Ιστορία Ε΄ 6.29. ΄΄ Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
Ιστορία Ε΄ Τάξης - Ενότητα 6 - Κεφάλαιο 29:
΄΄ Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν
εδάφη από την αυτοκρατορία ΄΄
 Σχεδιαγράμματα
 Θεωρία
 Παρουσιάσεις
http://e-taksh.blogspot.gr

eva -edu
Κεφάλαιο 29 Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία
Το Βυζάντιο είχε νέους λαούς ως εχθρούς. Οι Σελτζούκοι Τούρκοι με αρχηγό τους τον Άλπ-Αρσλάν ήθελαν
να πάρουν την Κωνσταντινούπολη.
Ο Ρωμανός ΄Δ ο Διογένης έφτιαξε καλό στρατό και προσπάθησε να διώξει τους Σελτζούκους Τούρκους.
Όμως στη μάχη του Μάτζικερτ το 1071 οι Τούρκοι έπιασαν τον Ρωμανό και τον έβαλαν φυλακή.
Ο Αλέξιος Ά ο Κομνηνός προσπάθησε και αυτός να διώξει τους Σελτζούκους Τούρκους από το Βυζάντιο.
Αργότερα ένας άλλος λαός οι Νορμανδοί ήθελαν να πάρουν την Κωνσταντινούπολη. Ο Αλέξιος ο Ά για να
διώξει τους Νορμανδούς από το Βυζάντιο ζήτησε βοήθεια από τους Βενετούς.
Ερωτήσεις για το σχολείο
Ποιούς νέους εχθρούς είχε το Βυζάντιο;
1)…………………………………………………………………………………………
2)………………………………………………………………………………………..
Ποιοι αυτοκράτορες ήθελαν να διώξουν τους εχθρούς
1)………………………………………………………………………………………………..
2)………………………………………………………………………………………………..

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»
Ενότητα Στ΄: Το Βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές – Κεφάλαιο 29ο
Σαμούχος Πέτρος©
Ανατολή μέσα 11ου
αιώνα
Σελτζούκοι Τούρκοι (Αλπ-Αρσλάν)
 ασιατικής καταγωγής
 μισθοφόροι των Αράβων
 κατακτούν Καππαδοκία, Αρμενία, Καισάρεια
 τελικός τους στόχος η Κωνσταντινούπολη
αυτοκράτορας Ρωμανός Δ΄, ο Διογένης (1068 μ.Χ.)
 διακρίνεται για το ήθος και τη γενναιότητα
 οργανώνει στρατό παρά τα οικονομικά προβλήματα
 προσπαθεί να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους Τούρκους
μάχη του Ματζικέρτ (1071 μ.Χ.)
 πανωλεθρία Βυζαντινών – αιχμαλωτίστηκε ο Ρωμανός Δ΄
 οι Σελτζούκοι Τούρκοι κατακτούν την Μικρά Ασία
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν
εδάφη από την αυτοκρατορία – α΄ μέρος
Αλπ-Αρσλάν
Ρωμανός Δ΄, ο Διογένης
Η μάχη του Ματζικέρτ
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος
http://samouchos.weebly.com/

Περίληψη μαθήματος
Ερωτήσεις
 Ποιος λαός από την Ανατολή απείλησε τους Βυζαντινούς στα μέσα
του 11ο
αιώνα; Ποιος ήταν ο αρχηγός τους και τι κατάφεραν να
κάνουν;
 Ποιος βυζαντινός αυτοκράτορας προσπάθησε να τους αντιμετωπίσει;
 Τι συνέβη στη μάχη του Ματζικέρτ και γιατί θεωρείται πολύ
σημαντική από τους σύγχρονους ιστορικούς;
 Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ένας από τους λόγους της ήττας των
Βυζαντινών στη μάχη του Ματζικέρτ ήταν ότι ο στρατός τους
αποτελούνταν κυρίως από μισθοφόρους. Γιατί νομίζεις χρησιμοποιούν
αυτό το επιχείρημα για να εξηγήσουν την ήττα των Βυζαντινών;
Οι Σελτούκοι Τούρκοι απειλούν την αυτοκρατορία. Ο
Ρωμανός Δ΄, ο Διογένης προσπαθεί να τους αντιμετωπίσει
χωρίς επιτυχία στη μάχη του Ματζικέρτ.
Ο Ρωμανός Δ΄ συλλαμβάνεται από τον Αλπ-Αρσλάν

Δύση
τέλη 11ου
αιώνα
αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄, ο Κομνηνός (1081 μ.Χ.)
 προσπαθεί να οργανώσει το κράτος
 να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους Τούρκους
Νορμανδοί
 Σκανδιναβία – βόρεια Ευρώπη
 διακρίνονται για τις ναυτικές τους ικανότητες
 καταλαμβάνουν τη νότια Ιταλία και το Δυρράχιο
 κατευθύνονται προς Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη και
Πελοπόννησο
ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄, ο Κομνηνός
 ζητά βοήθεια από τους Βενετούς
 τους παραχωρεί εμπορικά προνόμια
 τους επιτρέπει να εγκατασταθούν στον Γαλατά
Βυζαντινοί και Βενετοί αντιμετωπίζουν
με επιτυχία τους Νορμανδούς
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν
εδάφη από την αυτοκρατορία – β΄ μέρος
Αλέξιος Α΄
Απόβαση Νορμανδών

Περίληψη μαθήματος
Ερωτήσεις
 Ποιος λαός εμφανίστηκε στα χρόνια βασιλείας του Αλέξιου Α΄
Κομνηνού και απειλούσε το βυζαντινό κράτος;
 Πώς προσπάθησε να αντιμετωπίσει τους Νορμανδούς ο Αλέξιος Α΄
Κομνηνός;
 Ποια ανταλλάγματα πρότεινε ο Αλέξιος Ά για να τον βοηθήσουν οι
Βενετοί, ώστε να αντιμετωπίσει τους Νορμανδούς;
 Πιστεύεις ότι οι Βενετοί θα βοηθούσαν τον Αλέξιο Ά να αντιμετω-
πίσει τους Νορμανδούς χωρίς ανταλλάγματα;
 Στο προηγούμενο κεφάλαιο μάθαμε ότι
οι Βυζαντινοί για να μειώσουν τα έξοδα
του κράτους τους προσέλαβαν
μισθοφόρους στο στρατό τους, παρα-
μέλησαν το ναυτικό τους και κατήρ-
γησαν το θεσμό των Ακριτών. Με όσα
έμαθες σήμερα για τον Ρωμανό Δ΄ και
Αλέξιο Α΄ τελικά το βυζαντινό κράτος
βγήκε κερδισμένο από αυτές τις
αποφάσεις;
Ο Αλέξιος Α΄, ο Κομνηνός προσπαθεί να αντιμετωπίσει τους
Σελτζούκους, όταν εμφανίζεται ένας νέος εχθρός, οι
Νορμανδοί. Με τη βοήθεια των Βενετών καταφέρνει να τους
αντιμετωπίσει.
Η Κωνσταντινούπολη και ο Γαλατάς

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε’
ΚΕΦ. 29. ΝΕΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΟΥΝ ΕΔΑΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
Τον 11ο αιώνα τις ανατολικές περιοχές της
αυτοκρατορίας απειλούν οι Σελτζούκοι
Τούρκοι. Αρχηγός τους ο Άλπ-Αρσλάν
Το 1068 αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο
Ρωμανός Δ’, ο Διογένης.
Διακρινόταν για :
 το ήθος και τη γενναιότητά του
*****
Οργάνωσε αξιόμαχο εκστρατευτικό σώμα
Αντιμετώπισε τους Σελτζούκους.
▼
Μάχη στο Ματζικέρτ 1071
(ήττα για Ρωμανό – πιάνεται αιχμάλωτος)
▼
Οι Σελτζούκοι καταλαμβάνουν Μ. Ασία.
▼
Αποκόβονται οι δρόμοι των Βυζαντινών προς
την Ανατολή.
Ξένοι μισθοφόροι
(Βαράγγοι) στη θέση
των βυζαντινών
στρατιωτών.
Ο αυτοκράτορας ζήτησε
βοήθεια από τους Βενετούς
Κατέβηκαν από Σκανδιναβία, Β. Ευρώπη,
Διακρίνονταν για τις ναυτικές τους
ικανότητες
► Κατέλαβαν τη Ν. Ιταλία
► Κατέλαβαν το Δυρράχιο
► κατευθύνθηκαν , μέσω Εγνατίας, προς
Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη
► Άλλη ομάδα κατευθύνθηκε προς
Πελοπόννησο
Με αντάλλαγμα:
εμπορικά προνόμια στη
Μεσόγειο και στα βυζαντινά
λιμάνια.
Τους επέτρεψε να εγκατασταθούν
έξω από τα τείχη και να
δημιουργήσουν εμπορική συνοικία,
χωρίς να πληρώνουν φόρους.
 Ασιατικής καταγωγής
 Μισθοφόροι στους Άραβες
 Κατάκτησαν Αρμενία, Καππαδοκία,
Καισάρεια
 Στόχος η Κωνσταντινούπολη
Το 1081 έγινε αυτοκράτορας ο
Αλέξιος Α', ο Κομνηνός .
Προσπάθησε να:
 οργανώσει το κράτος και
 να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο
των Σελτζούκων.
Οι Βενετοί δέχτηκαν και
μαζί με Βυζαντινούς
νίκησαν και απομάκρυναν
τους Νορμανδούς.
Δημιουργός: Βασίλης Παπαγιάννης http://blogs.sch.gr/vpapagiann/

