Сударшан Крия (CКАЙ) амьсгалын хэмнэлт техникийг заалгуулж, сурж хийсэн хүмүүс сэтгэл гутралаас дорвитой гарч байгааг, эдгээр сэтгүүлүүдэд хэвлэгдсэн 10 гаруй судалгаа нь баримтжуулсан аж. Эдгээр судалгаануудад сэтгэл гутралын түвшин аюултай ноцтойг эс хамааран, сэтгэл гутралаас 67-73%-иар амжилттай гаргаж байгаа нь харагджээ [1-6]. Ихэнхдээ 3-4 долоо хоногийн дотор эдгээр үр дүнгүүдийг үзүүлдэг [1, 2, 4, 5, 7, 8]. Уламжлалт эмчилгээнүүдтэй адилгүй, аливаа хүн клиникийн сэтгэл гутралаар хэр удаан өвдсөн эсвэл сэтгэл гутралд орсон хүнд тархины үйл ажиллагааны саатал (хэвийн бус EEG хэлбэр эсвэл гормоны түвшин) [4, 5] олддог зэргээс үл харгалзан СКАЙ-ыг хийх нь сэтгэл гутралаас дорвитой хурдацтай гаргадаг.

1. Сэтгэл гутралд Сударшан Крияа амьсгалын
хэмнэлт техникийн тухай судлагаа
Ижил төрлийн сэтгүүлүүдэд Сударшан Крияаны тухай судлагааны хураангуй товчлол
Сударшан Крия (CКАЙ) амьсгалын хэмнэлт
техникийг заалгуулж, сурч хийсэн хүмүүс сэтгэл
гутралаас дорвитой гарч байгааг эдгээр сэтгүүлд
хэвлэгдсэн 10 гаруй судалгаа баримтжуулсан аж.
Эдгээр судалгаануудад сэтгэл гутралын түвшин
аюултай ноцтойг эс хамааран, сэтгэл гутралаас
67-73%-иар амжилттай гаргаж байгаа нь
харагджээ [1-6].
Ихэнхдээ 3-4 долоо хоногийн дотор эдгээр үр
дүнгүүдийг үзүүлдэг [1, 2, 4, 5, 7, 8]. Уламжлалт эмчилгээнүүдтэй адилгүй, аливаа хүн клиникийн
сэтгэл гутралаар хэр удаан өвдсөн эсвэл сэтгэл гутралд орсон хүн тархины үйл ажиллагааны
сааталыг (хэвийн бус EEG хэлбэр эсвэл гормоны түвшин) [4, 5] олдог зэргээс үл харгалзан СКАЙ-ыг
хийх нь сэтгэл гутралаас дорвитой түргэн гаргадаг.
Цаашилбал СКАЙ бол хүмүүст нийтлэг тусдаг клиникийн бус меланхоли буюу гуниг гутралыг
дорвитой зогсоодог нь тогтоогдоод байна [9, 10].
Судалгааны дүгнэлтээс онцолбол:
Сэтгэл гутрал буурч багасахыг түргэн хугацаанд амсаж мэдэрнэ.
 Сэтгэл гутралаас илт мэдэгдэхүйцээр чөлөөлөгдөхийг 3 долоо хоногт мэдэрсэн.[5, 8]
 Нэг сар гэхэд хувь хүмүүс [6] сэтгэл гутралаасаа чөлөөлөгдсөн гэж тооцсон [1, 2, 4-7]
 Гурван сарын хугацаанд, тухайн хүмүүс аливаа өвчний шинж тэмдэг үгүй, үр дүн нь байнгын
хадгалагдаж байгаа нь хуурамч ‘пласийбо’ үр нөлөөтэй гэж тооцож болохгүй.[3-6, 11] (Сэтгэл
гутрал дахь хуурамч ‘пласийбо’ үр нөлөө 4 долоо хоногийн дараа багасдаг).
СКАЙ бол тархи болон гормоны үйл ажиллагаанд маш үр дүнтэй биологийн нөлөө үзүүлдэг.
 Тархины цахилгаан долгиог хэмждэг P300 ERP EEG тархины долгионы хэмжээ NREM
тархины долгионы хэмжээ нь олон сэтгэл гутралд орсон олон хүмүүст хэвийн бус байдаг ба
90 өдөр гэхэд хэвийн хэмжээндээ эргэж орсон. [4, 5]
 Гормоны түвшин эргэж эрүүл болсон.
 Сэтгэл гутралаас суллаж чөлөөлдөг гол хүчин зүйл гэж үздэг сайн сайхны гормон плазма
пролактин эхний СКАЙ хийсний дараа дорвитой нэмэгдсэн.[3]
 Пдасма кортизол (стрессийн гормон)ын түвшин 3 долоо хоногий дараа дорвитой буурсан.[2]
СКАЙ сэтгэл гутралын эм шиг үр дүнтэй

