1. A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
LX& TARI JIU 2010 :RKOU<ABJI% 23 NO|:MB:R 2015
• VOL. XXXVI, NO 2010 • LUNDI, 23 NOVEMBRE 2015 • MONDAY, NOVEMBER 23, 2015
1915-2015
FA|OZ
Z:{ASPANOUJ:AN
100-RD TAR:DAR}
KE |I<:M :U KE PAFAN+:M
ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ
ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՒԹԵԱՄԲ ՎԱՆԱՁՈՐԻ ՄԷՋ ԲԱՑՈՒՄԸ
ԿԱՏԱՐՈՒԵՑԱՒ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՅՈՒՇԱՐՁԱՆԻՆ
Նոյեմբեր 1, 2015 Կիրակի օր կէսօրին Հայաս-
տանի ՌԱԿի 23րդ Պատգամաւորական Ժողովի
աւարտին, Կուսակցութեան Լոռի մարզային
շրջանակի գրասենեակի դիմաց Տիգրան Մեծ
պողոտայի 44րդ հասցէի վրայ կատարուեցաւ
հանդիսաւոր բացման արարողութիւնը Մեծ
Եղեռնի նուիրուած յուշարձանին, իսկ գրասեն-
եակի մէջ՝ վանաձորցի գեղանկարիչ Սամուէլ
Ղարիպեանի ստեղծագործութիւններուն անհա-
տական ցուցահանդէսին: Արարողութիւններուն
մասնակցեցան բացի հայաստանաբնակ Ռամկա-
վար Ազատական կուսակցականներէն, արտա-
սահմանէն եկած մեծ թիւով ղեկավար դէմքեր՝
Լիբանանէն, Միացեալ Նահանգներու Արեւել-
եան ու Արեւմտեան ափերու զոյգ շրջանակ-
ներէն, Գանատայէն, Մեծն Բրիտանիայէն,
Ֆրանսայէն, Եգիպտոսէն, Իրաքէն, Յունաս-
տանէն: Մասնակից դարձան նաեւ հայրենի
գրողներ, արուեստագէտներ, լրագրողներ եւ այլ
մտաւորականներ, զինուորականներ, ինչպէս
նաեւ՝ լոռեցի հայորդիներ:
Հանդէսը վարեց դերասան, «Լոռու արուես-
տագէտներ» հաղորդաշարի հեղինակ Իվան Ան-
տոնեանը: Հայրական իր խօսքը ուղղեց Գու-
գարաց Թեմի առաջնորդ Սեպուհ Արք. Չուլճեան,
որ բարձրօրէն գնահատեց ՌԱԿի Լոռիի մարզի
շրջանակի ատենապետ եւ ողբացեալ արուես-
տագէտին եղբօր՝ Սէյրան Ղարիպեանի նախա-
ձեռնութիւնը: Յուշարձանի բացման պատիւը
տրուեցաւ Ս. Ղարիպեանին ու Լոռիի փոխ մարզ-
պետ Տիգրան Բադոյեանին: Այնուհետեւ Ի. Ան-
տոնեան ներկայացուց յուշակոթողին խորհրդա-
նըշական իմաստը ըստ ստեղծագործ քանդակա-
գործին, որու մտայղացումն է եղած ամբողջու-
թեամբ: Մանաւա՛նդ սուրը, որ կը խորհրդանշէ
տակաւին վերջ չգտած մեր ազատագրական
պայքարը:
Պաշտօնական իրենց խօսքը փոխանցեցին
«Ազգ» թերթի խմբագիր Յակոբ Աւետիքեան ըսե-
լով. «Այս յուշակոթողը հերթական անգամ գալիս
է մեզ վկայելու, որ պիտի յիշենք մեր անմեղ
զոհերին, լինենք պահանջատէր եւ դրսեւորելով
ազգա յի ն յա մ ա ռո ւ թ ի ւ ն ո ւ կ ա մ ք, մ ի շ տ պ ի -
տի առաջ գնանք: Այս բազմաբովանդակ յու-
շարձանը միտումնաւոր ցածր է նախատեսուած,
որպէ ս զի բ ո լո ր ա ն ցո ր դ ն ե ր ը ն ա յե լի ս խ ո -
նարհո ւ ե ն մ ե ր ա ն մ ե ղ զո հ ե ր ի յի շ ա տ ա կ ի
առաջ»: Ինչպէս նաեւ՝ ՌԱԿ Արեւելեան Միաց-
եալ Նահանգներու եւ Գանատայի Շրջանային
Շար. էջ 6
ԱՀԱՒՈՐ ՍՊԱՆԴ ՓԱՐԻԶԻ ԵՒ ՊԷՅՐՈՒԹԻ ՄԷՋ
Մարդկութեան դէմ կատարուած այս ոճիրները
ծայրայեղութեան դէմ խիստ պատժամիջոցները
անհրաժեշտ կը դարձնեն
Ուրբաթ, Նոյեմբեր 13-ի երեկոյեան ամբողջ աշխարհ ցնցուեցաւ երբ
Փարիզի եօթ տարբեր շրջաններու մէջ գրեթէ նոյն ժամանակ անձնասպան
8 ծա յր ա յեղ ական իսլ ամական ահաբեկիչներ պայթուցիկներով եւ
հրազէններով յարձակում գործեցին անմեղ ու խաղաղ բնակչութեան դէմ,
պատճառելով մօտ 130 մահեր եւ աւելի քան 300 վիրաւորեալներ: Այս
ոճիրները գործադրուեցան ֆութպոլի դաշտի մը մուտքին, սինեմայի մը
մէջ, գինետան մը եւ նման մարդաշատ վայրերու մէջ: Նախագահ Ֆրան-
սուա Հոլլանտ անմիջապէս յայտարարեց արտակարգ դրութիւն երկրի
տարածքին եւ ապահովութեան լայնածիր միջոցառումներու կիրարկումը.
բոլոր սահմանները փակուեցան:
Մօտ 5000 ոստիկաններ արդէն կատարած են քանի մը տասնեակ ձեր-
բակալութիւններ եւ կեդրոնացած են գտնելու գլխաւոր ահաբեկիչը նկատ-
ւած 26-ամեայ Սալահ Ապիսլամը:
«Իսլամական Պետութիւն» ահաբեկչական կազմակերպութիւնը պա-
տասխանատուութիւնը վերցուցած է այս ահաւոր ոճիրին: Աշխարհի բազ-
մաթիւ պետութիւններ, ներառեալ Թուրքիա եւ Հայաստան խստիւ դատա-
պարտած են այս մարդկութեան դէմ կատարուած ոճրագործութիւնը: Լիո-
նի մէջ ալ ոստիկանութիւնը յայտնաբերած է արդիական զէնքերու եւ պայ-
թուցիկներու խոշոր պահեստ մը:
Փարիզի սպանդի նախորդ օրը Պէյրութի Պուրճ էլ Պարաժնէ շրջանին
մէջ երեք անձնասպան ահաբեկիչներ ռմբահարութիւններով սպաննած են
43 հոգի եւ վիրաւորեալ թողած են մօտ 240 հոգի:
Հետզհետէ բազմացող եւ առաւել վայրագութեամբ կատարուած այս
ահաբեկչական ոճիրները աշխարհի պետութիւններու մօտ արթնցուցած
են համաշխարհային մակարդակով անոնց դէմ պայքարի եւ պատժա-
միջոցներու անհրաժեշտութիւնը:
Աջէն՝ Երեւանի քաղաքապետ Տարօն Մարգարեան, նախագահ Սերժ
Սարգսեան, Ֆրանսայի դեսպան Ժան-Ֆրանսուա Շարփանթիէ,
Արտաքին նախարար Եդուարդ Նալպանտեան եւ խուռներամ
ժողովուրդ կը սգան Փարիզի անմեղ զոհերը:
2. <abajaj;rj
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
ABAKA
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
Մինսքի Խմբակի
Համանախագահները
Ղարաբաղի հարցով
խորհրդակցութիւն
ունեցան Գերմանիոյ
հետ
ԵԱՀ Կ-ի Մ ի ն ս քի խ մ բ ա կ ի
համանախագահները11 Նո-
յեմբեր 2015-ին, Լեռնային Ղա-
րաբաղի հարցով խորհրդակ-
ցութիւն ունեցան Գերմանիոյ
հետ, որ յաջորդ տարի պիտի
ստանձնէ ԵԱՀԿ-ի նախագա-
հութիւնը:
ԵԱՀ Կ-ի Մ ի ն ս քի խ մ բ ա կ ի
ամերիկացի համանախագահ
Ճէյմս Ուորլիք «Թուիթըր» ըն-
կերային ցանցի իր էջին վրայ
ա յդ ա ռն չո ւ թ ե ա մ բ գր ա ռո ւ մ
կատարած է:
«Այսօր մենք խորհրդակցու-
թիւն պիտի ունենանք Գերմա-
նիոյ հետ, որ ԵԱՀԿ-ի յաջորդ
նախագահող երկիրն է: Միաս-
նաբար պիտի աշխատինք յա-
ն ո ւ ն Լե ռն ա յի ն Ղ ա ր ա բ ա ղ ի
տագնապի խաղաղ լուծման»,
գրած էր Ուորլիք:
Վերջին տարիներին հայերի թիւը
Սուրիայում, ըստ Սուրիայի իշխա-
նութիւնների պաշտօնապէս նշւում
էր 120 հազարը: Մինչեւ յայտնի
ի րա դ ա րձ ութիւնները՝ հայ հա-
մ այնք ն ա պ րո ւմ էր բարեկեցիկ
կեանքով, անգործ հայ չկար, բոլորը
տուն ու գործ ունէին, երեխաներին
անպայման դպրոց էին ուղարկում:
Ըստ Սուրիայի հայ համայնքի
ՌԱԿ պատասխանատու Լեւոն Պլեք-
եանի՝ իհարկէ ժամանակին երեք
ազգային կուսակցութիւնների ներ-
կայացուցիչներով պատրաստուել
էին այն վիճակին, երբ իրադար-
ձութիւնները կը մօտենային նաեւ
հայ համայնքին ու 2012 թուակա-
նին ստեղծել էին շտապ օգնութեան
մի համակարգող մարմին, որը օգ-
նութիւն էր հասցնում սուրիահայոց
չորս համայնքներին՝ Հալէպի, Դա-
մասկոսի, Գամիշլիի, արեւելեան ու
ծովափնեայ՝ Քէսապ-Լաթաքիայի
հայութեանը: Սփիւռքի բոլոր հա-
մայնքներն էին նիւթապէս օգնում
այս ձեռնարկին՝ Սուրբ Էջմիածնի
եւ Անթիլիասի միջոցով: Օրինակ՝
ամէնից մեծ աջակցութիւնը, մօտ
3,5 միլիոն տոլարի, Լոս Անճելըսից
է եղել: Հայթայթուած միջոցներն
ուղղւում էին տուժած սուրիահա-
յերի սննդի, բնակարանային, կրթա-
կան խնդիրները լուծելուն, քանի
որ Սուրիայի իշխանութեան դէմ
կռուող խմբաւորումները գրաւել
էին հայերի աշխատավայրերը, մար-
դիկ զրկուել էին ապրուստի միջո-
ցից: Երբ օգնութիւնը նուազեց՝ առ-
կայ միջոցները սկսեցին ծախսուել
միայն սննդի եւ ուսման (դպրոց-
ների) վրայ:
Սուրիայից սկսուած մեծ գաղթը
սուրիահայերին տանում էր նախ
երկու ուղղութեամբ՝ հարեւան Լի-
բանան եւ Հայաստան: Առաւել
ապահովուած ընտանիքները գնում
էին Լիբանան՝ Սուրիային մօտ
լինելը հաշուի առնելով եւ յուսալով,
որ արագ վերադառնալու են: Իսկ
Հայաստան եկածները, Լ. Պլեքեանի
խօսքով, իրենց ակնկալած չափի
աջակցութիւնը չստացան, ու յետոյ
երեք շերտ կազմեցին. մի մասը
գործ գտաւ ու մնաց Հայաստանում,
երկրորդը հակուած է Սուրիա վե-
րադառնալ, երրորդը՝ մեկնում է
Եւրոպա: Իսկ Լիբանան մեկնած-
ների մի զգալի շերտ՝ մօտ 1000 ըն-
տանիք արդէն մեկնել է Գանատա:
Հալէպի հայութեան 1/3-ը դեռ
մնում է Հալէպում, պարզապէս ան-
տանելի պայմաններում. օրերով
ջուր չի լինում, հոսանքը օրը մէկ-
երկու ժամով է տրւում, վերջին
շրջանում մի տասն օր հոսանք ու
ջուր չեն եղել: Մնացողների մի մասը
տեղ չունի գնալու, մի մասը դիմել է,
որ Գանատա գնայ: Հայաստան հոս-
քը նուազել է, քանի որ առաջին
եկողներից արդէն լսել են, որ այս-
տեղ կեանքը շատ թանկ է, դժուա-
րութիւնները շատ են:
Սուրիահայերին մտահոգում է
նաեւ, որ փակւում են հայկական
դպրոցները, մի մասը տարածքի՝
հայերի հեռանալու պատճառով,
միւսները նիւթական սղութեան մէջ
են, մասնագէտների պակաս կայ՝
գործող 36 դպրոցներից մի զգալի
մասը դադրել է գործելուց, իսկ դա
նաեւ համայնքի խեղճանալու ուղիղ
ճանապարհ է: Ընդհանրապէս՝ ողջ
Սփիւռքի հայութեան համար մեծ
հարուած կը լինի Սուրիայի ծաղ-
կուն գաղութի պարպուելը, ասում է
Լ. Պլեքեանը՝ վերստին հրաւիրելով
ողջ աշխարհի հայութեան ուշադ-
րութիւնը խնդրին:
Մ.Խ.
