The syllabus called ‘Children’s Rights and Journalism Practice’ was developed by UNICEF Regional Office in Geneva with the support of the Dublin Institute of Technology.
The syllabus consists of students’ manual and teachers’ guide. With UNICEF support the manual was translated into Georgian.
35. bavSvis uflebebi da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 33
calkeul TavebTan dakavSirebuli SeniSvnebi
maswavleblebisaTvis
nawili 1: bavSvis uflebaTa gacnoba
1. adamianis uflebaTa cnebis warmodgena
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi sakiTxebia:
ras warmoadgens adamianis uflebebi?
adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia
adamianis uflebaTa dacva
rekomendebuli sadiskusio Tema: imsjeleT adamianis uflebaTa
koncefciaze Tanamedroveobidan SerCeuli Temis konteqstSi.
am davalebis mizania studentebsa da leqtors Soris diskusiis dawyeba
zogadad adamianis uflebebis Sesaxeb. Temis SerCeva SeuZlia leqtors an
Tavad studentebs. zogadi Tema diskusiis dasawyebadaa saWiro, Semdeg
ki mecadineobaze imsjeleT zogierT im sakiTxze, romlebsac es nawili
moicavs, magaliTad, uflebebis ganuyofeli da urTierTdamokidebuli
bunebis koncefciasa da arsze. kerZod, diskusiaSi SeiZleba ganxilul
iqnes adamianis uflebebis gavlenis da Jurnalisturi praqtikisTvis
maTi mniSvnelobis sakiTxi.
2. bavSvis uflebebi
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
ratom aris aucilebeli bavSvis uflebebis gamoyofa?
gaeros bavSvis uflebaTa konvencia;
bavSvis uflebaTa komiteti.
rekomendebuli sadiskusio Tema: gaeros bavSvis uflebaTa
komitetisaTvis Tqveni qveynis mier wardgenili erovnuli
angariSebi, komitetis mier am angariSebis ganxilva, msjeloba bavSvis
36. 34
uflebaTa konvenciis ganxorcielebaze Tqvens qveyanaSi, arsebuli
monitoringis meqanizmebisa da maTi gavlenis Sesaxeb.
gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis ratificirebis Semdeg TiToeul
qveyanas moeTxoveba gaeros bavSvis uflebaTa komitetisaTvis
erovnuli angariSis regularulad wardgena. aseT angariSs xSirad
Tan axlavs arasamTavrobo seqtoris mier momzadebuli alternatiuli
(e.w. `Crdilovani~) angariSi. studentebisaTvis sasargeblo iqneba am
angariSebis ganxilva da naxva, Tu romel sakiTxebs miiCnevs mTavroba
seriozul sakiTxebad da rogor aris es sakiTxebi asaxuli arasamTavrobo
seqtoris angariSSi. garda amisa, bavSvis uflebaTa komiteti amzadebs
daskvniT mosazrebebs qveynis angariSze, sadac mocemulia arsebuli
mdgomareobis gasaumjobesebeli qmedebebi. rogorc erovnuli
angariSebi, aseve komitetis daskvniTi mosazrebebi SeiZleba Zalze
sasargeblo aRmoCndes imisaTvis, rom studentebma zustad gaigon, ras
niSnavs bavSvis uflebebi. studentebs SeiZleba sTxovoT, gaixsenon
sakuTari bavSvobis gamocdileba da imsjelon, ra gavlena SeiZleba
moexdina amas maT Sexedulebebze bavSvis uflebebis Sesaxeb.
3. bavSvis uflebebi da media
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
mediis gavlena axalgazrdebze;
bavSvebis gaSuqeba mediaSi;
bavSvebis monawileoba mediaSi.
rekomendebuli sadiskusio Tema: SearCieT mediaSi arsebuli masala,
romelic bavSvebs exeba, da ganixileT igi bavSvis uflebebis
konteqstSi.
am Tavis mizania, daafiqros studentebi bavSvTa uflebebis zegavlenaze,
aseve imaze, Tu rogor SeiZleba isini `gamovlindes~ realobaSi.
