Η-Μονή-του-Οσίου-Λουκά

1. ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

2. ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
Η Μονή του Οσίου Λουκά του Στειριώτη, αποτελεί το σπουδαιότερο βυζαντινό
μνημείο της Ελλάδας του 11ου αιώνα και βρίσκεται στην γραφική πλαγιά του Ελικώνα,
στη θέση του αρχαίου ναού της θεάς Δήμητρας. Ο Όσιος Λουκάς γεννήθηκε το 896
στο Καστρί Φωκίδας και από μικρή ηλικία έδειχνε κλίση στον ασκητικό βίο. Εξαιτίας
των διωγμών των Βουλγάρων επισκέφθηκε πολλά μοναστήρια, ώσπου σε ηλικία 49
ετών εγκαταστάθηκε στη θέση που βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι. Εκτός από τα
θαύματα που έκανε είχε και την προφητική ικανότητα. Προέβλεψε τον θάνατό του
αλλά και την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Άραβες. Η φήμη του Οσίου Λουκά
τράβηξε κι άλλους ασκητές και μαζί με τις δωρεές που έφταναν από την
Κωνσταντινούπολη ξεκίνησε την οικοδόμηση του ναού της Αγίας Βαρβάρας, που
σήμερα είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Η οικοδόμηση του μεγάλου ναού
ολοκληρώθηκε το 1011 και αφιερώθηκε στον Όσιο Λουκά. Το μοναστήρι με τις δύο
μεγάλες εκκλησίες, την Κρύπτη, το καμπαναριό, τα κελλιά και τα άλλα κτίσματα
απέκτησε σύντομα μοναδική ακτινοβολία και αυτό γιατί η μορφή της τέχνης του
θεωρείται πρότυπο για τα βυζαντινά μνημεία του 11ου αιώνα σε όλη την Ελλάδα.
Βασική πηγή πληροφοριών για το μοναστήρι και τον Όσιο Λουκά είναι ο Βίος του, τον
οποίο συνέταξε ανώνυμος μαθητής του μετά τον θάνατό του.

3. ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
Δελίκου Φωτεινή
Πέτσα Κατερίνα
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ
Η ζωή του Μοναστηριού από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα ταυτίζεται με την ιστορία
του Ελληνικού Έθνους. Τους δύο πρώτους αιώνες της ύπαρξης της η Μοναστική
κοινότητα αποτελούσε πηγή Χριστιανικής πίστης και ευλογίας. Από τα χρόνια της
Φραγκοκρατίας μέχρι την
κατάκτηση από τους Τούρκος το
μοναστήρι υπέστη πολλές
λεηλασίες και καταστροφές. Κατά
της τουρκοκρατία, από το 1460 που
υποτάχτηκε η Βοιωτία στους
Τούρκους μέχρι την ημέρα της
απελευθέρωσης, το μοναστήρι
αγωνίστηκε για την ύπαρξή τους.
Παρόλα αυτά συνέχισε να προσελκύει επισκέπτες και να προκαλεί αισθήματα
θαυμασμού. Στην επανάσταση του 1821 η Μονή έγινε επαναστατικό ορμητήριο της
Ρούμελης. Στις 27 Μαρτίου του 1821 ο Δεσφινιώτης Ησαίας ευλόγησε τα
ρουμελιώτικα όπλα και κήρυξε της επανάσταση. Μετά την πυρπόληση της Λιβαδειάς
από τον Ομέρ Βρυώνη, οι διασκορπισμένοι επαναστάτες συγκεντρώθηκαν στον Όσιο
Λουκά και ξεκίνησαν για την επιστροφή στον Μοριά. Από τον Όσιο Λουκά ξεκίνησε
λίγους μήνες αργότερα ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και ξαναπήρε την Λιβαδειά. Κατά
την κάθοδο του Δράμαλη οι Τούρκοι αποτελείωσαν ό,τι απέμειναν στον Όσιο Λούκα,
όμως το μοναστήρι επιβίωσε διαθέτοντας την τεράστια περιουσία του στον αγώνα.
Μετά την απελευθέρωση τον μοναστήρι για αρκετά χρόνια παρέμεινε έρημο και
ενισχύθηκε μετά τον ερχομό του Γεωργίου του Α’ (1863).
Το 1943 υπέφερε από τους Γερμανούς κατακτητές, όμως ήδη από το 1938 η
Αρχαιολογική Υπηρεσία και η Αρχαιολογική Εταιρία είχαν αναλάβει τις πολυετής
εργασίες συντήρησης.
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
Το μοναστήρι του Οσίου Λουκά δημιουργεί στον επισκέπτη τόσο την αίσθηση της
επιβλητικής ομορφιάς όσο και την εντύπωση μιας φρουριακής κατασκευής. Ο
τεράστιος περίβολος και οι τρεις αμυντικοί πύργοι, από τους οποίους σώζεται μόνο
ο ένας, το καμπαναριό, του προσδίδουν την τη μορφή οχυρού, που μπορούσε να
εξυπηρετήσει αποτελεσματικά αφενός την κοινή λατρεία και αφετέρου τους
πρόσφυγες που ζητούσαν προστασία στην Μονή σε περίπτωση ανάγκης, όπως μια
αρχαία ή μεσαιωνική οχυρωμένη πόλη.

4. ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
Στη κύρια είσοδο του μοναστηριού υψώνεται το καμπαναριό, με το μεγάλο ρολόι.
Στην μέση της αυλή υψώνονται δύο εκκλησίες, η πρώτη και μεγαλύτερη το Καθολικό
και η δεύτερη στη βορινή πλευρά της Θεοτόκου. Η Τρίτη υπόγεια (Κρύπτη) βρίσκεται
κάτω από το Καθολικό.
Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Ο ναός της Παναγίας χτίστηκε σύμφωνα με τα πρότυπα
Κωνσταντινουπόλεως. Ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού
είναι σταυροειδής σύνθετος τετρακιόνιος, έχει
τετραγωνικό ναό και αποτέλεσε πρωτοποριακό
αρχιτεκτονικό πρότυπο του ελλαδικού ναού. Η
μοναδική τοιχογραφία που διασώθηκε στην εκκλησία
βρίσκεται στο σημείο συνάντησης των δύο ναών και
εικονίζει τον Ιησού Ναυή.
Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ (ΚΑΘΟΛΙΚΟ)
Το Καθολικό της Μονής του Οσίου Λουκά χτίστηκε τις πρώτες δεκαετίες του 11ου
αιώνα. Στο Καθολικό περιλαμβάνεται το θαυματουργό λείψανο του Οσίου Λουκά,
γεγονός που επηρέασε τόσο την αρχιτεκτονική του όσο και την εικονογράφησή του.
Ο ναός αποτελείται από έναν διώροφο
ευρύχωρο χώρο και μία μεγάλη Κρύπτη
στο υπόγειο, όπου βρίσκεται ο τάφος του
Οσίου. Ο οκταγωνικός τύπος του ναού
θεωρείται το πρότυπο των ελλαδικών
οκταγωνικών ναών. Το φως που διαχέεται
από τα πολυάριθμα παράθυρα επάνω
στον χρυσό κάμπο των παραστάσεων και τις λείες επιφάνειες των μαρμάρων δίνει
την αίσθηση του πλούτου και της τελειότητας στη διακόσμηση του εσωτερικού
χώρου, που συμπληρώνεται με τη λαμπρή μαρμαρόστρωτη του δαπέδου. Η
ατμόσφαιρα κυριαρχείται από απέραντη γαλήνη, γλυκύτητα και ανάταση ψυχής.
Η ψηφιδωτή διακόσμηση του καθολικού διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση με
εξαίρεση τον τρούλο. Τα ψηφιδωτά του Νάρθηκα θεωρούνται ως τα αρτιότερα και
τα καλύτερα διατηρημένα. Διακρίνονται για την εκφραστικότητά τους και το έντονο
θρησκευτικό πάθος που τα διαπνέει.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1993 η αναστηλωμένη τράπεζα λειτουργεί ως
μουσείο γλυπτών, όπου εκτίθενται εξαιρετικής ποιότητας μαρμάρινα μέλη, που
προέρχονται από κτίσματα του μοναστηριού αλλά και μνημεία της ευρύτερης
περιοχής.

5. ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βιβλίο «Ιερά Μονή Οσίου Λουκά», Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος
Ιερωνύμου Β΄
https://www.kaliterilamia.gr/2019/12/blog-post_5877.html, 25/2/2023
https://www.stereanews.gr/2019/02/osios-loykas-i-voiotia-giortazei-ton-topiko-tis-
agio/, 25/02/2023
http://www.almondhouse.gr/osios.html, 26/02/2023
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:
Byzantine_fresca_from_St-Lucas.jpg25/02/2023
Δελίκου Φωτεινή
Πέτσα Κατερίνα