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την
αυτοκρατορία
Μέσα 11ου αιώνα
Σελτζούκοι Τούρκοι (Αλπ-Αρσλάν) ►Ασιατικής καταγωγής
►Μισθοφόροι στους Άραβες
► Αρμενία, Καππαδοκία, Καισάρεια
► Στόχος η Κωνσταντινούπολη
1068 αυτοκράτορας Ρωμανός Δ', ο Διογένης
Ήθος Γενναιότητα Οργάνωσε εκστρατευτικό
σώμα.
Αντιμετώπισε
Σελτζούκους.
▼
Ματζικέρτ 1071
(ήττα για Ρωμανό)
▼
Σελτζούκοι
καταλαμβάνουν Μ. Ασία.
▼
Κόβονται οι δρόμοι των
Βυζαντινών προς την
Ανατολή.
οργανώσει το στρατό.
1081 αυτοκράτορας Αλέξιος Α', ο Κομνηνός προσπαθεί να...
αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους.
Νορμανδοί ►Σκανδιναβία, Β. Ευρώπη, ναυτικές ικανότητες
► Κατέλαβαν τη Ν. Ιταλία
► Κατέλαβαν το Δυρράχιο
►Κατευθύνονται, μέσω Εγνατίας, προς Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολης
► Άλλη ομάδα κατευθύνεται προς Πελοπόννησο
Ο αυτοκράτορας ζητά τη βοήθεια των Βενετών προσφέροντας...
▼ ▼
Εμπορικά προνόμια σε Μεσόγειο και βυζαντινά
λιμάνια.
Δυνατότητα εγκατάστασης έξω από τα τείχη της
Κωνσταντινούπολης και δημιουργία εμπορικής
συνοικίας, χωρίς να πληρώνουν φόρους.
Οι Βενετοί δέχονται.
Βυζαντινοί + Βενετοί νικούν τους Νορμανδούς.
Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος

Μέσα 11ου
αι.
Σελτζούκοι Τούρκοι (Αλπ-Αρσλάν)
Λαός ασιατικής
καταγωγής.
Μουσουλµάνοι.
Μισθοφόροι των
Αράβων.
Κατακτούν:
Αρµενία, Καππαδοκίας,
Καισάρεια.
1068 αυτοκράτορας ο Ρωµανός ∆΄ ο ∆ιογένης
1071, Μάχη στο Ματζικέρτ
- καταστροφή βυζαντινού στρατού
- αιχµαλωσία του Ρωµανού ∆΄
1081 αυτοκράτορας ο Αλέξιος Α΄ ο Κοµνηνός
Νορµανδοί.
Ήρθαν από
Σκανδιναβία/Β. Ευρώπη.
Καταλαµβάνουν
Ν. Ιταλία/∆υρράχιο
- Πορεύονται προς
Θεσσαλονίκη και
Κωνσταντινούπολη.
- Επιδροµές στα παράλια
της Πελοποννήσου.
Αλέξιος Α΄ ζητά βοήθεια από Βενετούς.
- Παραχωρεί
εµπορικά προνόµια.
- Εµπορική
συνοικία Βενετών
στο Γαλατά χωρίς
πληρωµή φόρων.
Βυζαντινοί και
Βενετοί νικούν τους
Νορµανδούς.
Παιδίον Τόπος

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την
1. Ποιοι απείλησαν το Βυζάντιο στα μέσα του 11ου
αιώνα;
Στα μέσα του 11ου
αιώνα τις ανατολικές περιοχές της αυτοκρατορίας απειλούσαν οι
Σελτζούκοι Τούρκοι. Ήταν λαός ασιατικής καταγωγής που υπηρετούσαν τους
Άραβες ως μισθοφόροι και από τους οποίους πήραν τη μουσουλμανική θρησκεία.
2. Ποιος ήταν ο αρχηγός τους και τι έκαναν;
Με αρχηγό τον Άλπ-Αρσλάν πέρασαν τα σύνορα, κατάκτησαν τις ανατολικές
επαρχίες της Αρμενίας και Καππαδοκίας και έφτασαν ως την Καισάρεια με τελικό
στόχο την Κωνσταντινούπολη.
3. Ποιος ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου και πώς προσπάθησε να
αντιμετωπίσει την απειλή;
Το 1068 αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Ρωμανός Δ’, ο Διογένης. Παρά τις
οικονομικές δυσκολίες, οργάνωσε ένα εκστρατευτικό σώμα και έσπευσε να
αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους.
4. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της εκστρατείας;
Στη μάχη του Ματζικέρτ (1071) ο στρατός του Ρωμανού καταστράφηκε και ο ίδιος
πιάστηκε αιχμάλωτος. Έτσι οι Σελτζούκοι κατέλαβαν ολόκληρη σχεδόν τη Μικρά
Ασία και απέκοψαν τους δρόμους των Βυζαντινών προς την Ανατολή.
5. Ποιος προσπάθησε να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους αργότερα;
Το 1081 αυτοκράτορας ανέλαβε ο Αλέξιος Α’, ο Κομνηνός, ο οποίος προσπάθησε
να οργανώσει το κράτος και να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο των Σελτζούκων.
6. Ποιος λαός εμφανίστηκε την ίδια εποχή και απείλησε το βυζάντιο;
Την ίδια εποχή εμφανίστηκαν οι Νορμανδοί, που κατέβηκαν από τη Σκανδιναβία
και τη Βόρεια Ευρώπη και έφτασαν ως τη Μεσόγειο.
7. Τι έκαναν οι Νορμανδοί και απείλησαν το Βυζάντιο;
Εκμεταλλευόμενοι τα εσωτερικά προβλήματα των Βυζαντινών και τις συγκρούσεις
τους με τους Σελτζούκους Τούρκους, κατάκτησαν τα βυζαντινά εδάφη της Νότιας
Ιταλίας. Στη συνέχεια πέρασαν στη Βαλκανική, κατέλαβαν το Δυρράχιο και,
ακολουθώντας την Εγνατία οδό, βάδισαν κατά της Θεσσαλονίκης και της
Κωνσταντινούπολης. Μια άλλη ομάδα κινήθηκε προς την Πελοπόννησο και
λεηλάτησε τα παράλιά της.
8. Από ποιον ζήτησε βοήθεια ο αυτοκράτορας για να τους αντιμετωπίσει;
Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών, δίνοντάς τους ως
αντάλλαγμα εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και τα βυζαντινά λιμάνια.
9. Πού εγκαταστάθηκαν οι βενετοί;
Εγκαταστάθηκαν έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης, στην έξοδο του
Κεράτιου κόλπου, στο Γαλατά και δημιούργησαν εκεί τη δική τους εμπορική
συνοικία, χωρίς να πληρώνουν φόρους.
10. Τι κατάφεραν να πετύχουν μαζί με τους Βυζαντινούς;
Βοήθησαν του Βυζαντινούς στη θάλασσα και από κοινού κατάφεραν να νικήσουν
τους Νορμανδούς και να τους απομακρύνουν από τα Βαλκάνια.
eimet08

03/03/11
29. ΝΕΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ
ΑΠΟΣΠΟΥΝ ΕΔΑΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Οι Σελτζούκοι Τούρκοι:
 Ασιατικής καταγωγής, μουσουλμάνοι,
υπηρετούσαν ως μισθοφόροι κοντά στους Άραβες.
 Με αρχηγό τους τον Αλπ-Αρσλάν πέρασαν από
τα αφύλακτα βυζαντινά σύνορα και κατέκτησαν όλες
τις ανατολικές επαρχίες.. Στόχος τους ήταν η
Η μάχη στο Ματζικέρτ:
 Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ’ ο Διογένης, παρά
τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε το
κράτος, οργάνωσε ένα αξιόμαχο στρατό, οδηγώντας
τον ο ίδιος, εναντίον των Σελτζούκων.
 Στη μάχη του Ματζικέρτ ο στρατός του
Ρωμανού έπαθε μεγάλη καταστροφή και ο ίδιος
πιάστηκε αιχμάλωτος.

Σκάρπα Ηλέκτρα
 Οι Σελτζούκοι Τούρκοι ανεμπόδιστοι κατέλαβαν
τη Μικρά Ασία και έκλεισαν τους δρόμους των
Βυζαντινών για την Ανατολή.
Οι Νορμανδοί:
 Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ ο Κομνηνός
προσπάθησε να οργανώσει το κράτος και να
αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους Τούρκους.
 Την ίδια εποχή εμφανίστηκαν οι Νορμανδοί οι
οποίοι κατάγονταν από τη Σκανδιναβία και τη
Βόρεια Ευρώπη και είχαν ιδιαίτερες ναυτικές
ικανότητες.
 Εκμεταλλεύτηκαν τα προβλήματα των
Βυζαντινών με τους Σελτζούκους Τούρκους και
πέρασαν στα Βαλκάνια, κατέλαβαν το Δυρράχιο,
έφτασαν στη Θεσσαλονίκη και στην
Κωνσταντινούπολη. Ενώ το υπόλοιπο ναυτικό τους
λεηλάτησε τα παράλια της Πελοποννήσου.

03/03/11
Η βοήθεια των Βενετών:
 Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ ζήτησε βοήθεια από
τους Βενετούς, δίνοντάς τους ως αντάλλαγμα
εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά
λιμάνια.
 Στην Κωνσταντινούπολη, τους επέτρεψε να
εγκατασταθούν έξω από τα τείχη και να
δημιουργήσουν τη δική τους εμπορική συνοικία,
χωρίς να πληρώνουν φόρους.
 Οι Βενετοί συμφώνησαν και μαζί με τους
Βυζαντινούς νίκησαν στη θάλασσα τους
Νορμανδούς και τους απομάκρυναν από τα
Βαλκάνια.

