Proses menender adalah merupakan aspek yang penting dalam industri binaan kerana melalui cara inilah membolehkan pemilihan kontraktor yang berkelayakan dapat dibuat. Proses menender ini biasanya dilakukan oleh pihak klien sendiri atau Perunding yang dilantik.

1. Lampiran DPP B2(b)-1
Institut Kemahiran MARA
Sungai Petani, Kedah
INFORMATION SHEET
PROGRAMME : SIJIL TEKNOLOGI KEJURUTERAAN LUKISAN STRUKTUR
SESSION : SEMESTER : 3A & 3B
CODE/COURSE :
KCS 3052 - BASIC PROJECT
MANAGEMENT
SHEET NO : IS 4
LECTURER : NORAIDA WASHIFA BINTI AHMAD WEEK : W5
TOPIC : UNIT 1 : TENDER
SUB-TOPIC :
1.4 Tendering Process.
1.4.1 Tender Advertisement.
1.4.2 Tender Selection
1.4.3 Tender Acceptance
LEARNING
OUTCOME :
After completing the unit, students should be able to :
a) Describe the tender advertisement
b) Explain the tender selection
c) Explain the tender acceptance
2.4 PROSES MENENDER (TENDERING PROCESS)
Proses menender merupakan tata cara tawaran/tender dijalankan dari
awal hingga akhir dan melibatkan langkah-langkah berikut, iaitu :
I. Iklan tender
II. Jemputan tender
III. Pemilihan tender
IV. Penerimaan tender
Proses menender adalah merupakan aspek yang penting dalam industri
binaan kerana melalui cara inilah membolehkan pemilihan kontraktor yang
berkelayakan dapat dibuat. Proses menender ini biasanya dilakukan oleh pihak
klien sendiri atau Perunding yang dilantik.
Page 1 of 7

2. Lampiran DPP B2(b)-1
2.4.1 IKLAN TENDER (TENDER ADVERTISEMENT)
Iklan tender merupakan kenyataan yang dikeluarkan oleh klien untuk
mempelawa kontraktor menyertai tender bagi melaksanakan projek yang telah
dirancang. Iklan tender dilakukan dengan mempamerkan kenyataan tender
dalam media cetak atau media elektronik.
Dalam iklan tender dinyatakan nama projek yang ditawarkan, kelas
kontraktor dan pecahan kepala serta perkara-perkara lain yang berkaitan dengan
projek yang ditawarkan. Masa dan tempat mengambil borang tender serta tarikh
tender ditutup juga dinyatakan dalam iklan tender.
Terdapat tiga jenis iklan tender yang lazim terdapat dalam akhbar harian
utama iaitu :
a. Iklan tender terbuka
b. Iklan tender terhad
c. Iklan tender prakelayakan
Iklan tender terbuka dilakukan untuk mendapat persaingan yang
maksimum kerana peluang menyertai tender tidak terhad kepada jumlah
kontraktor.
Iklan tender terhad dikeluarkan untuk mempelawa kontraktor daripada
kelas-kelas tertentu sahaja. Persaingan merebut tawaran kurang dan peluang
untuk memperolehi tender agak tinggi.
Iklan tender prakelayakan pula dikeluarkan untuk mempelawa
kontraktor yang telah mengisi borang prakelayakan menyertai tawaran. Tender
ini memerlukan pengalaman, kepakaran, memiliki mesin dan alat terkini serta
kewangan yang kukuh.
Rajah 2.4A, 2.4B dan 2.4C, menunjukkan contoh iklan tender terbuka,
iklan tender prakelayakan dan iklan tender terhad.
JEMPUTAN TENDER (TENDER INVITATION)
Jemputan tender merangkumi proses membaca iklan di media cetak
atau media elektronik dan pengambilan dokumen tender setelah dokumen
dilengkapkan. Kontraktor perlu mendapatkan dokumen tender dalam tempoh
yang ditetapkan oleh klien.
Page 2 of 7

3. Lampiran DPP B2(b)-1
Dokumen tender hendaklah dilengkapkan dengan merujuk kepada
dokumen meja tender. Setelah dilengkapkan, dokumen tersebut hendaklah
dimasukkan ke dalam peti tender yang disediakan oleh klien sebelum tarikh tutup
tender seperti yang telah dinyatakan dalam iklan.
2.4.2 PEMILIHAN TENDER (TENDER SELECTION)
Sebaik sahaja tender ditutup, Jawatankuasa Pembuka Tender akan
bersidang untuk membuka peti tender. Pembukaan peti tender dilakukan oleh
sekurang-kurangnya dua orang pegawai dan seorang daripadanya hendaklah
berjawatan profesional atau daripada kumpulan pengurusan.
Jawatankuasa Pembuka Tender akan menyenaraikan penyertaan
kontraktor mengikut harga yang ditawarkan daripada harga yang paling tinggi
kepada harga yang paling rendah.
Senarai penyertaan dan dokumen tender diserahkan kepada Panel
Penilai Tender atau Pegawai Analisa. Panel Penilai Tender bertanggungjawab
menilai setiap dokumen tender yang diterima. Dokumen tender yang telah
diterima akan disemak dan dianalisis. Setelah dianalisis, Panel Penilai Tender ini
menyediakan laporan dan memberi cadangan untuk mempertimbangkan
kontraktor yang layak dipilih.
Laporan ini diserahkan kepada Lembaga Perolehan atau Lembaga
Tender untuk membuat pemilihan. Penilaian ke atas tender kerja dijalankan
dalam dua peringkat, iaitu :
a. Penilaian Peringkat Pertama
b. Penilaian Peringkat Kedua
a. PENILAIAN PERINGKAT PERTAMA
Penilaian peringkat pertama dilakukan ke atas tender terendah
sehingga beberapa tender dalam lingkungan harga yang munasabah. Pada
peringkat ini tender perlu memenuhi syarat-syarat berikut :
i. Kesempurnaan Tender
Tender mesti lengkap dan bebas daripada aspek kecacatan dari
segi undang-undang. Tender hendaklah sempurna dan
munasabah serta mematuhi amalan biasa peraturan tender.
Page 3 of 7

