ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΥΧΕΡΟΥ, ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΚΑΡΒΟΥΝΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ, ISCFC ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΡΟΖ ΟΜΑΔΑΣ

1. Γενικό ΛύκειοΣυχερού
Έκθεση Ερευνητικής Εργασίας
‘‘Καρβουνικό Αποτύπωμα’’
΢υμμετέχω-Τπολογίζω-΢υγκρίνω-Επικοινωνώ
Επιμέλεια Εργασίας: Δουκαλέτση Αθηνά(Ροζ Ομάδα)
΢ιώπη ΢ταυρούλα(Ροζ Ομάδα)
Σσατόβ Ηλίας(Ροζ Ομάδα)
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Σρυφωνίδου ΢τυλιανή, ΠΕ19
΢χολικό Έτος 2013-2014
1

2. Περίληψη και λέξεις κλειδιά
Ο λόγος που πραγματοποιήθηκε η συγγραφήαυτής της εργασίας είναι για να ενημερωθεί και
να ευαισθητοποιηθεί ο καθένας μας στο θέμα του περιβάλλοντος διότι υπάρχουν πολλά
σοβαρά προβλήματα παντού.΢την εργασία αυτή θα δούμε πώς μπορούμε να υπολογίσουμε
το ανθρακικό μας αποτύπωμα,με ποιους τροπους μπορουμε να το μειώσουμε ,πώς
μπορούμε να γίνουμε ενεργοί πολίτες κοκ ούτως ώστε να μπορέσουμε να σώσουμε το
περιβάλλον.
Λέξεις- κλειδιά
Ανθρακικό Αποτύπωμα, Ενεργός Πολίτης,Αειφορία,Περιβάλλον,
ISCFC,κλιματική αλλαγή,φαινόμενο του θερμοκηπίου
2

3. Πίνακας περιεχομένων
Περίληψη και λέξεις κλειδιά…………………………………………………….........σελ.2
Πρόλογος………………………………………………………...……………..…..σελ.4
Εισαγωγή ………………………………………………………..…………...……..σελ.6
Ενότητα 1η: Μεθοδολογία……………………………………………...………….σελ.9
1.1.Φωρισμός τάξης σε ομάδες…………………………………………….σελ.9
1.2.Τπολογισμός καρβουνικού αποτυπώματος…………………………...…σελ.11
1.2.1. Σο πρόγραμμα ISCFC……………………………...….……σελ.11
1.2.2. Ο μετρητής καρβουνικού αποτυπώματος……………...…….σελ.11
1.3.Καταγραφή τρόπων μείωσης ανθρακικού αποτυπώματος............................σελ.12
1.4.Ενεργός πολίτης…………………………………......………........….…σελ.13
1.5. Αξιολόγηση ……………………………………………………...…....σελ.13
Ενότητα 2η: Κυρίως μέρος…………………………..……………….…………..σελ.14
2.1.Τπολογισμός καρβουνικού αποτυπώματος ……………….…….……….σελ.15
2.2.΢ύγκριση και ανάλυση αποτελεσμάτων.....……………………...……….σελ.15
2.3.Επικοινωνία με άλλους μαθητές στο Einztein…...……………...……...σελ.16
2.4.Ολοκλήρωση τουISCFC……………………………………..………..σελ.17
2.5.Σρόποι μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος………………………..σελ.17
2.6.Σο θεωρητικό υπόβαθρο………………………………………….……σελ.19
2.7.Ο Ενεργός πολίτης………………………………………..…………...σελ.20
΢υμπεράσματα……………………………………………………..……………..σελ.21
Επίλογος………………………………………………………..……………......σελ.22
Βιβλιογραφία……………………………………..……………………………....σελ.23
Παράρτημα………………………………………………………………..……..σελ.24
3

4. Πρόλογος
Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε με την επίβλεψη της καθηγήτριας Σρυφωνίδου ΢τέλλας,
ΠΕ19, στα πλαίσια του μαθήματος «Ερευνητική Εργασία». Εντάσσεται στο αναλυτικό
πρόγραμμα της Α΄Λυκείου του ΢χολικού Έτους 2013-14, και υλοποιήθηκε κατά το πρώτο
τετράμηνου του σχολικού έτους. Έχει τίτλο : «Καρβουνικό Αποτύπωμα: ΢υμμετέχωΤπολογίζω-΢υγκρίνω-Επικοινωνώ»
Σο θέμα της εμπίπτει στους κύκλους α) «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες», β)
«Μαθηματικά, Υυσικές Επιστήμες και Σεχνολογία», γ) «Περιβάλλον και Αειφόρος
Ανάπτυξη». Επίσης η εργασία συσχετίζεται με τα μαθήματα των Υυσικών Επιστημών, της
Διαχείρισης Υυσικών Πόρων, της Οικονομίας και της Πληροφορικής.
΢υντελεστές της είναι οι μαθητές
: Αθηνά Δουκαλέτση, ΢ιώπη ΢ταυρούλα και ο
Ηλίας Σσατόβ. Σα κριτήρια επιλογής του θέματος είναι αρκετά, μεταξύ των οποίων : τα
ενδιαφέροντα μαθητών, οι διαθέσιμοι πόροι σε ανθρώπινο δυναμικό, η επικαιρότητα και το
αναλυτικό πρόγραμμα.
Σο θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι ένα θέμα που απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα
γιατί έχει άμεση σχέση με την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Επιδείνωση του κλίματος
συνεπάγεται , επιδείνωση της ζωής μας .
Πολλοί θεωρούν ότι είναι ένα πυροτέχνημα. Ότι δεν υφίσταται κάτι τέτοιο . Έτσι υπάρχουν
κυβερνήσεις που αδιαφορούν τελείως και κυβερνήσεις που κάνουν τα πάντα .
Εμείς προσεγγίζοντας απλώς το θέμα διαπιστώσαμε ότι όχι απλώς υφίσταται αλλά
εξελίσσεται σε μείζων παγκόσμιο πρόβλημα. ΢την εργασία αυτή θα σας δείξουμε την
συμμετοχή που έχει ο κάθε άνθρωπος σαν ανεξάρτητη ομάδα με το προσωπικό του
καρβουνικό αποτύπωμα στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Μέσω της εργασίας αυτής θα υπάρξει ευαισθητοποίηση του καθενός μας , μιας και θα έχει
αποκτήσει επίγνωση του προσωπικού του αποτυπώματος.
Η κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του θερμοκήπιου προκαλούν μια σειρά από
αρνητικές επιπτώσεις.Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και του φαινομένου του
θερμοκηπίου τόσο στη φύση όσο και στον άνθρωπο έχουν αρχίσει να είναι εμφανείς.
Μερικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες,
πλημμύρες, καταιγίδες γίνονται όλο και πιο έντονα, την ίδια στιγμή που η θερμοκρασία
ανεβαίνει προκαλώντας λιώσιμο των πάγων, κύματα καύσωνα και πυρκαγιές τεράστιας
4

