Судалгааны мөн чанар, зорилго, бүтэц, авах арга хэмжээ

1. Төслийн судалгаа, түүний
ангилал

2. 1. Төслийн судалгааны мөн чанар, зорилго
• Аливаа төсөл нь судалгаа шинжилгээ дээр
тулгуурладаг. Судалгаа шинжилгээ нь төслийн
чухал бүрэлдэхүүн хэсэг төдийгүй төслийн
бодит байдлыг хангадагаараа шийдвэрлэх үүрэг
гүйцэтгэдэг.
• Судалгаа нь шинээр гарчихсан шийдвэрийг ул
суурьтай үндэслэлээр хангах, баталгаажуулах
онцлогтой байдаг.

3. Төслийн судалгаа нь:
• Захиалагчийн хэрэгцээнд тулгуурладаг
• Тодорхой зорилго зохион байгуулалттайгаар
ажиглалт явуулдаг
• Баримт материалын судалгаанд дүн шинжилгээ
хийдэг
• Дүн шинжилгээнд тулгуурлан тайлан бичиж,
санал дүгнэлт гаргадаг
• Санал дүгнэлтэнд үндэслэн шийдвэр гаргаж,
биелэлтийг нь ханган тодорхой үр дүнд хүрдэг
шинжлэх ухааны үндэслэл бүхий арга хэмжээ
юм.

4. • Төслийн судалгаа бол асуудлыг шийдэх арга юм.
o Асуудлыг шууд шийдэх бус шийдэхээсээ өмнө
түүний учир шалтгааныг мэдэх
o Асуудлын шалтгааныг үнэн зөв ойлгосноор
шийдвэр гаргах үндэслэл тавигдана
Асуудал
Шалтгаан
Үр дүн
Шийдвэр

5. Төслийн судалгааг явуулахын тулд:
• Юуг судлах
• Түүнийг судлах болсон шалтгаан
• Судалгаанд ямар арга барил эзэмших
• Судалгааг хэрхэн зохион байгуулах
• Судалгааг хэн ямар зохион байгуулалтаар
хэрэгжүүлэх гэж байгааг тодруулах
шаардлагатай.

6. Төслийн судалгааны зорилго нь :
• Төслийн ерөнхий зорилгыг тодорхойлох
• Төслийн үе шат, зохион байгуулалтын
бүрэлдэхүүн хэсэг тус бүрээр тухайн түвшинд
үнэлэлт өгөх
• Судалгааны үндсэн дээр нөөц бололцоог
илрүүлэх
• Төсөл боловсруулах санаа олох, төсөлд оролцох
арга хэлбэрийг сонгох
• Төслийн хүрээ, чиглэлийг урьдчилан тогтоох
• Төслийн группийн зохион байгуулалтын
төсөөлөл олж авах

7. Төслийн судалгааны бүтэц:
• Даалгавар буюу захиалагчийн хэрэгцээ
• Төлөвлөгөө
• Зохион байгуулалт
• Ажиглалт, туршилт явуулах
• Цуглуулсан баримт материал дээр ажиллаж,
дүн шинжилгээ хийх
• Тайлан бичих
• Шийдвэр гаргах

8. Төслийн судалгааны стратеги
Стратеги
Үзэл суртлын
нөлөөлөл
Арга барил Үр ашиг
Мэргэжлийн
Захиргаадалтын
дор тусгай
бэлтгэгдсэн
менежер байх
Зохион байгуулах
шагнаж урамшуулах,
дэмжиж туслах,
зааварчилгаа
удирдамжаар хангах
Богино хугацаанд
шийдвэр гаргах
Сургалт
Оновчтой зүй
зохистой зохион
байгуулах
Мэдээлэл, сургалт,
мэдлэг
Оюун ухааны
өөрчлөлт
Үйл
ажиллагааны
Хүн бүр нөөц
бололцоогоо
ашиглах
Зөвшилцөл
бүтээлчээр сэтгэх
Тасралтгүй өөрчлөлт
хийх
Нөөц бололцоо, цаг
хугацаагаа хэмнэх

9. 2. Төслийн судалгааны ангилал
• Техникийн судалгаа
• Шуурхайн ажиллагааны судалгаа
• Байгаль орчны судалгаа
• Зохион байгуулалтын судалгаа
• Нийгмийн судалгаа

10. • Техникийн судалгаа. Хөрөнгө оруулалт
хийгдэхээс өмнөх үе шатны техник эдийн
засгийн үндэслэл, түүний ажлын баримт
бичигт тодорхойлогдоно. Үүнд дараах
судалгаанууд тусгагдана.
o Техник технологийн түвшин
o Үйлдвэрийн байршлын асуудал
o Төслийг хэрэгжүүлэх хугацаа, үе шат
o Түүхий эд материал, ажиллах хүч болон бусад
орцын үзүүлэлтүүдийн хангамж хүрэлцээ
o Зах зээлийн багтаамж
o Төслийн зардалтай холбогдсон урьдчилан
тооцоогүй хүчин зүйлүүд
o Төслийн график

11. • Шуурхайн ажиллагааны судалгаа. Үүнд
дараах судалгаанууд хамрагдана.
o Маркетинг
o Нөөц хөрөнгийн эх үүсвэр
o Үйлдвэрлэл, борлуулалтын нөхцөл
• Шуурхай ажиллагааны судалгаа нь дараах
асуултуудад хариу өгөхөд оршино.
1.Бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээг хаана явуулах
вэ ?
2.Үнэ ханшны нөлөөллөөс хамаарахгүйгээр
үйлдвэрлэн гаргасан бүтээгдэхүүнийг зах зээл
дээр шингээх чадвартай юу?
3.Шударга үнэ тогтоох туршилт хийж үзсэн үү?

