3. 6
ΤΤαα δδιικκααιιώώµµαατταα ττωωνν ππααιιδδιιώώνν
Οι χρόνοι των ρηµάτων
Σε πολλά µαθήµατα µέχρι τώρα έχουµε αναφερθεί στους χρόνους των
ρηµάτων της ενεργητικής και της παθητικής φωνής. Υπενθυµίζουµε ότι οι
χρόνοι των ρηµάτων είναι ο ενεστώτας, ο παρατατικός, ο αόριστος, ο
εξακολουθητικός µέλλοντας, ο στιγµιαίος µέλλοντας, ο παρακείµενος, ο
υπερσυντέλικος και ο συντελεσµένος µέλλοντας.
Οι χρόνοι χωρίζονται σε παροντικούς, παρελθοντικούς και µελλοντικούς.
Παροντικοί λέγονται οι χρόνοι που αναφέρονται στο παρόν και είναι οι εξής:
ο ενεστώτας και ο παρακείµενος.
Παρελθοντικοί λέγονται οι χρόνοι που αναφέρονται στο παρελθόν και είναι ο
παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλικος.
Μελλοντικοί λέγονται οι χρόνοι που αναφέρονται στο µέλλον και είναι ο
εξακολουθητικός µέλλοντας, ο στιγµιαίος µέλλοντας και ο συντελεσµένος
µέλλοντας.
Ασκήσεις
1. Να κάνεις τη χρονική αντικατάσταση των ρηµάτων: τηλεφωνείτε,
κολυµπάει
Ενεστώτας: …………………………………………..…., ………………………...………………….
Παρατατικός: …………………………………………..…., ………………………...………………….
Αόριστος: …………………………………………..…., ………………………...………………….
Εξακολ. µέλλ. : …………………………………………..…., ………………………...………………….
Στιγµ. µέλλ. : …………………………………………..…., ………………………...………………….
Παρακείµενος: …………………………………………..…., ………………………...………………….
Υπερσυντέλικος: …………………………………………..…., ………………………...………………….
Συντελ. µέλλ. : …………………………………………..…., ………………………...………………….
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.3
4. 7
2. Να αντιστοιχίσεις τα ρήµατα της στήλης Α µε σο σωστό χρόνο της στήλης
Β.
Α Β
έχουν οργανώσει αόριστος
διασχίζουν εξακολουθητικός µέλλοντας
ακολουθούσαµε συνοπτικός µέλλοντας
λιποθύµησε συντελεσµένος µέλλοντας
θα αντιδράσει ενεστώτας
είχες ασχοληθεί υπερσυντέλικος
θα έχω χρεώσει παρακείµενος
θα επισκέπτεστε παρατατικός
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.4
5. 75
Τα δικαιώματα των παιδιών
1. Υπογράμμισε τα ρήματα και κύκλωσε τα αντικείμενά στις παρακάτω
προτάσεις:
α) Ο καπετάν Ανδρέας έπιασε σήμερα τσιπούρες και μπαρμπούνια.
β) Ο Ηρακλής έκοψε μια αγριελιά και από τον κορμό της έφτιαξε ένα βαρύ ρόπαλο.
γ) Η γιαγιά μου έφτιαξε κουλουράκια και τυροπιτάκια και κέρασα τους συμμαθητές
μου και τους φίλους μου.
δ) Την ώρα των Μαθηματικών λύσαμε πολλά προβλήματα και επιτέλους
καταλάβαμε τα κλάσματα.
ε) Ο Πέτρος ανυπομονεί για τον αυριανό αγώνα ποδοσφαίρου με τους φίλους του.
στ) Όλου του κόσμου τα παιδιά χρειάζονται αγάπη και φροντίδα.
ζ) Επιτέλους ήρθατε!
2. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με ένα δικό σου αντικείμενο, που θα συνοδεύεται
από ένα κατάλληλο επίθετο, όπως στο παράδειγμα. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις
άρθρα (ο, η, το, ένας, μια, ένα) ή αόριστες αντωνυμίες (κάποιος, μερικές, λίγο
κ.ά.) μαζί με τα επίθετα.
α) Στα γενέθλιά μου φάγαμε μια νόστιμη τούρτα.
β) Η χορωδία τραγούδησε ……………………… ……………………… στη γιορτή.
γ) Κάθε μέρα παίζουμε ……………………… ……………………… στο διάλειμμα.
δ) Έγραψα την αντιγραφή μου με ……………………… ……………………… γράμματα.
ε) Αγοράσαμε ……………………… ……………………… από το βιβλιοπωλείο.
στ) Ζωγράφισα …………………… ……………………… για το διαγωνισμό ζωγραφικής.
Αντικείμενο
Αντικείμενο ενός ρήματος είναι το ουσιαστικό που απαντάει στην ερώτηση τι; ή
ποιον; και είναι πάντα σε πτώση αιτιατική. Κάποιο ρήμα μπορεί να έχει δύο ή
περισσότερα αντικείμενα ή να μην έχει καθόλου αντικείμενο. Ακόμα δύο ή
παραπάνω ρήματα μπορεί να έχουν το ίδιο αντικείμενο.
΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.5
6. Ενότητα 13γ Τα δικαιώματα των παιδιών
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.6
11. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:__________________________________________ 14/4/2013
1. Να συµπληρώσεις τα κενά γράφοντας τα ρήµατα των
παρενθέσεων στο σωστό πρόσωπο του αορίστου και θα µάθεις
για τον άθλο του Ηρακλή µε το λιοντάρι της Νεµέας.
Ο Ηρακλής, πηγαίνοντας στη Νεµέα, ………………………………… (περνάω) από
το ιερό άλσος της πόλης, ………………………………. (κόβω) µια αγριελιά κι απ’
τον κορµό της ……………………………….. (φτιάχνω) ένα βαρύ ρόπαλο. Μετά
…………………………………. (πηγαίνω) κοντά στη φωλιά του λιονταριού κι όταν
εκείνο ………………………….. (φαίνοµαι), το ………………………………… (χτυπώ)
πρώτα µε τα βέλη του. Τα βέλη του …………………………….. (πέφτω) στη γη
χωρίς να το τραυµατίσουν και αµέσως το λιοντάρι …………………………..
(ορµώ) στον Ηρακλή. Εκείνος τότε το ……………………………… (χτυπώ) µε το
ρόπαλο. Το λιοντάρι …………………………… (πονώ) και ………………………………..
(κρύβοµαι) στη φωλιά του. Τότε ο Ηρακλής …………………………. (µαζεύω)
µεγάλες πέτρες, ………………………………. (κλείνω) τη µια είσοδο και
…………………………… (µπήκε) από την άλλη. ……………………………. (Τυλίγω) τα
χέρια του γύρω από το λαιµό του ζώου και το …………………………. (πνίγω).
