1. ้ ี ่ ่
หน่วยที 3: ผูมสวนได้สวนเสียในการบริหารจ ัดการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
ผลสัมฤทธิจากการศึกษา
คําชีแจง
3.1 บทบาทและความรับผิดชอบของคณะกรรมการบริหารงานของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
3.2 บทบาทและความรับผิดชอบของผู ้ดูแลศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
3.3 ภาระหน ้าทีของเจ ้าหน ้าทีและอาสาสมัครภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
บทสรุปย่อ
การประเมินผล
รายการอ ้างอิง
ั
ผลสมฤทธิจากการศึกษา
หล ังจากเรียนจบแล้ว ผูเรียนควรจะมีความสามารถด ังนี:
้
• อธิบายบทบาทและความรับผิดชอบของคณะกรรมการบริหารงานภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้
• อธิบายภาระหน ้าทีของผู ้ดูแลศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้
• อธิบายภาระหน ้าทีของเจ ้าหน ้าทีและอาสาสมัครภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้
คําชีแจง
ในหน่วยที 1 ของบทนี ผู ้เรียนได ้เรียนรู ้เกียวกับองค์ประกอบของการบริหารจัดการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน โดย
การบริหารงานให ้ประสบความสําเร็จนันจะต ้องอาศัยการประสานงานจากบุคคลหลายฝ่ ายทีมีความเกียวข ้องกับ
ศูนย์ฯ นอกจากนียังต ้องอาศัยการทํางานของเจ ้าหน ้าทีและอาสาสมัครของศูนย์ฯ ด ้วย
้ ี ่ ่
ผูมสวนได้สวนเสียในการบริหารจ ัดการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
Page 1

2. คณะกรรมการ
บริ หาร
กลุ่มผู้มีส่วนได้ ส่วน
เสี ยในศู นย์ การ
เรียนรู้ ICT ชุมชน
ผู้ดแลศูนย์ฯ
ู ผู้ปฏิบติงานและ
ั
อาสาสมัครของ
ศูนย์ฯ
โดยทัวไปแล ้ว การบริหารจัดการศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะเกียวข ้องโดยตรงกับบุคคล 3 กลุม ได ้แก่:
่
1. คณะกรรมการบริหารหรือกลุมผู ้มีอํานาจตัดสินใจ
่
2. ผู ้ดูแลศูนย์ฯ
3. ผู ้ปฏิบัตงานภายในศูนย์ เช่น เจ ้าหน ้าทีและอาสาสมัคร
ิ
ผู ้เรียนอาจพบว่ามีศนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนหลายแห่งทีตังขึนภายใต ้ความดูแลของบุคคลหรือหน่วยงานใด
ู
หน่วยงานหนึง เพือตอบสนองวัตถุประสงค์เฉพาะด ้านในพืนที ในการนีศูนย์ฯ อาจจะต ้องว่าจ ้างบุคคลทีมีความรู ้
ความสามารถเพือดํารงตําแหน่งเป็ นผู ้บริหารจัดการหรือผู ้ดูแลศูนย์ฯ โดยผู ้ดูแลศูนย์ฯ เหล่านีจะรับหน ้าทีในการ
กําหนดภาระงาน ความรับผิดชอบและบทบาทหน ้าทีในด ้านต่าง ๆ นอกจากนีทางศูนย์ฯ ควรจัดตังคณะกรรมการ
บริหารงานทีอาจมาจากผู ้ทรงคุณวุฒหรือผู ้นํ าชุมชน เพือทําหน ้าทีในการบริหารจัดการศูนย์ฯ ด ้วย
ิ