Նոյեմբերի 8-ին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
նշուեց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագոյն Պատրիարք
եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օծման եւ գահակա-
լութեան 16-րդ տարեդարձը:
Պատարագիչն էր ԱՄՆ Հայոց Արեւելեան թեմի
առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Խաժակ արքեպիսկոպոս
Պարսամեանը: Պատարագի սրբազան արարողութեան
ընթացքում, Մայր Տաճարի աւետաբեր ղօղանջների
ներքոյ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, ուղեկցութեամբ
Նորին Սրբազնութիւն Չեխիայի կարդինալ, Պրահայի
արքեպիսկոպոս Դոմինիկ Դուկայի, Գերագոյն հոգեւոր
խորհրդի անդամների, Մայր Աթոռի միաբանութեան,
թեմակալ առաջնորդների եւ Հայ Եկեղեցու բարերար-
ների, հանդիսաւոր թափօրով առաջնորդուեց Մայր Տա-
ճար:
Նորին Սրբութեան օծման եւ գահակալութեան 16-րդ
տարեդարձի բերկրալից օրուայ առիթով` հաւատաց-
եալների երկրպագութեան համար, Մայր Տաճար էր
բերուել Մայր Աթոռում պահուող Սկեւռայի հռչակաւոր
մասնատուփի կրկնօրինակը, որում ամփոփուած են
համաքրիստոնէական եւ հայ 15 սրբերի մասունքներ:
Յաւարտ Պատարագի արարողութեան, Խաժակ
Սրբազանն Իջման Ս. Սեղանի առջեւ քարոզ ասաց՝
անդրադառնալով օրուայ խորհրդին: «Ս. Պատարագին
բերած մասնակցութեամբ մենք` Հայ Եկեղեցու զաւակ-
ներս, առիթ ենք ունենում մեր գոհաբանութիւնը, մեր
երախտագիտութիւնը յայտնելու մեր Տիրոջը` իր շնոր-
հած բոլոր բարիքների համար: Մենք այս Սրբութիւն
սրբոցում` Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, մեր երախ-
տագիտութիւնն ենք յայտնում Աստծուն, որ մեզ առիթ է
ընծայում հայ ժողովրդի մշակութային ժառանգութեան`
Ս. Էջմիածնի` յաւերժական ակունքի այս սրբազան
խորանների առջեւ հաւաքուած` աղօթելու Ամենայն
Հայոց Հայրապետի Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Կաթողի-
կոսի գահակալութեան 16-րդ տարեդարձի առիթով: Ոչ
միայն աղօթելու, այլեւ մեր երախտագիտութիւնը, շնոր-
հակալութիւնն ու շնորհաւորանքները յայտնելու Վե-
հափառ Հայրապետին անցնող 16 տարիների ընթաց-
քին արձանագրուած բազում-բազում իրագործումների
համար, որոնց շնորհիւ Հայաստանեայց Առաքելական
Ս. Եկեղեցին` այս օրերին առաւել զօրացած, Հայաս-
տանում եւ ի սփիւռս աշխարհի շարունակում է իր
առաքելութիւնը:
Մեր աւանդութեան մէջ Հոկտեմբեր ամիսը մենք
հռչակում ենք հայ մշակոյթի ամիս, քանի որ, ըստ Հայ
Եկեղեցու տօնացոյցի, Հոկտեմբեր ամսին տօնախմբում
ենք մեր Եկեղեցու ամէնից կարեւոր տօներից մէկը`
Սրբոց Թարգմանչաց Տօնը: Յիշում ենք Մեսր ո պ
Մաշտոցին, որ այդ օրերի Կաթողիկոս Ս. Սահակի ջան-
քերով ու քաջալերանքով կատարեց հայոց պատմու-
թեան ամէնից կարեւոր գիւտը` հայ այբուբենի արա-
րումը: Ս. Մեսրոպ Մաշտոցն իր շուրջը համախմբեց
երիտասարդ հայ հոգեւորականներին, վարդապետնե-
րին` թարգմանչաց այդ սքանչելի խումբը: Եւ հէնց այդ
սերունդն էր, որ Աստծոյ խօսքը` Աստուածաշունչը,
Շար. էջ 14
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գահակալութեան
16-րդ տարեդարձի առիթով կատարուեց
Հայրապետական մաղթանք
Սուրիահայոց վիճակի մասին՝ առաջին ձեռքից
Լեւոն Պլեքեանի՝ ՌԱԿ պատգամաւորական ժողովում տեղեկատուութիւնից
3. Հայա ս տ անում եւ Ա րցախում
Վահան Թէքէեանի անուան 5 դըպ-
րոց է գործում: Թէքէեան մշակու-
թային միութիւնն էլ արդէն 15 տա-
րի է ուշադրութեան կենտրոնում է
պահում Երեւանում, Կարբիում,
Ստեփանավանում, Գիւմրիում եւ
Բերձորում գործող այդ դպրոցների
խնդիրն եր ն ո ւ դր ան ք լ ուծելուն
զուգահեռ նաեւ աջակցում եւ խրա-
խուսում դպրոցների անձնակազ-
մին: Թէքէեան մշակութային միու-
թեան կենտրոնական գրասենեակի
(Պոստոն) նախկին տնօրէն Գէւորգ
Մարաշլեանը «Ազգ»-ի հետ զրոյցում
մասնաւորապէս ասաց. «Երբ այս
ծրագիրը սկսեցինք, Հայաստանի
ուսուցիչների սոցիալական վիճակը
բաւականին ծանր էր: Եւ արդէն 15
տարի է Հայաստանում եւ Արցա-
խում Վահան Թէքէեանի անուան
դպրոցների ուսուցիչներին եւ ամ-
բողջ աշխատակազմի համար կազ-
մակերպւում է այս բարեգործական
ակցիան»:
Ծրա գրի պատաս խանատուն
ԹՄՄ կենտրոնական վարչութեան
գանձապահ Մարօ Պետրոսեանն է:
Գումարները հաւաքւում են հանգա-
նակութեան միջոցով եւ բաշխումը
կատարելուց յետոյ ուսուցիչների
անուններն ու միւս տուեալները փո-
խանցւում են բարերարներին:
Հայաստանում ծրագիրն իրակա-
նացնում եւ գումարները բաժանում
է Գայանէ Մուրատեանը, որ 15 տա-
րի բարեխղճօրէն կատարել է այդ
պատասխանատու գործը:
Միութիւնը հիմնուել է 1947թ.
Պէյրութում: Իսկ Ամերիկայումՙ
1968թ. Պոստոն քաղաքում: Այնու-
հետեւ ընդարձակելով իր աշխար-
հագրութիւնը միութիւնը գրասեն-
եակներ է ստեղծել նաեւ Գանա-
տայում, եւրոպական ու միջին արե-
ւելեան երկրներում, ինչպես նաեւ
ԱՄՆ շատ քաղաքներում:
Դեռեւս 2000թ-ից մեկնարկած
«Ուսուցիչ մը հովանաւորէ» ծրա-
գիրն այսօր էլ արդիական եւ սպաս-
ւած է: Նախորդ տարիների օրի-
նակով այս տարի էլ Թէքէեան մշա-
կութային միութեան անդամները
ծրագրի շրջանակներում այցելեցին
Երեւանի, Ստեփանավանի եւ Արա-
գածոտնի մարզի Կարբի գիւղի Վ.
Թէքէեանի անունը կրող դպրոցներ:
Յիշեալ ծրագրով Ամերիկա յի ո ւ
Գանատայի Թէքէեան մշակութային
միութեան հանգանակուիւնների
շնորհիւ Հայաստանում եւ Արցա-
խում գործող Թէքէեանի անուան
դպրոցների մանկավարժներն ու
դպրոցների օժանդակ աշխատող-
ներն ստանում են նուիրատուու-
թիւն: Ծրագիրն ամէնամեայ է, եւ
որպէս կանոն նուիրատուութեանը
մասնակցում են միութեան անդամ-
ները, համակիրները:
«Այս բարեգործական ակցիան մի
փոքրիկ օգնութիւն է ուսուցչին այս
ծանր պայմաններում: Կարեւորը
գնահատուած լինելն է: Սա մեզ սո-
վորեցրեց ոչ թէ օգնութիւն ստանալ,
այլ մեզ պարտաւորեցրեց ինքներս
մասնակցել բարեգործական ակ-
ցիաների», ասաց Կարբի դպրոցի
տնօրէն Արսէն Օհանեանը : Գիւղում
բերքահաւաքը նոր էր աւարտուել,
եւ ինչպէս պարզուեց մեր զրոյցից,
բերքն յաջող էր եղել, եւ բո լո ր
ուսուցիչները միաբերան մի բան
էին ասում միայն. «Օգնութի ւ ն ն
աւելի քան տեղին էր»: Ճանապար-
հելիս էլ դպրոցի անձնակազմի ան-
դամները գիւղացուն յատուկ աւան-
դոյթով նուիրեցին թոնրի գաթա...
