1. °“√√—ß«—¥¥â«¬¿“楑®‘∑—≈
Digital Photogrammetry

3. °“√√—ß«—¥¥â«¬¿“楑®‘∑—≈
Digital Photogrammetry
‰æ»“≈ —πµ‘∏√√¡ππ∑å
”π—°æ‘¡æå·Ààß®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬
2553
330.-

4. ‰æ»“≈ —πµ‘∏√√¡ππ∑å
°“√√—ß«—¥¥â«¬¿“楑®‘∑—≈/‰æ»“≈ —πµ‘∏√√¡ππ∑å
1. °“√√—ß«—¥¥â«¬¿“楑®‘∑—≈ -- ‡∑§π‘§¥‘®‘∑—≈.
2. °“√ª√–¡«≈º≈¿“æ -- ‡∑§π‘§¥‘®‘∑≈. —
526.982
ISBN 978-974-03-2631-1
æ®. 1117
≈‘¢ ‘∑∏‘Ï¢Õß ”π—°æ‘¡æå·Ààß®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬
æ‘¡æå§√—Èß∑’Ë 1 ®”π«π 1,000 ‡≈à¡ æ.». 2553
°“√º≈‘µ·≈–°“√≈Õ°‡≈’¬πÀπ—ß ◊Õ‡≈à¡π’È ‰¡à«à“√Ÿª·∫∫„¥∑—Èß ‘ÈπµâÕ߉¥â√—∫
Õπÿ≠“µ‡ªìπ≈“¬≈—°…≥åÕ—°…√®“° ”π—°æ‘¡æå·Ààß®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬
ºŸ®¥®”Àπà“¬ »Ÿπ¬åÀπ—ß ◊Õ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬
â—
∂ππæ≠“‰∑ ‡¢µª∑ÿ¡«—π °√ÿ߇∑æœ 10330
“¢“ »“≈“æ√–‡°’Ȭ« ‚∑√. 0-2218-7000-3 ‚∑√ “√ 0-2255-4441
¬“¡ ·§«√å ‚∑√. 0-2218-9881 ‚∑√ “√ 0-2254-9495
¡.π‡√»«√ ®.æ‘…≥ÿ‚≈° ‚∑√. 0-5526-0162-4 ‚∑√ “√ 0-5526-0165
¡.‡∑§‚π‚≈¬’ ÿ√π“√’ ®.π§√√“™ ’¡“ ‚∑√. 0-4421-6131-4 ‚∑√ “√ 0-4421-6135
¡.∫Ÿ√æ“ ®.™≈∫ÿ√’ ‚∑√. 0-3839-4855-9 ‚∑√ “√ 0-3839-3239
‚√߇√’¬ππ“¬√âÕ¬ ®ª√. ®.π§√𓬰 ‚∑√. 0-3739-3023 ‚∑√ “√ 0-3739-3023
®—µÿ√— ®“¡®ÿ√’ (CHAMCHURI SQUARE) ™—Èπ 4 ‚∑√. 0-2160-5300-1 ‚∑√ “√ 0-2160-5304
CALL CENTER ‚∑√. 0-2255-4433 http://www.chulabook.com
‡§√◊Õ¢à“¬ »Ÿπ¬åÀπ—ß ◊Õ ¡.«≈—¬≈—°…≥å ®.π§√»√’∏√√¡√“™ ‚∑√. 0-7567-3648-51 ‚∑√ “√ 0-7567-3652
»Ÿπ¬åÀπ—ß ◊Õ ¡.·¡àøÑ“À≈«ß ®.‡™’¬ß√“¬ ‚∑√. 0-5391-7020-4 ‚∑√ “√ 0-5391-7025
»Ÿπ¬åÀπ—ß ◊Õ ¡.√“™¿—؇™’¬ß√“¬ ®.‡™’¬ß√“¬ ‚∑√. 0-5377-6000
√â“πÀπ—ß ◊Õ∫¥‘π∑√‡¥™“ ( ‘ßÀå ‘ßÀ‡ π’) √“¡§”·Àß 43/1 ‚∑√. 0-2538-2573 ‚∑√ “√†0-2539-7091
√â“π§â“, Àπ—ß ◊Õ‡¢â“™—Èπ‡√’¬π µ‘¥µàÕ·ºπ°¢“¬ àß ¬“¡ ·§«√å ™—Èπ 14 ‚∑√. 0-2218-9889-90 ‚∑√ “√ 0-2254-9495
°Õß∫√√≥“∏‘°“√ : °π‘…∞“ °‘µµ‘§ÿ≥
æ‘ ®πåÕ°…√ : ªÿ≠≠‘ “ ∫ÿ≠‡ªïò¬¡
Ÿ —
ÕÕ°·∫∫ª° : Monyart
ÕÕ°·∫∫√Ÿª‡≈à¡ : ÿ§≥‘»√ °“«√—µπ“ππ∑å
æ‘¡æå∑’Ë : ∫√‘…—∑·Õ§∑’ø æ√‘Èπ∑å ®”°—¥ ‚∑√. 0-2215-7220 ‚∑√ “√ 0-2214-0038

