programmaboekje cyws

1. connecting
Youth with
society
Uitwisseling van innovatieve
methodes voor
jongerenparticipatie en -inclusie
December 8 - 9, 2011

3. Inhoudsopgave
Programma 2
• donderdag 8 december 2
• vrijdag 9 december 4
Beschrijving workshops 5
• inleiding 5
• centrale thema’s bij de workshops 5
• workshops ronde 1 donderdag 9
• workshops ronde 2 donderdag 14
• workshops ronde 3 vrijdag 18
• workshops ronde 4 v rijdag 22
• workshops ronde 5 vrijdag 26
Beknopt overzicht alle workshops 30
1

4. Programma
8 december 2011
8.30 Registratie, koffie en thee
9. 00 Welkom
Kris de Visscher, Demos, facilitator van de conferentie
I
ntroductie van het concept ‘Betekenisvolle jongerenparticipatie en - inclusie’
Inga Verhaert, Gedeputeerde voor jeugd van de provincie Antwerpen, België
Noel Selegzi, Directeur Jongeren Initiatieven, Open Society Foundation, Verenigde Staten
Yvonne Heselmans, Executive Director, IDEA NL , Nederland
Korte filmpjes van jongeren over betekenisvolle jongerenparticipatie en -inclusie
Introductie van de jeugdreporters van de conferentie
Kris de Visscher, Demos en jeugdreporters
9.40 H
et artikel 12 van de Conventie voor de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties
‘Kinderen tot 18 jaar hebben het recht om gehoord te worden’. Hoe maak je het in de
praktijk waar?
Bruno Vanobbergen, Kinderrechtencommissaris bij het Vlaams Parlement, België
9.50
K
ansen en uitdagingen van betekenisvolle jongeren -inclusie in een internationaal per-
spectief
Filip Coussée, Doctor Sociale Pedagogiek, Faculteit Psychologie en Pedagogische We-
tenschappen van de universiteit Gent, België
10.00
P
aneldiscussie over ‘De paradox van jongeren -inclusie’. Kan betekenisvolle jongeren-
inclusie werkelijkheid zijn, of is het een utopie? Hoe organiseer je het?
Beno Schraepen, Studie Centrum voor Inclusie, Plantijn Hogeschool, Antwerpen, België
Bart Roels, Coördinator Arktos, België
Nina Henkens, Stafmedewerker Uit De Marge
10.35 Koffie en thee
11.00 P
resentatie ‘Betekenisvolle jongeren -inclusie in stedelijke context. Het escalatie-
model voor spanningen in de wijk’
Otto Adang, Hoofd Afdeling Publieke Veiligheid Politie Academie, Nederland
11.20 Paneldiscussie over ‘Jongeren -inclusie op lokaal niveau met speciale focus op wijken
in Londen, Amsterdam, Gouda, Parijs, Antwerpen en New York’.
2

5. Wat karakteriseert de relaties tussen jongeren en de politie?
Welke kansen en barrières zijn er om positieve veranderingen mogelijk te maken?
Welke rol spelen de autoriteiten in dit veranderingsproces?
Arjan Kasius, Teamchef Politie Hollands-Midden, Nederland
Tom de Leeuw, Promovendus Sociologie, Universiteit van Rotterdam, Nederland
Nina Henkens, Stafmedewerker Uit De Marge
Chris Baugh, Medewerker Jongeren Initiatieven Open Society Foundation, Verenigd
Koninkrijk
Plenaire discussie
12.15 Introductie van de workshops en de facilitatoren
Kris de Visscher, Demos, conferentie facilitator
12.30 Lunch
13.30 workshops Ronde 1
15.00: Koffie en thee
15.30 workshops Ronde 2
17.00 Reflecties, samenvattingen en kanttekeningen
Jeugdreporters en het publiek
17.15 Borrel en gelegenheid tot napraten
3

6. Programma
9 december 2011
9.00 Registratie, koffie en thee
9.30 Welkom en samenvatting van eerste dag
Kris de Visscher, Demos, facilitator
9.45 workshops Ronde 3
11.15: Koffie en thee
11.30 workshops Ronde 4
13.00 Lunch
14.00 workshops Ronde 5
15.30 Koffie en thee
16.00 Jeugdreporters geven hun meningen over wat ze hebben gehoord in de workshops
Reacties en beschouwingen over ‘Jongeren-inclusie in de toekomst’
Isabel Devriendt, Vlaamse Jeugdraad, België
Tanja Jadnanansing (tbc), Parlementslid van de Tweede Kamer, Partij van de Arbeid, Neder-
land
17.00 Borrel en gelegenheid tot napraten
4

7. Beschrijving
van de workshops
Inleiding
Eind augustus hebben de Provincie Antwerpen, Open Society Foundation en IDEA NL een oproep
gedaan aan organisaties met de vraag bij te dragen aan workshops voor een conferentie over
‘Connecting youth with society - innovative approaches to youth inclusion’. Er zijn meer dan 95 re-
acties op deze oproep gekomen, waarvan 34 geselecteerd zijn. Om de keuzes zo weloverwogen te
maken, hebben wij eerst gekeken welke hoofdthema’s het meest van belang zijn als we kijken naar
‘youth inclusion’. Deze thema’s werden de kapstok voor de verdere selectie van de workshops.
De hoofdthema’s worden hieronder toegelicht. Ieder hoofdthema heeft een ‘logo’ gekregen. Dit
logo zal steeds vermeld worden bij de beschrijving van de workshops, zodat u weet bij welk thema
deze workshop hoort. Natuurlijk overlappen thema’s elkaar. We willen met deze indeling dan
ook niet de illusie wekken dat het een op deze manier geordende wereld is waarbinnen jonge-
ren opgroeien. Maar we vonden het interessant om u mee te nemen in het denkproces achter
de workshops.
Thema A: Verbeteren van relaties
tussen jongeren en de politie
In heel Europa komen maatschappelijk kwetsbare jongeren veel te vaak in contact met de poli-
tie. Geregeld is er sprake van vijandige situaties zoals bij het checken van hun legitimatie. Ook
jongeren uiten hun mening soms op een sociaal onaanvaardbare manier, waardoor ze in contact
komen met de politie. Deze confronterende ontmoetingen, die meestal het eerste directe contact
zijn tussen jongeren en de politie, zijn complex en problematisch. Ze kunnen een diepe en langdurige
invloed hebben op de beeldvorming die beide partijen van elkaar en zichzelf hebben. Jongeren vinden
de ontmoetingen vaak heel bedreigend en vernederend wat uiteindelijk kan leiden tot gevoelens van
minderwaardigheid of tot zich buitengesloten voelen in de samenleving. Aan de andere kant beschadi-
gen deze ontmoetingen het beeld van de politie en hun rol in de gemeenschap.
5

8. Jongeren zijn daarnaast vaak het slachtoffer van misdaad. Ze kunnen zich onzeker en onveilig
voelen in hun eigen gemeenschap. Toch worden ze nauwelijks betrokken bij discussies die gaan
over het optreden van de politie of over het veilig maken van de buurt.Terwijl jongeren juist in een
unieke positie verkeren om de problemen en uitdagingen in de wijk te begrijpen en aan te geven
hoe het veiliger kan worden.
De workshops die onder dit thema vallen, onderzoeken vanuit verschillende invalshoeken de relatie
tussen jonge mensen en de politie. In de workshops wordt gekeken hoe deze relatie kan worden
verbeterd en hoe jonge mensen hun stem in discussies rondom het optreden van de politie kunnen
laten horen. In de workshops wordt vooral aandacht geschonken aan de jongeren die uit achter-
gestelde wijken komen. Zij zijn vaak niet vertegenwoordigd in het publieke debat en worden weinig
geconsulteerd.
Thema B: Jongeren in de stad
Jongeren in de stad groeien op binnen een complex netwerk van relaties. Meestal zijn jongeren zich
hier niet van bewust en genieten ze van de kansen en mogelijkheden die de stad hen biedt. Pas
als jongeren in moeilijke omstandigheden komen, wordt duidelijk dat er niet direct een eenduidige
oplossing is. Alles hangt met elkaar samen. Het aanpakken van de wortel van het probleem kan
dan ook nooit geïsoleerd gebeuren. Samenwerking vanuit verschillende disciplines is nodig om jon-
geren te ondersteunen zodat ze weer actief meedoen in de samenleving. Dit betekent ‘systemische
samenwerking’ vanuit diverse disciplines in de stad.
Hoe doe je dat zonder de jongeren zelf uit het oog te verliezen? En wie zijn dan sleutelfiguren in
de stad die de jongeren effectief en gezamenlijk kunnen ondersteunen? Diverse studies hebben
aangetoond dat jongeren een netwerk om zich heen nodig hebben van mensen die ze kunnen
vertrouwen en die ondersteuning kunnen bieden bij de ontwikkeling van hun talenten. Deze sleu-
telpersonen wonen of werken vaak in de wijk of in de buurt waarin de jongeren opgroeien. Het kun-
nen professionele hulpverleners zijn, maar ook de buschauffeur, winkeliers, de favoriete docent,
de jongerenwerker en natuurlijk de buren of de ouders of vrienden. Al deze mensen spelen een
belangrijke rol in het leven van deze jongeren
De workshops die binnen dit thema vallen richten zich veelal op het versterken van de formele
en informele netwerken rondom de jongeren zodat ze (opnieuw) veilig en betrokken opgroeien in
de wijk. Workshopleiders praten met de deelnemers over hun ervaringen om ‘systemisch samen te
werken’ en wat de kracht van de netwerken is. Ook gaan ze in op de vraag hoe de jongeren niet ‘on-
dergesneeuwd’ worden door al die complexe relaties en verbanden, maar juist centraal blijven staan
in de aanpak zodat ze opgroeien in een veiligere wijk waarin ze zich thuis voelen.
6