Μετά ………………………………… (παίρνω) το δέρµα του, το
………………………………. (φορώ) και ………………………………… (γυρίζω) στις
Μυκήνες.
2. Συµπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα.
Εξακολουθητικός
Μέλλοντας
Στιγµιαίος
Μέλλοντας
Συντελεσµένος
Μέλλοντας
θα ορίζω θα ορίσω θα έχω ορίσει
θα ανακαλύπτει ________________________ __________________________
______________________ θα ταιριάξουµε __________________________
______________________ ________________________ θα έχεις διαβάσει
θα τηλεφωνείτε ________________________ __________________________
______________________ ________________________ θα έχουν ακούσει
______________________ θα µιλήσω ______________________
θα πιστεύουµε ______________________ ______________________
θα τυλίγουν ______________________ ______________________
Παλάνης Αθανάσιος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.11
12. 1
1
ΟΟΙΙ ΧΧΡΡΟΟΝΝΟΟΙΙ ΤΤΟΟΥΥ ΡΡΗΗΜΜΑΑΤΤΟΟΣΣ
ΠΠηηγγήή:: 22ddiimm--ttyyrrnnaavv..llaarr..sscchh..ggrr
ΕΕννεεσσττώώττααςς είναι ο χρόνος που φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα
γίνεται αυτή τη στιγµή, στο παρόν δηλαδή.
ΠΠααρρααττααττιικκόόςς είναι ο χρόνος που φανερώνει ότι αυτό που σηµαίνει το ρήµα
γινόταν στο παρελθόν συνέχεια ,δηλ. πολλές φορές.
ΑΑόόρριισσττοοςς είναι ο χρόνος που φανερώνει ότι αυτό που σηµαίνει το ρήµα
έγινε στο παρελθόν µία φορά .
ΜΜέέλλλλοοννττααςς σσττιιγγµµιιααίίοοςς είναι ο χρόνος που φανερώνει ότι αυτό που σηµαίνει το
ρήµα θα γίνει µία φορά στο µέλλον. Σχηµατίζεται µε το µόριο θα.
Μέλλοντας εξακολουθητικός είναι ο χρόνος που φανερώνει πως αυτό που
σηµαίνει το ρήµα θα γίνεται συνέχεια στο µέλλον. Σχηµατίζεται
µε το µόριο θα.
ΠΠααρραακκεείίµµεεννοοςς είναι ο χρόνος που φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα
έχει γίνει στο παρελθόν και τώρα είναι τελειωµένο. Σχηµατίζεται
µε το βοηθητικό ρήµα έχω.
ΥΥππεερρσσυυννττέέλλιικκοοςς είναι ο χρόνος που φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα
ήταν τελειωµένο στο παρελθόν πριν γίνει κάτι άλλο. Σχηµατίζεται
βοηθητικό ρήµα είχα.
ΣΣυυννττεελλεεσσµµέέννοοςς µµέέλλλλοοννττααςς είναι ο χρόνος που φανερώνει πως αυτό που
σηµαίνει το ρήµα θα είναι τελειωµένο στο µέλλον σε µια ορισµένη
στιγµή. Σχηµατίζεται µε τη φράση θα έχω.
...............................................................................................................................
ΟΟΡΡΘΘΟΟΓΓΡΡΑΑΦΦΙΙΑΑ ΚΚΑΑΤΤΑΑΛΛΗΗΞΞΕΕΩΩΝΝ
1.Τα ρήµατα που τελειώνουν σε --ίίζζωω σχηµατίζουν τον αόριστο σε --ιισσαα..
2.Τα ρήµατα που τελειώνουν σε --ώώννωω σχηµατίζουν τον αόριστο σε --ωωσσαα.
3.Τα ρήµατα που τελειώνουν σε --ώώ σχηµατίζουν τον αόριστο σε --ηησσαα..
4.Τα ρήµατα που τελειώνουν σε --ύύζζωω σχηµατίζουν τον αόριστο σε --υυσσαα.
5.Τα ρήµατα που τελειώνουν σε --οοίίζζωω σχηµατίζουν τον αόριστο σε --οοιισσαα.
6.Τα ρήµατα που τελειώνουν σε --εείίζζωω σχηµατίζουν τον αόριστο σε --εειισσαα.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.12
14. 3
3
ΟΟ ΑΑΟΟΡΡΙΙΣΣΤΤΟΟΣΣ ΣΣΤΤΗΗΝΝ ΕΕΝΝΕΕΡΡΓΓΗΗΤΤΙΙΚΚΗΗ ΚΚΑΑΙΙ ΠΠΑΑΘΘΗΗΤΤΙΙΚΚΗΗ ΦΦΩΩΝΝΗΗ
Ονοµατεπώνυµο : ………………………………….. .
Ηµεροµηνία : ……………………………………
Α. ∆ιαλέγω το σωστό τύπο του ρήµατος στις παρακάτω
προτάσεις.
1. Ο ναύτης γύρισε , γυρίστηκε στο νησί του.
2. Η ταινία γύρισε , γυρίστηκε για την τηλεόραση.
3. Οι αγρότες όργωσαν , οργώθηκαν τα χωράφια τους.
4. Τα χωράφια πάει καιρός που όργωσαν , οργώθηκαν.
5. Κράτησα , κρατήθηκα γερά το σκοινί.
6. Κρατήθηκα , κράτησα για να µη παραφερθώ.
7. Έστριψε , στρίφτηκε βιαστικός στη γωνιά.
8. Η κλωστή στρίφτηκε , έστριψε .
9.Έσπρωξα , σπρώχτηκα δεξιά κι αριστερά µε δύναµη.
10.Έσπρωξα , σπρώχτηκα από το µεγάλο πλήθος.
11. Επιτέλους πατήσαµε , πατήθηκε σε στέρεο έδαφος.
12. Το µονοπάτι πατήθηκε , πατήσαµε από χιλιάδες πόδια.
13. Εκείνο το βράδυ τραγούδησαν , τραγουδήθηκαν γλυκά.
14. Οι συνθέσεις τραγουδήθηκαν , τραγούδησαν µε τέχνη.
15. Έξυσες , ξύστηκε το µολύβι σου ;
16. Η γάτα έξυσε , ξύστηκε στο πόδι του τραπεζιού.
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Β. Σχηµατίζω τους αορίστους των παρακάτω ρηµάτων.
Ενεστώτας ενεργητικός αόριστος παθητικός αόριστος
οργώνουν
κρατώ
στρίβει
σπρώχνω
πατούµε
τραγουδούν
ξύνεις
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.14
15. 4
4
καρφώνω
ΝΕΟΕΛ. ΓΛΩΣΣΑ ∆ ΤΑΞΗΣ
ΒΑΣΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ∆ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΝΟΤΗΤ.
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΠΕΡΑΣΕ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ :Προτάσεις του τύπου Υ.Ρ. Ονοµατικό σύνολο,
κεφαλαίο και τελεία..