5. έκτασης. Επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίουαλλαγή του κλίματος της γης,
μετακίνηση των ζωνών βροχοπτώσεως, από τον ισημερινό προς τον βορρά και
ερημοποίηση του κάτω τμήματος της εύκρατης ζώνης. Αυτό σημαίνει ότι θα
πραγματοποιηθούν αλλαγές στους διάφορους τύπους βλάστησης τόσο στις γεωργικές όσο
και στις δασικές εκτάσεις.
Ποιός ευθύνεται τώρα γι’ αυτά τα φαινόμενα;
Άλλοι πιστεύουν ότι η φύση τα προκαλεί από μόνη της και άλλοι πιστεύουν ότι τα προκαλεί
ο άνθρωπος. Με την αλόγιστη συμπεριφορά του όπως πυρηνικές δοκιμές, υπερβολική
έκλυση διοξειδίου του άνθρακα ,πυρκαγιές ,καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας κλπ. .
Όπως καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω οι καθημερινές μας συνήθειες και πρακτικές
επηρεάζουν αρνητικά το κλίμα. Όλοι μας λοιπόν έχουμε ευθύνη. Ο καθένας μας ξεχωριστά
με τον τρόπο ζωής επηρεάζει το κλίμα γιατί όλοι μας έχουμε το δικό μας το προσωπικό
μας καρβουνικό αποτύπωμα .
Σο καρβουνικό αποτύπωμα μπορούμε να υπολογίσουμε με την μέθοδο του ISCFC .Σο
καρβουνικό αποτύπωμα του καθενός δεν είναι το ίδιο με του αλλού . Οι τιμές του
κυμαίνονται σε διαφορετικά όρια ανάλογα το οικονομικό επίπεδο της χωράς ,της ηπείρου,
του οικονομικού πεδίου και του είδους της ενέργειας που χρησιμοποιεί κανείς στο σπίτι του,
στο αυτοκίνητο και γενικά σε όλο το φάσμα των καθημερινών του πράξεων. Ακόμη και
μεταξύ των συμμαθητών μας υπάρχει διαφορά του καρβουνικού αποτυπώματος
Για να μειώσουμε το καρβουνικό το μας αποτύπωμα χρειάζεται μια σειρά ενεργειών σε
καθημερινή και συνεχή βάση την οποία θα σας αναλύσουμε αργότερα λεπτομερώς .
Ο πολίτης λοιπόν που νοιάζεται για το μέλλον των παιδιών του, το μέλλον του κόσμου
θεώρει καθήκον να συμβάλει στην σωτήρια της γης. Γιατί όπως είπε και ένας ινδιάνος
αρχηγός πριν 2 αιώνες περίπου «Αυτό το κόσμο δεν τον κληρονομήσαμε από τους γονείς
μας αλλά τον δανειστήκαμε από τα παιδιά μας».
5

6. Εισαγωγή
Η βασική αρχή της εργασίας είναι ο υπολογισμός του καρβουνικού αποτυπώματος του
κάθε μαθητή. Σα αποτελέσματα του υπολογισμού αναλύθηκαν έτσι ώστε να επισημανθούν οι
παράγοντες που διαμορφώνουν το εύρος του θέματος και στην συνέχεια συγκρίθηκαν με τα
λεγόμενα της χώρας μας τα οποία ήταν σχετικα χαμηλά. Επίσης με αφορμή τον
υπολογισμό μας συμμετείχαμε σε ένα παγκόσμιο forum στο οποίο πήραν μέρος μαθητές
από 50 χώρες που διεξήγαγαν την ίδια έρευνα στα σχολεία τους. ΢τη συνέχεια
προσπαθήσαμε να ερευνήσουμε τα φυσικα΄φαινόμενα που σχετίζονται με το καρβουνικό
αποτύπωμα όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η υπερθέρμανση του πλανήτη και η
κλιματική αλλαγή. Προσπαθήσαμε να δούμε πώς εμπλέκεται η αειφορία και ενεργός
πολίτης. ΢το τέλος αναζητήσημε τους τρόπου μείωσης του καρβουνικού αποτυπώματος.
Ας κάνουμε μια εισαγώγη στους επιστημονικούς όρους της εργασίας μας.
Σι είναι καρβουνικό αποτύπωμα λοιπόν;Σο καρβουνικό αποτύπωμα είναι το σύνολο των
εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου οι οποίες προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα , από ένα
άτομο, οργανισμό, δραστηριότητα ή προίόν. Μετριέται σε τόνους / χρόνο .
Ας συνεχίσουμε με το τι είναι η κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή είναι η μεταβολή
του παγκόσμιου κλίματοςκαιειδικότερα οι μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκώνπου
εκτείνονται σε μεγάλη χρονική κλίμακα. Σέτοιου τύπου μεταβολές περιλαμβάνουν
στατιστικά σημαντικές διακυμάνσεις ως προς τη μέση κατάσταση του κλίματος ή τη
μεταβλητότητά του, που εκτείνονται σε βάθος χρόνου δεκαετιών ή περισσότερων ακόμα
ετών. Οι κλιματικές αλλαγές οφείλονται σε φυσικές διαδικασίες, καθώς και σε ανθρώπινες
δραστηριότητες με επιπτώσεις στο κλίμα, όπως η τροποποίηση της σύνθεσης της
ατμόσφαιρας.
Ένας άλλος όρος που θα μας αποσχολήσει είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη.Ο όρος
παγκόσμια θέρμαvση δηλώνει μία ειδική περίπτωση κλιματικής μεταβολής και αναφέρεται
στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας της γης και των ωκεανών. Ο όρος
είναι εν γένει ουδέτερος ως προς τα αίτια πρόκλησης της θέρμανσης του πλανήτη, ωστόσο
έχει επικρατήσει να υποννοεί την ανθρώπινη παρέμβαση. Αποδίδεται συχνά με διαφορετικό
τρόπο, ως πλανητική (υπερ)θέρμανση ή παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ άλλες
φορές ταυτίζεται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου που αποτελεί έναν μηχανισμό
παγκόσμιας θέρμανσης.
6