ในบางกรณี ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนอาจจะมีขนาดใหญ่มากเสียจนไม่สามารถยกให ้เป็ นภาระของผู ้ดูแลเพียงคน
เดียวได ้ ด ้วยเหตุนีจึงอาจจะต ้องว่าจ ้างผู ้ทรงคุณวุฒหรือผู ้มีประสบการณ์เพือรับหน ้าทีเป็ นผู ้ดูแลศูนย์ฯ ร่วมหรือที
ิ
ปรึกษาของศูนย์ฯ เหนือขึนไปจึงเป็ นคณะกรรมการบริหารศูนย์ฯ ซึงมีหน ้าทีดูแลภาระงานและการดําเนินงานของ
ศูนย์ทงหมด ในขณะเดียวกันผู ้ดูแลศูนย์ฯ จะต ้องช่วยแบ่งเบาภาระงานของคณะกรรมการบริหารศูนย์ฯ ด ้วย
ั
3.1 บทบาทและความร ับผิดชอบของคณะกรรมการบริหารงานของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
Page 2

3. ดังเช่นทีกล่าวในข ้างต ้นว่า ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนหลายแห่งทีตังอยูในพืนทีเฉพาะควรจะจัดตังคณะ
่
กรรมการบริหารศูนย์ฯ ทีมาจากกลุมผู ้ทรงคุณวุฒในชุมชนหรือผู ้นํ าชุมชนทีมีความรู ้ความสามารถ นอกจากนียังอาจ
่ ิ
แต่งตังคนในชุมชนเป็ นเจ ้าหน ้าทีและอาสาสมัครทํางานภายในศูนย์ฯ ด ้วย
บทบาทของคณะกรรมการบริหารศูนย์ คือ การจัดวางกลยุทธ์เพือบริหารงานศูนย์ฯ และถ่ายทอดคําสังต่อไปยัง
ผู ้ดูแลศูนย์ฯ เพือให ้ส่งต่อไปยังฝ่ ายปฏิบตงานต่อไป
ั ิ
บทบาทของคณะกรรมการบริหารศูนย์ฯ อาจแตกต่างก ันไปตามสถานการณ์ แต่โดยมากแล้วม ักจะมี
รายละเอียดด ังนี:
1. ดูแลการบริหารจัดการทังหมดภายในศูนย์ฯ บนพืนฐานของพันธกิจและแผนการดําเนินงานของศูนย์ฯ
2. สนับสนุนการปฏิบัตงานของผู ้ดูแลศูนย์ฯ และเจ ้าหน ้าทีศูนย์ฯ
ิ
3. ตรวจสอบความถูกต ้องของระบบและขันตอนการทําบัญชี เพือให ้สอดคล ้องกับแผนธุรกิจทีตังไว ้
4. ประเมินผลและตรวจสอบการดําเนินงานของศูนย์ฯ ในทุกด ้าน
5. ส่งเสริมให ้ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนมีความยังยืนและสามารถตอบสนองความต ้องการของชุมชนได ้
3.2 บทบาทและความร ับผิดชอบของผูดแลศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
้ ู
ด ้านล่างเป็ นรายละเอียดเกียวกับบทบาทและความรับผิดชอบของผู ้ดูแลศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน:
1. การอบรม: จัดการอบรมสําหรับชุมชนและผู ้ปฏิบัตงานศูนย์ฯ ในโอกาสต่าง ๆ
ิ
2. การพ ัฒนาและวางระเบียบ: วางระเบียบและพัฒนาศักยภาพด ้านการบริหารจัดการภายในศูนย์ฯ รวมทัง
ตรวจสอบเป็ นระยะ ๆ
3. การสร้างความพึงพอใจด้านการบริการ: เข ้าใจและสร ้างความพอใจในบริการ รวมทังการประสานงาน
กับหุ ้นส่วนเพือจัดสรรบริการแก่กลุมเป้ าหมาย
่
4. การตรวจสอบและประเมินผล: ตรวจสอบและประเมินผลกิจกรรมต่าง ๆ ทีจัดขึนในศูนย์ฯ
5. การจ ัดทํารายงาน: จัดทํารายงานประจําวันและประจําเดือนเกียวกับกิจกรรมและความสําเร็ จของศูนย์ฯ