9. Thema C: Jongeren als actieve
betrokken burgers
Sommige jongeren hebben het talent om te debatteren. Ze draaien hun hand er niet voor om om
te lobbyen en ze weten zich handig te bewegen in diplomatieke kringen. Goed burgerschap en mee
praten over zaken die zij van belang vinden, is deze jongeren op het lijf geschreven. Maar lang niet
alle jongeren gaat dit zo gemakkelijk af. Sommigen zijn verlegen en anderen voelen zich te onveilig
om zich uit te spreken. En velen staan onverschillig tegenover de politiek ‘want politici luisteren
toch niet’.
De vraag die velen zich daarom stellen is hoe zij jongeren kunnen ondersteunen om actief en
positief betrokken te zijn in de samenleving ondanks deze barrières. Hoe kunnen zij ervoor zorgen
dat jongeren kennis opdoen over onderwerpen die hen aangaan en raken? Hoe kunnen zij bij deze
jongeren vaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben om hun mening voor het voetlicht te kun-
nen brengen? De vraag is met andere woorden hoe deze meer kwetsbare jongeren een stem te
geven en hen te laten ontwikkelen tot actieve, zelfbepalende en mondige burgers.
In de workshops die onder dit thema zijn samengevoegd, kijken workshopleiders met de groep
naar praktische ervaringen en toetsen die aan de vraag of dit bijdraagt tot betrokken burgerschap.
Andere workshops binnen dit thema ‘actief burgerschap’ starten vanuit onderzoek om vanuit dat
kader te kijken naar praktijk.
Thema D: Jongerenparticipatie en
-inclusie in de scholen
Scholen spelen een belangrijke rol bij het betrekken van jongeren bij de samenleving en bij het
stimuleren van jongeren om zich als actieve burgers op te stellen. Sommige scholen slagen hierin
zeer goed, anderen zoeken naar methodes en ideeën om jongerenparticipatie binnen en buiten
de muren van de scholen betekenisvol te laten zijn. Hoe kun je jongeren bijvoorbeeld betrekken bij
besluitvorming op de school? En hoe de brug slaan naar de lokale gemeenschap, het familieleven en
de (lokale) politiek?
De workshops die binnen het thema ‘jongerenparticipatie en inclusie in de scholen’ vallen, bieden
ideeën, ervaringen, methodes en uitdagingen om jongerenparticipatie via de school vorm te geven.
Deze workshops presenteren een spectrum van ‘best practices’ die de moeite waard zijn om toe
7

10. te passen, zowel in de school, maar ook in buurthuizen, gemeentes of elders. Sommige workshops
richten zich specifiek op de jongeren die op school zitten. Andere workshops binnen dit thema kij-
ken meer naar de vraag hoe je vroegtijdige schoolverlaters weer kan betrekken bij de samenleving
en wat de school hierin kan betekenen. De workshops behandelen stimulerende voorbeelden en
methodes rondom jongerenparticipatie, maar ook vernieuwende aanpakken via de online media.
Thema E: Interesses en
behoeftes en talenten van
jongeren
Jongeren binnen de samenleving betrekken, is niet altijd eenvoudig. Desondanks hechten enorm
veel organisaties er belang aan dat jongeren hun weerstand overwinnen en hun stem laten horen
over onderwerpen die ze van belang vinden, op wat voor wijze dan ook. Deze organisaties willen
voorkomen dat jongeren geïsoleerd worden of dat ze in een destructieve spiraal terecht komen van
eenzaamheid, isolement of criminaliteit.
De organisaties die binnen dit thema zijn geselecteerd stellen allemaal interesses, behoeftes en
talenten van de jongeren centraal. Vanuit de behoeftes en interesses ontwikkelen ze talenten van
jongeren op het gebied van sport, muziek, theater. Hierdoor geven ze jongeren zelfvertrouwen en
een stem en versterken zo de band met de samenleving. Hoe dit in de praktijk er aan toegaat, komt
in de workshops rondom dit thema aan bod.
Aan de andere kant gaat het er bij interesses en behoeftes ook om een plek waar jongeren elkaar
kunnen ontmoeten, met elkaar kletsen en zien wat er op straat gebeurt oftewel vanuit een hangplek
de samenleving verkennen. Bij dit thema komt daarom ook aan bod welk beleid je hierop moet
voeren en hoe jongeren bij dit beleid een stem te geven.
Thema F: Open discussies
Tijdens de voorbereiding van deze workshops stuitte de organisatie op diverse, overkoepelende
onderwerpen die vandaag de dag spelen binnen de sectoren jeugdwerk en vrije tijd, onderwijs en
welzijn. De discussies in de voorbereidende groep waren zo interessant dat is besloten om deze
onderwerpen ook tijdens de conferentie te agenderen. Sommige van deze open discussies worden
geïntroduceerd door sprekers die met het onderwerp veel ervaring hebben. In andere discussies
kunnen deelnemers onder leiding van de gespreksleider direct van wal steken met hun meningen
en ideeën.
8

11. Donderdag
8 december
1A. Kritische ontmoetingen ’ , goede relaties
‘
ontwikkelen tussen jongeren en politie
Open Society Foundation, Chris Baugh, Verenigd Koninkrijk
Improphondo, Marijn Vissers, Nederland
Theater werkt, Maartje van Amersfoort, Nederland
Het project ‘Kritische ontmoetingen’ is een initiatief met als doel vooroordelen
en stereotype denkbeelden bij zowel jongeren als de politie over elkaar af te
bouwen. In het project wordt onderzocht wat vertrouwen betekent. Jongeren en
politiemedewerkers kunnen elkaar leren kennen in het project en samen on-
derzoeken wat wederzijds vertrouwen betekent. Het initiatief werd ontwikkeld
in Londen en wordt nu als pilot uitgevoerd in Gouda.
In de workshop komen ideeën achter het project aan de orde, inclusief de per-
spectieven van jongeren, politiemedewerkers en begeleiders. Vervolgens wordt
op een participatieve manier de dynamiek van een politiecontrole verkend.
Maartje van Amersfoort en Marijn Vissers begeleiden de workshop en doen een
aantal actieve oefeningen en rollenspellen met de deelnemers.
1B.
Bruggen slaan tussen verschillende werelden
door peer educatie
Diversion, Saskia Selen en Jela Keyany, Nederland
Gebeurtenissen en ontwikkelingen uit het verleden of in een ver land kunnen
een grote invloed hebben op jonge mensen. Kwesties zoals het conflict tus-
sen Israel en Palestina en de ‘War on Terror’ hebben een grote impact op het
huidige leven van jongeren in Europa. Discussies raken dan ook snel verhit als
onderwerpen zoals de tweede wereldoorlog of internationale politiek aan de
orde komen.
9

12. Diversion, een organisatie voor nieuwe benaderingen binnen het jeugdwerk,
heeft een vorm van peer educatie ontwikkeld om zulke gevoelige onderwerpen
te kunnen bespreken en om bruggen te kunnen slaan tussen de verschillende
belevingswerelden van jongeren. Saskia Selen en twee jonge peer educators
zullen dit model demonstreren aan de hand van een voorbeeldles over de twee-
de wereldoorlog. Na een korte introductie zullen de peereducators hun verhaal
vertellen en laten zien hoe peereducatie in de praktijk werkt.
1b Flash mobs, debat en ‘ advocaten van de straat ’ :
hoe kun je betekenisvolle jongerenparticipatie
stimuleren onder Roma jongeren?
De workshop ‘ Flash mobs, debat en advocaten van de straat’ wil overzicht
geven in een aantal positieve benaderingen in het werken met jonge Roma`s
en andere `kansarme jongeren. De workshop zal een bron van inspiratie zijn
voor mensen die werken met deze groepen jongeren.
De creatieve nieuwe manier van aanpak, die in deze workshop worden gepre-
senteerd, zijn gebaseerd op vrije, ongedwongen methodes. In het versterken
van betrokkenheid bij jongeren en het vergroten van publiek bewustzijn hebben
deze methodes zichzelf als effectief bewezen.
Het inzetten van flash mobs; debatten; advocaten van de straat en verschil-
lende andere simulaties hebben hun diensten bewezen. Deelnemers zullen
uiteenlopende methodes te zien krijgen die hebben positief hebben gewerkt
om de Roma jongeren en andere minderheden in Macedonia te betrekken.
De deelnemers aan de workshop krijgen achtergrond informatie over de status,
de prestaties en de problemen die Roma jongeren organisaties in Macedonië
hebben. Macedonië is momenteel het land waar het actuele presidentschap
voor de Roma Decade is.
Facilitated by Brankica Georgievska, Youth Educational Forum, Macedonia
1C. Debat in de buurt ’ om jongeren, buurtbewoners
‘
en beleidsmakers te verbinden
IDEA NL, Doutsen Langhout, Nederland
Illinois State University, Joe Zompetti, Verenigde Staten
Jongeren in een buurt leren discussiëren over kwesties die voor hen belangrijk zijn
met mensen die volgens hen een heel andere mening hebben, dat is in het kort
waar het bij het project ‘Debat in de buurt’om gaat. Jongeren hebben vaak een
10

