НҮЭМ

1. “Ундрах-Ирээдүй” ӨЭМТ
Их эмч Ж.Алтантуул
* Хүний бэлгийн
амьдрал болон
Нөхөн Үржихүйн
Эрүүл Мэнд
(НҮЭМ)
НҮЭМ

2. *Илтгэлийн агуулга
* Хүний бэлгийн амьдралын мөчлөг
* НҮЭМ, бүрэлдхүүн, нөлөөлөх хүчин зүйл
* Эсэн мэнд амаржихуй
* Гэр бүл төлөвлөлт
* БЗДХ/ХДХВ/ДОХ-оос сэргийлэх
* Эрэгтэйчүүдийн НҮЭМ-ийн асуудал

3. *Хүний бэлгийн амьдралын
бүрэлдхүүн
* Хүний хөгжил
* Бэлгийн эрүүл мэнд
* Сэтгэлийн хөдөлгөөн, харилцааны эв дүй
* Бэлгийн зан үйл
* Бэлгийн хүчирхийлэл

4. * Õ¿íèé àìüäðàëûí
ìº÷ëºã

5. * Õ¯ÍÈÉ ÀÌÜÄÐÀËÛÍ Ìª×˪Ã
* Àìüäðàëûí ìº÷ëºã
* Íÿðàé
* 5-ààñ äîîø íàñíû õ¿¿õýä
* ªñâºð ¿åèéíõýí
* ͺõºí ¿ðæèõ¿éí íàñ
* ͺõºí ¿ðæèõ¿éí íàñíû
äàðààõ ¿å
(öýâýðøèëòèéí áóþó
àõìàä)
* Òºðºõèéí ºìíºõ ¿åèéí òóñëàìæ,
æèðýìñëýëò, òºðëºã;
* Õ¿¿õäèéí ýð¿¿ë ìýíä;
* Òºðºëòèéí äàðààõ ¿å áà íÿðàéä ¿ç¿¿ëýõ
òóñëàìæ;
* Ãýð á¿ë òºëºâëºëò;
* ¯ð õºíäºëòèéí äàðààõ òóñëàìæ;
* Áýëãèéí çàìûí õàëäâàð(ÁÇÄÕ/
ÕÄÕÂ/ДОХ-оос сэргийлэх
* Ýìýãòýéч¿¿äèéí ýìãýã, õºõíèé áîëîí óìàéí
õ¿ç¿¿íèé õàâäàð;
* Öóñ áàãàäàëò;
* Òýæýýëèéí äóòàãäàë
* Ýðýãòýé íºõºí ¿ðæèõ¿éí ýðõòíèé ýìãýã,
¿¿íä ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí ýìãýã, áóñàä
ͯÝÌ-èéí ýìãýã;
* Áýëãèéí áîëîí æåíäåðèéí ÿëãààòàé
áàéäëààñ áèé áîëñîí õ¿÷èðõèéëýë;
* ¯ðã¿éäýë;
* Õºíººëòýé äàäàë;
* Öýâýðøèëò áà íàñòàí

6. * ͯÝÌ –ÈÉÍ ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎËÒ
*ͯÝÌ ãýäýã íü çºâõºí íºõºí ¿ðæèõ¿éí ýðõòýí
òîãòîëöîîíû ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë áèø áºãººä
áèå áÿëäàð, îþóí óõààí, íèéãìèéí òàëààð á¿ðýí
òºãñ ýñýí ìýíä áàéõûã õýëíý.
*ͯÝÌ íü õ¿ì¿¿ñ сэтгэл ханамжтай, àþóëã¿é
áýëãèéí àмьдралтай, нөхөн үржих
чадвартай хэзээ, хэдэн хүүхэд төрүүлэх
талаар ÷ºëººòýé øèéäýж байх зэрэг
асуудлууд багтана.

