nota ringkas subjek PKE 3104

1. KESIHATAN GIGI DI SEKOLAH · Ulser aftus boleh dibahagikan kepada tiga iaitu:-
KONSEP & MATLAMAT · Ulser aftus bertulang minor.
· Diperkenalkan pada tahun 1985. · Ulser aftus bertulang major
· Bertujuan utk memastikan murid-murid · Ulser aftus bertulang herpetiform
sekolah mempunyai kesihatan mulut yang baik apabila
mereka tamat zaman persekolahan. b) BENGKAK-BENGKAK DLM
· Jururawat pergigian bertanggungjawab memeriksa dan MULUT
merawat murid-murid tersebut di bawah penyeliaan dan · Keadaan ini merupakan lesi-lesi (perubahan tuar biasa)
pengawasan doktor yang berpedunkel (bertangkai) atau sesil (tidak
pergigian. bertangkai).
· Granuloma piogen
· 3 cara bagaimana perkhidmatan ini · Granuloma set raksaksa periferi
dilaksanakan: · Polip fibro-epitelium
a) Klinik pergigian sekolah · Hiperplasiadentur
b) Pasukan pergigian bergerak
c) Klinik pergigian bergerak c) KANSER MULUT
· 4 jenis gigi : · Penyakit mulut yang meliputi bibir, lantai mulut,
a) Gigi taring bahagian dalam pipi, lidah dan gusi. Ia mengganggu fungsi
b) Gigi seri seseorang untuk makan,
c) Gigi garaham kecil bercakap, bernafas, menelan dan menanggung kesakitan
d) Gigi garaham · Lebih 90% kes kanser mulut melibatkan pada lapisan luar
mukosa mulut.
a)· GIGI TARING
· Gigi taring adalah gigi yang memilki satu akar dan D)· PUNCA PENYAKIT
memiliki fungsi untuk mengoyak · Tabiat menyunyah sirih bercampur pinang atau
makanan atau benda lainnya. tembakau
· Tabiat mengunyah tembakau sahaja
b)· GIGI SERI · Merokok
· Gigi seri adalah gigi yang memiliki satu akar yang · Minum minuman keras
berfungsi untuk memotong dan · Penghidap HIV dan siflis
mengerat makanan atau benda lainnya. · Mereka yang berumur 40 tahun ke atas
· Genetik
c)· GIGI GARAHAM KECIL
· Gigi geraham kecil adalah gigi yang punya dua akar yang · KAEDAH PENCEGAHAN
berguna / berfungsi untuk · Berus gigi sekurang-kurangnya dua kali sehari
menggilas dan mengunyah makanan atau benda lainnya. · Berus gigi selepas sarapan dan sebelum tidur
· Berus gigi menggunakan teknik yang betul
d)· GIGI GARAHAM · Lakukan sekurang-kurangnya dua ke tiga minit
· Gigi geraham adalah gigi yang memiliki tiga akar yang
memiliki fungsi untuk melumat dan · CARA-CARA MENCEGAH NAFAS BERBAU
mengunyah makanan atau benda-benda lainnya. · Berus gigi sekurang- kurangnya dua kali sehari
· Gunakan alat khas untuk membersihkan lidah
· STRUKTUR GIGI · Kunyah dengan gula-gula getah tanpa gula
a)· GIGI KANAK-KANAK · Gunakan ubat kumur yang bersesuaian dengan keperluan
· Bermula sebelum lahir lagi. anda
· Seawal-awal 4 bulan, gigi susu, atau gigi yang akan · Berhenti merokok dan kurangkan pengambilan minuman
berganti, akan tumbuh. beralkohol
· Biasanya, ke semua 20 batang gigi susu ini akan tumbuh · Lakukan pemeriksaan kesihatan pergigian setiap enam
pada umur 3 tahun, sungguhpun bulan
perkembangan dan susunannya berbeza.
· Gigi kekal mula tumbuh sekitar umur 6 tahun. DEMAM DENGGI
· Proses ini akan berterusan sehingga lebih kurang umur 21 · PENGENALAN
tahun. · Disebabkan oleh jangkitan virus Denggi (genus Flavivirus)
yang disebar oleh nyamuk Aedes betina.
· PENYAKIT-PENYAKIT MULUT · Tersebar melalui gigitan nyamuk aedes orang yang
a) ULSER DLM MULUT berpenyakit virus denggi kepada orang yang sihat.
· Sebahagian besar rakyat Malaysia mengalami ulser aftus · Virus Denggi akan terpendam di dalam badan pesakit
berulang. selama 3 - 14 hari (purata 4 hingga 6

2. hari) sebelum menunjukkan tanda-tanda. banyaknya.
· Pesakit mungkin akan mengalami demam mengejut
diikuti dengan berbagai-bagai
tanda dan gejala tidak khusus
· KAWALAN DAN PENCEGAHAN
· TANDA & GEJALA · Pengawasan vektor
a)· Peringkat permulaan a) Pengawasan vektor bertujuan untuk mengawasi jumlah
· Demam denggi bermula dengan demam mengejut dan juga paras kepadatan nyamuk Aedes.