5. §”π”
°“√√—ß«—¥¥â«¬¿“懪ìπ»“ µ√å∑’ˇªìπ√“°∞“𠔧—≠„π°“√∑”·ºπ∑’Ë „πª√–‡∑»‰∑¬¡“‡ªìπ‡«≈“
™â“π“π®«∫®π∂÷ßªí®®ÿ∫—π °“√∑”·ºπ∑’Ë®“°¿“æ∂à“¬∑“ßÕ“°“»‡ªìπæ◊Èπ∞“π∑’Ë ”§—≠ ”À√—∫°“√º≈‘µ·ºπ∑’Ë
¿Ÿ ¡‘ ª √–‡∑»¡“µ√“ à « π‡≈Á ° ‰ª®π∂÷ ß ¡“µ√“ à « π„À≠à „π™à « ß∑»«√√…∑’Ë ºà “ π¡“¡’ ° “√‡ª≈’Ë ¬ π·ª≈ß
°√–∫«π°“√®“°°“√√—ß«—¥‚¥¬µ√ß∫π·ºàπøî≈å¡∑’Ë∫—π∑÷°¿“æ¿Ÿ¡‘ª√–‡∑»‚¥¬µ√ß ‡ª≈’Ë¬π¡“‡ªìπ°“√
ª√–¡«≈º≈·≈–√— ß «— ¥ ∫π¿“楑 ®‘ ∑— ≈ ∑’Ë ‰ ¥â ® “°°“√ ·°π·ºà π øî ≈å ¡ À√◊ Õ ¿“殓°°“√„™â ° ≈â Õ ß¥‘ ®‘ ∑— ≈
∫—π∑÷°¿“殓°Õ“°“»¬“π‚¥¬µ√ß ¥â«¬«‘∏°“√ª√–¡«≈·∫∫¥‘®∑≈·∫∫„À¡à∫π§Õ¡æ‘«‡µÕ√åπ”¡“ª√–¬ÿ°µå„™â
’ ‘ —
°— ∫ °“√√— ß «— ¥ ¥â « ¬¿“æ∑”„Àâ º ≈ß“π¡’ § «“¡≈–‡Õ’ ¬ ¥∂Ÿ ° µâ Õ ß °“√„™â ß “π∑”‰¥â –¥«°√«¥‡√Á « ·≈–
¬—ß∑”„À⇰‘¥√Ÿª·∫∫°“√ª√–¬ÿ°µå„™â‰¥âÀ≈“°À≈“¬Õ¬à“ß∑’ˉ¡à‡§¬∑”‰¥â¡“°àÕπ
§«“¡ ”§—≠¢Õß°“√„™â¿“æ∂à“¬∑“ßÕ“°“»∑«’¢÷Èπ‡√◊ËÕ¬ Ê æ√âÕ¡°—∫°“√‡µ‘∫‚µ¢Õß¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑»
„π∑»«√√…∑’˺à“π¡“ ∑—Èßπ’È®–‡ÀÁπ‰¥â®“°°“√∑’Ë¡’°“√ª√–¬ÿ°µå „™â¿“æ∂à“¬∑“ßÕ“°“»‡æ◊ËÕ°“√ª√—∫ª√ÿß·ºπ∑’Ë
¿Ÿ¡‘ª√–‡∑»¡“µ√“ à«π 1:50,000 ∑—Ë«ª√–‡∑» °“√∫—π∑÷°¿“æ∂à“¬∑“ßÕ“°“»‡æ◊ËÕ„™â √â“ß∞“π¢âÕ¡Ÿ≈
°“¬¿“溗߇¡◊Õߧ√Õ∫§≈ÿ¡æ◊π∑’‡¡◊Õß∑’¡ª√–™“°√·≈–¡’§«“¡‡ªìπ‡¡◊ÕßÀπ“·πàπ°√–®—¥°√–®“¬∑—«ª√–‡∑»
È Ë Ë ’ Ë
·≈–„π‚§√ß°“√·ºπ∑’ˇæ◊ËÕ°“√∫√‘À“√∑√—欓°√∏√√¡™“µ‘·≈–∑√—æ¬å ‘π¢Õß°√–∑√«ß‡°…µ√·≈– À°√≥å
°Á‰¥â¡’°“√∫—π∑÷°¿“æ∂à“¬∑“ßÕ“°“» ’ ¡“µ√“ à«π 1:25,000 §√Õ∫§≈ÿ¡∑—Ë«ª√–‡∑»°«à“ 70,000 ¿“æ
¿“æ∂à“¬∑“ßÕ“°“»∑—ÈßÀ¡¥‰¥âº≈‘µ¥â«¬°√√¡«‘∏’ª√–¡«≈º≈¿“楑®‘∑—≈‡ªìπ·ºπ∑’Ë¿“æÕÕ√å‚∑∑’Ë¡“µ√“ à«π
1:4,000 §«“¡≈–‡Õ’¬¥®ÿ¥¿“æ 0.5 ‡¡µ√ æ√âÕ¡∑—ß·∫∫®”≈Õß√–¥—∫§«“¡≈–‡Õ’¬¥ Ÿß∑’¡√–¬–Àà“ß®ÿ¥√–¥—∫
È Ë ’
∑ÿ° Ê 5 ‡¡µ√ §«“¡∂Ÿ°µâÕß®ÿ¥√–¥—∫¡’§«“¡·¡à𬔠Ÿß∂÷ß 2-4 ‡¡µ√ ªí®®ÿ∫—π™ÿ¥¢âÕ¡Ÿ≈¥—ß°≈à“«„Àâ∫√‘°“√
‚¥¬°√¡æ—≤π“∑’Ë¥‘π ·ºπ∑’Ë¿“æ∂à“¬ÕÕ√å‚∑ ’·≈–·∫∫®”≈Õß√–¥—∫§«“¡≈–‡Õ’¬¥ Ÿß®–‡ªìπ√“°∞“π∑’Ë
”§—≠Õ¬à“߬‘ËßµàÕ°“√æ—≤π“¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑» ·≈–‚§√ß √â“ßæ◊Èπ∞“π∑“ß¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑»¢Õߪ√–‡∑»µàÕ‰ª
„π™à«ß‡ª≈’ˬπºà“𻵫√√… §.». 2000 „π√–¥—∫π“π“™“µ‘°Áª√“°Ø¡’°“√„Àâ∫√‘°“√¿“æ∂à“¬
¥“«‡∑’¬¡√“¬≈–‡Õ’¬¥ Ÿß®“°¥“«‡∑’¬¡À≈“¬¥«ß ∑”„Àâ«‘»«°√ ”√«®·≈–π—°¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑»¡’∑“߇≈◊Õ°„™â
¿“楓«‡∑’ ¬ ¡¡“„™â „ π°“√ √â “ ߢâ Õ ¡Ÿ ≈ ‡æ◊Ë Õ π”‰ª„™â∑”·ºπ∑’Ë·≈–¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑» ¿“æ∂à“¬¥“«‡∑’¬¡
√“¬≈–‡Õ’¬¥ Ÿß¡’À≈—°°“√ª√–¡«≈·≈–„™â√–∫∫°“√ª√–¡«≈¿“æ√à«¡°—π°—∫¿“æ∂à“¬∑“ßÕ“°“» ·≈–„π
∑‘»∑“߇¥’¬«°—π ª√–‡∑»‰∑¬‰¥â¡°“√ àߥ“«‡∑’¬¡ ”√«®∑√—欓°√ THEOS ¢÷π ŸÕ«°“»‡¡◊Õ«—π∑’Ë 1 µÿ≈“§¡
’ È à Ë
æ.». 2551 ¥“«‡∑’¬¡ ”√«®∑√—欓°√ THEOS “¡“√∂∫—π∑÷°¿“æ·æπ‚§√¡“µ‘°§«“¡≈–‡Õ’¬¥ Ÿß∂÷ß
2 ‡¡µ√æ√âÕ¡¿“æ ’¡—≈µ‘ ‡ª°µ√—¡§«“¡≈–‡Õ’¬¥®ÿ¥¿“æ 15 ‡¡µ√ ¢âÕ¡Ÿ≈¿“殓°¥“«‡∑’¬¡√“¬≈–‡Õ’¬¥
Ÿß®“°°“√„Àâ∫√‘°“√·≈–ºŸâ¥”‡π‘π°“√¥“«‡∑’¬¡ ”√«®‚≈°„À¡à Ê ‡À≈à“π’È ®–‡ªìπ·À≈àߢâÕ¡Ÿ≈ ”À√—∫π”¡“
„™âª√–¡«≈º≈°“√√—ß«—¥¥â«¬¿“扥â‡æ‘Ë¡¢÷Èπ¡“°‰ªÕ’°