Յաջորդ կանգառը Երեւանն էր:
Այստեղի թիւ 92 աւագ դպրոցում
նոյնպէս գրկաբաց դիմաւորեցին
հիւրերին: Բոլորն էլ երջանիկ էին,
սակայն ինչպէս իրենք էին հ ա -
ւաստիացնում, երջանկութե ա ն
պատճառը գումարը չէ. «Մենք ոչ թէ
դրամի համար ենք ուրախանում,
այլ նրա, որ այս մշակոյթն արդէն
գեղեցիկ աւանդոյթի է վերածուել:
Ըն դ հ ա ն ր ա պ էս ո ւ ս ո ւ ցի չը մ ի շ տ
ուրախ է իր գործերով, քանի որ երբ
դասարան ես մտնում, մոռանում ես
աշխատավարձի ու միւս հոգսերի
մասին եւ ստանում ես հզօր էներ-
գիա»,- ասաց պատմութեան ուսուց-
չուհի Մարինէ Կարապետեանը:
Իսկ դպրոցի ամենափորձառու
մանկավարժ, դաստիարակութեան
գծով փոխտնօրէն Սիրվարդ Հայրա-
պետեան ասաց, որ ամէն պարա-
գայում թէկուզ չնչին օգնութիւնը
մ ի շ տ քա ջ ա լե ր ո ւ մ է ո ւ ս ո ւ ցչի ն :
Նրան շատ բան պետք չէ: Մի փոքր
ուշադրութիւն, եւ ուսուցիչն անմ-
նացորդ նուիրւում է իր գործին:
Դպրոցի տնօրէն Ծովինար Մար-
դ ա ն ե ա ն մ ա ս ն ա ւ ո ր ա պ ե ս ն շ ե ց.
« Եթ է ա ն հ ա տ ա կ ա ն ա ս պ ե կ տ ի ց
նայենք, օգնութիւնը թւում է չնչին,
ի ս կ ե թ է գլո բ ա լ ա ռո ւ մ ո վ , ա պ ա
այսօր մօտ 80 ընտանիքում լուծ-
ւեց մի փոքր հարց»:
Եւ վերջին կայարանը Ստեփա-
նավանն էր: Այս դպրոցի պատմու-
թիւնն աւելի քան յուզիչ էր:
Դ պ ր ո ցի դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւ թ ե ա ն
գծով փոխտնօրէն Յասմիկ Ղազար-
եանը , երբ վերյիշում էր դպրոցի
ս տ ե ղ ծմ ա ն պ ա տ մ ո ւ թ ի ւ ն ը , ա ր -
ցունքները չկարողացաւ զսպել.
«Յիշում եմ, երկրաշարժից յետոյ
դասերն անցկացնում էինք տնակ-
ներում, որտեղ ոչինչ չկար: Աշխա-
տում էինք առանց աշխատավարձի:
Իսկ հիմա ես երջանիկ եմ, երբ տես-
նում եմ այս բարեկարգ դպրոցը»:
Իս կ ի ՞ ն չ ե ն ո ւ ս ո ւ ցչի հ ա մ ա ր
նմանատիպ բարեգործական ակ-
ցիաները. «Մանկավարժը զգում է,
որ գնահատւում է իր աշխատանքը.
այնքան ֆինանսական օգնութիւնը
չէՙ որքան բարոյականը»:
Սակայն բոլոր երեք դպրոցներում
էլ ուսուցիչները փաստում են, որ
պետական որեւէ նմանատիպ օգ-
նութիւն երբեք չեն ստացել, եւ կը
ցանկանային, որպէսզի նման ակ-
ցիաներ կազմակերպուէին նաեւ
հէնց պետական մակարդակով:
Իսկ Բերձորի ու Գիւմրիի դպրոց-
ների դրամաշնորհները կլինեն մօտ
օրերս:
LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015 • ABAKA • 3
ԹԷՔԷԵԱՆՑԻՆԵՐՆ ԱՅՑԵԼԵՑԻՆ ԵՐԵՒԱՆԻ, ՍՏԵՓԱՆԱՎԱՆԻ
ԵՒ ԿԱՐԲԻԻ ՎԱՀԱՆ ԹԷՔԷԵԱՆԻ ԱՆՈՒՆԸ ԿՐՈՂ ԴՊՐՈՑՆԵՐ
Նոյեմբերի 7-8, տեղի ունեցան Ռումանիոյ Հայոց Թեմի Առաջնոր-
դանիստ Ս. Հրեշտակապետաց եկեղեցւոյ 100-ամեակին նուիրուած ձեռ-
նարկներ:
Նոյեմբերի 7-ին Ռումանիայի Արուեստի Ազգային Թանգարանի սրահին
մէջ՝ տեղի ունեցաւ համերգ մը, նուիրուած՝ Ս. Հրեշտակապետաց եկե-
ղեցւոյ 100-ամեակին: Վերոնշեալ համերգին ներկայ էին՝ Ռումանիայի Հա-
յոց Թեմի Առաջնորդ՝ Տ. Տաթեւ Եպս. Յակոբեան, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի
ներկայացուցիչ՝ Տ. Նաթան Արք. Յովհաննիսեան, Գանատայի Հայոց Թեմի
Առաջնորդ՝ Տ. Աբգար Եպս. Յովակիմեան, Քոյր Եկեղեցիներու եւ Պե-
տական Մարմիններու բազմաթիւ ներկայացուցիչներ եւ ուխտաւորներ:
Յաջորդ օրը՝ Նոյեմբերի 8-ին Առաջնորդանիստ Ս. Հրեշտակապետաց
եկեղեցւոյ մէջ, Ռումանիայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Տ. Տաթեւ Եպս.
Յակոբեան մատուցեց Ս. Պատարագ, որուն մասնակցեցան Քոյր Եկեղե-
ցիներու եւ Պետական Մարմիններու բազմաթիւ ներկայացուցիչներ ու
բազմաթիւ ուխտաւորներ:
Ս. Պատարագի աւարտին «Էջմիածին ի հօրէ» շարականներու երգեցո-
ղութեամբ՝ Գանատայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Տ. Աբգար Եպս. Յովա-
կիմեան Ս. Խորան բարձրացուց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց
Կաթողիկոսին կոնդակը՝ նուիրուած եկեղեցւոյ 100-ամեակին: Վեհափառ
Հայրապետի ներկայացուցիչ՝ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի արարողակարգի
բաժնի տնօրէն՝ Տ. Նաթան Արք. Յովհաննիսեան ընթերցեց կոնդակը և Թե-
մակալ Առաջնորդին յանձնեց Վեհափառ Հայրապետին նուէրը, արծաթէ
պատրաստուած սկիհ մը, նուիրուած՝ Եկեղեցւոյ յիշատակարժան 100-
ամեակին: Վերոնշեալ արարողութենէն ետք, Թեմակալ Առաջնորդ՝ Տաթեւ
Սրբազանը, իր քարոզին մէջ շնորհակալութիւն յայտնեց Վեհափառ
Հայրապետին, Նաթան և Աբգար Սրբազաններուն եւ պաշտօնական հիւ-
րերուն:
Գանատահայոց Առաջնորդը մասնակցած է Ռումանիոյ Հայոց Թեմի
Մայր Տաճարի 100-ամեակի նշման հանդիսութեան
4. Մատաթ Բ. ՄաՄուրեան
1994-ին «UNESCO»ն նշանակեց
Հոկտեմբեր 5-ը որպէս ուսուցչաց
միջազգային օր «World Teachers
Day», այն յոյսով որ մարդիկ, նուա-
զագոյն տարուան այդ օրը, գնա-
հատեն եւ արժեւորեն ուսուցիչ-
ներու աշխատանքը եւ ճանչնան
իրենց կենսական դերը:
Օնթարիոյի Հայ Ուսուցիչներու
միութիւնը, տօնախմբեց 6-րդ տա-
րեկան ուսուցչաց միջազգային օրը,
Ուրբաթ Հոկտեմբեր 30, 2015-ին
երեկոյեան ժամը 8:00-ին Ս. Երրոր-
դութիւն Հայց. Առաք. եկեղեցւոյ
«Մակարոս Արթինեան» շքեղօրէն
զարդարուած սրահին մէջ:
Հանդիսութեան ներկայ էին Ս.
Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկե-
ղ եցւոյ հ ոգեւոր հովիւ՝ Արժ. Տ.
Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեան, Ս.
Աստուածածին Հայց. Առաք. Եկե-
ղեցւոյ հոգեւոր հովիւ՝ Հոգ. Տ. Ստե-
փաննոս վրդ. Բաշայեան, օգնական
հովիւ՝ Արժ. Տ. Կոմիտաս Ա. Քհնյ.