· sakit kepala b) Di setiap rumah semua bekas di dalam dan di luar
· sakit di belakang bebola mata rumah diperiksa sama ada terdapat air dan jentikjentik
· sakit sendi dan otot (myalgias dan arthralgias) atau tidak.
· sakit pinggang yang teruk · Kawalan ketika berlaku wabak
· Peringkat radang Demam Denggi
· Bintik-bintik merah terang & berkemungkinan terdapat a) Semburan kabus racun serangga
gastritis b) Tujuan semburan – untuk membunuh nyamuk Aedes
· Pesakit juga boleh mendapat radang hati, radang otak dewasa yang membawa virus denggi.
(lebih pada kanak-kanak) dan juga dalam kes luarbiasa c) Jenis semburan:
radang otot jantung i. Apabila berlaku satu kes demam denggi, semburan
(cardiomyopathy). kabus dijalankan seluas 200
· Demam denggi klassik berlarutan selama enam hingga meter sekeliling rumah pesakit dengan mesin 'Thermal
tujuh hari dengan demam kembali Fogger'.
memuncak pada akhir demam (dikenali sebagai pola ii. Apabila berlaku wabak denggi, seluruh lokaliti
biphasic). berkenaan dibuat semburan kabus dengan
· Bilangan sel darah pembeku (platelet) akan turun menggunakan mesin ' Ultra Low Volume' yang diletakkan
sehingga hilang demam di atas kenderaan.
· Kehilangan bendalir plasma darah dari salur darah ke d) Masa semburan
dalam tisu perantara atau ruang ke tiga (third space loss di i. Semburan dijalankan pada awal pagi dan petang
antara selaput paruparu, e) Kekerapan semburan
ruang peritoneum dan sebagainya) i. Semburan kabus pertama dilakukan dalam masa 24 jam
· Pesakit terdedah kepada renjatan dan risiko perdarahan. selepas dikesan.
· 2 jenis denggi yang paling berat iaitu ii. Semburan kedua pada hari ke 7-10 berikutnya.
a) Demam Hemoragik Denggi (DHF)
b) Sindrom Kejutan Denggi (DSS). · Langkah yang perlu diambil semasa aktiviti semburan
· Kes DHF juga menunjukkan demam tinggi, fenomena a) Semburan kabus 'thermal'
pendarahan, trombositopenia i. Semasa proses penyemburan penghuni hendaklah
(thrombocytopenia) dan haemoconcentration. mengosongkan premis mereka
· Sebahagian kecil kes membawa kepada sindrom kejutan termasuklah binatang peliharaan.
denggi (dengue shock syndrome) atau DDS yang ii. Menutup semua tingkap dan pintu yang menghala
mempunyai kadar keluar kecuali pintu hadapan.
kematian yang tinggi. iii. Membuka semua pintu bilik dalam rumah.
iv. Menutup atau menyimpan bahan makanan dalam peti
· DIAGNOSIS sejuk atau almari.
· Diagnosis denggi kebiasaannya dibuat secara klinikal. v. Mematikan api dapur gas dan
· Gambaran klasik adalah demam tanpa sumber jangkitan menutup balang gas atau apaapa bahan yang mudah
tempatan, bintik-bintik gatal terbakar.
dengan thrombocytopenia dan kemungkinan leukopenia. b) Semburan kabus 'ultra low volume'
· Kajian serologi dan PCR (polymerase chain reaction) i. Elakkan diri dari terdedah dan menyedut kabus
digunakan bagi mengesahkan semburan.
diagnosa denggi sekiranya diperlukan secara klinikal. ii. Jaga kebersihan diri dengan mencuci tangan, membasuh
muka dan menukar pakaian jika perlu.
· RAWATAN iii. Dapatkan rawatan perubatan jika disyaki mengalami
· Rawatan utama adalah terapi sokongan. keracunan oleh racun serangga.
· Pesakit digalakkan untuk mengekalkan makan, · Memusnahkan tempat pembiakan nyamuk
terutamanya minum air. a) Memusnahkan atau mengurangkan sebanyak mungkin
· Sekiranya pesakit tidak mahu / mampu minum, berbagai-bagai bekas dan tempat
tambahan melalui cecair intravena mungkin diperlukan vektor menetap dan berkembang biak.
· Pemindahan darah mungkin diperlukan sekiranya
bilangan platelet turun dengan

3. b) Mengurang atau mengelakkan menyimpan air dalam Pendidikan Malaysia telah mencadangkan supaya RKS
takungantakungan seperti tong deram, tempayan, kolam sedia ada diberi nafas baru, dengan
simen dan lainlain. mewujudkan Program Bersepadu Sekolah Sihat ( PBSS )
c) Mencampurkan Abate ke dalam semua bekas yang
digunakan untuk menyimpan air. · Rasional
d) Membersihkan rumput, lalang dan semak di tanah- · Terdapat beberapa program kesihatan sekolah sedia ada
tanah lapang akan memusnahkan tempat yang perlu diselaraskan di bawah satu
nyamuk menetap dan berehat. program bersepadu
· Hasrat untuk mewujudkan satu program kesihatan yang
· Undang-undang dan akta mampu melahirkan rasa kekitaan dan komitmen di
a) Akta Pemusnah Serangga Pembawa Penyakit telah kalangan warga sekolah
disahkan pada tahun 1975. · Keperluan untuk mewujudkan satu program bersepadu
b) Jika mahkamah mendapati pemilik atau penghuni yang menghasilkan impak serta dapat dinilai
bersalah pada kali pertama, denda keberkesanannya
maksimum RM1000 atau penjara maksimum 3 bulan atau · Satu usaha untuk meningkatkan kesefahaman dan
keduaduanya sekali. Pada kesalahan kerjasama diwujudkan antara sekolah dan masyarakat
kedua, denda maksimum sebanyak RM 2000 atau hukum dalam menangani isu kesihatan
penjara maksimum 1 tahun atau keduaduanya sekali.