6. ªí®®ÿ∫πº≈ß“π®“°°“√√—ß«—¥¥â«¬¿“æπÕ°®“°®–„™âº≈‘µ‡ªìπ¢âÕ¡Ÿ≈·ºπ∑’¡“µ√∞“π·≈â« „π°√–∫«π
— Ë
°“√ª√–¡«≈º≈¬—ß “¡“√∂ °—¥·≈– —߇§√“–Àå„À⇪ìπ¿Ÿ¡ “√ π‡∑»„π√Ÿª·∫∫ ¡—¬„À¡à ‡™àπ √–∫∫„Àâ∫√‘°“√
‘
¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑» “¡¡‘µ‘ºà“π‡§√◊Õ¢à“¬ (On-line 3D Map Service) √–∫∫¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑»¿“æ∂à“¬‡©’¬ß
(Oblique Photogrammetric Information System) √–∫∫ “√ π‡∑»¿“æ∂à“¬ “¡¡‘µ‘®¡≈÷°®“°¡ÿ¡¡Õß
∫π∑âÕß∂ππ (3D Immersive Street View) ‡ªìπµâπ
Àπ—ß ◊Õπ’ȇ√’¬∫‡√’¬ß¢÷Èπ®“°ª√– ∫°“√≥å°“√‡√’¬π°“√ Õπ·≈–°“√«‘®—¬„π°≈ÿà¡ “¢“«‘∑¬“°“√
ç°“√√—ß«—¥¥â«¬¿“æé ¢Õߧ≥–«‘»«°√√¡»“ µ√å ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬ ∑—Èßπ’È√«¡∂÷ߺ≈ß“π®“°
‚§√ßß“π¢Õßπ‘ ‘µ√–¥—∫ª√‘≠≠“µ√’ «‘∑¬“π‘æπ∏å√–¥—∫ª√‘≠≠“‚∑·≈–√–¥—∫ª√‘≠≠“‡Õ° ß“π«‘®—¬®“°·À≈àß
∑ÿπµà“ß Ê µ≈Õ¥®π°“√∫√‘°“√«‘™“°“√∑’ˇ°‘¥¢÷Èπ®“°®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬ ·≈–§«“¡√à«¡¡◊Õ°—∫
Àπ૬ߓπµà“ß Ê ∑—Èß¿“§√—∞·≈–‡Õ°™π °“√«‘®—¬·≈–§«“¡√à«¡¡◊Õ∑’ˇ°‘¥¢÷Èπ·≈–√«∫√«¡‰«â„π∑’Ëπ’Ȭ—߇ªìπº≈
ß“π §«“¡√à«¡¡◊Õ°—∫π—°«‘™“™’æ·≈–π—°«‘™“°“√®“°µà“ߪ√–‡∑»∑’Ë¡’æ—≤π“°“√¥â“ππ’ÈÕ’°¥â«¬
ºŸâ‡¢’¬π¢Õ°√“∫¢Õ∫æ√–§ÿ≥§≥“®“√¬å∑—Èß™“«‰∑¬·≈–µà“ߪ√–‡∑»∑’Ë ‰¥âª√– ‘∑∏‘Ϫ√– “∑«‘™“π’È
„Àⷰຟ⇢’¬π ∑”„À⺟⇢’¬π‰¥â‡√’¬π√Ÿâ®—°»“ µ√å·≈–‡∑§‚π‚≈¬’∑’Ëπà“Õ—»®√√¬å·≈–µ◊Ëπ‡µâπ ·≈–¬—ß “¡“√∂„™â
‡ªìπª√–‚¬™πåµàÕ°“√æ—≤π“ª√–‡∑»·≈– —ߧ¡ °“√√—ß«—¥¥â«¬¿“欗߇ªìπ«‘™“°“√∑’Ë¡’§«“¡∑—π ¡—¬Õ¬Ÿà‡ ¡Õ
®π∫“ߧ√—Èß¡’§«“¡≈È”¬ÿ§‡°‘π®‘πµπ“°“√¢Õß —ߧ¡ ºŸâ‡¢’¬π¬—ß„§√à¢Õ∫§ÿ≥‡æ◊ËÕπ√à«¡«‘™“™’æ∑—Èß™“«‰∑¬
·≈–µà“ߪ√–‡∑»∑’˺Ÿâ‡¢’¬π‰¥â¡’‚Õ°“ ‰¥â∑”ß“π√à«¡°—πµ≈Õ¥®π·≈°‡ª≈’Ë¬π§«“¡√Ÿâ´÷Ëß°—π·≈–°—π ∑”„À⇰‘¥
Õߧ姫“¡√Ÿπ”¡“ Ÿ°“√‡√’¬∫‡√’¬ßÀπ—ß ◊Õ‡≈à¡π’È ºŸ‡¢’¬πÀ«—߇ªìπÕ¬à“߬‘ß«à“ Àπ—ß ◊Õ ç°“√√—ß«—¥¥â«¬¿“楑®∑≈é
â à â Ë ‘ —
®–‡ªìπ·À≈àߧ«“¡√Ÿâ ”À√—∫°“√‡√’¬π√Ÿâ¢Õßπ—°«‘™“™’æ π‘ ‘µπ—°»÷°…“ µ≈Õ¥®π„™â‡ªìπÀπ—ß ◊ÕÕâ“ßÕ‘ß ”À√—∫
«‘™“™’æ∑“ß«‘»«°√√¡ ”√«®·≈–¿Ÿ¡‘ “√ π‡∑»Õ’°¥â«¬
ÿ ¥ ∑â “ ¬π’È ºŸâ ‡ ¢’ ¬ π¢Õ¢Õ∫§ÿ ≥ °“√ π— ∫ πÿ π ®“°‚§√ß°“√ π— ∫ πÿ π °“√‡¢’ ¬ πµ”√“/Àπ— ß ◊ Õ
¢Õߧ≥“®“√¬å§≥–«‘»«°√√¡»“ µ√å ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬ ∑’Ë „Àâ°“√ π—∫ πÿπµ”√“ ç°“√√—ß«—¥
¥â«¬¿“楑®‘∑—≈ (Digital Photogrammetry)é ‡≈à¡π’È Àπ—ß ◊Õ‡≈à¡π’ȇªìπ‡≈à¡∑’Ë 19 „π‚§√ß°“√
π—∫ πÿπ°“√‡¢’¬πµ”√“/Àπ—ß ◊Õ¢Õߧ≥“®“√¬å§≥–«‘»«°√√¡»“ µ√å ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬
¥√.‰æ»“≈ —πµ‘∏√√¡ππ∑å
§≥–«‘»«°√√¡»“ µ√å ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬
情¿“§¡ 2553

