Workshop 2 - De nije metoade Frysk yn primêr ûnderwiis  (PO) Wim de Boer Yn 2016 komt de nije digitale metoade Frysk foar it pû beskikber. Yn dizze workshop jouwe wy in oersjoch fan de ferskillende learlinen dêr’t skoallen aanst út kieze kinne. Wy litte foarbylden sjen fan hoe’t mei help fan ICT in passend learmiddelenoanbod gearstald wurde kin, ôfhinklik fan it ferlet fan skoallen en de taaldoelen foar it (fak) Frysk. Kongres: Meartalich ûnderwiis, in stap foarút  22 april 2015, Drachten

1. De nije metoade Frysk yn it
primêr ûnderwiis
Wim de Boer - Ate Grijpstra
Idske Bangma – Lisa Boersma
Meartalich ûnderwiis, in stap foarút
22 april 2015

2. in digitale omjouwing
(ynklusyf edukative
games) foar it Frysk

3. Afûk/F.A./Stenden ûndersyk
Wurdearring fan it fak Frysk
en it brûkte lesmateriaal
yn it primêr ûnderwiis

4. Rapportsifers fan learlingen
foar it fak Frysk
• Nederlânsk as thústaal: 6,2
• Frysk as thústaal: 8,3

5. Learlingen
oer it fak Frysk
• 50% fynt it fak Frysk dreech
• Frysktalige learlingen fine it fak wichtich
• Guon learlingen fine it fak net leuk (saai, klinkt
net moai, lessen binne net leuk)

6. Learlingen:
leuke aspekten
fan it fak Frysk
• Faakst neamd: filmkes
• Kreative opdrachten (kleurje, puzzels, spultsjes)
• Leukste materialen: Tsjek, WitWat, Tomke (en it
wurkboek fan Studio F)

7. Learlingen:
minst leuke aspekten
fan it fak Frysk
• Wurdsjes leare, lêze en skriuwe en grammatika
• Te lange filmkes, selsstannich wurkje,
werhelling
• It basisboek fan Studio F

8. Wat soenen learlingen
graach wolle?
• Faakst neamd: spultsjes
• Mear filmkes sjen
• Mear kreative opdrachten
• Gearwurkje / mei-inoar dingen dwaan: aktyf en
boartsjendewei leare
• Gjin ynhâld? Ja: mear skiednis, mear oer Fryske
sporten, mear toetsing (!)

10. Online fragelist
‘Mei iens’ oant ‘Hielendal mei iens’:
• mei kombinaasjegroepen wurkje
• dúdlik wêze oan watfoar leardoel wurke wurdt
• mooglikheden om te differinsjearjen
• aktivearjende wurkfoarmen
• learlinen foar ferskillende learlingen (tink oan: FR/NL-taligen)
• learlingen kinne yndividueel op eigen nivo wurkje oan stavering en tiidwurden
• taalopdrachten mei libbensechte situaasjes
• dosint wol learling optimaal op syn nivo betsjinje
• Frysk ferbine mei oare talen (Ingelsk en Nederlânsk)
• útdaagjende ynternetopdrachten, sa as Webquests
• kreative opdrachten
• ynstruksjefilmkes foar stavering en tiidwurden
• edukative games
• projektûnderwiis

11. Wurkgroepen

12. Wurkgroepen
• Yn elke wurkgroep sitte:
– metoademakkers fan de
Afûk
– kurrikulumekspert
– eksperts fan Cedin en
NHL/Stenden
– twa minsken út it pû
(dosint, taalkoördinator,
direkteur)
• 4 kear in deidiel byinoar
west

14. ûnderbou
middenbou
boppebou
DigiLine
ûnderbou
DigiLine
midden-
&
boppe-
bou
Studio F
digitaal

15. • Tematysk, oanslutend by de Studio F-tema’s
en de metoaden yn de ûnderbou
• Soad materialen yn in digitaal platfoarm
• Lessuggestjes keppele oan taaldoelen
DigiLine
ûnderbou

16. Befrijingsdei
Doarpsfeest
Jierdei
Keningsdei
Sinteklaas
Beroppen
Berte
Deistige rûtines
Famylje en freonen
Iten en drinken
Bisten/Bistetún
Maitiid
Tiid en telle
It waar
Fakânsje
Kompjûter en tablet
Muzyk, dûnsje/sjonge
Sport
Toaniel

20. ûnderbou
middenbou
boppebou
DigiLine
ûnderbou
DigiLine
midden-
&
boppe-
bou
Studio F
digitaal

21. • Op basis fan de tema’s en de
opbou fan Studio F
• Gebrûk meitsjend fan oare
learmiddelen
• Underdiel ‘taalfersoarging’ giet
middels in adaptive game
Studio F
digitaal