· Matlamat
· Melahirkan warga sekolah dan
PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH persekitaran yang selamat, sihat dan berkualiti ke arah
· RANCANGAN KESIHATAN pencapaian wawasan negara.
SEKOLAH
· Rancangan Kesihatan Sekolah (RKS) dilancarkan pada · Misi
tahun 1968. · Sekolah sebagai institusi yang mempromosikan
· Merupakan satu rancangan kebangsaan yang bersepadu kesihatan.
di antara Kementerian Pendidikan
dan Kementerian Kesihatan. · Visi
· Generasi yang berilmu, sihat dan progresif.
· Objektif RKS:
· Menilai dan menafsir taraf kesihatan murid · Objektif
· Rawatan penyakit/ kecemasan kepada murid · Memelihara dan meningkatkan persekitaran sekolah yang
· Kerjasama yang erat antara sekolah dan masyarakat bersih, ceria , selamat dan sihat.
· Menggalakkan hidup sihat · Membina satu persekitaran sosial sekolah yang
· Mencegah dan mengawal penyakit-penyakit berjangkit menggalakkan amalan cara hidup sihat
· Mengendalikan pendidikan kesihatan dan pemakanan · Meningkatkan kerjasama dan penglibatan komuniti di
dalam program kesihatan sekolah
· Aktiviti RKS: · Menilai taraf kesihatan murid
· Pendidikan Kesihatan · Menggalakkan bimbingan dan kaunseling berdasarkan
· Hidup Sihat Di Sekolah keperluan dan masalah kesihatan murid
· Kerjasama Antara Sekolah dan Masyarakat Untuk · Memberi penjagaan / rawatan kecemasan terhadap
Kesihatan penyakitpenyakit di sekolah
· Rancangan Makanan Tambahan (RMT)
· Kantin Sekolah. · Teras utama
· Polisi Kesihatan Sekolah sebagai sumber mempromosikan
· PROGRAM BERSEPADAU SEKOLAH SIHAT kesihatan
· Pengenalan · Persekitaran Fizikal Sekolah
· Malaysia secara khusus telah mengalami banyak · Persekitaran Sosial Sekolah
perubahan dari aspek kesihatan dan tren penyakit. · Penglibatan Komuniti
· 1996, ( KKM ) dengan kerjasama Kementerian Pendidikan · Kemahiran Kesihatan Diri
Malaysia telah melaksanakan projek · Perkhidmatan Kesihatan Sekolah
" Health Promoting School" ( HPS ) di enam buah negeri
iaitu Johor, Kedah, Melaka, Sarawak, Selangor dan · Perlaksanaan
Terengganu. · PBSS hendaklah melibatkan seluruh warga sekolah dan
· Persidangan " HPS " yang telah diadakan pada bulan masyarakat setempat. Dalam
Disember 1996 di antara Kementerian Kesihatan Malaysia pelaksanaan PBSS, pendidikan kesihatan hendaklah
dan Kementerian dilaksanakan secara formal atau tidak formal.
· Pemantauan dan penilaian

4. · Untuk menentukan kejayaan dan kemajuan PBSS dalam c) Lakukan aktivit i fizika l
mencapai objektifnya, pemantauan d) Belajar menangan i stres
dan penilaian yang berterusan perlu dijalankan. Antara
kaedah yang digunakan : · Faedah gaya hidup sihat
a) Rekod Kesihatan Murid a) Meningkatkan status kesihatan anda
b) Rekod Rancangan Makanan b) Mengurangkan risiko anda mendapat pelbagai penyakit
Tambahan seperti diabetes, serangan jantung, strok (angin ahmar)
c) Laporan Bulanan dan tekanan darah tinggi.
d) Laporan Tahunan c) Membuat anda kelihatan dan berasa lebih baik
e) Pengiktirafan kepada Kelas Terbersih d) Membolehkan anda memiliki stamina dan keupayaan
lebih untuk menikmati kehidupan.
· PENGLIBATAN KOMUNITI · Pengjagaan kesihatan diri di rumah
· Peranana Guru Besar/Guru · Jika demam makan ubat paracetamol mengikut dos yang
· Mengambil ukuran berat, tinggi dan membuat disyorkan.
pengesanan awal ‘screening’ penglihatan murid. · Patuhi arahan pada label ubat.Dapatkan nasihat pusat
· Mengenal pasti murid yang mempunyai masalah perubatan tentang ubat yang disarankan, sukatan yang
kesihatan serta menunjukkan mereka kepada pihak sesuai, kesan
berkenaan untuk mendapatkan sampingan ubat dan bila pengambilan perlu dihentikan.
rawatan. · Berehat secukupnya.