diskusiis dros wamoWril sakiTxebze msjelobisas kargi iqneba, Tu
ganixilavT sazogadoebaSi arsebul balanss bavSvebis, mSoblebisa
da zrdasruli adamianebis uflebebs Soris. diskusiis gagrZeleba
37. bavSvis uflebebi da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 35
SeiZleba imis ganxilviT, Tu rogor xdeba bavSvebis monawileobis
gazrda iseT sferoebSi, romlebic maT exeba. aseTi sferoebi SeiZleba
iyos ganaTleba, mzrunveloba dRis ganmavlobaSi, TamaSi da dasveneba.
kvlevam aCvena, rom ufrosebi bavSvebs xSirad ubralod formalurad
aZleven SesaZleblobas, gaazrebulad miiRon monawileoba da
gaiTvaliswinon am monawileobis Sedegi da ara realurad. saukeTeso
praqtikidan ramdenime magaliTis ganxilviT studentebi SeZleben,
gaiRrmavon warmodgena bavSvebis Sesaxeb politikis, praqtikisa da
kvlevisadmi uflebebze dafuZnebuli midgomis Sesaxeb.
4. winaaRmdegobebi bavSvTa uflebebis ganxorcielebis gzaze
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
adamianis uflebebis dacva;
bavSvTa uflebebis mxardaWera;
problemebi bavSvTa uflebebis ganxorcielebasTan dakavSirebiT;
rekomendebuli Tema diskusiisa da Semdgomi kvlevisaTvis: daadgineT
Tqvens qveyanaSi moqmedi bavSvTa uflebebis damcveli jgufebi.
emyarebian Tu ara es jgufebi uflebebs? iTvaliswineben Tu ara
bavSvebis mosazrebebs TavianT saqmianobaSi?
dRemde Catarebuli diskusiebidan da mecadineobebidan gamomdinare,
programis am etapisaTvis studentebs ukve sakmaod naTeli warmodgena
unda hqondeT imis Taobaze, Tu ras niSnavs an SeiZleba realurad
niSnavdes `uflebebze dafuZnebuli~ midgoma. uflebebis damcveli
saagentoebis [erovnuli da saerTaSoriso] da bavSvebze pasuxismgebeli
samTavrobo departamentebis mimoxilvisas sasargeblo iqneba uflebebis
enasa da uflebebis ritorikaze msjeloba. studentebs am etapze unda
SeeZloT TavianT qveyanaSi uflebebis realizebaSi arsebuli barierebis
(Tu aseTebi arsebobs) ganixilva.
38. 36
5. mediis mier bavSvebis asaxva, bavSvis uflebebi da profesiuli
pasuxismgebloba
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
mediaSi bavSvebis asaxva;
mediis mier stereotipebis Seqmna;
bavSvis uflebaTa darRveva;
bavSvis dacva.
rekomendebuli Tema diskusiisa da Semdgomi kvlevisaTvis: mimoixileT
bavSvis uflebaTa sainformacio qselis (CRIN) eTikuri saxelmZRvanelo
principebi da gansazRvreT ramdenime ZiriTadi principis mniSvneloba
Tqveni praqtikisaTvis. rogor SeiZleba _ Tuki saerTod es SesaZlebelia
_ gavlena moaxdinos am principebma arsebul praqtikaze?
es moduli exeba bavSvebis uflebebis dacvas Jurnalistur praqtikaSi.
mTavari gamowveva aq studentebis azrovnebis fokusis gadatanaa bavSvTa
dacvis sakiTxidan bavSvis _ rogorc aqtiuri moqalaqis _ da misi
uflebebis dacvis sakiTxze. es Tavi exmareba studentebs, Tavi daaRwion
bavSvebisadmi zedapirul midgomas, damkvidrebul stereotipebs –
kargi/cudi; angelozebi/eSmakebi da a.S. – da ganixilon stereotipebis
Camoyalibebis rogorc umniSvnelo, ise seriozuli formebi da is
riskebi, romlebsac isini Seicavs da romlebiTac ilaxeba bavSvis
uflebebi.
6. informaciis gavrcelebis saukeTeso praqtika bavSvebis TvalsazrisiT
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
`msoflio bavSvebisaTvis~;
erovnuli samoqmedo gegmebi bavSvebisaTvis;
bavSvebis monawileoba;
saukeTeso praqtikis principebi;
bavSvTa Tvalsazrisis gageba: magaliTebi.