7. การสํารวจรังวัดดวยภาพดิจิทัล ก
สารบัญ
1 บทนํา......................................................................................................................... 1
1.1 คําจํากัดความ ...................................................................................................................... 2
1.2 นิยามของการรังวัดดวยภาพตามการประยุกตใช .................................................................... 3
1.3 วิวัฒนาการของการรังวัดดวยภาพ ....................................................................................... 12
1.4 ระบบงานรังวัดดวยภาพดิจิทัล............................................................................................. 20
1.5 ผลิตผลที่ไดจากงานรังวัดดวยภาพ ...................................................................................... 27
1.6 การทําแผนที่ดวยการรังวัดดวยภาพ ..................................................................................... 31
1.7 วิชาชีพและองคกรวิชาชีพ.................................................................................................... 32
1.8 คําถามทายบท ................................................................................................................... 40
2 เรขาคณิตเบืองตน ................................................................................................... 41
้
2.1 เรขาคณิตของกลองถายภาพ ............................................................................................... 42
2.2 การบินถายภาพ ................................................................................................................. 48
2.3 ผลผลิตจากการบันทึกภาพ.................................................................................................. 51
2.4 การแปลงคาพิกัดในสองมิติ ................................................................................................. 56
2.5 การแปลงคาพิกัดในสามมิติ ................................................................................................ 61
2.6 การแปลงคาพิกัดในสามมิติชนิดเจ็ดพารามิเตอร .................................................................. 68
2.7 เรขาคณิตภาพถายดิ่ง ......................................................................................................... 69
2.8 คําถามทายบท ................................................................................................................... 71
3 การรังวัดภาพถายเดี่ยว............................................................................................ 73
3.1 การวัดพิกัดบนภาพถาย ...................................................................................................... 74
3.2 สมการสภาวะรวมเสน......................................................................................................... 83
3.3 การวัดยอนสําหรับภาพถายเดี่ยว ......................................................................................... 90
3.4 ความคลาดเคลื่อนเนื่องจากความสูงต่ําของภูมิประเทศ ........................................................ 94
3.5 คําถามทายบท ................................................................................................................... 98
4 การรังวัดบนภาพคูสามมิติ ....................................................................................... 99
4.1 ภาพคูสามมิติสําหรับภาพถายทางอากาศ .......................................................................... 100
4.2 เครื่องชวยมองเห็นสามมิติเชิงทัศน .................................................................................... 101
4.3 เครื่องชวยมองเห็นสามมิติชนิดดิจิทัล................................................................................. 103
4.4 การคํานวณพิกัดวัตถุจากคูภาพสามมิติ ............................................................................. 110
4.5 หลักการของเครื่องเขียนแผนที่เชิงวิเคราะห ........................................................................ 114
4.6 หลักการของเครื่องเขียนแผนที่ดิจิทัล (Digital Stereoplotter) .............................................. 117

8. ข การสํารวจรังวัดดวยภาพดิจทัล
ิ
4.7 ขั้นตอนวิธีของเครื่องเขียนแผนที่เชิงวิเคราะห ...................................................................... 120
4.8 ขั้นตอนวิธีของเครื่องเขียนแผนที่ดิจิทัล ............................................................................... 125
4.9 การเปรียบเทียบเครื่องเขียนแผนที่ ..................................................................................... 126
4.10 ความละเอียดถูกตองของการวัดบนภาพคูสามมิติ .............................................................. 127
4.11 การประยุกตใชความละเอียดถูกตองในการออกแบบระบบงาน............................................ 133
4.12 คําถามทายบท ................................................................................................................. 137
5 ขายสามเหลียมทางอากาศ .................................................................................... 139
่
5.1 จุดควบคุมภาพถาย .......................................................................................................... 140
5.2 ชนิดของจุดบังคับภาพถายทางอากาศ ............................................................................... 142
5.3 ตําแหนงของจุดควบคุมภาพถาย ....................................................................................... 145
5.4 วิธีการระบุคาการจัดวางภาพภายนอก ............................................................................... 146
5.5 เทคนิคการคํานวณขายสามเหลี่ยมแบบลําแสงเปนบล็อก ................................................... 147
5.6 การแกปญหาขายสามเหลี่ยม ............................................................................................ 151
5.7 ตัวอยางการสรางระบบสมการ........................................................................................... 152
5.8 การกําหนดความละเอียดถูกตองของจุดควบคุมภาคพื้นดิน ................................................. 160
5.9 การจัดวางจุดพิกัดควบคุมภาคพื้นดิน ................................................................................ 162
5.10 ขั้นตอนการวัดสําหรับงานขายสามเหลี่ยมทางอากาศ ......................................................... 169
5.11 ขอควรระวังและขอสังเกต.................................................................................................. 172
5.12 การวัดสอบตนเอง (Self-calibration) ................................................................................. 174
5.13 การคํานวณปรับแกดวยวิธีแบบจําลองอิสระ ....................................................................... 175
5.14 วิวัฒนาการของงานขายสามเหลี่ยมทางอากาศ .................................................................. 178
5.15 คําถามทายบท ................................................................................................................. 181
6 แบบจําลองระดับ................................................................................................... 183
6.1 บทนํา .............................................................................................................................. 183
6.2 เทคโนโลยีการรังวัดคาระดับ .............................................................................................. 184
6.3 เกณฑความละเอียดถูกตองของจุดคาระดับ ....................................................................... 197
6.4 ความละเอียดถูกตองของแบบจําลองระดับจากภาพดิจิทัล .................................................. 200
6.5 ระยะหางของจุดระดับ ...................................................................................................... 201
6.6 รูปแบบการจัดเก็บแบบจําลองระดับ .................................................................................. 203
6.7 การประมวลผลแบบจําลองระดับ....................................................................................... 209
6.8 การควบคุมคุณภาพ ......................................................................................................... 214
6.9 การแปลงรูปแบบแบบจําลองระดับ .................................................................................... 219
6.10 การแบงขอมูลแบบจําลองระดับเปนระวางแผนที่ ................................................................ 222
6.11 รูปแบบการจัดเก็บแบบจําลองระดับ .................................................................................. 223

9. การสํารวจรังวัดดวยภาพดิจิทัล ค
6.12 แบบจําลองระดับพรอมใช ................................................................................................. 225
6.13 คําถามทายบท ................................................................................................................. 233
7 การประมวลผลภาพ .............................................................................................. 235
7.1 กระบวนการดิจิไทซ (Digitization) ..................................................................................... 236
7.2 ชนิดของภาพดิจิทัล .......................................................................................................... 240
7.3 แหลงที่มาของภาพดิจิทัล .................................................................................................. 245
7.4 สแกนเนอร ....................................................................................................................... 247
7.5 การสแกนภาพถายทางอากาศ........................................................................................... 248
7.6 ฮิสโทแกรม ....................................................................................................................... 255
7.7 การจัดการฮิสโทแกรม ....................................................................................................... 257
7.8 การทําภาพใหเปนภาพสีกลับ ............................................................................................ 260
7.9 การทําภาพใหเปนสอง ...................................................................................................... 261
7.10 การปรับความคมชัดและความสวางของภาพ ..................................................................... 264
7.11 การปรับภาพดวยวิธีดึงยืด ................................................................................................. 266
7.12 การบีบอัดภาพ ................................................................................................................. 267
7.13 การอางอิงคาพิกดโลก....................................................................................................... 271
ั
7.14 คําถามทายบท ................................................................................................................. 275
8 แผนที่ภาพออรโท .................................................................................................. 277
8.1 ภาพดัดแกออรโท .............................................................................................................. 277
8.2 สถานีงานรังวัดดวยภาพดิจทัล .......................................................................................... 284
ิ
8.3 การผลิตแผนที่ภาพถายออรโทในตางประเทศ..................................................................... 285
8.4 มาตรฐานความละเอียดถูกตองของการทําแผนที่ ................................................................ 290
8.5 ความละเอียดถูกตองภาพดัดแกออรโทในทางปฏิบัติ........................................................... 295
8.6 ขอคิดคํานึงในการดัดแกภาพถายทางอากาศ ..................................................................... 295
8.7 ขั้นตอนวิธีในการผลิตภาพถายดัดแกออรโท ....................................................................... 300
8.8 การโมเสกภาพ ................................................................................................................. 306
8.9 การจัดเก็บ ....................................................................................................................... 311
8.10 การประยุกตใชการบีบอัดขอมูล ......................................................................................... 315
8.11 การประยุกตใชงานแผนที่ภาพดัดแกออรโท ........................................................................ 318
8.12 แผนที่ภาพสีออรโทโดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ............................................................ 325
8.13 คําถามทายบท ................................................................................................................. 328
9 เอกสารอางอิง ....................................................................................................... 329
10 ประวัติผูเขียน……………………………………………………………………………..335