7. Δεν νομίζω να χρειάζεται να αναλύσουμε τι σημαίνει ακραία καιρικα φαινόμενα.Γι’αυτό ας
ανλύσουμε τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Υαινόμενο του θερμοκηπίου χαρακτηρίζεται το φαινόμενο θέρμανσης που παρατηρείται
στα θερμοκήπια. Κατά το φαινόμενο αυτό η γυάλινη υπερκατασκευή ή θόλος είναι διάφανη
για τη φωτεινή ακτινοβολία, η οποία εισέρχεται στο στεγασμένο χώρο, απορροφάται εν
μέρει, διαχέεται και επανεκπέμπεται. Η κατασκευή όμως είναι αδιαφανής για τη
δευτερογενή αυτή ακτινοβολία, η οποία "παγιδεύεται" στο χώρο και τελικά μετατρέπεται σε
θερμότητα. Σο ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στη φύση κατά την οποία η ατμόσφαιρα
ενός πλανήτη συμβάλλει στη θέρμανσή του.
΢υνεχίζουμε με την αειφορία. Αειφορία είναι ένα πρότυπο παραγωγής το οποίο στοχεύει
στο καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα τόσο για τον Άνθρωπο όσο και για το φυσικό
περιβάλλον, τόσο στο παρόν όσο και στο αόριστο μέλλον. Βασικό της στοιχείο είναι η
ισορροπία μεταξύ παραγωγής αγαθών και πρώτης ύλης (που δαπανήθηκε για να επιτευχθεί η
παραγωγή). ΢τόχος των βιώσιμων διαδικασιών είναι να επιτύχουν περισσότερη παραγωγή
με μικρότερη δαπάνη πρώτης ύλης, γι' αυτό η βιωσιμότητα αναφέρεται μαζί με την
ανακύκλωση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τον βιοκλιματικό σχεδιασμό.
Σι είναι ο ενεργός πολίτης; Ο ενεργός πολίτης είναι ο υπεύθυνος πολίτης, που είναι
ενημερωμένος, ξέρει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, εκφράζει την άποψή του και
συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία.
Και τέλος ας δούμε τι είναι περιβαλλοντικες επιπτώσεις.Είναι όλες αυτές οι δραματικές
επιπτώσεις που προκαλούν, τα ακραία καιρικα φαινόμενα,οι κλιματικές αλλαγές και το
φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Σο θέμα της κλιματικής αλλαγής βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας και
απασχολεί τον ενεργό πολίτη.Θα περιοριστούμε όμως να αναφέρουμε ότι μαθητές από όλο
τον κόσμο συμμετέχουν κάθε χρόνο στο πρόγραμμα ΙSCFC.΢κοπός του προγράμματος
είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε φλέγοντα περιβαλλοντικά ζητήματα της εποχής
μας, όπως η κλιματική αλλαγή, αλλά και η ενεργοποίηση τους , δια μέσου του υπολογισμού
του ανθρακικού τους αποτυπώματος. ΢ε αυτό το πρόγραμμα συμμετείχαμε την περίοδο
΢επ-Οκτ 2013 με μαθητές από άλλες 49 χώρες.
7

8. ΢το δεύτερο τετράμηνο θα ασχοληθούμε και θα διευρύνουμε
τη σχέση μεταξύ
καρβουνικού αποτυπώματος και Εθνικού Ακαθάριστου Προϊόντος σε επίπεδο χώρας και το
πώς η κρίση επηρεάζει το περιβάλλον.
8

9. Ενότητα 1η: Μεθοδολογία
1.1
Φωρισμός της τάξης σε ομάδες
Η εργασία εκπονήθηκε από ένα τμήμα ενδιαφέροντος της Α΄τάξης, που αποτελείται από 19
μαθητές. Σο τμήμα χωρίστηκε σε 5 ομάδες. Για την δημιουργία των ομάδων ακολουθήθηκε
η εξής μέθοδος: Κάθε μαθητής/τρια κατέγραψε τα ονόματα 4 συμμαθητών του με τους
οποίους επιθυμούσε να συνεργαστεί και αργότερα η επιβλέπουσα καθηγήτρια μας κατέταξε
στις ομάδες λαμβάνοντας υπόψη τις επιθυμίες αλλά και την ομοιομορφία των ομάδων.
Έτσι, κάθε ομάδα επανδρώθηκε με μαθητές όλων των επιπέδων, και ο κάθε ένας βρέθηκε
μαζί με έναν τουλάχιστον από αυτούς που επιθυμούσε.
1.2
Τπολογισμός καρβουνικού αποτυπώματος
1.2.1 Σο πρόγραμμα ISCFC
Για να υπολογίσουμε το καρβουνικό μας αποτύπωμα λάβαμε μέρος στο πρόγραμμα
ISCFC, την περίοδο ΢επτέμβρίου-Οκτωβρίου 2013.
Σο πρόγραμμα ISCFC
(International Student Carbon Footprint Challenge) είναι ένα εκπαιδευτικό project που
απευθύνεται σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ,σε όλη την γη, και υλοποιούν από
κοινού οι ερευνητικές ομάδες των :
HopkinsMarineStation ofStanford University, in Pacific Grove, CA USA.
The Sven Lovén Centre for Marine Sciences - Kristineberg of the University of
Gothenburg, Sweden.
΢κοπός του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε φλέγοντα
περιβαλλοντικά ζητήματα της εποχής μας, όπως η κλιματική αλλαγή και τοκαρβουνικό
αποτύπωμα.
Σο πρόγραμμα αυτό υλοποιήθηκε σε 4 στάδια:
9

10. ΢το πρώτο στάδιο (συμμετέχω)
Για να συμμετάσχουμε στο πρόγραμμα του ISCFC, πραγματοποιήσαμε εγγραφή ως
σχολείο και τάξη και ακολουθώντας τις διαδικασίες ο κάθε ένας από εμάς , εισήλθε με το
μικρό του όνομα και τη χώρα του.
΢το δεύτερο στάδιο (υπολογίζω)
Όλοι οι μαθητές υπολόγισαν το καρβουνικό τους αποτύπωμα,τα αποτελέσματα στάλθηκαν
από τους διαχειριστές του προγράμαμτος μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και έτσι
δημιουργήσαμε το αρχείο της τάξης μας.
΢το τρίτο στάδιο(συγκρίνω)
Επαναποστείλαμε το συγκεντρωτικό αρχείο της τάξης μας και οι υπεύθυνοι του ISCFC
ενημέρωσαν τον παγκόσμιο χάρτη.
΢το τέταρτο στάδιο(συνδέομαι)
Κάναμε εγγραφή και συνδεθήκαμε στοEinztein-ένα δίκτυο κοινωνικής μάθησης, για την
δευτεροβάθμια εκπαίδευση και για μαθητές δια βίου μάθησης- και επικοινωνήσαμε με
μαθητές από όλον τον κόσμο που συμμετείχαν στο ίδιο πρόγραμμα με εμάς,.
ανταλλάσσοντας απόψεις.
10

11. 1.2.2 Ο μετρητής καρβουνικού αποτυπώματος του ISCFC
Ο μετρητής καρβουνικού αποτυπώματοςανήκει στο διεθνές πρόγραμμα του ΙSCFC , είναι
online μπορούμε να το βρούμε στη διεύθυνση
http://footprint.stanford.edu/footprint.html σε αγγλική έκδοση. Αποτελείται από 50
ερωτήσεις οι όποιες είναι κατηγοριοποιημένες σε 4 τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας
και είναι προσανατολισμένος στη ζωή ενός μαθητή. Αυτοί είναι:
o Μεταφορές
o ΢πίτι
o Διατροφή
o Προσωπικές Αγορές
Εικόνα 1:Ερώτηση από τον τομέα μεταφορά.
Εικόνα 2:Ερώτηση από τον τομέα της διατροφής.
11

