SẢN PHỤ KHOA

1. Sinh lý chuy n d
Âu Nh t Luân
© Âu Nh t Luân, 2010. B môn Ph S n ð i h c Y Dư c TP. HCM. Tác gi gi b n quy n

2. M ñ u
Sinh lý chuy n d là m t v n ñ căn b n trong chương
trình S n Ph khoa c a sinh viên năm th Tư các trư ng
ñ i h c Y. Là m t v n ñ thư ng th c nên sinh viên c n
ph i hi u th u ñáo nh ng chi ti t ñư c trình bày.
Bài gi ng ñi n t -t h c này ñư c biên so n v i m c ñích
giúp ñ sinh viên có th t h c và tìm hi u thêm v nh ng
n i dung có liên quan.
Mong các b n s hài lòng khi s d ng tài li u ñi n t này.
Tác gi chúc các b n thành công.

3. Hư ng d n s d ng
ð n m c l c chính
ð n trang ñ u c a m t n i dung
Tr v trang ñ u c a m t n i dung
Thông tin thêm v m t chi ti t
Tr l i bài gi ng căn b n
M c tiêu bài gi ng
Xem ñáp án câu h i t lư ng giá
A

4. M c tiêu bài gi ng dành cho sinh viên Y4
1. Trình bày ñư c ñ nh nghĩa c a chuy n d
2. Trình bày ñư c vai trò c a cơn co t cung chuy n d
3. Trình bày ñư c các bi n ñ i x y ra c t cung
4. Trình bày ñư c cách thi t l p ch n ñoán chuy n d
5. Li t kê các y u t ph i theo dõi trong chuy n d

5. Tài li u tham kh o *.pdf
Tài li u tham kh o ñ c online
http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/IntrapartumCareSe
ptember2007mainguideline.pdf
Hacker & Moore’s Essential of OB-GYN 5th ed. 2010.
Saunders Elsevier. ISBN 978-1-4160-5940-0
Hard copy và e-copy có b n quy n, có th ñ c online.
Liên h mail box c a b môn Ph S n ðHYD TPHCM
elearningsanhungvuong@gmail.com

6. Index
1. ð nh nghĩa c a chuy n d
2. Thay ñ i c t cung trư c chuy n d
3. Cơn co t cung và h qu c a nó
4. Ch n ñoán chuy n d
5. Các th i kỳ c a chuy n d
6. Các thành t nh hư ng lên k t c c c a chuy n d
7. Theo dõi chuy n d
8. V n ñ c n ghi nh
9. Test t lư ng giá sau h c

7. ð nh nghĩa
Chuy n d là m t quá trình, trong ñó xu t hi n các cơn co
t cung c a chuy n d , gây nên hi n tư ng xóa m c t
cung nh m th c hi n m c tiêu là t ng xu t thai nhi ra
ngoài qua ng âm ñ o
Như v y, chuy n d
Di n ti n trong th i gian
Dư i ñ ng l c là cơn co t cung c a chuy n d
Bi u hi n b ng thay ñ i c a c t cung và ngôi thai
Thành qu là thai nhi và nhau ñư c t ng xu t ra ngoài

8. Hi n tư ng chín mu i c t cung
Chu n b c n thi t cho chuy n d
T cung mang thai là m t kh i g m hàng t s i cơ trơn,
hoàn toàn “trơ” v i kích thích cho t i khi có chuy n d
C t cung ñư c t o t s i cơ trơn, ch t n n và collagen
Ch c và ñóng kín khi chưa chuy n d
Trư c khi chuy n d
Tăng t s Est:Prg, có m t PGE2, men m m c t cung
Gây ly gi i collagen và tăng gi nư c
C t cung tr nên m m, co giãn ñư c
M c tiêu là các s n ph m th thai có th ñi qua c t cung
th i ñi m thích h p