· Memastikan kebenaran diperolehi daripada ibu · Sekiranya mengalami tandatanda kecemasan segera
bapa/penjaga sebelum pasukan kesihatan dapatkan rawatan doktor.
memulakan pemeriksaan/membuat penilaian. · Pastikan pengudaraan yang baik di rumah (contohnya
· Melengkapkan butir-butir berkenaan dalam buku rekod membuka tingkap di bilik, dapur, tandas dan bilik mandi).
kesihatan murid. · Panduan menilai kesihatan diri di rumah
· Menyediakan bilik bagi menjalankan pemeriksaan · Secara amnya, demam selesema boleh sembuh dengan
penilaian kesihatan. sendiri. Namun begitu, anda perlu mendapatkan rawatan
SEGERA di
· Peranan PIBG hospital jika anda mengalami manamana
· Menyokong rancangan kesihatan sekolah. tanda dan gejala berikut :
· Mencari/mengumpul dana bagi menampung a) Masalah pernafasan :
perbelanjaan kos pelaksanaan. sesak nafas, semput, warna bibir bertukar menjadi
· Mempunyai ahli jawatankuasa yang sentiasa bersedia biru/ungu
dan berminat untuk menjayakan program-program b) Batuk berdarah atau kahak berdarah
sekolah. c) Sakit dada berterusan
· Memberi persetujuan sebelum pasukan kesihatan d) Cirit-birit atau muntah yang kerap
memulakan pemeriksaan/membuat penilaian. e) Demam berterusan melebihi 3 hari ataupun demam
· Mengawas murid ketika pemeriksaan/penilaian kesihatan berulang selepas tiga hari pulih
dijalankan oleh pasukan kesihatan. f)Berkelakuan tidak normal, keliru, kurang responsif
kepada rangsangan atau sawan
· Peranan Pusat Kesihatan g) Rasa pening apabila berdiri
· menilai dan mendaftar ubatubat dan kosmetik sebelum
dibenarkan untuk pasaran. · Pengjagaan mental
· perkhidmatan maklumat ubat dan penerbitan. · Langkah-langkah mudah pengjagaan mental:
· membuat pemeriksaan mengejut ke atas mana-mana a) Mengamalkan cara hidup sihat
sekolah. b) Berpandukan Kenyataan (Be Realistic)
i. Mengenali kekuatan dan kelemahan diri anda.
· Peranan Balai Polis ii. Menyasarkan matlamat yang boleh dicapai.
· Mengumpul, mengkaji,menaksir dan menyebar iii. Belajar menerima apa yang anda tidak boleh ubah.
maklumat berkaitan masalah-masalah kesihatan. c) Berfikir dengan positif
· Melaksanakan programprogram dan seminar. i. Mengamalkan bercakap positif pada diri sendiri seperti:
· Menyimpan rekod dan statistik. “Saya akan, saya boleh, saya akan cuba,saya juara, saya
disayangi, saya menarik dsb.”
d) Buat keputusan secara bijak
· KEMAHIRAN KESIHATAN DIRI i. Ketahui fakta-fakta yang berkaitan.
· Amalan gaya hidup sihat ii. Buat pertimbangan antara kebaikan dan keburukan.
· Kunci untuk sihat sepanjang hayat iii. Libatkan orang lain yang terlibat dalam membuat
a) Pemakanan siha t keputusan.
b) Tidak merokok

5. · PERKHIDMATAN KESIHATAN SEKOLAH · Mengubah cara pemikiran murid tentang kebersihan
· Tujuan melalui pendidikan
· Mewujudkan kesedaran mengenai status kesihatan · Meningkatkan rasa tanggungjawab murid terhadap
sendiri dan menggalakkan amalan kebersihan
mendapatkan penilaian kesihatan di kalangan murid- · Meningkatkan tahap kebersihan sekolah dengan
murid. mengadakan jadual tugas untuk murid dan guru
· Mengesan masalah kesihatan seawal yang mungkin serta · Memantau dan menilai keberkesanan program
membuat rujukan mendapatkan kebersihan pengadilan yang dibuat berpandukan Borang
rawatan bagi murid-murid yang berkenaan. Penilaian Kebersihan
· Mengawal penyakit-penyakit berjangkit. · Melaksanakan tindakan susulan melalui program
penambahbaikan
· Aktiviti · KECERIAAN
· Rawatan penyakit-penyakit (cacing, kutu dan lain-lain) · Menimbulkan kesedaran di kalangan murid-murid, warga
· Rawatan kecemasan sekolah, ibu bapa melalui publisiti
· Kawalan penyakit yang berjangkit yang meluas tentang pentingnya mewujudkan
persekitaran yang ceria disekolah.
· Penilaian kesihatan/pemeriksaan perubatan · Melatih murid-murid menyayangi dan menghargai alam
· - Ukuran berat badan dan tinggi sekitar.
· - Ujian awal penglihatan · Menimbulkan sifat ingin tahu di kalangan murid-murid
· - Taraf pertumbuhan berkaitan nama pokok dalam panggilan biasa dan saintifik
· - Tabiat, kelakuan serta niali perubatan yang terkandung.
