1. CHUÏP HEÄ NIEÄU CAÛN QUANG
ÑÖÔØNG TÓNH MAÏCH
BS. PHAÏM TUAÁN MINH
BS. PHAÏM NGOÏC HOA

2. KHAÙI QUAÙT
 Chuïp U.I.V laø phöông phaùp
cô baûn
ñeå khaûo saùt heä nieäu.
 Caùc phöông phaùp khaùc (C.T
scan,
M.R.I, xaï hình, chuïp maïch
maùu...)
ñöôïc duøng khi coù vaán ñeà
nghi ngôø.
 U.I.V. giuùp:
Khaûo saùt töông ñoái nhu

3. CHÆ ÑÒNH

Nhöõng bieåu hieän beänh lyù
cuûa heä nieäu.

Nhöõng bieåu hieän beänh lyù
chung: soát
CRNN, thieáu maùu …

Nhöõng beänh coù khaû naêng

4. CHOÁNG CHÆ ÑÒNH
Choáng chæ ñònh baét buoäc laø
maát nöôùc, ñaëc
bieät thaän
troïng ôû beänh nhaân tieåu ñöôøng
coù suy thaän.
Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät:
Suy thaän.
Khoâng dung naïp
Suy tim.
Iod :
Cöôøng giaùp.
 Noân oùi, noùng
U
tuûy
ngöôøi…
(Kahler).
 Dò öùng thaät söï:
U.I.V vaø thai
bieåu
ngheùn.
hieän
ôû
da,

5. BỆNH NHÂN CÓ NGUY CƠ CAO
„ Tieàn caên dò öùng
„ Cô ñòa dò öùng: suyeån, chaøm, dò öùng
thöùc aên
„ Suy tim öù huyeát, suy thaän maõn
„ Nhuõ nhi, ngöôøi cao tuoåi
„ Tieåu ñöôøng, ña u tuyû
„ Cao huyeát aùp, xô vöõa maïch maùu
„ Suy giaûm mieãn dòch
„ Maát nöôùc, lo laéng, sợ haûi

6. KYÕ THUAÄT
 Beänh nhaân
 Ñöôøng tieâm
 Thuoác caûn quang
 Caùc giai ñoaïn ghi
hình
 EÙp hay khoâng eùp

7. BEÄNH NHAÂN
- Kieâng duøng moïi chaát caûn
quang tröôùc
chuïp U.I.V ít nhaát 5 ngaøy.
- Laøm saïch oáng tieâu hoùa.
- Haïn cheá caùc chaát dòch. Nhòn
ñoùi tuyeät
ñoái ít nhaát 3 giôø tröôùc khi

8. ÑÖÔØNG TIEÂM
Vò trí phaûi ñaït yeâu caàu:
+ Ít ñau.
+ Ñieåm khoù nhieãm truøng.
+ Giöõ ñöôïc ñöôøng truyeàn.

9. THUOÁC CAÛN QUANG
+ Loaïi thuoác:
CHẤT CẢN QUANG ÁP THẨM CAO
(HOCM) 1500 mOsm/ Kg/ H2O
LỢI
„ Khuyeách taùn
gian baøo toát >ñoä caûn quang
cao -> chụp
C.T.Scan.
„ Baøi tieát toát
„ ->caûn quang
BẤT LỢI
„ Taêng theå tích
maùu
„ Caûm giaùc noùng,
ñau
„ Nguy hieåm cho
tim
„ Nguy hieåm cho

10. CHAÁT CAÛN QUANG AÙP THAÅM THAÁP
(LOCM)500-800 mOsm/Kg/ H2O
LỢI
„ Ít taêng theå tích
maùu
„ Hoaø laån noäi
maïch cao:
„ ->chuïp maïch
maùu
„ ->khoâng noùng,
ñau
BẤT LỢI
„ Baøi tieát chaäm

11. CHỈ ĐỊNH
ÁP THẨM CAO
„ + Ñöôøng tónh
maïch ôû beänh
nhaân khoâng
coù nguy cô
„ + CT Scanner
„ + Caûn quang
nieäu tónh
maïch
AÙP THAÅM
THAÁP
„ + Ñöôøng ñoäng maïch
(maïch maùu, vaønh,
buoàng tim)
„ + Ñöôøng tónh maïch
ôû beänh nhaân coù
nguy cô
„ + Chuïp heä tónh
maïch, töû cung,
buoàng tröùng, khôùp