13. uitgesproken mening over het creëren van hangplekken voor jongeren, drank- en
drugsgebruik, het optreden van de politie of vriendschappen en relaties. Toch
praten ze hier nauwelijks over met buurtbewoners en beleidsmakers. Ze denken
dat die hen niet begrijpen of dat het onderwerp te gevoelig is. Ook hebben ze
weinig vertrouwen in debatteren omdat beleidsmakers veel praten zonder dat dat
voor jongeren direct tot zichtbare resultaten leidt.
IDEA NL en Illinois State University willen met ‘Debat in de buurt’ deze denk-
beelden doorbreken. Zij willen laten zien dat debat een belangrijke eerste stap
is voor veranderingen ten goede. Zij leren jongeren debatteren en organiseren
met scholen en jongerenwerkorganisaties debatten waarbij buurtbewoners en
beleidsmakers worden uitgenodigd. Het is en blijft natuurlijk spannend om in
het openbaar te spreken, maar doordat de jongeren samen een debat voorbe-
reiden, zijn zij beter in staat met deze emoties om te gaan.
De workshop zal ingaan op de vragen hoe jongeren voor debatteren te enthou-
siasmeren, hoe hen over de drempel voor het spreken in het openbaar te krijgen
en hoe publieke debatten te organiseren. Doutsen Langhout en Joe Zompetti
zullen hun ervaringen in Nederland en de Verenigde Staten delen door middel
van een korte presentatie, een aantal oefeningen en een klein debat over een
kwestie in een buurt. Goezi vande Velde, coördinator jeugdwerking KRAS Antwer-
pen, zal in de workshop ingaan op de vraag of ‘Debat in de buurt’ een bruikbaar
project is voor Antwerpen.
1D. Schooluitval voorkomen: hoe betrek je potentiele
uitvallers bij de school?
Algemeen Onderwijsbeleid Stad Antwerpen, Erik Vandezande, België
Jongeren die hun school niet afmaken of voortijdig verlaten is een toenemend
probleem in Europa.
In Spanje maakt 27% van de jongeren de school niet af, in Portugal zelfs 37,1%.
Dit is van enorme betekenis voor de kansen van deze jongeren in de maat-
schappij.
In deze workshop zal de onderwijsafdeling van de Stad Antwerpen hun project
‘Samen aan de toekomst werken’ presenteren. Met dit project zorgen ze voor
opvang van jongeren die de school niet af willen maken. Het doel is jongeren zo
te begeleiden dat ze toch terugkeren. Vervolgens is er een discussie rondom de
vraag hoe jongeren binnen school te houden op een inclusieve manier. Ook zal
ingegaan worden op hoe het is te voorkomen dat risico-jongeren buitengeslo-
ten worden en sociaal geisoleerd raken.
De medewerkers van de onderwijsafdeling zullen over hun ervaring met het te-
11

14. rugbrengen van jongeren naar school vertellen. Het doel van de workshop is dat
deelnemers gereedschap en informatie krijgen, waardoor ze zelf beter risico-
jongeren kunnen ondersteunen bij het afmaken van of terugkeren naar school.
1E. ‘ Mijn Valies ’
Nederlandstalige workshop
Vzw Recht-op, Lene Keersmaekers, België
Project ‘Mijn Valies’ is een sociaal-artistiek project van de jongerenwerking van
vzw Recht-Op, een vereniging waar armen het woord nemen. Het is ontwikkeld in
samenwerking met Stampmedia/VideAntz, een persagentschap door jongeren.
Gedurende meer dan een half jaar werkten ze op een laagdrempelige manier
met film en foto rond de leefwereld van jongeren in armoede. ‘Wat zit er in jouw
valies?’ vroegen ze aan de jongeren. Welke ervaringen, positief en negatief
neem je mee in die valies? Is ze zwaar of niet en kun je ze wegsmijten? De
jongeren filmden en praatten: de korte film ‘Valies’ is het resultaat. Ondertus-
sen bouwden ze ook verder op de film met een vorming. In ‘Mijn valies, jouw
valies?!’ geven de jongeren zelf vorming over wat armoede voor hen betekent
en waar ze op verschillende levensdomeinen tegenaan lopen.
Jongerenwerker Lene Keersmaekers vertelt aan de hand van de korte film over
de leefwereld van jongeren in armoede en hoe ze er vanuit hun jongerenwerking
mee aan de slag gaan.
1F. Rondhangen op straat? Een pleidooi voor een
integrale benadering om rondhangende jongeren
te betrekken in het besluitvormingsproces
Vereniging Vlaamse Jeugddiensten, Nathalie van Ceulebroeck, België
Noordaenco, Jaap Noorda, Nederland
Gemeente Kapellen, België
Alle jongeren moeten betrokken worden bij de besluitvorming, maar de definitie
van jongeren is breed. Sommige groepen hebben speciale aandacht nodig om
er voor te zorgen dat zij gehoord en gezien worden. Één van deze groepen zijn
de jongeren die veel op straat zijn of ‘hangen’.
De sprekers tijdens deze open discussie stellen dat een systematische en
nieuwe benadering nodig is om deze jongeren bij de besluitvorming in hun
buurt of wijk te betrekken. Verder zal de discussie gaan rond de vragen of het
nodig is een specifieke benadering voor deze groep te ontwikkelen en hoe je
een actieve integrale benadering vormgeeft.
12

15. Het onderwerp staat hoog op de agenda van de Vereniging Vlaamse Jeugddien-
sten. Zij ontwikkelden de campagne ‘De Hangman’ om het recht op rondhangen te
verdedigen en te pleiten voor een integrale benadering. Zij openen de discussie met
een presentatie van hun campagne ‘De hangman’.
Jaap Noorda heeft over dit onderwerp onderzoek verricht in Nederland. Hij
schreef verschillende artikelen en boeken, zoals ‘Open ruimte voor jongeren
die rondhangen, een nieuwe trend?’. Hij zal op de campagne ‘De hangman’ re-
ageren vanuit een Nederlands perspectief en vervolgens de discussie openen.
De gemeente Kapellen heeft tot slot een integraal beleid ten opzichte van hang-
jongeren ontwikkeld. Zij delen graag hun ervaringen en tips.
1F. Jongeren hebben het recht gehoord te worden.
Beleidsmakers zijn verplicht jongerenparticipatie
betekenisvol te maken
Karuur, Katrien Vanhove, België
IDEA NL, Wim Kuijvenhoven, Nederland
John Jay College of Criminal Justice, Brett Stoudt, Verenigde Staten
Artikel 12 van de UN-conventie van de Rechten van het Kind stelt dat kinderen
tot 18 jaar het recht hebben gehoord te worden. In werkelijkheid is het horen
van jongeren in de politieke en sociale besluitvorming vaak ad hoc en cosme-
tisch. Toch zijn er ook goede voorbeelden van jongerenparticipatie.
Tijdens deze open discussie zullen deelnemers ingaan op de vraag hoe jonge-
renparticipatie bij besluitvorming zo betekenisvol mogelijk te maken. Hoe de
echte dialoog aan te gaan? Hoe ervoor zorgen dat alle partijen gerespecteerd
worden? Hoe ervoor zorgen dat kwetsbare of kansarme jongeren ook gehoord
worden? Hoe bij onderzoek naar kwesties voor jongeren de jongeren zélf be-
trekken? Deskundigen uit Vlaanderen, de Verenigde Staten en Nederland zullen
deze vragen met de deelnemers verkennen.
Jeugdparticipatie is in Vlaanderen geregeld bij wet. De overheden zijn op alle
niveaus verplicht jongeren te betrekken bij de besluitvorming. Er zijn jeugdra-
den op alle beleidsniveaus. Echter, ondanks deze wettelijke regeling, voelen
veel jongeren zich niet betrokken. Organisatie Karuur legt uit hoe dit komt.
Jongeren in New York werden betrokken bij het uitvoeren van een onderzoek en
het maken van beleidsaanbevelingen rond het optreden van de politie. Het pro-
ject ‘Stem voor rechtvaardigheid’ voerde twee onderzoeken uit naar ervaringen
met arrestaties, ondervragingen en fouilleren onder 1100 jonge New Yorkers
in 2008 en 2009. De jongeren werden bij het opstellen van de vragenlijsten
betrokken en verspreidden hem onder hun eigen netwerk. Brett Stoudt gaat in
13