7. * НҮЭМ-ийн бүрэлдхүүн хэсгүүд
ХДХВ/ДОХ/
БЗДХ-аас
сэргийлэх
Хавдраас
урьдчилан
сэргийлэх
Удирдлагын
дэмжлэг
Үр
хөндөлт
Эсэн мэнд
амаржихуй
Гэр бүл
төлөвлөлт
Эрчүүдийн
НҮЭМ
Үргүйдэл
Өсвөр
үеийн
НҮЭМ
Өөртөө
Гэр
бүл
Хамт
олон

8. *ͯÝÌ-ä íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä
Ýäèéí
çàñãèéí
áàéäàë
Áîëîâñðîëûí
àñóóäàë
Óëñ òºðèéí
áàéäàë
Àæèë
ýðõëýëòèéí
áàéäàë
Õîîë òýæýýëèéí
áàéäàë
Àìüäðàëûí õýâ
ìàÿã
Óëàìæëàëò à÷
Íèéãìèéí áîëîí
õ¿éñèéí õîëáîî
Ãýð á¿ëèéí
îð÷èí
õîëáîãäîë

9. *Охид, эмэгтэйчүүд жèðýìñýí
ýñýõýý ÿàæ ìýäýõ âý?
*Õàìãààëàëòã¿é áýëãèéí õàâüòàëä îðñîí
*Áèåíèé þì èðýõã¿é áàéõ
*ßäðàõ
*¯íýðò ìýäðýã áîëîõ
*Õîîëíû äóðøèë ººð÷ëºãäºõ
*Õºõ õºíä¿¿ðëýõ
*Íîéðìîã áîëîõ шинж тэмдэг мэдэгдвэл эмчид
хандаарай,
-------- Жирэмсний сорил тавьж үзнэ
--------- Эмч үзлэг хийж, эхогоор оношлоно

10. *
Жирэмсний хяналтанд байснаар жирэмсний
тээлтийн хугацаанд үүссэн, таны сэтгэлийг
түгшээсэн олон төрлийн асуултанд хариу
авах боломжтой. Жирэмсний хяналтанд эрт
орсноор дараах ач холбогдолтой. Үүнд
1. Жирэмсний хугацааг хамгийн зөв
тодорхойлно.
2. Жирэмсний амралт авах хугацаа, амаржих өдрийг нарийвчлан тогтоох
боломж бүрдэнэ.
3.Эмэгтэйн биед буй эрхтэн тогтолцооны эмгэгийг эрт оношилж тэр нь
жирэмсний явцад хүндэрч амь насанд аюул учруулах боломжтой эсэхийг
урьдчилан тогтоож эмчилнэ

11. *
4. Жирэмсний бүх хугацаанд эмэгтэйн
биеийн байдлыг нарийвчлан хянаж,
Жирэмсний эмгэг үүсч буй
эсэхийг цаг алдалгүй оношлож
эмчлэх боломж бүрдэнэ.
5. Хэрэв та энэ удаагийн
жирэмслэлтийг хүсэхгүй
байвал жирэмслэлтийн болон
төрөлтийн явцад хүндрэл үүсч
таны амь насанд аюул учирч
болох эмзэг байдалтай байгаа
болон жирэмслэлтийг эрт
хугацаанд аюул багатайгаар
төгсгөх боломж бүрдэнэ.

12. *
6. Хэвлий дэхь ургийн өсөлтийг
хянаж ургийн эмгэгийг эрт илрүүлж
эмчилнэ.
7. Залуу эцэг эхчүүдийн сургууль,
жирэмсний болон төрөлтийн явцад
сахивал зохих эрүүл ахуйн дэглэмийг
эзэмшихэд тустай.
8. Төрөлтийн өвдөлтийг хөнгөвчлөх
аргыг эзэмшихэд туслана.
9. Танай нөхөр, найз залуу өөрт чинь
жирэмсэн үеийн хооллолт, ажил,
амралтын дэглэмийг зохицуулах ач
холбогдолтой.