12. AÙP THAÅM THAÁU (mOsm/Kg/
H2O)
TELEBRIX 35 (Ioxitalamate)
*
UROGRAFIN 70 % (Diatrizoate)
*
TELEBRIX 30M (Ioxitalamate)
CONRAY 280 (Iothalamate)
IVEPAQUE 300 60% (Iopentol)
OPTI RAY
( Ioversol ) (nonionic)
OMNIPAQUE (Iohexol)
-IOPAMIRON 300 (Iopamidol)
*UTRAVIST 300 (Iopromide)
*
HEXABRIX 300 (Ioxaglate)
(ionic)
HEXABRIX 320 (Ioxaglate)
*
2160
2100
1500
1600
640
630
690
616
610
560
600
HUYEÁ TÖÔNG
T
300

13. CHAÁT CAÛN QUANG KHOÂNG ION HOAÙ
LỢI
„ Giaûm tính thaåm
thaáu ->Giaûm
taêng theå tích
maùu
„ Hoaø tan nöôùc
toát hôn ->Giaûm
taùc duïng ngoaïi
BAÁT LÔÏI
„ Choáng taïo
huyeát khoái
keùm
„ ->Dễ taïo
huyeát khoái
khi nong
vaønh (PTCA)

14. CHAÁT CAÛN QUANG ION HOAÙ
LÔÏ
BẤT LỢI
I
Choáng ñoâng maùu
 Choáng chæ
toát:
ñònh:
->giaûm nguy cô taïo
->tuyû ñoà
huyeát khoái
 Hoaø tan
Giaûm söï uøn taét noäi nöôùc giaûm maïch:
>taùc duïng
ngoaïi yù
->thaän dung naïp toát
 Ñoä nhôùt thaáp: -> dễ
chích

15. CAÙC GIAI ÑOAÏN GHI HÌNH
- Cao huyeát aùp ngöôøi treû.
- Khoaûng thôøi gian.
- Caùc film chuïp muoän sau tieâm.
- Caùc yeâu caàu khaùc: chuïp khi BQ
caêng
ñaày, chuïp cheách trong khi naèm
tieåu ôû
nam hoaëc ñöùng ôû nöõ, chuïp
sau khi
tieåu, chuïp NQ ñoaïn thaáp ôû tö
theá naèm

16. EÙP HAY KHOÂNG EÙP
Muïc ñích eùp.
AÙp löïc eùp.
EÙp laø dö thöøa khi coù taéc
ngheõn ñöôøng
baøi nieäu.
Khoâng caàn thieát eùp khi chæ
caàn khaûo saùt
chöùc
naêng
hoaëc
söï
taéc

18. GIẢI PHẪU BÌNH THƯỜNG

19. THẬN:
-Vị trí D12- L3.
-Hình dáng, hướng trục
dọc.
-Kích thước.
NIỆU QUẢN:
-Đường đi.
-Các vị trí hẹp sinh lý.

22. GIẢI PHẪU X QUANG HEÄ NIEÄU
BÌNH THÖÔØNG KHI CHỤP U.I.V.

23. CAÙC HÌNH AÛNH BAÁT THÖÔØNG
CUÛA HEÄ NIEÄU
* Baát thöôøng veà soá
löôïng.
* Baát thöôøng veà chöùc
naêng.
* Baát thöôøng veà kích
thöôùc vaø hình
daïng.
* Baát thöôøng veà vò trí.

