2. PERTÜRBASYON NEDİR?
• İnternal veya eksternal mekanizmalar ile biyolojik sistem
fonksiyonunun değişmesi
• Normal hareketin bozulması
• Dengeli postürün bozulması
3.
4. PERTÜRBASYON EĞİTİMİ
• Nöromüsküler eğitimin bir parçası ( pliometrik eğitim,
fonksiyonel eğitim, vb.)
• Denge eğitiminin ileri düzeyi
Amaç
Koordineli kas aktivitesi
( Ko-aktivasyon dengesi)
Eklem stabilitesini arttırmak
Yaralanmaların önlenmesi,
Spora erken dönüş ( pertürbasyon eğitimi alanlarda %93,
standart eğitim alanlarda % 50 spora dönüş. )
Fitzgerald et al, 2000
5. NASIL?
• Pertürbasyonlar mekanoreseptörleri uyarır
• Kas iğciği pertürbasyon yönüne bağlı olarak gerilime karşı
cevap verir
• Agonist kasın kasılması, antagonistin inhibe olmasını sağlar
6. MEKANİZMA
• Eğitimle birlikte mekanoreseptörlerin uyarılma eşiği düşer ve
uyarıya karşı verdiği cevap hızlanır
• agonist kasların beklenmedik kuvvetlere karşı daha hassas
olmasını ve daha hızlı reaksiyon göstermesi
• YORGUNLUK!
• Yaralanma olasılığının azalması
• ÖÇB rüptürü olan kişilerde pertürbasyon eğitimi sonrasında
siz kinematiğinde düzelme, ve Q: H Ko-kontraksiyon
oranında düşüş
• Chmielewski et al, 2005
7. EĞİTİM?
• Yürüyüş, koşu, çift veya tek bacak durma, sportif
aktivite sırasında
• Hareketli yüzeyler ( rocker, wobble boards, BOSU,
stability trainer, trambolin,vb.)
• Terapist tarafından veya kullanılan ekipman tarafından(
theraband, dumbell, flexibar, egzersiz topları)
• Kapalı kinetik halka egzersizleri ( denge egzersizleri)
• Tek bacak durma 60 sn boyunca başarılı ise
pertürbasyon eğitimine başlanmalı!
8. PROTOKOL
• Hafif seviyeden ileri seviyeye doğru ilerletilmesi
• Tek düzlemden çoklu düzleme ilerletilmeli (
öne, arkaya, sag, sol, diagonel, rotasyonel)
• Gözler açık- kapalı
• Spora özgü hareketlerle devam ettirilmeli
• Sözel feed-back
• ‘‘knee-over-toe’’ uyarısı( Valgus açısının kontrolü)
• 60-90 saniye pertürbasyon- dinlenme süresi 30-60 saniye
• Haftada 2-3 seans
• Genelde 3-5 hafta eğitim
9. Pertürbasyon eğitimi ACL rüptürü olan ve sporuna dönen
bireylerde,
Quadriceps- Hamstring ko-kontraksiyon oranını
düşürüyor
Diz kinematiğini normalize ediyor
10. Pertürbasyon eğitiminin dail edildiği standart ÖÇB tedavisinde, kas
aktivitesindeki kompansatuar mekanizmaların azaldığı görüşmüş
11.
12. Erken faz
• Her yöne pertürbasyonlar
• Rijit ko-kontraksiyon yok
• Sözel ipuçlarını azalt
Orta faz
• Hafif spora özgü hareketler
• Pertürbasyonun yönü, şiddetine ve hızına uyumlu kas cevaplarınıgeliştirme
Geç faz
• Spora özgü duruşlarla pertürbasyon zorluğunu arttırma
• Pertürbasyonun yönü, şiddetine ve hızına uyumlu kas cevaplarının devamlılığını sağlama
13. Günlük yaşam skalası
Global Diz fonksiyon
puanlaması
Sportif aktivite skalası
• Ön çapraz bağ rüptürü olan hastalar ( En az 6 ay geçmiş)
• Pertürbasyon eğitimi almış grup sadece standart tedavi almış gruba göre daha iyi sonuç
• Pasif diz laksitesinde farklılık yok
Pertürbasyon eğitimi,
Toplam 10 seans
• Haftada 2 veya 3 defa
• Bütün bireyler 5 hafta içinde pertürbasyon eğitimini tamamlamış
18. • Ayak bileği burkulma hikayesi olan
• 4 Haftalık elastik bantla pertürbasyon eğitimi verilmiş
• 3 set,15 tekrar, haftada 3 gün
• Tek bacak durma dengesinde gelişim görülmüş ( sağlıklı
kontrol grubuna göre)
• Ayak bileği instabilitesi ve tekrar yaralanma oranı
üzerine olan etkileri hakkında bilgi yok
19. LİMİTASYONLAR
• Çalışmalar ÖÇB yaralanmalarına odaklanmış
• Üst ekstremite ile ilgili çalışma yok, ayak bileği
yaralanmaları az sayıda
• Denge eğitimi, nöromüsküler eğitim başlıkları altında
• Aynı program kullanılmış, değişik protokoller yok
• Çalışmalar genelde geriatrik popülasyonda düşme riski
ile ilgili
20. REFERANSLAR
1. Fitzgerald GK, Axe MJ, and Snyder-Mackler L.The efficacy of perturbation training in
nonoperative anterior cruciate ligament rehabilitation programs for physically active
individuals. Phys Ther80: 128–140, 2000
2. Fitzgerald GK, Axe MJ, and Snyder-Mackler L. Proposed practice guidelines for nonoperative
anterior cruciate ligament rehabilitation of physically active individuals.J Orthop Sports Phys
Ther30: 194–203, 2000
3. Fitzgerald GK, Childs JD, Ridge TM, and Irrgang JJ. Agility and perturbation training for a
physically active individual with knee osteoarthritis.Phys Ther82: 372–382, 2002
4. Han K, Ricard MD, and Fellingham GW. Effects of a 4-week exercise program on balance using
elastic tubing as a perturbation force for individuals with a history of ankle sprains.J Orthop
Sports Phys Ther39: 246–255, 2009
5. Hartigan E, Axe MJ, and Snyder-Mackler L. Perturbation training prior to ACL reconstruction
improves gait asymmetries in non-copers. J Orthop Res27: 724–729, 2009
6. Hartigan EH, Hurd WJ, and Snyder-Mackler L. Pre-operative perturbation training strongly
influences functional outcomes after anterior cruciate ligament reconstruction. Med Sci Sports
Exerc39: S71, 2007
7. Hurd WJ, Chmielewski TL, and Snyder-Mackler L. Perturbation-enhance neuromuscular
training alters muscle activity in female athletes. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc14: 60–69,
2006
8. Jeffrey B. Taylor. Lower extremity perturbation training.J Stren Cond Res 33: ,2011