10. บทนํา
ในบทนี้จะเปนการเกริ่นนํา เพื่อใหผูอานไดเขาใจถึงภาพรวมของการรังวัดดวยภาพ คําจํากัด
ความของการรังวัดดวยภาพจากกลุมนักวิชาชีพที่เกี่ยวของโดยตรง ประเภทของการรังวัดดวยภาพตาม
ลั ก ษณะงาน ประวั ติ ค วามเป น มา วิ วั ฒ นาการของการรั ง วั ด ด ว ยภาพจากอดี ต ไปจนถึ ง ป จ จุ บั น
ระบบงานประมวลผลภาพโดยเฉพาะระบบที่ประยุกตใชกับงานการรังวัดดวยภาพดิจิทัล ผลผลิตของ
การรังวัดดวยภาพ สถาบันการศึกษา วิชาชีพการรังวัดดวยภาพ และหนวยงานที่ใชการรังวัดดวยภาพ

11. 2 การรังวัดดวยภาพดิจิทล
ั
1.1 คําจํากัดความ
การรังวัดดวยภาพ (photogrammetry) เปนศาสตรและเทคโนโลยีหนึ่งสําหรับการสํารวจ
รังวัดเพื่อทําแผนที่และผลิตเปนขอมูลภูมิสารสนเทศ การรังวัดดวยภาพจะใชภาพเปนสื่อกลางในการ
รังวัด ภาพที่ใชเปนสื่อกลางในการบันทึกสิ่งปกคลุมและสิ่งที่ปรากฏทางกายภาพบนพื้นผิวภูมิประเทศ
สิ่งที่ปกคลุมและปรากฏบนภูมิประเทศเปนไปตามลักษณะของการใชที่ดิน อาณาบริเวณ อาคารสถานที่
หรือวัตถุที่สนใจ ภาพของสิ่งเหลานั้นจะไปปรากฏในลักษณะจําลองแบบตามหลักการฉายของแสงดวย
วิธีทางกลไก เชิงทัศน หรือเชิงคณิตศาสตร ทําใหสามารถจําลองสถานการณเหมือนขณะที่บันทึกภาพ
ได
การรังวัดดวยภาพเปนทั้งศาสตรและศิลป เนื่องการรังวัดดวยภาพเปนกระบวนการที่มี
ความซับซอน ตองใชการคํานวณขั้นสูง ตองใชเครื่องมือเปนกลไกและอุปกรณเชิงทัศนที่ตองใชทั้งความ
เขาใจ การฝ กฝน และความชํานาญในการทํางาน ยิ่งในปจจุบันตอ งใชระบบคอมพิ วเตอรและชุ ด
ซอฟตแวรที่มีความสลับซับซอ น ผลลัพธที่ไดจากการรังวัดดวยภาพจะไดทั้งพิกัดของตําแหนงวัตถุ
ขนาด และรูปรางสามมิติพรอมกันไดทันที นอกจากนั้นบางระบบยังสามารถนําพื้นผิววัตถุ (texture)
ผนวกรวมเขาไป ทําใหแบบจําลองสามมิติที่ไดมีความเสมือนจริงมากขึ้น
การรังวัดดวยภาพสามารถทําไดโดยผูที่รังวัดไมจําเปนตองเขาสัมผัสวัตถุ การรังวัดและ
ประมวลผลสามารถใชการสังเกตและบันทึกจากระยะไกล การรังวัดทําไดครอบคลุมพื้นที่เปนบริเวณ
กวางไดอยางรวดเร็ว แตอยางไรก็ตามตองใชระบบคอมพิวเตอร เครื่องมือและอุปกรณประกอบการ
ทํางานเปนจํานวนมาก กระบวนการทุกขั้นตอนมีความละเอียดออน ตองอาศัยความรูความเขาใจ
ตลอดจนความชํานาญและผานการฝกฝนมาเปนอยางดี
1.1.1 นิยามของการรังวัดดวยภาพตาม ISPRS
International Society for Photogrammetry and Remote Sensing (ISPRS)
เปนสมาคมวิชาชีพนานาชาติสําหรับการรังวัดดวยภาพและการสํารวจระยะไกลไดนิยามความหมาย
ของการรังวัดดวยภาพไววา การรังวัดดวยภาพและการสํารวจระยะไกล เปนศิลปะ วิทยาการ และ
เทคโนโลยีในการที่จะไดขอมูลขาวสารที่เชื่อถือได จากวิธีการรังวัดบนภาพ (imaging) ของวัตถุที่บันทึก
โดยไมตองสัมผัสวัตถุนั้น หรืออาจเปนการรังวัดบนภาพที่ไดจากกระบวนการตรวจจับ (sensor system)
โลกและสิ่งแวดลอม หรือวัตถุทางกายภาพตาง ๆ และมีการประมวลผลดวยการบันทึก การวัดการ
วิเคราะห และการแสดงผล
ตามเนื้อความตนฉบับกลาวไว ดังนี้

12. 1 บทนํา 3
Photogrammetry and Remote Sensing is the art, science, and technology
of obtaining reliable information from non-contact imaging and other sensor systems about
the Earth and its environment, and other physical objects and processes through recording,
measuring, analyzing and representation (ISPRS).
1.1.2 นิยามของการรังวัดดวยภาพตาม ASPRS
American Society for Photogrammetry and Remote Sensing (ASPRS) เปน
สมาคมวิ ช าชี พ สํ า หรั บ การรั ง วั ด ด ว ยภาพและสํ า รวจระยะไกลในประเทศสหรั ฐ อเมริ ก า ได นิ ย าม
ความหมายของการรังวัดดวยภาพไววา การรังวัดดวยภาพเปนศิลปะ วิทยาการ และเทคโนโลยีในการที่
ทําใหไดมาซึ่งขอมูลขาวสารที่มีความนาเชื่อถือเกี่ยวกับกายภาพของวัตถุและสิ่งแวดลอมโดยผาน
กระบวนการบันทึก การวัด และการแปลภาพ และรูปแบบของพลังงานคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่แพรออกมา
และปรากฏการณอื่น ๆ
ตามเนื้อความตนฉบับกลาวไวดังนี้
Photogrammetry is the art, science, and technology of obtaining reliable
information about physical objects and the environment, through processes of recording,
measuring, and interpreting images and patterns of electromagnetic radiant energy and
other phenomena (ASPRS).
1.2 นิยามของการรังวัดดวยภาพตามการประยุกตใช
นอกจากความหมายของการรังวัดดวยภาพ (photogrammetry) ดังที่กลาวมาแลวใน
เบื้องตน ยังมีการนําการรังวัดดวยภาพไปประยุกตเฉพาะทางตาง ๆ หรือมีการปรับปรุงกระบวนการ
ทํางานโดยนําเทคโนโลยีอื่น ๆ มาประยุกตใชรวมกัน โดยเฉพาะการใชเทคโนโลยีขั้นสูงสมัยใหม เชน
การประมวลผลภาพดิจิทัล (digital image processing) การรังวัดดวยดาวเทียมจีพีเอส (Global
Positioning System: GPS) ทําใหเกิดเปนศาสตรในการรังวัดดวยภาพแขนงยอยออกไปตามขอบเขต
การใชงาน ดังนั้น นิยามการรังวัดโดยใชภาพเปนสื่อกลางสามารถแบงเปนประเภทตามลักษณะการ
ประยุกตใชงานและการผนวกรวมเทคโนโลยีอื่น ๆ ดังนี้