6. การจ ัดการบุคลากร: ทําหน ้าทีบริหารจัดการ ให ้คําแนะนํ าและช่วยเหลือเจ ้าหน ้าทีและอาสาสมัคร
ภายในศูนย์ฯ ทุกคน รวมทังสนั บสนุนให ้เจ ้าหน ้าทีและอาสาสมัครปฏิบตหน ้าทีอย่างเต็มความสามารถด ้วย
ั ิ
7. การจ ัดการด้านว ัสดุอุปกรณ์: จัดหาฮาร์ดแวร์และซอร์ฟแวร์ทเหมาะสมกับศูนย์ฯ
ี
8. ภาระหน้าทีอืน ๆ: ทีสมควรจะต ้องทํา เพือความก ้าวหน ้าของศูนย์ฯ
คําถาม 3.1
่ ่
1. เขียนกลุมผู ้มีสวนได ้ส่วนเสีย 3 กลุมหลักภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
่
i. ____________________
ii. ____________________
2. เขียนภาระหน ้าทีของผู ้ดูแลศูนย์ 5 ประการ
i. ____________________
Page 3

4. ii. ____________________
iii. _____________________
iv. _____________________
v. _____________________
3.3 ภาระหน้าทีของเจ้าหน้าทีและอาสาสม ัครภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
ในกรณีทศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนมีขนาดใหญ่ ควรจะต ้องจัดเจ ้าหน ้าทีหรืออาสาสมัครเพือแบ่งเบาภาระงานของ
ี
ผู ้ดูแลศูนย์ฯ ด ้วย หากเป็ นไปได ้ควรรับสมัครคนในชุมชนเพือทําหน ้าทีดังกล่าว นอกจากนียังอาจมีการรับ
อาสาสมัครด ้วย ซึงประเด็นนีจะกล่าวละเอียดในหมวดต่อไป โดยทัวไปแล ้วศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะมีบคลากร
ุ
ทีรับผิดชอบงานดังต่อไปนี:
• ผูปฏิบ ัติงาน - ดูแลด ้านวัสดุอปกรณ์ การให ้บริการ และการบํารุงรักษาอุปกรณ์โดยทัวไป
้ ุ
• ช่างเทคนิค - ดูแล บํารุงรักษา ซ่อมแซมวัสดุอปกรณ์ภายในศูนย์ฯ ทํางานร่วมกับผู ้ปฏิบตงานในการดูแล
ุ ั ิ
รักษาเครืองมือเครืองใช ้ต่าง ๆ ให ้ความช่วยเหลือผู ้ใช ้บริการด ้านเทคนิคต่าง ๆ
• ครูและผูฝึกอบรม - ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนหลายแห่งมีครูอตราจ ้างและผู ้ฝึ กอบรมคอยให ้คําปรึกษา
้ ั
แนะนํ า และจัดการอบรมต่าง ๆ แก่เจ ้าหน ้าทีศูนย์ฯ และผู ้ใช ้บริการ ซึงแม ้จะไม่ได ้มีตําแหน่งเป็ นพนักงาน
เต็มเวลา แต่ก็สามารถทําหน ้าทีให ้คําปรึกษา ประสานงานและให ้ความช่วยเหลือบางประการแก่เจ ้าหน ้าที
และผู ้ดูแลศูนย์ฯ ได ้
3.3.1 อาสาสม ัครภายในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
ี ี ํ
การรับอาสาสมัครเป็ นวิธทดีสาหรับประชาสัมพันธ์ศนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนต่อชุมชนโดยรอบ การมีผู ้สนใจเข ้าร่วม
ู
เป็ นอาสาสมัครมากเท่าใด ย่อมแสดงถึงระดับความสําเร็จของศูนย์ฯ มากเท่านัน โดยอาสาสมัครทีศูนย์ฯ ต ้องการ
ควรเป็ นผู ้มีความรู ้ ความสามารถหลากหลาย อาจจะมีอายุ สถานทางการเงิน และสถานภาพทางสังคมทีต่างกัน