12. ΕΝΟΣΗΣΑ "ΜΕΣΑΥΟΡΕ΢" - ΕΡΩΣΗ΢Η 1
Όταν βγαίνω έξω με τους φίλους μου, διανύω μία απόσταση περίπου
……….χλμ την εβδομάδα και…
a) συνήθως πάω με το ποδήλατο ή με τα πόδια
b) συνήθως χρησιμοποιώ Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (τρένα,
λεωφορεία)
c) συνήθως μετακινούμαι με το αυτοκίνητο που έχει μέση
κατανάλωση καυσίμου ………... Λίτρα/100 χλμ
Παραθέτουμε σε ελεύθερη μετάφραση μία από τις 50 ερωτήσεις του μετρητή, ενώ
περισσότερες μπορείτε να δείτε στο Παράρτημα
Σα βήματα που ακολουθήσαμε για να υπολογίσουμε το ανθρακικό μας αποτύπωμα είναι τα
εξής:
1) ΢υμπληρώσαμε το προπαρασκευαστικό φύλοεργασίας που μας δόθηκε από την
καθηγήτρια (βλ.Παράρτημα), ώστε να συλλέξουμε όλα τα απαραίτητα στοιχεία για
τη σωστή συνπλήρωση.
2) Εξοικειωθήκαμε με το περιβάλλον εργασίας του μετρητή.
3) Εγγραφτήκαμε με το μικρό μας όνομα ,δηλώσαμε όλοι την χώρα προέλευσης μας
και μέσω των μεταφρασμένων στα Ελληνικά ερωτήσεων/επιλογών
που
αναρτήθηκαν στο σχολικό ιστότοπο μας (lyk-tycher.evr.sch.gr) καταφέραμε και
συμπληρώσαμε όλοι τις 50 ερωτήσεις.
4) Σα αποτελέσματα στάλθηκαν από τους διαχειριστές του προγράμματος μέσω
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και έτσι δημιουργήσαμε το αρχείο της τάξης μας.
5) Επαναποστείλαμε το συγκεντρωτικό αρχείο της τάξης μας και οι υπεύθυνοι
τουISCFC ενημέρωσαν τον παγκόσμιο χάρτη.
1.3 Καταγραφή και τεκμηρίωση τρόπων μείωσης ανθρακικού
αποτυπώματος
΢κοπός της έρευνας αυτής ήταν να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους ούτως ώστε να
μειώσουμε το καρβουνικό μας αποτύπωμα.Σα βήματα που ακολουθήσαμε και υλοποιήσαμε
για την καταγραφή και τεκμηρίωση είναι απλά και είναι τα ακόλουθα: Αρχικά δουλέψαμε
πάνω στο Online ερωτηματολόγιο του Stanford , που δεν είναι μόνο ερωτηματολόγιο αλλά
και μετρητής. Ξεκινήσαμε από την Ενότητα ΜΕΣΑΥΟΡΕ΢, για κάθε ερώτηση, έπρεπε να
12

13. ήμασταν ήδη υποψιασμένοι ποια επιλογή ήταν η πιο περιβαλλοντικά φιλική (λιγότερα κιλά
CO2) , την επιλέγαμε, σημειώναμε τα κιλά, χρησιμοποιώντας το κουμπί που έδειχνε η
εικόνα, και μετά κάναμε μία άλλη επιλογή, που θα μπορούσε κάποιος να υιοθετήσει και
σημειώναμε πάλι τα κιλά.΢υνεχίζαμε έτσι με τις υπόλοιπες 3 ενότητες.Δεν ξεχάσαμε να
καταγράψουμε ρεαλιστικές προτάσεις , που ταιριάζουν στη ζωές. Πχ: Δεν έχει νόημα να
προτείναμε να μην ανεβαίνουμε σε αεροπλάνο , ή να αλλάξουμε κατοικία.
1.4 Ενεργός πολίτης
Η περιβαλλοντική συνείδηση και οι επιλογές που κάνουμε στη ζωή μας , μας οδήγησαν στον
ενεργό πολίτη κι έτσι αναζητήσαμε τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν το προφίλ του ενεργού
πολίτη.
Ακολουθώντας τα βήματα εργασίας του φύλλουπου μας δόθηκε(βλ.παράρτημα), αρχικά
κάναμε την κατανομή των ρόλων στην ομάδα. Σο επόμενο μας βήμα ήταν να επιλέξουμε
ένα όνομα για την ομάδα μας και έπειτα σχεδιάσαμε ένα δέντρο (βλ. Κυρίως μέρος) στις
ρίζες του οποίου καταγράφησαν οι παράγοντες εκείνοι που βοηθούν στη διαμορφώση των
αξιών ούτως ώστε να γίνει κάποιος ενεργός πολίτης, στο κορμό οιενέργειες , στάσεις και
συμπεριφορές του ενεργού πολίτη και τέλος, στα κλαδιά, τις αξίες που πρέπει να έχει αυτός
ο άνθρωπος για να λέγεται ενεργός πολίτης.(βλ.Παράρτημα)
΢ε δεύτερη φάση, ξαναδουλέψαμε στο ίδιο θέμα , ψηφιακά.Κάθε μαθητής μπήκε σε ένα
κοινόχρηστο σημειωματάριομέσα από το σχολικό ιστολόγιο (blogs.sch.gr/lyktycher) κι εκεί
έγραφε όσα θα μπορούσαν να θεωρηθούν σωστά για τις ρίζες,τον κορμό και τα κλαδιά όπως
αναφέραμε και πιο πάνω. Ένας από εμάς, τέλος, ανέλαβε να αποτυπώσει το Χηφιακό
Δέντρο του Ενεργού Πολίτη, σε πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας (βλ. Παράρτημα).
1.5Αξιολόγηση
Κατά τη διάρκεια του τετραμήνου, μας δόθηκαν 4 ερωτηματολόγια(βλ.Παράρτημα), το
κάθε ένα από αυτά έγινε για διαφορετικό λόγο.Σο πρώτο ήταν το προπαρασκευαστικό
φύλλο εργασίας που δόθηκε από την καθηγήτρια,το δεύτερο,το τρίτο και το τέταρτο τα
οποία δουλεύτικαν Onlineμε το διαδικτυακο εργαλείο Survey monkey. Οι αναλύσεις τους
βρίσκονται στο blog του σχολείου.
13

