Γλωσσική Διασκαλία

1. Περίληψη Γραπτού Λόγου
Τι είναι η περίληψη;
Είναι η συνοπτική και περιεκτική απόδοση, σε συνεχή λόγο, ενός κειμένου. Είναι
ένα νέο κείμενο, που, χωρίς να προδίδει το αρχικό, περιλαμβάνει τα σημαντικότερα
σημεία του, κατάλληλα συνδεδεμένα.
Η έκταση της περίληψης
Συνήθως είναι το 1/3 του αρχικού κειμένου. Στις εξετάσεις, ο αριθμός των λέξεων
καθορίζεται. Δεν πρέπει να υπερβαίνουμε το όριο πάνω από 15-20 λέξεις.
Αν η περίληψη είναι εκτενής, τότε βασιζόμαστε στη θεματική περίοδο και στις
σημαντικές λεπτομέρειες κάθε παραγράφου του κειμένου, από το οποίο θα προέλθει η
περίληψη.
Αν η περίληψη είναι συνοπτική, τότε βασιζόμαστε στα θεματικά κέντρα των
παραγράφων ή των ευρύτερων νοηματικών ενοτήτων του κειμένου.
Πορεία σύνθεσης μιας περίληψης:
1)Πρώτη ανάγνωση του κειμένου
Διαβάζουμε προσεκτικά το κείμενο που μας δόθηκε και:
 προσπαθούμε να συλλάβουμε το θεματικό/νοηματικό του κέντρο.
 να χωρίσουμε σε ενότητες το κείμενο .
 καταγράφουμε το θεματικό κέντρο που εντοπίσαμε στο πρόχειρό μας διότι
αυτό μπορεί να αποτελέσει στη συνέχεια ακόμη και τη θεματική περίοδο της
περίληψής μας ,αν βέβαια επιλέξουμε την παραγωγική μέθοδο ανάπτυξης. Στην
προσπάθεια εντοπισμού του θεματικού κέντρου του κειμένου, θα μας βοηθήσει
και ο τίτλος του, αν υπάρχει.
2) Δεύτερη ανάγνωση του κειμένου
Εργαζόμαστε ανά παράγραφο:
 εντοπίζουμε τα δομικά μέρη της (θεματική περίοδος, λεπτομέρειες,
πρόταση- κατακλείδα )
 υπογραμμίζουμε τις λέξεις -κλειδιά ή τις φράσεις-κλειδιά της κάθε
παραγράφου. Ένας τρόπος για να καταλάβουμε ότι έχουμε υπογραμμίσει τις
σωστές λέξεις -κλειδιά, είναι να τις διαβάσουμε τη μια μετά την άλλη, μετά την
υπογράμμισή τους, απομονωμένες δηλαδή από το υπόλοιπο γλωσσικό
περιβάλλον της παραγράφου. Αν αποδίδουν το βασικό νόημα της παραγράφου,
τότε οι επιλογές μας είναι σωστές ή τουλάχιστον ικανοποιητικές .
 κρατάμε σημειώσεις στο πρόχειρό μας.
 προσπαθούμε να δώσουμε συνοπτικά το νόημα από κάθε παράγραφο ή
νοηματική ενότητα χωριστά χρησιμοποιώντας τις λέξεις -κλειδιά ως οδηγό.
Οι σημειώσεις αυτές θα αποτελέσουν το βασικό υλικό της περίληψής μας, σε
συνδυασμό βέβαια και με το θεματικό κέντρο που ήδη έχουμε εντοπίσει και
καταγράψει .

2. Για να γίνει αυτό ευκολότερα:
 Χρησιμοποιούμε ως υποκείμενο της σημείωσης τη σημαντικότερη
νοηματικά έννοια
 Γράφουμε τον πλαγιότιτλο της παραγράφου ή της θεματικής ενότητας.
 Ενδέχεται δύο ή τρεις παράγραφοι να αποτελούν μία ενότητα και να μην έχουν
πολλές διαφορετικές πληροφορίες η καθεμία. Τις αντιμετωπίζουμε τότε ως μία
παράγραφο και γράφουμε την περίληψή τους.
3)Συνθέτουμε και γράφουμε την περίληψη με δικά μας λόγια.
 Η περίληψη γράφεται στο πλαίσιο μιας εκτενούς παραγράφου και για το λόγο
αυτό έχει τη δομή μιας κανονικής παραγράφου. Η θεματική περίοδος
αντιστοιχεί στο θεματικό/ νοηματικό κέντρο της περίληψης , οι λεπτομέρειες
αντιστοιχούν στις σημειώσεις ή τους πλαγιότιτλους και η πρόταση-κατακλείδα
αντιστοιχεί στο συμπέρασμα που ενδεχομένως καταλήγει ο συγγραφέας του
κειμένου που δόθηκε για περίληψη.
 Η σύνδεση αυτών των συστατικών μερών γίνεται με τη χρήση διαρθρωτικών
λέξεων, που στοχεύουν στο δέσιμο μεταξύ τους των μερών της περίληψης.
Διαρθρωτικές λέξεις ανάλογα με τη σημασία τους είναι οι:
α) αίτιο -αποτέλεσμα : επειδή ,διότι, γιατί, με αποτέλεσμα ,επομένως, άρα κ.ά.