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ :προτάσεις τύπου Υ. Ρ.
ΣΤΟ ∆ΙΚΟ ΤΟΥΣ ΣΠΙΤΙ :προτάσεις τύπου Υ. Ρ. Ονοµατικό σύνολο.
Τα οµόηχα άρθρα η, οι και οι οµόηχες καταλήξεις
-η, -οι, -ι.
ΟΙ ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΜΑΡΙΝΑΣ :Προτάσεις τύπου Υ. Ρ. Η κατάληξη -ες των
ισοσύλλαβων και ανισοσύλλαβων ουσιαστικών στον πληθυντικό.
Η ΜΑΓΙΑ :Προτάσεις κρίσης και ερωτηµατικές τύπου Υ. Ρ. Το ερωτηµατικό και
.η παύλα στο διάλογο.
ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ :Προτάσεις τύπου Υ. Ρ. Το αόριστο άρθρο
ένας, µία, ένα και οι αόριστες αντωνυµίες κάτι, καθένας, κανένας, κάποιος,
µερικοί, που χρησιµοποιούνται όπως το αόριστο άρθρο.
ΤΑ Α∆ΕΡΦΙΑ ΜΟΥ :Προτάσεις τύπου Υ. Ρ. Η προσωπική αντωνυµία ως υποκείµενο.
ΜΑΝΑ ΚΑΙ ΠΑΙ∆Ι :Προτάσεις τύπου Υ. Ρ. Ρήµατα σε -ω και -µαι.
ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΗΤΕΡΑ :Προτάσεις τύπου Υ. Ρ. ∆ιάκριση των ρηµατικών καταλήξεων -
µε ,-µαι.
ΟΙ ΓΕΡΑΝΟΙ ΤΟΥ ΙΒΥΚΟΥ :Επαναληπτικό 1.Α
Ο ΧΩΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΓΓΟΥΡΙΑ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Α.
ΑΜΑ∆ΡΥΑ∆ΕΣ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Α όπου το Α είναι έναρθρο ή χωρίς άρθρο.
Ορθογραφία του άρθρου το(ν),τη(ν),τις, ένα(ν).
ΜΕΝΙΠΠΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΟΝΤΑΣ :Προτάσεις επιθυµίας τύπου Υ.Ρ.Α.
ΤΟ ΠΑΤΡΙΚΟ ΣΠΙΤΙ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Α. Οι αντωνυµίες ως αντικείµενα.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Α. Μεταβατικά και αµετάβατα ρήµατα σε -
ίζω και -ώνω. Οι καταλήξεις -ει και -ται.
ΜΗ ΣΤΑΞΕΙ ΤΟΥ ΓΑΙ∆ΑΡΟΥ Η ΟΥΡΑ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Α. Αρσενικά
ουσιαστικά σε -ος που κατεβάζουν τον τόνο ή όχι στη γενική και την αιτιατική του
ενικού και του πληθυντικού.
ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΟΥ ΒΑΛΤΟΥ :Επαναληπτικό 1.Β
Ο ΜΠΑΡΜΠΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ :Σηµεία στίξης ,ενωτικό,
στα προτακτικά και το συλλαβισµό. ∆ιάκριση ενωτικού και παύλας.
ΣΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΜΟΥ ΤΗΝ ΑΥΛΗ :Η απόστροφος σε λέξεις µε έκθλιψη, αφαίρεση
και αποκοπή.
ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ :Κύρια ονόµατα εθνικά προσώπων, έργων τέχνης, πόλεων, βουνών,
ποταµών κλπ.
ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ :Κύρια ονόµατα προσώπων, πόλεων, χωρών.
Ο ΝΤΑΚΟΣ :Κύρια ονόµατα βαφτιστικά, εθνικά, ηµερών, γιορτών κλπ.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.15
16. 5
5
Ο ΜΠΑΡΜΠΑ ΙΩΣΗΦ :Συλλαβισµός δύο ανόµοιων συµφώνων.
Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΕ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΟΥ :Αλφαβητική κατάταξη λέξεων µε βάση
τα δύο πρώτα γράµµατα.
ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ :Επαναληπτικό 1.Γ.
∆ΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
ΣΤΟ Ο∆ΟΝΤΟΓΙΑΤΡΕΙΟ :Παρατακτικά σύνθετα.
ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ∆ΙΑΣΤΗΜΑ :Σύνθετα µε αχώριστα µόρια και προθέσεις.
ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ :Προσδιοριστικά σύνθετα.
ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ :Παραγωγή, υποκοριστικά και µεγεθυντικά.
Ο ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ :Παραγωγή :ουσιαστικά από ρήµατα.
Ο ∆ΡΙΜΑΚΟΣ :Παραγωγή ρηµάτων από ονόµατα.
ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΗ :Επαναληπτικό 2.Α.
ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΚΛΟΤΕΡ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Κ.
ΤΑ ΠΕΝΤΟΒΟΛΑ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Κ µε απόλυτα και τακτικά αριθµητικά σαν
κατηγορούµενα.
ΤΟ ΓΛΑΣΤΡΑΚΙ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Κ µε το ουσιαστικό και την αντωνυµία σαν
κατηγορούµενο.
ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΠΗΛΙΑ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Κ. µε εµπρόθετο προσδιορισµό
σαν κατηγορούµενο.
Ο ΤΡΑΓΟΥ∆ΙΣΤΗΣ :Μετατροπή προτάσεων Υ.Ρ.Κ σε Υ.Ρ.Α ή Υ.Ρ.
ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΣΟΦΟΥ :Επαναληπτικό 2.Β.
ΤΑ ΠΕΡ∆ΙΚΟΠΟΥΛΑ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Α.Α.
ΤΟ ΣΤΑΡΙ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΣΑΝ ΑΜΥΓ∆ΑΛΟ :Προτάσεις τύπου Υ.Ρ.Α.Α µε την
αντωνυµία στη γενική σαν άµεσο αντικείµενο.
Η ΘΑΛΑΣΣΑ :Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ :Τα οµόηχα άρθρα της,τις,τον,των.
Η ΘΑΛΑΣΣΑ:Η ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ :Ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε -ιµο,-σιµο,-
ξιµο,-ψιµο,-µα.
ΣΑΝ ΤΟ ΑΛΑΤΙ :Η γενική των παροξύτονων και προπαροξύτονων ουσιαστικών.
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ :Η γενική των παροξύτονων και προπαροξύτονων ουσιαστικών.
ΟΡΕΙΝΗ ΕΦΕΣΟΣ :Επαναληπτικό 2.Γ.
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ :Ο ενεστώτας και ο παρατατικός των ρηµάτων της β΄συζυγιας.
Ο ∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ :Ορθογραφία των καταλήξεων
-ησα, -ησες,-ησε, κλπ.