Δημήτρης Βογιατζάκης
ΚΕΦ. 29
ΝΕΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΟΥΝ ΕΔΑΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ
1) Ποιος νέος εχθρός εμφανίζεται στα μέσα του 11ου
αιώνα;
Τις ανατολικές περιοχές της αυτοκρατορίας απειλούν οι Σελτζούκοι Τούρκοι.
2) Τι γνωρίζουμε γι αυτούς;
 Ήταν λαός ασιατικής καταγωγής
 Υπηρετούσαν μισθοφόροι στους Άραβες και από αυτούς πήραν τη
μουσουλμανική θρησκεία
 Αρχηγός τους ήταν ο Αλπ – Αρσλάν
 Κατέκτησαν την Αρμενία, την Καππαδοκία και την Καισάρεια
 Στόχος τους ήταν η Κωνσταντινούπολη.
3) Ποιος έγινε αυτοκράτορας του Βυζαντίου το 1068;
Αυτοκράτορας έγινε ο Ρωμανός Δ’ ο Διογένης. Διακρίνονταν για το ήθος και τη
γενναιότητα του. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες οργάνωσε ένα εκστρατευτικό
σώμα και πήγε να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους.
4) Τι συνέβη στη μάχη του Ματζικέρτ;
Στη μάχη του Ματζικέρτ ο στρατός του Ρωμανού έπαθε μεγάλη καταστροφή και ο
ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος των Τούρκων. Έτσι οι Τούρκοι κατέλαβαν όλη την
Μικρά Ασία και έκοψαν τους δρόμους των Βυζαντινών στην Ανατολή.
5) Ποιος ανέλαβε αυτοκράτορας του βυζαντίου το 1081;
Αυτοκράτορας ανέλαβε ο Αλέξιος Α’ ο Κομνηνός που προσπάθησε :
 Nα οργανώσει το στρατό
 Nα αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους.
6) Ποιος νέος εχθρός εμφανίζεται στη Δύση;
Εμφανίζονται οι Νορμανδοί που έχουν εξαιρετικές ναυτικές ικανότητες.
Αυτοί:
 κατέβηκαν από τη Σκανδιναβία και τη Βόρεια Ευρώπη
 εκμεταλλεύτηκαν τις συγκρούσεις των Βυζαντινών με τους Σελτζούκους και
κατέλαβαν τη νότια Ιταλία
 στη βαλκανική χερσόνησο κατέλαβαν το Δυρράχιο
 μέσω της Εγνατίας οδού κινήθηκαν εναντίον της Θεσσαλονίκης και της
Πόλης.
 Μια άλλη ομάδα προχώρησε στην Πελοπόννησο και λεηλάτησε τα παράλια
της.
7) Πως αντέδρασε ο αυτοκράτορας Αλέξιος;
Ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών και τους πρόσφερε:
α) εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά λιμάνια
β) τους επέτρεψε να εγκατασταθούν έξω από τα τείχη και να φτιάξουν μια
εμπορική συνοικία χωρίς να πληρώνουν φόρους. Οι Βενετοί δέχτηκαν.
Έτσι οι Βυζαντινοί με τους Βενετούς νικούν τους Νορμανδούς.

ΣΤ΄ ενότητα - Κεφ.29
Στα βυζαντινά χρόνια - Ε΄ ηµοτικού / ΣΤ΄ Ενότητα: «Το Βυζάντιο παρακµάζει & υποκύπτει σε κατακτητές»
Μέσα 11ου αιώνα
Σελτζούκοι Τούρκοι (Αρπ-Ασλάν)
λαός ασιατικής
καταγωγής
µισθοφόροι των
Αράβων
κατακτούν Αρµενία,
Καππαδοκία, Καισάρεια
στόχος η
Κωνσταντινούπολη
1068 - αυτοκράτορας Ρωµανός ΄ ο ιογένης
1071 - µάχη στο Ματζικέρτ
Πανωλεθρία των Βυζαντινών - σύλληψη του Ρωµανού
Κατάληψη όλης σχεδόν της Μ. Ασίας από τους Σελτζούκους
1081 - αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ ο Κοµνηνός
οργάνωση στρατού αντιµετώπιση Σελτζούκων
Νορµανδοί
Σκανδιναβία & Β. Ευρώπη καταλαµβάνουν Ν. Ιταλία,
υρράχιο
κατευθύνονται προς
Θεσσαλονίκη,
Κωνσταντινούπολη
και προς Πελοπόννησο
Ο Αλέξιος Α΄ ζητά τη βοήθεια των Βενετών προσφέροντας
εµπορικά προνόµια στη Μεσόγειο και σε
βυζαντινά λιµάνια
δυνατότητα εγκατάστασης στο Γαλατά,
χωρίς φόρους
Βυζαντινοί & Βενετοί νικούν τους Νορµανδούς
ΝΝΝΝέοιέοιέοιέοι εχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδεχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδεχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδεχθροί εµφανίζονται και αποσπούν εδάφηάφηάφηάφη
από την αυτοκρατορίααπό την αυτοκρατορίααπό την αυτοκρατορίααπό την αυτοκρατορία
ΣΤ΄ ενότητα - Κεφ.29
Στα βυζαντινά χρόνια - Ε΄ ηµοτικού / ΣΤ΄ Ενότητα: «Το Βυζάντιο παρακµάζει & υποκύπτει σε κατακτητές»

Φώτης Τουλιόπουλος

Κεφάλαιο 29ο
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και
αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορίααποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία.
Η παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο ΣαμούχοΗ παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο.

Στα μέσα του 11ου τιςμ ς
ανατολικές επαρχίες
της αυτοκρατορίας
ύαπειλούσαν οι
Σελτζούκοι Τούρκοι.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

Οι Σελτζούκοι Τούρκοι
ήταν λαός ασιατικήςήταν λαός ασιατικής
καταγωγής και πολλοί
από αυτούςαπό αυτούς
υπηρετούσαν ως
μισθοφόροι τωνμ φ ρ
Αράβων.

Από τους
Ά β ήΆραβες πήραν
τητη
μουσουλμανικήμουσουλμανική
θρησκεία.

Με αρχηγό τονΜε αρχηγό τον
ΑλπΑλπ--ΑρσλάνΑρσλάν
κατέκτησαν τιςκατέκτησαν τιςκατέκτησαν τιςκατέκτησαν τις
επαρχίες τηςεπαρχίες της
Αρμενίας, τηςΑρμενίας, της
Καππαδοκίας καιΚαππαδοκίας καιΚαππαδοκίας καιΚαππαδοκίας και
έφτασαν ως τηνέφτασαν ως την
Κ άΚ άΚαισάρεια.Καισάρεια.

Το 1068 αυτοκράτοραςΤο 1068 αυτοκράτορας
του Βυζαντίου έγινε οτου Βυζαντίου έγινε οτου Βυζαντίου έγινε οτου Βυζαντίου έγινε ο
Ρωμανός Δ΄ο Διογένης,Ρωμανός Δ΄ο Διογένης,
ο οποίος καταγόταν απόο οποίος καταγόταν από
την Καππαδοκία καιτην Καππαδοκία καιτην Καππαδοκία καιτην Καππαδοκία και
διακρινόταν για το ήθοςδιακρινόταν για το ήθος
και τη γενναιότητά του.και τη γενναιότητά του.

Ο Ρωμανός παρά τιςΟ Ρωμανός παρά τιςΟ Ρωμανός παρά τιςΟ Ρωμανός παρά τις
οικονομικές δυσκολίεςοικονομικές δυσκολίες
που αντιμετώπιζεπου αντιμετώπιζε
οργάνωσε ένα αξιόμαχοοργάνωσε ένα αξιόμαχοοργάνωσε ένα αξιόμαχοοργάνωσε ένα αξιόμαχο
στρατό και οδηγώνταςστρατό και οδηγώντας
ίδ έίδ έτον ο ίδιος έσπευσε νατον ο ίδιος έσπευσε να
αντιμετωπίσει τουςαντιμετωπίσει τουςμ ςμ ς
Σελτζούκους.Σελτζούκους.

Στη μάχη τουΣτη μάχη τουμ χμ χ
ΜατζικέρτΜατζικέρτ (1071 μ.Χ.)(1071 μ.Χ.) οιοι
Βυζαντινοί ηττήθηκανΒυζαντινοί ηττήθηκανΒυζαντινοί ηττήθηκανΒυζαντινοί ηττήθηκαν
και ο αυτοκράτοραςκαι ο αυτοκράτορας
πιάστηκε αιχμάλωτος.πιάστηκε αιχμάλωτος.

Ανεμπόδιστοι πλέον οιΑνεμπόδιστοι πλέον οι
Σελτζούκοι κατέλαβανΣελτζούκοι κατέλαβανΣελτζούκοι κατέλαβανΣελτζούκοι κατέλαβαν
ολόκληρη σχεδόν τηολόκληρη σχεδόν τη
Μ ά Α ίΜ ά Α ίΜικρά Ασία.Μικρά Ασία.

Δέκα χρόνια μετά τηΔέκα χρόνια μετά τηΔέκα χρόνια μετά τηΔέκα χρόνια μετά τη
μάχη του Ματζικέρτ,μάχη του Ματζικέρτ,
αυτοκράτορας τουαυτοκράτορας του
Βυζαντίου έγινε οΒυζαντίου έγινε οΒυζαντίου έγινε οΒυζαντίου έγινε ο
Αλέξιος Α’ ο Κομνηνός.Αλέξιος Α’ ο Κομνηνός.