β)χρονική σχέση : ύστερα, προηγουμένως, εντωμεταξύ, στη συνέχεια κ.ά.
γ) όρος ,προϋπόθεση : αν, εάν, εκτός κι αν, σε περίπτωση , με την προϋπόθεση ,με
τον όρο κ.ά.
δ) αντίθεση :αλλά, όμως, αντίθετα, ωστόσο, εξάλλου, από την άλλη πλευρά,
εντούτοις κ.ά.
ε) επεξήγηση : δηλαδή, με άλλα λόγια, για να το πω απλά κ.ά.
στ) έμφαση : είναι αξιοσημείωτο/ αξιοπρόσεκτο ότι …, θα ήθελα να τονίσω το εξής ,
να επιστήσω την προσοχή κ.ά.
ζ) παράδειγμα : για παράδειγμα ,π.χ., λ.χ. κ.ά.
η) απαρίθμηση επιχειρημάτων : πρώτο, δεύτερο ,τρίτο … καταρχήν ,τελικά, στη
συνέχεια κ.ά.
θ) διάρθρωση του κειμένου : το άρθρο/ η μελέτη/ η εισήγηση /η ομιλία /η
επιφυλλίδα /το κείμενο … κ.ά.
ι)συμπέρασμα/ ανακεφαλαίωση: συμπεραίνοντας, ανακεφαλαιώνοντας,
συμπερασματικά θα λέγαμε , στο τέλος κ.ά.

3. Επίσης:
 Ελέγχουμε αν τα νοήματά μας είναι σαφή, έχοντας ως υπόθεση ότι ο
αναγνώστης της περίληψής μας δεν θα έχει υπόψη του το αρχικό κείμενο.
 Ελέγχουμε αν ο αριθμός των λέξεων της περίληψης είναι μέσα στα όρια που
μας έχουν δοθεί.
 Η περίληψή μας θα αποτελέσει μία μόνο παράγραφο.
Γενικές οδηγίες
Δεν προσπαθούμε να μιμηθούμε το ύφος του κειμένου και αποφεύγουμε να
χρησιμοποιήσουμε αυτούσιες τις λέξεις/ φράσεις του κειμένου, παρά μόνο αν είναι
εντελώς απαραίτητο. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούμε εισαγωγικά.
Δε σχολιάζουμε τις απόψεις του συγγραφέα, ούτε επιδοκιμάζουμε ή
αποδοκιμάζουμε τις θέσεις του. Παρακολουθούμε και καταγράφουμε τη
συλλογιστική του πορεία με -όσο το δυνατό- αντικειμενικό τρόπο.
Ακολουθούμε τη σειρά με την οποία κατέγραψε ο συγγραφέας τις ιδέες του ή τα
γεγονότα, τη σειρά των παραγράφων του αρχικού κειμένου.
Αποφεύγουμε την παράθεση των παραδειγμάτων που αναφέρονται στο κείμενο.
Αποδίδουμε όμως το σκοπό ή το νόημα των παραδειγμάτων. Π.χ. γράφουμε: ο
συγγραφέας με πολλά παραδείγματα καθιστά φανερό ότι…
Παραλείπουμε τις επεξηγήσεις , τα εκφραστικά σχήματα λόγου, τις ερωτήσεις και
τις νοηματικές επαναλήψεις του κειμένου.
Παραλείπουμε κάθε παράγραφο που είναι μεταβατική ή απλώς επεξηγεί το νόημα
μιας άλλης.
Αποφεύγουμε γενικολογίες, αοριστίες και ασάφειες και διευκρινίζουμε τις θέσεις
του συγγραφέα. Είναι λάθος να γράψουμε: οσυγγραφέας αιτιολογεί το φαινόμενο και
στη συνέχεια… ή ο συγγραφέας ορίζει την έννοια και… Πρέπει να γράψουμε στην
περίληψη τα βασικά αίτια που παραθέτει και αντίστοιχα όσο πιο σύντομα τον ορισμό
της έννοιας.
Όταν ο συγγραφέας παραθέτει στο κείμενό του απόψεις τρίτων, εφόσον οι απόψεις
αυτές παρουσιάζονται στην περίληψη, καθιστούμε φανερό ότι δεν είναι θέσεις του
συγγραφέα.
Δεν παραθέτουμε διαλόγους παρά μονάχα το νόημα που εξάγεται από αυτούς, αν
κρίνουμε ότι είναι σημαντικό.
Αν ο συγγραφέας διαρθρώνει το κείμενό του στον άξονα του χρόνου, οφείλουμε
στην περίληψη να τηρούμε αυτόν τον άξονα.