14. Ενότητα 2η: Κυρίως μέρος
2.1Τπολογισμός καρβουνικού αποτυπώματος
Σο Ανθρακικό Αποτύπωμα υπολογίζει το σύνολο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου οι
οποίες προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από ένα άτομο, οργανισμό, εκδήλωση ή προϊόν.
Αυτό όπως αναφέραμε συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την ζωή μας αφού ό,τι και να κάνουμε
συμβάλει στην αύξηση ή την μειωσή του.
Για τον υπολογισμό του ανθρακικού μας αποτυπώματος , όπως προαναφέρθηκε στην
ενότητα της Μεθοδολογίας (βλ. παρ. 1.2.1) συμμετείχαμε στο
πρόγραμμα ISCFC
(International Student Carbon Footprint Challenge) και ακολουθώντας τις φάσεις του
προγράμματος, ο κάθε ένας μαθητής υπολόγισε το καρβουνικό του αποτύπωμα,
χρησιμοποιώντας τον μετρητή (βλ. παρ. 1.2.2) ΢υγκεντρώσαμε τα δεδομένα αυτά, και
δημιουργήσαμε το αρχείο της τάξης.Παρακάτω βλέπετε ένα στιγμιότυπο του αρχείου των
αποτελεσμάτων, αναλυτικά το αρχείο παρατίθεται το Παράρτημα.
Εικόνα 3:Αποτελέσματα των μαθητων από το ISCFC.
14

15. 2.2 ΢ύγκριση και ανάλυση αποτελεσμάτων
Κάθε μαθητής έχει διαφορετικό αποτέλεσμα,διότι κάποιος μπορεί να κάιει ξύλα,ενώ άλλος
πετρέλαιο, κάποιος έχει συχνές μετακινήσεις άλλος όχι,οι αγορές του ενός είναι πιο συχνές
από κάποιου άλλου όχι ή η διατροφή του ενός να περιλαμβάνει ντόπια προϊόντα και του
άλλου όχι.
Άς δούμε όμως τον μέσο όρο της τάξης μας ανά τομέα , συγκριτικά με τα αντίστοιχα
νούμερα της χώρας .
ΚΑΡΒΟΤΝΙΚΟ
ΑΠΟΣΤΠΩΜΑ(KgCO2 REGION
CLASS
το χρόνο)
AVERAGE AVERAGE
Μεταφορές:
2.178
913
΢πίτι:
2.317
6.923
Διατροφή:
3.492
1.884
Αγορές:
1.060
368
΢ΤΝΟΛΟ
9.047
10.087
12,000
10,087
10,000
8,000
9,047
6,923
6,000
4,000
2,000
3,492
2,178 2,317
913
1,884
REGION
AVERAGE
1,060
368
0
΢τοδιάγραμμα που φαίνεται πιο πάνω βλέπουμε ότι έχουμε το υποδιπλάσιο στις μεταφορές
κι αυτό γιατί ζούμε σε χωριό, δεν χρειάζονται οι μακρινές διαδρομές όταν έχουμε τα
περισσότερα που χρειαζόμαστε κοντά μας.Ο τομέας του σπιτιού είναι το τριπλάσιο από
αυτό της χώρας αφού οι περισσότεροι καίνε ξύλο αντί για πετρέλαιο που είναι πιο φιλικό
προς το περιβάλλον.Επίσης στον τομέα της διατροφής υπάρχει μικρότερος αριθμός της
15

16. συμβολής διοξειδίου του άνθρακα διότι εδώ οι άνθρωποι παράγουν δικά τους τοπικά
προϊόντα για ζήσουν.Σέλος οι αγόρες είναι και αυτές σε μικρό ποσοστό επειδή με τη ζωή
στο χωριό τα έχεις όλα συνήθως κοντά σου.
2.3 Επικοινωνία με άλλους μαθητές στο Einztein
΢τέλνοντας τα αποτελέσματα της τάξης ξανά στους διαχειριστές του ISCFC,αυτοί
ενημέρωσαν τον παγκόσμιο χάρτη .
Εικόνα 4:Η θέση μας στο παγκόσμιο χάρτη μετά τα αποτελέσματα.
Αφού είδαμε παραπάνω την θέση μας στο χάρτη στη συνέχεια και τελευταία φάση του
προγράμματος συνδεθήκαμε στο Eiztein (http://einztein.com/ ) , ένα δίκτυο κοινωνικής
μάθησης, για μαθητές δευτεροβάμιας εκπαίδευσηςαλλά και δια βίου μάθησης.
Επίσης είχαμε την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε με μαθητές από 50 χώρες που συμμετείχαν
κι αυτές σε αυτό το πρόγραμμα.Παρακάτω μπορούμε να δούμε μερικά στιγμιότυπα από την
συμμετοχή μας στο πρόγραμμα.
Εικόνα 5:΢τιγμιότιπα από Einztein.
16

17. Αύτο που μας κάνει όμως περισσότερη εντύπωση είναι το ανθρακικό αποτύπωμα της
Αμερικής το οποίο είναι πάρα πολύ υψηλό και δεν κάνουν τίποτα για να χαμηλώσουν.
2.4 Ολοκλήρωση του ISCFC
Σέλος, να αναφέρουμε ότι μας ζητήθηκε από τους διαχειριστές του ISCFC να
αξιολογήσουμε το πρόγραμμα (βλ. Παράρτημα) και κατόπιν μας δόθηκαν βεβαιώσεις
επιτυχούς ολοκλήρωσης.
Εικόνα 6:Βεβαίωση συμμετοχής στο ISCFC.
2.5 Σρόποι μείωσης καρβουνικού αποτυπώματος
Σα συμπεράσματα που βγάλαμε είναι πως αν προσπαθήσουμε όλοι μαζί να σώσουμε το
περιβάλλον ,θα είναι καλύτερη η ζωή για όλους μας ,δεν θα λιώνουν οι πάγοι,δεν θα υπάρχει
πλέον η τρύπα του όζοντος και όλα αυτά αν και μόνο αλλάξουμε τις συνηθειές μας.
Α/Α
ερώτησης
24η
29
η
Πρόταση
Αντί για βενζινοκίνητο
χορτοκοπτικό
χρησιμοποιούμε
χειροκίνητο
Επαναχρησιμοποιούμε το
χαρτί από την καθαρή του
πλευρά και δεν παίρνουμε
καινούργιο
Κατηγορία
Σεκμηρίωση
΢υνήθειες με
μερικό κόστος
Όταν χρησιμοποιούμε
βενζινοκίνητο
παράγουμε 29kg
΢υνήθειες χωρίς
κόστος
Όποτε παίρνουμε
καθαρό φύλλο χαρτί
παράγουμε 20kg όταν το
επαναχρησιμοποιούμε
17

