-
lies optreedt of waar koudebruggen of
luchtlekken aanwezig zijn. De afstand
waarop gemeten wordt, kan vrij groot
zijn – er kunnen bijvoorbeeld vanuit een
vliegtuig scans worden gemaakt van
woningdaken – maar het is ook mogelijk
thermografie om in dichte rook mensen
te kunnen opsporen en brandhaarden te
lokaliseren. In 2009 tijdens de grieppan-
demie werden op luchthavens infra-
roodcamera’s gebruikt om mensen met
koorts te detecteren. En bijvoorbeeld
in de paardensport wordt thermografie
gebruikt om ontstekingen in het lichaam
op te sporen.
Infrarood in de bouw
Op dit moment is er vanuit de bouw
grote interesse voor de mogelijkheden
van infraroodfotografie. ‘De techniek is
bereikbaar geworden voor het midden-
en kleinbedrijf’, vertelt Syntens-adviseur
Marcel Huismans. ‘Enkele jaren geleden
moest je voor een infraroodwarmteca-
mera nog honderdduizend euro neerleg-
gen. Tegenwoordig kun je een camera
aanschaffen voor minder dan vijfduizend
euro. Dat biedt kansen.’ Om bedrijven te
stimuleren die kansen te benutten riep
Syntens in de drie noordelijke provin-
SCIENCE PHOTO LIBRARY/ANP
om van dichtbij de temperatuurverschil- cies een Infrarood Cluster in het leven
len tot in detail te meten. waar twaalf MKB-ondernemers uit de
Thermografie is niet nieuw. Het wordt bouwsector deel van uitmaakten. In de
al jaren gebruikt, onder andere voor bijeenkomsten van dit cluster deelden
militaire toepassing en voor beveiliging TNO en Hanzehogeschool Groningen de
en bewaking. De brandweer gebruikt vergaarde kennis op het gebied van ther-

10. › 10 OUTLOOK › OP DE TRIBUNE ›
Supportersgedrag is in enige mate voorspel-
baar bij voetbalwedstrijden. Dat was de uit-
komst van een proef met een infrarood warm-
tecamera van TNO bij een voetbalwedstrijd in
stadion De Kuip van Feyenoord. In opdracht van
de KNVB werd gekeken naar het energieverlies
en dat gaf inzichten naar hoe betrokken sup-
porters bij de wedstrijd (kunnen) zijn. Dergelijk
onderzoek is voor de voetbalbond waardevol
om het proces van eventuele escalatie beter in
kaart te brengen.
MARCEL VAN DEN BERGH/HH
PIM RAS/HH
mografie en luchtdichtheidsmetingen is, maar dat is niet waar. Vergelijk het
met de ondernemers. Jan de Wit, lector met een koortsthermometer. Je kunt
bij de Hanzehogeschool en werkzaam vaststellen dat een patiënt koorts heeft,
voor TNO, verzorgde het theoretische maar je weet niet of het door griep komt
deel. De deelnemende bedrijven orga- of door een infectie. Daarvoor heb je
niseerden zelf het praktijkgedeelte door aanvullend onderzoek nodig en vooral
gebouwen aan te leveren die gezamen- ook kennis van zaken.’
lijk op locatie met de infraroodcamera
konden worden onderzocht. Aanvullende techniek
Marcel Huismans organiseerde de Rob Jacobs, Energie Prestatie Adviseur
bijeenkomsten samen met zijn collega met ruim achttien jaar ervaring in
Nynke Leistra: ‘Het is heel eenvoudig energiebesparing, was een van de
geworden om een infraroodcamera aan deelnemers. Hij past thermografie toe in
te schaffen, maar daarmee ben je er zijn werk, maar heeft nog geen camera
nog niet. Als mij één ding duidelijk is aangeschaft: ‘Ik had zeer hoge verwach-
›
geworden tijdens de bijeenkomsten is tingen van infraroodthermografie. Ik CANNACHOPPER
het wel dat kennis onontbeerlijk is. Op heb bevestigd gekregen dat het een zeer Het nieuwste hightech wapen tegen illegale
dit moment heerst bij sommigen het goede techniek is, die ik kan gebruiken marihuanateelt is de cannachopper. Sinds
idee dat met infrarood alles mogelijk als ondersteuning. Maar tegelijkertijd april speurt de Nederlandse politie met deze
is het me ook duidelijk dat het vooral onbemande minihelikopter naar wietplan-
een aanvulling is. Of je gaat eerst zelf tages. Naast een gewone camera, heeft de
helikopter ook een zogenaamde cannasniffer
kijken wat het probleem is en doet
aan boord en een infraroodcamera. De sniffer
‘In de paardensport daarna een controle met infrarood, óf je zuigt lucht uit schoorstenen en afvoerpijpen
kijkt eerst met de infraroodcamera en
sporen ze er gaat dan zelf controleren wat er precies
en herkent eventueel aanwezige wietgeur, de
infraroodcamera verraadt hete warmtelampen
ontstekingen mee op’ aan de hand is. Het betekent niet dat onder het dak.

11. › › p11
“Dankzij die borgstelling konden
we het merk meteen krachtig in
de markt zetten”
Ondernemen dankzij een borgstellingskrediet
De opvallende
opmars van Sapph
Dress to impress: met grote, spraakmakende billboards werd
in 2007 het lingeriemerk Sapph in de markt gezet. Sindsdien
verovert Sapph de Nederlandse en Belgische markt. In drie jaar
groeide de omzet naar 10,7 miljoen.En het businessplan gaat
uit van 33 miljoen omzet in 2013.
Nederland en België worden voor Sapph dan ook te klein;
het bedrijf kiest voor internationale expansie. Duitsland en
Zwitserland zijn als eerste aan de beurt. Het merk heeft alles
in zich om, in navolging van bekende Nederlandse merken
als G-Star en Mexx, de wereld te veroveren.
Voor de introductie van Sapph was veel geld nodig. Oprichter
Cor van Schoonhoven legde samen met enkele investeerders
2,6 miljoen euro op tafel. Dat bedrag werd het eerste jaar met
name besteed aan reclame en marketing. Daarnaast werd er in
2009 een kredietfaciliteit verstrekt van 2 miljoen euro door
Van Lanschot Bankiers; voor de helft daarvan staat de overheid
borg. Van Schoonhoven: ‘Dankzij die borgstelling konden we
het merk meteen krachtig in de markt zetten, dat was ons
anders niet gelukt.’
Wilt u als ondernemer ook investeren?
Raadpleeg www.agentschapnl.nl om te zien hoe het
ministerie van Economische Zaken u kan ondersteunen
bij ondernemingsfinanciering.
www.agentschapnl.nl/ondernemingsfinanciering