Αν ο λόγος του συγγραφέα είναι σε μεγάλα χωρία μεταφορικός ή χιουμοριστικός
ή ειρωνικός, τότε προσπαθούμε να αποδώσουμε το νόημα, την ουσία του λόγου του
και όχι τις μεταφορές ή το χιούμορ του. Ασφαλώς μπορούμε να αναφέρουμε ότι

4. χρησιμοποιεί χιούμορ, ειρωνεία ή μεταφορικό λόγο, π.χ. ο συγγραφέας με
χιουμοριστικό τρόπο επισημαίνει… ή ο συντάκτης του κειμένου με ειρωνικό ύφος
καταγγέλλει…
Προσέχουμε το είδος του κειμένου και μετά αποδίδουμε ιδιότητα στο συγγραφέα
(χρονογράφος, δοκιμιογράφος, αρθρογράφος…). Αν δεν είμαστε σίγουροι, γράφουμε
«ο συντάκτης του κειμένου» ή «ο συγγραφέας». (Συχνά κάποια από τις ασκήσεις του
κειμένου μαρτυρά το είδος του κειμένου)
Επιλέγουμε από την αρχή τη σύνταξη (ενεργητική ή παθητική) που θα
χρησιμοποιήσουμε και τη διατηρούμε ως το τέλος της περίληψης.
Χρησιμοποιούμε κατά κανόνα το τρίτο πρόσωπο .
Σε περίπτωση που η έκταση της περίληψης είναι αρκετά μεγάλη, μπορούμε να
εφαρμόσουμε και τεχνικές πύκνωσης :
ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΥΚΝΩΣΗΣ
α) απαλοιφή ονοματικών ή άλλων προσδιορισμών ( π.χ. η όμορφη πόλη = η
πόλη )
β) απόδοση εννοιών της ίδιας οικογένειας με έναν περιεκτικό όρο (π.χ. οι
εφημερίδες, τα περιοδικά , η τηλεόραση, το ραδιόφωνο= τα μέσα μαζικής
ενημέρωσης)
γ) αντικατάσταση μιας σειρά ενεργειών από μια φράση που συνοψίζει την
όλη πράξη (π.χ. ξύπνησε, σηκώθηκε από το κρεβάτι, ντύθηκε, πλύθηκε, έφαγε
γρήγορα τοπρωινότου, πήρε τη τσάντα του κι έφυγε για τοσχολείο = ετοιμάστηκε και
πήγε στο σχολείο)
δ) αντικατάσταση μιας περιόδου από τη λεκτική πράξη που δηλώνει (π.χ. Η
μητέρα του Νίκου είπε στον καθηγητή της τάξης ότι στο γιο της έτυχε μια
οικογενειακή υποχρέωση, κοιμήθηκε αργά και γι αυτόδεν ήρθε στο σχολείο την Τρίτη
= Η μητέρα του Νίκου δικαιολόγησε τις απουσίες του γιου της )
ε) η σύμπτυξη στην ίδια περίοδο των νοημάτων δύο ή περισσότερων παραγράφων,
στις οποίες παρατηρείται συνάφεια ως προς το περιεχόμενο, μέσω δευτερευουσών
προτάσεων.
στ) αντικατάσταση δευτερευουσών προτάσεων από μετοχές (π.χ. Συχνά οι
πολιτικοί συνδέονται με διαπλεκόμενα συμφέροντα, γεγονός που τροφοδοτεί αφορμή
για ποικίλες αντιδράσεις = προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις)
Σύνταξη της περίληψης
1. Η αρχή της περίληψης: Πιθανή αρχή της περίληψης:
 Στο κείμενο υποστηρίζεται........
 Στο δοκιμιακό αυτό κείμενο ο συγγραφέας πραγματεύεται......

5.  Ο συγγραφέας, αναφερόμενος στο ρόλο που διαδραματίζει το .......
αναγνωρίζει.......
 Το άρθρο αυτό θίγει το πολυσυζητημένο θέμα........
 Σύμφωνα με το κείμενο.........
 Ο συγγραφέας εκφράζει την πρόθεσή του ..........
 Ο συγγραφέας επιχειρεί να ανασκευάσει τα επιχειρήματα....
 Ο συγγραφέας υπερασπίζεται την άποψη........
 Ο συγγραφέας αναφέρεται στο επίμαχο ζήτημα.....
 Ο συγγραφέας διατυπώνει τις απόψεις του.........
 Ο συγγραφέας προσεγγίζει και διερευνά το ...........
 Κατά το συγγραφέα η πρωτοφανής..........
ΠΡΟΣΟΧΗ: Ξεκινώ την περίληψη με υποκείμενο το συγγραφέα και ακολουθεί το
ρήμα που έχουμε επιλέξει να αποδίδει την πρόθεση και την ενέργεια του συγγραφέα,
όπως π.χ.:
«ο συγγραφέας του κειμένου ασχολείται, επισημαίνει, τονίζει, σχολιάζει, εντρυφεί,
θίγει το θέμα, απευθύνεται στους..., αναφέρεται στο, αναφέρει πώς, παρουσιάζει (π.χ.
τους παράγοντες), περιγράφει, προσθέτει, αναλύει, εξηγεί, διευκρινίζει, επισημαίνει,
διακρίνει, εκτιμά ότι, εντοπίζει (π.χ. τις ιδιομορφίες), διατυπώνει την άποψη,
συγκρίνει το< με το< και επισημαίνει τις διαφορές, υποστηρίζει, πιστεύει, τονίζει,
δηλώνει, προτείνει, αντικρούει τις απόψεις υποστηρίζοντας...., αντιπαραθέτει,
υπαινίσσεται, αμφισβητεί, απορρίπτει, συμπεραίνει, συνοψίζει, καταλήγει, κ.ά.».