9. S ki n quan tr ng nh t c a chuy n d :
Xu t hi n cơn co t cung chuy n d
S ki n quan tr ng nh t c a chuy n d là xu t hi n s co
c a cơ trơn t cung
Có t ch c và ñ nh hư ng, c a toàn kh i cơ
Nh các liên k t ñ c bi t protein liên t bào
Dư i tác ñ ng c a Prostaglandin ho c Oxytocin
Trên th th c a chúng màng t bào
Kích ho t xâm nh p Ca++ vào t bào, t o ph c b
actin-myosin

10. Cơ ch hình thành cơn co t cung chuy n d
K t h p gi a Ca++ xâm nh p qua kênh Ca++ type L

11. Y u t xác ñ nh có chuy n d
Hi n di n cơn co t cung c a chuy n d và hi u qu
Cơ t cung có th co th t ngoài chuy n d
Các cơn co Braxton-Hicks
ð c ñi m c a cơn co t cung c a chuy n d
T ñ ng
ð u ñ n
Gây ñau
Tăng d n v cư ng ñ
Tăng d n v t n s
Có hi u qu gây xóa hay m c t cung

12. ð c ñi m c a cơn co t cung c a chuy n d
Hình nh cơn co ñ u chuy n d và khi ñã ti n tri n xa

13. K t qu c a cơn co t cung chuy n d :
S thành l p ño n dư i c a t cung
T i ph n trên c a t cung
Kh i cơ co và ngh ch ñ ng, nh p nhàng
M c tiêu là t ng xu t thai
Ph n dư i c a t cung
M ng d n và th ñ ng
Chuy n thành ño n dư i t cung
ch n i gi a 2 ph n, hình thành vòng th t sinh lý
Trong chuy n d t c ngh n, do các n l c co th t ñ t ng
xu t, ño n dư i r t m ng, vòng th t tr nên quá ñáng t o
thành vòng th t Bandl b nh lý

14. Hình thành vòng th t là hi n tư ng sinh lý
Khi chuy n d b t c ngh n, nó tr thành vòng Bandl
Vòng Bandl trong
d a v t cung

15. Thay ñ i t cung do cơn co t cung chuy n d
Xóa m c t cung, thành l p ño n dư i t cung
Dư i tác d ng c a cơn co, các thành ph n c a kênh c t
cung b kéo lên phía trên làm c t cung m ng ñi. Hi n
tư ng này ñư c g i là hi n tư ng xóa c t cung
Ph n dư i t cung th ñ ng, m ng d n, hòa v i các thành
ph n t kênh t cung gây xóa m và l p ño n dư i

16. Thay ñ i t cung do cơn co t cung chuy n d
M c t cung không ch ch u nh hư ng c a cơn co
ð ng l c c a m c t cung
Cơn co t cung là ñ ng l c chính
Có tham gia nong c t cung c a ñ u i và ngôi thai

17. H qu c a cơn co t cung chuy n d
D u hi u nh n bi t chuy n d
Cơn co t cung gây xóa m c t cung, nên d u hi u
chính c a chuy n d là
Cơn co t cung c a chuy n d
Thay ñ i c t cung
Khi c t cung ñã m
Nút niêm d ch bong ra, vài m ch máu nh b v
Hình thành 1 ñi m y u là kênh c t cung b m r ng
Tri u ch ng gián ti p quan sát th y khi có chuy n d
ð u i ñư c thành l p
T ng xu t nút niêm d ch l n huy t h ng

18. Nh n bi t chuy n d
Cơn co chuy n d 1, xóa c t cung2 và l p ñ u i3
≥2 cơn co dài >20sec m i 10’, ñau
C t cung xóa ≥30%
L p ñ u i, căng ph ng khi TC co

19. 3 th i kỳ c a chuy n d
Xóa m CTC 1, S thai 2, S nhau và c m máu 3
1. Th i kỳ xóa m c t cung ñư c tính t khi b t ñ u
chuy n d ñ n khi c t cung xóa và m hoàn toàn
2. Th i kỳ s thai ñư c tính t khi c t cung ñã hoàn thành
xóa và m cho ñ n khi thai ñư c t ng xu t ra ngoài
3. Th i kỳ s nhau và c m máu ñư c tính t khi thai ñư c
t ng xu t hoàn toàn