16. op de meerwaarde van deze werkwijze.
De Nederlandse raad voor het jeugdbeleid, een overheidsorganisatie, ontwik-
kelde een systematische manier om de stem van echt álle jongeren te horen.
Als beleidsmedewerker van de Nederlandse overheid paste Wim Kuijvenhoven
deze methodiek toe en ontdekte zo de kracht en de dilemma’s bij jeugdpartici-
patie. Hij zal dit tijdens deze methodiek toelichten.
2A. Jongeren in de bres voor eerlijke en effectieve
‘ Stop and Search ’
Stop Watch, Gill Kamaljeet en Jay Jay Spinks, Verenigd Koninkrijk
In het Verenigd Koninkrijk, maar ook in andere landen, worden jongeren con-
stant buitengesloten van discussies over het optreden van de politie, terwijl ze
het meest met de politie te maken hebben. Politici, beleidsmakers en politie
verklaren regelmatig dat jongeren om aanhouding en fouilleren vragen, maar zij
onderbouwen dezer verklaring nauwelijks. Jongeren en met name jongeren van
(zwarte of etnische) minderheidsgroeperingen worden bijna uitsluitend gezien
als slachtoffers of daders van criminaliteit.
De Stop Watch jongerengroep is opgezet om deze jongeren de gelegenheid te
geven hun mening te geven. En dat is niet alleen een kwestie van het bezoeken
van politieke bijeenkomsten en debatten. In plaats daarvan creëren zij een
ruimte waar de jongeren zich uit kunnen spreken en waar de beleidsmakers
worden uitgenodigd om te luisteren.
Stop Watch zal in deze workshop ingaan op de betrekkingen tussen politie en
jongeren in het Verenigd Koninkrijk en de behoefte aan een door jeugd geïni-
tieerd antwoord. Ook gaan zij in op hoe nieuwe en traditionele media worden
gebruikt om de discussie aan te wakkkeren en een ruimte te scheppen waar
politie, politici en andere beleidsmakers kunnen luisteren naar jongeren op
eigen voorwaarden.
14

17. 2B. Knipperlichtenmodel om buurten met speciale
behoeften te herkennen
Arktos, Bart Roels en Lies Verstraete, België
Het knipperlichtenmodel werd door Arktos ontwikkeld om buurten die speciaal
aandacht behoeven als dusdanig te herkennen. Het idee achter dit model is
dat door signalen op tijd te onderkennen, preventief aan de slag gegaan kan
worden in een buurt die dit nodig heeft. De knipperlichten die dit instrument
aanbiedt, zijn dus in de eerste plaats bedoeld voor (lokale) beleidsmakers, die
aan de hand daarvan kunnen beslissen of een buurt behoefte heeft aan een
investering in een bepaalde vorm. De focus is gericht op de problematieken
om en rond de jongerenpopulatie uit die buurt. Arktos integreert hiervoor een
aantal factoren die maken dat jongeren extra aandacht verdienen en bekijken
wanneer er sprake is van aandacht in ’t kwadraat (in ‘probleembuurten’ werken
met ‘probleemjongeren’). Ook bouwen ze verder op het idee dat de knipperlich-
ten die een buurt met aandacht typeren gemengd van aard zijn. Uit de theorie
en de praktijk is immers gebleken dat men rekening moet houden met twee
luiken om buurten met aandacht als dusdanig te kunnen definiëren.
Het model bestaat uit een kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Aan de hand
van de verzamelde informatie stelt Arktos een uitgebreid rapport op en worden
een aantal suggesties geformuleerd om tegemoet te komen aan de vastge-
stelde problematieken. In het hele proces worden (lokale) beleidsmakers en
diensten nauw betrokken.
2C. Jongeren betrekken bij de politiek om de
behoeften van de jongeren uit te drukken
Nederlandstalige workshop
Recht-Op jongeren, Sofie De Vocht, België
Betonne Jeugd en andere verenigingen waar jongeren in armoede het
woord nemen, België
Politici nemen regelmatig beslissingen die van grote invloed zijn op het dage-
lijkse leven van jongeren, maar jongeren worden weinig bij die besluitvorming
betrokken. In april 2011 gingen echter een groep van 20 jongeren uit Antwer-
pen naar het Europese parlement in Brussel en Straatsburg. Zij ontmoetten
verschillende politici, onder wie de Minister van armoede bestrijding Ingrid Lie-
ten en het Europees parlementslid Kathleen van Brempt. Voordat dit bezoek
plaatsvond, hadden de jongeren onderwerpen geformuleerd waarin zij graag
verandering zagen. Hun agenda betrof voornamelijk onderwijs, werk, huisves-
ting en vrije tijd.
15

18. In de workshop zullen de deelnemers reflecteren op de vragen hoe zij zelf jon-
geren ondersteunen in lobbyen en wat zij kunnen doen om een platform te
creëren waar jongeren hun stem kunnen laten horen. Een video van het bezoek
aan Straatsburg en Brussel, gemaakt door Stampmedia, zal gebruikt worden
als stimulans voor een levendige discussie.
2D. Schoolopbouwwerk als brug tussen school en
maatschappelijk kwetsbare kinderen
Nederlandstalige workshop
De Schoolbrug Antwerpen, Omar Al Jattari Gert Rooms, België
Onderwijsopbouwwerkers van De Schoolbrug uit Antwerpen leveren een des-
kundige bijdrage om gelijke onderwijskansen en rechten te helpen realiseren
voor kinderen en jongeren die geconfronteerd worden met achterstand en ach-
terstelling op het vlak van onderwijs. Zij bewerkstelligen aangepaste initiatie-
ven voor deze doelgroep en werken naar structurele inbedding. Ze hanteren een
collectieve aanpak waarbij de participatie van ouders en kinderen/jongeren
aan het onderwijs centraal staat. Enerzijds ondersteunen zij ouders en jongeren
in hun contacten met de school en anderzijds proberen ze om bij de school de
drempels te verlagen die leerbedreigend zijn.
De Schoolbrug schetst het kader van waaruit zij werken en stellen enkele projec-
ten voor die zij organiseren in samenwerking met de scholen uit kleuter-, lager-,
secundair- en hoger onderwijs.
De Schoolbrug is een organisatie waarin onderwijsopbouwwerkers en vele vrij-
willigers de brug slaan tussen de school en maatschappelijk kwetsbare jonge-
ren en hun ouders.
2E. De kracht van kunst om de maatschappij te
veranderen
De 8, Antwerpen, België
Culturele Centra van Antwerpen, België
Werkmaat vzw, België
Verschillende organisaties die met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jon-
geren werken, maken gebruik van kunst als middel om hun talenten te ontwik-
kelen. Theater, rap-muziek of een video maken zijn krachtige manieren om de
stem van de jeugd voor een breder publiek te versterken. Het is leuk, spreekt
tot de verbeelding en vormt daardoor een stevige brug naar de samenleving.
16

19. In deze workshop zullen deelnemers verschillende voorbeelden zien van hoe
kunst jongeren kan stimuleren en betrekken. Ook ervaren ze het zelf als middel
om zich uit te drukken. Vervolgens zullen zij stilstaan bij hoe zijzelf en jongeren
verder kunst kunnen gebruiken om de maatschappij te veranderen.
2E. Talentontwikkeling voor risico jongeren
Youth Spot, Timon Raven en Sebastian Abdallah, Nederland
In het jongerenwerk is talentontwikkeling in korte tijd een gevleugeld begrip
geworden. Over de werking en resultaten van talentontwikkeling is echter nog
weinig bekend. Reden genoeg om het fenomeen talentontwikkeling grondig
onder de loep te nemen. Het doel van Youth Spot is in bestaande praktijken
van talentontwikkeling werkzame bestanddelen inzichtelijk en overdraagbaar
maken om zo de kwaliteit en effectiviteit van talentontwikkeling te verbeteren
en de kennis te verduurzamen door publicaties, implementatie en deskundig-
heidsbevordering voor professionals en onderwijsontwikkeling.
De aanname dat talentontwikkeling een positief effect heeft op risicojongeren
sluit aan bij de wetenschappelijke discussie over beschermende factoren rond-
om risico­ongeren. Omgevingsfactoren (sociale steun) en individuele factoren
j
(zelfbeeld en zelfcontrole) spelen een rol in het voor­ ó­ en van probleemge-
k m
drag. Vermoed wordt dat talentontwikkeling bijdraagt aan de ontwikkeling
van beschermende factoren, maar van wetenschappelijke onderbouwing is geen
sprake. Evenzo is het de vraag wat de werkzame bestanddelen zijn van talentont-
wikkeling en waarop zij invloed hebben.
Timon Raven en Sebastian Abdallah van Youth Spot hebben onderzoek naar
talentontwikkeling gedaan. Zij zullen hun onderzoeksresultaten tijdens deze
workshop op een participatieve manier met de deelnemers delen.
2F. Hoe ziet een geintegreerd ondersteuningsbeleid
voor betekenisvolle jongerenparticipatie eruit?
Nederlandstalige discussie
Provincie Antwerpen, Tim Uten, België
Een overheid voert dikwijls een beleid in aparte ‘hokjes’ (vakgebieden): jeugd-
werk, sport, cultuur, onderwijs, enz. Dit staat haaks op de visie van een geïnte-
greerd jeugdbeleid, waarin het ‘over de muurtjes heen kijken’ en samen hande-
len een noodzakelijke voorwaarde is om tot maatschappelijke participatie van
álle jongeren te komen. Het ‘hokjes’ denken dwingt jongeren en jongerenorga-
nisaties somt tot keuzes en acties in relatie tot ondersteunende overheden in
plaats van tot doelstellingen en werking. Tijdens deze discussie buigen we ons
daarom over de vraag hoe de overheid in de toekomst om moet of om kan gaan
17