13. *
*Толгой өвдөх
*Дотор муухай оргих
*Огиулах бөөлжих
*Нүдний өмнө оч харагдах
*Амьсгаадах
*Биеийн жин нэмэгдэхгүй байх эсвэл 7 хоногт 400гр –с дээш
нэмэгдэх
*Хэвлийн доод хэсгээр базалж өвдөх
*Хавагнах
*Шээсний гарц багасах, ойр ойрхон шээх
*Арьс салст гэнэт цайх
*Хүүхэд хөдлөхгүй болох
*Үтрээнээс цус эсвэл ус гарах

14. *
Та өөрөө , таны гэр бүл ойр дотныхон
жирэмслэхэд эрсдэлтэй байдлууд, жирэмсний
хугацаанд тохиолдож болох хүндрэлийн талаар
зохих мэдлэгтэй байвал цаг алдалгүй арга хэм
жээ авч чадна.
Эмзэг байдал гэдэг нь:
1. 19-өөс доош 35-аас дээш насны жирэмслэлт
2. 5-аас дээш олон төрсөн 145 см-аас намхан
эх
3. 2-оос доош жилийн өмнө төрсөн
4. Өрх толгойлсон амжиргааны түвшин доогуур
ядуу эмэгтэйчүүд
5. Өмнөх жирэмслэлт төрөлт, төрсний дараах
үед хүндрэлтэй байсан эмэгтэйчүүд
6. Эрхтэн тогтолцооны архаг хууч эмгэгтэй эх
жирэмслэж төрөх
7. Өмнөх жирэмсний явцад дутуу төрсөн эсвэл
амьгүй хүүхэд төрүүлсэн эхчүүд

15. *
*Зулбалтыг эрт жирэмсний 12 хоногоос өмнө зулбалт, хожуу
зулбалт 12-22 долоо хоногтой зулбалт гэж хуваана.
Зулбалт, дутуу төрөлтийн шалтгаан:
*Олон дахин үр хөндүүлсэн
*Умайн хүзүүний дутагдал
• Эхнэр нөхрийн цусны тохироо нийлээгүйгээс ураг амьгүй болох
• Умайн хоргүй хавдартай байх
• Салаа умайтай байх
• Чихрийн шижин, сүрьеэ өвчин, элэгний хүнд өвчнүүд
• Бэлгийн замын халдварт өвчнүүд
• Бэлгийн харьцаанд орох
• Хэт их ачаалалтай ажиллах
• Стресс

16. *
Зулбалтыг дараах байдлаар ангилна
 Үр аяндаа зулбах
 Тулгарсан зулбалт
 Бүрэн бус
 Халдварлагдсан зулбалт
 Өсөлтгүй жирэмслэлт
Хууль бус үр хөндөлт
 Эмнэлгийн бус нөхцөлд, стандартын дагуу
хийгдээгүй, мэргэжлийн эмч хийгээгүй, эм хэрэглэж
үр зулбуулсан зэрэг бүх үр хөндөлтийг хууль бус үр
хөндөлт гэнэ.

17. Зулбалтын үед гарах үндсэн шинж тэмдэг
Хэвлийн доод хэсэг, давсагаар базалж өвдөх ууц нуруу чилэх
Доошоо нөжирсөн цус , үр хөврөлийн эд гадагшлах
Эсвэл бага хэмжээний хар хүрэн цус гарах
Тулгарсан зулбалт:
Умай агшиж өвдөөгүй үр хөврөл гадагшлаагүй үед үтрээгээр цус
гарч байхыг хэлнэ. Цаашид бүрэн ба бүрэн бус зулбалтанд шилжиж
болно. Энэ үед жирэмсний тест эерэг байна. Чанд авиагаар ургийн
амьд эсэхийг тогтоож болно.
Бүрэн зулбалт:
Умай базалж өвдөнө. Ураг эхэс умайгаас бүрэн гадагшилсан байна.
Зулбахаас өмнө жирэмсний шинж тэмдэг илэрч, сарын тэмдэг
сааталтай байна. Зулбасны дараа умайн базлалт зогсоно. Цус
алдалт зогсоно. Жирэмсний шинж тэмдэг зогсоно.
Бүрэн бус зулбалт:
Умайд үр зулбах явцад эхсийн үлдэгдэл, ургийн үлдэгдэл умайн
хөндий, умайн хүзүүнд саатаж үлдэхийг хэлнэ. Гарах шинж тэмдэгт
цус алдалт зогсохгүй, умайн базлалт өвдөлт намдахгүй, хүндрэл нь
халдварлагдах буюу цус алдаж эх амь насанд аюултай болно.