นอกจากนีการรับอาสาสมัครผู ้หญิงก็เป็ นเรืองทีสมควรกระทําด ้วย
มาดูกนว่าใครทีพอจะเป็ นอาสาสมัครให ้กับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้บ ้าง
ั
คนทีสมควรเป็ นอาสาสมัคร ได ้แก่:
น ักเรียน น ักศึกษา – นักเรียน นักศึกษาสามารถเข ้าเรียนในหลักสูตรต่าง ๆ ทีทางศูนย์ฯ จัดไว ้ให ้ และใช ้เวลาหลัง
เลิกเรียนทํากิจกรรมร่วมกับศูนย์ฯ
ผูทไม่ได้เรียนหน ังสือ – เป็ นทีทราบกันดีวา อัตราผู ้ทีต ้องออกจากโรงเรียนมีคอนข ้างสูงในพืนทีห่างไกล ปั จจัย
้ ี ่ ่
สําคัญมาจากฐานะทางการเงินทีไม่ดพอ ดังนันศูนย์ฯ สามารถให ้โอกาสพวกเขาได ้ทํางานกับศูนย์ฯ และพัฒนา
ี
ตนเองได ้
ผูทอยูในชุมชน - อาจจะเป็ นทังคนทีทํางานประจําอยู่แล ้วหรือยังไม่มงานทําเป็ นหลักแหล่ง ทุกคนทีรักการ
้ ี ่ ี
ทํางานเพือสังคม สามารถเข ้ามาช่วยงานทีศูนย์ฯ ได ้เมือมีเวลาว่าง
Page 4

5. อาสาสมัครเหล่านีสมควรได ้รับค่าตอบแทนหรือไม่
โดยทัวไป คําว่า “อาสาสมัคร” บ่งชีแล ้วว่าเป็ นการทํางานโดยจิตอาสา ทีมักจะไม่มคาตอบแทนเป็ นตัวเงินให ้
ี ่
อย่างไรก็ตาม หากมีกจกรรมอืนทีให ้ผลตอบแทนทีดีกว่า ก็อาจจะดึงดูดให ้อาสาสมัครทังหลายเปลียนใจจากการ
ิ
ทํางานให ้ศูนย์ฯ ก็เป็ นได ้
ผู ้เรียนควรจะต ้องมีภาพทีชัดเจนว่าอาสาสมัครของศูนย์ฯ ควรมีคณสมบัตอย่างไร เพือให ้การรับสมัครมีความชัดเจน
ุ ิ
และสามารถคัดกรองบุคคลทีศูนย์ฯ ต ้องการมากทีสุดได ้
ในฐานะผู ้ดูแลศูนย์ฯ ผู ้เรียนต ้องวางภาระหน ้าทีของอาสาสมัครให ้ชัดเจนด ้วย โดยอาจจะทําเป็ นรายการสิงทีต ้อง
ทําและประกาศให ้ทราบโดยทัวกัน เพือให ้ทุกคนทีสนใจเป็ นอาสาสมัครได ้ทราบถึงบทบาทและภาระหน ้าทีของ
ตัวเองก่อนตัดสินใจสมัคร
นอกจากนีผู ้เรียนอาจจะมีคาตอบแทนบางประการให ้กับอาสาสมัครด ้วย เช่น ค่าอาหารกลางวัน และ ค่าเดินทาง
่
เป็ นต ้น เหนือสิงอืนใดคือ จรรยามารยาทอันดีทผู ้ดูแลศูนย์ฯ ควรปฏิบตตออาสาสมัครทุกคน แสดงให ้พวกเขา
ี ั ิ ่
ตระหนักว่าอาสาสมัครเป็ นตําแหน่งทีมีเกียรติ รวมทังอาจจะให ้โอกาสอาสาสมัครในการอบรมหลักสูตรต่าง ๆ ของ
ทางศูนย์ฯ โดยไม่เสียค่าใช ้จ่ายด ้วย
กิจกรรม:
อธิบายถึงการทํางานเป็ นอาสาสมัครในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนให ้กลุมนักเรียนฟั ง แล ้วถามความเห็นว่า ต ้องการ
่
เป็ นอาสาสมัครในศูนย์ฯ หรือไม่ และหวังว่าจะได ้รับประโยชน์ใดจากการทํางานทีศูนย์ฯ บ ้าง
โปรดจําไว ้ว่า อาสาสมัครมีบทบาทสําคัญในการให ้ความช่วยเหลือเจ ้าหน ้าทีศูนย์ฯ โดยเฉพาะเมือมีการจัดกิจกรรม
ต่าง ๆ อันทีจริงแล ้ว อาสาสมัครมีโอกาสสูงทีจะเป็ นเจ ้าหน ้าทีศูนย์ในอนาคต
คําถาม 3.2