Στη συνέχεια:
ακολουθεί το θεματικό κέντρο του κειμένου, με το οποίο ολοκληρώνεται η περίοδος.
2. Η δεύτερη περίοδος:
 Αποτελεί την περιληπτική διατύπωση της πρώτης παραγράφου του αρχικού
κειμένου.
 Συνδέεται με την πρώτη περίοδο με τη χρήση μιας διαρθρωτικής λέξης ή
φράσης π.χ. αρχικά κτλ.
 Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία για όλες τις επόμενες παραγράφους, με βάση
τον πλαγιότιτλο και τις σημειώσεις κάθε παραγράφου.
 Ο λόγος πρέπει να είναι συνεχής και να διασφαλίζεται η αλληλουχία και η
συνοχή των νοημάτων με τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις. Π.χ.
Επίσης τονίζει, παράλληλα επισημαίνει, προσθέτει ακόμα, αντίθετα
προβάλλει, επιπλέον υποστηρίζει κτλ.
3. Το τέλος της περίληψης
Την τελευταία παράγραφο του αρχικού κειμένου τη διαμορφώνουμε σε πρόταση
κατακλείδα της περίληψης, αρχίζοντας, ενδεχομένως, με την έκφραση:
Π.χ. Ο συγγραφέας του κειμένου καταλήγοντας, συμπεραίνει, προτείνει, διαπιστώνει…
κτλ.

6. Παράμετροι αξιολόγησης για την Περίληψη
Περιεχόμενο 8/25: Σύμφωνο με το κείμενο από το οποίο προέρχεται, χωρίς σχόλια
στις απόψεις του συγγραφέα. Περιέχει τα κύρια σημεία του αρχικού κειμένου, αλλά
δεν είναι αντιγραφή συγκεκριμένων τμημάτων του.
Οργάνωση 5/25: Παρουσιάζονται με λογική ακολουθία τα βασικότερα
επιχειρήματα/ σκέψεις/ ιδέες του συγγραφέα. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη χρήση
των διαρθρωτικών λέξεων. Γενικά, οπομπός προσέχει τη συνεκτικότητα καιτη συνοχή
του κειμένου του, ώστε ο δέκτης να λαμβάνει με ενάργεια τη συνοπτική εκδοχή του
εκτενέστερου κειμένου.
Γλώσσα 5/25: Χρήση της γλώσσας ανάλογα
 με τοκείμενο από το οποίο προέρχεται η περίληψη, π.χ. από κείμενο
επιστημονικό, δημοσιογραφικό κτλ., κυρίως όσον αφορά τολεξιλόγιο·
 με τοσκοπό για τον οποίο γράφεται.
Καταλληλότητα/Αποτελεσματικότητα 7/25: Ο πομπός δεν μιμείται τούφος του
αρχικού κειμένου. Η περίληψή του, ωστόσο, μπορεί να σταθεί ως αυτόνομοκείμενο.
Επιτυγχάνεται η πύκνωση του κειμένου, χωρίς να χάνεται οκεντρικός νοηματικός του
άξονας.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ
1ο Παράδειγμα Περίληψης( από http://blogs.sch.gr/stratilio/archives/1018)
Το βιβλίο σφυρηλατεί το αίσθημα της ελευθερίας
1. Το βιβλίο, αναμφίβολα αποτελεί αστείρευτη πηγή γνώσης. Είναι ο κινητήριος
μοχλός στη διαδικασία της εκπαίδευσης μέσα στον σχολικό χώρο. Τα βιβλία,
καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αποδελτιωμένων γνώσεων, που έχουν σχέση με κάβε
τομέα του επιστητού. Όμως, απ” ό,τι φαίνεται, η αξία του έχει υποβαθμιστεί, τόσον
απ” τον ώριμο άνθρωπο, όσο κι απ” τον μαθητόκοσμο. Το φαινόμενο που
παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες του σχολικού έτους, όπου οι μαθητές κυριολεκτικά
«κατακρεουργούν» τα βιβλία τους, μετατρέποντας τα προαύλια των σχολείων σε
αλάνες με σκουπιδόχαρτα, πρέπει να μας προβληματίσει όλους. Το πρόβλημα είναι
πολύ σοβαρό και φανερώνει πως κάπου στο κοινωνικό-εκπαιδευτικό σύστημα
υπάρχουν «στεγανά», που ωθούν«βάνδαλη» συμπεριφορά. σ” αυτή τη
2. Εξετάζοντας βαθύτερα την όλη κατάσταση, μπορούμε να εντοπίσουμε μερικές
αιτίες, που εξηγούν αυτή τη συμπεριφορά. Ξεκινάει απ” τη σχολική ηλικία του
παιδιού, που πηγαίνει στοσχολείο«επειδή έτσι συμβαίνει μ” όλα τα παιδιά της ηλικίας
του». Δεν το πείθουν οι μεγαλύτεροι, οι υπεύθυνοι για την αγωγή του, ότι έχει και
μυαλό που πρέπει να το καλλιεργήσει, για να γίνει σωστός άνθρωπος.” Ετσι το μικρό
παιδί, ο μετέπειτα νεαρός έφηβος, δε συνειδητοποιεί την αξία της μόρφωσης στη
διαδικασία της ζωής. Έτσι η εκπαίδευση, που κατακτιέται κατά κύριο λόγο μέσα απ”

7. το βιβλίο, θεωρείται «αναγκαίοκακό», που σημαίνει καταπίεση και όχι ύψιστη πράξη
ελευθερίας.