18. *
Цус багадалт: Монголын эмэгтэйчүүдийн 40% нь цус багадалттай
байдаг. Эдгээрийн ихэнх нь жирэмсэн болохоос өмнө цус
багадалттай байдагаас жирэмсний явцад өөрт нь болон хүүхдийн
эрүүл мэндэд хортой нөлөө үзүүлдэг. Энэ нь бүх өвчний суурь
болдог. Цус алдах умай агшихгүй байх, хүүхэд дутуу төрөх ,
цаашилбал амьгүй төрөх ч хүндрэл гарна. Иймд охид
эмэгтэйчүүд хоол тэжээлийн дутагдалд орохгүй байх ба эрт
оношлуулан эмчлүүлэх нь зүйтэй.
Чихрийн шижин: Чихрийн шижин өвчтэй эмэгтэйчүүд өвчний
хүнд үедээ ороогүй бол хэвийн төрдөг. Харин хүүхдээ тээж
байхдаа эмчийн хяналтанд байж хүүхдийг өвчний хямралд
оруулахгүйн тулд эмийг зөв хэрэглэж, хоолны дэглэмийг чанд
сахих хэрэгтэй.

19. Зүрхний өвчин: зүрхний маш хүнд гажиг
зүрхний хүнд хэлбэрийн өвчнүүд нь амь
насанд аюул учруулж болзошгүй тул
жирэмслэлтийн талаар эмчээс зөвлөгөө
авах нь чухал. Хангалттай унтах цээжээр
өвдөх, хөл гар хавагнах, амьсгаа
тасалдах, амьсгаадаж зүрхний орчимд
өвдөх зэрэг шинж илэрвэл эмчид хандах
нь зүйтэй.
Даралт ихсэх: Цусны даралт дунджаар
12080 байдаг. Үүнээс ихсэх болон
буурвал эмгэг гэж үздэг. Жирэмсэн
байхад цусны даралт өндөрсөж ихсэх нь
таталт өгөхийн өмнөх шинж байдаг. Иймд
жирэмслэхээс өмнө даралт тогтвортой
биш бол эмчлүүлэх хэрэгтэй. Цусны
даралт ихсэх нь зүрх судас, бөөрний
өвчин, дотоод шүүрлийн булчирхайн
эмгэгээс болон ихсэх ба мөн сэтгэл
санааны тавгүй байдалд орох, сэтгэл
хөдлөл ихсэх, буурах, нойргүй болох,
ядрах зэрэг нь үүнд нөлөөлдөг.

20. *
Жирэмсний хожуу үеийн хордлого гэдэг нь
жирэмсний 20 неделиэс эхлэж АД ихсэх, хавагнах,
шээсээр уураг алдах шинжээр илэрдэг эмгэгийг
хэлнэ.
Жирэмсний хожуу хордлого үүсч болох эрсдэлтэй
хүмүүс
*Жирэмслэхээс өмнө А/Д их, бөөрний эмгэгтэй
байсан
*Урьд жирэмсэн хожуу хордлоготой /50-70%
дахина/
*Нас 18-аас бага, 30-аас дээш байх
*Мэргэжлийн болон ахуйн хортой нөхцөл
*Цаг уур, экологи /баянөлгий, увс,говь-алтай/
*Хорт зуршил
*Хөдөлмөр амралтын дэглэм алдагдах

21. *
1. Шилэн хүзүү хөших, нүд бүрэлзэх / АД
ихсэх /
2. Толгой өвдөх, дотор муухай оргих
3. Гар хөл, бүх биеээр хавагнах
4. Шээсний гарц багасах
5. Ам цангах
6. Аюулхай орчим өвдөх
7. Огиулах,бөөлжих
8. Нойрондоо муудах
9. Амьсгаа давчдах

22. * Манас таталтын урьдал үе буюу
Преэкламсийн ангилал
Хөнгөн
Цангеместерийн 3 шинж:
1. Артерын даралт ихсэх /100/160 ммМУБ
хүртэл/
2. Шээсэнд уураг илрэх /хоногт 300мг/
3. Хавагнах /хөлийн шилбэ, хэвлий болон бүх
биеээр/

23. * Манас таталтын урьдал үе буюу
Преэкламсийн ангилал
* Хүнд
1. А/Д 100/160 ммМУБаас дээш
2. Хоногт шээстэй хамт 300мг-аас дээш уураг
алдах
3. Бүх биеэр хавагнасан
Эдгээрээс гадна толгой хүчтэй өвдөх, нүдэнд оч
маналзах, аюулхайгаар өвдөх, хүүхэн хараа
нарийсах зэрэг шинжүүд илэрнэ.