13. 4 การรังวัดดวยภาพดิจิทล
ั
1.2.1 การรังวัดดวยภาพถายทางอากาศ (Air-borne Photogrammetry/
Aerial Photogrammetry)
การรังวัดดวยภาพถายทางอากาศเปนการรังวัดทําแผนที่จากภาพถายที่บันทึก
จากกลองที่ติดตั้งบนอากาศยาน ภาพที่บันทึกไดนี้เรียกวา ภาพถายทางอากาศ (aerial photography)
การรังวัดทําแผนที่จากภาพถายทางอากาศเปนกรณีที่พบบอยและเปนวิธีการหลักในการทําแผนที่ใน
พื้นที่บริเวณกวางวิธีหนึ่ง การบันทึกภาพถายทางอากาศทําไดโดยการใชกลองถายภาพที่มีพื้นที่รับภาพ
ขนาดใหญ (large-format) ไปจนถึงการใชกลองถายภาพที่มีพื้นที่รับภาพขนาดปานกลาง (medium-
format) ไปจนถึงเล็ก (small-format) ก็ได กลองที่ออกแบบเฉพาะกิจนี้มีพื้นที่รับภาพกวางและยาว
ในชวง 6-12 นิ้ว หรือคิดเปน 15-30 ซม. สําหรับการทําแผนที่จากภาพถายทางอากาศทั่วไป นิยมใช
กลองถายภาพที่มีพื้นที่รับภาพขนาดใหญ กลาวคือมีขนาดพื้นรับภาพกวางและยาว 9 นิ้ว หรือ ¾ ฟุต
หรือเทากับ 230 มม. โดยประมาณ
การบันทึกภาพถายทางอากาศเพื่อทําแผนที่ จะบันทึกภาพถายในแนวดิ่งหรือ
เกือบดิ่ง โดยทั่วไปแกนดิ่งของภาพอาจเบี่ยงเบนจากแนวดิ่งไมเกิน 3° เพื่อใหไดพื้นที่ครอบคลุมและ
คุณภาพภาพถายทางอากาศสม่ําเสมออยางเปนระบบในพื้นที่ ดังนั้น เครื่องบินหรืออากาศยานที่ใช
จะตองมีเสถียรภาพสูง สามารถประคองลําตัวไดนิ่งเมื่อบินในระดับคอนขางต่ํา และใชความเร็วไมสูง
มากนักเพื่อใหภาพที่บันทึกไดไมเบลอและมีความคมชัดสูง เครื่องบินที่ใชจะเปนชนิดปกยึด (fixed
wing) และมีเครื่องยนตสองเครื่องติดตั้งบนปกสมดุลกัน การถายภาพทางอากาศและการรังวัดทําแผนที่
ดวยวิธีนี้ถือไดวาเปนวิธีหลักที่มีความสะดวกรวดเร็วที่สุดที่จะทําแผนที่ระดับภูมิภาค ระดับประเทศ
ระดับโครงการ ไปจนถึงการสํารวจเปนพื้นที่เฉพาะหรือการสํารวจตามแนวทาง สําหรับการทําแผนที่
มาตราสวนเล็ก 1 : 50,000 ไปจนถึงแผนที่มาตราสวนใหญ 1 : 1,000
ในตัวอยางตอไปนี้ แสดงภาพถายทางอากาศสีมาตราสวน 1 : 25,000 จาก
โครงการแผนที่เพื่อการบริหารทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยสินของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ที่
ดําเนินการระหวางป พ.ศ. 2544 ถึง 2549 ซึ่งถือไดวาเปนโครงการ การรังวัดดวยภาพที่ครอบคลุมพื้นที่
ครั้งแรกและสําคัญที่สุดของประวัติศาสตรการรังวัดทําแผนที่ของประเทศไทย ในโครงการแผนที่เพื่อ
การบริหารทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยสินของกระทรวงเกษตรและสหกรณ มีการบันทึกภาพถาย
ทางอากาศครอบคลุมทั่วประเทศกวา 70,000 ภาพในชวงเวลาที่ตอเนื่องกัน แลวนํามาผลิตแผนที่ภาพ
ออรโทพรอมความละเอียดจุดภาพ 0.5 ม. และแบบจําลองระดับความละเอียดสูงที่มีคาระดับทุก ๆ
เมตร

14. 1 บทนํา 5
รูปภาพ 1-1 ภาพถายทางอากาศสีมาตราสวน 1 : 25,000
(ที่มา : โครงการแผนที่ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ พ.ศ. 2544-2549)
1.2.2 การรังวัดดวยภาพดิจทัล (Digital Photogrammetry)
ิ
การรั ง วัด ด ว ยภาพดิจิ ทั ล (digital photogrammetry) หรื อ การสํ า รวจด ว ย
ภาพถายเชิงเลข เปนการรังวัดดวยภาพที่นําเอาเทคโนโลยีคอมพิวเตอรและการประมวลผลภาพดิจิทัล
(digital image processing) มาใชในกระบวนการรังวัดและประมวลผล กระบวนการทํางานจะใช
การคํานวณเชิงวิเคราะหโดยอาศัยการคํานวณเชิงเลขเปนหลักการนําคอมพิวเตอรซอฟตแวรมาชวย
ในการรังวัด สามารถลดความผิดพลาด ลดความเหนื่อยลาของมนุษยในการทํางานได แตอยางไรก็ตาม