· Imunisasi (Tahun I - VI) · Melahirkan murid-murid yang cinta akan sekolah
· - B.C.G., Polio · Menceriakan kawasan sekolah dengan membina tapak
· - Rubella (pelajar perempuan) semaian dan menjalankan kerja-kerja keceriaan
· Rujukan, rawatan dan susulan · Melahirkan rasa cinta akan sekolah disamping
· Perkhidmatan menerapkan bertanggungjawab
· RMT
· PROGRAM SUSU SEKOLAH · KESIHATAN
· PERGIGIAN · Memastikan murid peka terhadap isu-isu kesihatan dan
menjaga kesihatan masing-masing dengan cara yang betul
AMALAN KEBERSIHAN SEKOLAH · Menyedarkan murid tentang bahaya penyakit seperti
· OBJEKTIF AIDS, Hepatitis B dan penyakit
· Membina perlakuan amalan kebersihan sebagai budaya berbahaya yang lain
hidup yang berterusan dalam menjalani hidup seharian · Merancang dan melaksanakan program kesihatan seperti
· Meningkatkan keperihatinan dan komitmen warga lawatan, ceramah dan pameran
sekolah terhadap kebersihan, keindahan dan kecerian, · Menjalankan aktiviti suntikan Anti-Tetanus kepada
serta menghargai kemudahan yang disediakan murid-murid Tingkatan Tiga
· Melaksanakan aktiviti amalan kebersihan bagi mencapai · Mewujudkan sistem maklumat kesihatan yang lengkap
kebersihan maksimum dan terkini.
· AMALAN · PENGURUSAN
· Amalan merupakan satu perbuatan atau perlakuan yang · Pengurusan bermaksud satu proses mendapatkan
menjadi kebiasaan dan sentiasa di praktikkan penyertaan, kerjasama, dan campurtangan ahli untuk
· Amalan juga bermaksud perbuatan yang baik yang mencapai objektif-objektif organisasi atau kumpulan,
menjurus ke arah kebaikan gerak
kerjanya termasuk proses merancang, mengelola,
· KEBERSIHAN memimpin, mengarah dan mengawal.
· Kebersihan adalah keadaan bebas dari kotoran seperti
debu,sampah, dan bau. · PERLAKSANAAN
· Kebersihan juga bererti bebas dari virus, bakteria, · Jadual Kebersihan Kelas
patogen, dan bahan kimia berbahaya. · Takwin
- Gotong-royong
· MATLAMAT - Jawatankuasa
· KEBERSIHAN · AKTIVITI
· Menyemai sifat cinta akan kebersihan sekolah dengan · Amali cara mencuci tangan oleh rakan sekolah
mengadakan gotong-royong · Penyampaian maklumat kesihatan mengenai denggi
membersihan persekitaran sekolah dengan aktiviti · Amali cari dan musnah tempat pembiakan nyamuk Aedes
rondaan kelas bertugas

6. · PERANAN SEKOLAH · Buku ini disimpan oleh pihak sekolah bagi memudahkan
· Merancang dan melaksana aktiviti tahunan sekolah pengawasan kesihatan murid
mengikut jadual yang telah di tetapkan dan akan diberikan kepada murid sekiranya mereka
· Mewujukan iklim sekolah yang kondusif hendak bertukar sekolah atau menaiki
· Membuat peraturan sekolah berkaitan kebersihan sekolah menengah.
kawasan sekolah · Seterusnya buku ini perlu di serah kepada sekolah yang
· Pemantauan Kebersihan Bilik Darjah baru untuk simpanan.
· Ibu bapa boleh minta buku ini dari pihak sekolah
· PERANAN GURU sekiranya ingin melihat rekod kesihatan
· Menggalakkan serta membantu murid mewujudkan anak mereka.
tabiat kebersihan yang baik
· Menggalakkan murid menilai perlakuan sendiri dan · PENDIDIKAN KESIHATAN
bertanggungjawab memperbaikinya. · Pendidikan kesihatan di sekolah terbahagi kepada
· Menggiatkan pengalamanpengalaman pendidikan kesihatan secara berkelompok dan individu.
hidup dengan pendidikan kesihatan. · Pendidikan kesihatan secara berkelompok adalah
· Merancang program dan kempen kebersihan yang pendidikan kesihatan yang dijalankan melalui kempen atau
menyeluruh dan komprehensif. kem-kem kesihatan di
sekolah. Murid-murid mendapat pengetahuan melalui
· PAKEJ PERKHIDMATAN pameran, ceramah dan tunjuk cara oleh anggota
· Perkhidmatan Kesihatan Sekolah kesihatan. Pendidikan kesihatan
· Perkhidmatan Pergigian Sekolah secara berkelompok mengutamakan masalah kesihatan
· Perkhidmatan Alam Sekitar Sekolah awam yang berkaitan dengan golongan murid sekolah
contohnya saringan
· TUJUAN: talasemia, 'tak nak merokok' dan gaya hidup sihat.