24. * Манас таталт /Эклампси/
Жинхэнэ эклампсийн таталт дунджаар 1-2 минут үргэлжилдэг ба
тодорхой дэс дараалалтай нэгээс нөгөөд солигдох 4 үеэр
явагддаг:
1. Таталтын урьдал үе. Нүрний булчингаас эхлэн үе мөчний бүх
бие булчингууд чичигнэж эхэлдэг. 30сек орчим
2. Нумалж татах үе. Биемахбодийн булчингууд хүчтэй татаж,
өвчтөн шилээ татан нумладаг. Өвчтөний царай цайвар, эрүү
зуурсан, хүүхэн хараа өргөссөн, нүд цагаанаар эргэлдсэн.
Энэ үед ЗС, амьсгалын системийн ажиллагаа зогссон байна.
10-20 сек. Тархинд цус харваснаас өвчтөн нас эцэслэж
болдог.
3. Тийчигнэж татах үе. Эрхтэн эдүүдэд чичирхийлэх янзаар
мөчнүүд тийчигнэх маягаар таталдалт үүсч, таталдалтын тоо
цөөрсөөр тайван байдалд шилжинэ. Энэ үеэс өвчтөн эв
муутай амьсгалж ээлнэ. Царай нь хөхөрсөн байна. 30сек-
1мин
4. Таталтаас гарах үе. Өвчтөн таталтаас гарахад амьсгал
гүнзгийнрч унтаа байдалд орно. Амнаас цустай хөөс гарч
болно.Царай нь аажим ягаарна.

25. *
Төрөлт дөхөж байгааг дараах шинжүүдээр мэдэж болно:
- Ууц нуруугаар чилж өвдөх
- Ойр ойрхон шээс хүрэх
- Доошо бага зэрэг салсархаг зүйл, заримдаа цусан судалтай гарах
- Хэвлийн доод хэсгээр бага зэрэг базалж өвдөх зарим эхчүүдэд төрөлт гэнэт эхэлж
болно.
Төрөлтийн үе шатууд :
1-р үе шат: Умай жигд хүчтэй базлаж эхлэснээс хойш хүүхэд доошилж умайн хүзүү бүрэн
нээгдэхийг хэлнэ. Энэ үед анхан төрөгч 10-14 цаг, давтан төрөгч 7-10 цаг үргэлжилдэг.
2-р үе шат: Умайн хүзүү бүрэн нээгдэснээс хойш хүүхэд төрөх хүртэл үргэлжилнэ. Энэ
үед анхан төрөгч 1-2 цаг, давтан төрөгчид 30мин-1 цаг үргэлжилнэ. Энэ үед умайн маш
хүчтэй базлалт өгч дүүлэлт үүснэ. Энэ үед эмч, эх баригчийн үгийг анхааралтай сонсож
дүлэлт хоорондын богино хугацаанд гүн амьсгалж, амрахыг хичээх нь зүйтэй. Хүүхдийн
толгой цухуймагц та дүлэхээ больж эх баригч эмч нь хүүхдийн толгой биеийн алгуур
гаргана.
3-р үе шат: Хүүхэд төрсгөөс хойш эхэс ховхорч гадагшлах хүртэл үргэлжилнэ. Хүүхэд
төрснөөс хойш 5-30 минутын дотор эхэс салж гарна. Эхэс салж гарсны дараа бага
зэрэг цус гарч болно.