15. 6 การรังวัดดวยภาพดิจิทล
ั
ตองใชความรูความเขาใจ มีความชํานาญการใชคอมพิวเตอร ตลอดจนตองเรียนรูขั้นตอนกรรมวิธีตาม
ระบบคอมพิวเตอรและซอฟตแวรที่ใช
ในหวงเวลาที่การรังวัดดวยภาพถายทางอากาศดวยการใชกลองถายภาพทาง
อากาศชนิดเปนดิจิทัลยังไมแพรหลาย การรังวัดดวยภาพดิจิทัลจึงเริ่มดวยการเปลี่ยนภาพถายทาง
อากาศที่อยูบนฟลมเนกาทิฟหรือพอซิทิฟโปรงใส (diapositive) ใหเปนภาพถายเชิงเลขหรือภาพถาย
ดิ จิ ทั ล เสี ย ก อ น ในการนี้ ต อ งมี ก ารใช ส แกนเนอร สํ า หรั บ ภาพถ า ยทางอากาศโดยเฉพาะ
(Photogrammetric Scanner) ปจจุบันมีระบบกลองถายภาพทางอากาศที่เปนดิจิทัลไดมีการพัฒนาขึ้น
มาระยะหนึ่งแลวและถูกนํามาใชมากขึ้นเรื่อย ๆ รวมทั้งการทดแทนระบบกลองถายภาพทางอากาศเดิม
ที่บันทึกภาพดวยวัสดุฟลม
อีกวิวัฒนาการหนึ่งที่สําคัญของกลองถายภาพทางอากาศคือ กลองถายภาพทาง
อากาศที่ใชประโยชนจากกลองถายภาพดิจิทัลที่ใชงานทั่วไป ดวยพัฒนาการของกลองถายภาพดิจิทัลที่
พัฒนารุดหนาไปอยางรวดเร็ว กลองดิจิทัลมีประสิทธิภาพสามารถบันทึกภาพไดดวยความละเอียดสูง
ระดับ 10-40 ลานจุดภาพหรือเมกกะพิกเซล (Mega Pixel: MP) ดวยเหตุนี้ปจจุบันจึงมีกลองถายภาพ
ทางอากาศรุนใหมระดับ medium-format ไปจนถึง large-format จํานวนมากที่พัฒนาบนพื้นฐานของ
เทคโนโลยีกลองถายภาพดิจิทัลที่มีอยูแลวในตลาดมากขึ้นเรื่อย ๆ
1.2.3 การรังวัดดวยภาพดวย softcopy (Softcopy Photogrammetry)
Softcopy photogrammetry คือ เครื่องมือในการประมวลการรังวัดดวยภาพที่อยู
ในรูปแบบซอฟตแวรคอมพิวเตอร ซึ่งในความหมายนี้ตองการเนนชัดใหตรงขามกับคําวา “hard-copy
photogrammetry” ซึ่งเปนการรังวัดดวยภาพที่ตองใชเครื่องและวัสดุที่มีตัวตนนํามาประกอบใชเปน
เครื่องมือรังวัดสําหรับการรังวัดดวยภาพ การรังวัดบนภาพดวย softcopy เปนคํานิยามทางเทคนิคที่
นิยมกลาวถึงบอยในชวงปลายศตวรรษที่ 80 ไปจนถึงชวงตนศตวรรษที่ 90 เปนชวงตอระหวางยุคของ
การประมวลผลการรังวัดดวยภาพดวยเครื่องมือที่เปนกลไกเชิงวิเคราะห เปลี่ยนผานกาวไปสูยุคสมัย
ของการรังวัดและประมวลผลดวยเครื่องมือและกรรมวิธีที่เปนดิจิทัล
การรังวัดบนภาพดวย softcopy เปนการรังวัดดวยภาพโดยหลักการพื้นฐาน
เดียวกันกับการรังวัดบนภาพเชิงวิเคราะห แตมีการนําเอาเทคโนโลยีคอมพิวเตอรซอฟตแวรมาชวย เปน
การรังวัดบนภาพโดยการใชเครื่องมือที่ประกอบดวยซอฟตแวรและคอมพิวเตอรทั้งสิ้น โดยที่จุดเริ่มตน
คือตองมีภาพถายโดยเฉพาะภาพถายทางอากาศในรูปดิจิทัลเสียกอน

16. 1 บทนํา 7
1.2.4 การรังวัดดวยภาพพรอมจีพีเอส (GPS Photogrammetry)
การรังวัดดวยภาพพรอมจีพีเอส คือ การรังวัดดวยภาพถายทางอากาศที่ทําเปน
“บล็อก” และในขณะที่บินถายภาพจะมีการใชเครื่องรับสัญญาณดาวเทียมจีพีเอสคุณภาพสูงชนิดสอง
ความถี่ชวยในการหาตําแหนงของกลองถายภาพขณะที่บินบันทึกภาพดวยการรับสัญญาณจีพีเอสจะ
รับไปพรอมกับเครื่องรับสัญญาณดาวเทียมอีกเครื่องหนึ่งที่สถานีฐาน การประมวลผลรวมกันของขอมูล
สัญญาณทั้งสอง ทําใหไดคาพิกัดของตําแหนงบันทึกภาพจากการรับสัญญาณดาวเทียมบนเครื่องบิน
และเครื่องรับที่สถานีฐานแลวนําไปคํานวณ จําเปนตองคํานวณภายหลัง (post-processing) ทําใหผล
การคํานวณคาพิกัดมีประสิทธิภาพและความละเอียดถูกตองมากขึ้น คาพิกัดที่ไดโดยตรงจากจีพีเอส
แลวนําไปสัมพันธกับพิกัดของศูนยกลางของกลอง (camera exposure coordinate) จะทําใหจํานวน
จุดบังคับภาพถายลดลงอยางมาก ในขณะที่ใหความถูกตองของคาพารามิเตอรของบล็อกสูงเชนเดิม
รูปภาพ 1-2 เครื่องบินสําหรับการถายภาพทางอากาศและเสาอากาศรับสัญญาณดาวเทียมจีพีเอส
นอกจากนี้ การรังวัดดวยภาพถายทางอากาศพรอมจีพีเอสที่สมบูรณยังมีการใช
อุปกรณวัดความอัตราเรงและอัตราการหมุนที่เรียกวา Inertial Measurement Unit (IMU) ไอเอ็มยู
ประกอบดวยเครื่องวัดอัตราการหมุนรอบแกนในสามมิติ (rotation rate) และอุปกรณตรวจวัดอัตราเรง
เชิงเสนทั้งสามแกน (linear 3-D acceleration) พรอม ๆ กันในที่วางใด การใชงานไอเอ็มยูจะมีการนํา
ผลการวัดอัตราเรงทั้งหมดมาประมวลผลรวมกับผลการรับสัญญาณจีพีเอสทั้งหมด การผสมผสาน
ขอมูลการวัดจากจีพีเอสและไอเอ็มยูจะทําใหตรวจจับตําแหนงของระบบดวยความละเอียดถูกตองทั้ง
สามมิติในระดับดีกวา 5 ซม. และไดความละเอียดถูกตองทางมุมหมุนทั้งสามแกนดีกวา 10 พิลิปดา
การที่ไดตําแหนงและมุมหมุนของกลองถายภาพโดยเครื่องมือดังกลาวบนเครื่องบินในขณะบันทึกภาพ
ทําใหกระบวนการทําแผนที่จากภาพโดยการใชกลองดิจิทัลหรือระบบไลดาร (Light Detection and
Ranging: Lidar) สะดวก มีประสิทธิภาพและรวดเร็วขึ้นมาก กระบวนการหาตําแหนงและการวางตัว