Ο ∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ :Ορθογραφία του αορίστου ,όταν
το θέµα είναι ίδιο µε του ενεστώτα.
EXETE ∆ΕΙ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ∆ΡΟΜΟ :Παθητικός αόριστος µε καταλήξεις σε
-ηκα,-ηκες,-ηκε,-ήκαµε,-ήκατε,--ηκαν.
Ο ΤΣΙΝ-ΤΣΙ ΚΑΙ ΤΑ ΓΟΥΡΟΥΝΟΠΟΥΛΑ :Οι χρόνοι των ρηµάτων.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.16
17. 6
6
Ρήµατα σε -αινώ, -ενώ, -άγω, -έρνω.
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΣΥΝΑΥΛΙΑ :Μετατροπή της σύνταξης από ενεργητική σε παθητική και αντ.
ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ :Ορθογραφία των καταλήξεων
-µαι,-σαι,ται,-νται των ρηµάτων.
ΑΡΜΑΤΟ∆ΡΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ :Ορθογραφία των οµόηχων
καταλήξεων -ται, και -τε.
ΠΟΙΟΣ ΘΑ ∆ΕΣΕΙ ΤΟ ΜΟΣΧΑΡΙ :Επαναληπτικό 3.Α.
ΧΕΙΜΩΝΑΣ :Επαυξηµένες προτάσεις µε αριθµητικά επίθετα απόλυτα και τακτικά.
Ο ΦΙΛΟΣ ΜΟΥ Ο ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ :Επαυξηµένες προτάσεις µε επιθετικούς
προσδιορισµούς ουσιαστικών. Η γενική προπαροξύτονων επιθέτων.
Ο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΟΣ:Η ΓΝΩΡΙΜΙΑ :Επαυξηµένες προτάσεις µε επιθετικούς
προσδιορισµούς ουσιαστικών. Επίθετα σε -αιος.
Ο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΟΣ:Η ΕΚΠΛΗΞΗ :Επαυξηµένενες προτάσεις µε
κατηγορηµατικούς προσδιορισµούς ουσιαστικών.
ΤΟ ΤΣΑΚΙΣΜΕΝΟ ∆ΕΝΤΡΑΚΙ :Κατ σε -ύτερος και -ότερος, χρήση του παρά.
∆ΙΨΑ ΓΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ :Επαυξηµένες προτάσεις µε ετερόπτωτους προσδιορισµούς
ουσιαστικών.
Ο ∆ΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ :Επαναληπτικό 3.Β.
ΤΟ ΜΠΟΛΙΑΣΜΑ :Επαυξηµένες προτάσεις µε ετερόπτωτους προσδιορισµούς.
ΤΑ ∆ΕΚΑΤΕΣΣΕΡΑ ΠΑΙ∆ΙΑ :Επαυξηµένες προτάσεις µε τοπικούς προσδιορισµούς.
ΤΟ ΡΟΛΟΙ :Επαυξηµένες προτάσεις µε τροπικούς προσδιορισµούς.Μετιχές σε
-ώντας, και -οντας.
Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΗ∆ΟΝΙ :Επαυξηµένες προτάσεις µε προσδιορισµούς
άρνησης,δισταγµού,βεβαίωσης.
ΚΑΠΩΣ ΑΡΓΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΕ :Επαυξηµένες προτάσεις µε προσδιορισµούς
αιτίας,σκοπού,αποτελέσµατος.
∆ΡΟΜΟΙ ΚΑΘΑΡΟΙ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΜΕΝΟΙ :Επαυξηµένες προτάσεις µε
επιρρηµατικούς προσδιορισµούς επιθέτων και επιρρηµάτων.
ΑΝΕΚ∆ΟΤΑ :Επαυξηµένες προτάσεις µε επιρρηµατικούς προσδιορισµούς
ουσιαστικών.
ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ :Επαναληπτικό 3.Γ.
ΤΟ ΠΑΡΑΓΑ∆Ι:ΤΟ ΡΙΞΙΜΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΑ∆ΙΟΥ :Επιφωνηµατικές προτάσεις
λύπης, πόνου, παρακίνησης, χαράς, επιθυµίας, ευχής.
ΤΟ ΠΑΡΑΓΑ∆Ι:ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΘΟ :Σύνθετες προτάσεις µε περισσότερα
από ένα κατηγορούµενα..Χρήση του κόµµατος στο ασύνδετο σχήµα..
ΤΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ :Σύνθετες λέξεις µε δύο υποκείµενα.
ΤΟ ∆ΕΙΛΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ :Χρήση του πού και του πώς και διάκρισή τους
από το που και το πως.
Ο ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΑΣ ΚΥΡΙΟΣ ΤΑΛΠΑΣ :Ελλειπτικές προτάσεις.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.17
18. 7
7
ΤΡΑΓΟΥ∆Ι ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ :Κανονικη σειρά των όρων της πρότασης.
ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΛΙΜΝΙΑ :Επαναληπτικό 3.∆.
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΑΝΟΙΞΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ :Κυριολεξία και µεταφορά.
Ο ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ :Παροµοίωση.
ΒΡΕΜΕΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΞΕΡΑ :Συνώνυµα και ταυτόσηµα.
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΕ ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΟ ΜΠΛΟΥΜ ΜΠΛΟΥΜ :Συντοµογρ.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΠΕΣΤΑΛΟΤΣΙ :Προτάσεις µε το ας (προτροπή, συγκατάθεση,
ευχή, αδιαφορία, εναντίωση.)
ΠΡΟΣΕΥΧΗ :Προτάσεις µε το να ως ευχετικό, δυνητικό, ερωτηµατικό.
Ο ΗΛΙΟΣ ΜΕ ΤΑ ΚΡΟΣΣΙΑ :∆υνητική οριστική.
Η ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΓΑΡΙ∆ΑΣ :Επαναληπτικό 4.Α.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΝΤΑΤΟ :Παραγωγή, ρηµάτων από επίθετα, από ρήµατα και από
άκλιτα.
ΤΟ ΚΑΠΝΟΧΩΡΙ :Παραγωγή επιθέτων από ουσιαστικά, σε -ερός,-ης,-άρης.
ΤΟ ΨΑΡΕΜΑ ΤΟΥ ΑΣΤΑΚΟΥ :Παραγωγή επιθέτων από ρήµατα. Καταλήξεις σε -
τικός και -τος .
ΣΤΑ ΓΑΛΑΝΑ ΜΠΟΥΓΑΖΙΑ :Σχήµα κύκλου.
ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΜΕ ΤΟ ΛΑΣΤΙΧΟ :Οικογένειες λέξεων.
Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ :Σύνθεση µε αντικειµενικά σύνθετα.
ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΑΙ ΑΛΚΑΝ∆ΡΟΣ :Σύνθεση µε κτητικά σύνθετα.
Η ΣΠΙΘΑ ∆ΕΝ ΕΣΒΗΣΕ :Επαναληπτικό 4.Β.