· Mengekalkan tahap kesihatan murid di paras paling · Pendidikan kesihatan individu diberi
optima melalui promosi kesihatan, sebagai khidmat nasihat dan
pencegahan penyakit, rawatan dan rujukan. kaunseling semasa sesi pemeriksaan kesihatan. Isu-isu
· Mengesan masalah-masalah kesihatan yang boleh yang lazim didapati adalah berkaitan dengan pemakanan,
menghalang pencapaian akademik murid di sekolah dan penyakit kulit, kebersihan diri dan lainlain
seterusnya membuat rujukan · Antara masalah-masalah kesihatan yang di kesan di
awal bagi membolehkan intervensi awal dan kalangan murid sekolah adalah:
penempatan murid dalam sistem pendidikan khas. · Obesiti
· Menggalakkan penglibatan masyarakat bagi membentuk · Ketajaman penglihatan
sekolah sebagai institusi yang · Rabun warna
sihat dan selamat bagi membolehkan pembelajaran yang · Tulang rangka yang tidak normal
berkesan · Jangkitan cacing
· Kudis buta
· Kurang pendengaran
PENDEKATAN BERSEPADU SEKOLAH
· BUKU REKOD KESIHATAN MURID SIHAT
· Buku Rekod Kesihatan Murid (RKM1) adalah dokumen · PENDEKATAN PBSS
yang mencatatkan semua maklumat · Enam teras utama telah digariskan
kesihatan yang diperolehi semasa alam persekolahan. · Bagi mewujudkan satu pendekatan
· Mencatatkan proses pertumbuhan dan · Bersepadu di antara warga sekolah.
perkembangan murid semasa alam persekolahan. · PIBG, sektor awam, sector swasta,
· Buku ini di beri secara percuma oleh Kementerian · Badan bukan kerajaan serta
Pelajaran Malaysia bagi setiap murid sekolah semasa · Masyarakat setempat ke arah
tahun 1 persekolahan. · Melahirkan sekolah yang sihat
· Ibu bapa dikehendaki mengisi maklumat murid di dalam
buku tersebut dan mencatitkan · POLISI KESIHATAN SEKOLAH
kebenaran untuk petugas kesihatan menjalankan · 6 teras :
pemeriksaan kesihatan dan · Persekitaran Fizikal Sekolah yang sihat dan selamat
memberi pelalian kepada anak mereka. · Persekitaran Sosial Sekolah yang sihat dan selamat
· Adalah penting untuk IBU BAPA dan PENJAGA · Penglibatan Komuniti
memahami kandungan yang terdapat dalam RKM 1 · Kemahiran Kesihatan Diri
sebagai panduan penjagaan kesihatan · Perkhidmatan Kesihatan Sekolah
anak mereka sepanjang masa persekolahan.

7. · Teras-teras ini hendaklah diterjemahkan kepada · Ia menggalakkan penglibatan
strategistrategi dan kaedah pelaksanaan keluarga dalam perkembangan pengetahuan dan
yang lebih khusus agar ianya mudah difahami dan dapat kemahiran kesihatan kanak-kanak.
dilaksanakan oleh semua warga sekolah · Ia juga memberi penekanan kepada pentingnya
persekitaran fizikal seperti bangunan, sanitasi, bekalan air
· Ciri-ciri promosi kesihatan, penerapan nilai-nilai dan padang permainan kanakkanak yang mempengaruhi
kesihatan secara menyeluruh yang kesihatan kanak-kanak.
merangkumi aspek fizikal, mental, psiko-sosial dan · Ia juga mengenal pasti kepentingan iklim sosial
kerohanian adalah di antara ciriciri sekolah di dalam membantu suasan pembelajaran yang
yang diberikan penekanan dan penelitian bagi positif
membangun dan membentuk satu model sihat · Ia menghubungkaitkan sekolah dengan perkhidmatan
dan amalan gaya hidup sihat kesihatan daerah dan kawasan
· PBSS memberi ruang untuk tindakan bersepadu yang bagi menyelesaikan masalah kesihatan tertentu di
mengambil kira: kalangan kakan-kanak.
· Kurikulum sekolah · Ia memberi penekanan kepada penglibatan pelajar secara
· Keadaan fizikal dan sosial sekolah aktif di dalam kurikulum formal untuk membentuk satu siri
· Perkhidmatan kesihatan sekolah pengetahuan dan juga kemahiranberkaitan kesihatan
· Peraturan dan garis panduan yang memberi impak
kepada kesihatan. · OBJEKTIF UMUM
· Penglibatan semua warga sekolah termasuk pentadbir · Ia memperkemaskan perseimbangan di antara
sekolah, guru, pelajar, pekerja dan pendidikan dan kesihatan di dalam meningkatkan
masyarakat setem keupayaan kesihatan bagi kanak-kanak perempuan dan
wanita dalam komuniti.