Ο νέος αυτοκράτοραςΟ νέος αυτοκράτοραςΟ νέος αυτοκράτοραςΟ νέος αυτοκράτορας
προσπάθησε ναπροσπάθησε να
ίίαντιμετωπίσει τουςαντιμετωπίσει τους
Σελτζούκους.Σελτζούκους.ζ ςζ ς

Τη ίδια εποχήΤη ίδια εποχή
εμφανίστηκαν στηεμφανίστηκαν στη
Δύση οι Νορμανδοί οιΔύση οι Νορμανδοί οιΔύση οι Νορμανδοί, οιΔύση οι Νορμανδοί, οι
οποίοι διακρίνονταν γιαοποίοι διακρίνονταν για
έέτις ναυτικές τουςτις ναυτικές τους
ικανότητες.ικανότητες.ικανότητες.ικανότητες.

Οι Νορμανδοί κατέβηκανΟι Νορμανδοί κατέβηκαν
ό Σ δ βίό Σ δ βίαπό τη Σκανδιναβία καιαπό τη Σκανδιναβία και
τη Βόρεια Ευρώπη καιτη Βόρεια Ευρώπη καιτη Βόρε α Ευρώπη κατη Βόρε α Ευρώπη κα
ακολουθώντας το ρεύμαακολουθώντας το ρεύμα
των π ταμών έ τα αντων π ταμών έ τα αντων ποταμών έφτασαντων ποταμών έφτασαν
στη Μεσόγειο.στη Μεσόγειο.

Εκμεταλλευόμενοι ταΕκμεταλλευόμενοι τα
προβλήματα τωνπροβλήματα των
Βυζαντινών οιΒυζαντινών οιΒυζαντινών οιΒυζαντινών οι
ΝορμανδοίΝορμανδοί
κατέκτησαν τακατέκτησαν τα
βυζαντινά εδάφη τηςβυζαντινά εδάφη τηςβυζαντινά εδάφη τηςβυζαντινά εδάφη της
Ιταλίας καιΙταλίας και
έλ βέλ βκατέλαβαν τοκατέλαβαν το
Δυρράχιο.Δυρράχιο.ρρ χ .ρρ χ .

Επίσης ακολουθώνταςΕπίσης ακολουθώνταςΕπ σης ακολουθώνταςΕπ σης ακολουθώντας
την Εγνατία οδότην Εγνατία οδό
βάδ αν ναντί ν τηςβάδ αν ναντί ν τηςβάδισαν εναντίον τηςβάδισαν εναντίον της
Θεσσαλονίκης και τηςΘεσσαλονίκης και τηςς ςς ς
Κωνσταντινούπολης.Κωνσταντινούπολης.

Μια άλλη ομάδαΜια άλλη ομάδα
κινήθηκε με τακινήθηκε με τα
πλοία και λεηλάτησεπλοία και λεηλάτησεπλοία και λεηλάτησεπλοία και λεηλάτησε
τα παράλια τηςτα παράλια της
Π ήΠ ήΠελοποννήσου.Πελοποννήσου.

Ο Αλέξιος ζήτησεΟ Αλέξιος ζήτησεΟ Αλέξιος ζήτησεΟ Αλέξιος ζήτησε
βοήθεια από τουςβοήθεια από τους
Βενετούς, δίνοντάςΒενετούς, δίνοντάς
τους ως αντάλλαγματους ως αντάλλαγματους ως αντάλλαγματους ως αντάλλαγμα
εμπορικά προνόμιαεμπορικά προνόμια
Μ όΜ όστη Μεσόγειο καιστη Μεσόγειο και
στα βυζαντινάστα βυζαντινάβ ζβ ζ
λιμάνια.λιμάνια.

ΣΣΣτηνΣτην
ΚωνσταντινούποληΚωνσταντινούποληΚωνσταντινούποληΚωνσταντινούπολη
τους επέτρεψε νατους επέτρεψε να
θ ύ έξθ ύ έξεγκατασταθούν έξωεγκατασταθούν έξω
από τα τείχη και νααπό τα τείχη και ναχηχη
δημιουργήσουν μιαδημιουργήσουν μια
νέα εμπορικήνέα εμπορικήνέα εμπορικήνέα εμπορική
συνοικία στο Γαλατά,συνοικία στο Γαλατά,
χωρίς να πληρώνουνχωρίς να πληρώνουν
φόρουςφόρουςφόρους.φόρους.

Οι ΒενετοίΟι Βενετοί
ανταποκρίθηκαν στοανταποκρίθηκαν στο
αίτημα τωναίτημα τωναίτημα τωναίτημα των
Βυζαντινών καιΒυζαντινών και
κατόρθωσαν απόκατόρθωσαν από
κοινού νακοινού νακοινού νακοινού να
απομακρύνουν τουςαπομακρύνουν τους
Νορμανδούς από ταΝορμανδούς από τα
ΒαλκάνιαΒαλκάνιαΒαλκάνια.Βαλκάνια.

Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από
την αυτοκρατορία
Τι θα μάθουμε:
 Για τους Σελτζούκους Τούρκους και τους Νορμανδούς.
 Πώς απείλησαν το Βυζάντιο και πώς προσπάθησαν να τους
αποκρούσουν οι αυτοκράτορες Ρωμανός Δ΄ο Διογένης και Αλέξιος
Α΄ ο Κομνηνός.
 Για το σχίσμα μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής εκκλησίας.
Κατά τα μέσα του 11ου
αιώνα εμφανίζονται στις ανατολικές περιοχές
του Βυζαντίου οι Σελτζούκοι Τούρκοι. Λαός ασιατικής καταγωγής
πήραν την ονομασία τους από το φύλαρχό τους Σελτζούκ τον
10ο
αιώνα. Υπηρετούσαν τους Άραβες ως μισθοφόροι και από αυτούς
πήραν και τη μουσουλμανική θρησκεία.

Έχοντας ως αρχηγό τον Άλπ-Αρσλάν κατάφεραν ανενόχλητοι να
περάσουν τα βυζαντινά σύνορα και να κατακτήσουν τις ανατολικές
επαρχίες της Αρμενίας και της Καππαδοκίας, φτάνοντας μέχρι την
Καισάρεια. Τελικός τους στόχος ήταν η Κωνσταντινούπολη.
Ο Άλπ-Αρσλάν
Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ΄ ο Διογένης που ανέβηκε στο θρόνο το
1068 και καταγόταν από την Καππαδοκία, προσπάθησε να τους
αντιμετωπίσει.
Ρωμανός Δ΄ ο Διογένης

Αν και είχε να αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες συγκρότησε
αξιόμαχο εκστρατευτικό σώμα του οποίου τέθηκε ο ίδιος επικεφαλής.
Η σύγκρουση των δύο στρατών έγινε το 1071 στο Ματζικέρτ.
Ο βυζαντινός στρατός καταστράφηκε και ο ίδιος ο αυτοκράτορας
αιχμαλωτίστηκε.
Αποτέλεσμα της μάχης αυτής ήταν οι Σελτζούκοι να κατακτήσουν όλη
σχεδόν τη Μ. Ασία και να αποκόψουν τους Βυζαντινούς από την
Ανατολή.
Το Βυζάντιο πριν τη μάχη του Ματζικέρτ

Το κράτος των Σελτζούκων μετά το Ματζικέρτ.
Τους Σελτζούκους προσπάθησε να αντιμετώπισε 10 χρόνια αργότερα
ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός που ανέβηκε στο θρόνο
το 1081.
Ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός όπως απεικονίζεται στην εκκλησία της Κοσμοσώτηρας των
Φερρών της Θράκης (12ος αι.).
Τα σχέδιά του όμως ανατράπηκαν από την εισβολή των Νορμανδών
στη Δύση. Οι Νορμανδοί που διακρίνονταν για τις ναυτικές τους
ικανότητες κατέβηκαν από τη Σκανδιναβία και τη Βόρεια Ευρώπη.

Κατέκτησαν εύκολα τα βυζαντινά εδάφη της Νότιας Ιταλίας, πέρασαν
στην Βαλκανική καταλαμβάνοντας το Δυρράχιο και κατευθύνθηκαν
προς τη Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη. Μια άλλη ομάδα
τους, ναυτική, κατευθύνθηκε προς την Πελοπόννησο και λεηλάτησε
τα παράλιά της.

Νορμανδικό σκάφος (850 μ.Χ.)
Για να τους αντιμετωπίσει ο Αλέξιος Α΄ απευθύνθηκε
στους Βενετούς. Με τη βοήθειά τους οι Βυζαντινοί κατάφεραν να
απωθήσουν τους Νορμανδούς από τα Βαλκάνια. Για τη βοήθειά τους
οι Βενετοί έλαβαν εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα
βυζαντινά λιμάνια. Παράλληλα απέκτησαν το δικαίωμα εγκατάστασης
στην Πόλη, έξω από τα τείχη, στην περιοχή Γαλατά, όπου και
δημιούργησαν δική τους εμπορική συνοικία, χωρίς να πληρώνουν
φόρους.

Σχέδιο της Κωνσταντινούπολης κατά το 15ο αιώνα.
Διακρίνονται τα τείχη, ο Κεράτιος κόλπος και ο Γαλατάς, όπου είχαν εγκατασταθεί
Βενετοί και Γενουάτες.
Το 1054 έχουμε το σχίσμα μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής
εκκλησίας. Η σημαντικότερη διαφορά μεταξύ των δύο εκκλησιών
αφορούσε τα πρωτεία του Πάπα της Ρώμης, που ήθελε να
εξουσιάζει όλους τους Πατριάρχες.