ΟΙ ΧΗΝΕΣ :Ασύνδετες προτάσεις,ασύνδετο και πολυσύνδετο σχήµα.
Η ΜΑΝΑ :Η παράγραφος .
ΚΑΘΕΝΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ :Παρατακτική σύνδεση κύριων προτάσεων µε και,
αλλά,µα,ή.
ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΧΕΛΙ∆ΟΝΙ :Υποτακτική σύνδεση προτάσεων µε
ότι,πως,που,µήπως,µη(ν).
ΟΙ ΜΕΤΑΞΟΣΚΩΛΗΚΕΣ :Υποτακτική σύνδεση µε όταν ,µόλις ,γιατί ,επειδή.
Η ΧΡΥΣΟΜΥΓΑ :Επαναληπτικό 4.Γ.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.18
19. 8
8
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :……………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :……………………………………………………
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ
Ο Χρόνης ξοδεύει πολλά χρήµατα.
........................................................................................................................
Η Ασπασία µουτζουρώνει τους τοίχους.
.......................................................................................................................
Ο παραγωγός ζυγίζει τα καρπούζια.
.......................................................................................................................
Οι µαθητές διαβάζουν τα βιβλία.
.......................................................................................................................
Οι αγρότες οργώνουν τα χωράφια.
.......................................................................................................................
Ο ∆ηµοσθένης φόρεσε τη µπλούζα του.
.......................................................................................................................
Ο αδερφός µου σκουπίζει τον καθρέφτη.
.......................................................................................................................
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ
Τα πουλαράκια γεννήθηκαν από τη φοράδα.
............................................................................................................................
Ο τοίχος χτίστηκε από τους µαστόρους.
............................................................................................................................
Τα δέντρα κόπηκαν από τους ξυλοκόπους.
............................................................................................................................
Τα λουλούδια φυτεύτηκαν από τον κηπουρό.
............................................................................................................................
Τα βιβλία διαβάζονται από τους µαθητές.
............................................................................................................................
Το δάσος φυλάγεται από τον δασοφύλακα.
............................................................................................................................
Οι βελανιδιές προστατεύονται από τις Νύµφες.
............................................................................................................................
Ο Γιώργος φοβήθηκε από το σκοτάδι.
............................................................................................................................
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.19
20. 9
9
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :…………………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :………………………………………………………….
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΡΗΜΑΤΩΝ . ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ -ΜΑΙ , -ΜΕ
Καταλήξεις ενεστώτα της παθητικής φωνής.
-οµαι, -εσαι, -εται, -όµαστε, -εστε, -ονται.
ΑΣΚΗΣΗ :Να κλίνεις τον ενεστώτα των παρακάτω ρηµάτων :
στέκοµαι, έρχοµαι, κάθοµαι, χαίροµαι
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
στέκοµαι έρχοµαι κάθοµαι χαίροµαι
…………. …………… …………….. …………………
…………. …………… …………….. …………………
…………. …………… …………….. …………………
…………. …………… …………….. …………………
…………. …………… ……………. …………………
ΑΣΚΗΣΗ :Να συµπληρώσεις τις καταλήξεις των ρηµάτων µε -ται ή -τε
Το δάσος προστατεύε___ από τους δασοφύλακες.
Η νοσοκόµα περιποιεί____ τον άρρωστο.
Μην αγοράζε_____ ακατάλληλα τρόφιµα.
Συγχαρητήρια! Μας χαρίσα_____ πολύ µεγάλη χαρά.
Αγαπά_____ τα ζώα.
Αυτή η ζέστη δεν υποφέρε______.
Προπορεύε______ ένα σπαρτιατικό άρµα.
Πρέπει να κερδίσε______ γιατί αξίζε______ τη νίκη.
Η απεργία συνεχίζε_____ για δεύτερη µέρα.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.20
21. 10
10
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΤΑΞΗ :∆
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………………………..
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :…………………………………………………………………
Α. Να αναγνωρίσεις και να υπογραµµίσεις τα ρήµατα στο παρακάτω κείµενο.
Αυτή τη στιγµή οι φωνές του πλήθους δυναµώνουν και τα πρώτα άρµατα µπαίνουν
στον ιππόδροµο. Παίρνουν τις θέσεις τους στα µικρά οικήµατα της αφετηρίας.
Μόλις τα δέκα τέθριππα κρύφτηκαν µέσα στα σπιτάκια, δόθηκε το σήµα της
εκκίνησης.
Β. Να αναγνωρίσεις και να υπογραµµίσεις τα επίθετα στο παρακάτω κείµενο.
Οι ηνίοχοι, ντυµένοι µε µακριούς, άσπρους χιτώνες, τινάζουν τα χαλινάρια και
µαστιγώνουν τα περήφανα ζώα. Ακολουθούν µια κυκλική διαδροµή, προσπαθώντας
να πάρουν την κλειστή στροφή όσο πιο γρήγορα µπορούν. Προπορεύεται ένα
σπαρτιατικό άρµα µε σκούρα, καστανά άλογα.
Γ. Να γράψεις τα επίθετα στα τρία γένη.
κατάλευκο, σκυφτή, κρύο, έρηµοι, υγρή, άξια, ιστορική
αρσενικό γένος θηλυκό γένος ουδέτερο γένος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.21
22. 11
11
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………………………..
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :…………………………………………………………………
Α. Συµπληρώνω µε τις καταλήξεις -ται , τε.
Το σπίτι αυτό που χτίζε........ πιο κάτω απ’ ό,τι έµαθα πουλιέ........πολύ φτηνά.
Αν έχε...... σκοπό να το αγοράσε....... πρέπει να βιαστεί........ γιατί σίγουρα
περιµένουν πολλοί αγοραστές. Θα κατοικήσε.... αµέσως ή αν θέλε......
µπορεί....... να το νοικιάσε....... σε κάποιον που ενδιαφέρε...... να νοικιάσει ένα
καλό και καινούριο σπίτι. Σας το ξαναλέω :Να το αγοράσε....... και να είστε
σίγουροι πως δε θα το µετανιώσε..........
Β. Κλίνω τον ενεστώτα των παρακάτω ρηµάτων.
δέχοµαι δανείζοµαι έρχοµαι χάνοµαι
Γ. Γράφω τα αριθµητικά στα τρία γένη.
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
700
800
900
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.22
23. 12
12
ΤΑ ΠΡΟΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
ΤΑΞΗ :……………………………………………………………………………
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :………………………………………………………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :…………………………………………………………………
Τα προπαροξύτονονα επίθετα δεν κατεβάζουν τον τόνο στη γενική
πτώση του ενικού και του πληθυντικού αριθµού.