39. bavSvis uflebebi da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 37
rekomendebuli Tema diskusiisa da Semdgomi kvlevisaTvis: ganixileT
Tqvens qveyanaSi bavSvebTan dakavSirebuli erovnuli samoqmedo gegmis
statusi da bavSvebisa da axalgazrdebis monawileoba mis SemuSavebaSi.
zogi qveyana sxva qveynebze ufro qmediTia bavSvTa uflebebis realizebasa
da aRniSnul procesSi bavSvebis CarTvaSi. am davalebis mizania, daafiqros
studentebi, Tu ra mdgomareobaa am mxriv maT qveyanaSi. saerTod, modulis
am Tavis mizania, daafiqros studentebi imaze, Tu rogor imuSaon
bavSvebTan da bavSvebis sakeTildReod saerTaSoriso CarCos farglebSi
da uflebebze dafuZnebuli midgomis gamoyenebiT.
modulis am nawilis mizania, xeli Seuwyos studentebs Soris kritikuli
diskusiis dawyebas imaze, Tu ras niSnavs uflebebze dafuZnebuli midgoma
da rogor imoqmedebs es Jurnalistur praqtikaze. mosalodnelia
uTanxmoeba da debatebi, rac gaamdidrebs studentebis ganaTlebis
process da xels Seuwyobs am rTuli sferosadmi gaazrebuli midgomis
Camoyalibebas.
nawili 2: bavSvis uflebebi da profesiuli Jurnalisturi praqtika
1. qcevis kodeqsebi da saxelmZRvanelo saredaqcio principebi
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
ra saWiroa qcevis kodeqsebi?
kodeqsebi detaluri da normatiuli unda iyos Tu zogad
principebs unda moicavdes?
qcevis kodeqsebi da movaleobebi;
qcevis kodeqsebi da presis Tavisufleba;
pasuxismgeblobis da Tavisuflebis Sedareba.
SeniSvna maswavleblebisaTvis: sTxoveT studentebs, imsjelon imaze, Tu
ras unda moicavdes qcevis kargi kodeqsi da ra faseulobebi unda iyos
masSi xazgasmuli. CamowereT sia dafaze da Semdeg SeadareT saklaso
diskusiis Sedegad miRebuli es sia realur kodeqsebs.
40. 38
Zalze mniSvnelovania, studentebs mieceT dro, rom SeTavazebuli
masala kritikulad ganixilon. yovelTvis aucilebelia kodeqsis
Sesruleba? kodeqsebi saxelmZRvanelo principebs warmoadgens Tu
regulirebas?
2. bavSvTa dacvis strategiebi
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
bavSvTa dacvis strategiebi. ras warmoadgens es strategiebi da
ra Sexeba aqvs JurnalistebTan?
bavSvTa dacvis strategiebis SemuSaveba;
bavSvTa dacvis strategiebis ganxorcieleba;
bavSvTa dacvis strategiebi da presis Tavisufleba.
am TavSi ganxilulia, Tu ramdenad icaven Tavad Jurnalistebi bavSvTa
uflebebs profesiuli saqmianobisas da ramdenad gamoavlenen isini im
organizaciebs, romlebic arRveven bavSvTa uflebebs. aRniSnuli Tavi
efuZneba wina leqcias eTikis kodeqsebis Sesaxeb. bolo wlebis erT-
erTi mniSvnelovani movlena iyo aSS-Si, avstraliasa da irlandiaSi
kaTolikuri eklesiis mRvdlebis mier bavSvTa eqspluataciis faqtebis
gaSuqeba mediaSi. studentebma unda ganixilon, bavSvTa dacvis ra
strategiebi arsebobs maT qveynebSi arsebul sxvadasxva organizaciaSi.
maT SeuZliaT aseve imsjelon bavSvTa dacvis im axali zomebis Sesaxeb,
romlebic kaTolikurma eklesiam SemoiRo bavSvTa eqspluataciis
gaxmaurebuli istoriis Semdeg.
studentebma SeiZleba interviuebi aiRon Jurnalistebisagan, raTa
gaarkvion, ramdenad informirebulebi arian isini bavSvTa dacvis
strategiebisa Tu regulirebis Sesaxeb.
sasurvelia, studentebi bavSvTa dacvis sferoSi moRvawe adgilobriv
arasamTavrobo organizaciebs gaesaubron mediaSi bavSvebis gaSuqebis
sakiTxebze. aseTi saubrebis Sedegad SeiZleba momzaddes reportaJebi
an statiebi, romlebsac mTel klass gaacnoben.