20. met geïntegreerd jeugdbeleid. Ook komt aan de orde hoe dat van invloed is op
bijvoorbeeld het gemeentelijke organogram of het financiële beleid. Tim Uten,
diensthoofd van de provinciale Jeugddienst van de provincie Antwerpen zal de
discussie opstarten en faciliteren.
Vrijdag 9 december
3A. Twee sprong ’ , een pro-actief schoolproject van
‘
de preventiecel van de Lokale Politie Antwerpen
Nederlandstalige workshop
Preventiecel van Lokale Politie Antwerpen, Nana De Meyer en Rudi Rosseel,
België
‘Twee Sprong’ is een schoolproject van de Lokale Politie Antwerpen voor jon-
geren van 12 tot 14 jaar. Met dit project wil de Lokale Politie Antwerpen met
leerlingen werken voor ze enig contact hebben gehad met politionele en justi-
tiële diensten. Door deze vroegtijdige integrale benadering hopen ze de kans
op contact met deze diensten te verminderen. Met Tweesprong wordt gewerkt
aan bewustwording van het maken van eigen keuzes en een verantwoorde vrije-
tijdsbesteding en eventuele studiekeuze. De leerlingen leggen een hele dag in
groep een traject af waarbij ze geconfronteerd worden met opdrachten waarbij
veel aandacht wordt geschonken aan hoe elk individu kiest om te gaan met
normen en waarden, de gevolgen van gesteld gedrag, sociaal gewenst gedrag
versus deviant gedrag, groepsdynamica,…
Via de methodiek van ‘human dynamics’ wordt de persoonlijkheidsynamiek van
elke leerling bepaald. Hierdoor kunnen leerkrachten op een andere en gerich-
tere wijze interveniëren en leerlingen benaderen op een manier die het best bij
hun persoonlijkheid past.
De leerlingen komen in het traject op een open en constructieve manier in con-
tact met verschillende inspecteurs en agenten van politie en dit resulteert in een
andere beeldvorming van de politie.
18

21. Tijdens deze workshop zullen twee medewerkers van de preventiecel van Lo-
kale Politie Antwerpen het project uitleggen en door middel van participatieve
vragen en opdrachten laten zien waarom het zo succesvol is.
3A. ‘
Buiten de marges ’ , werken aan vertrouwen
tussen jongeren en de politie in Noord-Ierland
Public Achievement, Liz Nelson en Una Crossen, Verenigd Koninkrijk
Public Achievement is een grote jongerenorganisatie in Noord-Ierland. Zij richten
zich op ‘Maatschappelijk Jongerenwerk’ wat betekent dat zij jongeren betrekken
bij kwesties die daadwerkelijk in de maatschappij of in een buurt spelen. Zij heb-
ben verschillende spannende projecten in lokale buurten en scholen. Ook werken
zij wereldwijs samen met collega’s wat betreft conflicthantering in verscheurde
gemeenschappen. Zij hebben een prijs gekregen voor hun ‘WIMP-project gekre-
gen: waar is mijn publieke service verlener.
In 2010 heeft Public Achievement een onderzoek gepresenteerd over jongeren en
de politie, getiteld: ‘Buiten de marges, werken aan vertrouwen tussen jongeren
en politie’. Zij hebben de relatie tussen jongeren en de politie onderzocht op
verschillende plekken in Noord-Ierland en hierbij hebben ze vooral gekeken naar
die gemeenschappen met een ‘hardere’ sociale werkelijkheid waar waarschijnlijk
meer de scherpere kant van het optreden van de politie is ervaren. Zij stellen vast
dat er vooruitgang is geboekt, maar dat er zeker nog een lange weg is te gaan.
In deze workshop zullen zij ingaan op de vraag waarom en hoe de relatie tussen
jongeren en politie zo slecht is geworden en in welke context dit is gebeurd.
Aan de hand van korte video-fragmenten en interactieve activiteiten zullen de
deelnemers aan de workshops ervaren hoe het optreden van de politie vaak is
in hun land. Ook zullen deelnemers gelegenheid hebben hun eigen ervaringen te
delen en met ideeën en wensen te komen voor een verbeterde relatie. Hoewel er
bepaalde zaken uniek zijn voor Noord-Ierland, gelooft Public Achievement dat er
ook veel overeenkomsten zijn tussen verschillende landen en gemeenschappen
en dat er veel van elkaar te leren is.
3B. ‘ Krachtscholen ’ en ‘ Zo ver ’ -projecten maken
sterker om verbinding te creeren
RADAR, Bram Schouws en jongeren, Nederland
‘Ik ben omdat jij bent’ is de basis van de Ubuntu filosofie. Het is een manier
van denken waarbij ieder individu even belangrijk is. Een gemeenschap be-
staat uit interactie tussen individuele mensen. Deze individuele mensen zijn
de doelgroep van empowerment programma’s van RADAR, bureau voor gelijke
behandeling en tegen discriminatie.
19

22. De ‘Krachtschool’ is een van deze programma’s. Een groep jongeren krijgen
één keer per week een training in het identificeren van hun persoonlijke doelen.
Ook stellen de jongeren vast welke barrières het moeilijk maken deze doelen
te bereiken. De volgende stap is hoe dan met die barrières om te gaan. Het
programma ‘Zo ver’ is een vervolg op de ‘Krachtschool’. In een stage bij RADAR
leren jongeren hoe zij hun eigen buurt en omgeving kunnen verbeteren.
Tijdens deze workshop zullen Bram Schouws en stagiaire-jongeren van ‘Zo ver’
de deelnemers de kracht van een ‘Krachtschool’ op een participatieve manier
laten ervaren en ingaan op de vraag wat je zelf kan doen om de directe leef-
omgeving te verbeteren.
3C. Doorbreken van barrières: stimuleren van jonge
mensen tot het nemen van hun rol als burger
Algemeen Onderwijsbeleid Stad Antwerpen, Eva Franck, België
Vrije Universiteit van Brussel, Saskia de Groof, België
Het Internationale Onderzoek naar Onderwijs in Maatschappijleer en
Burgerschapskunde(ICCS) is het grootste onderzoek in zijn soort ooit uitgevoerd.
Gegevens van meer dan 140000 scholieren, 62000 docenten en 5300 directeu-
ren in 38 landen zijn verzameld in 2008 en 2009. Het onderzoek richtte zich op de
manier waarop landen hun jongeren voorbereiden op hun rol als burger. ICCS ging
uit van de premisse dat deze voorbereiding de jongeren helpt inzicht te krijgen in
wat het betekent actief burger te zijn.
Eva Franck van de stad Antwerpen en Saskia de Groof waren beide bij dit onder-
zoek betrokken. In deze workshop zullen zij vooral ingaan op de achtergrond ervan
en op de vooronderstellingen. Zij zullen de belangrijkst uitkomsten presenteren
wat betreft vaardigheden en houdingen die worden geassocieerd met goed bur-
gerschap. Hierbij zullen ze ingaan op verschillen tussen landen. Eva Franck zal de
stad Antwerpen als voorbeeld gebruiken bij het beantwoorden van de vraag hoe
onderwijsbeleid actief burgerschap op scholen kan stimuleren.
Eva Franck is voormalig onderzoeker van de afdeling ‘school en politiek’aan de
Universiteit van Antwerpen. Sinds kort werkt zij als beleidsmedewerker bij de
afdeling Onderwijs van Antwerpen Stad. Saskia de Groof is medewerker van de
onderzoeksafdeling aan de Vrije Universiteit van Brussel en coördinator van het
ICCS-onderzoek.
20

23. 3D. Versterken van jongerenparticipatie door debat
online en op school
Illinois State University, Joe Zompetti, Verenigde Staten
IDEA UK, Manos Moschopoulos, Verenigd Koninkrijk
Deze workshop zal zich richten op hoe leraren participatie van jongeren kun-
nen versterken in de klas en online. Samen met deelnemers onderzoeken Joe
Zompetti en Manos Moshopoulos en hoe in direct contact debat gebruikt kan
worden om betrokkenheid van jongeren te vergroten. Daarna zullen zij demon-
streren hoe de nieuw ontwikkelde website van IDEA een heel scala aan online
debatten en activiteiten voor studenten kan voeden.
3E. Talent en creativiteit van jongeren benutten
om verandering te bewerkstelligen
Stichting Alexander, Leo Rutjes, Nederland
ICDI, Mathijs Euwema, Nederland
Stichting Alexander wil jongerenparticipatie op alle niveaus bevorderen, maar
richt zich vooral op participatie op lokaal niveau. Zij stimuleren talentontwikkeling
en begeleiden getalenteerde jongeren van verschillende achtergronden om actief
bij te dragen tot verandering en verbetering van de buurt. Leo Rutjes, directeur
van Stichting Alexander zal haar werkwijze uitleggen en demonstreren.
ICDI heeft een onderzoek gedaan rondom het concept ‘positief verschil’. Wel-
ke factoren zorgen ervoor dat sommige jongeren zich in positieve zin onder-
scheiden in moeilijke situaties zoals stress, discriminatie of marginalisatie?
Welke voorwaarden en welke karakteristieken stellen sommigen in staat zich
constructief op te stellen, hoe moeilijk de situatie ook is? Tijdens het tweede
deel van deze workshop zal Mathijs Euwema de belangrijkste resultaten en
uitkomsten delen. Vervolgens zal er ingegaan worden op de vraag wat dit voor
jongerenparticipatie betekent.
21