3. Συχνά ο δάσκαλος θεωρείται απ” τους μαθητές «κρατούσα κοινωνική» αρχή, και
τίθεται πρόβλημα επικοινωνίας ανάμεσα τους. Ο μαθητής ενδόμυχα τον φοβάται και
δεν αφήνεται ελεύθερα στην καθοδήγηση του. Επειδή τον θεωρεί καταπιεστή της
ελευθερίας του, κρατάει απόσταση απ” αυτόν, κάποτε γίνεται επιθετικός ή
αντιδραστικός στις οποιεσδήποτε παροτρύνσεις που γίνονται απ” τοδάσκαλο. Σ” αυτή
τη φάση δημιουργείται ένα τεράστιο χάσμα, με αποτέλεσμα η νεανική ψυχή να
φθείρεται σε μικροσυγκρούσεις και ανταγωνισμούς που έχουν σοβαρό κόστος στη
μελλοντική εξέλιξη του νέου.
4. Το πρόβλημα διογκώνεται και απ” τη νοοτροπία της κοινωνίας μας, ότι τα βιβλία
παρέχουν τη γνώση και ότι η γνώση εξασφαλίζει σπουδαία επαγγελματική
κατοχύρωση. Αυτή η άποψη, δεν ενθαρρύνει την αγάπη γι” αυτή καθεαυτή τη γνώση,
σαν στοιχείο αναγκαιότατο για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και την
ολοκλήρωση του χαρακτήρα, αλλά δίνει κίνητρα για τη «χρησιμοθηρία» της μ” οποιο-
δήποτε κόστος για τον νεαρό έφηβο. Φυσικό επακόλουθο είναι, η ψυχική καταπίεση
και το άγχος να δημιουργούν σύγχυση στην τρυφερή νεανική ψυχή. Οι μαθητές
εξαιτίας της ανωριμότητας της ηλικίας, δεν μπορούν να καταλάβουν τις πραγματικές
αιτίες που τους απωθούν απ” τη γνώση και ξεσπούν στα βιβλία, στους
ανυπεράσπιστους φίλους μιας ολόκληρης χρονιάς.
5. Γενικότερα, η έλλειψη της αγάπης για γνώση απ” την πλευρά του μαθητή, οφείλεται
στη βαθιά έλλειψη πνευματικότητας της εποχής μας και στην αλλοτρίωση της
ανθρώπινης ύπαρξης. Το πρόβλημα μπορεί να λυθεί μόνο αν γίνει μια ανθρωπιστική
στροφή στον τρόπο ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Αν ο μαθητής δηλαδή καταλάβει
ότι η μόρφωση είναι αναγκαία για την ανάπτυξη του μυαλού του, όσο η τροφή για το
σώμα του, θα αγαπήσει τη γνώση, θα εκτιμήσει την πολύτιμη προσφορά του βιβλίου,
οπότε θα το σέβεται και θα πάψει να το καταστρέφει.
6. Όλοι οι άνθρωποι που είναι υπεύθυνοι για την αγωγή του παιδιού, κυριότερα οι
γονείς, οι δάσκαλοι και οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς, μπορούν – και επιβάλλεται – να
επηρεάσουν σημαντικά τη διάθεση του νέου για έρευνα και μελέτη του κόσμου, μέσα
απ” τοπεριεχόμενο του βιβλίου και να δώσουν οι ίδιοι κίνητρα για διάβασμα. Πρέπει οι
νέοι άνθρωποι να καταλάβουν ότι το βιβλίο βγάζει το άτομο απ” τα σκοτάδια της
αμάθειας, ανοίγει δρόμους στη ζωή σίγουρους και ασφαλείς και σφυρηλατεί το
αίσθημα της ελευθερίας. Επίσης είναι αναγκαίο να συνειδητοποιήσουν ότι τα βιβλία
καταστρέφονται, επειδή θεωρούνται επικίνδυνα, μόνο από τα ολοκληρωτικά
καθεστώτα (Χιτλερική Γερμανία), και ότι συμπεριφέρονται φασιστικά όταν τα
καταστρέφουν ενώ ζουν σε μια ελεύθερη χώρα με πλούσια πνευματική κληρονομιά,
που οφείλουν να συνεχίσουν με αγάπη, «υπομονή και περηφάνεια». πολύτιμο
Γιάννα Κουτρομάνου , 19 Ιουλίου 1987
Θεματικό/ Νοηματικό Κέντρο : Το παιδί απομακρύνεται από το βιβλίο, παρόλο
που σφυρηλατεί την ελευθερία , για λόγους κοινωνικούς κι εκπαιδευτικούς.
Οι υπογραμμισμένες λέξεις–κλειδιά κάθε παραγράφου , αν διαβαστούν μόνες
τους – η μια μετά την άλλη- θα διαφανεί εύκολα ότι αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά των
επιμέρους παραγράφων. Αυτό αποτελεί την καλύτερη απόδειξη ότι οι λέξεις -κλειδιά

8. που επιλέχτηκαν είναι οι σωστές , εφόσον καταφέρνουν ν” αποδώσουν τα κύρια
σημεία των παραγράφων, χωρίς νοηματικά χάσματα.