12. › 12 OUTLOOK › KUNSTONDERZOEK
Met infraroodcamera’s zijn de
tekeningen en schilderingen
onder de waarneembare laag
van schilderijen te bekijken.
Op die manier krijgen kunst-
onderzoekers inzicht in het
schilderproces. Hoe verhouden
de eerste schetsen zich tot
het resultaat? Welke aspec-
ten hebben het proces niet
overleefd? Zo had Vermeer in
eerste instantie aan de muur
achter het melkmeisje nog een
schilderij geschilderd en stond
er een naaimand op de grond.
De uiteindelijk lege achtergrond
maakt de compositie echter
sterker.
MARCO ANSALONI/HH
je bepaalde stappen kunt overslaan of zelf een camera aan, maar voorlopig heb hulpmiddelen, zoals vochtmeters, een
opeens veel sneller kunt werken. Ik doe ik ook zonder camera veel meer werk endoscoop, rookstaafjes of een rookge-
vaak endoscopisch onderzoek, dan ga dan ik aankan. De vraag naar energiead- nerator om uit te zoeken wat precies het
ik met een kijkertje in de spouwmuur. vies is tegenwoordig enorm groot!’ probleem is. Nadat er maatregelen zijn
Dan kan ik zien of een muur goed of niet genomen door ons of door de aanne-
goed is geïsoleerd. En ik kan zien dat In elk busje een camera mer, maken we een nieuwe meting. De
0
daar waar het 100 procent gevuld moet Een andere deelnemer aan het Infrarood warmtebeelden maken voor onszelf en
zijn, nog maar 70 procent vulling is. Met Cluster, Roelof Kok, eigenaar van Kok voor onze klanten aantoonbaar dat de
de infraroodcamera zie je sneller dat de Voegwerken in Delfzijl, vertelt dat hij in situatie is verbeterd.’
isolatie niet goed is. Nadeel is alleen wel zijn bedrijf de infraroodcamera inmid- Kok vertelt dat thermografische metin-
dat de omstandigheden voor infrarood- dels vrijwel dagelijks gebruikt. ‘We gen in combinatie met luchtdichtheids-
thermografie ideaal moeten zijn. De onderzoeken luchtlekken die tocht en meting in landen als Duitsland en België
buitentemperatuur moet laag zijn en de warmteverlies veroorzaken, door in een vrijwel standaard worden gedaan bij de
buitenmuur mag niet vochtig zijn, want ruimte boven- of onderdruk te creëren oplevering van nieuwbouw. ‘Ik denk dat
dat beïnvloedt de temperatuur. Als ik en vervolgens de luchtstroom te filmen. dat bij ons ook snel gebruikelijk zal zijn.
bij een klus thermografisch onderzoek Dat kan het hele jaar door. Het gaat Het is een zeer doeltreffende manier om
wil toepassen, leen ik een camera of erom dat er een verschil is in tempera- bouwfouten te ontdekken bij de ople-
schakel iemand uit mijn netwerk in. tuur. We werken veel in opdracht van vering van een gebouw. Als je met de
Waarschijnlijk schaf ik op termijn ook woningcorporaties. De infraroodcamera camera door het gebouw loopt, zie je dat
is een zeer praktisch hulpmiddel bij het stopcontacten lucht lekken, dat isolatie
onderzoeken van bewonersklachten. niet goed is aangebracht of dat vloerver-
Waarom ontstaat schimmel op een warming niet werkt. Ik verwacht dan ook
‘Straks ligt in elke bepaalde plek? Waar komt tocht van- dat het gebruik van infraroodcamera’s
daan? Als we langskomen, nemen we de komende jaren sterk zal toenemen.
aannemersbus zo’n eerst een kijkje met de camera, dat is de Straks ligt in elke bus van een aanne-
apparaat’ nulmeting. Daarna gebruiken we andere mer zo’n apparaat.’

13. › › zorg MIJN TROTS › 13
FOTOGRAFIE IVO VAN DER BENT
De W van
wonen en
werken
De zorg zit te springen
om kleinschalige woon-
ruimte voor cliënten met
dagbesteding. Aan de
andere kant houden elke
week zes boerenbedrijven
op te bestaan. Een en
een is twee: tover die
bedrijven om tot woon-
zorgboerderijen en je lost
twee problemen op.
De bestaande zorg kan
beter worden georga-
niseerd zonder extra
kosten. Mijn project is
daar een voorbeeld van.
Het is een samenwer-
king van twaalfmaal vijf
Woonerijen: zorgboer-
derijen waar maximaal
24 cliënten wonen in een
kleinschalige woonvorm.
Op elk vlak werken de
vijf Woonerijen samen,
04
waardoor we kosten
besparen.
Toch verklaart de bran-
che me voor gek. Een
zorgboer zei: ik heb al
genoeg problemen met
één wooninstelling, hoe
durf je het voor zestig?
Simpel: Syntens advi-
JURGEN SCHOLTEN seerde me in de work-
oprichter van Adviesbureau
BeYondCare voor mens en
shop Slimmer Werken
omgeving (Arnhem) › product om het concept voor één
verbindt ideeën, mensen en instelling uit te werken
middelen uit landbouw en en uit te rollen over de
zorg met elkaar › innovatie andere instellingen. Een
anno 2016:’De Woonerij’ voor schot in de roos!
1320 cliënten, 60 woon-zorg-
boerderijen in clusters van vijf
› verwachting 1-1-2012 eerste
cluster van ‘De Woonerij’