41. bavSvis uflebebi da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 39
3. kanonTan konfliqtSi myofi bavSvebi
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
bavSvTa dacvis strategiebi. ras warmoadgens isini da ra Sexeba
aqvs JurnalistebTan?
bavSvTa dacvis strategiebis SemuSaveba;
bavSvTa dacvis strategiebis ganxorcieleba;
bavSvTa dacvis strategiebi da presis Tavisufleba.
es SeiZleba studentebisaTvis Zalze rTuli sfero aRmoCndes. xSirad
sazogadoebis damokidebuleba iseTi bavSvebis mimarT, romlebic
seriozul danaSauls sCadian, Zalze mkacria. zogjer aseTi bavSvebis
identificireba, danaSaulis xasiaTidan gamomdinare, iseT qveynebSic
ki xdeba, sadac sasamarTlo procesSi monawile bavSvebis anonimuroba
Cveulebriv daculia.
umniSvnelovanesia, rom yvela studentma icodes sakuTar qveyanaSi
arsebuli iuridiuli moTxovnebi im bavSvebTan dakavSirebiT, romlebic
monawileoben sasamarTlo ganxilvaSi an Sexeba aqvT sasamarTlo
sistemasa da policiasTan.
nebismieri Jurnalisti, romelsac surs bavSvTa sakiTxebsa da bavSvTa
uflebebis dacvis sferoSi specializeba, unda icnobdes bavSvebTan
dakavSirebul yvela kanons.
4. siuJetebisa da wyaroebis moZieba
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
ra aris wyaro;
SeiZleba Tu ara, rom bavSvi iyos wyaro?
JurnalistisTvis wyaroebis mniSvneloba;
anonimuri wyaroebi;
saidan vigebT ambebs?
42. 40
sTxoveT studentebs, SearCion siuJeti da CamouTvaleT gamosayenebeli
wyaroebi, aseve, auxseniT, Tu rogor unda daukavSirdnen maT, mieciT
telefonis nomrebi an eleqtronuli fostis misamarTebi. wyaroebTan
dakavSirebuli erT-erTi problema is aris, rom Jurnalistebi
eyrdnobian adamianebis Zalze mcirericxovan jgufs, romelic
ZiriTadad istebliSments warmoadgens; ubiZgeT maT, gansxvavebulad da
aratradiciulad miudgnen wyaroebis SerCevas.
es moduli unda moicavdes imasac, rac studentebma axali ambebis
faseulobebis Sesaxeb sxva modulebSi iswavles.
studentebma unda ivarjiSon statiebis weraSi da moifiqron, rogor
asaxon bavSvTa uflebebi sakuTar naSromebSi.
bavSvis uflebebis sakiTxebis gaTvaliswineba ar niSnavs mxolod
gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis gaTvaliswinebas. udavoa, rom
es konvencia Jurnalists iseTi sakiTxebis speqtrs sTavazobs,
romlebzec igi siuJetebs moiZiebs. igi aseve saSualebas aZlevs
Jurnalistebs, konvenciis ganxorcielebis monitoringi awarmoon,
magaliTad, gamoiZion, Tu rogor asrulebs xelisufleba konvenciiT
gaTvaliswinebul valdebulebebs.
leqtorebma SeiZleba miscen studentebs gamogonili ambebis monaxazebi
mokle Canaweris saxiT da daakvirdnen, SeZleben Tu ara studentebi
statiebis ise daweras, rom mkiTxveli daaintereson.
saswavlo masalaSi CamoTvlilia informaciis wyaroebi da organizaciebi.
studentebma unda scadon aseTi siis Sedgena TavianTi qveynisTvis.
sasargeblo iqneba, rom klasma Seadginos im organizaciebisa da
individebis monacemTa baza, romlebic sasargeblo wyaroebad
gamodgeboda nebismier qveyanaSi. aseTi sia SeiZleba miewodos TiToeul
students da amiT gaumjobesdes maTi, rogorc moqmedi Jurnalistebis,
profesionalizmi.