24. 4A. Kritische ontmoetingen ’ , goede relaties
‘
ontwikkelen tussen jongeren en politie
Nederlandstalig
Improphondo, Marijn Vissers, Nederland
Theater werkt, Maartje van Amersfoort, Nederland
Het project ‘Kritische ontmoetingen’ is een initiatief met als doel vooroordelen
en stereotype denkbeelden af te bouwen bij zowel jongeren als de politie over
elkaar en het behoren tot de ‘andere groep’. In het project wordt onderzocht
wat vertrouwen betekent. Jongeren en politiemedewerkers kunnen elkaar
leren kennen in het project en samen onderzoeken zij wat vertrouwen be-
tekent. Het is ontwikkeld in Londen en wordt nu als pilot uitgevoerd in Gouda.
In de workshop komen ideeën achter het project aan de orde, inclusief de per-
spectieven van jongeren, politiemedewerkers en begeleiders. Vervolgens wordt
op een participatieve manier de dynamiek van een politiecontrole verkend.
Maartje van Amersfoort en Marijn Vissers zullen de workshop geven en een
aantal actieve oefeningen en rollenspellen met de deelnemers doen.
4A. Stop en fouilleer-praktijken in New York
Make The Road, José Lopez en Jamal Richards, Verenigde Staten
Het optreden van de politie in New York is de laatste tijd onderwerp van discus-
sie geweest. Gemeenschappen gingen actief in op de vraag hoe om te gaan
met de negatieve gevolgen van de raciaal gekleurde Stop en fouilleer-praktij-
ken van de politie in zwarte en latino-wijken. In deze wijken ervaren gekleurde
mensen en meer specifiek jongeren van ouders met een laag inkomen dagelijks
vernedering en systematisch racisme.
Het doel van organisatie Make the Road is in de eerste plaats onderzoek naar de
praktijken bij de politie van New York te bevorderen en de jongeren hierbij actief te
betrekken. In de tweede plaats willen zij alternatieven voor dit optreden promoten,
alternatieven die recht doen aan de waardigheid van de gekleurde gemeenschap. In
de derde plaats willen zij de groei van bewegingen van onderop en binnenuit stimule-
ren op een internationaal niveau, zodat het optreden van politie verandert.
22

25. 4B. geen trammelant in de bus! ’ : Jongeren als
‘
ambassadeurs voor verbeterde relaties met
buschauffeurs
Tweetalig
Doedèskadèn, Jan Van Dijck, België
De Lijn, Tim Surmont, België
Deze workshop focust op de relatie tussen jeugd en bus- en tramchauffeurs.
De chauffeurs en de jeugd ontmoeten elkaar elke dag op dezelfde route van
huis naar school of naar de stad. Gebrek aan respect, disloyaliteit en zelfs
agressie komen voor.
De organisatie Doedèskadèn zal in deze workshop ingaan op de vraag hoe
het project ‘Trammelant’ de dagelijkse ontmoetingen een nieuwe dimensie kan
geven. Binnen het project worden jonge mensen uitgenodigd om deel uit te
maken van een klankbordgroep van openbaar vervoerorganisatie De Lijn. Ver-
volgens worden ze uitgenodigd en opgeleid tot ambassadeurs voor verbetering
van de vervoerorganisatie. Terwijl de relatie tussen chauffeurs en jongeren in
sommige wijken in België gespannen is, is dit een project waarbij jongeren ge-
raadpleegd worden over problemen en oplossingen hiervoor. Jongeren worden
ook gevraagd de dialoog met anderen in de buurt aan te gaan, om zo confron-
taties en conflicten te verminderen.
De workshop zal ingaan op de belangrijkste beginselen van samenwerken met en
betrekken van jongeren bij het vinden van oplossingen voor problemen waar ze zelf
deel van uit maken. De aanpak bij ‘Trammelant’ wordt daarbij als voorbeeld gebruikt.
4B. Jongeren staan centraal binnen ons netwerk
van ondersteuning
De Slinger Jongeren, Annick Mantoua, Nederland
Bureau Frontlijn Rotterdam, Barend Rombout, Nederland
In deze interactieve workshop zullen Barend Rombout van Bureau Frontlijn uit
Rotterdam en Annick Mantoua van De Slinger Jongeren uit Den Haag vertellen
hoe zij de participatie van jongeren bevorderen door de wensen en behoeften
van jongeren centraal te stellen en vandaaruit aansluiting te zoeken. Zowel
Bureau Frontlijn als De Slinger Jongeren werken met veel verschillende partijen,
organisaties en bedrijven.
De Slinger Jongeren ontwikkelde het project ‘Maatschappelijke broedplaatsen’
als antwoord op de vele kansen die aanwezig waren in de Schilderswijk in Den
Haag en die niet werden benut. Het project ondersteunt jongeren die voortijdig
de school hebben verlaten, die werkloos zijn of andere moeilijkheden ervaren. De
23

26. wensen, behoeften èn dromen van de jongeren vormen het vertrekpunt. Door hun
werkwijze weten ze jongeren ongelooflijk veel energie en zelfvertrouwen te geven.
Annick Mantoua zal in deze workshop verder uitleggen hoe dit komt.
Bureau Frontlijn richt zich op risico-jongeren, met wie zij in contact komen via
verschillende overheidsinstanties, maar ook via mond-tot-mond reclame. Ook
zij stellen de jongere centraal en onderzoeken vanuit de behoeften, wensen,
uitdagingen en kansen wat de mogelijkheden zijn om deze jongeren weer terug
op de rails te krijgen. Is eerst intensieve begeleiding nodig, dan komt die er.
Is er een stageplek nodig, dan komt die er. Is terughoudendheid en ruimte
vereist, dan wordt daar voor gezorgd. Maatwerk, daar gaat het om. Bureau
Frontlijk weet door deze onconventionele aanpak jongeren zo te stimuleren, dat
er weinig terugval is. Barend Rombout zal belangrijke do’s and dont’s met de
deelnemers van de workshop delen.
4C. Engagement continuüm: een methode om actieve
burgers te maken van jongeren
D’broej, Dirk De Block, België
D’Broej gebruikt ‘Engagement continuüm’ als beeld en kader voor hun jonge-
renwerk. Zij willen jongeren ondersteunen om zich te engageren in het publieke
domein. De organisatie stimuleert jongeren actief te worden en niet enkel
zwijgzame toeschouwer te zijn. Als zij verandering willen, zullen zij zelf ook in
actie moeten komen en het handelen niet alleen overlaten aan politici en au-
toriteiten.
Deelnemers aan deze sessie zullen op een interactieve manier verrijkt worden
met informatie, ervaringen, richtlijnen en resultaten van dit engagement con-
tinuüm.
4F. Zonder jeugd geen effectieve lobby voor jongeren
Plan Nederland, meiden van Girls Right Watch, Nederland
Girls Right Wacht is een groep van 13 Nederlandse meiden met verschillende
achtergronden en één gemeenschappelijke belangstelling: in actie komen voor
de situatie van meisjes in ontwikkelingslanden. Niet omdat meisjes belangrijker
zijn dan jongens, maar omdat discriminatie en ongelijkheid gebaseerd op ge-
slacht algemene praktijk is in veel landen. Girls Right Watch, organiseerde een
campagne tegen sextoerisme, die ze graag tijdens deze conferentie presenteren.
Zij kozen ervoor om speciaal jonge reizigers te informeren.
In de open discussie willen de meiden beginnen met een presentatie om de
24

27. kracht te laten zien van een door jongeren georganiseerde campagne. Daarna
willen zij de discussie openen rondom de dilemma’s om jongeren bij lobby-cam-
pagnes te betrekken. Zij willen eerlijk vertellen wat organisaties kunnen verwach-
ten als zij samen willen werken met jongeren. Wanneer is deze samenwerking
gelijkwaardig? En wat is nodig om jongeren echt de motor te laten zijn?
4F. Hoe beleidsparticipatie verzekeren
van minderheidsgroepen in cultureel
diverese samenlevingen? (inclusief versus
doelgroepenbeleid)
Minderhedenforum, Hakim Benichou, België
Regionaal Open Jeugd Centrum Mechelen, Rudi Possemiers, België
War Child Nederland, Juliana Aguilar, Nederland
Beno Schraepen, Studie Centrum voor Inclusie, Plantijn Hogeschool, Antwerpen,
België
Het principe van niet-discrimineren is sterk verankerd binnen de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens. Toch is het een ideaal dat ver van de
werkelijkheid kan afstaan, omdat er veel jongeren zijn die zich buitengesloten
voelen van de samenleving. Deze gevoelens zijn zelfs nog sterker onder jongeren
van minderheidsgroepen, vluchtelingen, jongeren met een handicap of jongeren
uit kansarme sociale milieus. Deze jongeren voelen zich vaak buiten het politieke
proces staan en hun stem wordt nauwelijks gehoord. De vraag is waaraan dit
ligt. Ligt dit aan politieke mechanismes die de jongeren uitsluiten of is het de
onbekendheid met de politiek bij jongeren. Wordt de waarde van de inbreng van
jongeren wel voldoende gezien?
Hakim Benichou, Rudi Possemiers, Beno Schraepen en Juliana Aguilar zullen
hun ervaringen met jongerenparticipatie en inclusie delen. Jongeren, jongeren-
werkers, beleidsmakers en andere geïnteresseerden worden uitgenodigd hun
ideeën en voorstellen in te brengen.
25