14. p14 › ›
TEKST JANNEKE STAATS
ILLUSTRATIE SHOOT MEDIA
De ondernemer De innovatieadviseur
Eugène Randag (St. Basics) ‘Het idee voor St. Basics ontstond Houk Nolten (Syntens) ‘Op het gebied van duurzaamheid heeft St.
twee jaar geleden. Ik had jaren gewerkt bij onder andere Vroom & Basics het allerhoogste ambitieniveau. Het spreekt me enorm aan dat
Dreesmann, waar ik aan de wieg stond van La Place, en ben lid van de ze hun missie zo centraal stellen. Een ander sterk punt is dat Eugène
groepsdirectie van de Hema geweest. Het leek me heel leuk om nog een echte teamplayer is. Hij staat open voor meningen van anderen,
eens iets heel anders te doen en om een tastbaar product te maken. heeft een groot netwerk en heeft bijvoorbeeld ook een geweldig
Met de opkomst van e-commerce zag ik kansen voor schoon en goed contact met de producenten in India en Bangladesh.
ondergoed. Van zeer goede kwaliteit, modieus, stijlvol en tegelijkertijd St. Basics heeft een zeer goed inzicht in de productieketen. Op katoen
duurzaam. valt een enorme duurzaamheidswinst te behalen, want nergens in
In de eerste plaats heb ik mijn eigen netwerk ingezet voor de ontwik- de landbouw wordt zo veel pesticide gebruikt als in de katoenteelt.
keling van St. Basics. De innovatiescan van Syntens bevestigde dat Het verschil tussen een “gewone” boxer of een boxer van St. Basics is
we op de goede weg waren. Innovatieadviseur Houk is kritisch, snel dus echt groot als het gaat om het gebruik van bestrijdingsmiddelen,
en to the point. Conclusie uit de laatste meeting was dat St. Basics gebruik van water en CO2-uitstoot. En ook wat betreft arbeidsomstan-
nu op zoek moet gaan naar mogelijkheden om de afzet te vergroten, digheden, want heel veel gewone onderbroeken worden nog altijd
bijvoorbeeld via de groothandel. Houk heeft me in contact gebracht door kinderhanden gemaakt. Ik adviseer Eugène nu over de balans
met bedrijven die eerder succesvol dezelfde fase hebben doorlopen. tussen de drie p’s van people, planet en profit. Met de p’s van people en
Dat zijn inspirerende en leerzame ontmoetingen.’ planet zit het helemaal goed, nu is het tijd voor de p van profit.’

15. › Met onderbroeken een bijdrage ›leveren aan een betere wereld? p15 SCHAKELS
Eugène Randag van St. Basics gelooft er heilig in. ‘Juist met
heel gewone, dagelijkse dingen als boxers en shirts kun je iets
veranderen.’ Door co-creatie in Nederland, India en Bangladesh
ontwikkelde hij een nieuw, innovatief product: schoon en eerlijk
herenondergoed!
De kennispartner Het product
Koen Schuurmans (communicatiebureau Schuttelaar & Partners) Eind 2009 opende de webwinkel www.saintbasics.nl. St. Basics
‘St. Basics heeft bij Schuttelaar & Partners inmiddels een zeer levert rechtstreeks van internet naar brievenbus. Doordat de tussen-
grote groep enthousiaste ambassadeurs rondlopen. Het is een mooi handel is weggelaten is de prijs concurrerend ten opzichte van ander
product, met een goed verhaal. Wij hebben voor St. Basics onder merkondergoed. Via de 1%CLUB vloeit een deel van het aankoopbe-
andere de katoenketen in kaart gebracht. De boxers en shirts van St. drag terug naar Bangladesh, waar lokale ontwikkelingsprojecten mee
Basics zijn gecertificeerd volgens de criteria van de Global Organic worden gesteund. Het productieproces voldoet volledig aan de Global
Textile Standard. Per productiefase is een certificering nodig. Ook Organic Textile Standard (GOTS).
voor de arbeidsomstandigheden bij het spinnen, het weven en de St. Basics is een initiatief van Eugène Randag en marketingstrateeg
fabricage. Nadat we de hele keten in kaart hadden gebracht, kwam Peter van Akkeren, samen met Liesbeth van Berkel (design & styling)
de vertaalslag naar de consument, de positionering van het product. en Rob Mooij (artwork).
Waar staat St. Basics voor? Wat wil je vertellen? We hebben daarover
interessante discussies gevoerd. Het was zoeken naar de balans
tussen aan de ene kant het duurzaamheidsverhaal, en aan de andere
kant de positionering van het product als stijlvol en modieus. We wil-
len natuurlijk ook laten zien dat ze qua uitstraling niet onderdoen voor Meer informatie op:
de bekende merken.’ www.saintbasics.nl

