Το αρχείο περιέχει πληροφορίες και εργασίες για τα Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης.

2. Η Θεσσαλονίκη, η «συμβασυλεύουσα»
πόλη κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών
χρόνων, ήταν μια μεγάλη και σπουδαία
πόλη. Είχε πολλά μνημειώδη κτίρια,
κάστρα και πύργους και θαυμαστές
εκκλησίες. Όλες οι βυζαντινές εκκλησίες
βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, εντός
των τειχών. Από την πληθώρα των
βυζαντινών μνημείων θα αναφερθούμε στα
πιο σημαντικά.

3. Η Ροτόντα (Άγιος Γεώργιος)

4. Ροτόντα, “Άγιος Γεώργιος”
Το όνομά της οφείλεται στο στρογγυλό σχήμα του οικοδομήματος.
Πρόκειται για το κορυφαίο κτίσμα του Γαλεριανού συγκροτήματος. Η
ονομασία ″Άγιος Γεώργιος″ προέρχεται από το γειτονικό εκκλησάκι που
είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου.
Έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις σχετικά με τη λειτουργία του κτηρίου.
Άλλοι είπαν ότι ήταν ναός του Δία, των Καβείρων, Πάνθεο και Μαυσωλείο
του Γαλέριου. Στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεοδόσιου μετατράπηκε σε
εκκλησία, αφιερωμένη στις Ασώματες Δυνάμεις ή τους Αρχαγγέλους και
κοσμήθηκε με τα περίφημα ψηφιδωτά. Επίσης προστέθηκε ο νάρθηκας και
μια περιμετρική στοά που δεν σώζεται όμως. Το 1590 μετατράπηκε σε
τζαμί. Από το 1912 ως το 1920 λειτούργησε πάλι ως εκκλησία. Σήμερα
λειτουργεί ως εκκλησία και ως χώρος εκδηλώσεων.

6. Δραστηριότητα
Μπαίνεις στο μνημείο από τη δυτική πλευρά. Ποια είναι η πρώτη σου εντύπωση;
Δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός «επιβλητικό»; Σημείωσε τις παρατηρήσεις σου για:
Την αίσθηση που σου προκαλεί το μέγεθος και το ύψος του κτηρίου.
Το πάχος των τοίχων.
Τις κόγχες που ανοίγονται στον τοίχο. Πόσες είναι;
Τα παράθυρα. Γιατί χαρακτηρίζονται «τοξωτά»; Πού βρίσκονται σε σχέση με τις
κόγχες και τον τρούλο;
Παρατήρησε τα ψηφιδωτά στα τόξα των παραθύρων και στις κόγχες. Παρατήρησε
τα θέματα και τα χρώματα.

8. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Ο Άγιος Δημήτριος, ο πολιούχος ‘Αγιος της πόλης, υπήρξε στρατηγός του Ρωμαϊκού
στρατού. Καθώς εκχριστιανίστηκε, κατά τη διάρκεια των διώξεων από το
Διοκλητιανό και το Γαλέριο το 303 μ.Χ. βασανίστηκε και μαρτύρησε.
Mε το Διάταγμα του Μεδιολάνου , το 313 μ.Χ., δόθηκε τέλος στους διωγμούς των
χριστιανών. Τότε χτίστηκε ένας μικρός ναός στον τόπο μαρτυρίου του Αγίου, πάνω
στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού.
Το 413, ο έπαρχος του Ιλλυρικού Λεόντιος, αποδίδοντας την ίαση του σε θαύμα
του Αγίου, έχτισε μια μεγάλη τρίκλιτη βασιλική. Η βασιλική αυτή καταστράφηκε από
πυρκαγιά ανάμεσα στα έτη 629 και 634, για να χτιστεί αμέσως μετά μια πεντάκλιτη
βασιλική από τον έπαρχο Λέοντα και τον επίσκοπο Ιωάννη. Ο ναός αυτός
λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς (904) και τους Νορμανδούς (1185), ενώ λίγα
χρόνια μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς μετατράπηκε
σε τζαμί.
Με την απελευθέρωση (1912), λειτούργησε πάλι ως χριστιανικός ναός, για να
καταστραφεί ολοσχερώς στην πυρκαγιά του 1917. Η αναστήλωσή του κράτησε από το
1926 ως το 1948, χρονιά που έγιναν και τα επίσημα εγκαίνια του ναού.

9. Σύρε τον κέρσορα επάνω στο εικονίδιο που βλέπεις παρακάτω.
Κάνοντας αριστερό κλικ επάνω του θα ανοίξει ένα σταυρόλεξο.
Προσπάθησε να το λύσεις.

10. Γράψε ένα σύντομο ιστορικό του ναού του Αγίου Δημητρίου.
313 μ.Χ.
413 μ.Χ.
629-634 μ.Χ.
904 μ.Χ.
1185 μ.Χ.
1493 μ.Χ
1912 μ.Χ.
1917 μ.Χ.
1948 μ.Χ.