20. Th i kỳ xóa m c t cung ñư c phân ra 2 pha
Pha ti m th i và pha ho t ñ ng
Ti m th i
Dài, b t ñ nh
M m và xóa
M <3cm
Ho t ñ ng
Nhanh, t i ña
T i ña 12 gi
M ≥3cm
Ngôi ñi xu ng

21. Pha ti m th i c a th i kỳ xóa m c t cung
Chu n b c t cung, ngôi thai
Ngôi thai
ð nh hư ng
Bình ch nh
C t cung
Xóa m ng
Hư ng tr c
Cơn co
Thưa
Ng n
Cư ng ñ y u, biên ñ th p

22. Pha ho t ñ ng c a th i kỳ xóa m c t cung
C t cung m nhanh, l p ño n dư i, ngôi ti n tri n
Ngôi thai
Ti n tri n
Bi n d ng
C t cung
Hoàn t t xóa
M nhanh
Cơn co
Nhi u
Dài
Cư ng ñ m nh, biên ñ l n

23. Thành t nh hư ng ñ n di n ti n c a chuy n d
Chuy n d bình thư ng do k t h p hài hòa 3 y u t
A B
PowerPassagePassenger

24. Thành t nh hư ng ñ n di n ti n c a chuy n d
B t thư ng c a Passenger, Passage hay Power
A B
PowerPassagePassenger

25. The power
Cơn co t cung là ñ ng l c c a chuy n d
Cơn co gây nên s xóa và m c t cung
Là ñ ng l c c a xóa c t cung trong các giai ño n
s m c a chuy n d
Kênh c t cung ng n d n
Thành l p ño n dư i t cung
Làm CTC m và b nong r ng
Cùng s xu ng c a ngôi
Cùng v i trương l c c a ñ u i
Cơn co hài hòa t o nên vector h p l c thúc ngôi ti n tri n
trong ñư ng sanh nh ng th i ñi m thích h p

26. The passenger
Tác ñ ng lên chuy n d b ng nhi u phương th c
Ti n tri n trong ñư ng sanh dư i nh hư ng c a h
momen l c ph c t p t o b i cơn co, ph n l c và l c c n
Ngôi sanh d , sanh khó hay không có cơ ch sanh
Kích thư c c a các ñư ng kính trình trư c các eo c a
khung ch u
S ño tuy t ñ i
Liên quan tương v i các ñư ng kính c a ñư ng sanh
S ño x y ra sau bi n hình ñ c g ng vư t qua ñư ng
sanh

27. The passage
Hành trình khó khăn vư t qua khung xương c ng
ð c ñi m khung xương ch u
L i vào b ng xương
ðư ng ti n là m t ng tròn
Góc u n cong 90°
Thành không ñ u
Kích thư c tương ñ i có th ñ i
T o ra ph n l c và l c c n, tham gia ph c t p vào h
momen l c t o b i cơn co và các l c này, tác ñ ng lên
passenger

28. Thành l p ñ u i
Vai trò c a ñ u i
Dư i tác ñ ng c a cơn co t cung
Tăng áp su t th y tĩnh
C t cung m
T o ñi m y u
Hình thành ñ u i
Tác d ng c a ñ u i
Khi ngôi còn cao
Nong r ng c t cung
Thúc ñ y s m c t cung

29. Theo dõi chuy n d
M i thành t ñ u quan tr ng và tương tác v i nhau
Cơn co t cung là ñ ng l c c a chuy n d
Trao ñ i khí máu thai ch u nh hư ng c a cơn co t cung
Tình tr ng nư c i ph n ánh m t ph n s c kh e thai
Ngôi thai ti n tri n v i ñ ng l c là cơn co
Khi ti n tri n c a ngôi g p khó khăn, ngôi s bi n d ng
Cơn co t cung và ti n tri n c a ngôi gây xóa m CTC
Thu c dùng nh hư ng lên nhi u y u t c a chuy n d
Sinh hi u ph n ánh tình tr ng c a m trong chuy n d