16. › 16 STELLING ›
‘Als je aan je klanten vraagt
wat ze willen hebben, kom je
nooit tot innovatie’
CHRISTOFFEL WIELDERS JOOST DEKKERS DETLEF LA GRAND MAXIM SCHRAM
eigenaar Dutch Amfibious directeur en oprichter innovatieadviseur Syntens directeur RedesignMe
Transport Vehicles en Battle of Concepts (Utrecht) (Eindhoven) › wat co-creatie-
Splashtours (Rotterdam) › wat › wat online platform voor bureau › sinds 2007 › aantal
ontwikkeling en exploitatie crowdsourcing › sinds 2007 › medewerkers 10
amfibiebus › sinds 2007 › aantal aantal medewerkers 4
medewerkers 20
‘A ls je aan mensen vraagt
wat ze willen, zal het
overgrote deel binnen de
‘O ns concept is geba-
seerd op het idee dat
bedrijven of organisaties in
‘A ls je rechtstreeks vraagt
aan je klant wat hij wil,
kom je waarschijnlijk niet zo
‘H enry Ford zou gezegd
hebben: ‘If I’d asked
people what they wanted, they
gebaande paden blijven. de vorm van een “battle” aan ver. Veel belangrijker is de would have asked for a better
Je moet daarbuiten durven hun klanten en potentiële vraag waar de consument horse.’ Eerlijk gezegd geloof
treden om daadwerkelijk klanten ideeën vragen om tot behoefte aan heeft. Die be- ik niets van deze uitspraak.
tot innovatie te komen. innovatie te komen. Dus ik hoefte kan zich vertalen naar Ik denk niet dat mensen dat
Maar tegelijkertijd heb je ben het niet met deze stelling een nieuw product waarvan werkelijk geantwoord zouden
als ondernemer wel het eens. Cruciaal is wel dat de de consument zelf niet eens hebben. Maar uiteraard is
vertrouwen van je klanten opdrachtgever zijn vraag wist dat het bestond. Dat be- het waar dat de gemiddelde
nodig. Zonder klanten kom goed formuleert. Wij bege- tekent dus dat je goed moet consument niet innovatief
je immers niet verder met je leiden en adviseren hierbij. luisteren. Je moet kijken is en het bovendien moeilijk
vernieuwende ideeën, dan Soms zijn meerdere gesprek- waar mensen mee bezig zijn. vindt te formuleren waar hij
blijf je een hobbyist. Je kunt ken nodig om de vraag helder Waar ze last van hebben. En behoefte aan heeft. Slechts
0
pas van innovatie spreken als te krijgen. Per vraag komen dat proberen te doorbreken. een klein deel van de klanten,
een idee ook werkelijk iets er zo’n vijftig tot honderd- Een mooi voorbeeld is de de “innovators”, staan zonder
oplevert. Als mensen er iets vijftig concepten binnen elektrische fiets die nu aan oogkleppen meteen open
mee willen doen. We bouwen die variëren van compleet een gigantische opmars voor interessante nieuwe
nu een nieuwe varende bus uitgewerkte 3D-modellen bezig is. Het leek alsof ontwikkelingen. Wij helpen
voor Lovers in Amsterdam. tot eenvoudige teksten met mensen de auto verkozen bedrijven te innoveren door
Het bedrijf wil die amfibiebus uitleg van het idee. Uit de boven de fiets, maar wat ze vragen neer te leggen bij een
het liefst zo snel mogelijk inzendingen zijn gemiddeld eigenlijk wilden was een mix van mensen: “gewone”
hebben, maar ze weten ook drie à vier trends te destille- fiets waarbij ze sneller van klanten, medewerkers van
dat innovatie tijd kost. Mede ren. De opdrachtgever krijgt A naar B gingen en minder het bedrijf zelf en echte
dankzij vertrouwen en flexi- zo inzicht in het vraagstuk, in last hadden van tegenwind. innovators. Door de dialoog
biliteit van onze klant kunnen de behoeftes van klanten én Het is een innovatie die niet die dan ontstaat, kom je
wij een goed, innovatief in de mogelijke oplossingen.’ letterlijk gevraagd is door de tot bruikbare, innovatieve
product leveren.’ klant, maar de behoefte was ideeën.’
er wel degelijk.’

17. › ›
› landbouw MIJN TROTS › 17
FOTOGRAFIE IVO VAN DER BENT
Beestjes
bestrijden
met...
beestjes!
Beestjes bestrijden met
andere beestjes. Dat is
simpel gezegd wat er
gebeurt. Vier jaar zijn
we met de ontwikkeling
van deze roofmijt bezig
geweest. Dutchy’s, zoals
wij ze noemen, zijn een
natuurlijke bestrijder van
parasieten bij pluimvee,
volièrevogels en rep-
tielen. Bloedmijt is zo’n
parasiet die onder meer
de eierlegproductie van
kippen remt en ze soms
zelfs doodt. Chemische
mogelijkheden zijn er
bijna niet: verboden door
Europese regelgeving.
Voor elke honderd kippen
heb je een uitzetpunt
nodig dat elke zes tot acht
weken ververst moet wor-
den. Dat is veel werk. Wij
hebben een patroon voor
roofmijten ontwikkeld dat
biologisch afbreekbaar
05
is. Verwisselen is een
kwestie van nieuwe erin
duwen, het oude patroon
valt eruit. Onze tweede
innovatie is een machine
die volautomatisch patro-
nen vult: wekelijks 10.000
stuks.
JOHN EVERS directeur-eigenaar Refona (Westerbork) › product roofmijten, ter Een pluimveehouder
bestrijding van parasieten bij pluimvee, volièrevogels en reptielen › innovatie waarschuwde me: “Besef
uitzetsysteem Refona Mite Booster › verkoop dit jaar nog 20 tot 30 stallen, 2011:
je wel dat als dit werkt, je
150 tot 250 stallen › successen meest innovatieve product van Drenthe 2009, IAD,
octrooi aangevraagd een enorme afzetmarkt
hebt?” Ik kan me slech-
tere waarschuwingen
indenken.

18. › 18 LEERMOMENT › ›
Volhoudbaarheid
›
naar online dossier Michel Middendorp, lid van de Vereniging Workshopleider Quirien Verbakel-Veldman
Straatmeubilair (organisator van de workshop) ‘Duurzaamheid is in het Zuid-Afrikaans volhoud-
‘Duurzaamheid is iets wat je stap voor stap moet baarheid. Die term vormt een mooie richtlijn voor
opbouwen. Je bent er nooit klaar mee, dat heb ik duurzaam ondernemen. Het gaat om de vraag of
vandaag weer van dichtbij mogen meemaken. Je en hoe we onze economie kunnen volhouden bij
kunt als ondernemer wel zeggen dat je honderd een groeiende wereldbevolking en een afnemen-
procent duurzaam werkt, maar morgen is het de beschikbaarheid van energie en grondstoffen.
Zie pagina 5 voor weer anders. Daarbij moet je de continuïteit van Er zijn twee soorten bedrijven: duurzame bedrij-
informatie over het bedrijf niet uit het oog verliezen. Duurzaam ven en bedrijven die het uiteindelijk niet volhou-
deze QR-code ondernemen is noodzakelijk, maar geld verdienen den. Het gaat hier om een echte verandering, het
ook. In de workshop leer je hoe je zaken snel en is geen hype.
praktisch kunt oppakken en combineren. Iets En voor wie in staat is om kansen te pakken zit
waar mijn branchegenoten ook hun voordeel mee er ook goede business in. Niet alleen door te
kunnen doen!’ besparen op materiaal- en energiekosten, maar
ondernemers kunnen met duurzaamheid ook hun
concurrentiepositie verbeteren.’
FOTOGRAFIE ARJAN VAN DEN BERG