12. 1.Үнэ өөрчлөгдсөн тохиолдолд уг төсөл
санхүүгийн хувьд амьдрах чадвартай эсэх?
2.Дэвшүүлж байгаа төсөл зах зээлийн
багтаамжинд хэдэн хувийг эзэлж байна вэ?
3.Үйлдвэрлэн гаргах бүтээгдэхүүн нь дотоодын
хэрэгцээг хангах уу? Эсвэл экспортын
зориулалтаар юу?
4.Бүтээгдэхүүнийг зах зээл дээр гаргахад ямар
хэмжээний санхүүжилт шаардагдах вэ?
5.Хангамжийн өнөөгийн түвшин, арга хэлбэр нь
бараа материалыг цаг хугацаанд хангах,
тасалдлыг арилгаж чадаж байна уу?
6.Худалдаа үйлчилгээг мэргэжлийн хувьд хэн
зохион байгуулах вэ?

13. • Байгаль орчны судалгаа. Энэ судалгаа нь
хүмүүс болон хүрээлэн байгаа орчны харилцаа
уялдааг хангахад орших бөгөөд төслийг
хэрэгжүүлэх үед байгаль орчинд хэрхэн
нөлөөлөх, хор хохирол учруулах эсэх, хэрвээ
учруулж байвал түүнийг хэрхэн арилгах,
байгаль орчныг хамгаалах талаар ямар арга
хэмжээг хэрэгжүүлэх талаар тусгадаг.

14. • Зохион байгуулалтын судалгаа. Уг судалгаанд:
o Төсөлд оролцогчид мөрдөгдөж байгаа хууль
тогтоомж, заавар журмыг хэрхэн сахиж мөрдөж
байгааг тодорхойлох
o Төсөлд оролцогчдын материал, техникийн хангамж,
бүтэц, мэргэжил, санхүүгийн сул ба давуу талуудад
үнэлэлт өгөх
o Төсөлд хүрээлэн буй орчин, цалин хөлс, үнэ тариф,
төр засгийн дэмжлэг, гадаад эдийн засгийн харилцаа
зэрэгт улс төр, хууль, зааврууд хэрхэн нөлөөлж
байгаад үнэлэлт өгөх
o Төсөлд оролцогчдын сул талыг арилгахын тулд
судалгааны үед илэрсэн х/з-үүдийн сөрөг
нөлөөллийг багасгах арга хэмжээ авах
o Үр ашигт нөлөөлж байгаа дээр дурдсан зохион
байгуулалтын х/з-үүдийн талаар санал боловсруулах

15. • Нийгмийн судалгаа. Нийгмийн судалгаа нь
дараах үндсэн 4 асуудалд чиглэгддэг. Үүнд :
o Хүн ам, оршин суугчид, төсөлд
хамрагдагчдын хүн aм зүй, нийгмийн
соёлын бүтцийн шинж чанарыг тодорхойлох
o Төслийн хүрээнд гэр бүл, ажиллах хүчнийг
оролцуулан боловсон хүчний нөөцийг
зохион байгуулах
o Төслийн хэрглэгчдийн хэрэгцээ соёл
онцлогийг туслаж зохицуулах
o Төслийн үр дүнг ашиглах хэсэг бүлэг
хүмүүсийн үүрэг амлалтыг хэрэгжүүлэх
бодлого боловсруулах

16. Судалгааны материал цуглуулах арга:
Бэлэн мэдээлэл
цуглуулах арга
• Төр болон харъяалах байгууллагаас гаргасан
тогтоол шийдвэр
• Статистикийн байгууллагаас гаргасан мэдээ
баримт
• Өмнө хийгдсэн судалгааны материал
• Архивын эх материал
Өөрсдийн
тодорхой
аргачлалаар
мэдээлэл
цуглуулах арга
• Ажиглалт хийх
• Сурвалжлага хийх
• Санал асуулт явуулах
• Үзлэг хийх
• Танилцах аялал, уулзалт зохиох
Нөхцөл байдлыг
турших арга
• 1 буюу хэсэг хүмүүсийг дагаж ажиллах
• Туршилт хийх
• Өөрийн дадлага туршлагаа ашиглах
• Зураг авалт /фото, ажлын зураг авалт, аудио г.м/
Бусдын санал
тандах арга
• Цуглаж хэлэлцэх
• Бүлгээр ажиллах
• Оюуны довтолгоо хийх