Τα προπαροξύτονα ουσιαστικά , όταν δεν είναι πολυσύλλαβα, κατεβάζουν µία
συλλαβή τον τόνο στη γενική του ενικού και του πληθυντικού αριθµού. Τα
παραδοσιακά ουσιαστικά δεν κατεβάζουν τον τόνο στη γενική.
Να γράψεις στη γενική του ενικού και του πληθυντικού αριθµού τις παρακάτω
φράσεις.
ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤ.
Ο τίµιος άνθρωπος
Το επικίνδυνο φάρµακο
Το κίτρινο δάπεδο
Το ξύλινο κάγκελο
Ο άγνωστος πόλεµος
Ο όµορφος ευκάλυπτος
Ο έξυπνος µάστορας
Ο δύσκολος ανήφορος
Ο θερµόαιµος φίλαθλος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.23
24. 13
13
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
ΤΑΞΗ : ∆
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :……………………………………………………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :……………………………………………………….
1. Να συµπληρώσεις µε το κατάλληλο επίθετο τις παρακάτω προτάσεις
Ο ιππότης φόρεσε µια ……………….. πανοπλία και βγήκε από τον ……………
πύργο. Ανέβηκε πάνω στο ………………άλογό του και άρχισε να καλπάζει προς
τα …………………… χωράφια. Ο ……………… ήλιος τον έκαιγε. Ξαφνικά είδε
από µακριά ένα ………………….. σύννεφο σκόνης. Σκέφτηκε πως ήταν οι εχθροί
και ετοιµάστηκε να πολεµήσει.
2. Να συµπληρώσεις µε το κατάλληλο ουσιαστικό τις παρακάτω φράσεις
Ο περήφανος …………………….
Ο γενναίος ……………………….
Τα χριστουγεννιάτικα ……………………….
Ο µεσηµεριάτικος ………………….
Η επικίνδυνη ……………………….
Το γλυκό ………………………….
Η χαρούµενη ……………………..
Ο πυκνός ………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.24
25. 14
14
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΤΑΞΗ :…………………………………………………..
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………………………..
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :………………………………………………….
ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ -ΜΕΝΟΣ, -ΜΕΝΗ, -ΜΕΝΟ
Α. Να ξεχωρίσεις τα επίθετα και τις µετοχές στο παρακάτω κείµενο.
Ακουµπισµένος στο παράθυρο έβλεπα τον συννεφιασµένο ουρανό. Τα βαριά
σύννεφα ετοιµάζονταν να ποτίσουν τη γη. Σε λίγο ξέσπασε µια δυνατή µπόρα.
Τα διψασµένα χωράφια ρούφηξαν το νερό. Οι άνθρωποι κυνηγηµένοι από την
ξαφνική βροχή έτρεχαν να προφυλαχτούν κάτω από τα τσιµεντένια µπαλκόνια.
ΕΠΙΘΕΤΑ ΜΕΤΟΧΕΣ
Β. Να υπογραµµίσεις τα ρήµατα στο παρακάτω κείµενο.
Μπροστά ο κύριος πίσω ο Φόρτης, δρόµο παίρνουν, δρόµο αφήνουν, φτάνουν σ'
ένα κατάστηµα. Ώσπου να φτάσουνε, κάθε τόσο ο κύριος γύριζε και κοίταζε τον
Φόρτη αν τον ακολουθά και ολοένα του χαµογελούσε.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.25
26. 15
15
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΤΑΞΗ :……………………………………………………………………….
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :…………………………………………………..
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :………………………………………………………….
*Επίθετα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν τι λογής είναι το ουσιαστικό.
Τα επίθετα έχουν τρία γένη. Αρσενικό, θηλυκό, ουδέτερο.
Α. Συµπληρώνω µε τα επίθετα τις προτάσεις.
Ο χειµώνας περπατάει στους ……………… δρόµους. Έχει στους ώµους του
το …………………. σάλι. Η ……………. στέγη στάζει στις πλάκες. Οι δρόµοι
έχουν µουσκέψει από την ……………….. βροχούλα .Πάνω στους ………………
ευκαλύπτους κρέµονταν οι ……………. φωλιές των ανυφαντών.
Β. Γράφω στη γενική τις φράσεις.
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ
Ο τίµιος άνθρωπος ……………………………………..
Ο άξιος δάσκαλος ……………………………………..
Ο νότιος άνεµος ……………………………………..
Το σύγχρονο καθαριστήριο ……………………………………..
Τα επικίνδυνα φάρµακα ……………………………………..
Ο γιγάντιος ευκάλυπτος ……………………………………...
Γ. Αντιστοιχίζω τα επίθετα µε την ίδια περίπου σηµασία.
σηµαντικός ωραίος
στερνός σπουδαίος
όµορφος τελευταίος
τολµηρός αρχαίος
σίγουρος θαρραλέος
παλιός βέβαιος
∆. Σχηµατίζω τα παραθετικά σε -ύτερος και -ότερος
ψηλός -………………………………………………..
µεγάλος-………………………………………………
πλατύς-……………………………………………….
κοντός-……………………………………………….
σκληρός-………………………………………………
ωραίος-………………………………………………..
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.26
27. 16
16
ΑΣΚΗΣΗ ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
ΤΑΞΗ :………………………………………………………………………
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :……………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :…………………………………………………………...
Επιρρήµατα είναι οι άκλιτες λέξεις που φανερώνουν χρόνο, τόπο, τρόπο, ποσό.
Τα επιρρήµατα που φανερώνουν χρόνο απαντούν στην ερώτηση "πότε ;"
Τα επιρρήµατα που φανερώνουν τόπο απαντούν στην ερώτηση "πού;"
Τα επιρρήµατα που φανερώνουν τρόπο απαντούν στην ερώτηση "πώς ;"
Τα επιρρήµατα που φανερώνουν ποσό απαντούν στην ερώτηση "πόσο ;"
ΕΡΓΑΣΙΑ
Στις παρακάτω προτάσεις να βρεις τα επιρρήµατα ή τις επιρρηµατικές φράσεις.
Όταν βρεις τα ζητούµενα ,υπογράµµισέ τα.
Πήγαν στο χωράφι πρωί πρωί. Ύστερα έστειλε και φώναξε τα παιδιά. Ο µπαρµπα-
Ιωσήφ απόθεσε καταγής το µάτσο µε τα κλαδιά. Σε λίγο πήρε ευγενικά το µπόλι
και το τοποθέτησε στη σχισµή του δέντρου.
Ο Βασίλης µένει από κάτω. Βρήκα εύκολα το σπίτι σας. Ο Γιάννης τρέχει γρήγορα.
Θα µείνεις καιρό εδώ; Χτες πήγαµε εκδροµή. Ο Κώστας τρώει λαίµαργα.
Αυτή η βλάβη διορθώνεται εύκολα. Σχεδόν πάντα κοιµάµαι µπρούµυτα. Τους είπε
σύντοµα το σχέδιό του. Το πρωί σηκώνοµαι νωρίς.