Փանոսեան, վերապատուելի Եսայի
Սարմազեան, գաղութիս մէջ գործող
մշակութային միութիւններու ներ-
կայացուցիչներ, ուսուցիչներ եւ հա-
մակիրներ:
Բացման խօսքով հանդէս եկաւ
ե րիտ ա սա ր դ ո ւսուցչո ւհիներէն
Էօժէնի Բարսեղեան. ան իր խօս-
քերուն մէջ ըսաւ «...Ուսուցչութիւնը
գործ մը չէ, պարզ պաշտօն մըն ալ
չէ, այլ կոչում մըն է: շատ անգամ-
ներ կը մոռնանք գնահատել իրենց
նուիրումը. այդ անձինք որ կ’որոշեն
հայերէնի ուսուցման ասպարէզին
նետուիլ, հայրենիքէն հեռու այս
ափերու վրայ, որքան մեծ դեր կը
խաղան մեր մշակոյթի, գաղութի եւ
հայ ազգի յարատեւման...»:
Յայտագիրը շարունակուեցաւ
տեսերիզի ցուցադրութեամբ, պատ-
րաստուած Նուշիկ Կարապետեանի
եւ Քրիսթինա նշանի կողմէ: Մեծ
պաստառի մը վրայ ցոյց տրուեցաւ
Ցեղասպանութեան զոհ գացած հոյլ
մը մտաւորական-ուսուցիչներու
լուսանկարները, հակիրճ կենսագ-
րութեամբ, զոր ընթերցեցին երի-
տասարդ ուսուցիչ-ուսուցչուհիներ –
ապա մոմեր տեղադրելով անոնց
նուիրուած ծաղկեպսակին ներքոյ:
Յիշատակուած նահատակ դաս-
տիարակ-ուսուցիչներն են.- Լեւոն
Աղապապեան (1887-1915), Արիս
Իսրայէլեան (Տխրունի- 1885-1915),
շաւարշ Քրիսեան (1886-1915),
Ղազար Ղազարեան (Մարզպետ –
1878-1915), Սերովբէ Նորատունց-
եան (1884-1915), Տիգրան Չէօ-
կիւրեան (1884-1915), Միհրան
Թապագեան (1878-1915), Գրիգոր
Եսայեան (1883-1915), Մելքոն
Կիւրճեան (Հրանդ-1859-1915),
Ռուբէն Զարդարեան (1874-1915),
Սմբատ Բիւրատ (Տէր Ղազարէնց-
1862-1915), Յովհաննէս Սերին-
կիւլեան (Վարդգէս 1871-1915) եւ
Դանիէլ Վարուժան (1884-1915),
որպէս յարգանք այս բոլորին Ռէմի
Կրկիս արտասանեց Դանիէլ Վարու-
ժանի «Ձօն» քերթուածը արժա-
նանալով ներկաներու գնահատան-
քին:
Հանդիսավարուհի՝ Էօժէնի Բար-
սեղեան, հանգամանօրէն ներկայա-
ցուց օրուայ բանախօսը, Հայոց
Ցեղասպանութեան 100-ամեակի
Գանատայի Կեդրոնական Մարմնի
Ատենապետ եւ ուսուցիչ պրն. Մհեր
Գարագաշեանը (յատկապէս հրա-
ւիրուած Մոնթրէալէն), տալով կեն-
սագրական ամփոփ գիծերը:
Պրն. Մհեր Գարագաշեան ողջու-
նեց ներկաները, իր շահեկան եւ
հաղորդական ոճով եւ հանգա-
մանօրէն վեր առաւ ուսուցիչի
դժուարին առաքելութիւնը ընդհան-
րապէս, եւ մասնաւորապէս հայ
ուսուցիչի տարած բծախնդիր աշ-
խատանքը, որպէս օտար ափերուն
մէջ անոնք կը ջամբեն Մեսրոպեան
ոսկեղնիկ մայր լեզուն մեր նորահաս
սերունդներուն: Ուսուցիչը պաշ-
տօնեայ մը չէ այլ ան երկրորդ ծնողք
մըն է, որ երեխային միտքը կը
շաղախէ: շարունակելով իր խօսքը
պրն. Գարագաշեան յատկապէս
աւելցուց ըսելով որ 2015-ի ազգո-
վին անմոռանալի անկիւնադարձ մը
նուաճեցինք Եղեռնի 100-ամեակի
դարադարձը, իբրեւ մէկ Ազգ եւ մէկ
ժողովուրդ ի Հայաստան, Արցախ եւ
Սփիւռքի մէջ բարձրորակ եւ բազ-
մակողմանի ձեռնարկներ նշելով:
Մեր նորահաս սերունդին հայ
վարժարաններու միջոցաւ ուսու-
ցիչները աշխատեցան վառ պահել
ազգային ոգին եւ շունչը իրենց մէջ:
Գաղթական ծնողքներու զաւակ-
ները ապաստանելով թիթեղեայ
տնակներու մէջ, սակայն անոնք
աննկուն կամքով եւ վերապրելու
վճռակամութեամբ կերտեցին, հայ
վարժարաններ, եկեղեցինե ր ե ւ
մշակութային կեդրոններ: Յարգելի
բանախօսը իր խօսքերը աւարտեց,
շնորհաւորելով ուսուցիչ-ուսուց-
չուհիները, շնորհաւորեց օրուայ
չորս մեծարեալները, իրենց տարի-
ներու անխոնջ աշխատանքին հա-
մար, օտարներուն ծանօթացնելով
Հայոց Ցեղասպանութիւնը:
Յարգելի բանախօսի տպաւորիչ
ելոյթը արժանացաւ ներկաներու
ծափողջոյններուն:
Կարճ դադարէ մը ետք գեղար-
ւեստական բաժինը շարունակուե-
ցաւ երիտասարդ սերունդէն Ար-
մէնիա Սարգիսեանը, իր վճիտ առո-
գանութեամբ մեներգեց «Սարերի
Հովին Մեռնիմ»ը, խօսք Ն. Ռուսին-
եանի, երաժշ. Գ. Երանեանի, դաշ-
նակի ընկերակցութեամբ տ ի կ .
Դինա Կարապետեանի, որմէ ետք
դաշնամուրի վրայ հայկական մե-
ղեդիներ նուագեց տիկ. Դինա Կա-
րապետեան: Անոնք արժանացան
ներկաներու ջերմագին ծափահա-
րութիւններուն:
Ինչպէս ամէն տարի, Օնթարիոյի
Հայ Ուսուցիչներու Միութիւնը կը
մեծարէ վաստակաւոր չորս ուսու-
ցիչներ. այս տարի ըլլալով Ցեղաս-
պանութեան 100-ամեակը վարչու-
թիւնը որոշած էր պատուել չորս
անհատներ, որոնք աշխատած են
տարբեր ձեւերով ծանօթա ցո ւ -
ցած են Հայոց Ցեղասպանութիւնը
օտարներուն: Մեծարանքի արժա-
նացան պրն. Ճորճ շիրինեան (Զօր-
եան Հիմնարկ), դոկտ. Իզապէլ Գաբ-
րիէլեան-Չըրչիլ, դոկտ. Լօրն շիրին-
եան եւ դոկտ. Ալէն Ուայթհօր ն ,
որոնց կենսագրականը յաջորդա-
բար ներկայացուցին, Թինա Սէրայ-
տարեան, Ռաֆֆի Սարգիսե ա ն ,
Նաթալի Պարսումեան եւ Ռուպինա
Քէօշկէրեան: Մեծարեալները ձե-
ռամբ Օնթարիոյի Հայ Ուսուցիչ-
ներու Միութեան ատենապետուհի
տիկ. Լուսի Ղարիպեանի ստացան
գեղեցիկ ապակեայ յուշանուէրներ,
որմէ վերջ, տիկ. Ղարիպեան ելոյթ
ունեցաւ սրտի խօսքով եւ ըսաւ. «...
Այս գիշեր հարկաւոր էր յատուկ
ձե ւ ո վ տ օն ե լ հ ա մ ա շ խ ա ր հ ա յի ն
Ուսուցչաց Օրը, յիշելով այն տնօ-
րէնները ուսուցիչները որոնք նա-
հատակուեցան 100 տարիներ առաջ,
որպէսզի անոնց յիշատակը մնայ
անթառամ: Մենք այսօր մեծարե-
ցի ն ք չո ր ս ա ն հ ա տ ն ե ր ո ր ո ն ք ո չ
մ ի ա յն ա ր ժա ն ա ցա ծ ե ն բ ա ր ձր
ուսումնական տիտղոսներու այլ
ե ղ ա ծ ե ն ն ա ե ւ հ ա մ ա լս ա ր ա ն ի
ուսուցիչներ եւ իրենց գրիչի ներ-
քե ւ էն դ ր ո շ մ ը դ ր ա ծ ե ն Ցե ղ ա ս -
պանութեան ճշգրիտ իրականու-
թիւնները յայտնաբերելով օտար-
ներուն եւ բոլոր աշխարհի...», խօս-
քի աւարտին շնորհակալութիւններ
յայտնեց Ս. Երրորդութիւն Հայց.
Առաք. Եկեղեցւոյ հոգեւոր հովիւ՝
Տէր Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեանի,
Ծխական Խորհուրդի, որոնք տրա-
մադրած էին այս սրահը, շնորհա-
կալութիւն յայտնեց յանձնախումբի
անդամներուն, Նորա Պալթայեանի,
Անուշ Հասըրճեանի, Մարինա Տօր-
նա-ի, Ժանէթ Աբրահամեանի, Էօ-
ժէնի Բարսեղեանի, Քրիսթինա Նի-
շանի, Թինա Սէրայտարեանի եւ
Անդրանիկ Չիլինկիրեանի, որոնք
ճ ի գ չխ ն ա յե ցի ն ս ո յն ձե ռն ա ր կ ը
իրականացնելու, շնորհակալութիւն
յայտնեց գեղարուեստական յայ-
տագրի մաս կազմողներուն ինչպէս
նաեւ տէր եւ տիկին Ներսէս եւ Թի-
ն ա Սէր ա յտ ա ր ե ա ն ն ե ր ը , ո ր ո ն ք
նուիրած էին յուշատախտակները
մեծարեալներուն:
Փակման խօսքը կատարեց Տէր
Զարեհ Ա. Քահանան. ան շնորհա-
կալութիւն յայտնեց Օնթարիոյի Հայ
Ուսուցիչներու Միութեան, գնահա-
տեց անոնց տարած աշխատանքը,
մաղթելով որ նոյն թափով շարու-
նակեն իրենց աշխատանքը, շնոր-
հաւորեց նաեւ մեծարեալ չորս ան-
հատները:
Հոգ. Տ. Ստեփաննոս վրդ. Բաշայ-
եանի աղօթքով ու պահպանիչով
վերջ գտաւ այս մեծարանքի հանդի-
սութեան երեկոն:
4 • ABAKA • LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015
Միջազգային Ուսուցչաց Օրուայ
6-րդ Տօնակատարութիւն Թորոնթոյի Մէջ
5. Յարութիւն Դերձակեան
Հայաստան Համահայկական Հիմ-
նադրամի ( Հ.Հ.Հ. ) Թորոնթոյի մաս-
նաճիւղի հիմնադրութեան 23 րդ.
տարեդարձի առիթով կազմակեր-
պըուած համագաղութային հան-
գանակային ճաշկերոյթը, որ նուիր-
ւած էր եղեռնի 100 րդ. ամեակին եւ
Հայ ազգի աննկուն կամքին, խան-
դավառ մթնոլորտի մէջ տեղի ունե-
ցաւ 18 Հոկտեմբեր 2015 Կիրակի,
երեկոյեան Թորոնթոյի Հայ Կեդրոնի
սրահին մէջ։
Հ.Հ.Հ. Թորոնթոյի մասնաճիւղը
հիմնադրութեան թուականէն ի վեր
ազատագրուած Արցախի վերաշի-
նութեան եւ զարգացման աշխա-
տանքն եր ուն ի ր մ եծ ներդրումը
բերելով ազգանուէր եւ մարդասի-
րական աշխատանք կը տանի, մին-
չեւ օրս իրականացնելով 49 մեծ ու
փոքր ծրագիրներ։
Հայ Կեդրոնի սրահի մուտքին
հրաւիրեալներ կը դիմաւորուէին
Հիմնադրամի վարչութեան անդամ-
ներու կողմէ, որոնք կը հիւրասիր-
ւէին քոքթէյլի սպասարկութեամբ։
Բացման խօսքով հանդէս եկաւ
ու հանդիսութիւնը հայերէն եւ անգ-
լերէն լեզուներով վարեց՝ Նաթալի
Կէօքչէնեան, որ պատուոյ հիւրերը
ծանօթացնելէ ետք, ներկաները մէկ
վայրկեան յոտնկայս լռութեան
հրաւիրեց ի յարգանս 1.5 միլիոն
սրբադասուածներու հոգիներուն
համար։ Ձեռնարկը սկսաւ Գանա-
տայի, Հայաստանի եւ Արցախի քայ-
լերգներով որ գեղեցկօրէն մեկնա-
բանուեցան Արմենիա Սարգիսեանի
կողմէ։
Երեկոյթին ներկայ էին Գանա-
տայի մօտ Հայաստանի Հանրա-
պետութեան արտակարգ եւ լիազօր
դեսպան՝ Վսեմաշուք Տիար Արմէն
Եգանեան, Գանատահայոց Առաջ-
նորդ՝ Գերշ. Տ. Աբգար Եպս. Յովա-
կիմեան, օրուայ պատուոյ հիւր ու
պատգամաբեր Գանձասարի Հե-
րոս,Դադիվանքի շրջանի եւ Վա-
ղուհասի Հոգեւոր Հովիւ՝ Արժ. Տ.
