De effectiviteit van blended learning is afhankelijk van een aantal factoren zoals het ontwerp en de didactiek die je bij blended learning inzet. Ik hanteer daarom een stappenplan bij de realisatie van blended learning. In een sessie tijdens de DAS Conferentie Applied Science (Domein Apllied Science) heb ik met de aanwezigen een aantal van deze stappen besproken.

1. Blended learning ontwikkelen:
een stappenplan

2. PROGRAMMA
• Blended learning: ervaringen en effectiviteit
• Stappenplan: doelen
• Modellen blended learning
• Reflectie op bestaand onderwijs
• Praktische didactische keuzen (begin bij wat we weten
wat -bijna altijd werkt )
• Leertechnologieën verkennen

3. Voor 1990
Eind 1995
Leertechnologie: middel, facilitator,
katalysator
Mogelijkheden en risico’s
Verrijking - didactische drama’s
Mijn opvatting over ICT (en leren)

4. HOEVEEL PROCENT VAN JULLIE LEERMATERIALEN,
TOOLS EN DIENSTEN IS ONLINE?
• Minder dan 30%
• Tussen 30 en 40%
• Tussen de 40 en 60%
• Tussen de 60 en 80%
• Meer dan 80%

5. BLENDED LEARNING
• Face-to-face en online onderwijs
• 30% tot 80% van de leermaterialen, tools en
diensten online
• ICT maakt effectief, efficiënt en flexibel leren
mogelijk
• Meerdere typen
SURF, 2015

6. ERVARINGEN

10. BLENDED LEARNING EFFECTIEF….
• Mits zorgvuldige aandacht voor didactiek en ontwerp
• Context (niet alles werkt altijd, P. De Bruyckere)
• Mits zorgvuldig geïmplementeerd
(o.a. professionalisering en ondersteuning)
• Leertechnologie maakt slecht onderwijs niet beter

11. ZORGVULDIG ONTWERPEN EN
ONTWIKKELEN
STAPPENPLAN

12. DEEL 1: GERICHT OP
VISIEONTWIKKELING
• Context (externe invloeden, ‘drijfveren’ )
• Huidige situatie (inclusief issues)
• Doelen te bereiken met blended learning
• Model blended learning
• Wat moet er gebeuren om BL in te voeren?

13. DOELEN

14. DOELEN -> WIJZE WAAROP
WELKE LEERTECHNOLOGIE
WORDT INGEZET

15. Belangrijk
Haalbaar
Te realiseren
met behulp van ICT
Jullie mening?

16. LEERTECHNOLOGIE KAN WERK
DOCENTEN VERSTERKEN (ARNETT, 2018)
• Effectiviteit van docenten vergroten (slim gebruik
multimedia: lerenden onthouden leerstof beter)
• Leertechnologie versnelt werk docenten (automatische
feedback bij voortgangstoetsen).
• Nieuwe benaderingen bij leren toepassen (individuele
leerpaden, voortgang monitoren met automatische
interventies).

17. Elf modellen
blended learning

18. VARIABELEN
• Mate (hoeveel online, 30-80%)?
• Waar online leren? Waar niet? Waarom?
• Voor welk type leeractiviteiten ICT?
• Asynchroon vs synchroon
• Werkplek leren geïntegreerd of separaat

19. KLASSIKAAL ONDERSTEUND
MODEL
Klassikaal
les (met
smartboard of
student
response
systeem)
Opdrachten
inleveren
Materialen
online

20. FLIPPED CLASSROOM MODEL
Online
instructie (bijv.
kennisclips)
Check
(thuis of op
school)
Oefenen,
verwerken,
interactie op
school

21. 3L MODEL
Online leren
(asynchroon)
Online
begeleiding
Werkplek leren
(stage, werk)
F2F begeleiding
Oefenen,
verwerken,
interactie op
school

22. JULLIE ONDERWIJS?
• Mate (hoeveel online, 30-80%)?
• Waar online leren? Waar niet? Waarom?
• Voor welk type leeractiviteiten ICT?
• Asynchroon vs synchroon online?
• Werkplek leren geïntegreerd of separaat?

23. STAPPENPLAN DEEL 2:
ONDERWIJS ONTWIKKELEN
• Wat zijn de leerdoelen/uitkomsten?
• Welke praktische didactische keuzes maak je?
• Welke typen samenhangende leeractiviteiten kies je?
• Welke gereedschappen en bronnen kies je? Waarom?
• Hoe beoordeel je dat?
R
e
f
l
e
c
t
i
e

24. BEGIN EENS MET REFLECTIE
MBV BESCHRIJVINGSKADER

26. PRAKTISCHE DIDACTISCHE
KEUZES

27. Begin bij wat we weten wat werkt
(bijna altijd; Merrill, 2002,
Rosenshine, 2012, https://
www.learningscientists.org/)
Paar voorbeelden

28. 1) Realistische problemen als uitgangspunt van leren

29. Hoe kun je ICT gebruiken om
realistische problemen als startpunt
voor leren te gebruiken?

30. 2) Activeren van studenten (verwerken en doen)

31. Actief ophalen kennis
(voorkennis activeren, retrievel practice)

33. Student response systemen

34. 3) Demonstreren, uitleggen

35. Voordelen
• In eigen tempo instructies kijken
• Vlak voor het toepassen
• Op eigen niveau
• Les meer gebruiken om te oefenen

36. Verrijk video’s met vragen en feedback
(relatie met 2)

37. 4) Laat studenten uitleggen

38. Hoe kun je ICT gebruiken om studenten uit te
laten leggen?

39. Presentatie
Afgebakend
onderwerp
Ongeveer 6 minuten
Script
Starten, pauzeren,
stoppen, publiceren
Goede microfoon
Screencast

40. 5) Laat studenten toepassen (mbv ICT)

41. Zelftest
Effectiviteit afhankelijk
van vaak doen en
feedback

42. LEERTECHNOLOGIEËN
VERKENNEN

43. Foto: Tumisu, Pixabay
Naam leertechnologie
Wat kun je er mee binnen het onderwijs?
(lerenden laten samenwerken, leerstof
oefenen, creëren, voorkennis activeren,
etc).
Wat voegt deze leertechnologie toe?
Nadelen vanuit didactisch oogpunt?
Gebruikersvriendelijkheid lerenden/
docent
Stabiele en betrouwbare leertechnologie?
Kosten
Privacy en veiligheid
Overall oordeel (aanrader)

44. BRUIKBAAR?

45. SAMENVATTEND
• Blended learning: veelzijdig en effectiviteit, mits…
• Verschillende doelen, met gevolgen voor:
• Modellen blended learning (varabelen)
• Hoe gebruik je leertechnologie nu?
• Leertechnologie kan onderwijsprincipes faciliteren (o.a.
activeren, studenten laten uitleggen, feedback)
• Kijk kritisch naar leertechnologieën

46. Vragen?
wilfred@wilfredrubens.com
@wrubens