· MATLAMAT & FOKUS PBSS · Ia memberikan satu persekitaran kerja yang
· Melahirkan warga sekolah dan persekitarannya yang menggalakkan dan positif kepada warga sekolah.
sihat, selamat dan berkualiti ke arah pencapaian wawasan · Ia memberi kesempatan kepada sekolah dan
negara. masyarakat setempat bagi bekerjasama dalam
· Memberi pengetahuan serta memupuk sikap dan amalan · Inisiatif kesihatan yang membawa faedah kepada pelajar,
kesihatan yang baik agar setiap keluarga dan anggota masyarakat
warga sekolah lebih bertanggungjawab terhadap
penjagaan kesihatan diri, · OBJEKTIF KHUSUS
keluarga dan masyarakatmenyediakan · Pada akhir program, peserta seharusnya dapat:
perkhidmatan kesihatan sekolah dari aspek: · Mewujudkan warga sekolah yang faham dan
· Penilaian taraf kesihatan murid melaksanakan aspek-aspek kesihatan fizikal iaitu
· Khidmat rawatan (termasuk rawatan kecemasan), kebersihan diri (gigi, kuku, rambut dan Pakaian) dan
rujukan, bimbingan dan kaunseling Makanan yang sihat
· Pengawalan dan pencegahan kejadian penyakit
Mengenal pasti, merujuk dan membantu dalam · PERANAN GURU
penempatan kanakkanak · Guru merupakan penggerak utama untuk memastikan
kurang upaya kejayaan program ini.
· Penerangan yang jelas mengenai konsep PBSS
· OBJEKTIF PBSS hendaklah diberi bagi membolehkan perancangan dan
· Memastikan agar setiap sekolah dapat: pelaksanaan berkesan aktiviti PBSS
· Menetapkan polisi kesihatan sekolah. · Menjadi contoh kepada murid dalam mengamalkan cara
· Memelihara dan menigkatkan persekitaran sekolah yang hidup sihat.
bersih, ceria dan selamat. · Menggalakkan murid menyertai aktiviti PBSS dengan
· Membina satu persekitaran sosial sekolah yang aktif.
menggalakkan amalan cara hidup sihat. · Memberi penerangan kepada Ibu bapa dan mesyarakat
· Meningkat kerjasama dan penglibatan komuniti di dalam setempat mengenai PBSS.
program kesihatan sekolah
PROSTAR
· KEPENTINGAN PBSS · PENGENALAN
· Ia mempergunakan model kesihatan holistik yang · PROSTAR - ”Program Sihat Tanpa AIDS untuk Remaja”.
merangkumi aspek fizikal,mental, sosial dan persekitaran. · Diperkenalkan oleh KKM dalam usaha menangani
· Mempastikan satu persekitaran sekolah yang sihat masalah HIV/AIDS di kalangan remaja.
terbentuk dan membuka peluang kepada · Idea penubuhan PROSTAR telah dicetuskan pada tahun
kanak-kanak untuk mengamalkan tabiat kesihatan yang 1995 hasil perbincangan KKM
baik dengan pelbagai agensi kerajaan dan bukan kerajaan.

8. · Pelancaran program ini telah disempurnakan oleh · Lain-lain aktiviti promosi seperti Laman Web PROSTAR,
Timbalan Perdana Menteri pada 24 Kedai PROSTAR (salun, keropok dan
November, 1996 di Dataran Merdeka, KualaLumpur. cenderahati
· KONSEP
· Oleh Remaja, Melalui Remaja, Untuk Remaja PRS
· Program ini menggerakkan remaja Malaysia yang · PENGENALAN
berumur 13 ingga 25 tahun sebagai · Pembimbing Rakan Sebaya ialah kelab dimana seorang
Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) ke arah hidup sihat tanpa pelajar dilatih dalam bidang
AIDS kemahiran asas kaunseling dan komunikasi.
· Menjalankan pelbagai aktiviti yang melibatkan · Ia berfungsi sebagai seorang pembimbing yang berkesan
pendidikan HIV/AIDS kepada remaja kepada rakan sebaya, terutama
kepada mereka yang memerlukan pertolongan.
· KUMP SASARAN · Program ini telah diperkenalkan di sekolah sekolah
· Remaja berumur 13 hingga 25 tahun yang terdiri menengah
daripada pelajar sekolah menengah, seluruh Malaysia pada tahun 1987.
pelajar institusi penggajian tinggi, remaja lepasan sekolah.
· TUJUAN
· OBJEKTIF · Memastikan semua Guru Bimbingan dan Kaunseling di
· Meningkatkan kesedaran serta pengetahuan remaja akan sekolah dapat melaksanakan
bahaya jangkitan HIV, cara perkhidmatan bimbingan dan kaunselinng
pencegahan dan pengawalannya.
· Menyemai sikap positif di kalangan remaja agar prihatin · PRINSIP
akan masalah HIV yang · Bersedia dan rela membantu rakan yang memerlukan
dikaitkan dengan gejala sosal yang melada remaja masa bantuan tanpa mengira agama,
ini. bangsa, jantina, kedudukan, perlakuan dan fizikal
· Menggalakkan remaja mengamalkan cara hidup yang
sihat, serta menghindari · FALSAFAH
tingkahlaku berisiko tinggi kepada jangkitan HIV. · BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU
· Membentukkan segolongan PRS bagi mempengaruhi ORANG LAIN
remaja ke arah cara hidup sihat
dan menggerakkan remaja agar turut dalam usaha · VISI
menentang ancaman AIDS. · Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan
· Melahirkan segolongan PRS yang berperanan sebagai Sebaya yang cemerlang
sukarelawan khidmat sosial dan berkualiti
dalam memberi khidmat sokongan kepada remaja.