Յովհաննէս Քհնյ. Յովհաննէսեան,
քաղաքիս մէջ գործող հայ եկեղե-
ցիներու հոգեշնորհ եւ արժանա-
պատիւ հայրեր, քաղաքական կու-
սակցութիւններու, եկեղեցիներու
հոգաբարձուներու, ազգային վար-
չութիւններու, միութիւններու եւ
կազմակերպութիւններու ներկայա-
ցուցիչներ, ինչպէս նաեւ սրահը
լեցնող հիմնադրամին սատարող
340 բարերարներու եւ համակիր-
ներու ընտրեալ բազմութիւն մը։
Ցեղասպանութենէ վերածնունդ
ներկայացնող տեսերիզ մը ցո ւ -
ցադրուեցաւ, որ կ՚ամփոփէր հիմ-
նադրամի 23 տարուայ պատմու-
թիւնն ու ծրագիրները։ Ապա ելոյթ
ունեցաւ Հ.Հ. Դեսպան՝ Ար մ էն
Եգանեան։ Դեսպանը անդրադար-
ձաւ Համահայկական Հիմնադրամի
նպատակներուն եւ իրագործած
ծրագիրներուն մասին, մանաւանդ
մայրուղիներու կառուցումը որոնք
ոչ միայն ճանապարհային կ ա պ
ապահովեցին այլ նաեւ նպաստեցին
Արցախի անվտանգութեան ե ւ
տնտեսական զարգացման։ Եզրա-
փակելով իր խօսքերը յայտնեց թէ
«Մեր երիտասարդ հանրապետու-
թիւնը կ՚ունենայ բազմաթիւ յառաջ-
դիմութիւններ, բայց տակաւին կան
շատ մը հարցեր որոնք դեռ լուծ-
ւած չեն, հիմնադրամի նուի ր ա -
տըուութիւններն են որ կու գան մէկ
մասին օգնութեան»։ Պր. Եգանեան
իր շնորհակալութիւնն ու գնահա-
տանքը յայտնեց մանաւանդ հիմ-
նադրամի Թորոնթոյի մասնաճիւղի
աշխատանքներուն որ տարիներ
շարունակ կ՚ապացուցանէ իր ուժը,
տոկունութիւնը եւ մեծ յաջողու-
թիւններու հասնելու կարող ո ւ -
թիւնը։
Գեղարուեստական բաժնին մէջ
մեր արժանաւոր երիտասարդու-
հիներէն սոփրանօ Արմենիա Սար-
գիսեան այս անգամ հանդէս եկաւ
Շարլ Ազնաւուրի «Mon Emouvant
Amour» (Հոգեյոյզ իմ սէր) կտորով
ստանալով ներկաներու ջերմ գնա-
հատանքը։
Այն ո ւ հ ե տ ե ւ բ ե մ բ ա ր ձր ա ցա ւ
սոփրանօ Լին Անոյշ Իշնար, որ իր
քաղցր ձայնով ու ապրումով մեկ-
նաբանեց «Կիլիկիա», «Ղարաբաղի
եղնիկ» եւ Մաժակ Թօշիկեանի յօ-
ր ի ն ո ւ մ ո վ « Տ ե ս ն ե մ Ան ի ն ո ւ ն ո ր
մեռնեմ» կտորները, դաշնակի ըն-
կերակցութեամբ Թալին Քըլըպոզ-
եանի, որ արժանացաւ երկարատեւ
ծափահարութիւններու։
Աբգար Սրբազան հակիրճ կեր-
պով իր սրտի խօսքը փոխանցելէ
ետք, կատարեց սեղաններու օրհ-
նութիւնը։ Ճաշի ընթացքին ներկա-
յացուեցաւ Հ.Հ.Հիմնադրամի 2014
ին Արցախի մէջ կատարած ձեռքբե-
րումներուն տեսերիզը։
Ապա բեմ բարձրացաւ հիմնադ-
րամի Թորոնթոյի մասնաճիւղի եր-
կարամեայ ժրաջան ատենապետ՝
Մկրտիչ Մկրտիչեան։ Պր. Մկրտիչ-
եան յայտնեց թէ հարիւրամեակի
առիթով մեր այս օրուայ յայտագիրը
կը ձօնենք մեր սրբացած նահա-
տակներուն եւ նոյն ատեն կը տօ-
նենք նաեւ Հ.Հ.Հիմնադրամի աշխա-
տանքներուն 23 րդ. ամեակը։ Պր.
Շար. էջ 13
LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015 • ABAKA • 5
D;span Armhn :gan;an
|owfannhs Qfn& |awfannhs;an A®a=nord Abgar Srbaxan Mkrtic Mkrtic;an
Arm;nia Sargis;an
>mbain nkar^ Fimnadrami warcouj;an andamn;re Arv& T& |owfannhs Qhn& |owfannhs;ani f;t
ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԻ
ԱՒԱՆԴԱԿԱՆ ՀԱՆԳԱՆԱԿԱՅԻՆ ՃԱՇԿԵՐՈՅԹԸ
ՄԵԾ ՇՈՒՔՈՎ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱՒ՝ ԹՈՐՈՆԹՈՅԻ ՄԷՋ
6. 6 • ABAKA • LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015
Ռամկավար ազատական Կուսակցութեան...
Շար. էջ 1-էն
Վարչութեան ատենապետ Երուանդ Ազատեան, որ կարեւորութեամբ
ընդգծեց յուշարձանի բովանդակութիւնը, խորհրդանիշներու գաղափարը,
որովհետեւ սուրն ու բազուկն են միայն որ կը կերտեն ազատ ու անկախ
Հայաստանը:
Այնուհետեւ խօսք առին ՀՀ մշակոյթի վաստակաւոր գործիչ, թատե-
րագիր Սամուէլ Խալաթեանը, Հայաստանի Գրողներու Միութեան Լոռիի
մարզային բաժանմունքի նախագահ Մանուէլ Միկոյեանը եւ Հայաստանի
Նկարիչներու Միութեան Լոռիի մարզային բաժանմունքի նախագահ, գե-
ղանկարիչ Փափազ Ալոյեանը:
Բացման պաշտօնական արարողութենէն ետք, ներկաները ՌԱԿի մար-
զային գրասենեակին մէջ դիտեցին Սամուէլ Ղարիպեանի գեղանկարները:
Ցուցահանդէսին ներկայացուած էին 33 ստեղծագործութիւններ: Խօսք
առաւ Հայ Նկարիչներու կեդրոնի նախագահ Խաչիկ Աբրահամեանը, որ իր
կարգին տուաւ ծանօթութիւններ եւ անձնական յուշեր վաղամեռիկ գեղա-
նկարիչին մասին: Սէյրան Ղարիպեան իր եղբօր «Հաղարծին» իւղաներկ
կտաւը նուիրեց Առաջնորդ Սեպուհ Սրբազանին: Խօսք առաւ նաեւ ԹՄՄի
Միացեալ Նահանգներու եւ Գանատայի Կեդրոնական Վարչութեան ատե-
նապետ Տօքթ. Յարութիւն Արզումանեան, Մոնթրէալէն:
Հանդիսութիւնը աւարտեցաւ ջերմ ընկերական երկխօսութեան մթնո-
լորտի մէջ:
Մատաթ Բ. ՄաՄուրեան
Հրաւէրով Թորոնթոյի «Հայաս-
տան» համահայկական հիմնադ-
րամի, Հոկտեմբերի կիսոյն Թորոնթօ
ժամանեց, Գանձասարի հե ր ո ս ,
Դադիվանքի շրջանի եւ Վաղուհասի
հոգեւոր հովիւ՝ Արժ. Տ. Յովհաննէս
Քհնյ. Յովհաննէսեան. ան հրաւիր-
ւած էր իբր գլխաւոր պատգամաբեր
հիմնադրամի հանգանակային ճաշ-
կերոյթին որ տեղի ունեցաւ Կիրակի
Հոկտեմբեր 18. 2015-ին:
Հոկտեմբեր 16. 2015-ին, Տէր
Յովհաննէս Քհնյ. Յովհաննէսեան,
ընկերակցութեամբ Հայաս տ ա ն
հիմնադրամի Թորոնթոյի մ ա ս -
նաճիւղի Ատենապետ պրն. Մկրտիչ
Մկրտիչեանի այցելեց Ս. Երրոր-
դութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ, Ս.
Սահակ-Ս. Մեսրոպ Ազգ. Շաբա-
թօրեայ վարժարան, ուր դիմաւոր-
ւեցան, Ս. Ե. Հ. Ա. Եկեղեցւոյ հո-
գեւոր հովիւ՝ Տէր Զարեհ Ա. Քհնյ.
Զարգարեանի, վարժարանի տնօ-
րէնուհի դոկտ. Արփի Փանոսեանի,
փոխ տնօրէն պրն. Արա Տէր Յա-
րութիւնեան եւ խնամակալութեան
մարմնի անդամներու կողմէ.
Տէր Յովհաննէս այցելեց դասա-
րանները, հանդիպում ունե ցա ւ
ուսուցիչներու եւ աշակերտներու
հետ, եւ գնահատանքով արտայայ-
տըուեցաւ վարժարանէն ներս տա-
րած բծախնդիր աշխատանքներուն
համար, որմէ վերջ մաս կազմեց
եկեղեցւոյս կազմակերպած 8-րդ
տարեկան քայլարշաւին, իր օրհնու-
թիւնները տալէ ետք:
Կիրակի Հոկտեմբեր 18-2015-ին
Սուրբ պատարագ մատոյց եւ քա-
րոզեց Տէր Յովհաննէս Քհնյ. Յով-
հաննէսեանի, Սուրբ պատարագին
ներկայ էր Թեմիս բարեխնամ Առաջ-
նորդ՝ Գերշ. Տ. Աբգար եպս. Յո-
վակիմեան եւ եկեղեցւոյս հովիւ՝ Տէր
Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեան: Պա-
տ ա ր ա գի չ Տ էր Յո վ հ ա ն ն էս քա -
հանան, շնորհակալութիւն յայտնեց
Առաջնորդ Սրբազան հօր եւ Տէր
Զարեհ Ա. Քահանային, իրենց ջերմ
ընդունելութեան համար որ առիթ
ընծայեցին կատարելու Թորոնթոյի
Ս. Ե. Հ. Ա. Եկեղեցւոյ կամարներու
ներքեւ Սուրբ պատարագը:
Իր քա ր ո զի ն մ էջ Տ էր Հ ա յր ը
դրուագներ պատմեց Գանձասարի
1990-ական թուականներուն Ազե-
րիի դէմ եղած պայքարներուն եւ ի
վերջոյ 1993-ին ունեցանք մեծ յաղ-
թանակ եւ Գանձասարը մնաց ապա-
հով, շնորհակալութիւն յայտնեց
սփիւռքահայութեան ներդրումին ի
նպաստ Արցախի բարելաւման:
Տէր Յովհաննէս քահանան Սրբա-
զան հօր հետ մեկնեցան Մոնթրէալ,
հոն եւս ծանօթանալու մոնթրէա-
լահայութեան:
Գանձասարի հերոս Արժ. Տ.