Πλαγιότιτλοι Παραγράφων :
1 η Παράγραφος : «Η υποβάθμιση της αξίας του βιβλίου».
2 η Παράγραφος : «Τα εκπαιδευτικά αίτια σύνδεσης του βιβλίου με την καταπίεση
του μαθητή»
3 η Παράγραφος : «Οι αρνητικές επιδράσεις των συγκρούσεων ανάμεσα στο
μαθητή και στο δάσκαλο»
4 η Παράγραφος : «Η καλλιέργεια απότην κοινωνία της σχέσης γνώση- επάγγελμα
δημιουργεί άγχος κι απέχθεια για το βιβλίο».
5 η Παράγραφος : «Η ανθρωπιστική στροφή οδηγεί στην αγάπη για το βιβλίο»
6 η Παράγραφος : «Οι υπεύθυνοι οφείλουν να πείσουν ότι το βιβλίο είναι πηγή
ελευθερίας και διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς»
Σημειώσεις Παραγράφων :
1 η Παράγραφος : Το βιβλίο υποβαθμίζεται για λόγους κοινωνικούς κι
εκπαιδευτικούς.
2 η Παράγραφος : Ιδιαίτερα ο μαθητής δεν πείθεται για την αξία που έχει (το
βιβλίο) για τη μόρφωσή του και το θεωρεί μόνο μέσο καταπίεσης .
3 η Παράγραφος : (Ο μαθητής ) Θεωρεί τοδάσκαλοκαταπιεστή της ελευθερίας του,
γίνεται αντιδραστικός και αναλώνεται σε άκαρπους ανταγωνισμούς.
4 η Παράγραφος : Η κοινωνία καλλιεργεί τη χρησιμοθηρική γνώση για την
επαγγελματική επιτυχία, αλλά η γνώση αυτή γεννά μόνον άγχος και καταπίεση.
5 η Παράγραφος : Η απουσία της πνευματικότητας και η αλλοτρίωση του
σύγχρονου ανθρώπου απαξιώνει τοβιβλίοκαι η λύση βρίσκεται στον ανθρωπισμό και
στην ανάγκη για γνώση.
6 η Παράγραφος : Όσοι ευθύνονται για την αγωγή των νέων οφείλουν να τους
δώσουν κίνητρα, ώστε νικώντας την αμάθεια να κατακτήσουν την ελευθερία και να
διατηρήσουν την πολιτισμική τους κληρονομιά.
-Ενώνουμε το Θεματικό Κέντρο με τους Πλαγιότιτλους ή τις Σημειώσεις
χρησιμοποιώντας διαρθρωτικές λέξεις. Η ένωση αυτή γίνεται με τρόπο ελεύθερο. Δεν
είναι απαραίτητη η χρήση της ακριβούς συντακτικής δομής τους. (Αν το Θεματικό
Κέντρο είναι σχεδόν το ίδιο με τις πρώτες σημειώσεις , είτε το διαφοροποιούμε , είτε
το παραλείπουμε. Σε κάθε περίπτωση δεν το υποβαθμίζουμε ,γιατί αποτελεί τον
πυρήνα του κειμένου).

9. Περίληψη με πλαγιότιτλους
Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι το παιδί απομακρύνεται από το βιβλίο, παρόλο που
σφυρηλατεί την ελευθερία , για λόγους κοινωνικούς κι εκπαιδευτικούς.. Αρχικά
αναφέρει πως η εκπαίδευση μέσα από το βιβλίο θεωρείται καταπίεση και όχι πράξη
ελευθερίας. Επιπλέον, γεννιούνται αρνητικές επιδράσεις από τις συγκρούσεων
ανάμεσα στο μαθητή και στο δάσκαλο. Παρακάτω επισημαίνει ότι η καλλιέργεια από
την κοινωνία της σχέσης γνώση- επάγγελμα δημιουργεί άγχος κι απέχθεια για το
βιβλίο. Ωστόσο, η ανθρωπιστική στροφή θα σταματήσει την καταστροφή του βιβλίου.
Ολοκληρώνει τονίζοντας ότι οι υπεύθυνοι οφείλουν να πείσουν ότι το βιβλίοείναι πηγή
ελευθερίας και διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς.
(97 λέξεις)
Περίληψη με σημειώσεις
Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι το παιδί απομακρύνεται από το βιβλίο, παρόλο που
σφυρηλατεί την ελευθερία , για λόγους κοινωνικούς κι εκπαιδευτικούς. Αρχικά
αναφέρει πως ιδιαίτερα ο μαθητής δεν πείθεται για την αξία που έχει (το βιβλίο) για
τη μόρφωσή του και το θεωρεί μόνο μέσο καταπίεσης. Επιπλέον, θεωρεί το δάσκαλο
καταπιεστή της ελευθερίας του, γίνεται αντιδραστικός και αναλώνεται σε άκαρπους
ανταγωνισμούς. Παρακάτω προσθέτει ότι η κοινωνία καλλιεργεί τη χρησιμοθηρική
γνώση για την επαγγελματική επιτυχία, αλλά η γνώση αυτή γεννά μόνον άγχος και
καταπίεση. Επίσης, η απουσία της πνευματικότητας και η αλλοτρίωση του σύγχρονου
ανθρώπου απαξιώνει το βιβλίο και η λύση βρίσκεται στον ανθρωπισμό και στην
ανάγκη για γνώση. Τέλος, τονίζει ότι όσοι ευθύνονται για την αγωγή των νέων
οφείλουν να τους δώσουν κίνητρα, ώστε νικώντας την αμάθεια να κατακτήσουν την
ελευθερία και να διατηρήσουν την πολιτισμική τους κληρονομιά.