17. 8 การรังวัดดวยภาพดิจิทล
ั
ของกลองถายภาพโดยตรงสําหรับเซนเซอรทําแผนที่นี้เรียกวา Direct Geo-referencing (Cramer,
2000) หรือ Direct Geo-positioning (Sanchez, 2004)
1.2.5 การรังวัดดวยภาพภาคพืนดิน (Terrestrial Photogrammetry)
้
การรังวัดดวยภาพภาคพื้นดิน (terrestrial photogrammetry) เปนการประยุกต
การรังวัดดวยภาพที่มีการใชเครื่องมือบันทึกภาพและดําเนินการรังวัดบนภาคพื้นดิน การรังวัดดวยภาพ
ภาคพื้นดินนิยมใชกลองที่มีขนาดเล็กลงเพื่อใหสามารถเคลื่อนยายในพื้นที่ไดสะดวก ในยุคแรก ๆ การ
รังวัดภาพพื้นดินนิยมประยุกตใชกับการทําแผนที่ภูมิประเทศที่ขอบเขตไมกวางขวางนัก แตภูมิประเทศ
มักมีความสลับซับซอนโดยธรรมชาติ เชน การทําแผนที่ของเหมืองเปด การทําแผนที่ของภูมิประเทศที่
เปนเนินเขาและหุบเขา อุปสรรคอีกประการหนึ่งของการบันทึกภาพบนภาคพื้นดินคือ ขณะที่กลองอยู
ใกล พ้ื น ดิ น และมองไปตามแนวราบจะทํ า ให ไ ด ภ าพของภู มิ ป ระเทศหรื อ วั ต ถุ ป รากฏที่ ม าตราส ว น
แตกตางกันมาก ปรากฏการณนี้เกิดจากการที่วัตถุที่ตั้งอยูอยูใกลและไกลจากกลองแตกตางกันมาก
เนื่องจากความยุงยากในเทคโนโลยีการบันทึกภาพ ไดแก ขอจํากัดในเรื่องมาตรา
สวนที่แปรเปลี่ยนมากในภาพกลองถายภาพที่มีความถูกตองสูงมีราคาแพงและใชงานยาก ทําใหการใช
งานการรังวัดดวยภาพภาคพื้นดินมีบทบาทนอยลงมาก โดยเฉพาะการทําแผนที่ภูมิประเทศ อาจจะยัง
เหลืออยูจํากัดในการรังวัดอุตสาหกรรมและการกอสรางขนาดใหญ เชน การประกอบเรือและเครื่องบิน
เปนตน นอกจากนี้ ปจจุบันเทคโนโลยีการรังวัดดวยกลองโททอลสเตชัน (total station) กําลังเขามา
แทนที่กลองโททอลสเตชัน มีความสามารถในการวัดระยะทางไปยังวัตถุใด ๆ ไดโดยไมตองเขาถึง การ
รังวัดคาพิกัดของจุดบนพื้นผิวที่อาจอยูไกลและอยูในที่สูงเขาถึงไดยาก ทําไดโดยอาศัยหลักการของ
เครื่องวัดระยะทางอิเล็กทรอนิกสชนิดไรเปาสะทอน (Reflectorless EDM) ทําใหการรังวัดไปยังตําแหนง
ที่กลาวมาแลวไดสะดวก

18. 1 บทนํา 9
1.2.6 การรังวัดดวยภาพในระยะใกล (Close-range Photogrammetry)
การรังวัดดวยภาพในระยะใกล (close-range photogrammetry) เปนการรังวัด
ดวยภาพที่ระยะระหวางกลองถายรูปอยูหางจากวัตถุที่จะรังวัดไมมากนัก โดยทั่วไปจะจํากัดในระยะ
1-100 ม. จะมีการใชกลองถายภาพพิเศษเพื่อการนี้โดยเฉพาะ ดังตัวอยางในภาพ 1-3
ก) Zeiss UMK ข) WILD P31
รูปภาพ 1-3 กลองถายภาพระยะใกลดวยฟลม

ปจจุบัน ดวยวิวัฒนาการของกลองถายภาพดิจิทัลที่มีขายในทองตลาดและนิยม
ใชงานอยูในชีวิตประจําวันทั่วไป หรือกลองถายภาพสําหรับงานอดิเรกและมืออาชีพก็มีศักยภาพพอที่จะ
นํ า มาใช ง านในการรั ง วั ด ด ว ยภาพได โดยจะต อ งมี ก ระบวนการปรั บ เที ย บมาตรฐาน (calibration)
เพื่อใหทราบถึงคุณลักษณะทางเรขาคณิตของกลองดิจิทัลเหลานั้นเสียกอน การรังวัดดวยภาพระยะใกล
สามารถประยุ ก ต ใ ช กั บ งานบั น ทึ ก ภาพและจํ า ลองแบบโบราณสถาน โบราณวั ต ถุ งานด า นการ
ตรวจสอบทางอุตสาหกรรม ทางดานการแพทย เพื่อใชหาขนาดและรูปรางของวัตถุที่มีรูปรางซับซอน
หรือตองการประหยัดเวลาในการบันทึก

19. 10 การรังวัดดวยภาพดิจิทล
ั
รูปภาพ 1-4 การรังวัดระยะใกลดวยกลองดิจิทัลเพื่อบันทึกรูปเหมือนเพื่อชวยในการออกแบบกอสราง
(ภาควิชาวิศวกรรมสํารวจ 2543)
การรังวัดดวยภาพถายดิจิทัลเปนการสํารวจรังวัดโดยมีภาพเปนสื่อกลางในการ
รังวัด แตภาพที่ใชจะตองเปนขอมูลภาพดิจิทัลที่คอมพิวเตอรสามารถเขาใจได กระบวนการทํางานยังคง
พื้นฐานจากงานรังวัดดวยภาพดังเดิม แตอาศัยคอมพิวเตอรในการคํานวณเปนสวนใหญ ผลลัพธที่ไดก็
จะเปนในรูปดิจิทัลทั้งตัวเลขคาพิกัดแบบจําลองสามมิติ แบบจําลองสามมิติพรอมลวดลาย (textured
three-dimension model)
การรั ง วั ด ด ว ยภาพถ า ยดิ จิ ทั ล โดยใช ก ล อ งที่ มี ข ายอยู ใ นท อ งตลาด จั ด เป น วิ ธี
ที่ประหยัดและใหแบบจําลองสามมิติพรอมพื้นผิวที่สวยงามได แตเมื่อวัตถุหรือสิ่งปลูกสรางที่จะจําลอง
แบบมีความซับซอน ก็จะสงผลใหการบันทึกภาพและการรังวัดควบคุมสนับสนุน การรังวัดบนคูภาพ
สามมิติเปนภาระงานมาก การกําหนดพื้นผิวและอื่น ๆ ยุงยากมาก ดังนั้น ในระยะหลังจึงมีการนําเอา
เทคโนโลยีการรังวัดดวยเลเซอรภาคพื้นดิน (laser scanner) มาใช
ในภาพต อ ไปนี้ แสดงเครื่อ งรั ง วัด ดว ยเลเซอร ภาคพื้ นดิ นติ ดตั้ ง บนขาตั้งกล อ ง
สํารวจ ระบบประกอบดวยเครื่องกําเนิดเลเซอร ในภาพหมายเลข  เครื่องกําเนิดเลเซอรทําหนาที่
สงสัญญาณไปกระทบวัตถุเพื่อวัดระยะทางอยางตอเนื่อง ปรึซึม  เบี่ยงเบนลําแสงเลเซอรใหกวาด
ในแนวดิ่ง  โรเตอร  สวนบนที่ทําหนาที่หมุนไปโดยรอบใหการกวาดในแนวราบเปนพื้นที่กวาง
และสวนการเชื่อมตอ  กับคอมพิวเตอร  สําหรับควบคุมเครื่องมือและจัดเก็บขอมูล
ระบบรังวัดดวยเลเซอรภาคพื้นดิน สามารถวัดมุมและระยะทางที่ตกกระทบเปา
หรือพื้นผิววัตถุ แลวนําผลการรังวัดไปคํานวณพิกัดในสามมิติไดละเอียดถูกตองหลาย มม. ไปจนถึง
เดซิเมตร คาพิกัดที่บันทึกไดนับหมื่นถึงหลายแสนจุดนี้เรียกวา “point cloud” จะถูกจัดเก็บลงใน