Յովհաննէս Քհնյ. Յովհաննէսեանի
այցը Թորոնթօ
Փութին յանձնարարած է
Հայաստանի հետ ՀՕՊ համակարգի
ստեղծման մասին համաձայնագիր
ստորագրել
Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր
Փութին յանձնարարած է ստորագ-
րել Հայաստանի հետ Կովկասի մէջ
միացեալ տարածաշրջանային հա-
կաօդային պաշտպանութեան հա-
մակարգ ստեղծելու մասին համա-
ձայնագիրը, կը հաղորդէ Tert.am-ը՝
վկայակոչելով ԹԱՍՍ գործակա-
լութիւնը:
«Ընդունել Ռուսաստանի Դաշնու-
թեան եւ Հայաստանի Հանրապե-
տութեան միջեւ Կովկասեան տա-
րածաշրջանի մէջ հաւաքական ան-
վ ըտ ա ն գութեան համ ար տարա-
ծաշրջանային հակաօդային պաշտ-
պանութեան համակարգ ստեղծելու
վերաբերեալ համաձայնագրի ստո-
րագրման մասին ՌԴ կառավա-
րութեան առաջարկը»,- ըսուած է
հաղորդագրութեան մէջ:
Նախապէս Ռուսիոյ կառավա-
րութիւնը հաւանութիւն տուած էր
Հայաստանի հետ հակաօդային
պաշտպանութեան տարածաշրջա-
նային միացեալ համակարգի ստեղծ-
ման մասին համաձայնագիրին:
Օրերս հաղորդուած է նաեւ, որ
Մոսկուան եւ Թեհրանը ստորագ-
րած են С-300 ՀՕՊ համակարգերու
մատակարարման վերաբերեալ հա-
մաձայնագիրը:
7. Editorial écrit en anglais
par Edmond Y. Azadian et
publié dans The Armenian
Mirror-Spectator en date
du 5 novembre 2015
Il est communément admis que
l’histoire est écrite par les vainqueurs.
Cependant, il incombe aux générations
subséquentes d’historiens de réévaluer
l’histoire alors que les années et les
siècles se sont écoulés, et ainsi offrir
une présentation objective de l’histoi-
re.
Durant la période soviétique, l’his-
toire arménienne a été écrite de
manière à intégrer et à justifier une
certaine idéologie. Tous les États et
dirigeants autoritaires détiennent pré-
ventivement la vérité historique. Par
conséquent, les historiens sont forcés
de travailler avec le carcan d’une cer-
taine idéologie. De même, les parties
impliquées dans le mouvement de libé-
ration arménien n’ont pas été à l’abri
de la tentation, même lorsque vivant
dans un monde libre.
L’histoire des partis politiques a le
plus souvent été écrite par les histo-
riens amateurs glorifiant les activités
partisanes de leurs prédécesseurs.
Développer des légendes sur les
actions d’un parti a certainement pour
but d’enflammer l’imagination de la
jeunesse, mais ces légendes ne sont
pas un substitut à l’objectivité histo-
rique.
En regardant le passé avec une
perspective historique, les Arméniens
doivent se glorifier collectivement des
réalisations de chacun des partis, ainsi
qu’assumer les échecs ou erreurs de
ces mêmes partis, ces échecs ayant
comme résultat une nation sans État
luttant depuis six siècles pour retrou-
ver son pouvoir et sa souveraineté.
Le parti ADL d’Arménie a pris l’initiati-
ve d’organiser un symposium d’une
journée, le 3 novembre, à l’Académie
nationale des sciences d’Erévan pour
réévaluer l’histoire du Parti
Armenagan fondé en 1885, il y a
donc 130 ans à Van, premier parti poli-
tique pionnier du mouvement de libé-
ration nationale. Le parti avait deux
traits distinctifs qui le séparait des
autres partis, fondés après lui. Tout
d’abord, il a été formé sur le sol histo-
rique de l’Arménie, par conséquent, il
avait le doigt sur le pouls de la popula-
tion, et sa souffrance sous la domina-
tion ottomane répressive. Son autre
distinction était son idéologie utilita-
riste, qui servait d’auto-défense aux
victimes des pogromes sporadiques du
gouvernement turc.
Le parti socialiste Hunchakian, lui, a
été fondé à Genève en 1887, et le Parti
révolutionnaire arménien à Tbilissi en
1890. Ces deux derniers partis ne pou-
vaient résister à la tentation de sous-
crire aux idéologies socialistes qui pré-
valaient à l’époque en Europe et en
Russie.
L’idéologie et le modus operandi du
Parti Armenagan a été testé deux fois
au cours d’évènements historiques.
Les membres Armenagans de Van
avaient secrètement enrôlé un grand
nombre de jeunes et les avaient for-
més à la fabrication et l’utilisation des
armes en 1896, lorsque l’armée du sul-
tan a été envoyé pour massacrer les
Arméniens de la région de Van. Les
Armenagans ont opposé une résistan-
ce surprenante, tant et si bien que le
consul britannique est intervenu pour
négocier une trêve, au cours de laquel-
le les combattants de la liberté ont
déposé leurs armes en échange d’une
promesse du sultan d’obtenir un passa-
ge sûr vers la Perse. Ils ont cependant
été trahis et l’armée turque leur a
tendu une embuscade dans la vallée de
Saint-Barthélemy, embuscade qui a fait
plus de 800 victimes. Cette catas-
trophe a brisé les reins du Parti
Armenagan.
Pourtant, quand la population de
Vaspouragan a fait face à un second
pogrome en 1915, les Armenagans ont
eu assez de membres pour prendre la
tête de la défense militaire dirigée
Armenak Yegarian, tandis que le com-
mandement politique était assumé par
la FRA, dirigée par Aram Manookian.
Au cours de sa formation, le Parti
Armenagan a été inspiré par
Megeurditch Khrimian (Khrimian
Hayrik), Megeurditch Portukalian
(rédacteur en chef) et Megeurditch
Terlemezian. Les deux premiers
n’étaient pas des membres fondateurs
du parti, mais ont joué un rôle impor-
tant dans l’élaboration de son idéolo-
gie. Seul Terlemezian a été directe-
ment associé au parti, et a été le chef
de file de la première insurrection de
Van en 1896.
Le Parti Armenagan était l’un des
éléments constitutifs du Parti libéral
démocrate arménien, formé en 1921
par la fusion du parti Hunchakian
réformé, et le parti constitutionnel
Ramgavar.
La plupart du temps, les Arméniens
ont une vue biaisée des partis poli-
tiques et offrent leur crédibilité aux
éléments conservateurs qui, histori-
quement, ont préconisé la docilité
envers le pouvoir. Mais un œil plus
averti révèle la vérité sur les sacrifices
des activités de ces partis qu’ils ont
faits tout en conservant vivante l’idée
de l’indépendance de l’Arménie.
Au cours de l’année du centenaire
du génocide arménien, l’ADL
d’Arménie a réédité un livre de notre
plus célèbre écrivain satirique, Yervant
Odian, sous le titre de « Les années
maudites ». La tragédie monumentale
de la nation se révèle à travers les
expériences personnelles d’un indivi-
du. Alors que la plupart des livres de
Odian ont incité au rire et à l’humour,
l’auteur dégrisé, physiquement et au
figuré, présente un ouvrage imbibé du
sang et des larmes de sa nation.
Pour équilibrer cette tragédie, nous
avons encore une dette envers Odian
qui a publié un autre volume, intitulé
« Les parasites de la Révolution ».
Dans ce dernier volume, Odian pré-
sente les abus et sacrilèges commis
par les soi-disant révolutionnaires, les
activités des individus et des partis se
présentant comme les sauveurs de la
nation arménienne.
L’image totale du mouvement armé-
nien de libération, comme en témoigne
notre histoire et notre littérature, ne
serait pas complète sans un livre d’un
autre éminent écrivain, Arpiar
Suite à la page 8
LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015 • ABAKA • 7
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 23 NOVEMBRE 2015
Réévaluer l’histoire
Nalbandian dénonce la destruction
des monuments arméniens par
l’Azerbaïdjan
Lors de la 38e Assemblée générale de l’UNESCO, le ministre des Affaires
étrangères d’Arménie, Edouard Nalbandian, a fermement condamné
l’Azerbaïdjan.
Le chef de la diplomatie arménienne a accusé Bakou de se livrer à la dispari-
tion des traces de la culture et de la présence arménienne au Nakhitchevan et
ailleurs. L’Arménie qui avait souvent dénoncé la politique de « génocide cultu-
rel » de l’Azerbaïdjan par la destruction des traces culturelles a ainsi rappelé la
politique destructrice et ouvertement anti-arménienne de Bakou, lors de ce som-
met de l’UNESCO. Edouard Nalbandian a également rappelé que l’Arménie a
récemment organisé une réunion de l’UNESCO à Erévan en présence des déléga-
tions d’une quarantaine de pays. Ainsi, au terme de cette conférence internatio-
nale était lue la « déclaration d’Erévan » condamnant la destruction, au Moyen
Orient particulièrement, des chefs d’œuvres du patrimoine culturel de l’humani-
té. Edouard Nalbandian n’a également pas oublié de rappeler la destruction
récente par les islamistes en Syrie, de l’Eglise arménienne de Deir-el-Zor abritant
un ossuaire des martyrs arméniens du génocide de 1915. Le chef de la diplomatie
arménienne a aussi rappelé la destruction à Djoulfa au Nakhitchevan par
l’Azerbaïdjan, de milliers de khatchkars arméniens, de centaines d’églises armé-
niennes, des monastères et des lieux de culte. E. Nalbandian a expliqué que le
nom de Nakhitchevan venait de l’arménien et qu’il était dédié à Noé descendant
du mont Ararat après le déluge. Nakhitchevan signifiant que les lieux étaient les
« premiers descendus » du mont biblique, les premières terres foulées par Noé
étant le Nakhitchevan. Le ministre arménien des Affaires étrangères a salué le
geste de l’Iran qui a demandé l’inscription d’un complexe religieux d’églises et de
monastères arméniens du 7e siècle, au rang du Patrimoine mondial de
l’humanité.
« Le Groupe de Minsk de l’OSCE est
le meilleur format pour la poursuite
des pourparlers sur le Karabagh », a
déclaré l’ambassadrice de Grande-
Bretagne nouvellement nommée en
Arménie, Judith Farnworth, lors d’une
conférence devant des étudiants de
l’Université pédagogique d’Etat dans le
cadre de la Semaine de l’OTAN à
Erévan.
Selon elle, la question du Karabagh
nécessite certainement des discus-
sions et des compromis. Le Groupe de
Minsk de l’OSCE contribue à la norma-
lisation du conflit, mais les parties doi-
vent prendre les décisions elles-
mêmes.