19. › › › 19
In de workshop 49 staaltjes duurzaam
ondernemen komen voorbeelden langs
van bedrijven die op een duurzame
manier succesvol zijn. Ook relevante
acties voor in het eigen bedrijf komen
aan bod.
Franz Friesacher van Falco ‘Wij Ton van Klooster van VelopA: ‘In John van Vilsteren van Samson
waren al langer van plan om met de workshop werd een voorbeeld Urban Elements ‘Duurzaamheid
ISO 14001 aan de slag te gaan. aangehaald van een meeverend omvat enorm veel aspecten en
Deze workshop heeft me laten straatpaaltje. Bij een botsing raakt vandaag heb ik gezien dat we al
inzien dat een gestructureerde zowel de paal als de auto minder heel veel doen. Maar ik ben me er
duurzaamheidsaanpak noodzake- beschadigd, waardoor er minder bewuster van geworden dat we dat
lijk is en heeft voor mij nogmaals vervangen hoeft te worden. Door ook beter aan de markt moeten
benadrukt om nu echt met die dit voorbeeld kwam ik op het idee overbrengen: we moeten duur-
ISO-norm aan de slag te gaan.’ om een van onze minder goed zaamheid in de etalage zetten.’
lopende producten met een verge-
lijkbare redenering te vermarkten
als een duurzamer product.’
Meer informatie op:
www.syntens.nl/duurzaamondernemen

20. › 20 AGENDA › Een aantal workshops en evenementen uitgelicht van de ruim 1000 die Syntens jaarlijks organiseert.
› ›
Kijk voor alle workshops en evenementen in uw regio op www.innoveermagazine.nl.
Resultaat in
één dag MET DE DESIGN PRESSURE COOKER®-aanpak komen MKB’ers samen met
ontwerpers snel en tegen geringe kosten tot veelbelovende resultaten. Binnen
de thema’s Vrij, Gezond en Groen komen diverse ontwerpvragen aan bod op
het gebied van verpakking, productontwikkeling, marketing en communicatie,
processen, machines en apparaten. Tijdens de DPC® ligt de focus op korte-
termijnresultaten. Voor een goede match met een ontwerpbureau stelt Syntens
ondernemers persoonlijk voor aan een aantal ontwerpers met relevante kennis
en vaardigheden. Aan het eind van de dag ligt er een concreet voorstel voor een
product. Dit kan zijn in de vorm van prototypen of schetsen en tekeningen.
BREDA >13 oktober > DPC Vrij Meer informatie op
HELMOND > 21 oktober > DPC Gezond www.designpressurecooker.nl
BERGEIJK > 23 november > DPC Groen www.mkbdesignbrabant.nl
Packaging network event
ONTMOET TIEN FAST MOVING CONSUMER GOODS (FMCG)-MERKEN en hun
verpakkingsuitdaging voor de nabije toekomst. FMCG-merken opereren in een
turbulente wereld die meer dan ooit vraagt om aanpassingen aan omstandig-
heden. Het instrument hiervoor is innovatie. Deze innovatie wordt niet altijd
alleen bij de grote partijen gevonden, maar meer en meer bij kleine gespecia- Wie baas is, bakt koek
liseerde partijen en de praktische en slagvaardige samenwerkingsverbanden In een grensverleggende workshop leert
waarin zij opereren. De dag is geslaagd wanneer er nieuwe contacten zijn u om uw eigen mensen zo te sturen dat
opgedaan en er clusters van bedrijven zijn ontstaan die gericht aan oplossingen er daadwerkelijk gebeurt wat u wilt dat
kunnen gaan werken. er gebeurt.
UTRECHT > 10 september BOSCH EN DUIN > 16 september

21. › › ILLUSTRATIE SHOOTMEDIA › 21
Zelf zoeken in octrooidatabanken
Weten wat de concurrent maakt? Technische
problemen oplossen? Gebruik daarvoor de octrooien
van anderen. Stap voor stap leert u gericht te zoeken
in meer dan zestig miljoen octrooipublicaties in een
vrij toegankelijke internetdatabank.
LELYSTAD > 6 oktober
ENSCHEDE > 20 oktober
Haal meer uit octrooien
Bent u bezig met een nieuw product? Laat een ander
er niet mee vandoor gaan! Bescherm uw nieuwe
product of productieproces. Een goede bescherming
van een goede vinding verdient zichzelf dubbel en
dwars terug.
AMSTERDAM > 4 november
EINDHOVEN > 11 november
Creative company conference 2010
Op 14 september wordt de Philharmonie in Haarlem
omgetoverd tot een zinderende smeltkroes van
creativiteit, innovatie en ondernemerschap met
internationale topsprekers en interactieve workshops.
HAARLEM > 14 september
Sociale netwerken
Twitter, blogs, forums, beeld en geluid delen via
internet: deze ontwikkelingen kunt u als mkb-
ondernemer niet langer negeren. Hoe kunt u deze
toepassingen slim laten werken voor uw bedrijf?
Ontwikkel uw paarse koe
Een van de belangrijkste zaken in marketing is MAASTRICHT > 17 november
onderscheidend vermogen. In deze workshop
leert u buiten de lijntjes te denken en hoe uw bedrijf
zich kan onderscheiden van uw concurrenten. Slimmer financieren
Om nieuwe producten, processen of diensten in
ROTTERDAM > 24 september de markt zetten, hebt u financiering nodig. In deze
workshop stapt u met collega-ondernemers in een
virtuele helikopter om het financiële landschap te
SIAL Parijs verkennen.
Van 17 t/m 19 oktober met Syntens naar
SIAL 2010 in Parijs? Meer informatie en aanmelden VENLO > 14 september
op www.syntens.nl/sial ROERMOND > 22 november