1. เขียนชือทรัพยากรมนุษย์ 3 ประเภททีศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนต ้องการ
i. ____________________________________
ii. ____________________________________
iii. ____________________________________
2. เขียนบุคคล 3 กลุมทีสามารถทํางานเป็ นอาสาสมัครให ้กับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้
่
i. ____________________________________
ii. ____________________________________
iii. ____________________________________
Page 5

6. บทสรุปย่อ
่
ในหน่วยการเรียนนี ผู ้เรียนได ้เรียนรู ้เกียวกับบทบาทและภาระหน ้าทีของผู ้มีสวนได ้ส่วนเสียในศูนย์การเรียนรู ้ ICT
ชุมชน ซึงมีสาระสําคัญดังนี:
• ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนต ้องการบุคลากรหลายระดับ
• คณะกรรมการบริหารจะให ้ความช่วยเหลือผู ้ดูแลศูนย์ฯ รวมทังเจ ้าหน ้าทีศูนย์ฯ ในการวางแผนเชิงกล
ยุทธ์
• ผู ้ดูแลศูนย์ฯ จะทําการจัดจ ้างเจ ้าหน ้าทีและรับสมัครอาสาสมัคร
• อาสาสมัครสามารถพัฒนาเป็ นเจ ้าหน ้าทีศูนย์ฯ ได ้ในอนาคต
• รายงานการเงินประจําเดือนและการรายงานผลการดําเนินงานเป็ นสิงจําเป็ นสําหรับการทํางานของ
คณะกรรมการบริหาร
การประเมินผล
่
1. นํ าความรู ้ทีได ้เรียนในหน่วยการเรียนนีมาเขียนเป็ นผู ้มีสวนได ้ส่วนเสียสําหรับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนทีผู ้เรียน
ดูแลอยู่ รวมทังให ้รายละเอียดด ้านบทบาทและความรับผิดชอบของพวกเขาด ้วย
การนํ าเสนออาจมีรายละเอียดดังนี:
1. การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกเสียง CD หรือ PowerPoint ความยาว 5 – 7 นาที
2. การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกภาพ (5 นาที)
3. การเขียนเรียงความ (1 หน ้ากระดาษ A4)
4. การวาดภาพ
5. การเขียนบทประพันธ์
6. การนํ าเสนอผ่านรูปภาพประมาณ 10 ใบพร ้อมคําอธิบายใต ้ภาพ
รายการอ้างอิง
1. Harris, Roger (2007), “A Framework for Designing Telecentres”, Roger Harris Associates: Hong
Kong, URL: http://www.unapcict.org/ecohub/resources/a-framework-for-designing-
telecentres
2. Jensen, Mike and Esterhuysen, Anriette, Telecenter Cookbook for Africa, sponsored by UNESCO,
URL: http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001230/123004e.pdf
3. Fuchs, R. (1997), If You Have Lemons, Make Lemonade: A Guide to the Start-Up of African
Multipurpose Pilot Telecenter Project, IDRC, Ottawa: Canada, URL:
http://www.idrc.ca/acacia/outputs/lemonade/lemon.html
Page 6

7. 4. Wikipedia definition and concepts (www.wikipedia.org)
Page 7