28. 5A. Monitoring door de buurt van ‘ stop en fouilleer ’ -.
praktijken door de politie in Suffolk
Ipswich and Suffolk Council of Racial Equality,
Monique Lane en Jamie Scoulding, Verenigd Koninkrijk
Het doel van deze workshop is de deelnemers de mogelijkheid te bieden kennis
te maken met hoe de Ipswich and Suffolk Council of Racial Equality (ISCRE)
een methode heeft ontwikkeld om samen te werken met de politie van Suffolk
op het gebied van aanhouden en fouilleren.
In 2008 heeft de polite ISCRE gevraagd een onderzoek te doen naar het dispro-
portionele aantal aanhoudingen van (zwarte) minderheidsgroepen in Suffolk.
De aanbeveling naar aanleiding van de uitkomsten werd opgevolgd. Er kwam
een referentiegroep voor aanhoudingen, zodat het optreden van de politie ver-
der onder de loep gelegd kon worden.
Uit het onderzoek bleek ook dat de belangrijkste doelgroep voor de aanhou-
dingen zwarte mannen onder de 25 jaar waren. Dit heeft ertoe geleid dat deze
mannen meer bij de monitoring werden betrokken.
De deelnemers aan de workshop zullen horen wat de belangrijkste kwesties wa-
ren en wat bij het betrekken van jongeren meer en wat minder succesvol was.
5A. Campagne tegen politie misbruik in wijken in
Frankrijk
Collectife Contre le Controller au Facies, Tara Dickman and Ladji Real, Frankrijk
Stop le controle au facies… is de eerste beweging die zich inzet om negatieve
en discriminerende praktijken van politie in Frankrijk tegen te gaan. Jonge ac-
tivisten, advocaten, maatschappelijke organisaties en een internationale men-
senrechtenorganisatie (NGO)- werken samen aan een campagne.
Deze beweging wilt bewustzijn creëren, burgerschap en kennis over mensen-
rechten versterken onder jongeren via het onderwijs. De beweging heeft een
ongekende actie ontwikkeld door een rechtzaak tegen de staat aan te spannen.
In hun activieiten maken ze gebruik van innovatieve technologieën en media
strategieën.
26

29. In deze workshop geleid door Tara Dickman en Ladji Real—zullen campagnelei-
ders de methodiek beschrijven die ze gebruiken om hun doelen te bereiken. Ze
laten enthousiast zien hoe ze met hun methodes op grote schaal jongelui mo-
biliseren. Ook zullen ze samen met de deelnemers discussiëren over mogelijke
actievormen in eigen land.
In de workshops krijgen de deelnemers een serie interviews te zien van be-
roemde Franse rappers . Zij spreken in de film over hun ervaringen met de
politie. Deze serie over ID checks had meer dan 40.00- kijkers in de eerste
week dat het uitgebracht werd. De workshop leiders delen verder hun eigen
ervaringen op het terrein van interactieve street actions. Zij zullen niet schro-
men om de deelnemers te motiveren om het ook te proberen, zelfs tijdens deze
conferentie!.
5B. Straatcultuur en burgercultuur, hoe omgaan
met de verschillen?
Ramnath, Ramon Ramnath, Nederland
Het verschil tussen straatcultuur en burgercultuur zorgt vaak voor misverstan-
den en conflicten. Andere waarden en normen, andere codes kunnen ervoor
zorgen dat een simpele opmerking als een belediging wordt gezien. Als theater-
producent en acteur zal Ramon Ramnath laten zien hoe deze verschillen in de
communicatie tot spanningen kunnen leiden en hoe die spanningen afgebouwd
kunnen worden. De deelnemers worden uitgenodigd actief aan deze workshop
deel te nemen door zelf alledaagse situaties aan te dragen of met voorbeelden
te komen waarin zij graag anders zouden handelen. Via rollenspel en feedback
worden handvatten gegeven om elkaar vanuit verschillende culturen te begrij-
pen.
5C. WIMPS-Waar is mijn publieke serviceverlener?
Public Achievement, Liz Nelson, Una Crossen en Laura Boyle, Noord-Ierland
WIMPS is een media-project van jongeren voor jongeren. De jongeren gebruiken
de nieuwste web-technologie om jongeren te ondersteunen en in contact te
komen met de mensen die aan de knoppen zitten oftewel de beslissingen ne-
men die de jongeren direct aangaan. Zij maken films, houden interviews, schrij-
ven artikelen en voeren campagne voor kwesties die belangrijk voor jongeren
zijn. Zij stellen zich ten doel de kracht van politiek en participatie te gebruiken
door jongeren het gereedschap te geven om verandering te bewerkstelligen. Zij
doen dit met veel enthousiasme, energie en bovenal echte betrokkenheid bij
de rechten en mogelijkheden van jongeren.
27

30. Kort geleden heeft Public Achievement een tweede fase van hun website gelan-
ceerd, met een heel scala aan nieuwe mogelijkheden om campagne te voeren
voor haar leden. Het doel is dat de website een praktisch middel is voor actief
burgerschap en jongeren, jongerenwerkers en leraren mogelijkheden biedt om
stappen te nemen hun gemeenschap te beïnvloeden.
In de workshop zullen interactieve oefeningen worden toegepast om de aanpak
van WIMPS te verkennen en haar waarde voor actieve ontwikkeling van burger-
schap te ontdekken. De workshop zal inzicht geven in het soort inhoud dat
WIMP-jongeren op de website zetten en welke vaardigheden zij hierbij laten
zien. De jongeren zullen ook samen met de deelnemers aan deze workshop de
impact onderzoeken van de campagne ‘Stop alle straf-aanvallen’. Het is een
reis door de wereld van WIMPS.
5D. Aan de slag met leerlingenparticipatie! De
werkmap ‘ Oprechte deelneming ’ als praktische gids
Nederlandstalige workshop
Doedèskadèn, Jan Van Dijck, België
‘De school is van iedereen. Groot én klein moet kunnen meedoen op school;
zijn mening zeggen en meekiezen wat er op school gebeurt. Als we meepraten,
kunnen we de school toffer maken. En de school kan altijd toffer. Altijd.’ (Je-
roen, 11 jaar)
‘Oprechte deelneming’ is een werkmap die ontwikkeld werd door Doedèskadèn
vzw en het Vlaams Kinderrechtencommissariaat op vraag van het Ministerie
van Onderwijs in Vlaanderen. In eerste instantie richt de werkmap zich naar
de basisschool die met leerlingenparticipatie aan de slag wil gaan. De werk-
map bundelt heel wat concrete praktische informatie voor de leerkracht. Wat is
echte participatie? Waarom is het zo belangrijk? Welke stappen onderneem je
het best met je leerlingen om tot echte participatie te komen? In de map vind
je stap voor stap alle mogelijke methodieken om leerlingen meer te betrek-
ken bij het klas-en schoolleven. Dat zijn gestructureerde overlegvormen zoals
leerlingenraad, kringgesprek, gemengde werkgroep of verbetergroep, maar ook
kleine methodieken zoals de ‘dit kan anders’-prikkers, de exploratieroos of het
evaluatieraster.
De werkmap ‘Oprechte deelneming’ kan ook zeer goed vertaald worden naar
andere werkingen en doelgroepen. In het citaat van Jeroen hierboven kan je
bijvoorbeeld het woord ‘school’ toch gemakkelijk vervangen door ‘gemeente’ of
‘wijk’ of ‘jeugdwerking….’, niet?
De workshop is voor één ieder die eens op een andere manier dan de klassieke
jeugd- of leerlingenraad échte participatie wil realiseren. Jan van Dijck legt uit
28