22. Vergroot je succes. Kies voor een topper uit het HBO of universiteit!
Dit project is mede
www.kennisbruggen.nl
gefinancierd met steun van
het Europees Fonds voor
Regionale Ontwikkeling van
de Europese Commissie

23. innoveer!
SPECIAL
p24 › Mijn visie / De term co-creatie werd in
2000 geïntroduceerd door C. K. Prahalad en
Venkat Ramaswamy in een artikel in Harvard
Business Review / p29 › Update / In 1991
startte Linus Torvalds met het programmeren
van besturingssysteem Linux. Via internet
werd het al snel getest en verbeterd door
programmeurs wereldwijd. Co-creatie avant la
lettre / p32 › Dossier / Co-creatie kan leiden
tot imagoverbetering, tijdsbesparing en lagere
kosten / p37 › Mijn Trots / Crowdsourcing
is het gebruikmaken van een grote groep
mensen voor consultancy, innovatie,
IE
AT
RE
beleidsvorming en onderzoek. Internet met al
-C
zijn forums en sociale netwerken is hiervoor
CO
het middel bij uitstek / p38 › Column / De term

24. › 24 MIJN VISIE › ›
‘Co-creatie is
grenzeloos’ Philips Applied Technologies levert innovatieservices, ook
voor MKB-bedrijven die je niet direct met de Eindhovense
multinational zou associëren. Een interview over co-creatie met
‘Philipsman’ in hart en nieren Ben Broers: ‘Via social media kom
je erachter wat mensen drijft.’
TEKST WILLEM VAN LEEUWEN
FOTOGRAFIE ERIK FRANSSEN

25. ›
CO
-C
RE
AT
IE
25

26. p
› 26
hilips Applied Technologies
wordt omschreven als het
contractinnovatiecentrum
van Philips. Waar komen
jullie vandaan? ‘Philips
bouwde zijn eigen fabrieken
en ontwikkelde daarvoor veel
kennis. Die is het gaan samenbren-
gen in Philips Applied Technologies.
We bundelden dus niet alleen kennis en
ervaring om producten te maken, maar
ook om ze te ontwikkelen. Aanvankelijk
werkten we alleen voor aan Philips geli-
eerde bedrijven, aan specifieke Philips-
projecten, maar door onze competenties
op het gebied van mechatronica, het
inpakken van technologie in steeds klei-
nere producten, van standaardisatie van
software en architectuur, groeide ook de
interesse buiten de onderneming voor
onze knowhow. Enkele jaren geleden
›
hebben. Verder is het essentieel bij co-
creatie dat je je bij het invullen van de
wensen van die eindgebruiker niet laat
beperken tot de technologie die je zelf in
huis hebt. Er is veel meer mogelijk met
co-creatie als je toestaat om expertise
buiten je gebruikelijke Umfeld binnen
te brengen. Co-creatie is voor mij dus
niet alleen iets wat je samen met de
eindgebruiker doet, maar juist ook met
verrassende partners, die de kennis
hebben die je zelf niet bezit. De eindge-
bruiker is een belangrijke schakel in het
proces, want je wilt heel nauwkeurig van
hem weten wat zijn wensen zijn. Maar
er zijn ook momenten in de ontwikkeling
van een product waar de eindgebruiker
minder of niet bij betrokken is, bijvoor-
beeld als het ontwerp technisch wordt
vormgegeven.’
›
zijn we daarom aan de slag gegaan met Is co-creatie nu wel zo nieuw? ‘Laat ik
klanten buiten Philips. Wat wij doen is het bij Philips houden. Vroeger stelde
het ondersteunen van een proces dat Philips de technologie centraal. We zijn
begint bij een idee en dat eindigt bij een altijd uitgegaan van ons eigen kunnen.
markt, waarbij we niet alleen onze ken- Wij hebben iets geweldigs ontwikkeld,
nis en ervaring inzetten, maar waarbij zeiden we dan, en dat gaan we aan
we in samenwerking met onze klanten de klant verkopen. Een goed product
en partners zelf ook nieuwe kennis op- verkoopt zichzelf, was het uitgangspunt.
doen om een goed idee zo snel mogelijk Soms werd het een geweldig succes,
op de markt te krijgen.’ neem de introductie van de cd. Soms
echter zaten we er flink naast, bijvoor-
Begrippen als open innovatie, co-cre- beeld bij het Video 2000-systeem in de
atie en co-design worden nogal eens jaren zeventig van de vorige eeuw. Het
door elkaar gebruikt en de definities was het beste product in de markt, maar
zijn ook vrij variabel. Philips Applied het voldeed op dat moment niet aan
Technologies combineert open innova- de vraag uit de markt. Nu denken we
tie met co-creatie, zo lijkt het. ‘Ik denk eerst: wat wil de klant precies? Neem
dat je dat wel zo mag stellen. Open in- het Senseo-apparaat, dat is helemaal
novatie betekent voor mij dat je verschil- volgens de klantwens ontwikkeld. De
lende organisaties bij elkaar brengt, laatste jaren groeit overal het inzicht dat
waarbij je uiteenlopende kwaliteiten aan de klant zoveel mogelijk op zijn per-
elkaar toevoegt om een idee te ontwik- soonlijke wensen moet worden bediend.
kelen: een plus een is drie. Co-creatie Daarbij komt ook dat we nu de wensen
begint bij de eindgebruiker. Hij is ons van de klant optimaal kunnen onderzoe-
uitgangspunt. Wat zoekt hij? Waar zit ken. Bijvoorbeeld via panels, onderzoek
hij op te wachten? Die wens vertalen op locatie en nu ook via internet en dan
we naar een idee dat anderen nog niet specifiek met behulp van de social media

