1. VIRTUELE MOBILITEIT: EEN ALTERNATIEF
VOOR OF EEN AANVULLING OP FYSIEKE
MOBILITEIT?
Ilse Op de Beeck
Leuvens Instituut voor Media en Leren – KU Leuven
30 juni 2014 | 14e Frans-Nederlandse Ontmoetingsdagen
Lille, Frankrijk

2. Context en definities
‘‘Studentenmobiliteit is een
belangrijk aspect van
internationalisering ...
maar het is onmogelijk om
een fysieke uitwisseling voor
de meerderheid van de
studenten te realiseren”

3. Context en definities
‘‘Virtuele mobiliteit is
de verzameling van ICT-
ondersteunde activiteiten met
het oog op de realisatie of de
ondersteuning van
internationale en
collaboratieve ervaringen in
een context van onderwijzen
en/of leren”

4. Videoconferentie Webconferentie Weblectures Streaming Audio/Video
Sociale Media (Web2.0) Screencasting/screensharing Podcasting …
ICT ondersteunde activiteiten

5. Context van onderwijs en leren
Virtuele mobiliteit gaat over
onderwijs en leren (pedagogische aspect)
en alle activiteiten die het ondersteunen,
bv. administratieve, organisatorische, …
aspecten

6. Internationaal
Virtuele mobiliteit gaat specifiek over
grensoverschrijdende activiteiten tussen
verschillende hoger onderwijsinstellingen
in verschillende landen. Deze activiteiten
zijn bijgevolg ook intercultureel van aard.

7. Collaboratief
Virtuele mobiliteit
maakt collaboratief leren mogelijk, d.i.
leren van en met elkaar. Dit aspect van
virtuele mobiliteit is essentieel voor het
ontwikkelen van interculturele
competenties.

8. Virtuele mobiliteit
• om studentenuitwisselingen te ondersteunen of
te realiseren
• om internationale stages te ondersteunen of te
realiseren
• als scenario om een internationale dimensie te
geven aan een (deel van) een studie, een
opleiding (hoofdstuk, oefening, taak, project),
programma, workshop, seminarie,…
schaal van blended tot volledig virtueel
virtuele mobiliteit voor student en docent
Types van virtuele mobiliteit

9. Projecten rond virtuele/blended mobiliteit -
Lifelong Learning Programme EC

10. VM-BASE: Virtual Mobility Before and After
Student Exchanges
Socrates – Minerva project, oktober 2006 - september 2008
Move-IT: Seminars promoting Virtual
Support for Mobile Students
LLP project, november 2009 – december 2010
• Verbeteren van de kwaliteit van uitwisselingen via
virtuele ondersteuning van (Erasmus)studenten
voor, tijdens en na de fysieke mobiliteit
• Ondersteunen van docenten bij het coachen op
afstand
ICT als ondersteuning van fysieke
mobiliteit

11. Voor de uitwisseling
• Orientatie modules
• Voorbereidende cursussen (taal, cultuur, digitale
geletterdheid)
• Pre-selectie tools, selectie van studenten
Tijdens de uitwisseling
• E-coaching
• Communicatie, begeleiding, sociale networken
Na de uitwisseling
• Virtuele beoordeling en evaluatie van op afstand
• Virtual alumni
ICT als ondersteuning van fysieke
mobiliteit

12. Online Test en
Leerplatform voor
internationale studenten die
ingeschreven zijn voor de
Master
- toegang tot platform voor
studenten naar Leuven
komen
Master in Physiotherapy, KU Leuven
ICT als ondersteuning van fysieke
mobiliteit

13. Doel: gelijk trekken van het initiële kennisniveau van
statistiek van de (internationale) studenten in de Master
• Voorafgaande test
• Indien niet geslaagd: toegang tot online leermodules
van de KU Leuven bachelor, gevolgd door nieuwe
testen
• Verwachtingen voor studenten zijn transparanter
ICT als ondersteuning van fysieke
mobiliteit

14. Master European Social Security (Faculteit
Rechten), KU Leuven
• Eenjarige internationale master (in het Engels)
• Mix van face-to-face en afstandsonderwijs
• Nood aan mogelijkheid om mondeling examen op
afstand te organiseren
• Gebruik van webconferentie voor e-assessment
ICT als ondersteuning van fysieke
mobiliteit

15. Opzet van de piloot
• Webconferentie via FlashMeeting/Adobe Connect
• Laptop en webcam
• Ondersteunend personeel
- Reservering van de meeting + richtlijnen voor de studenten
- Studenten krijgen link naar meeting via e-mail
- Online examen + opname
Reacties…
• Kwaliteit gelijkaardig aan face-to-face situatie
• Opnames zijn een bijkomend voordeel
• Tijdrovend
• Connectiviteit, cruciaal voor timing
ICT als ondersteuning van fysieke
mobiliteit

16. EU-VIP: Enterprise-University Virtual Placements
LLP project, oktober 2009 – september 2011
PROVIP: Promoting Virtual Mobility in Placements
LLP project, oktober 2012 – september 2014
• Inzetten van virtuele mobiliteit om internationale
stages te verbeteren
• Ontwikkeling van een kader, implementatie, testen,
evaluatie en verbetering via pilootprojecten
• Identificeren van kritische succesfactoren
• Ontwikkeling platform
Virtuele stages