(138λέξεις)
2ο Παράδειγμα Περίληψης (από ΘΕΩΡΙΑ ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΙ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΜΗΤΣΕΛΟΣ ΣΠΥΡΟΣ)
Στην εποχή της ταχύτητας που ζούμε οι αλλαγές είναι αναμενόμενες σε
πολλούς τομείς. Έτσι και στον εργασιακό χώρο παρατηρούνται όχι μόνοκαινούργια
επαγγέλματα αλλά και διαφορετικές μορφές εργασίας και σχέσεις μεταξύ εργοδοτών
και εργαζομένων. Ο λόγος γίνεται για την τηλεργασία, η οποία έχει
κάνει την εμφάνισή της και στην Ελλάδα και, όπως πιστεύουν πολλοί, μπορεί όχι
μόνο να συμβάλει στη μείωση της ανεργίας αλλά και να αποφέρει στους
εργαζομένους και στους εργοδότες μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη απ' ό,τι η
συμβατική εργασία.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η τηλεργασία μπορεί να οριστεί ως η
μορφή εργασίας που εκτελείται από ένα άτομο κυρίως ή σε ένα σημαντικό μέρος
της, σε τοποθεσίες εκτός του παραδοσιακού εργασιακού χώρου, για έναν εργοδότη
ή πελάτη, και η οποία περιλαμβάνει τη χρήση των τηλεπικοινωνιών και
προηγμένων τεχνολογιών πληροφόρησης ως ένα ουσιαστικό και κεντρικό
χαρακτηριστικό της εργασίας. Οι δύο βασικοί τρόποι τηλεργασίας είναι είτε
κάποιος να είναι υπάλληλος σε έναν εργοδότη είτε ελεύθερος επαγγελματίας.

10. Στην πρώτη περίπτωση, ο εργαζόμενος είναι μόνιμα συνδεδεμένος με το δίκτυο
των εργοδοτών, η εργασιακή του ζωή είναι πολύ περισσότερο ελεγχόμενη μέσω
της τεχνολογίας και έχει πολύ λιγότερη ευελιξία ως προς τον τρόπο που θα οργανώσει
τον εργάσιμο χρόνο του. Στη δεύτερη περίπτωση, ο εργαζόμενος είναι πολύ
περισσότερο ελεύθερος να καθορίσει τον ρυθμό εργασίας του εκτελώντας την εργασία
του στον προσωπικό του υπολογιστή και συνδεόμενος μόνο, όταν είναι απαραίτητο,
με το δίκτυο της επιχείρησης.
Η αύξηση των τηλεργαζομένων στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα σιγά
σιγά οφείλεται στα οφέλη που υπόσχεται. Όσον αφορά τους εργαζομένους
μειώνονται ο χρόνος και οι απαιτούμενες δαπάνες για τη μεταφορά τους προς και
από τον χώρο εργασίας. Οι λιγότερες επαγγελματικές ανταλλαγές που συνάπτουν
είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα, γιατί έχουν ως αποτέλεσμα να έχουν περισσότερο
χρόνο άρα και χρήμα. Και οι εργοδότες ωφελούνται, εφόσον έχει παρατηρηθεί
αύξηση της παραγωγικότητας.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η τηλεργασία έχει παρουσιάσει και αρνητικές
επιδράσεις για τους εργαζομένους στοσπίτι, όπως κοινωνική απομόνωση, δυσκολίες
προσαρμογής, ειδικά στον οικογενειακό χώρο, όταν υπάρχουν παιδιά, υψηλό
αρχικό κόστος εξοπλισμού και κόστος πρόσβασης για τους αυτοαπασχολουμένους
στην τηλεργασία, λιγότερες ευκαιρίες για προαγωγή, απώλεια προνομίων και
δικαιωμάτων (π.χ. διακοπές, άδεια λόγω ασθενείας) κ.ά.
Φυσικά η τηλεργασία δεν είναι για τον καθέναν. Υπάρχουν κάποια σημεία
που πρέπει να προσέξουν και οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι. Οι επιχειρήσεις
θα πρέπει με τον ίδιο προσεκτικό τρόπο που κάνουν την επιλογή προσωπικού να
επιλέξουν ποιες δραστηριότητες θα μπορούσαν να γίνουν μέσω τηλεργασίας και
ποιο προσωπικό έχει τη γνώση, την ικανότητα και τα κίνητρα, όπως επίσης και το
κατάλληλο κλίμα στο σπίτι, ώστε να μπορέσει αποτελεσματικά να αποδώσει μακριά
από τον χώρο εργασίας. Όσο λάθος είναι να ισχυριστούμε ότι ο εργαζόμενος
αποδίδει καλύτερα, όταν εργάζεται υπό επίβλεψη στον χώρο εργασίας, άλλο τόσο
είναι λάθος ο ισχυρισμός ότι η πλήρης μεταφορά της εργασίας στο σπίτι ή σε κάποιο
περιφερειακό κέντροεργασίας θα αυξήσει την παραγωγικότητα. Το βασικό κλειδί της
επιτυχίας είναι η προσεκτική επιλογή και το ποσοστό μεταξύ τηλεργασίας και
παραδοσιακού τρόπου εργασίας.