4. Lampiran DPP B2(b)-1
ii. Kedudukan Kewangan Yang Memuaskan
Kontraktor hendaklah mengemukakan bukti bahawa mereka
mempunyai kedudukan kewangan yang memuaskan untuk
melaksanakan projek.
iii. Prestasi Kerja Semasa Yang Memuaskan
Kontraktor tidak boleh mempunyai rekod kerja yang buruk
sebelum ini seperti memperoleh laporan prestasi buruk, gagal
menyiapkan projek atau menghadapi tindakan penamatan kerja.
Kontraktor yang tidak mematuhi syarat tender di atas akan gagal menurut
penilaian peringkat pertama dan tidak layak diberi pertimbangan seterusnya.
b. PENILAIAN PERINGKAT KEDUA
Penilaian peringkat kedua hanya dibuat ke atas beberapa tender yang
lulus penilaian peringkat pertama. Kriteria berikut digunakan bagi menentukan
tender yang paling layak untuk dipertimbangkan :
i. Harga Tender
Harga tender yang dikemukakan oleh kontraktor akan
dibandingkan dengan anggaran jabatan yang disediakan oleh
Juruukur Bahan. Anggaran jabatan hendaklah terlebih dahulu
dipastikan kewajarannya.
ii. Pengalaman
Pengalaman merupakan aspek penting untuk dinilai dalam
peringkat kedua. Jika harga tender yang dinyatakan oleh
kontraktor adalah rendah, kontraktor perlu memiliki rekod kerja
yang cemerlang dalam menyiapkan projek serupa sebelum ini.
iii. Prestasi Kerja Semasa
Kerja semasa ialah projek lain yang belum disahkan siap pada
tarikh tutup tender. Prestasi kerja semasa kontraktor akan
dikategorikan seperti berikut :
Cemerlang – Pencapaian kemajuan sebenar melebihi jadual
perancangan
Memuaskan – Pencapaian kemajuan sebenar mencapai
perancangan @ lewat drpd jadual perancangan.
Page 4 of 7

5. Lampiran DPP B2(b)-1
Penilaian prestasi kerja semasa hendaklah berdasarkan laporan
daripada Pegawai Penguasa (P.P) atau Jurutera yang menyelia
projek tersebut.
iv. Kakitangan Teknikal
Faktor ini dinilai berasaskan kepada bilangan kakitangan teknikal
yang mencukupi berbanding dengan bilangan “Anggaran
Keperluan Minimum” kakitangan teknikal yang perlu untuk
menjalankan projek dengan memuaskan.
v. Loji Kuari dan Kilang
Sekiranya kakitangan teknikal kurang daripada yang ditetapkan
oleh “Anggaran Keperluan Minimum” tetapi kontraktor didapati
mempunyai kuari, kilang dan sebagainya yang menyokong harga
tendernya, maka kontraktor tersebut boleh dipertimbangkan.
Kesemua analisis dan penilaian dimasukkan ke dalam laporan
tender untuk dikemukakan kepada Panel Penilaian Tender untuk
dibuat pertimbangan.
2.4.3 PENERIMAAN TENDER (TENDER ACCEPTANCE)
Sejurus proses pemilihan tender selesai, kontraktor yang layak akan
dianugerahkan tender. Serentak dengan itu, surat penerimaan tender akan
dikeluarkan kepada kontraktor yang berjaya. Surat ini mengandungi butir-butir
tentang kontrak, harga tender, tarikh mula kerja, jumlah wang cagaran serta
polisi insurans yang perlu diambil.
Kontraktor tersebut perlu menyerahkan semula surat setuju terima dalam
tempoh yang ditetapkan oleh klien. Selepas itu, perjanjian atau kontrak akan
ditandatangani oleh kontraktor dan klien mengikut syarat-syarat yang telah
dinyatakan dalam dokumen tender.
Page 5 of 7

6. Lampiran DPP B2(b)-1
Page 6 of 7
Rajah 2.4C Iklan Tender Terhad
Rajah 2.4B Iklan Tender PrakelayakanRajah 2.4A Iklan Tender Terbuka

7. Lampiran DPP B2(b)-1
EXERCISE 5.0
1. Nyatakan empat (4) proses tender?
2. Apakah yang dimaksudkan dengan iklan tender dan namakan tiga (3) jenis
tender yang biasa diiklankan di akhbar harian utama?
3. Jelaskan maksud jemputan tender?
4. Bagaimanakah sesuatu tender itu dipilih?
5. Huraikan peringkat penilaian pertama ke atas tender?
6. Jelaskan peringkat penilaian kedua ke atas tender?
7. Terangkan bagaimanakah proses penerimaan tender itu dibuat?
REFERENCE :
1. Teacher’s handout
2. Pengajian Kejuruteraan Awam Tingkatan 5 – Ab. Aziz Abd. Latiff, Ismail Yusof,
Abdul Aziz Abu Bakar (DBP)
3. Pengenalan Ukur Kuantiti Binaan 1 – Rosli Abd. Rashid (DBP & UTM)
4. Aturcara Kontrak & Taksiran – Uzairi Hj. Saidin (IBS)
5. Nota JKR (IKRAM)
Page 7 of 7