17. Virtuele stages

18. • University of Turku (FI)
• Oktober 2010 – februari 2011
• Studente politieke wetenschappen, Universiteit van
Turku, Finland
• Turku and Southwest Finland European Office (BE)
• Selectie interview via Skype
• Taken: volgen EU nieuws, samenstellen
relevant nieuws voor Finse regio, volgen van
online vergaderingen van de EC,...
• Communicatie, samenwerking en feedback
via Skype en Adobe Connect
• Academisch begeleider thuis
Virtuele stages

19. • Katholieke Hogeschool Leuven (BE)
• Februari - juni 2010
• Bachelor in Business Management
• Verplichte stage
• 11 studenten in buitenlandse bedrijven
• Deelname aan seminaries via
videoconferentie
• Delen/uitwisselen van ervaringen met
medestudenten thuis
• Zelfreflectie en mentoring via e-portfolio
• Internationalisation @ home
Virtuele stages

20. Tool om internationale stages op
afstand te ondersteunen en te
faciliteren
Virtuele stages: Pathway
http://pathway.sekoialearn.com

21. Virtuele stages: Pathway
• Ondersteunt matchmaking tussen studenten en
bedrijven
• Ondersteunt de creatie van een stage charter
• Maakt het mogelijk om stagiairs van op afstand van
nabij op te volgen
• Ondersteunt online communicatie en samenwerking
• Voorziet in richtlijnen en advies over het organiseren
van virtuele stages
Demo: http://www.provip.eu

22. VMCOLAB: European Co-Laboratory for the Integration of
Virtual Mobility in Higher Education Innovation and
Modernisation Strategies
LLP project, oktober 2012 – september 2014
• “een bijdrage leveren aan de innovatie en
internationalisering van Europese
hogeronderwijsinstellingen door het potentieel van
ICT en virtuele mobiliteit ten volle te benutten en
door de toegang tot internationale leerervaringen
voor alle Europese studenten te vergemakkelijken”
• ontwikkelen van ondersteuningsmaterialen en
diensten voor zij die virtuele mobiliteit willen
uittesten
Internationaliseren van curricula

23. Internationaliseren van curricula
Doelstellingen VMCOLAB project
• Ontwikkelen van een kwaliteitszorgsysteem voor VM
• Bewustzijn creëren bij de instellingen van het potentieel
van VM
• Bewustzijn creëren bij studenten van de mogelijkheden
die ICT biedt voor interculturele studies
• Opzetten en uittesten van een geheel van
ondersteunende diensten voor hogeronderwijsinstellingen
die VM willen uittesten
• Integreren van VM in een institutionele academische
context

24. Internationaliseren van curricula
Resultaten
Voor hogeronderwijsinstellingen
• Handboek voor kwaliteitszorg Virtuele Mobiliteit
• Integratiekit voor Virtuele Mobiliteit
• Seminaries
Voor studenten
• Gids rond Virtuele Mobiliteit
• ‘Virtual4Me’ website: http://virtual4me.vmcolab.eu
Getuigenissen studenten: http://virtual4me.vmcolab.eu/vm-alumni-
testimonials
Voor beleidsmakers
• Beleidsaanbevelingen
• Policy seminar

25. Internationaliseren van curricula
Pilootproject Water Management
• KU Leuven, universiteiten van Granada en Porto
• Geïntegreerd in het reguliere curriculum
• Delen van expertises van verschillende
partnerinstellingen – uitwisseling van modules en
materialen
• Internationaal online groepswerk – Master thesis
• Interculturele componenten
• Voorbereiding sinds januari 2014

26. Technologie
• Maak gebruik van de voordelen van tools en technologieën
MAAR geen technologie zonder filosofie, visie, strategie
• Technologie moet een hulp zijn en geen barrière
Pedagogie
• Kies voor de juiste scenario’s en modellen: student gericht,
collaboratief leren,….
• Ontwikkeling van interculturele competenties: expliciteer
doelstellingen en stimuleer reflectie (bv. door peer feedback)
• Duidelijke aandacht voor de menselijke factor (face-to-face
contact, keuze van technologie, maak ruimte voor virtuele en
informele communicatie)
Organisatie
• Virtuele mobiliteit vraagt een goede organisatie, planning,
timing: de rol van elke betrokkene moet duidelijk zijn, voorzie
een communicatie protocol,…
Aanbevelingen

27. Virtuele mobiliteit: een alternatief voor of een
aanvulling op fysieke mobiliteit?
• Geen vervanging van fysieke mobiliteit, maar
een andere manier van mobiel zijn!
• Blended aanpak!

28. VM-BASE project: vm-base.europace.org
Move-IT project: move-it.europace.org
VMCOLAB project: www.vmcolab.eu
Virtual4Me website (for students): virtual4me.vmcolab.eu
EU-VIP project: www.euvip.eu
PROVIP project: www.provip.eu
Pathway platform: pathway.sekoialearn.com
Projecten gefinancierd door de Europese Commissie in
het kader van het Progamma Een leven lang leren
Meer informatie?

29. Contact
Ilse Op de Beeck
Leuvens Instituut voor Media en Leren, KU Leuven
ilse.opdebeeck@kuleuven.be
Meer informatie?