26. *
Хүүхэд төрөх хугцаанаасаа 10-14 хоног өнгөрөхийг илүү тээлт гэнэ.
Гол шалтгаан нь:
Жирэмсэний явцдаа умайн булчин суллах эм тариа их хэрэглэснээс умайн
хананы
мэдрэлийн төгсгөлийн цочромтгой байдал суларч умайд нийлэгждэг биологийн
идэвхт бодис багаснаас шалтгаалдаг.
Урагт нөлөөлөх :
-Перинаталь эндэгдэл ихсэнэ.
-Хүүхдийн толгойн яс хатуурсанаас хүүхэд ба эхэд төрөхийн гэмтэл үүсдэг.
-Ургийн арьс тослоггүй гуужсанаас ураг нярайн гэмтэл амархан авдаг.
- Хүүхэд хүчилтөрөгчийн дутагдалтай гарч болно.
- Ихэсийн хөгшрөлтөөс болж ихэс умайн цуснй эргэлт өөрчлөгдөнтэжээлийн
хямралд орж зунгаг гарснаас ус ногоорч халдвар авах нь хялбар болдог.
Жирэмсний явц нь:
Жирэмсний хожуу хордлого өгөх, ураг амьгүй болох, бүтэлттэй төрж болно.
Төрөлтийн явц:
- Ургийн ус эрт гарах, төрөх хүчний сулралт болох, халдвар орох
- Төрөх үед ураг амьгүй болох
- Төрсний дараа цус алдах зэрэг хүндрэл гарч болно.

27. * ÝÑÝÍ ÌÝÍÄ ÀÌÀÐÆÈÕÓÉ
*Ýñýí ìýíä àìàðæèõóé ãýäýã íü ýð¿¿ë ýõ õ¿ññýí ¿åäýý
æèðýìñýëæ, àþóëã¿é àìàðæèõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõýä
÷èãëýñýí ìýäýýëýë, çºâëºãºº, ¿éë÷èëãýý, íèéãìèéí èæ
á¿ðýí àðãà õýìæýýã óã îéëãîëòîîð èëýðõèéëäýã.
Òýãâýë ...

28. * ЭСЭН МЭНД АМАРЖИХУЙ нь
3 үндсэн зүйлээс бүрдэнэ:
*Өөртөө тавих анхаарал халамж
*Гэр бүлийнхний зүгээс
*Хамт олон олон нийтийн зүгээс
тавих анхаарал халамж орно

29. *Сэргийлж болох 3 хожимдол
* Хожимдол 1:
-Эмнэлгийн тусламж хайхаа мэдэхгүй,
хүсэхгүй, хайхгүй байсаар байдаг
* Хожимдол 2:
-Эмнэлэгт очихдоо цаг алдаж хожимдохыг
хэлнэ
*Хожимдол 3:
- Эмнэлэгт шаардлагатай тусламжийг
яаралтай, чанартай үзүүлэхэд хожимдол
үүсэхийг хэлнэ.

30. * ÃÝÐ Á¯Ë Ҫ˪Â˪ËÒ
*Ãýð á¿ë òºëºâëºëò ãýäýã íü өөрийн эрүүл мэнд, эдийн
засгийн байдалд тохируулан тохиромжтой насандаа,
хүссэн үедээ, жирэмсэлж, эрүүл саруул хүүхэд
төрүүлэх, төрөлт хоорондын зайг зөв зохицуулна гэсэн
үг.
*ГБТ ямар ач холбогдолтой вэ?
- Эхэд, хүүхдэд, гэр бүлд, цаашлаад улс орны аюулгүй
байдалд чухал ач холбогдолтой
- Ìàíàé óëñûí ãýð á¿ë òºëºâëºëòèéí óðèà áîë `ýðò áèø,
îðîé áèø, îéðõîí áèø`

31. *Жирэмслэхээс хамгаалах эм
хэрэгсэл

32. *Бэлгийн замаар дамжих халдвар
БЗДХ-тай хүнтэй хамгаалалтгүй хавьтахад халдвар авна. /20
гаруй төрлийн өвчин/
* Ялгадас гардаг
* Яр шархлаат
*Сэргийлэхийн тулд:
- Тэвчих –Т
- Үнэнч байх-Ү
- Бэлгэвч зөв хэрэглэх-Б
- Мансууруулах бодис хэрэглэхгүй байх -М