43. bavSvis uflebebi da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 41
5. bavSvebisgan intervius aReba
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
rogor unda aiRoT interviu bavSvebisagan?
bavSvisgan intervius aReba mxolod bavSvze pasuxismgebeli
zrdasruli adamianis daswrebiT SeiZleba?
rodis SeiZleba bavSvisgan intervius aReba mSoblis an meurvis
dauswreblad?
saWiroebs Tu ara bavSvisgan intervius aReba im unar-Cvevebisgan
gansxvavebul unarebs, romlebic zrdasrulisgan intervius
aRebas sWirdeba?
sTxoveT adgilobriv Jurnalists da bavSvTa uflebebis damcveli
arasamTavrobo organizaciis warmomadgenels, monawileoba miiRon
mecadineobaSi. orives sTxoveT, isaubron bavSvebze, rogorc
wyaroebze, bavSvebisgan intervius aRebasa da Tanxmobis miRebaze.
am mecadineobaze SeiZleba mizanSewonili iyos JurnalistikaSi
sazogadoebrivi interesis mniSvnelobis ganxilva da Sedareba im
arasamTavrobo organizaciis funqciasTan, romelic mxolod bavSvis
interesebs emsaxureba.
klasma unda imsjelos imaze, rom SeiZleba bavSvebs Tavad hqondeT
istoriebi da gamoyenebulni iyvnen wyaroebad.
wamoiwyeT klasSi diskusia bavSvebisgan intervius aRebis saxelmZRvanelo
principebze da imsjeleT, es principebi Jurnalistebs exmareba Tu
xels uSlis. aris Tu ara iseTi SemTxvevebi, rodesac Jurnalisti
iZulebulia, imuSaos am principebis darRveviT?
es SesaZleblobas iZleva, gaimarTos msjeloba iseT mniSvnelovan
sakiTxebze, rogorebicaa gamoqveynebisTvis gankuTvnili informacia da
informacia, romlis gamomzeurebac wyaros ar surs, anonimuri wyaroebis
gamoyeneba da informaciis mopoveba, rac wina modulebSi unda yofiliyo
ganxiluli.
45. bavSvis uflebebi da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 43
aiReT interviu bavSvebisagan raime mniSvnelovan axal ambavze, raTa
naxoT, gansxvavebuli xedva xom ara aqvT maT da rogoria es xedva.
8. saukeTeso Jurnalisturi praqtika bavSvebTan dakavSirebiT
am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:
bavSvebis Sesaxeb axali ambebis gaSuqebis saukeTeso praqtika;
sabavSvo mediis monitoringi da Sefaseba: presa, radio, televizia.
46. 44
bibliografia
• ARRC (1995) The Human Rights Pack. • bavSvTa sakiTxebis gaSuqeba
ARRC. mediaSi – saxelmZRvanelo
studentebisa da
• DIT (2008) Enhancing Student Learning pedagogebisaTvis, gaeros bavSvTa
through Assessment. Dublin Institute of fondi, Tbilisis saxelmwifo
Technology (DIT) universiteti, 2008 weli
• O‘Neill, G. and McMahon, T. (2005) • Jan-klod bertrani, mediaeTika da
Student-centred Learning: What does angariSvaldebulebis sistemebi,
it mean for Students and Lecturers?, in qarTuli gamocema 2004 weli
G. O‘Neill, S. Moore and B. McMullin
(eds.) • bil kovaCi, Jurnalistikis
• Emerging Issues in the Practice of elementebi
University Learning and Teaching,
Dubin: All Ireland Society for Higher
Education (AISHE)
• UCISA-TLIG (2004) VLEs and Blended
Learning, A discussion paper based
on TLIG meetings held during 2004,
UCISA.
•
• UNESCO (2005) Revised draft plan of
action for the first phase (2005-2007) of
the World Programme for Human Rights
Education. UNESCO, 2005
• Yeban, Felice (2002) Building a Culture
of Human Rights: Challenge to Human
Rights Education in 21st Century, ARRC.
• Yeban, Felice (1999) The Children‘s
Rights Training Package, UNICEF
HANOI.