12. O ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΑΛΚΕΩΝ
Κοντά στην Αρχαία Αγορά, βρίσκεται η Παναγία Χαλκέων, που χτίστηκε
σύμφωνα με την επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την είσοδο, το 1028.
Κι αυτός ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί, γνωστό ως «Καζαντζιλάρ τζαμί»,
δηλαδή τζαμί των χαλκουργών. Φαίνεται ότι στην περιοχή ήταν
εγκατεστημένοι ήδη από την αρχαιότητα χαλκουργοί.
Η επιγραφή στο υπέρθυρο της εισόδου γράφει:
«Ο περίβλεπτος αυτός ναός της Θεοτόκου χτίστηκε στον πριν βέβηλο τόπο
από το βασιλικό πρωτοσπαθάριο και κατεπάνω της Λαγουβαρδίας
Χριστόφορο, το 1028»

13. Σύρε τον κέρσορα επάνω στο εικονίδιο που βρίσκεται παρακάτω και κάνε
αριστερό κλικ. Έπειτα κάνε τις αντιστοιχίσεις που υπάρχουν.

15. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ
Η εκκλησία αυτή η οποία χτίστηκε τον 8ο αιώνα, αποτελεί ένα από τα πιο
σπουδαία μνημεία της πόλης. Αποτελεί μια μνημειώδη και εντυπωσιακή
εκκλησία και είναι παρόμοια με την εκκλησία της Αγίας Σοφίας στην
Κωνσταντινούπολη. Χτίστηκε το 720 και αφιερώθηκε στη Σοφία και το
Λόγο του Θεού. Είναι μια μεγάλη εκκλησία βασιλικού ρυθμού με τρούλο.
Από το 1000 ως το 1500 περίπου ήταν η Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης.
Επί Λατινοκρατίας και Βονιφάτιου Μομφερατικού χρησιμοποιήθηκε ως
ναός των καθολικών, ενώ το 16ο αιώνα μετατράπηκε σε τζαμί. Στην
πυρκαγιά του 1890 έπαθε σοβαρές ζημιές, επισκευάστηκε στις αρχές του
20ου αιώνα, ενώ μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης λειτούργησε πάλι
ως ορθόδοξος ναός. Οι Θεσσαλονικείς την αποκαλούσαν «Μεγάλη Εκκλησία».

16. Εάν πατήσεις το εικονίδιο που βλέπεις παρακάτω θα
χρειαστεί να λύσεις μια άσκηση με συμπλήρωση κενών.

18. Ο Άγιος Νικόλαος Ορφανός
Ο ναός του Αγίου Νικολάου του Ορφανού είναι παλαιό βυζαντινό καθολικό
μονής της Θεσσαλονίκης, κτισμένο στις αρχές του 14ου αιώνα.
Γιατί όμως «Ορφανός», θα αναρωτιέσαι; Ίσως επειδή ο ιδρυτής του ναού
ήταν φιλάνθρωπος και προστάτευε τα ορφανά.
Ο ιδρυτής του ναού ίσως ήταν ο Σέρβος κράλης Στέφανος Μιλούτιν, που
είχε παντρευτεί τη Σιμωνίδα, μια βυζαντινή πριγκίπισσα, την κόρη του
Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου.
Είναι από τους λίγους ναούς που δε μετατράπηκαν σε τζαμί επί
Οθωμανικής κυριαρχίας. Σήμερα είναι μετόχι της Μονής Βλατάδων.

19. Κάνε κλικ στο παρακάτω εικονίδιο. Θα εμφανισθεί μια άσκηση πολλαπλών επιλογών.
Προσπάθησε να τη λύσεις.

20. Η Θεσσαλονίκη, εξ αιτίας
της σπουδαίας
στρατηγικής θέσης της,
περιτειχίσθηκε
πολύ νωρίς
για να προστατευτεί
από την ξένη επιβουλή.
Μάλιστα τα τείχη της είχαν
σχεδόν στην πλειονότητά
τους την ίδια θέση μ’
αυτά των νεότερων χρόνων.
Το σχήμα που
δημιουργούσαν ήταν
τραπεζοειδές.
Χρονολογούνται τα
περισσότερα σωζόμενα
τμήματά τους από την
εποχή του
Μεγάλου Θεοδοσίου
(τέλη του 4ου αι.)
ή λίγο αργότερα.

21. Τα τείχη που διασώζονταν μέχρι πρόσφατα είχαν μήκος περί
τα 8.000 μ. και το ύψος τους έφτανε σε μερικά σημεία και τα 12 μ.
aνάλογα πάντοτε με την κλίση του εδάφους. Σήμερα σώζονται
περίπου 4.000 μ.

22. Κάνε κλικ επάνω στο εικονίδιο που βλέπεις παρακάτω και κάνε την
αντιστοίχιση.

23. Κάνε κλικ στην παρακάτω υπερσύνδεση. Θα εμφανισθεί ένα παζλ.
Προσπάθησε να το κάνεις.
• C:UsersUserDesktopJigs@w Puzzle Nature
Edition.lnk

24. Τέλος