27. CV
› › BEN BROERS (49) ís Philips. Hij begon er ruim 25 jaar geleden als vakantiekracht en is er niet
›
meer weggegaan. Op dit moment is hij director Customer Relations Management bij Philips
MIJN VISIE › 27
Applied Technologies, op de High Tech Campus in Eindhoven. Een divisie waar achthonderd
mensen bedrijven helpen innovatieve producten en diensten op de markt te brengen.
‘Laat je niet beperken
tot de technologie die
je zelf in huis hebt’
kom je er goed achter wat mensen drijft.
Vervolgens kun je met behulp van idea-
tionsessies de beste ideeën uit je eigen
mensen halen om de behoefte van de
eindgebruiker te vervullen. Ideeën kun-
nen heel goed via Facebook of YouTube
worden getest.’
Noem eens een voorbeeld van fabel-
achtige co-creatie? ‘Schiphol is zeer
gericht op innovatie en altijd bezig met
klantenonderzoek. Op de luchthaven is
zojuist een test gate geopend, waaraan
we hebben meegewerkt. Een gate is
doorgaans niet erg spannend. Ben je net
die geweldig gezellige Schiphollounges
met zijn winkels en restaurants gepas-
seerd en dan moet je vervolgens in een
saaie wachtruimte plaatsnemen. Zelf
had Schiphol al zogenaamde labgates
ingericht, maar ze waren daarover nog
niet tevreden. De luchthaven kwam bij
ons terecht, nadat ze had ontdekt dat
ze een nieuw concept nodig had, waarin
technologie op het gebied van licht,
beeld en geluid een rol moest spelen.
We hebben samen met Schiphol en Phi-
lips Design een geheel nieuw gatecon-
cept ontwikkeld met nieuw meubilair,
andere routing, opvallende vluchtinfor-
matievoorziening, intrigerende ver-
lichting, noem maar op. Een compleet
nieuwe experience op basis van wensen
IE
AT
van de reizigers die moeten wachten tot
RE
-C
ze aan boord gaan.’ ›
CO

28. › 28 MIJN VISIE › CO-CREATIE, EEN
PROCES IN VIER STAPPEN
1
Ben Broers: ‘De eerste stap
betreft het verkrijgen van ge-
bruikersinzicht: erachter komen
Wanneer je bereid bent veel verder ondernemer die in eigen beheer een
wat de eindgebruiker wil. Een
te gaan in het vervullen van je klant- product had ontwikkeld. Alleen kleefde voorbeeld. Een kantoormeubel-
wensen dan gebruikelijk en je bindt je aan dit product een stralingsprobleem fabrikant wil weten hoe de werkplek van de
daarvoor aan volstrekt onverwachte waardoor het niet vrijgegeven kon toekomst eruitziet. Ze zoeken contact met
partijen, hoe houd je je onderneming worden. Die ondernemer wist niet hoe ons, een partij die uit een heel andere hoek
dan nog beheersbaar? Wat zijn de dit probleem op te lossen. Hij had niet komt, maar op het gebied van technologische
grenzen? ‘Co-creatie is in principe eens aan ons gedacht, zei hij later, want ontwikkelingen veel expertise in huis heeft. Wij
ondervragen de gebruikers van hun producten
grenzeloos. Stel dat een modehuis de Philips, dat was toch die grote multinati-
heel nauwkeurig: we laten ze op verschillende
wensen van zijn klanten onderzoekt en onal? We hebben wat metingen verricht, werkplekken werken, met uiteenlopende ap-
daaruit blijkt dat ze elektronica in kle- daarna hebben we hem geadviseerd, hij paratuur, in heel uiteenlopende omgevingen.
ding verwerkt willen zien. Of verlichting. maakte wat aanpassingen en vervolgens We laten ze zelfs dagboeken bijhouden.’
Dan is het de vraag of ze die enorme kwam zijn product probleemloos door
2
stap naar een partij die dergelijke alle tests. ’t Was in twee uur verholpen. Al die gegevens leveren een schat
elektronica of verlichting levert, willen, Hadden we elkaar niet ontmoet dan aan informatie op, waarmee de
tweede stap van conceptcreatie
kunnen of durven te maken. Technisch was zijn geweldige vinding op de plank
kan worden gezet. Broers: ‘Dit
is alles mogelijk. De kunst is om op het blijven liggen. is een brainstormfase, waarin
moment dat je de wildste ideeën krijgt We moeten nog meer het vertrouwen mensen meedoen die de gebruikers zeer goed
naar aanleiding van je klantenonder- zien te winnen van het MKB, de drem- kennen. Daar kunnen ook eindgebruikers bij
zoek, binnen je eigen omgeving en je pel moet lager. Sinds kort hebben we zitten. Hier worden zo veel mogelijk ideeën
partneromgeving, alles te combineren op onze Philips Applied Technologies- gegenereerd. De beste ideeën worden dan
tot je dat product hebt waar de eind- site een aparte pagina voor het MKB. gevisualiseerd in een schets of een computer-
tekening. Daarmee kun je al terug naar de
gebruiker op zit te wachten.’ Eenmaal daar wordt men gestimuleerd
eindgebruiker met de vraag: zou dit iets voor je
om contact op te nemen met mij: “Bel kunnen zijn?’
Jullie richten je juist niet alleen op Ben”. Het is absoluut niet zo dat wij
3
innovatieve grootbedrijven, maar ook kleine bedrijven die een mooi idee heb- ‘In de derde fase wordt een
op het mkb. Ik kan me voorstellen dat ben, pushen om dat “wel effe” voor ze werkend prototype gemaakt: een
kleinere bedrijven schroom hebben om te ontwikkelen en te vermarkten. De model van iets wat je het begin
het grote, logge, vast dure Philips om samenwerking begint met luisteren. van een product zou kunnen
noemen. Op dit moment wordt er
raad te vragen. ‘Ja, dat is soms zeker Wij helpen ondernemers heel praktisch
nog steeds nauwelijks geld uitgegeven. Met dit
het geval, terwijl we echt niet log en met de vraag die ze hebben. Is er een prototype gaan we terug naar de eindgebruiker
duur zijn. Wij richten ons nadrukkelijk vervolgvraag, dan komt er een vervolg- die het dan kan gaan testen.’
ook op MKB-ondernemers. Vooral daar gesprek.’
4
zie je dat ze vaak geweldige ideeën op De gebruikerstest. Broers pakt
de plank hebben liggen, maar dat ze niet een horloge van grote afmetingen:
de knowhow en de middelen hebben ‘Dit is een prototype van een
beeldhorloge, bestemd voor
om deze om te zetten in een te ver-
verstandelijk gehandicapten. Met
markten eindproduct. Onlangs kwamen Meer informatie:
behulp van icoontjes op het horloge worden
we geheel toevallig in contact met een www.apptech.philips.com/mkb
ze herinnerd aan de dingen die ze gedurende
de dag moeten doen. Gebruikerstesten zijn
essentieel, in het geval van dit horloge wees
bijvoorbeeld de test uit dat het bandje moest
worden aangepast, omdat de doelgroep het
anders niet om de pols kreeg.’
‘Vooral MKB’ers hebben
vaak geweldige ideeën op
de plank liggen’