Le Groupe de Minsk de l’OSCE est le
meilleur format pour les pourparlers
du Karabagh
Judith Farnworth
8. Réévaluer l’histoire...
Suite de la page 7
Arpiarian, qui a écrit un court
roman sous le titre de « Garmeer
Jamoots » (la dîme rouge), dont le
héros est un prêtre révolutionnaire qui
récolte secrètement des fonds pour la
cause révolutionnaire. Persécuté par
un riche paroissien conservateur, qui
se joint à la cause révolutionnaire,
après avoir connu tous les abus du
gouvernement turc, et contribue ainsi
volontairement à la « dîme rouge. »
Comme les historiens réunis dans
les salles de l’Académie nationale des
sciences l’on dit, faire valoir l’histoire
objective du Parti Armenagan est un
devoir.
Une nation qui a retrouvé son indé-
pendance et sa souveraineté se doit de
réévaluer son histoire avec un contrôle
académique; nous ne pouvons
construire un nouveau statut d’Etat
sur des demi-légendes et des demi-
hypothèses historiques.
L’histoire du Parti Armenagan est
une zone insuffisamment documentée
de l’histoire arménienne moderne.
Les autres partis politiques ont une
portée plus étendue et par conséquent,
se doivent de réévaluer leur passé
avec une rigueur académique qui les
préservera pour la postérité.
Le passé de chaque parti appartient
à l’ensemble de la nation arménienne.
Nous pouvons nous enorgueillir de nos
actions glorieuses et apprendre de nos
échecs.
Traduction N.P.
8 • ABAKA • LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015
Le jour viendra où le Groupe de Minsk
changera de cible, a déclaré le ministre
de la Défense Seyran Ohanian
d’Arménie.
Se référant aux déclarations du
Groupe de Minsk de l’OSCE diffusés
après les violations du cessez-le-feu,
qui contiennent presque toujours des
appels généraux à s’abstenir de recou-
rir à la force, Ohanian a dit qu’un jour
ces déclarations seront mieux ciblées.
« Je pense que le jour viendra où les
coprésidents du Groupe de Minsk
feront une évaluation mieux ciblée des
violations. Nous nous efforçons de
maintenir les conditions de paix, et
nous avons même à plusieurs reprises
effectué des travaux sur l’élaboration
de mécanismes pour créer le climat de
confiance unilatéral. Nous menons des
enquêtes unilatérales, mais nous espé-
rons que le jour viendra où des méca-
nismes de confiance seront mis de
l’avant grâce au dialogue et à des
arrangements mutuels, » a déclaré le
ministre.
L’Arménie demande à l’UNESCO
la création d’un mécanisme
d’évaluation des manuels scolaires
Au cours de la 38e session de la
Conférence générale de l’UNESCO, qui
a débuté à Paris, le ministre des
Affaires étrangères d’Arménie,
Edouard Nalbandian, a déclaré que
l’Arménie invitait l’Organisation des
Nations Unies pour l’éducation, la
science et la culture (UNESCO) à créer
au sein de ses programmes éducatifs
un mécanisme de supervision. « La
Déclaration universelle des droits de
l’homme et de la Convention de
l’UNESCO contre la discrimination
dans l’éducation stipule que l’éducation
doit favoriser la compréhension, la
tolérance et l’amitié entre toutes les
nations, les groupes raciaux ou reli-
gieux.
Prenant en considération le rôle unique de l’UNESCO dans le domaine de
l’éducation, nous demandons à l’Organisation de créer au sein de ses pro-
grammes éducatifs un mécanisme d’aperçu qui examinera et évaluera les
manuels scolaires des Etats membres, en particulier en histoire et sciences
sociales, mettant une attention particulière sur l’exclusion de l’intolérance et de
la xénophobie. L’Azerbaïdjan tente de fausser et de modifier des siècles de patri-
moine arménien, de culture et d’histoire. Dans ce pays, la réécriture de sa propre
histoire se poursuit au moyen du détournement ou de l’anéantissement des
traces d’autres cultures sur son territoire, ou même plus, par la privatisation du
patrimoine culturel des nations voisines. Un pays qui est apparu sur la carte poli-
tique du monde il y a moins de cent ans a des revendications culturelles envers
un pays et un peuple ayant une histoire de plusieurs millénaires depuis
l’antiquité. »
« En tant que membre de la famille de l’UNESCO, nous nous sommes engagés
à développer un système éducatif plus inclusif, proscrire toute forme de discri-
mination, promouvoir l’égalité des chances pour tous dans l’éducation. À cet
égard, je voudrais souligner l’importance de ne laisser personne en dehors des
programmes éducatifs et des projets de l’UNESCO, y compris ceux qui vivent
dans des territoires au statut politique indéterminé en attendant un règlement
dans les processus de négociation. L’UNESCO doit assurer l’inclusion de ses
propres efforts sans distinction des considérations politiques, économiques,
sociales ou autres, » a noté le ministre des Affaires étrangères arménien.
Seyran Ohanian
Pour la première fois un mémorial
dédié à Gomidas a été érigé sur l’île
Vassilievski, à Saint-Pétersbourg, le 6
novembre dernier.
« L’initiative d’ériger à Saint-
Pétersbourg un monument dédié au
compositeur Gomitas appartient à la
ville d’Erévan avec le soutien de
l’administration de la Région de Saint-
Pétersbourg, » Le Gouverneur de
Saint-Pétersbourg Georgy Poltavchen-
ko et le maire d’Erévan Daron Mar-
karian ont assisté à la cérémonie
d’inauguration solennelle du monu-
ment.
La communauté arménienne réside
sur l’île Vassilievski depuis l’époque de
la fondation de la ville. La statue de
granite de 3 mètres du compositeur a
été placée dans « Kamskiy », non loin
de la rivière Smolenka.
Des monuments dédiés à Gomidas
ont également été érigés à Detroit,
Paris, Québec, etc.
Festival international Gomitas à
Erévan dès 2016
A partir de 2016, Le Festival Gomitas d’Erévan deviendra un Festival interna-
tional, a annoncé la ministre de la Culture d’Arménie Hasmik Poghosyan devant
le Parlement.
Parallèlement au festival, il est prévu de tenir également une conférence
scientifique internationale, ainsi que de publier des recherches sur les œuvres et
le patrimoine du compositeur.
« Ce festival deviendra traditionnel. Je vais certainement le transformer en
l’un des évènements les plus importants dans la vie culturelle arménienne, » a
déclaré Poghosyan.
Le Groupe de Minsk pourrait
mieux cibler ses propos
Saint-Pétersbourg inaugure un
monument dédié à Gomidas
9. By Edmond Y. Azadian
Two nations have been the perpe-
trators of the two largest genocides in
the 20th century — Turkey and
Germany. There is much affinity
between these two nations. In annihi-
lating their minorities, they only out-
did one other. During World War I
these two nations were allies and
recent historical research has
unearthed German culpability in
directing and monitoring the Armenian
Genocide in the Ottoman Empire.
During World War II, Turkey was
secretly assisting the German war
effort, until the Allies emerged as vic-
tors. Thus in a last-ditch effort,
Turkey’s leaders were able to save the
country from disintegration by declar-
ing a nominal war against the crum-
bling Reich.
Today, a new alliance is being
forged between these two old allies.
Germany is a NATO member. It is also
a member of the European Union
(EU), if not its driving engine. Most EU
members have differing views with
regard to President Erdogan of
Turkey. The common thread of their
approach to Turkey has been to
stonewall that country’s accession to
the EU. Germany and Chancellor
Angela Merkel always advocated a
“healthy distance” from Europe for
Turkey. Germany’s position was to
offer a special status for Turkey in
Europe, but never full membership.
But recent political developments
seem to have changed this policy.
President Erdogan played the role of
the Sorcerer’s Apprentice by triggering
a chain of events which he could not
control; a civil war by his instigation
collapsed his domestic policy and his
foreign policy got stuck in the Syrian
quagmire.
Although Chancellor Merkel is
embracing Erdogan and Turkey with
all their burning issues, she could have
been better served to opt for a more
prudent policy, had she heeded the
warnings of one of the major German
papers. Indeed, in a long article, Der
Spiegel, analyzing the situation in
Turkey, wrote, “Recep Tayyip Erdogan
— a devout Muslim, gifted populist,
modernizer and father of the country’s
economic miracle — is in danger of
becoming an autocrat, one who is
dragging his own nation into civil war
and stoking external conflicts. First,
he wanted to overthrow the Syrian dic-
tator Bashar Assad, and then he
ignored the Islamic State (IS) for a
long time. And now, he’s been fighting
the Kurds, the West’s only partner in
the battle against the Islamic extrem-
ists. Erdogan is reinstating old battle-
fronts and stirring mistrust and nation-
alism. He is imprisoning journalists
and critics. And his soldiers are cor-
doning off and firing on entire Kurdish
cities …. [Turkey] is a country at risk
of falling into collective insanity, dri-
ven there by fanaticism, excessive
nationalism and bizarre conspiracy
theories.”
At the beginning of the 21st century,
Erdogan has resorted once again to
the practice of ethnic cleansing, which
his country experienced in the 1930s
under Ataturk and later under the dic-
tator Kenan Evran, following the mili-
tary coup of 1980. Martial Law has
been declared in the Cizre region, for-
eign journalists are banned while the
Turkish army conducts indiscriminate
bombing of Kurdish villages. In view of
all these atrocities, Chancellor Merkel
has rushed to Turkey, overturning her
traditional policy of keeping away
Turks in Europe and promising expe-
dited dialogue with the Erdogan
administration for Turkey’s admission
to the EU.
Erdogan’s goal in resorting to his
violent policy was to intimidate Kurds
at home to assure absolute majority in
the parliament in the November 1 elec-
tion and to deflect the potential for the
creation of a Kurdish enclave along
Turkey’s borders.
The influx of Syrian refugees into
Turkey was Erdogan’s own doing by
instigating the war in Syria. Those
refugees did not decide on their own
to abandon their native land to seek a
haven in Turkey. Erdogan himself dis-
placed them, replacing them with
Turkic extremists recruited from
Turkmenistan and Xingjian Province
of China (Uighurs) to fan the flames of
his Ottoman dreams. Then the forceful
Russian offensive in Syria dashed
Erdogan’s plans, giving an additional
excuse for him to cry wolf in
Germany. After Erdogan’s visit, Angela
Merkel flew to Ankara to reward
Turkey for its crimes.
Erdogan encouraged these Syrian
refugees to flood Europe, which was
ill prepared to receive and to resettle
them. Two million Syrian refugees
have flooded Turkey, costing $7 billion
in humanitarian aid. Logic would have
dictated punishing Erdogan for creat-
ing this humanitarian disaster, yet poli-
tics are not based on that kind of logic.
In addition to encouraging Turkey in
its dream to enter Europe, Chancellor
Merkel has pledged to help Turkey
with $3.4 billion in aid to compensate
it for receiving and handling the
refugee problem.
The online journal Strategic Culture
Foundation writes in its October 22,
2015 issue, “Merkel’s suggestion is that
Turkey’s integration into the EU can
be sped up, using refugee management
as a bargaining chip. ‘How can we
organize the accession process more
dynamically,’ she posed at a press con-
ference in Istanbul. ‘Germany is ready
to open Chapter 17 this year and to
make preparations for chapters 23 and
24.’”
The Greeks have demonstrated a
cowardly duplicity in front of Turkey’s
assertive thrust into Europe, by
Cont’d on page 10
LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015 • ABAKA • 9
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY NOVEMBER 23, 2015
Germany Bails Out Turkey
Armenia President: Ally relations
between Armenia and Russia are
developing dynamically
The ally relations between Armenia and Russia are developing dynamically,
President of Armenia Serzh Sargsyan said today at the meeting with the Russian
FM Sergey Lavrov.
