Sneller, groter, dunner, meer pixels, smallere randen, ... wie is compleet ongevoelig voor de lokroep van een nieuwe smartphone, een nieuwe laptop, een nieuwe TV? Adverteerders voeden de illusie dat het verhogen van je materieel comfort zal bijdragen tot een groter geluksgevoel. Maar de consumptiedrift hier resulteert ook in een hoge milieubelasting en slechte leef- en arbeidsomstandigheden elders. Welke maatregelen kan je als consument nemen om elektronica langer in leven te houden? Is het mogelijk (en zinvol) om je huidige toestel te upgraden of te pimpen (of 'upcyclen') met nieuwe functies zoals audio- en videostreaming? Zoniet, waar moet je dan vanuit milieuoogpunt extra op letten bij de aanschaf van een nieuw toestel? Last but not least: wat moet er met je oude toestellen gebeuren? Tijdens de inleiding (30') krijg je een helikopterblik op deze problematiek, maar we geven meteen ook al tips en handvatten mee om zuiniger (en dus milieuvriendelijker) om te springen met elektronica en IT.

1. 1
Greenify IT
hoe zuiniger
omspringen
met elektronica & IT?
Merijn Supply (Vormingplus MZW)

2. 2
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle
mantra: ‘groenste
kilowattuur is een
uitgespaarde kilowattuur’
➔ dus regelmatig zuiniger
toestel aanschaffen?
NEEN: productie = tot 80%
van uitstoot broeikasgassen
in totale levensloop toestel

3. 3
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle
productie: tot 80% van
totale broeikasgas-emissie
Aantal elektronische
toestellen per persoon blijft
stijgen
➔ tracht levensduur van je
toestellen te rekken…

4. 4
Geldt ook voor wasmachine
“tenzij je een stokoude
wasmachine hebt, is het
ecologisch beter om het
toestel in gebruik te
houden”
2010, WRAP (UK)
(Waste & Resources Action Programme)
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle

5. 5
En voor auto’s?
(shrinkthatfootprint.com)
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle

6. 6
Rebound effect
Inleiding
Reduce, Reuse, Recycle

7. 7
1. Gebruik wat je hebt
2. Deel of ruil
3. Tweedehands
4. Maak
5. Koop
Inleiding
Piraminder

8. 8
hightech sector gebruikt hopeloos verouderde
toeleverings- en productieketen
Inleiding
Problematiek
● 19e-eeuwse energiebronnen
● schadelijke stoffen
● ondermaats productontwerp
● sociale omstandigheden

9. 9
Inleiding
Problematiek
Broeikasgassen (GHG)
IT sector nu al ca 12% van
electriciteitsbehoefte, en
snel stijgend...

10. 10
Inleiding
Problematiek
Mijnbouw
zeldzame aardmetalen
coltan, tin, tantalum,
tungsten, goud, …
34 kg gesteente nodig voor
100g mineralen

11. 11
Inleiding
Problematiek
Schadelijke stoffen
Gebromeerde
vlamvertragers (bromiden),
polyvinylchloride (PVC),
ftalaten (weekmakers), ...

12. 12
Inleiding
Problematiek
E-waste
➔ 65 miljoen ton (2017)
➔ ook zware metalen als
lood, cadmium, beryllium
➔ minder dan 16% wordt
gerecycleerd
➔ pionier: Umicore
(Hoboken)

13. 13
‘Poor design’
vb Essential Phone ‘niet te
repareren' (ifixit.org) dus
ook moeilijk te recycleren
geplande veroudering:
producten bewust (!)
ontwerpen voor een
beperkte levensduur
Inleiding
Problematiek

14. 14
Tips:
Huishoud-elektronika

15. 15
➔ nieuwe schaal
vanaf eind 2019
◆ A+++ wordt C
◆ B wordt G
◆ C & D verdwijnen
➔ sluimerverbruik inclusief
➔ extra’s: waterverbruik,
geluidsniveau, ...
Elektronika
Energielabels: EU

16. 16
Elektronika
Energielabels (VS)
Energy Star
➔ quasi wereldwijd
➔ sinds 1992
➔ EPA (Environment
Protection Agency)
➔ Trump wou het
schrappen

17. 17
Niets over productie!
➔ energie- &
materiaalgebruik
➔ verpakking, vervoer
➔ recycleerbaarheid
➔ schadelijke stoffen
➔ sociale criteria
Niets over geluidsnormen,
ergonomie, ...
Elektronika
Energielabels

18. 18
Elektronika
Sluimerverbruik
gemiddeld gezin verbruikt
3.500 kWh/jaar (VREG)
(vb à 0.25 = 875 euro)
waakstand apparaten: liefst
7% à 18% van totaal

19. 19
Elektronika
Sluimerverbruik
➔ stroomadapters
(voor laptop e.a.)
➔ TV-decoder
➔ wifi, NAS, ...
➔ TV, HiFi, …
Sonos Play 5 (gen1):
8 watt idle!
➔ koffiezet etcetera...

20. 20
Elektronika
Sluimerverbruik
hoe achterhalen?
➔ opzoeken
➔ voelen
adapter voelt warm aan,
zelfs als ie geen stroom
moet leveren?
➔ meten
(verbuiksmeter)

21. 21
Elektronica
Sluimerverbruik
Top 5 (energids.be)
➔ PC & co € 33 / jaar
➔ Tv & decoder € 15
➔ Koffiezet € 6
➔ Hifi € 6
➔ Oven met display € 4
Oplossing?
➔ stekkerdoos met
schakelaar
➔ stand-by killer (met timer)

22. 22
Tips:
Smartphones

23. 23
Smartphones
Guide to Greener Electronics
(Greenpeace)

24. 24
Smartphones
Bij aanschaf
➔ Bling bling (vb glas ‘edge
to edge’) = kwetsbaar!
➔ Ultradun = te krap
bemeten batterij?
➔ Updates? (dienst na
verkoop): min. 2 jaar,
graag meer!

25. 25
Aandachtspunten
➔ Uitbreidbaar?
➔ Upgradebaar?
➔ Repareerbaar?
waarom midrange anno
2018 ‘beter’ is dan flagship
TechAltar
youtu.be/I36qvNvWBRY
Smartphones
Bij aanschaf

26. 26
Smartphones
Beschermen
➔ altijd hoesje gebruiken
➔ extra glaslaag? (9H)
➔ montagekit zoeken voor
auto/fiets
➔ zipper tegen
waterschade

27. 27
Smartphones
Batterij soigneren
➔ altijd op
kamertemperatuur
➔ laadcycli afremmen (vb
tss 30% > 80% houden)
➔ vliegtuigmodus of data
uitschakelen
(evt app als WiFi
Automatic gebruiken)

28. 28
Hergebruik
(vb smartphones)
➔ inruilen bij smartphoneshop: habbekrats
(vb €25 voor iPhone 6 bij switch.be)
➔ aanbieden op 2dehands.be, Facebook Marketplace,...
➔ herinrichten voor eigen gebruik / hobbyproject
◆ als GPS-toestel
◆ muziek, games
◆ babyfoon, deurbel-
of veiligheidscamera

29. 29
Recyclage
Urban Mining

30. 30
Inzamelpunten:
● Kringloopwinkel
● Containerpark
● Winkel