24. BAÁT THÖÔØNG VEÀ SOÁ LÖÔÏNG
 Thaän duy nhaát: kích thöôùc
thöôøng
lôùn hôn bình thöôøng.
„
 Nhieàu thaän: baát thöôøng
BAÁT THÖÔØNG
hieám gaëp. VEÀ CHÖÙC NAÊNG
Maát ñoái xöùng baøi tieát, coù
theå do:
 Hoäi chöùng taéc ngheõn cuûa
heä baøi
nieäu moät beân.
 Heïp ñoäng maïch thaän:

25. BAÁT THÖÔØNG VEÀ KÍCH THÖÔÙC VAØ
HÌNH DAÏNG
Baát thöôøng naøy gaëp vôùi tæ leä cao
hôn baát thöôøng veà soá löôïng.
 Thaän nhoû (hypoplasia): thöôøng keát
hôïp phì ñaïi
(hyperplasia) beân
ñoái dieän.
 Söï thuøy hoùa töø baøo thai (fetal
lobulation) caàn
chaån ñoaùn phaân bieät vôùi giaûm saûn
ñoaïn.
 Thaän moùng ngöïa.
 Beå thaän ‟ nieäu quaûn ñoâi: ôû moät
hoaëc caû hai beân
thaän, coù theå baùn

26. THAÄN MOÙNG NGÖÏA

27. BEÅ THAÄN NIEÄU QUAÛN ÑOÂI

28. U.I.V. ÔÛ BEÅ THAÄN ‟NQ
ÑOÂI (T)

29. NANG NIEÄU QUAÛN

30. BAÁT THÖÔØNG VEÀ VÒ
TRÍ
 Coù theå ôû khoang loàng ngöïc:
thöôøng coù
keøm baát thöôøng
cuûa cô hoaønh.
 Chaån ñoaùn nhaàm laø u sau phuùc
maïc:
thaän trong khung
chaäu …
Chæ ñònh chuïp U.I.V ñeå xaùc ñònh,
khoù khaên khi thaän laïc choã maát
chöùc naêng.
 Baát thöôøng loã ñoå nieäu quaûn:
 ÔÛ nam: ñoå vaøo nieäu ñaïo

31. THAÄN LAÏC CHOÃ

32. BAÁT THÖÔØNG KHAÙC
 NANG BEÅ THAÄN HAY TUÙI THÖØA
ÑAØI THAÄN.
 XOÁP TUÛY THAÄN (MEDULLARY
SPONGE KIDNEY).

33. NANG NGUOÀN GOÁC BEÅ THAÄN
(TUÙI THÖØA ÑAØI THAÄN)

34. XOÁP TUÛY THAÄN

35. THAÄN CHÖÔÙNG NÖÔÙC
Nguyeân nhaân
 Ña phaàn taéc ngheõn heä nieäu laø do
soûi, chuù yù caùc ñieåm heïp sinh lyù.
 Ít gaëp hôn laø: u, phì ñaïi TLT, seïo moå,
tia xaï, maùu ñoâng, vieâm co thaét,
nang giaû nieäu…
 ÔÛ nam lôùn tuoåi : u tieàn lieät tuyeán
hoaëc u baøng quang.
 Treû em: ña phaàn laø baåm sinh.
Daáu hieäu
 Taéc töø töø vaø thaáp, heä nieäu seõ
giaõn nhieàu vaø chaäm maát chöùc
naêng.
 Taéc caáp vaø cao: giaõn ít nhöng maát

36. SOÛI THAÄN VAØ NIEÄU
Hôn 90% laø soûi caûn quang.
QUAÛN
Caùc soûi thaáu quang: urat (#4%), cystine
(#1%) vaø xanthine.
Soûi thöôøng uoán khuoân theo hình daïng
cuûa vò trí hình thaønh.
Thöôøng khoâng coù laâm saøng roõ, quan
troïng laø taéc heä baøi nieäu.
Nhieãm truøng thì thöôøng keát hôïp vaø hoã
trôï.
Chaán thöông, beänh noäi tieát, u coù huûy
xöông, Sarcoid, Paget, cheá ñoä aên kieâng
sai laàm…
Daáu hieäu X quang
Ñoái vôùi soûi caûn quang.
Ñoái vôùi soûi khoâng caûn quang.
Chaån ñoaùn phaân bieät vôùi taát caû caùc