30. M i thành t ñ u quan tr ng và tương tác v i nhau
Theo dõi chuy n d là theo dõi t t c các thành t
Cơn co t cung v i ñ y ñ các ñ c trưng c a nó
Nh p tim thai / bi n ñ ng c a nh p tim thai theo cơn co
Màu s c và các tính ch t c a nư c i
Ti n tri n c a ngôi thai trong ng sanh
Bi n d ng c a ngôi thai
Ti n tri n c a xóa m CTC
Ghi chép v các thu c dùng trong chuy n d
Sinh hi u c a m trong chuy n d

31. Partograph, model World Health Organization 1993
Ghi l i chuy n d v i kh năng c nh báo b t thư ng

32. Nh ng v n ñ ph i ghi nh
Chuy n d ñư c ñ c trưng b i cơn co t cung chuy n d
Hi u qu c a cơn co là s xóa và m c t cung
K t c c cu i cùng là ngôi thai ñư c t ng xu t ra ngoài
Chuy n d di n ti n qua 3 th i kỳ: xóa m c t cung, s
thai và s nhau-c m máu
Có 3 y u t chính nh hư ng ñ n k t c c c a chuy n d :
the power, the passage và the passenger
ð u i có vai trò quan tr ng nh ng giai ño n nh t ñ nh
Theo dõi chuy n d bao g m theo dõi chính ti n trình c a
chuy n d và nh ng h qu trên các ñ i tư ng c a nó

33. T lư ng giá sau h c
MCQ 1
V ño n dư i c a t cung, ch n câu sai
a. Có biên ñ co l n hơn ph n ñáy t cung
b. Ngăn cách v i kênh c t cung b ng m t vòng th t
sinh lý
c. Không có l p cơ ñan chéo
d. S thành l p ch ñư c hoàn t t khi chuy n d ñã ti n
tri n xa

34. T lư ng giá sau h c
MCQ 2
V cơn co t cung c a chuy n d , ch n câu sai
a. Có th ñư c kh i phát b ng prostaglandins
b. Có th ñư c kh i phát b ng các bi n pháp cơ h c
c. Có th ngăn ñư c b ng thu c c ch kênh Ca++
d. Có th ngăn ñư c b ng thu c c nh tranh v i Ca++
e. Có th ngăn ñư c b ng thu c ñ i kháng oxytocin
f. Có th ngăn ñư c b ng thu c kích thích beta th th
g. Có th ngăn ñư c b ng thu c ch ng co th t cơ trơn

35. T lư ng giá sau h c
MCQ 3
V y u t Passenger trong chuy n d , ch n câu sai
a. K t c c c a chuy n d b nh hư ng b i s ño sinh
tr c tuy t ñ i c a thai nhi hơn là b nh hư ng b i s
ño c a các ñư ng kính c a ngôi trình trư c eo trên
b. Kích thư c các ñư ng kính c a ngôi s thay ñ i tùy
theo ki u cách mà ngôi trình trư c eo trên
c. Ngôi có kh năng ñi u ch nh s ño c a các ñư ng
kính mà nó s dùng ñ vư t qua khung ch u b ng
cách bình ch nh, bi n hình và bi n d ng
d. S ño c a các ñư ng kính mà ngôi dùng ñ qua eo
trên ñ c l p v i cách mà ñư ng kính ñó qua eo trên

36. T lư ng giá sau h c
MCQ 4
V y u t Power trong chuy n d , ch n các câu ñúng
a. ð chuy n d di n ti n thu n l i, ñ c tính c a cơn co
t cung ph i phù h p v i giai ño n c a chuy n d
b. Cơn co t cung hài hòa s t o nên m t vector h p l c
t ng thai nhi ñi theo phương c a ng sanh
c. Cơn co t cung x y ra t ñ ng, dư i s ñi u khi n
c a pace-maker, các oxytocics như oxytocin và PG
d. Ho t ñ ng tăng b t thư ng c a cơn co t cung có th
nh hư ng x u ñ n tình tr ng thai
e. Gia tăng b t thư ng c a cơn co t cung có th là do
nguyên nhân cơ năng hay là do nguyên nhân cơ h c