33. *ÁÇÄÕ-ûí ¿åä èëðýõ øèíæ òýìäýã
*Áýëýã ýðõòíýýñ õýâèéí áóñ ÿëãàäàñ ãàðàõ/
¿íýðòýé, èäýýðõýã/
*Øýýõ ýñâýë хавьтахад ºâäºõ, õàëóó îðãèõ,
õîðñîõ
*Áýëýã ýðõòýí îð÷ìîîð ÿð øàðõ, ¿¿, öýâð¿¿
óðãàöàã ãàðàõ
*Áýëýã ýðõòíèé îð÷èì çàãàòíàõ
*Õýâëèéí äîîä õýñãýýð ºâäºõ
*ÁÇÄÕ øèíæ òýìäýã èëðýõã¿é áàéõ íü ýëáýã

34. *ХДХВ/ДОХ-оос сэргийлэх
ХДХВ-ын халдвар дамжих Өндөр эрсдэл:
*Хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд орох
*Эхээс урагт/хүүхдэд
*Халдварлагдсан цус цусан бүтээгдхүүн сэлбэх
Сэргийлэхийн тулд:
*Тэвчих, Үнэнч байх, Бэлгэвч, /ТҮБМ/ Мансууруулах бодис
хэрэглэхгүй байх
*СДЗШ –Сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээ

35. * Эхээс урагт ХДХВ-ын халдвар
дамжих эрсдэл
*Жирэмсэн үед 5-10%
*Төрөх үед- 10-20%
*Хөхүүлэх үед- 10-15%
*Сэргийлэх ямар нэг арга хэмжээ аваагүй бол ХДХВ-ын
халдвартай жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн 25-45% нь
хүүхэддээ халдвар дамжуулна
*Богино хугацаагаар ретровирусын эсрэг урьдчилан
сэргийлэх эмчилгээ хийвэл ХДХВ-ын халдвартай
эхээс хүүхдэд дамжих халдварыг 40-50%-иар
бууруулж чадна (UNAIDS,2000).

36. * Эрчүүдийн НҮЭМ-ийн асуудал (1)
*Эрэгтэйчүүд өөрсдийгөө бэлгийн эрсдэлт байдлаас
хамгаалж сурах хэрэгтэй
*Эцэг болох амархан, харин эцэг байх хэцүү
*Хүүхэд бүр ээж аавтайгаа хамт амьдрах ёстой
*Эрэгтэйчүүд хүүхдийнхээ өмнө үүрэг хариуцлагатай
*Ямар ч нийгмийн болоод бэлгийн харьцаанд эрэгтэй,
эмэгтэй хүн тэгш эрхтэй түнш билээ
*Бэлгийн харьцаа нь хоёр талын сайн дурын үндсэн
дээр байх ёстой бөгөөд ямар нэгэн дарамт шахалтгүй
байх учиртай
*Эрчүүд түрүү булчирхайн хавдраас урьдчилан
сэргийлэх үзлэгт орж, шинжлүүлэх нь хүндрэлээс
сэргийлэх, эрт оношлох, эмчлэхэд дэмжлэгтэй

37. * Эрчүүдийн НҮЭМ-ийн асуудал (2)
*Эрчүүдийн цэвэршилтийн асуудал байна
*Эрчүүдийн түрүү булчирхайн эмгэгийн үед гарч болох
шинж тэмдгүүд:
*Шээс чавдархаж гарах
*Шээс дусагнах
*Давсаг сайн сулраагүй шинж мэдэгдэх
*Түрүү булчирхай томрох
*Улмаар түрүү булчихайн хавдар гэж оношлогдвол
*Эрчүүд түрүү булчирхайн хорт хавдраас урьдчилан
сэргийлэх үзлэгт эрт орж шинжлүүлэх нь, хүндрэлээс
сэргийлж, эрт оношлох, эмчлэхэд дэмжлэгтэй болно
гэдгийг эрчүүд ойр дотнын хүмүүст нь ойлгуулах
*Мэргэжлийн эмчид яаралтай хандах нь чухал

38. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа