1.
De vertroebelende werking van
het begrip levensverwachting in
de AOW discussie
V van Rij
Maart 2017
De toenemende kans om dood te gaan gedurende het leven
De CBS maatwerktabel sterftekansen 1997-2005 zoals gepubliceerd in 2009

2.
AANLEIDING VOOR DEZE EXERCITIE
• De verhoging van de AOW leeftijd concentreert zich op het volstrekt virtuele
begrip levensverwachting dat door OECD en later CPB en CBS wordt gehanteerd,
deze zou met vele jaren toenemen
• Dit begrip is redelijk ondoorgrondelijk en afgeleid uit sterfte statistieken . Het
begrip verdoezelt de werkelijkheid van het ouder worden en de toenemende
sterfte kans in het menselijk leven
• Om dit te illustreren heb ik de zogenaamde maatwerktabel sterfte kans 1997-
2005 die CBS in 2009 uitgaf in overzichtelijke grafieken uitgezet, helaas heeft CBS
tot op heden geen actuelere tabel geproduceerd en legt het zich toe op
levensverwachtingsprognoses
• Om een goed beeld te krijgen wat de zogenaamde langere levensverwachting
voor onze sterfte kans (voor bepaalde leeftijden) betekent, zou het CBS zo snel
mogelijk geactualiseerde grafieken moeten maken

3.
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1
0 1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75
SCUMULATIEVETERFTKANS
LEEFTIJD
Cumulatieve Sterfte kans mannen naar leeftijd CBS 1997-2005
Lager Lager voortgezet hoger voortgezet Hoger

4.
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0 1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75
CUMULATIEVESTERFTEKANS
LEEFTIJD
Cumulatieve Sterfte kans vrouwen naar leeftijd CBS 1997-2005
Lager Lager voortgezet hoger voortgezet Hoger

5.
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1
0 1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75
CUMULATIEVESERFTEKANS
LEEFTIJD
Verschil Sterfte kans “Laagste opleidingsniveau man” vs “hoogste opleidings niveau vrouw” CBS 1997-2005
Lager man Hoger vrouw

6.
CONCLUSIE: Sterfte kans blijft in de tientallen
procenten boven een bepaalde leeftijd
• De Sterfte kans in iemands leven neemt vooral na het 45 levensjaar steeds meer
toe. Ruwweg van onder de 10% op 50 jaar naar 60% op 75 jarige leeftijd. Deze
verhoogde sterfkans is een van de belangrijkste redenen voor mensen om met
pensioen te gaan, er is namelijk een gerede kans dat je er niet meer van kan
genieten. In feite begint de kans van 65 plussers om te overlijden zo groot te
worden als die van een gemiddelde kankerpatiënt. Overlijdensrisico
verzekeringen maken heftig gebruik van sterfte kans berekeningen waardoor je
boven je 60e in feite geen overlijdensrisico verzekering kan afsluiten en je op je
40e al een veel forsere premie moet betalen dan op je 20e..
• De door CBS geconstateerde stijging van de levensverwachting is afgeleid uit de
waarneming dat de laatste Jaren de stijging van sterfte kans gedurende het leven
een heel klein beetje lijkt af te neme. Dit wordt dan uitgedrukt in jaren
levensverwachting, maar betekent in werkelijkheid dat van de tientallen
procenten sterfte kans er slechts enkele procenten afgaan. Dit laat dus onverlet
dat de sterfte kans significant toeneemt na het 60e levensjaar.

7.
Conclusie: ontwikkeling sterftekans is sterk
gerelateerd aan opleiding en seks
• De verschillen tussen opleidingsniveau en seksen in sterfte kans ontwikkeling zijn veel
significanter dan verschillen die het CBS aanleiding geven om van een aanzienlijk hoger
levensverwachting te spreken
• De kans dat een man uit de categorie van laagste opgeleide mannen voor de pensioen
gerechtigde leeftijd van 65 was overleden, was groter dan de kans dat een vrouw uit de
hoogste opleidingscategorie voor haar 75e zou zijn overleden. Deze kans bedroeg iets
meer dan 30%.
• De kans dat een man uit de categorie van laagste opgeleide mannen ouder dan 75 werd
was amper 10% terwijl die van de hoogst opgeleide vrouwen 70 % bedroeg. Het gaat
dus om vele tientallen procenten verschil. Een eventuele stijging van levensverwachting
zal dus voornamelijk in de toename van het aantal hoger opgeleiden moeten worden
gezocht.
• Om goed inzicht te krijgen zou het CBS gevraagd moeten worden vergelijkbare grafieken
op te stellen met de actuele gegevens (bijv. 2005-2017) en te stoppen met de
verdoezelende levensverwachting, want we worden echt niet allemaal ouder.