37. SOÛI NIEÄU QUAÛN

39. SOÛI THAÄN KHOÂNG CAÛN QUANG
U.I.V.
U.P.R.

40. SOÛI BAØNG QUANG.

41. PHÌ ÑAÏI TIEÀN LIEÄT TUYEÁN
MAÏN TÍNH

42. CHOAÙN CHOÃ VUØNG CHAÄU

43. HEÏP KHUÙC NOÁI BEÅ THAÄN NIEÄU QUAÛN (T).

44. HEÏP LOÃ ÑOÅ NIEÄU QUAÛN HAI
BEÂN

45. NANG NIEÄU QUAÛN

46. SOÛI TRONG NANG NIEÄU QUAÛN

47. TUÙI NGAÙCH BQ / SOÛI + PHÌ ÑAÏI TLT
BQ DAÏNG CAÂY NOEL.

48. VIEÂM NHIEÃM
 VIEÂM NHIEÃM CAÁP TÍNH
 VIEÂM NHIEÃM MAÏN TÍNH
KHOÂNG DO LAO
LAO HEÄ NIEÄU

49. VIEÂM NHIEÃM CAÁP TÍNH
1.Vieâm caàu thaän caáp
Daáu hieäu X quang khoâng ñieån hình, söï phuø
neà laøm taêng ñoä
daøy cuûa nhu moâ ñoàng thôøi eùp heä baøi nieäu..
2.Vieâm beå thaän caáp
Khoâng coù daáu hieäu ñaëc hieäu treân X quang.
3.Abscess thaän
+ Ña soá do Staphylo. ñeán chuû moâ thaän thöôøng
theo ñöôøng maùu .
+ Khi coù moät hoaëc vaøi oå abscess nhoû thì khoâng
coù daáu hieäu X
quang.
+ Neáu oå abscess lôùn thì ghi nhaän hieäu öùng
choaùn choã khu truù
moät vuøng thaän, lôùp môõ quanh thaän bò xoùa.

50. VIEÂM NHIEÃM MAÏN TÍNH
KHOÂNG DO LAO
„. Vieâm caàu thaän maïn
tính.
„. Vieâm beå thaän maïn
tính.
„. Vieâm beå thaän trong

51. VIEÂM CAÀU THAÄN
CAÁP TÍNH
MAÏN TÍNH

52. THAÄN TRONG THAI KYØ

53. VIEÂM BEÅ THAÄN TIEÁN
TRIEÅN
KYØ ÑAÀU
SAU 2 NAÊM
SAU 4 NAÊM

54. VIEÂM BEÅ THAÄN MAÏN TÍNH

55. VIEÂM BEÅ THAÄN NIEÄU QUAÛN TAÏO NANG

56. LAO HEÄ NIEÄU
 Laây nhieãm theo ñöôøng maùu. Thöôøng
thöù phaùt
sau lao phoåi.
 Toån thöông khu truù töø vuøng voõ
ñeán caùc thaùp
thaän.
 Tieán trieån seõ daãn ñeán teo heïp vaø
taéc ngheõn heä
baøi nieäu.
 Taéc heä baøi nieäu sau khi thaän maát
chöùc naêng.
Toån thöông baû ñaäu
taïo neân thaän maùt-tít
(putty-kidney).
 Taéc heä baøi nieäu tröôùc khi thaän
maát chöùc naêng.

57. DAÁU HIEÄU X QUANG LAO NIEÄU
 Plain film laø söï bieán ñoåi veà kích
thöôùc vaø ñoùng
voâi trong thaän.
 Giai ñoaïn sôùm khoâng coù daáu hieäu
treân nieäu ñoà.
 Daáu hieäu sôùm nhaát laø bieán daïng
nheï cuûa ñaøi
thaän bôûi söï loeùt caùc thaùp thaän.
 Xa hôn laø söï maát thaùp thaän bình
thöôøng + hình
thaønh caùc xoang, loå hoång. keát hôïp
vôùi heïp caùc

58. LAO THAÄN

59. NHIEÃM KYÙ SINH TRUØNG
Coù theå laø caùc ñoùng voâi ôû thaønh
nang saùn vôùi daïng voøng hay daïng
quaû leâ.
Nang KST coù theå kheùp kín, nhöng ña
soá môû vaøo moät ñaøi thaän neân
thaáy
ñöôïc
bôø
ngoaøi
khi
chuïp
ñöôøng nieäu vôùi thuoác caûn quang.
Caùc
nang
lôùn
“daughter cyst”.
coù
theå
chöùa