· MISI
· TUJUAN · Membentuk dan melahirkan insan yang seimbang dari
· Memastikan semua Guru Bimbingan dan Kaunseling di aspek jasmani, emosi, rohani,
sekolah dapat melaksanakan intelek dan cemerlang berdasarkan falsafah dan etika
perkhidmatan bimbingan dan kaunselinng Pembimbing Rakan Sebaya
· STRATEGI · MATLAMAT
· Pengukuhan jaringan kerjasama pelbagai agensi. · Membina budaya kasih mesra dan saling membantu di
· Pendekatan komunikasi secara intensif kalangan pelajar.
· Promosi · Membina pelajar yang yakin diri dan menghayati nilai-
· Kelab PROSTAR nilai murni berasaskan kepada
· Rangkaian kelab PROSTAR kepercayaan kepada Tuhan.
· Pengerusan kelab · Memupuk potensi/bakat kepemimpinan dan menjadi
· Rumah kelab individu yang peka, bertimbangrasa, rela,taat, menolong
dan berupaya hidup
· AKTIVITI selesa dalam masyarakat majmuk.
· Aktiviti-aktiviti pendidikan AIDS seperti ceramah, · Melalui pengaruh positif dan persepaduan dalam aktiviti
pameran, kempen kesedaran AIDS dan kem-kem motivasi lain, PRS dapat memainkan peranan membantu
di sekolah dan kilang. mengurangkan masalah salahlaku di kalangan pelajar
· Sesi kaunseling remaja.
· Latihan PRS PROSTAR · PERANAN
· Menerbit dan mengedarkan newsletter.

9. · Menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan · RMT bermaksud memberi makanan tambahan iaitu 1/4 –
keadaan sekeliling. 1/3 daripada jumlah keperluan
· Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu makanan harian bagi seorng murid harian sekolah rendah
menggerakkan perkhidmatan bimbingan dan sepenuhnya
kaunseling di sekolah. · Merupakan satu usaha bersepadu dan selaras dengan
· Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat usaha-usaha lain yang berkaitan dengan kesihatan dan
bantuan. pemakanan
· Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan
kaunseling seperti membuat rujukan jika perlu. · OBJEKTIF
· Sebagai Role Model kepada pelajar lain. · Memberi makanan tambahan yang berzat dan seimbang
· Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan kepada murid-murid yang
percaya diri, berasa selesa dan berempati berkenaan untuk membantu mereka mengatasi masalah
dari segi pertumbuhan badan dan
· ETIKA kekurangan tenaga
· Amanah dan menyimpan rahsia. · Menyelenggarakan dan mengaplikasikan pendidikan
· Tahu batasan dan keupayaan diri. kesihatan dari segi pemakanan
· Menerima dan menghormati rakan dan orang lain dan penjagaan kesihatan secara tidak lansung.
· Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan · Memupuk budaya sopan, berdisiplin menjaga kebersihan
agama. diri makanan dan alam sekitar
· Sentiasa berusaha meningkatakan diri dari · Menggiatkan usaha sekolah dalam penjagaan pemakanan
pelbagai aspek murid
· Merujuk kes rumit kepada Guru Bimbingan dan
Kaunseling. · PEMILIHAN
· Melapor kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan · Murid yang menunjukkan tanda salah pemakanan (dipilih
Kaunseling tentang kes yang boleh merosakkan diri atau oleh pasukan perkhidmatan ksihatan sekolah/guru dan
orang lain. diselaraskan
oleh jawatan kuasa khas di peringkat sekolah)
PENILAIAN · Murid yang daripada keluarga berpendapatan rendah
· BENTUK PENILAIAN (400 ke bawah) dan keahlianya ramai (6
· Rekod Kesihatan Murid orang dan ke atas).
· Rekod Rancangan Makanan · Rumah jauh dari sekolah
· Rekod Rawatan & Pemeriksaan Gigi
· Laporan Bulanan · PIHAK PENYEDIA
· Laporan Tahunan · Guru sekolah
· Pengiktirafan kepada kelas terbersih · PIBG
· Kuiz kesihatan · Pasukan badan sukarela
· Pekerja kontrak kantin
· TUJUAN PENILAIAN · Pekerja upahan
· Mengekalkan tahap kesihatan murid
· Promosi kesihatan · KESAN KEKURANGAN ZAT
· Pencegahan penyakit · Ganggun pertumbuhan fizikal dan mental
· Rawatan @ rujukan · Kurang tumpuan
· Mengesan masalah-masalah kesihatan yang boleh · Kemerosotan
menghalang pencapaian akademik · Keletihan
· KAEDAH MENINGKATKAN TAHAP KESIHATAN MURID DI
SEKOLAH
· Pemberian Immunasasi
· Saringan kesihatan
· Pencegahan penyakit
· Rawatan Ringan dan rujukan ke klinik atau hospital
RANCANGAN MAKANAN TAMBAHAN
· PENDAHULUAN
· Tidak bermaksud untuk menggantikan makanan yang
disampaikan kepada seorng
murid sekolah oleh Ibu bapa atau penjaganya