2. Сэтгэл гутралын харьцуулалт
Харьцуулсан судалгаагаар, СКАЙ сэтгэл гутралын уламжлалт эмийн эмчилгээ шиг үр дүнтэй
статистикын хувьд батлагдсан[1] . Гэлээ гэхдээ сэтгэл гутралын эмтэй эсрэгцүүлэн харьцуулахад
СКАЙ байгалийн хүсээгүй гаж нөлөө үгүй юм. Эмчлүүлэгч өөрөө өөртөө туслаж чадахжиж
хүчирхэгждэг ба энэ нь эмч болон эмнэлгийн эмч нарын ажлын ачаалыг ихээхэн хэмжээгээр
багасгаж чадаж байгаа нь СКАЙ хийх нь өртөг хямд, эмнэлгийн ажилтаныг хэмнэх үр дүнтэй юм.
[3].
NIMHANS* -ын Сэтгэц судлалын хэлтэсийн дарга “СКАЙ бол эмчилгээний гарамгай үр
дүнтэй” хэмээн тайлагнажээ.
Энэтхэгийн Сэтгэцийн эрүүл мэнд ба Неврологий үндэсний хүрээлэнгийн сэтгэл судлалын анагаах
ухааны эрдэмтэн Dr. Janakiramaiah хэд хэдэн судалгаа явуулсан. Тэрбээр Сударшан крия бол
“эмчилгээний гарамгай үр дүнтэй” [3] мөн “клиникийн хувьд хэрэгжүүлэхэд тохиромжтой үр дүнтэй
юм гэж дүгнэжээ. Дистимиатай[архаг, хурц биш сэтгэл гутрал] эмчлүүлэгчид сэтгэл гутралын
голлох хямралын хурц биш, дунд зэргийн хэлбэрт эхний шатны эмчилгээгээр явуулах боломжтой.”
[1, 3]
*NIMHANS-National Institute of Mental Health and Neurosciences (N.I.M.H.A.N.S.) of India
References
1. Katzman, M.A., et al., A multicomponent yoga-based, breath intervention program as an adjunctive
treatment in patients suffering from Generalized Anxiety Disorder with or without comorbidities.
International journal of yoga, 2012. 5(1): p. 57.
2. Vedamurthachar, A., et al., Antidepressant efficacy and hormonal effects of Sudarshana Kriya Yoga
(SKY) in alcohol dependent individuals. Journal of affective disorders, 2006. 94(1): p. 249-253.
3. Seppälä, E.M., et al., Breathing‐Based Meditation Decreases Posttraumatic Stress Disorder Symptoms in
US Military Veterans: A Randomized Controlled Longitudinal Study. Journal of traumatic stress, 2014.
27(4): p. 397-405.
4. Kjellgren, A., et al., Wellness through a comprehensive yogic breathing program - a controlled pilot trial.
BMC Complement Altern Med, 2007. 7: p. 43.

3. 5. Sureka, P., et al., Effect of Sudarshan Kriya on male prisoners with non psychotic psychiatric disorders: A
randomized control trial. Asian journal of psychiatry, 2014. 12: p. 43-49.
6. Agte, V.V. and S.A. Chiplonkar, Sudarshan kriya yoga for Improving Antioxidant status and Reducing
Anxiety in Adults. Alternative & Complementary Therapies, 2008. 14(2): p. 96-100.
7. Narnolia, P.K., et al., Effect of Sudarshan Kriya Yoga on Cardiovascular Parameters and Comorbid
Anxiety in Patients of Hypertension.
8. Janakiramaiah, N., et al., Antidepressant efficacy of Sudarshan Kriya Yoga (SKY) in melancholia: a
randomized comparison with electroconvulsive therapy (ECT) and imipramine. Journal of affective
disorders, 2000. 57(1): p. 255-259.
9. Janakiramaiah, N., Gangadhar, B.N., Naga Venkatesha Murthy,, S. P.J., T.K., Subbakrishna, D.K., Meti,
B.L., Raju, T.R.,, and A. Vedamurthachar, Therapeutic efficacy of Sudarshan
Kriya Yoga (SKY) in dysthymic disorder. NIMHANS J., 1998. 17: p. 21-28.
10. Naga Venkatesha Murthy, P., et al., Normalization of P300 amplitude following treatment in dysthymia.
Biological Psychiatry, 1997. 42(8): p. 740-743.
11. Murthy, P.N.V., et al., P300 amplitude and antidepressant response to Sudarshan Kriya Yoga (SKY).
Journal of affective disorders, 1998. 50(1): p. 45-48.