Έβαλα τα ρούχα µου και βγήκα έξω. Μας ξύπνησαν νυχτιάτικα. Έκαναν φασαρία
το µεσηµέρι. Ταξίδεψα χειµώνα καιρό. Έβρεχε ολονυχτίς. Έβαφε οληµερίς. Μιλάει
χαρούµενα. Έτσι θα πετύχεις. ∆ουλεύει προσεχτικά. Του µίλησε απότοµα.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.27
28. 17
17
ΚΑΠΩΣ ΑΡΓΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΕ
ΤΑΞΗ :………………………………………………………………………
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :……………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :…………………………………………………………...
( Προσδιορισµοί αιτίας, σκοπού, αποτελέσµατος.)
1. Βάζω σε σωστή σειρά τις λέξεις.
λόγο, χωρίς, σοβαρό, θύµωσες ………………………………………………
να µείνω,να βγω, παρά, προτιµώ ………………………………………………
ένα, από, θα, σας, φέρω, δώρο ………………………………………………
µου, κατά, έπεσε, πάνω ………………………………………………
2.Γράφω τις προτάσεις στον πληθυντικό αριθµό.
Έβαλα τα παπούτσια µου και βγήκα έξω. ……………………………………………...
∆ιάβασα τα µαθήµατά µου. ………………………………………………
Το πρωί σηκώνοµαι νωρίς. ……………………………………………….
Αδικείς τον άλλο. ………………………………………………..
Τιµωρείς τον εαυτό σου. ……………………………………………….
Μπορείς να έρθεις. ……………………………………………….
Αργείς πολύ. ………………………………………………..
Καπνίζεις πολύ. ………………………………………………..
3.Γράφω τις προτάσεις στο παρελθόν και στο µέλλον.
∆ένω το σκύλο. ………………………………………………..
Ντύνω το µωρό. ………………………………………………...
Λύνω την άσκηση. ………………………………………………...
Πλένω τα ρούχα. …………………………………………………
Βάφω το σπίτι. …………………………………………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.28
29. 18
18
ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΤΑΞΗ : ∆
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :……………………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :……………………………………………………………
1.Βάζω τις λέξεις στη σωστή σειρά, ώστε να βγαίνει νόηµα.
(λόγο,χωρίς,σοβαρό,θύµωσες)
…………………………………………………………………………………………….
(να µείνω,να βγω,παράν προτιµώ)
……………………………………………………………………………………………..
ένα,από,θα, σας,δώρο,φέρω)
…………………………………………………………………………………………….
(µου,κατά,έπεσε,πάνω)
…………………………………………………………………………………………….
2.Μεταφέρω στον πληθυντικό αριθµό τα παρακάτω ρήµατα.
Έβαλα τα παπούτσια µου και βγήκα έξω.
……………………………………………………………………………………………..
Περπάτησα αρκετή ώρα στην ακρογιαλιά.
……………………………………………………………………………………………..
∆ιάβασα τα µαθήµατά µου.
……………………………………………………………………………………………..
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.29
30. 19
19
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΡΗΜΑΤΑ, ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
ΤΑΞΗ : ∆
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :……………………………………………………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :……………………………………………………….
Να βρεις στο παρακάτω κείµενο τα ρήµατα , τα επίθετα και τα επιρρήµατα.
Ο ∆ηµοσθένης φόρεσε την µπλούζα του και άρχισε αργά αργά να λαδώνει τη
σιδερένια αλυσίδα του ποδηλάτου . Η Κατερίνα βιαστικά γυαλίζει τα βρώµικα
παπούτσια της και ο µικρός αδερφός της σκουπίζει τον γυάλινο καθρέφτη. Ο
Φίλιππος έβαλε την κατσαρόλα πάνω στην κουζίνα. Τη χρειάζεται για να βράσει
νερό και να καθαρίσει τα άδεια µπουκάλια .
ΡΗΜΑΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.30
31. 20
20
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗ Ν. ΓΛΩΣΣΑ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:……………………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :……………………………………………………………
ΤΑΞΗ :……………………………………………………………
ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΩ ΤΙΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
Νηστικό αρκούδι ……………………………………………………………..
Τα πολλά λόγια ………………………………………………………………..
Όποιος βιάζεται………………………………………………………………..
Η δουλειά ………………………………………………………………………
Κράτα µε να σε κρατώ ………………………………………………………..
Το καλό το παλικάρι…………………………………………………………..
Όσα δεν φτάνει η αλεπού ………………………………………………………
Κάνε το καλό……………………………………………………………………
Κάλλιο αργά ……………………………………………………………………
Ο ψεύτης και ο κλέφτης……………………………………………………….
Κύλησε ο τέντζερης και ……………………………………………………….
Το’ να χέρι νίβει τ’ άλλο……………………………………………………….
Τον αράπη κι αν τον πλένεις……………………………………………………
Μάρτης γδάρτης ……………………………………………………………….
Η καλή µέρα απ’ το……………………………………………………………..
Άνθρωπος αγράµµατος………………………………………………………….
Όποια δε θέλει να ζυµώσει………………………………………………………
Μάθε τέχνη κι άστηνε………………………………………………………….
Στου κουφού την πόρτα…………………………………………………………
Το γοργόν και ……………………………………………………………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.31
32. 21
21
Να φέξει και να δούµε……………………………………………………………
Ο λύκος στην αναµπουµπούλα ………………………………………………….
Καλύτερα µιας ώρας ελεύθερη ζωή…………………………………………….
Των φρονίµων τα παιδιά…………………………………………………………
Αγάλια αγάλια γίνεται …………………………………………………………
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗ Ν. ΓΛΩΣΣΑ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:……………………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ :……………………………………………………………
ΤΑΞΗ :……………………………………………………………
ΓΡΑΦΩ ∆ΙΠΛΑ ΣΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΤΙΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥΣ
Βλέπε :…………………………………….
∆ηλαδή :…………………………………..
Αριθµός :………………………………….
Ανατολικά :……………………………….
Μίλια :…………………………………….
Κύριος,Κυρία :……………………………
Εκατοστό :………………………………...
Γραµµάρια :……………………………….
∆εσποινίδα :……………………………….
Βορειοδυτικά :…………………………….
Κυβικά :……………………………………
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΣ ΚΑΙ ΦΑΝΕΡΩΝΟΥΝ
ΠΡΟΤΡΟΠΗ , ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ, ΕΥΧΗ, Α∆ΙΑΦΟΡΙΑ, ΕΝΑΝΤΙΩΣΗ.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.32
62. ΛΥΚΕΙΟ ΡΑΦΗΝΑΣ
2011-2012
1ο Λύκειο Ραφήνας
Α΄ Λυκείου
«Ερευνητικές Εργασίες»
Σχολικό Έτος 2011-2012
(Α΄ Τετράμηνο)
ΤΑ ∆ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙ∆ΙΟΥ
ΑΦΡΟΥ∆ΑΚΗΣ ΠΑΡΗΣ
ΑΛΕΞΗ ΚΩΝ/ΝΟΣ
ΒΑΖΟΥΚΗΣ ΠΑΥΛΟΣ
ΜΕΜΟΛΑΡΙ ΤΖΟΥΛΙΟ
ΜΟΥΣΤΑΦΑΙ ΑΡΗΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΙΩΝΗΣ
Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α P R O J E C T
64. Σελίδα 3
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΜΕΡΟΣ 1- ΘΕΩΡHΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ……………………………………………………………………σελ.3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ……………………………………………………………………………σελ.5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
• Ιστορική αναδροµή στην
εξέλιξη των δικαιωµάτων του παιδιού………………………..σελ.6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
• Οι βασικές διεθνείς συνθήκες για τα δικαιώµατα του
παιδιού………………………………………………………….σελ.9
2.1 Οι συµβάσεις ………….………………………………………..σελ.9
2.2 ∆ιεθνή Σύµβαση του Ο.Η.Ε…………………………………....σελ.10
2.2.1 Το περιεχόµενο της σύµβασης …………………………….σελ.10
2.2.2 Η βασική οριοθέτηση ………………………………………..σελ.10
2.2.3 ∆ικαιώµατα που απορρέουν ………………………………..σελ.11
2.2.4 Περιορισµοί των δικαιωµάτων ……………………………...σελ.14
ΜΕΡΟΣ 2- ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
• Τι θα δούµε στο ερευνητικό µερος………………………σελ.15
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
• Έρευνα και ανάλυση…………………………………..σελ.15
4.1 Προσέγγιση των αριθµών………………………………...σελ.15
4.2 Τα γραφήµατα………………………………………………σελ.16
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
65. Σελίδα 4
• Κάτι σηµαντικό για την
Ελλάδα…………………………………σελ.19
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
• Τα αποτελέσµατα των γραφηµάτων…………….σελ.21
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
• Κάτι που µας έκανε εντύπωση………..................σελ.22
ΕΠΙΛΟΓΟΣ…………………………………………………………….ΣΕΛ.24
66. Σελίδα 5
~ΕΙΣΑΓΩΓΗ~
Με αφορµή το νέο µάθηµα project της Α΄ Λυκείου µε θέµα τα
∆ικαιώµατα του Παιδιού θα γνωρίσουµε την ιστορία και τη θέση της
Ελλάδας στα δικαιώµατα του παιδιού.
Βασικός σκοπός αυτής της εργασίας είναι η κατανόηση των
δικαιωµάτων κοινωνικά και ιστορικά καθώς και η κατανοµή διαφόρων
χωρών σε παγκόσµιο επίπεδο όσον αφορά τα δικαιώµατα του παιδιού.
Ερωτήµατα που θα απαντηθούν µέσα από την εργασία είναι :
Το ρόλο των συµβάσεων για την ιστορική διαµόρφωση των
δικαιωµάτων του παιδιού, ποια δικαιώµατα καλύπτει και ποιους
περιορισµούς θέτει.
Τα δικαιώµατα που καταπατώνται στην Ελλάδα σε σχέση µε το
παγκόσµιο επίπεδο.
Ελπίζω µέσα από την εργασία
να γνωρίσετε καλύτερα το θεσµό αυτό.
67. Σελίδα 6
Κεφάλαιο 1 Ιστορική αναδροµή στην εξέλιξης των δικαιωµάτων του
παιδιού
Το παιδί ήταν και εξακολουθεί να είναι σήµερα το πρώτο θύµα στις παραβιάσεις
των δικαιωµάτων του ανθρώπου. Τι έκανε όµως η διεθνής κοινωνία για να περιορίσει τις
παραβιάσεις αυτές;
Οι προσπάθειες για την προαγωγή και προστασία των δικαιωµάτων του παιδιού
χρονολογούνται απ’ τα τέλη του 19
ου
–αρχές του 20
ου
αιώνα. Στα πλαίσια της Κοινωνίας
των Εθνών έγιναν προσπάθειες για την απαγόρευση της εµπορίας των γυναικών και των
παιδιών καθώς και την απαγόρευση της δουλείας και του δουλεµπορίου. Οι πιο
αποτελεσµατικές όµως προσπάθειες ολοκληρώθηκαν στα πλαίσια της ∆ιεθνούς
Οργάνωσης Εργασίας(∆ Ο Ε)σε µια σειρά διεθνών συµβάσεων που περιόριζαν και
συγχρόνως προστάτευαν την εργασία του παιδιού(www.d.o.e.gr)
Η πρώτη διεθνής πράξη, γενικού χαρακτήρα, αφιερωµένη αποκλειστικά στην
προστασία του παιδιού ήταν η ∆ιακήρυξη των δικαιωµάτων του παιδιού που υιοθετήθηκε
στη Γενεύη το 1924, στα πλαίσια της Κοινωνίας των Εθνών. Η διακήρυξη αυτή αφού
αναγνώριζε ότι η ανθρωπότητα οφείλει στο παιδί ό,τι καλύτερο έχει να του δώσει, τόνιζε
ότι υποχρέωση όλων των ανθρώπων και όλων των εθνών είναι να προστατεύσουν το παιδί
µε κάθε τρόπο. Στερηµένη οποιασδήποτε νοµικής δεσµευτικότητας, η ∆ιακήρυξη
αποτελεί το πρώτο διεθνές κείµενο που εισήγαγε βασικές αρχές για την προστασία του
παιδιού στο διεθνή χώρο, προετοιµάζοντας το έδαφος για την <<προοδευτική ανάπτυξη
των διεθνών κανόνων και δεδοµένων, έτσι όπως αργότερα ενσωµατώθηκαν στη
∆ιακήρυξη των δικαιωµάτων του παιδιού του 1959>>.
Μετά τον Β’ Παγκόσµιο πόλεµο, η προστασία των δικαιωµάτων του ανθρώπου έγινε
πλέον επιτακτική. Ο χάρτης του Ο. Η. Ε ενσωµάτωσε στις πρώτες κιόλας σειρές του
<<την πίστη στα θεµελιώδη δικαιώµατα του ανθρώπου και στην αξιοπρέπεια και στην
αξία του ανθρώπου που θα τυγχάνουν σεβασµού απ’ όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους
της γης>>. Εξάλλου, η Οικουµενική ∆ιακήρυξη των δικαιωµάτων του ανθρώπου(Ο ∆∆Α)
απ’ το 1948 κατέγραψε µια σειρά θεµελιωδών δικαιωµάτων και ελευθεριών του
ανθρώπου , δύο απ’ τις οποίες αναφέρονται ειδικά στην προστασία του παιδιού:το άρθρο
25παρ2 που προστατεύει την µητρότητα και την παιδική ηλικία και το άρθρο 26 που