37. T lư ng giá sau h c
MCQ 5
Trong các tri u ch ng sau, tri u ch ng nào là không ñ ñ
g i ý ch n ñoán ñã có chuy n d ñang di n ti n, ch n các
câu thích h p
a. C t cung ñã m
b. C t cung ñã xóa
c. Các màng i ñã v
d. Nút nh y ch n c t cung ñã ñư c t ng xu t
e. ðo n dư i ñã ñư c thành l p
f. T cung có 2 cơn co m i 10 phút, m i cơn dài >30sec
g. Ra huy t âm ñ o

38. T lư ng giá sau h c
MCQ 1
V ño n dư i c a t cung, ch n câu sai
a. Có biên ñ co l n hơn ph n ñáy t cung
b. Ngăn cách v i kênh c t cung b ng m t vòng th t
sinh lý
c. Không có l p cơ ñan chéo
d. S thành l p ch ñư c hoàn t t khi chuy n d ñã ti n
tri n xa

39. T lư ng giá sau h c
MCQ 2
V cơn co t cung c a chuy n d , ch n câu sai
a. Có th ñư c kh i phát b ng prostaglandins
b. Có th ñư c kh i phát b ng các bi n pháp cơ h c
c. Có th ngăn ñư c b ng thu c c ch kênh Ca++
d. Có th ngăn ñư c b ng thu c c nh tranh v i Ca++
e. Có th ngăn ñư c b ng thu c ñ i kháng oxytocin
f. Có th ngăn ñư c b ng thu c kích thích beta th th
g. Có th ngăn ñư c b ng thu c ch ng co th t cơ trơn

40. T lư ng giá sau h c
MCQ 3
V y u t Passenger trong chuy n d , ch n câu sai
a. K t c c c a chuy n d b nh hư ng b i s ño sinh
tr c tuy t ñ i c a thai nhi hơn là b nh hư ng b i s
ño c a các ñư ng kính c a ngôi trình trư c eo trên
b. Kích thư c các ñư ng kính c a ngôi s thay ñ i tùy
theo ki u cách mà ngôi trình trư c eo trên
c. Ngôi có kh năng ñi u ch nh s ño c a các ñư ng
kính mà nó s dùng ñ vư t qua khung ch u b ng
cách bình ch nh, bi n hình và bi n d ng
d. S ño c a các ñư ng kính mà ngôi dùng ñ qua eo
trên ñ c l p v i cách mà ñư ng kính ñó qua eo trên

41. T lư ng giá sau h c
MCQ 4
V y u t Power trong chuy n d , ch n các câu ñúng
a. ð chuy n d di n ti n thu n l i, ñ c tính c a cơn co
t cung ph i phù h p v i giai ño n c a chuy n d
b. Cơn co t cung hài hòa s t o nên m t vector h p l c
t ng thai nhi ñi theo phương c a ng sanh
c. Cơn co t cung x y ra t ñ ng, dư i s ñi u khi n
c a pace-maker, các oxytocics như oxytocin và PG
d. Ho t ñ ng tăng b t thư ng c a cơn co t cung có th
nh hư ng x u ñ n tình tr ng thai
e. Gia tăng b t thư ng c a cơn co t cung có th là do
nguyên nhân cơ năng hay là do nguyên nhân cơ h c

42. T lư ng giá sau h c
MCQ 5
Trong các tri u ch ng sau, tri u ch ng nào là không ñ ñ
g i ý ch n ñoán ñã có chuy n d ñang di n ti n, ch n các
câu thích h p
a. C t cung ñã m
b. C t cung ñã xóa
c. Các màng i ñã v
d. Nút nh y ch n c t cung ñã ñư c t ng xu t
e. ðo n dư i ñã ñư c thành l p
f. T cung có 2 cơn co m i 10 phút, m i cơn dài >30sec
g. Ra huy t âm ñ o