23. Subtema:
Groep 5
Subtema:
Groep 6
Subtema:
Groep 7
Subtema:
Groep 8
1. Feest Merke Skoalreiske Jierdei Tradysjes
Spylje in merke
nei oan de hân
fan kaartsjes mei
rollen (sa kin ek
differinsjearre
wurde)
Sweedsk
feestrinspul
Reklamespot
meitsje foar
ferskate
lokaasjes/parken
dêr’tst hinne kinst
mei skoalreiske
(toaniel)
Reklame echt
meitsje en bûten
minsken
ynterviewe; wêr
kinne wy hinne op
skoalreiske en
wêrom?
Sykje op internet
nei sûne
traktaasjes;
meitsje in affysje /
poster; lit se sjen
Resept kieze,
boadskippen
dwaan, traktaasje
meitsje; kin yn in
grutter perspektyf
setten wurde:
traktearje op in
feest (suggestjes
feesten en
resepten jaan)
Ferkiezing: wat is it
moaiste feest? yn
groepkes betinke
hoe’tst dat
presintearje kinst;
kin ek in lokaal feest
wêze, of in feest út
in oar lân; boarnen:
byb en ynternet
(suggestjes jaan)
Ynterview beppe of
… yn de klasse;
freegje nei feestjes
fan doe; betink
fragen

25. Boartsje mei Wat foar spultsje
Klanken (&
letters)
Rymje  In groep wurden en 2 of 3
wurden; set de wurden
dy’t rymje byinoar
Hokker wurd
is it?
 Lit in wurd hearre;
selektearje it wurd datst
hearst
Wurden
Goed
staverje
 Letters ynfolje (f,/v, s/z
oefeningen)
Letterfolch-
oarder
 Meitsje in wurd fan de
letters
Tiidwurden  NL tiidwurd oersette nei FY
Wurdskat  Ferbyn in NL wurd mei it
FY wurd (en oarsom)
Boartsje mei Wat foar spultsje
Sinnen
Diktee  In koarte sin;
selektearje dat
watst heard hast
 In koarte sin; skriuw
de sin op
Wurdfolch-
oarder
 Meitsje in wurd fan
de letters
Betsjutting
Sprekwurden  In omskriuwing fan
in siswize – ferbine
mei de siswize
Ynterferinsjes  Tiidwurd-
folchoarder

28. ûnderbou
middenbou
boppebou
DigiLine
ûnderbou
DigiLine
midden-
&
boppe-
bou
Studio F
digitaal

29. • Midden en boppebou
• Oanslute op de tema’s fan w.o.
• In soad materialen yn de digitale
omjouwing, mei derby
taalaktiviteiten, keppele oan it
ERK
• Didaktyske kaarten foar leararen
en helpkaarten foar de bern
DigiLine
midden-
&
boppe-
bou

40. Jo ideeën?
• Kies in groepke:
– Lisa: Studio F digitaal (mb/bb)
– Idske: DigiLine ûnderbou
– Ate: DigiLine (mb/bb)
• 3 fragen:
– Wat fine jo posityf, wêr wurde jo entûsjast fan?
– Wat snappe jo net?
– Wêr moatte wy om tinke?

41. Meihelpe?
Op ’e hichte
bliuwe?

42. Tank!

44. Basisprincipes voor een hedendaagse
taaldidactiek
• werken vanuit betekenisvolle activiteiten,
authentieke taken
• rijke interactie (veel taalaanbod én veel
kansen om taal te produceren)
• communicatief handelen én erover reflecteren
• motivatie
• uitdaging
• inspelen op verschillen tussen leerlingen
Van den Branden (2010)

45. Oare ynspirearjende oanpakken
• Translanguaging: fleksibel en funksjoneel gebrûk fan meardere talen, gjin
strakke grinzen
• Wurkje mei ‘ankers en rûtines’: Learkrêft bringt wat yn, wat bern ‘grypt’-
belibbingswrâld bern. Rûtine: ‘fertelstoel’, ‘redaksje-oerlis’
• ‘Ontwikkelingsgericht onderwijs’: Vygotsky, Zone van de naaste ontwikkeling :
tema (6 wiken mei aktiviteiten sa as spul, byldzjend, petear)
• Taalfoarming ‘taalrondes’: strukturearre rûntepetearen
• ‘Kansrijke Taal’: 1 learomjouwing yntegraal (taal en wrâldoriïntaasje)
pedagogysk en didaktysk hanneljen
• ‘Verhalend ontwerp/ ‘storytelling’: yntegraal (taal en wrâldoriïntaasje) yn in
trochrinnend ferhaal
• ‘Onderzoeken & ontwerpen:’ eksperimintearje, ûntwerpen fan in produkt,
ûndersyksfraach opstelle
• ‘Ruimte voor leren’: yntervinsje projekt ferbinen fan taal en learen, (2)
projekten p. jier: oriïntearje, ideeën útwurkje, útfiering, presintearje