Τσάμικος
Στα κακοτράχαλα τα βουνά,
με το σουραύλι και το ζουρνά,
πάνω στην πέτρα την αγιασμένη,
χορεύουν τώρα τρεις αντρειωμένοι.
Ο Νικηφόρος κι ο Διγενής
κι ο γιος της Άννας της Κομνηνής.
Δική τους είναι μια φλούδα γης,
μα εσύ, Χριστέ μου, τους ευλογείς

για να γλιτώσουν αυτή τη φλούδα,
απ’ το τσακάλι και την αρκούδα.
Δες πως χορεύει ο Νικηταράς
κι αηδόνι γίνεται ο ταμπουράς!
Από την Ήπειρο στο Μοριά
κι απ’ το σκοτάδι στην λευτεριά.
Το πανηγύρι κρατάει χρόνια,
στα μαρμαρένια του Χάρου αλώνια
Κριτής κι αφέντης είν’ ο θεός
και δραγουμάνος του ο λαός.
Στίχοι: Νίκου Γκάτσου
Μουσική: Μάνου Χατζιδάκι
O Αλπ Αρσλάν τιμά τον αιχμάλωτο Ρωμανό Δ΄
Ο αρχηγός των Σελτζούκων Τούρκων Αλπ Αρσλάν, μετά τη μάχη του
Ματζικέρτ φέρθηκε στον αιχμάλωτο αυτοκράτορα Ρωμανό Δ΄ με την
καλοσύνη που μόνον οι γενναίοι διαθέτουν. Τον κάλεσε στο γεύμα και του
είπε:
«Μη φοβάσαι, δε θα πάθεις κανένα κακό. Θα τιμηθείς όπως αξίζει στη
βασιλική σου μεγαλειότητα. Γιατί πιστεύω πως είναι ανόητος ο άνθρωπος
εκείνος που δε συλλογίζεται ότι η τύχη μεταβάλλεται και δε σέβεται τις
συμφορές των άλλων».
Και, τηρώντας το λόγο του, τον ελευθέρωσε μαζί με τους άνδρες της
φρουράς του και υπέγραψε συνθήκη ειρήνης μαζί του.
Μ. ψελλός , Χρονογραφία

Άγαλμα του Αλπ Αρσλάν στην Τουρκία.
Η Άννα Κομνηνή
Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, όταν γύρισε στο παλάτι από τους πολέμους του με
τους Νορμανδούς, ήταν κατάκοπος και εξαντλημένος. Μετά από τρεις ημέρες
δέχτηκε το καλύτερο δώρο που μπορούσε να του χαρίσει η γυναίκα του
Ειρήνη. Ένα όμορφο κοριτσάκι. Ο Αλέξιος σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό
και αναφώνησε:
-Ευχαριστώ, Κύριε. Αν δεν έρθει ξοπίσω της γιος, αυτή θα είναι διάδοχός
μου, αυτή θα στηρίξει το θρόνο μου.
Μέσα στην κούνια τής φόρεσαν το αυτοκρατορικό διάδημα και την
αρραβώνιασαν με το δεκάχρονο Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του εκθρονισμένου
αυτοκράτορα Μ. Δούκα.
Σοφία Παπαδάκη , Ιστορίες από το Βυζάντιο

Άννα Κομνηνή. Εξιστόρησε τη ζωή και το έργο του πατέρα της Αλέξιου Α΄ στο έργο
της ¨Αλεξιάδα¨.

Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

Ρωμανός Δ΄ο Διογένης

Περισσότερα για τον Ρωμανό Δ΄ τον Διογένη μπορείς να διαβάσεις ΕΔΩ. (κλικ)
Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός
Δέκα χρόνια μετά την ήττα στο Ματζικέρτ στο θρόνο βρίσκεται ένα σπουδαίος αυτοκράτορας, ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός. Ο
Αλέξιος ήταν ο ιδρυτής μιας από τις ενδοξότερες δυναστείες του Βυζαντίου, της δυναστείας των Κομνηνών.
Όταν ανέβηκε στον θρόνο (1081) είχε να αντιμετωπίσει εκτός από τον κίνδυνο των Σελτζούκων που είχαν κυριεύσει
όλη σχεδόν τη Μικρά Ασία και ένα καινούριο εχθρό, τους Νορμανδούς (North Man = άνθρωπος του Βορρά).

Μπροστά στον κίνδυνο των Νορμανδών ο Αλέξιος ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών δίνοντάς τους προνόμια :
 Εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά λιμάνια
 Άδεια να εγακτασταθούν έξω από τα τείχη της Πόλης, στην έξοδο του Κεράτιου, στο Γαλατά, και να
δημιουργήσουν εκεί δική τους εμπορική συνοικία, χωρίς να πληρώνουν φόρους.
Οι Βενετοί δέχτηκαν. Βυζαντινοί και Βενετοί νίκησαν τους Νορμανδούς και τους απομάκρυναν από τα Βαλκάνια.

ΝΕΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΟΥΝ ΕΔΑΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ
Στα μέσα του 11ου αιώνα τις ανατολικές περιοχές της
αυτοκράτορας απειλούσαν οι Σελτζούκοι Τούρκοι. Ήταν
λαόςασιατικής καταγωγής και πολλοί απ’ αυτούς υπηρετούσαν
ως μισθοφόροι κοντά στους Άραβες, από τους οποίους πήραν
και τη μουσουλμανική θρησκεία.
Η μεγάλη αυτοκρατορία των Σελτζούκων το 1092.
Με αρχηγό τους τον Άλπ-Αρσλάν πέρασαν τα σχεδόν αφύλακτα
βυζαντινά σύνορα, κατάκτησαν τις ανατολικές επαρχίες της
Αρμενίας και της Καππαδοκίας και έφτασαν ως την
Καισάρεια. Τελικός στόχος τους όμως ήταν η
Το 1068 αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο Ρωμανός Δ΄, ο
Διογένης. Καταγόταν από την Καππαδοκία και διακρινόταν για
το ήθος και τη γενναιότητά του.

Ο Ρωμανός Διογένης και η σύζυγός του Ευδοκία σε πλάκα από ελεφαντόδοντο
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε, οργάνωσε
ένα αξιόμαχο εκστρατευτικό σώμα και, οδηγώντας το ο ίδιος,
έσπευσε να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους. Στη μάχη
τουΜατζικέρτ όμως (1071)
ο στρατός του Ρωμανού έπαθε μεγάλη καταστροφή και ο ίδιος
πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Τούρκους.

Ο Αλπ Αρσλάν ταπεινώνει των αυτοκράτορα Ρωμανό μετά τη Μάχη του Ματζικέρτ. Εικόνα από το έργο του Βοκάκιου
Έτσι ανεμπόδιστοι τώρα οι Σελτζούκοι, κατέλαβαν ολόκληρη
σχεδόν τη Μικρά Ασία και απέκοψαν τους δρόμους των
Βυζαντινών για την Ανατολή.
Δέκα χρόνια μετά τη μάχη του Ματζικέρτ,
το 1081,αυτοκράτορας του Βυζαντίου ανέλαβε ο Αλέξιος Α΄, ο
Κομνηνός, ο οποίος προσπάθησε να οργανώσει το κράτος και
να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο των Σελτζούκων.

Αλέξιος Α' Κομνηνός
Την ίδια περίπου εποχή όμως εμφανίστηκε στη Δύση ένας
άλλος λαός, οι Νορμανδοί, οι οποίοι διακρίνονταν για τις
ναυτικές τους ικανότητες.
Οι Νορμανδοί
Αυτοί κατέβηκαν από τη Σκανδιναβία και τη Βόρεια Ευρώπηκαι
ακολουθώντας το ρεύμα των ποταμών, έφτασαν ως τη
Μεσόγειο.
Εκμεταλλευόμενοι τα εσωτερικά προβλήματα των Βυζαντινών
και τις συγκρούσεις τους με τους Σελτζούκους Τούρκους,
κατάκτησαν χωρίς δυσκολία τα βυζαντινά εδάφη της Νότιας
Ιταλίας. Στη συνέχεια πέρασαν στη Βαλκανική κατέλαβαν
τοΔυρράχιο και, ακολουθώντας την Εγνατία οδό, βάδισαν κατά
της Θεσσαλονίκης και της Κωνσταντινούπολης. Μια άλλη

ναυτική ομάδα τους κινήθηκε προς την Πελοπόννησο και
λεηλάτησε τα παράλιά της.
Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α' τότε ζήτησε βοήθεια από
τουςΒενετούς, δίνοντας τους ως αντάλλαγμα εμπορικά
προνόμια στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά λιμάνια. Στην
Κωνσταντινούπολη τους επέτρεψε να εγκατασταθούν έξω από
τα τείχη, στην έξοδο του Κεράτιου, στο Γαλατά και να
δημιουργήσουν εκεί δική τους εμπορική συνοικία, χωρίς να
πληρώνουν φόρους.
Βενετοί έμποροι στο λιμάνι του Γαλατά (Μικρογραφία χειρογράφου, Εθνική Βιβλιοθήκη, Παρίσι)
Οι Βενετοί ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στην πρότασή του.
Βοήθησαν τους Βυζαντινούς στη θάλασσα και από κοινού
κατάφεραν να νικήσουν τους Νορμανδούς και να τους
απομακρύνουν από τα Βαλκάνια.