18. 30η
32η
41
Βλέπουμε λιγότερο
τηλεόραση
΢υνήθειες χωρίς
κόστος
Κλείνουμε τον υπολογιστή
και δεν τον αφήνουμε
ανοιχτό
΢υνήθειες χωρίς
κόστος
Παίρνουμε πλαστικό
΢υνήθειες χωρίς
ταπερακι και όχι σε ότι μας κόστος
δίνουν στο κατάστημα
η
45η
46η
Φρησιμοποιούμε
επαναχρησιμοποιημένο
δοχείο για νερό
΢υνήθειες χωρίς
κόστος
΢τα ψώνια παίρνω δική
μου τσάντα
΢υνήθειες χωρίς
κόστος
από την καθαρή του
πλευρά παράγουμε 0kg
Όταν βλέπουμε περίπου
4 ώρες τηλεόραση μας
δίνει 291 kg αντιθέτως
όταν βλέπουμε μονό 1
ώρα μας δίνει 73kg
Όταν αφήνουμε τον
υπολογιστή μας σε
sleepmode παράγουμε
293kg ενώ όταν τον
απενεργοποιούμε
παράγουμε 183kg
Όταν παίρνουμε
πλαστικό τάπερ μας
δίνει 0kg αντιθέτως όταν
μας δίνουν οτιδήποτε
από το κατάστημα μας
δίνει 77kg
Φρησιμοποιώντας
επαναχρησιμοποιημένο
δοχείο παράγουμε 12kg
ενώ όταν
χρησιμοποιούμε
εμφιαλωμένο 172kg
Παίρνοντας δική μας
τσάντα μας δίνει 0kg ενώ
παίρνοντας πλαστική
σακούλα από το ταμείο
μας δίνει 4kg
2.6 Σο θεωρητικό υπόβαθρο
Σο ανθρακικό αποτύπωμα μπορεί να υπολογίσει το σύνολο των εκπομπών αερίων του
θερμοκηπίου οι οποίες προκαλούνται από ένα άτομο,έναν οργανισμό,μια εκδήλωση ή
κάποιο προϊόν.Σα έξι πιο σημαντικά αέρια του φαινομένου του θερμοκηπίουείναι το
διοξείδιο του άνθρακα(CO2),το μεθάνιο(CH4),το μονοξειδιο του αζώτου (Ν2Ο) ,οι
υδροφθοράνθρακες(HFCs)
,οι
υπερφθοράνθρακες
(PFCs)
και
το
εξαφθοριούχο
θείο(SF6).Σο διοξείδιο του άνθρακα ξεχωρίζει αφού το ακούμε συχνά στη καθημερινότητα
μας.Οι συγκεντρώσεις CO2 τα τελευταία 200 χρόνια έχουν αυξηθεί πολύ, συγκεκριμένα
40% και αυτό οφείλεται στην καύση ορυκτών για παραγωγή ενέργιας όπου προκαλούν και
το φαινόμενο του θερμοκηπίου.Η Γη δέχεται συνολικά ηλιακή ακτινοβολία, που αντιστοιχεί
σε ροή περίπου 1966 W/m2, στο όριο της ατμόσφαιρας. Ένα μέρος αυτής απορροφάται
από το σύστημα Γης-ατμόσφαιρας, ενώ το υπόλοιπο διαφεύγει στο διάστημα. Περίπου το
18

19. 30% της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας ανακλάται, σε ποσοστό 6% από
την ατμόσφαιρα, 3% από τα νέφη και 4% από την επιφάνεια της Γης. Σο 70% της ηλιακής
ακτινοβολίας απορροφάται, κατά 32% από την ατμόσφαιρα (συμπεριλαμβανομένου και του
στρατοσφαιρικού στρώματος του όζοντος), κατά 3% από τα νέφη και κατά το μεγαλύτερο
ποσοστό (51%) από την επιφάνεια και τους ωκεανούς.
Λόγω της θερμοκρασίας της, η Γη εκπέμπει επίσης θερμική ακτινοβολία (κατά τρόπο
ανάλογο με τον Ήλιο), η οποία αντιστοιχεί σε μεγάλα μήκη κύματος, σε αντίθεση με την
αντίστοιχη ηλιακή ακτινοβολία, που είναι μικρού μήκους κύματος. Η ατμόσφαιρα της Γης
διαθέτει μεγάλη αδιαφάνεια στην, μεγάλου μήκους κύματος, γήινη ακτινοβολία, έχει δηλαδή
την ικανότητα να απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της, ποσοστό περίπου 71%. Η ίδια η
ατμόσφαιρα επανεκπέμπει θερμική ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος, μέρος της οποίας
απορροφάται από την επιφάνεια της Γης, η οποία θερμαίνεται ακόμη περισσότερο. Η γήινη
ατμόσφαιρα συμπεριφέρεται, με τον τρόπο αυτό, ως μία δεύτερη - μαζί με τονΉλιο - πηγή
θερμότητας.
Αποτέλεσμα του συνολικού φαινομένου από την μια πλευρά είναι η αύξηση της μέσης
επιφανειακής θερμοκρασίας, γεγονός που καθιστά τη Γη κατοικήσιμη και αυτό είναι καλό.
Φωρίς το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου, η θερμοκρασία της γήινης επιφάνειας θα ήταν
σε παγκόσμια και ετήσια βάση περίπου -18°C.Από την άλλη πλευρά είναι και κακό διότι η
τρύπα του όζοντος είναι μεγάλη κι έτσι εισέρχεται περισσότερη ακτινοβολία στη Γη, το
οποίο προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Φάρη σε αυτά που αναφέραμε παραπάνω έχουμε και την κλιματική αλλαγή.Με τον
όρο κλιματική
αλλαγή αναφερόμαστε
στη
μεταβολή
του
παγκόσμιου κλίματος και
ειδικότερα σε μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών που εκτείνονται σε μεγάλη χρονική
κλίμακα. Σέτοιου τύπου μεταβολές περιλαμβάνουν στατιστικά σημαντικές διακυμάνσεις ως
προς τη μέση κατάσταση του κλίματος ή τη μεταβλητότητά του, που εκτείνονται σε βάθος
χρόνου δεκαετιών ή περισσότερων ακόμα ετών. Οι κλιματικές αλλαγές οφείλονται σε
φυσικές διαδικασίες, καθώς και σε ανθρώπινες δραστηριότητες με επιπτώσεις στο κλίμα,
όπως η τροποποίηση της σύνθεσης της ατμόσφαιραςή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα
όπως είναι η ξηρασία,οι έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες,τυφώνες και το λιώσιμο των
πάγων(αυτό σημαίνει άνοδος της στάθμης της θάλασσας).Πολλές μορφές ζωής κινδυνεύουν
να εξαφανιστούν επειδή δεν μπορουν να προσαρμοστούν γρήγορα,έχουμε πολλές
μετακινήσεις πληθυσμών και υπάρχουν λοιμώδη νοσήματα που πλήτουν τους ανθρώπους
,μερικά από αυτά είναι η ελονοσία,η χολέρα ,η πανούκλα,καρδιαγγιακες παθήσεις.Όλα αυτά
19