60. NHIEÃM ECHINOCOCCUS NIEÄU

61. NHIEÃM SCHISTOSOMIA NIEÄU

62. CHAÁN THÖÔNG
Va ñaäp maïnh, tröïc tieáp vaøo vuøng thaän laø
nguyeân nhaân thöôøng gaëp.
Khaûo saùt U.I.V caøng sôùm caøng toát sau chaán
thöông thaän.
Daáu hieäu treân U.I.V
Tuøy möùc ñoä toån thöông:
+Toån thöông moâ thaän nhöng khoâng phaù raùch
voõ bao thaän. +Toån thöông phaù vôõ voõ bao
khoâng keøm hoaëc coù vôõ heä baøi
nieäu .
+Toån thöông ñöùt ñoäng maïch thaän.

63. U.I.V.CHAÁN THÖÔNG THAÄN (P)
K.U.B.
U.I.V

64. CHAÁN THÖÔNG THAÄN

65. CHAÁN THÖÔNG THAÄN (T).

66. VỠ BÀNG QUANG NGOÀI PHÚC MẠC

67. NANG THAÄN
Thaän ña nang
Beänh baåm sinh.
Nang lôùn gaàn bôø ngoaøi thaän.
Nang lôùn vuøng roán thaän.
Nang nhoû thì söï thay ñoåi khoâng roõ
raøng.
Thaän ña nang tieán trieån seõ phaù
huûy caáu truùc cuûa thaän gaây suy
thaän tieán trieån
töû vong.
Chaån ñoaùn phaân bieät: Abces, u
thaän...
Nang ñôn ñoäc
Thöôøng ôû cöïc döôùi.

68. NANG THAÄN

70. HÌNH MINH HOÏA
ROÁI LOAÏN CHUYEÅN HOÙA

71. CÖÔØNG TUYEÁN CAÄN GIAÙP

72. U NIEÄU

73. U THAÄN
Treân U.I.V khoù phaân bieät giöõa u laønh vaø u aùc
ay nang thaän.
Khoaûng 15% u aùc coù ñoùng voâi khoâng coù hình
aïng nhaát ñònh.
ÔÛ ngöôøi lôùn:
U teá baøo chuû moâ thaän : neáu lôùn seû gaây
eäu öùng choaùn choã.
Carcinoma teá baøo thaän thöôøng gaëp, daïng töø
eá baøo chuyeån
tieáp cuûa heä thoáng goùp ít gaëp hôn.
Taân sinh ôû ñaøi, beå thaän coù daïng nhuù, hieám
khi ñoùng voâi, do
vò trí neân thöôøng cho trieäu chöùng sôùm, phaùt
hieäu luùc u nhoû.
Treû em:

74. ANGIOMYOLIPOMA

75. CARCINOMA TEÁ BAØO THAÄN

76. CARCINOMA TEÁ BAØO CHUYEÅN TIEÁP

77. CARCINOMA BEÅ THAÄN

78. BÖÔÙU WILM’S

79. CARCINOMA NIEÄU QUAÛN

80. CARCINOMA BAØNG QUANG

81. BEÄNH LYÙ MAÏCH MAÙU
THAÄN
+ HEÏP ÑOÄNG MAÏCH THAÄN
+ TUÙI PHÌNH ÑOÄNG MAÏCH THAÄN
+ NHOÀI MAÙU THAÄN
+ HUYEÁT KHOÁI TÓNH MAÏCH THAÄN

82. HEÏP ÑOÄNG MAÏCH THAÄN

83. TAÉC ÑOÄNG MAÏCH THAÄN
U.I.V
U.P.R
U.I.V SAU 2 THAÙNG

84. Nhồi máu cực
trên thận (P)

85. HÌNH MINH HOÏA
CAÙC TRÖÔØNG HÔÏP HIEÁM
GAËP

86. BAØNG QUANG ÑOÂI

87. HÔI TRONG BAØNG QUANG

88. Hôi trong baøng
quang.