29. Innovatienieuws, -ontwikkelingen en handige workshops: de redactie van innoveer! zet ze voor u op een rijtje. UPDATE › 29
22
september:
opening
Saxion
Fieldlab
Vanaf 22 september 2010
kunnen nieuwe technieken
voor de zorg getest worden
in het volledig uitgeruste
Saxion Fieldlab in Enschede.
Het Fieldlab is opgericht
binnen het Saxion Ken-
niscentrum Gezondheid,
Welzijn & Technologie. In-
novatieve bedrijven krijgen
de mogelijkheid om hier hun
ontwikkelde technologie te
testen om deze vervolgens
in real-life omgevingen toe
te passen. Ook staat het
Fieldlab open voor praktijk-
gericht onderzoek, onder-
wijsprojecten, trainingen of
Dutch Design Week
EINDHOVEN > 23 t/m 31 oktober 2010
demonstratietoepassingen.
Het lab bestaat uit een
aantal ruimtes die virtueel
met elkaar in (netwerk)
verbinding staan: een gesi-
muleerde thuisomgeving,
een zorgcentrale en een
Zo’n 1500 vormgevers uit binnen- en buitenland laten hun werk zien op het gebied
intramurale setting (zoals
van industrieel ontwerp, conceptdesign, grafisch ontwerp, textiel & mode, ruimtelijk een ziekenhuis of verzor-
ontwerp, fooddesign en designmanagement & trends. Van proces tot product en gingshuis).
van industrieel ontwerp tot toegepaste kunst. Tijdens de Dutch Design Week wordt Op 22 september wordt
een duurzame verbinding gelegd tussen publiek, bedrijven en ontwerpers door het het Saxion Fieldlab of-
uitwisselen van kennis en informatie. Deelnemers zijn zowel gevestigde bureaus en ficieel geopend tijdens de
high-profile ontwerpers als talentvolle nieuwkomers en net afgestudeerde desig- themamiddag ‘Technologie
dichter bij huis’ in Saxion
ners.
Enschede. Het programma
Op bijna 60 verschillende locaties in en rond Eindhoven zijn honderden evenementen begint om 13.30 uur en er
te bezoeken: lezingen, workshops, openingen, productlanceringen, seminars en ex- is een bedrijvenmarkt voor
posities. Ook worden de Dutch Design Awards weer uitgereikt. Tenzij anders vermeld innovatieve technologie-
zijn de tentoonstellingen gratis toegankelijk. Voor de meeste seminars, workshops, ondernemingen.
lezingen en bedrijfsbezoeken is aanmelden verplicht.
IE
AT
RE
-C
Kijk voor meer informatie op www.dutchdesignweek.nl en www.syntens.nl/ddw
CO

30. 1
› 30 UPDATE ›
Minder
schaarse
metalen
TNO ZOEKT CONTACT met MKB-
ondernemers die zijn betrokken bij de
productie van schaarse metaalsoorten Eén loket voor
en semiconductoren. Het doel hiervan
is te zoeken naar alternatieven, om de
kennisvragen
afhankelijkheid van deze grondstoffen
Dit jaar verenigden de slim-
te verminderen.
meriken van Limburg zich in
‘United Brains Limburg’. Dit
De vraag naar bepaalde schaarse netwerk van kennisinstel-
metalen zoals bijvoorbeeld neodymium, lingen helpt ondernemers
terbium of dysprosium stijgt snel. Dit een partij te vinden die hun
heeft alles te maken met de opkomst van kennisvraagstuk het best kan
moderne toepassingen in bijvoorbeeld oplossen. In Eindhoven is al
sinds 2005 een United Brains-
hybride auto’s, platte tv’s, brandstofcel-
netwerk actief, met goede
len, led’s, chips, mobieltjes, spaarlam- resultaten.
pen en zonnepanelen. Voor de fabricage
van dit soort producten is de Europese United Brains adviseert
industrie volledig afhankelijk van de MKB’ers welke kennisinstel-
invoer van metalen uit China en een ling hun ingediende vraag
aantal instabiele regio’s. De verwachting het best kan beantwoorden.
Deze partij neemt vervolgens
is dat dit kan leiden tot grote tekorten.
contact op om een offerte uit
De oplossing zoekt TNO in de vervanging te brengen. United Brains
van de schaarse metalen door minder bewaakt de voortgang en
schaarse soorten, elements of hope zal u ook adviseren over de
genoemd. mogelijkheid om innovatie-
MKB-ondernemers betrokken bij de vouchers in te zetten voor de
productie van schaarse metaalsoorten financiering. In Eindhoven
groeide het aantal vragen in
en semiconductoren kunnen voor meer
vijf jaar tijd van 140 tot 800. In
informatie contact opnemen met Boy Limburg ging United Brains
Kodde, manager MKB bij TNO. begin dit jaar van start en zijn
de eerste projecten opgestart.
Claudia van Oppen, initiatief-
nemer in Limburg: ‘Er is zo
veel kennis beschikbaar maar
ondernemers zien vaak door
de bomen het bos niet meer.
Met United Brains is er nu een
loket voor alle kennisvragen.
Zo kost het de ondernemer
minder tijd om de juiste partij
te vinden en het levert een
beter resultaat op.’