20. μπορούν να ελλατοθούνεάν αλλάξουμε συνήθειες, με λίγα λόγια για να γίνει καλύτερη η
κατάσταση του περιβάλλοντος μπορούμε α) να ενεργούμε όλοι μας έχοντας περιβαλλοντική
συνείδηση,να ανακυκλώνουμε και β) η αειφορία, όρος που δηλώνει την αναπτυξιακή πορεία
της ανθρωπότητας, με τέτοιον τρόπο, ώστε να ικανοποιούνται μεν οι ανάγκες του παρόντος,
χωρίς όμως να λεηλατείται το φυσικό περιβάλλον και να διακυβεύεται η ικανοποίηση των
αναγκών των μελλοντικών γενεών.
2.7Ο ενεργός πολίτης
Ο ενεργός πολίτης είναι ο υπεύθυνος πολίτης, που είναι ενημερωμένος, ξέρει τα δικαιώματα
και τις υποχρεώσεις του, εκφράζει την άποψή του και συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία.Ο
ενεργός πολίτης είναι αυτός που
α)είναι υπεύθυνος απέναντι στον εαυτό του, φροντίζει για την υγεία & ευεξία του, την
προσωπική του ευημερία και ανάπτυξη,
β)ενημερώνεται για τα κοινά,αναζητά πληροφορίες, φιλτράρει την είδηση. ΢υμμετέχει στο
χώρο της δημόσιας συζήτησης με παραδοσιακούς ή σύγχρονους τρόπους, διαμορφώνει
κριτική σκέψη και παίρνει θέση,
γ)προστατεύει το περιβάλλον,ενδιαφέρεται για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος:
δεν ρυπαίνει, υιοθετεί πρακτικές που ενισχύουν το πράσινο, την εξοικονόμηση ενέργειας,
προσέχει την κατανάλωση του νερού, ανακυκλώνει, κινείται με τα Μέσα Μαζικής
Μεταφοράς ή το ποδήλατο,
δ)διεκδικεί τα δικαιώματά του στο δημόσιο χώρο, επιδιώκει τη δημόσια έκφραση και
διεκδίκηση των δικαιωμάτων του, τη δημιουργία υποδομών στη γειτονιά του και στη χώρα
του, τη διατήρηση ελεύθερων χώρων, την προστασία του πράσινου στους κοινόχρηστους
χώρους και της πολιτιστικής κληρονομιάς,
ε)σέβεται τη διαφορετικότητα, σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, βοηθά τους συμπολίτες
του, τηρεί τους κανόνες που θεσπίζονται για τη διευκόλυνσή τους και είναι ανοιχτός απέναντι
στους μετανάστες της πόλης, διεκδικώντας την κοινωνική ένταξή τους και ενεργεί, παρατηρεί
τι συμβαίνει στην κοινωνία και παρεμβαίνει, σε συνεργασία με συμπολίτες του, όταν
διαπιστώνει παρανομίες δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων.
20

21. Εικόνα 7:Σο δέντρο του ενεργού πολίτη.
Ο ενεργός πολίτης και η αειφορία έχουν πολλά κοινά σημεία αφού και τα δύο ασχολούνται
κατά κάποιο τρόπο με το περιβάλλον, έτσι συνδέονται διότι αν δούμε την σημασία της
λέξης αειφορία καταλαβαίνουμε πως έχει δύο ένοιες α) η εσκεμμένη παραγωγή ενός αγαθού
από ένα δάσος με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην μειώνεται, αλλά να βελτιώνεται η παραγωγική
ικανότητα και να μην επηρεάζονται οι περιβαλλοντικές σχέσεις του και β) η χρήση των
φυσικών οικοσυστημάτων και των πηγών ενέργειας, ώστε να εξασφαλίζεται η μελλοντική
ποιότητα και ισορροπία. ΢υγκρινοντάς τα και τα δυό έχουμε σαν αποτέλεσμανα βρούμε τα
κοινά τους σημεία τα οποία είναι η προστασία του περιβάλλοντος,οικολογική σκέψη και
γενικά αλλαγή συνηθειών.
΢υμπεράσματα
Σις τελευταίες δεκαετίες , λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας έχει αυξηθεί πολύ το
ανθρακικό αποτύπωμα σαν αποτέλεσμα αυτού, έχουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ονομάστηκε έτσι γιατι είναι το φαινόμενο θέρμανσης που παρατηρείται και
στα θερμοκήπια (εξ ου και η ονομασία).Σα αποτελέσματα του είναι η υπερθέρμανση του
πλανήτη,τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η κλιματική αλλαγή. Οι ακριβείς επιπτώσεις είναι
21

22. δύσκολο να προβλεφθούν, τα σενάρια των μελετητών κάνουν λόγο για αύξηση της
θερμοκρασίας, μεταβολή της στάθμης της θάλασσας, λιώσιμο των πάγων στους πόλους,
αρνητικές επιπτώσεις στη γεωργία, μείωση των δασικών εκτάσεων κ.α. Οι παράγοντες που
συμβάλουν στην ανάπτυξη αυτών των φαινομένων είναι οι εξής :
Ο τρόπος ζωής μας συμβάλει πολύ στην κλιματική αλλαγή, αφού οι μονάδες παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας που μας εφοδιάζουν με ηλεκτρισμό και που θερμαίνουν τα σπίτια μας,
τα αυτοκίνητα και αεροπλάνα με τα οποία ταξιδεύουμε, τα εργοστάσια που παράγουν τα
προϊόντα που αγοράζουμε, τα αγροκτήματα με καλλιέργειες που μας εφοδιάζουν με
τρόφιμα —όλα αυτά διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην αλλαγή του κλίματος με την
παραγωγή των λεγόμενων «αερίων θερμοκηπίου».
Τπολογίζοντας το δικό μας καρβουνικό αποτύπωμα , καταλάβαμε ότι το αποτύπωμα της
τάξης μας είναι κοντά σε αυτό των συγχωριανών και τον κατοίκων της χώρας αλλά πολύ
διαφορετικό από αυτό άλλων χωρών. Καταγράψαμε απλούς τρόπους για να το μειώσουμε
απλώς αλλάζοντας κάποιες καθημερινές συνήθειες. Θεωρούμε ότι όλοι θα έπρεπε να
ενδιαφέρονται και να δρουν ,ως ενεργοί πολίτες. Έτσι θα οδηγηθούμε σε μία αειφορική
διαχείριση των πόρων του πλανήτη με πολλές μελλοντικές προοπτικές.
Επίλογος
Από την εκτίμηση που έγινε φαίνεται ότι χρειάζεται συμπληρωματική έρευνα στην θεματική
περιοχή της εργασίας. ΢το δεύτερο τετράμηνο θα ασχοληθούμε με το ίδιο θέμα, σε νέα
όμως ερευνητικά ερωτήματα . Θα εργαστούμε στην πλατφόρφα του E-Twinning ,με τίτλο
SOS-4-CO2 , μαζί με άλλα τρία σχολεία.Ένα ελληνικό και δύο ρουμάνικα.
Σέλος, να αναφέρουμε ότι αντιμετωπίσαμε αρκετά προβλήματα όπως η αγγλική γλώσσα,η
συγγραφή των εργασιών κ.α.
22