31. hoe je dit met de werkmap ‘Oprechte deelneming’ kan organiseren.
5E. De kracht van DANS als POSITIEVE benadering van
jongeren : innerlijke dansreis!
WCU-dance, Gert Daniels en Maggie Nauwelaers, België
WCU-Dance (We See You Dance) richt zich op dans en jongeren. De docenten
van WCU-Dance nemen mee op een dansreis op een mix van Afrikaanse, Indi-
ase en andere wereldmuziek ritmes. Echter, het is niet dansen in het licht, maar
dansen in het donker. Door in het donker te dansen, zijn de jongeren beter in
staat zich te concentreren en zich meer over te geven aan de muziek en zichzelf.
Dit helpt hen hun gevoelens te verkennen. Voor de jongeren en de docenten
is dit een creatieve en positieve manier om een beter begrip van lichaam en
geest te krijgen. Daar komt bij dat het leuk is. Om te ervaren hoe het is, kom
naar deze workshop en geniet van het dansen in het donker. Ervaar de creatieve
kracht van dansen zelf!
5F. Ontwikkelen van competenties en participeren
in de maatschappij: Kan dit alleen via formeel
onderwijs?
JES, Filip Balthau, België
Scouting Gelderland, Jo Peeters, Nederland
Is formeel onderwijs een antwoord voor alle jongeren om te participeren? Vol-
gens Jo Peeters van Scouting Nederland niet. Veel jongeren leren veel meer
buiten school en om die reden moet niet-formeel onderwijs en jongerenwerk
meer herkend en gewaardeerd worden.
Is het dan noodzakelijk dat jongerenwerkers leren hoe zij jongeren bewust kun-
nen maken van de vaardigheden die zij buiten school ontwikkelen? Hoe doe
je dit dan? Is dit niet een te zware of moeilijke taak? Hoe kun je vaardigheden
waarderen, wanneer je hiervoor niet gestudeerd hebt? En zijn de jongeren die
om verschillende redenen voortijdig de school hebben verlaten voor deze for-
malisering van hun niet-formele leerervaringen?
Jo Peeters van Scouting Gelderland en Filip Balthau van JES Antwerpen zullen
op deze vragen ingaan en vanuit hun ervaringen de discussie openen. Tijdens
de discussie zullen er verschillende gelegenheden zijn waarbij de deelnemers
de eigen vaardigheden in het herkennen van vaardigheden van anderen kunnen
toetsen. Dit zal gebeuren aan de hand van verschillende praktijkvoorbeelden.
29

32. Beknopt overzicht
workshops
Donderdag 8 december
Workshopronde 1, 13.30-15.00 uur
1A ‘Kritische ontmoetingen’, goede relaties ontwikkelen tussen jongeren en de politie
Open Society Foundation, Chris Baugh, Verenigd Koninkrijk
Improphondo, Marijn Vissers, Nederland
Theater Werkt, Maartje van Amersfoort, Nederland
1B Bruggen slaan tussen verschillende werelden door peer educatie
Diversion, Saskia Selen en Jela Keyany, Nederland
1B Inclusie van Roma
Youth Educational Forum, Brankica Georgievska, Macedonië
1C ‘Debat in de buurt’ om jongeren, buurtbewoners en beleidsmakers te verbinden
IDEA NL, Doutsen Langhout, Nederland
Illinois State University, Joe Zompetti, Verenigde Staten
1D Schooluitval voorkomen: hoe betrek je potentiële uitvallers bij de school?
Algemeen Onderwijsbeleid Stad Antwerpen,Erik Vandezande, België
1E ‘Mijn Valies’
Nederlandstalig
Vzw Recht-Op jongeren, Lene Keersmaekers, België
1F ondhangen op straat? Een pleidooi voor een integrale benadering om rondhangende
R
jongeren te betrekken in het besluitvormingsproces
Vereniging Vlaamse Jeugddiensten, Nathalie van Ceulebroeck, België
Noordaenco, Jaap Noorda, Nederland
Gemeente Kapellen,België
1F ongeren hebben het recht gehoord te worden. Beleidsmakers zijn verplicht jongerenpar-
J
ticipatie betekenisvol te maken
Karuur, Katrien Vanhove, België
IDEA NL adviesraad, Wim Kuijvenhoven, Nederland
John Jay College of Criminal Justice, Brett Stoudt, Verenigde Staten
Donderdag 8 december
Workshopronde 2, 15.30 – 17.00 uur
2A Jongeren in de bres voor eerlijke en effectieve ‘Stop and Search’
Stop Watch, Verenigd Koninkrijk
2B Het knipperlichtenmodel om buurten met speciale behoeften te herkennen en ondersteunen
Arktos, Bart Roels en Lies Verstraete, België
2C Jongeren betrekken bij de politiek om de behoeften van de jongeren uit te drukken
Nederlandstalig
30

33. Recht-Op Jongeren, Sofie De Vocht, België
Betonne Jeugd en andere verenigingen waar jongeren in armoede het woord nemen, België
2D Schoolopbouwwerk als brug tussen school en maatschappelijk kwetsbare kinderen
Nederlandstalig
De Schoolbrug Antwerpen, Omar Al Jattari en Gert Rooms, België
2E De kracht van kunst om de maatschappij te veranderen
De 8, Antwerpen, België
Culturele Centra van Antwerpen, België
Werkmaat vzw, België
2E Talentontwikkeling voor risico jongeren
Youth Spot, Timon Raven en Sebastian Abdallah, Nederland
2F Hoe ziet een geïntegreerd ondersteuningsbeleid voor betekenisvolle jongerenparticipatie
eruit?
Nederlandstalig
Provincie Antwerpen, Tim Uten, België
Vrijdag 9 december
Workshopronde 3, 9.45-11.15 uur
3A ´Twee sprong’, een pro-actief schoolproject van de politie
Nederlandstalig
Preventiecel van Lokale Politie Antwerpen, Nana De Meyer en Rudi Rosseel, België
3A ‘Buiten de marges’, werken aan vertrouwen tussen jongeren en de politie in Noord-Ierland
Public Achievement, Liz Nelson en Una Crossen, Verenigd Koninkrijk
3B ‘Krachtscholen’ en ‘Zo ver’-projecten maken sterker om verbinding te creëren
RADAR, Bram Schouws en jongeren, Nederland
3C Doorbreken van barrières: stimuleren van jonge mensen tot het nemen van hun rol als burger
Algemeen Onderwijsbeleid Stad Antwerpen, Eva Franck, België
Vrije Universiteit van Brussel, Saskia de Groof, België
3D Versterken van jongerenparticipatie door debat online en op school
Illinois State University, Joe Zompetti, Verenigde Staten
IDEA UK, Manos Moschopoulos, Verenigd Koninkrijk
3E Talent en creativiteit van jongeren benutten om verandering te bewerkstelligen
Stichting Alexander, Leo Rutjes, Nederland
ICDI, Mathijs Euwema, Nederland
Vrijdag 9 december
Workshopronde 4, 11.30-13.00 uur
4A ‘Kritische ontmoetingen’, goede relaties ontwikkelen tussen jongeren en de politie
Nederlandstalig
Improphondo, Marijn Vissers, Nederland
Theater werkt, Maartje van Amersfoort, Nederland
4A Stop en fouilleer-praktijken in New York
31

34. Make The Road, José Lopez en Jamal Richards, Verenigde Staten
4B Geen trammelant in de bus!’: Jongeren als ambassadeurs voor verbeterde relaties met
‘
buschauffeurs
Tweetalig
Doedèskadèn, Jan Van Dijck en Tim Surmont, De Lijn, België
4B Jongeren staan centraal binnen ons netwerk van ondersteuning
De Slinger Jongeren, Annick Mantoua, Nederland
Bureau Frontlijn Rotterdam, Barend Rombout, Nederland
4C ‘Engagement continuüm’: van zwijgen tot doen en doorgaan
D’broej, Dirk De Block, België
4F Zonder jeugd geen effectieve lobby voor jongeren
Plan Nederland, meiden van Girls Right Watch, Nederland
IDEA NL, Yvonne Heselmans, Nederland
4F oe beleidsparticipatie verzekeren van minderheidsgroepen in cultureel diverese samen-
H
levingen? (inclusief versus doelgroepenbeleid)
Tweetalig
Minderheden Forum, Hakim Benichou, België
Beno Schraepen, Studie Centrum voor Inclusie, Plantijn Hogeschool, Antwerpen, België
Regionaal Open Jeugd Centrum Mechelen, Rudi Possemiers, België
War Child Nederland, Juliana Aguilar, Nederland
Vrijdag 9 december
Workshopronde 5, 14.00-15.30 uur
5A Monitoring door de buurt van stop en fouilleer-praktijken door de politie in Suffolk
Suffolk Council of Racial Equality, Monique Lane en Jamie Scoulding, Verenigd Koninkrijk
5A Jonge mensen tegen misbruik van macht van politie mobiliseren
Arrête le control au faciès, Tara Dickman, Frankrijk
5B Straatcultuur en burgercultuur, hoe omgaan met de verschillen?
Ramnath, Ramon Ramnath, Nederland
5C WIMPS-Waar is mijn publieke serviceverlener?
Public Achievement, Liz Nelson en Una Crossen, Verenigd Koninkrijk (Noord-Ierland)
5D Participatie in de klas: presentatie van het handboek ‘Met oprechte deelneming’
Nederlandstalig
Doedèskadèn, Jan Van Dijck, België
5E De kracht van DANS als POSITIEVE benadering van jongeren : innerlijke dansreis!
WCU Dance, Gert Daniels en Maggie Nauwelaers, België
5F ntwikkelen van competenties en participeren in de maatschappij: Kan dit alleen via
O
formeel onderwijs?
JES, Filip Balthau, België
Scouting Gelderland, Jo Peeters, Nederland

36. Huis van de Sport
Boomgaardstraat 22
2600 Antwerpen • België
Telefoon +32 324 06 270