A the outset of the meeting, the President said that the aforementioned devel-
opment of relations is due to periodical reciprocal visits at different levels, in the
framework of which the meeting of the Armenian and Russian presidents took
place in Yerevan and Moscow this year. According to the President, the commu-
nication between the countries’ legislative and executive authorities has a regu-
lar nature. In this framework, Sargsyan mentioned the intergovernmental and
interpaliamentary committee sessions, the 4th Armenian-Russian Interregional
Conference, etc.
According to the President, all these meetings and events were mutually use-
ful and fruitful.
The interlocutors agreed that the cooperation in economic, military and
humanitarian areas is developing between Armenia and Russia. Serzh Sargsyan
highly appreciated Russia’s role in Karabakh issue settlement process, as well as
in establishing security and stability in the region.
Mr Lavrov also expressed satisfaction with the progress and dynamically
developing relations as a result of the Armenian-Russian bilateral cooperation in
the framework of the integration processes. According to him, Armenia’s full
membership to the EEU will certainly have its positive impact on the economic
relations in terms of their further deepening and development.
Referring to the negotiation process of the Karabakh issue, the FM Sergey
Lavrov once again stressed that the issue has no alternative besides peaceful
solution.
During the meeting, the interlocutors also exchanged ideas on the current
international issues and challenges.
Armenia is a wonderful country
that is achieving great things, the U.S.
Ambassador to Armenia Richard Mills
stated in his speech at the meeting with
the representatives of the American
Chamber of Commerce in Armenia
(AmCham) today.
“I have seen many positive changes
since I first started working on Armenian
issues in the 1990s, changes that have
benefitted the Armenian people. But
more needs to be done. I believe the four
priorities I’ve identified will help the U.S.
Government and people provide the
people and government of Armenia with
the tools and resources it needs to find
Armenian solutions to the challenges it
faces. We at the Embassy will be work-
ing to increase our bilateral business
and trade ties,” the Ambassador said.
“We will be helping Armenians fight
corruption. We will be partnering with
Armenia to strengthen its democratic
institutions and civil society. I promise a
more robust engagement to explain the
broad range of U.S. foreign policy goals.
I invite you to judge the success of my
ambassadorship by how strongly and
faithfully we cleave to these goals,”
Richard Mills concluded.
US Ambassador: Armenia is a wonderful
country that is achieving great things
Ambassador Richard Mills
10. Germany bails...
Cont’d from page 9
grandstanding first and chickening out
later; once again Cypriot Foreign
Minister Ionnis Kasoulides has
announced to the Associated Press:
“Cyprus will not consent to letting
Turkey restart stalled negotiations to
join the European Union because
Ankara has not done enough to help
ongoing talks to reunify ethnically split
country.” But on the other hand,
Cyprus’ permanent representative to
the EU, Kornelios Korneliou has stated
on government radio that the Cypriot
administration could agree to EU talks
on its economy and monetary policy.
Germany is once again in its tradi-
tional role of rescuing Turkey.
Merkel’s blanket bailout to Erdogan
can demonstrate how ugly politics can
get.
Should Germany go ahead with its
reversal of policy Europe has to
embrace Turkey at its own peril.
While politics are being played on a
grander scale, two Armenian issues
have already become the casualties of
those policies. The first one is the
Bundestag resolution on the Armenian
Genocide. It is true that the German
president, Joachim Gauck and
Bundestag President Norbert Lammert
have given speeches during the course
of the centennial year, and they have
defined the massacres as genocide
without mincing words, however,
those speeches do not amount to an
official resolution.
The German paper Der Spiegel, on
October 17, commented on the issue
that the German government is going
out of its way to win over Turkey. The
report says that the approval of the
Armenian resolution that was so hotly
debated this April in the Parliament
will be postponed. It claims that the
governing Christian Democratic Union
(CDU), Christian Social Union (SCU)
and Social Democratic Party (SDP)
have “quietly” agreed to delay the
pending final reading of the bill for as
long as possible. Ironically, the only
group supporting the resolution is the
Green party, whose leader, Cem
Ozdemir, an ethnic Turk, has criticized
the other parties by stating: “The coali-
tion is stalling but the clock is running
out for the commemorative year,
which is quickly coming to an end.”
Why is Merkel so anxious to
embrace Turkey, Der Spiegel asks?
“The German government needs
Turkey in tackling the refugee crisis.
Turkey is important right now — the
most important transit country for
refugees from the Middle East who
hope to reach Europe and especially
Germany.”
Whereas the refugee problem is a
temporary issue, Merkel’s political
expediency will result in sealing
Europe’s destiny permanently with a
Turkish banner.
The other casualty was of course
the outrageous ruling of the European
Court of Human Rights on the case pit-
ting Dogu Perinçek versus
Switzerland, which saw that the racist
Turkish politician was let off the hook
for his denial of the Armenian
Genocide.
Much has been written about the
issue, trying to salvage some positive
elements in the ruling. The matter of
the fact is that the verdict was clearly
a political decision more than a legal
judgment. To justify that decision,
politically motivated legal experts can
split hairs to demonstrate that the
denial of the Jewish Holocaust can be
criminalized in Europe but not the
denial of the Armenian Genocide.
We can remember the case of a UN
resolution in 1975 defining Zionism as
a form of racism. Israel and its lobby-
ists fought for years and through US
muscle, the resolution was overturned
in 1991. That is how politics can shape
the legality of these kinds of cases.
As we can see, Turkey is marching
triumphantly through its disastrous
behavior with German crutches. We
can only wish to God to help
Armenians and the Kurds.
10 • ABAKA • LUNDI 23 NOVEMBRE 2015 - MONDAY NOVEMBER 23, 2015
Russia FM: We support Yerevan’s
commitment to peaceful settlement
of Karabakh conflict
We support Yerevan’s commitment to the exclusively peaceful settlement of
the Karabakh conflict, Russia’s FM Sergey Lavrov stated at a joint press-confer-
ence with his Armenian counterpart in Yerevan.
Mr Lavrov expressed conviction that the parties must proceed with the
attempts aimed at drawing out mutually beneficial consensual grounds. He
stressed that as an OSCE Minsk Group Co-Chair and participant of the Troika,
Russia will continue to actively take part in the achievement of a positive result.
For his part, Mr Nalbandian stressed that official Yerevan highly appreciates
the efforts of the Russian side and the OSCE Minsk Group Co-Chairs in the issue
of the exclusively peaceful settlement of the Karabakh conflict, and will continue
working with the same spirit.
Russian Foreign Minister Sergey
Lavrov added his voice on Monday to
U.S. criticism of Council Europe law-
makers who approved last week a
draft resolution that essentially
endorses Azerbaijan’s position on the
Nagorno-Karabakh conflict, “Asbarez”
reports.
Visiting Yerevan, Lavrov said that
attempts by the Council of Europe’s
Parliamentary Assembly (PACE) to
intervene in the unresolved conflict
with such documents only “harm”
international peace efforts spearhead-
ed by Russia, the United States and
France.
“We — Russia, the United States
and France — are firmly against
attempts to take this subject to other
international platforms that do not
deal with the conflict’s settlement,
instead of a consistent, businesslike
and patient dialogue on the Nagorno-
Karabakh settlement. At least, nobody
has given them such a task on behalf
of the international community,” he
said after talks with his Armenian
counterpart Edward Nalbandian.
Lavrov emphasized that only
Russia, the U.S. and France have an
international mandate to mediate in
the Armenian-Azerbaijani dispute
within the framework of the OSCE
Minsk Group co-chaired by them. “Any
drastic, radical actions, whoever takes
them, only harm this cause and the
work of the co-chairs,” he told
reporters.
The Russian minister was comment-
ing on a controversial draft resolution
that was approved by the PACE’s
Political Affairs Committee last
Wednesday. The resolution drawn up
by Robert Walter, a pro-Azerbaijani
former British parliamentarian,
demands Armenian withdrawal from
Karabakh and the territory’s return to
Azerbaijani rule. It says that the three
mediating powers should “consider
reviewing” their peace efforts accord-
ingly.
James Warlick, the Minsk Group’s
U.S. co-chair, criticized the PACE
panel on Friday, saying that the
Strasbourg-based body should “con-
sult” with the mediators before weigh-
ing in on the Karabakh conflict. The
Azerbaijani Foreign Ministry angrily
rejected the criticism.
Nalbandian reaffirmed Armenia’s
strong condemnation of the proposed
PACE document and accused Walter
of working for Azerbaijan. “A person
who was for many years a member of
a pro-Azerbaijani group in the British
parliament and who is financed,
according to British press reports,
from Baku, could not have had an
impartial position,” he charged at a
joint news conference with Lavrov.
The Karabakh issue was apparently
high on the agenda of Lavrov’s latest
visit to Armenia, which also involved
talks with President Serzh Sarkisian.
Sarkisian was quoted by his press
office as praising Russia’s role in the
Karabakh peace process.
A statement by the office gave no
details of their discussion on the issue.
It was not clear whether the two men
reached any understandings on the
mediators’ efforts to organize a meet-
ing of Sarkisian and his Azerbaijani
counterpart Ilham Aliyev next month.
The mediators hope that the summit
will help to revive the stalled peace
process and defuse increased tensions
on Armenian-Azerbaijani frontlines.
Russia Rejects PACE Report
On Karabakh
Sergey Lavrov and Edward Nalbandian
Armenia MOD: PACE committee
decision is unacceptable
The Minister of Defense of Armenia, Seyran Ohanyan, deemed unacceptable
the decision by the Parliamentary Assembly of the Council of Europe (PACE)
Committee on Political Affairs and Democracy, which has approved an anti-Ar-
menian report, entitled “Escalation of Violence in Nagorno-Karabakh and Other
Occupied Territories of Azerbaijan,” by Robert Walter (United Kingdom, EC).
“We all will work together to achieve the objectives outlined by our military
and political leadership, [and] to the benefit of the people of the Nagorno-
Karabakh Republic,” Ohanyan stressed speaking to reporters. “All other views,
which could lead to unilateral decisions, or impose unilateral actions, are unac-
ceptable to us. We believe that the [Karabakh] conflict can be resolved with a
peaceful political method, through dialogue, and in a climate of trust.”
The Armenian defense minister added that this conflict shall be settled with
the assistance of the international community.
Serj Tankian’s Guitar Auctioned off for $27,000
Worldknown singer Serj Tankian’s guitar which he played during System of a
Down‘s tour Wake Up the Souls was auctioned with 27 thousand USD. Serj
Tankian posted on his Facebook page: “Amazing News!!
The one of a kind custom Wake Up The Souls guitar I played on the tour,
signed by all band members got auctioned off for $27,000 in support of the non-
profit Orran children’s charity.” System of a Down rock band helps Vanadzor’s
children and elderly people in need. The members of the band donated part of
the money collected from the sale of Tshirts with SOAD inscription to “Orran”
charitable nongovernmental organization which assisted more than 200 children
and 100 elderly people in need.
The pictures on the Tshirts commemorate the 100th anniversary of the
Armenian Genocide. The band collected about 4500 USD for “Orran”.