Από τον ημερήσιο τύπο (Διασκευή)
Πλαγιότιτλοι σημειώσεις
1η παράγραφος: Μια νέα μορφή εργασίας, η τηλερεγασία ( αλλαγές
στις μορφές εργασίας, τηλεργασία, Ελλάδα, οφέλη για εργοδότες και εργαζόμενους).
2η παράγραφος: Ορισμός και μορφές της τηλεργασίας.
(Εκτελείται στο σπίτι, προϋποθέτει τη χρήση τηλεπικοινωνιών, Η/Υ. Δύο βασικές
μορφές τηλεργασίας: α. υπάλληλος, ελεγχόμενη εργασία β. ελεύθερος επαγγελματίας,
ελευθερία)
3η παράγραφος: Τα οφέλη της τηλεργασίας.
( Εργαζόμενοι : κέρδος σε χρόνο, δαπάνες και κόπο, εργοδότες: αύξηση
παραγωγικότητας)
4η παράγραφος: Οι αρνητικές επιδράσεις της τηλεργασίας.
(Αποξένωση, προβλήματα προσαρμογής, κόστος εξοπλισμού, απώλεια δικαιωμάτων)

11. 5η παράγραφος: Προϋποθέσεις ώστε να είναι ωφέλιμη.
( Επιλογή καταρτισμένου προσωπικού, επιλογή χώρων εφαρμογής, ισορροπία
ανάμεσα στο ποσοστό τηλεργασίας και παραδοσιακής εργασίας)
Σύνθεση της περίληψης
Μια νέα μορφή εργασίας είναι η τηλεργασία, δηλαδή η εργασία από το σπίτι
μέσω των τηλεπικοινωνιών και της τεχνολογίας της πληροφορικής. Ο εργαζόμενος
μπορεί να είναι υπάλληλος ή ελεύθερος επαγγελματίας. Τα οφέλη για τον εργαζόμενο
μεταφράζονται σε εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος, ενώ για τον εργοδότη
σε αύξηση της παραγωγικότητας. Από την άλλη πλευρά η τηλεργασία εγκυμονεί
τον κίνδυνο της απομόνωσης και του περιορισμού των προοπτικών και δικαιωμάτων
του εργαζομένου και τον επιβαρύνει με το κόστος εξοπλισμού. Επιβάλλεται
επομένως η προσεκτική επιλογή από τον εργοδότη των κατάλληλων ατόμων
και τομέων τηλεργασίας και η ισορροπία ανάμεσα στο ποσοστό τηλεργασίας και
συμβατικής εργασίας.
3ο Παράδειγμα Περίληψης (από http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/education/dokimes/enotita_b2/index.html)
Κείμενο Κράτος και Νεοέλληνες, Ε. Π. Παπανούτσος
Περίληψη: Στο κείμενο "Κράτος και Νεοέλληνες", γραμμένο το 1948, ο συγγραφέας
μεταφέρει στην αρχή τη θέση ενός δημόσιου υπαλλήλου, που υποστηρίζει ότι το
κράτος, ως συγκεκριμένο βίωμα, λείπει από τους Νεοέλληνες. Αιτιολογεί τη θέση του
αναφερόμενος στην αδιαφορία και στην εχθρότητα που δείχνουν οι πολίτες απέναντι
στο κράτος και δίνει την προσωπική του ερμηνεία, ότι δηλαδή πιθανόν να υπάρχει μια
τάση αναρχισμού στους Έλληνες. Αντίθετα, ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψη ότι
η ερμηνεία για τον αναρχισμό δεν ευσταθεί. Παραθέτει μια σειρά από αίτια, για να
εξηγήσει την εχθρότητα των Νεοελλήνων προς το κράτος: αίτια ψυχολογικά,
κοινωνικά, την κακοδιοίκηση που υφίστανται, τους ξενόφερτους διοικητικούς και
πολιτιστικούς θεσμούς που δεν ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες τους κ.ά.. Προσθέτει
στον προβληματισμό του και την παγκόσμια κρίση που υφίσταται η έννοια του
κράτους. Καταλήγει ότι, εξαιτίας των λόγων που προανέφερε, οι Έλληνες αισθάνονται
ξένοι στον τόπο τους, με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται αρνητικά, χωρίς οι εκδηλώσεις
αυτές να δηλώνουν διάθεση αναρχισμού.
Προσοχή: Προτιμήθηκε η ενεργητική σύνταξη επειδή πρέπει να φανούν καθαρά τα
πρόσωπα που υποστηρίζουν τις αντίστοιχες θέσεις. Οι έντονες λέξεις δείχνουν το
ξετύλιγμα της σκέψης του συγγραφέα.