1dimplagiarist@gmail.com
Ιστορία E΄, Ενότητα 6, Κεφάλαιο 29
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την
1.Στα μέσα του 11ου αιώνα μια νέα απειλή εμφανίζεται για την ανατολική επαρχία. Τι
γνωρίζεις για το νέο αυτό λαό;
2.Πότε και ποιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου προσπάθησε να αντιμετωπίσει την
καινούρια απειλή;
3.Τι γνωρίζεις για τη μάχη του Ματζικέρτ;
4.Πότε ανέβηκε στο θρόνο ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός. Ποιες προσπάθειες έκανε;
5.Νέα απειλή από το βορρά αυτήν την φορά, οι Νορμανδοί. Τι γνωρίζεις γι' αυτούς;
6.Πώς εκμεταλλεύτηκαν οι Νορμανδοί τα εσωτερικά προβλήματα των Βυζαντινών και τις
συγκρούσεις με τους Σελτζούκους Τούρκους;
7.Ποια ανταλλάγματα έδωσε στους Βενετούς ο Αλέξιος Α΄ για να τον βοηθήσουν να
αντιμετωπίσει τους Νορμανδούς;
8.O Αλέξιος παραχωρεί το εμπόριο της Μεσογείου στους Βενετούς σ’ αντάλλαγμα της
βοήθεια τους στον πόλεμο με τους Νορμανδούς. Η αυτοκρατορία σώζεται. Ποιες
πιστεύεις ότι θα είναι μελλοντικά οι επιπτώσεις αυτής της παραχώρησης;
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Ταξιδεύοντας στη γνώση
Ιστορία E΄, Ενότητα 6, Κεφάλαιο 29
Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την
1.Στα μέσα του 11ου αιώνα μια νέα απειλή εμφανίζεται για την ανατολική επαρχία. Τι γνωρίζεις
για το νέο αυτό λαό;
2.Πότε και ποιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου προσπάθησε να αντιμετωπίσει την καινούρια
απειλή;
3.Τι γνωρίζεις για τη μάχη του Ματζικέρτ;
4.Πότε ανέβηκε στο θρόνο ο Αλέξιος Α΄ ο Κομνηνός. Ποιες προσπάθειες έκανε;
5.Νέα απειλή από το βορρά αυτήν την φορά, οι Νορμανδοί. Τι γνωρίζεις γι' αυτούς;
6.Πώς εκμεταλλεύτηκαν οι Νορμανδοί τα εσωτερικά προβλήματα των Βυζαντινών και τις
συγκρούσεις με τους Σελτζούκους Τούρκους;
7.Ποια ανταλλάγματα έδωσε στους Βενετούς ο Αλέξιος Α΄ για να τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει
τους Νορμανδούς;
8.O Αλέξιος παραχωρεί το εμπόριο της Μεσογείου στους Βενετούς σ’ αντάλλαγμα της βοήθεια
τους στον πόλεμο με τους Νορμανδούς. Η αυτοκρατορία σώζεται. Ποιες πιστεύεις ότι θα είναι
μελλοντικά οι επιπτώσεις αυτής της παραχώρησης;

Κατεβάστε το φύλλο εργασίας
Χάρτες

Η μάχη του Ματζικέρτ

1185 :
'Άλωση και λεηλασία της Θεσσαλονίκης από τους Νορμανδού
ς.
Το 1185 οι Νορμανδοί της Σικελίας οργάνωσαν μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον
του Βυζαντίου. Με 200 πολεμικά πλοία και 80.000 περίπου καλά οπλισμένους άν-
δρες πέρασαν την Αδριατική και κατέλαβαν το Δυρράχιο και τα Επτάνησα. Στη συνέ-
χεια προχώρησαν χωρίς να συναντούν αντίσταση προς τη Θεσσαλονίκη, όπου έφτα-
σαν τον Αύγουστο του 1185 και πολιόρκησαν την πόλη από τη στεριά και από τη θά-
λασσα. Τα δραματικά γεγονότα της πολιορκίας και της άλωσης περιγράφει ο τότε μητροπολίτ
ης της Θεσσαλονίκης Ευστάθιος, που τα έζησε.
Η στρατιωτική φρουρά της πόλης ήταν μικρή. Ενισχύθηκε όμως από τους πολί-
τες που αγωνίστηκαν με γενναιότητα πάνω στα τείχη, για να αντιμετωπίσουν τις επι-
θέσεις των Νορμανδών. Αντίθετα ο διοικητής της Θεσσαλονίκης Δαβίδ Κομνηνός α-
ποδείχτηκε εντελώς ανίκανος και η προκλητική αδιαφορία του έφτασε τα όρια της προδοσίας.
Οι Θεσσαλονικείς, παρά την κακή αμυντική οργάνωση, την έλλειψη εφοδίων και την ανικα
νότητα του διοικητή τους, κράτησαν τις επιθέσεις των πολιορκητών 9 μέρες. Στις 24 Αυγούστου του 11
85 όμως οι Νορμανδοί γκρέμισαν με τις πετροβόλες πο-
λιορκητικές μηχανές τους ένα τμήμα του ανατολικού τείχους, ανέτρεψαν με ορμητική επίθεση ό
σους υπερασπιστές αμύνονταν ακόμη και ξεχύθηκαν μέσα στην πόλη.

Τα τείχη της Θεσσαλονίκης δεν άντεξαν
Ακολούθησαν εφιαλτικές σκηνές. Οι εισβολείς επιδόθηκαν σε σφαγές, βια-
σμούς, κακοποιήσεις και λεηλασίες με πρωτοφανή αγριότητα, χωρίς να σέβονται τί-
ποτε. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τα θύματα που είχαν οι Θεσσαλονικείς κατά την πολιορκία κα
ι κατά τη σφαγή της άλωσης υπολογίζονται σε 7.000 περίπου.
Μετά την άλωση της, η Θεσσαλονίκη γνώρισε και μια περίοδο σκληρής κατοχής. Οι κατακ
τητές Νορμανδοί άρπαζαν τα πάντα και η συμπεριφορά τους απέναντι στους ανυπεράσπιστου
ς πολίτες ήταν προκλητική και βάρβαρη. Σ' αυτές τις συμφορές ήρ-
θε γρήγορα να προστεθεί και η έλλειψη τροφίμων και η πείνα.
Τελικά η πόλη απαλλάχτηκε από την παρουσία των Νορμανδών το Νοέμβριο του 1185, όταν
τους νίκησε ο Βυζαντινός στρατηγός Αλέξιος Βρανάς σε δύο μάχες κοντά στις
Σέρρες. Τότε αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις ελληνικές χώρες. Ένα μέρος μάλιστα της νο
ρμανδικής φρουράς της Θεσσαλονίκης, που δεν πρόλαβε να φύγει, εξοντώθηκε από τμήματα
της εμπροσθοφυλακής του βυζαντινού στρατού
Αναρτήθηκε από Στ2 Πλαγιαρίου στις 7:17 μ.μ.

Βιογραφίες
Παρουσίαση
μαθήματος
Φύλλο εργασίας
Σχεδιάγραμμα
μαθήματος
Σχεδιάγραμμα
μαθήματος
(λευκό)
Λεξιλόγιο
zarkosdim

Αλέξιος
Α΄Κομνηνός
Αλπ Αρσλάν
Ρωμανός
Δ΄Διογένης
Αρχική σελίδα

Μέσα 11ου
αιώνα
Τούρκοι
(Αλπ Αρσλάν)

Οι Σελτζούκοι ήταν τούρκικο
φύλο που επικράτησε σε
διάφορα τμήματα της Κεντρικής
Ασίας και της Μέσης Ανατολής
δια μέσου της Περσίας από
τον 11ο ως τον 14ο αιώνα.
Ίδρυσαν το σουλτανάτο των
Μεγάλων Σελτζούκων που
εκτείνονταν από την Μικρά
Ασία μέχρι την Περσία. Οι
Σελτζούκοι κατάγονταν από
τουρκομανικά φύλα της
Κεντρικής Ασίας. Όταν
έφτασαν στην Περσία οι
Σελτζούκοι υιοθέτησαν τον
περσικό τρόπο ζωής, πολιτισμό
ακόμη και τη γλώσσα.
Θεωρούνται ως πολιτιστικοί
πρόγονοι των σημερινών
Τούρκων.
Ασιατική καταγωγή
Μισθοφόροι Αράβων (αρχικά)

O Αλπ Αρσλάν γεννημένος Μουχάμαντ
ιμπν Νταούντ (Muhammad ibn Daud)
(1026 - 15 Δεκεμβρίου 1072) ήταν ο
δεύτερος στη
διαδοχή σουλτάνος της Περσίας και
του Ιράκ. Γεννήθηκε στην περσική
επαρχία Χορασάν το 1026 (εναλλακτικά η
γέννησή του τοποθετείται στο 1029 ή το
1032).
Αρχική σελίδαΒιογραφίες

Κατακτήσεις
Σελτζούκων
Αρμενία,
Στοχεύουν σε
κατάληψη της
Κων/πολης
Καππαδοκία
Καισάρεια

Αυτοκράτορας
της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας, ο Ρωμανός
Δ΄ Διογένης έμεινε στο
θρόνο από το 1068 ως
το 1071. Γεννήθηκε
το 1032 στην Καππαδοκία
και καταγόταν από
οικογένεια γαιοκτημόνων.
Διακρίθηκε ως
στρατιωτικός διοικητής στην
υπηρεσία του αυτοκράτορα
Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα και
του Ισαάκιου Α΄ Κομνηνού.
Μετά το θάνατο του
αυτοκράτορα Κωνσταντίνου
Ι΄ Δούκα, η νεαρή χήρα
του Ευδοκία, αποφάσισε να
παντρευτεί. Νέος της
σύζυγος ήταν ο Ρωμανός
Δ΄ Διογένης.
Δίπτυχο σε ελεφαντόδοτη
πλάκα με τον Ρωμανό Διογένη
και τη σύζυγό του Ευδοκία,
Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας.
Χρυσό ιστάμενον του Ρωμανού, που
απεικονίζει τους τρεις συμβασιλείς του: Στην
πρόσθια όψη: ο Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας (μέσον),
Ανδρόνικος Δούκας και Κωνστάντιος Δούκας
κρατώντας λάβαρα και άνθη ακακίας. Στην
άλλη όψη: ο Ρωμανός και η Ευδοκία
Μακρεμβολίτισσα στεφόμενοι από το Χριστό.
Ρωμανός Δ΄ Διογένης

Ρωμανός
Δ΄Διογένης
Εκστρατεύει
εναντίον
Σελτζούκων
Μάχη
Μαντζικέρτ
1071 μ. Χ.