23. Βιβλιογραφία
http://blogs.sch.gr/lyktycher/
http://lyk-tycher.evr.sch.gr/autosch/joomla15/index.php/home
http://einztein.com/
http://footprint.stanford.edu/
http://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B1%CE%B5%CE%B9%CF%86%CE
%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE
%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1
23

24. Παράρτημα
1. Προπαρασκευαστικό φύλλο εργασίας για τον υπολογισμό του
καρβουνικού αποτυπώματος
2. Ερωτήσεις του ISCFC
3. Υύλλο εργασίας «Ενεργός Πολίτης»
4. Αξιολόγηση του ISCFC
5. . Βεβαίωση συμμετοχής στο ISCFC
6. Η αξιολόγηση του Project
7. Ατομικά ημερολόγια
24

25. 25

26. 26

27. ΕΡΩΣΗ΢Η 2
Για ψώνια, αθλητισμό και άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες διανύω περίπου …….. χλμ
την εβδομάδα και
a) συνήθως πάω με το ποδήλατο ή με τα πόδια
b) συνήθως χρησιμοποιώ Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (τρένα, λεωφορεία)
c) συνήθως μετακινούμαι με το αυτοκίνητο που έχει μέση κατανάλωση καυσίμου
………... Λίτρα/100 χλμ
ΕΡΩΣΗ΢Η 4
Πέρυσι ταξίδεψα με το αεροπλάνο …………….φορές
Αν όχι, συνεχίστε στην επόμενη ερώτηση
Αν, ναι , ανά πτήση
……………….ώρες ή ………..χλμ
………………….ενδιάμεσες στάσεις
ΕΝΟΣΗΣΑ "΢ΠΙΣΙ"
ΕΡΩΣΗ΢Η 7
Σο σπίτι μας
a)είναι μονοκατοικία, ελεύθερη από παντού
b)είναι μονοκατοικία, με διπλανά κτίρια
c)είναι διαμέρισμα πολυκατοικίας με κάτω από 4 ορόφους
d)είναι διαμέρισμα πολυκατοικίας με πάνω από 5 ορόφους
e)είναι σπίτι που ζουν και άλλες οικογένειες
f)είναι τροχόσπιτο
Αν γνωρίζεις την ακριβή επιφάνεια του σπιτιού σου ……………………….. τ.μ.
ΕΡΩΣΗ΢Η 11
Για να ζεστάνω το δωμάτιό μου το βράδυ
a)Φρησιμοποιώ καλοριφέρ ρεύματος
b)Φρησιμοποιώ το σύστημα θέρμανσης του σπιτιού
c)Σο δωμάτιο μου δεν θερμαίνεται το βράδυ
ΕΡΩΣΗ΢Η 15
΢το σπίτι μας έχουμε
….…. ηλεκτρονικούς λαμπτήρες (CFL)
…….. λαμπτήρες πυράκτωσης
Φρησιμοποιούμε τους ηλεκτρονικούς λαμπτήρες περίπου …………….. ώρες την μέρα ανά
λαμπτήρα
Φρησιμοποιούμε τους λαμπτήρες πυράκτωσης περίπου …………...….. ώρες την μέραανά
λαμπτήρα
ΕΡΩΣΗ΢Η 17
Πλένοντας τα δόντια μου
a) Αφήνω το νερό να τρέχει συνεχώς
b) Κλείνω την βρύση, όταν δεν χρειάζομαι νερό
27

28. ΕΝΟΣΗΣΑ "ΔΙΑΣΡΟΥΗ"
ΕΡΩΣΗ΢Η 36
Οι διατροφικές μου συνήθειες
a) Κατά 90% ημι-φυτοφάγος
b) Κατά 90% φυτοφάγος
c)
Λιγότερο
από
90%
φυτοφάγος
ΕΡΩΣΗ΢Η 37
Κατά προσέγγιση οι ποσότητες προσλαμβανομένης τροφής ανά εβδομάδα:
…..… αυγά την εβδομάδα
…. … κιλά γαλακτοκομικών (γάλα και τυρί)
Υυτοφαγικά γεύματα την εβδομάδα…………………
Πουλερικά, ψάρια …………………την εβδομάδα
Μοσχαρινό κρέας ……………… την εβδομάδα
Φοιρινό , αρνί κλπ …………………………. την εβδομάδα
ΕΡΩΣΗ΢Η 41
Παίρνω κολατσιό…………………. φορές την εβδομάδα και όταν το κάνω
a) Πάντα ή σχεδόν πάντα χρησιμοποιώ δοχείο (πχ τάπερ)
b) Κάποιες φορές χρησιμοποιώ δοχείο
c) Φρησιμοποιώ ό,τι μου δίνουν στο κατάστημα
ΕΝΟΣΗΣΑ "ΠΡΟ΢ΩΠΙΚΕ΢ ΑΓΟΡΕ΢"
ΕΡΩΣΗ΢Η 44
Όταν κάνω αγορές, επιλέγω πράγματα που η συσκευασία τους είναι η ελάχιστη
a) Όσο συχνά γίνεται
b) Μερικές φορές
c) ΢πάνια ή καθόλου
Σα υλικά συσκευασίας (πχ σακούλες) τα ανακυκλώνω
a) Πάντα
b) Μερικές φορές
c) Ποτέ
ΕΡΩΣΗ΢Η 47
Αγοράζω ή μου δωρίζουν ηλεκτρονικά είδη (iPod, κινητό κλπ), περίπου…
a)1 φορά το μήνα
b)4 φορές το χρόνο
c)2 φορές το χρόνο
28

29. d)1 φορά το χρόνο
e)Λιγότερο από 1 φορά το χρόνο
ΕΡΩΣΗ΢Η 49
Πόσο συχνά ανακυκλώνετε στο σχολείο, το καθένα από τα παρακάτω υλικά…
a) Γυαλί
b) Πλαστικό
c) Φαρτί
d) Κασσίτερος/αλουμίνιο
πάντα/μερικές φορές/ποτέ
πάντα/μερικές φορές/ποτέ
πάντα/μερικές φορές/ποτέ
πάντα/μερικές φορές/ποτέ
ΕΡΩΣΗ΢Η 50
Πριν πετάξω ή ανακυκλώσω πράγματα (πχ μπουκάλια, συσκευασίες κλπ) , τα
επαναχρησιμοποιώ….
a) Όποτε μπορώ
b) Μερικές φορές
c) ΢πάνια ή ποτέ
29

30. 30

31. 31

32. 32

33. 33

34. 34

35. 35

36. 36

37. 37

38. 38

39. 39