Η μάχη του Μαντζικέρτ από
γαλλική μινιατούρα του 15ου
αιώνα, στην οποία οι
πολεμιστές απεικονίζονται με
δυτικό οπλισμό και ρουχισμό

Πανωλεθρία Βυζαντινών

Τα αίτια της ήττας των Βυζαντινών
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών της Σοβιετικής
Ένωσης αναφέρεται ότι:
«Στα μέσα του 11ου αιώνα γίνονταν στο Βυζάντιο άγριοι φεουδαρχικοί εμφύλιοι
πόλεμοι που χαρακτηρίζονται από την ένταση του φεουδαρχικού κομματιάσματος.
Η πάλη για το θρόνο ανάμεσα στις διάφορες μερίδες της κυρίαρχης τάξης έφτασε
σε οξύτατο σημείο. Από το 1057 ως το 1081 άλλαξαν πέντε αυτοκράτορες. Οι
φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι έγιναν αιτία να εξασθενίσει το βυζαντινό κράτος
και να χειροτερεύσει η εξωτερική πολιτική θέση του. Στην κατάρρευση της
στρατιωτικής δύναμης του Βυζαντίου βοήθησε και η μετατροπή των ελεύθερων
αγροτών σε δουλοπάροικους, καθώς και η καταστροφή των στρατιωτών».
Ακόμα ένα στοιχείο που φέρεται ότι οδήγησε στην ήττα του βυζαντινού
στρατεύματος ήταν η ετερογένειά του, καθώς βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε
ξένους μισθοφόρους. Το στράτευμα του Ρωμανού αποτελούνταν από Νορμανδούς,
Βούλγαρους, Πετσενέγγους, Φράγκους, Αλανούς, Γότθους, Σλάβους, Χαζάρους,
Τουρκομάνους Ούζους και Κουμάνους, καθώς και Ίβηρες από την Αρμενία.

Τραυματισμός και σύλληψη Ρωμανού

Ο Αλπ Αρσλάν εξευτελίζει τον Ρωμανό
Διογένη (γαλλική μινιατούρα του 15ου αι.)

Όταν παρουσιάστηκε ο αιχμάλωτος Ρωμανός Δ' μπροστά στον Αλπ Αρσλάν,
ο δεύτερος δεν πίστευε ότι αυτός ο γεμάτος αίματα και σακατεμένος άνδρας,
ήταν πράγματι ο παντοδύναμος Βυζαντινός Αυτοκράτορας. Μετά την
επαλήθευση των στοιχείων του αυτοκράτορα, ένας διάλογος έγινε ο οποίος
έμεινε στην ιστορία:
Αλπ Αρσλάν: "Τι θα έκανες, αν ήμουν εγώ δικός σου αιχμάλωτος;"
Πώς κρίνετε την απάντηση του Ρωμανού Δ΄ Διογένη στον Αλπ Αρσλάν;
Τι εννοούσε ο Αλπ Αρσλάν όταν έλεγε: «Η τιμωρία μου είναι πολύ
χειρότερη. . . Σε αφήνω ελεύθερο. . . »;
Ρωμανός: "Θα σε σκότωνα, ή μάλλον θα σε εξέθετα στους δρόμους της
Κωνσταντινούπολης. "
Αλπ Αρσλάν: "Η τιμωρία μου είναι πολύ χειρότερη. . . Σε αφήνω ελεύθερο. . . "

Πώς πιστεύετε ότι
υποδέχθηκαν οι Βυζαντινοί το
Ρωμανό Δ΄ Διογένη;

Μετά τη μάχη στο Μαντζικέρτ, οι Βυζαντινοί έστεψαν
αυτοκράτορα το Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα. Η Ευδοκία εξορίστηκε
σε μοναστήρι στην Πρίγκηπο. Κατά την επιστροφή του ο
Ρωμανός δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
Δοκίμασε να ανακαταλάβει το θρόνο του αλλά δεν τα
κατάφερε. Συνελήφθη, τυφλώθηκε με βάναυσο τρόπο,
εξορίστηκε στην Πρώτη της Προποντίδας και τελικά
πέθανε λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του, στις 4 Αυγούστου
του 1072.

Ο αρχηγός των Σελτζούκων Τούρκων Αλπ Αρσλάν, μετά τη μάχη του
Ματζικέρτ φέρθηκε στον αιχμάλωτο αυτοκράτορα Ρωμανό Δ΄ με την καλοσύνη
που μόνον οι γενναίοι διαθέτουν. Τον κάλεσε στο γεύμα και του είπε:
«Μη φοβάσαι, δε θα πάθεις κανένα κακό. Θα τιμηθείς όπως αξίζει στη
βασιλική σου μεγαλειότητα. Γιατί πιστεύω πως είναι ανόητος ο άνθρωπος
εκείνος που δε συλλογίζεται ότι η τύχη μεταβάλλεται και δε σέβεται τις
συμφορές των άλλων».
Και, τηρώντας το λόγο του, τον ελευθέρωσε μαζί με τους άνδρες της φρουράς
του και υπέγραψε συνθήκη ειρήνης μαζί του.
Μ. Ψελλός , Χρονογραφία
Τι διαφορά παρατηρείτε σε αυτή τη μαρτυρία, συγκρίνοντας τη με τον
προηγούμενο διάλογο του Αλπ Αρσλάν με το Ρωμανό Δ΄; Ποια πηγή θα
θεωρούσατε πιο αξιόπιστη; Για ποιο λόγο;

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία το 1091. Οι Σελτζούκοι
έχουν καταλάβει όλη τη Μικρά Ασία.

Η μεγάλη αυτοκρατορία των Σελτζούκων το 1092.

1081 μ.Χ.
Αυτοκράτορας
Αλέξιος Α΄
Κομνηνός
Νέα απειλή.
Νορμανδοί

Γύρω στα 880, μερικοί Βίκινγκ,
με επικεφαλής τον Ρόλλο,
εγκαταλείπουν τη Σκανδιναβία
και εποικίζουν τις βόρειες ακτές
της Γαλλίας, δίπλα στο βασίλειο
των Δυτικών Φράγκων. Οι
Φράγκοι τους δίνουν το όνομα
«Νορμανδοί», δηλ. άνθρωποι
απ' το Βορρά. Φοβούμενος τις
ληστρικές επιδρομές τους στο
εσωτερικό της χώρας, ο
βασιλιάς Κάρολος Γ' προσφέρει
αυτονομία στα εδάφη τους με
αντάλλαγμα την υποταγή τους
στο θρόνο. Ο αρχηγός τους
Χρολφ (γνωστότερος με το
εκλατινισμένο Ρόλλος) δέχεται
την πρόταση και το 911
δημιουργείται το πρώτο
νορμανδικό κράτος.

Νορμανδικό σκάφος

Επιδρομές
Νορμανδών
Νότια Ιταλία
Δυρράχιο
Θεσ/νίκη
Κων/πολη
Πελοπόννησος

Αλέξιος Α΄
Ζητά βοήθεια Βενετών
Προσφέρει
Εμπορικά
προνόμια
Εγκατάσταση
στο Γαλατά
Βενετοί και Βυζαντινοί νικούν τους Νορμανδούς

Αλέξιος Α΄ Κομνηνός
Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός ήταν αυτοκράτορας της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 1081 ως το
1118. Εξέχουσα στρατιωτική και πολιτική μορφή,
ήταν ο ουσιαστικός θεμελιωτής της δυναστείας
των Κομνηνών, μιας από τις ενδοξότερες της
βυζαντινής ιστορίας. Καταγόταν από την μεγάλη
αριστοκρατική στρατιωτική οικογένεια των
Κομνηνών, που κατείχε μεγάλες εκτάσεις στην
Κασταμώνα της Παφλαγονίας. Ήταν γιος του
Ιωάννη Κομνηνού, αδελφού του αυτοκράτορα
Ισαάκιου Α΄ Κομνηνού, και της Άννας Δαλασηνής.
Αλέξιος Α΄Κομνηνός. Μικρογραφία από χειρόγραφο
του 12ου αι. (Βατικανό, Biblioteca Apostolica).

Μέσα 11ου αι.
ΒυζαντινοίΣελτζούκοι Τούρκοι
Ασιατική καταγωγή
Κατακτούν
Αρμενία, Καππαδοκία, Καισάρεια
Αλπ Αρσλάν Ρωμανός Δ΄
Διογένης(1068)
Στόχος: Κωνσταντινούπολη
Μάχη
Μαντζικέρτ
(1071)
Πανωλεθρία
Βυζαντινών.
Αιχμαλωσία
Ρωμανού
Κατάληψη
Μ.Ασίας από
Σελτζούκους
Αλέξιος Α΄
Κομνηνός(1081)
Νορμανδοί
Βόρεια Ευρώπη
Κατακτούν
Ν. Ιταλία,
Δυρράχιο
Κατευθύνονται
προς Θεσ/νίκη,
Κων/πολη,
Πελ/νησο
Ζητά Βοήθεια
Βενετών
Παραχωρεί
Εμπορικά
προνόμια
Εγκατάσταση
στο Γαλατά
Βενετοί και Βυζαντινοί νικούν τους
ΝορμανδούςΑρχική σελίδα

Φύλλο εργασίας
Πώς κρίνετε την απάντηση του Ρωμανού Δ΄ Διογένη στον Αλπ Αρσλάν;
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
................................................................................
Τι εννοούσε ο Αλπ Αρσλάν όταν έλεγε: «Η τιμωρία μου είναι πολύ χειρότερη. . . Σε αφήνω
ελεύθερο. . . »;
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
................................................................................
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Πώς πιστεύετε ότι υποδέχθηκαν οι Βυζαντινοί το Ρωμανό Δ΄ Διογένη;
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
.................................................................................
Τι διαφορά παρατηρείτε στη μαρτυρία του Μ. Ψελλού, συγκρίνοντας τη με το διάλογο του Αλπ
Αρσλάν με το Ρωμανό Δ΄; Ποια πηγή θα θεωρούσατε πιο αξιόπιστη; Για ποιο λόγο;
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................

Λεξιλόγιο
σπεύδω αόρ. έσπευσα, απαρέμφ. σπεύσει : πηγαίνω κάπου με βιασύνη
αποκόπτω -ομαι Ρ αόρ. απέκοψα, απαρέμφ. αποκόψει, παθ. αόρ.
αποκόπηκα, απαρέμφ. αποκοπεί, μππ. αποκομμένος : (μτφ.) χωρίζω,
αποκλείω κάποιον ή κάτι από την επαφή του με κάποιον ή με κάτι.
ανταποκρίνομαι : βρίσκομαι σε αντιστοιχία, συμφωνία με κάτι, αντιδρώ
σε μια ενέργεια άλλου με τρόπο θετικό

Πηγές
 http://paidio.blogspot.gr
 http://www.greek-language.gr
 http://el.wikipedia.org
 http://youtube.com

Δημιουργία
 Ζάρκος Δημήτριος
 Μίσσιου Γεωργία
 www.mathitiskaidaskalos.blogspot.com

Παν μέτρον άριστον...

kyra_daskala
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ:
1. Επιθυμούσαν την ένωση με τη δυτική
εκκλησία
2. Δέχτηκε τη συνθήκη ειρήνης που του
πρότεινε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
3. Αποκεί ξεκίνησε ο τελευταίος
αυτοκράτορας του Βυζαντίου.
4. Τον έκλεισαν με χοντρή αλυσίδα.
ΚΑΘΕΤΑ:
1. Έδωσαν πλοία και μαχητές για την
υπεράσπιση της Πόλης.
2. Ο τελευταίος αυτοκράτορας του
Βυζαντίου.
3. Πολέμησε στο πλευρό των βυζαντινών
έχοντας την ευθύνη της άμυνας της Πόλης.
4. Διαδέχτηκε το σουλτάνο Μουράτ Β'.
5. Ήταν ο Ιωάννης Ιουστινιάνης.
―― ΙΙ σσ ττοο ρρ ίίαα ―― ττάά ξξ ηη ΕΕ ΄΄
ΗΗ μμεε ρροο μμ ηηνν ίίαα :: …… ……………… …………………… ………… ………………
ΌΌ ννοομμ αα :: …………………… …………………… ……………… ………… …………………… …………………… …………………… ………………
1. Κάντε τη σωστή αντιστοίχιση: (18 β.)
Μουράτ Α'   Προύσα
Πρώτη πρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους   Βάρνα
Μογγόλοι   Γενίτσαροι
Μάχη Άγκυρας   Κοσσυφοπέδιο
Μουράτ Β'   1402
Παιδομάζωμα   Ταμερλάνος
2. ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ (27 β.)
Ε Ω
Τ
Υ
Ν
Τ
ΤΜ
ΡΙ
Ν
Ω
Ρ Σ

kyra_daskala
4. Συμπληρώνω: (21 β.)
Ο Μωάμεθ διέταξε να σύρουν από τη στεριά ........................... καράβια
και να τα μεταφέρουν από το Βόσπορο μέσα στον ...........................................
κόλπο.
Το κύριο σώμα των μισθοφόρων που υπεράσπιζαν το Βυζάντιο το
αποτελούσαν Γενουάτες, με αρχηγό τον ...........................................
Η γενική επίθεση των Τούρκων άρχισε της πρωινές ώρες στις
........................................... του έτους ....................
Οι Τούρκοι μπήκαν μέσα στην Πόλη από μια μικρή πόρτα που βρήκαν
ανοιχτή την ...........................................
Ο Κων/νος Παλαιολόγος έπεσε πολεμώντας ηρωικά στην πύλη του
..............................................................
3. Βάλτε Σ για τη σωστή πρόταση και Λ για τη λάθος πρόταση. (18 β.)
 Ο Μωάμεθ Β' είχε προειδοποιήσει από την αρχή τον Κωνσταντίνο ότι
δε θα σεβαστεί τις συνθήκες που έκανε ο πατέρας του μαζί του.
..........................
 Ο Ουρβανός ήταν Ούγγρος μηχανικός που έφτιαξε μεταλλικούς
πολιορκητικούς πύργους. ..........................
 Η Μπορμπάρδα ήταν το πιο μεγάλο κανόνι που χρησιμοποίησαν οι
Τούρκοι για να γκρεμίσουν τα τείχη της Πόλης. ..........................
 Το Ρούμελη Χισάρ ήταν φρούριο χτισμένο στην ασιατική ακτή του
Βόσπορου. ..........................
 Ο Ιουστινιάνης συντόνιζε την άμυνα της Πόλης. ..........................
 Ο Φλαντανελάς οδήγησε 4 πλοία στον Κεράτιο κόλπο,
προμηθεύοντας την αποκλεισμένη Πόλη με εφόδια. ..........................

kyra_daskala
5. α) Ποιοι σουλτάνοι (2) πολιόρκησαν την
Πόλη και γιατί απέτυχε ο καθένας; (8 β.)
______________________________________
______________________________________
______________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
β) Ποιοι σουλτάνοι πολέμησαν εναντίον του στρατού ενωμένων
χριστιανικών λαών, πού και ποια ήταν η έκβαση της μάχης; (8 β.)
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Βαθμοί: …………………. / 100

Λεμονιάς Χαριστός
2011

•10 χρόνια μετά το Ματζικέρτ η αυτοκρατορία ήταν σε συνεχή υποχώρηση.
•Οι σελτζούκοι μέσα σε 10 χρόνια κατέλαβαν το σύνολο της Μικράς Ασίας

 Την κατάσταση αυτή ανέτρεψε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός, ο
οποίος ανακατάλαβε ορισμένα εδάφη της Μικράς Ασίας.

 Παράλληλα με τους Σελτζούκους ο Αλέξιος είχε να αντιμετωπίσει
και τις επιδρομές ενός νέου εχθρού από τη Δύση: Τους Νορμανδούς
(Βίκινγκς)

 Οι Νορμανδοί ήταν πολύ ικανοί έμποροι, που ζούσαν αρχικά στην
Σκανδιναβία.
 Μέσω της ροής των έφτασαν στην Ιταλία την οποία και κατέλαβαν
και στη συνέχεια έκαναν επιδρομές και στα Βυζαντινά εδάφη

 Η Νορμανδική απειλή αντιμετωπίστηκε, οι εισβολείς
εκδιώχθηκαν, όμως οι Νορμανδοί κατά τις επιδρομές τους
έμαθαν πώς να καλλιεργούν μετάξι και ίδρυσαν στην Ιταλία
βιοτεχνίες παραγωγής.
 Έτσι η αυτοκρατορία έχασε το μονοπώλιο, που είχε από την
εποχή του Ιουστινιανού, στην παραγωγή και πώληση μεταξιού.
Τα έσοδα από την πώλησή του έπεσαν.
 Η αυτοκρατορία έχασε κάποια εδάφη στα βορειοδυτικά μέχρι
το Δυρράχιο.

Σελτζουκίδες ή Σελτζούκοι
Όνομα τουρκικού νομαδικού λαού, καθώς και της
δυναστείας που τους κυβέρνησε για πολλά χρόνια.
Ονομάστηκαν έτσι από τον πρώτο αρχηγό τους
Σελτζούκ. Αποτελούσαν κλάδο της μεγάλης φυλής των
Ογούζων Τούρκων. Οι Σ. από το Τουρκεστάν, όπου είχε
εγκατασταθεί προερχόμενη από τα ανατολικά η φυλή
τους, εξαπλώθηκαν κατά το 10ο αι. π.Χ. προς την
Περσία και το Χορασάν. Το 1038 βρίσκονταν στη
Νισαπούρ με αρχηγό τον Τογρούλ, το γιο του Σελτζούκ.
Εκεί ο Τογρούλ ανακηρύχτηκε σουλτάνος. Αμέσως μετά
άρχισε κατακτητικούς πολέμους. Κατέλαβε τις
γειτονικές χώρες Αζερμπαϊτζάν, Κουρδιστάν, Κερμάν,
Χουζιστάν, Φαρς, Ταμπαριστάν και Χορασμιάν. Το
1055 μπήκε στη Βαγδάτη και βοήθησε το χαλίφη Αλ
Καΐμ να καταπνίξει τις εσωτερικές επαναστάσεις της
χώρας του. Εκείνος αναγνώρισε τον Τογρούλ ηγεμόνα
της Ανατολής και της Δύσης και τον έκανε γαμπρό του.
Το 1063 πέθανε ο Τογρούλ και τον διαδέχτηκε ο γιος του
αδερφού του, ο Αλπ Αρσλάν. Αυτός τον επόμενο χρόνο
κατέλαβε την πρωτεύουσα της Αρμενίας Ανίον και το
μεθεπόμενο τη χώρα ανάμεσα στην Αντιόχεια και την

Ιστορία Ε΄ 6.29. ΄΄ Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία ΄΄

Ιστορία Ε΄ 6.29. ΄΄ Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία ΄΄

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a Ιστορία Ε΄ 6.29. ΄΄ Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία ΄΄

Semelhante a Ιστορία Ε΄ 6.29. ΄΄ Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία ΄΄ (20)

Mais de Χρήστος Χαρμπής

Mais de Χρήστος Χαρμπής (20)

Último

Último (9)

Ιστορία Ε΄ 6.29. ΄΄ Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία ΄΄