1. Նախագահութեամբ Գա-
նատահայոց Թեմի Առաջ-
նորդ Հոգշ. Տ. Աբգար Վրդ.
Յովակիմեանի, Շաբաթ 25
Հոկտեմբերին, Թէքէեան
Մշակութային Միութեան
գեղեցկօրէն յարդարուած
սրահին մէջ, տօնական հո-
գեթով մթնոլորտով համակ-
ւած արուեստասէր ընտ-
րանի հանրութիւն մը ըմ-
բոշխնեց երաժշտական բա-
ցառիկ երեկոյ մը, որուն
մանրամասնեալ կերպով
պիտի անդրադառնանք մեր
յաջորդ համարով:
«ԱՊԱԳԱՅ»
Ուրբաթ՝ 24 Հոկտեմբերի երեկոյեան
ժամերուն, Երեւանի Ազատութեան հրա-
պարակի վրայ, տեղի ունեցաւ Հայաստանի
ընդդիմադիր եռեակի՝ «Բարգաւաճ Հա-
յաստան» եւ «Ժառանգութիւն» կուսակ-
ցութիւններու ու Հայ Ազգային Քոնկրէս
դաշինքի հերթական միացեալ հանրա-
հաւաքը՝ բազմահազար հայաստանցինե-
րու մասնակցութեամբ: Հանրահաւաքին
ե լ ո յ թներ ունեցած են երեք ընդդիմադիր
կուսակցութիւններու առաջնորդները:
Հնչած ելոյթներուն ամենէն ուշագրաւ
կէտը Գագիկ Ծառուկեանի ըրած յայտա-
րարութիւնն էր , ուր ԲՀԿ առաջնորդը
ըսաւ, թէ վաղուընէ սկսեալ Հայաստանի
բոլոր շրջաններուն մէջ յատուկ գրա-
սենեակներ պիտի հիմնուին իր խօսքերով
ժողովուրդը մեծ փոփոխութեան նախա-
պատրաստելու համար: ՀԱԿ առաջնորդ
Լեւոն Տէր Պետրոսեան իր խօսքով յայ-
տարարեց, թէ իշխանափոխութեան պա-
հանջին շուրջ ընդդիմադիր եռեակը ամ-
բողջական համաձայնութեան եկած է
եւ այդ առումով առնուելիք թաքթիքական
քայլերը պիտի վճռուին յառաջիկային: Իր
կարգին «Ժառանգութիւն» կուսակցութեան
առաջնորդ Ռաֆֆի Յովհաննիսեան յայտա-
րարեց, որ եկած է բոլոր վէճերը մէկ կողմ
դնելու եւ իշխանափոխութիւն իրակա-
նացնելու իսկական ժամանակը: Յովհան-
նիսեան, որ խստիւ քննադատեց իշխա-
նութիւններուն Հայաստանի եւրասիական
միութեան միանալու որոշումը յայտնեց, որ
իր կեցուածքը պէտք չէ հասկնալ որպէս
հակառուսական կեցուածք, այլ ինք այդ
կեցուածքը ունի բխելով միայն Հայաս-
տանի գերագոյն շահերէն: Յովհաննիսեան
նաեւ ըսաւ, որ կրնայ պատահիլ, որ եռեակի
քաղաքական ուժերը ներքին վէճեր կամ
տարակարծութիւններ ունենան, բայց եւ
այնպէս այդ մէկը երբեք պիտի չխանգարէ,
որ ընդդիմութիւնը միասնակամ մնայ:
A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
L X & T A R I J I U 1 9 5 9 : R K O U < A B J I % 3 N O | : M B : R 2 0 1 4
• V O L . X X X V I , N O 1 9 5 9 • L U N D I , 3 NO V E M B R E 2 0 1 4 • M O N D A Y , N O V E M B E R 3 , 2 0 1 4
Պոլսահայ լրագրող Էթիէն Մահչուպեան
որպէս Տաւութօղլուի խորհրդական
Պոլսահայ լրագրող եւ նահատակ Հրանդ
Տինքի գործընկեր Էթիէն Մահչուպեան,
Թուրքիոյ վարչապետ Ահմետ Տաւութօղլիի
գլխաւոր խորհրդական նշանակուեցաւ: Նշենք,
որ Թուրքիոյ վարչապետը այս որոշումը կա-
յացուցած է երկրի մտաւորականներուն հետ
տեղի ունեցած խորհրդակցական հանդիպում
մը ունենալէ ետք: Յայտնենք, որ Մահչուպեան,
որպէս Թուրքիոյ վարչապետի գլխաւոր խոր-
հըրդական պիտի զբաղի Քիւրտերու, Հայերու եւ
այլ փոքրամասնութեանց հարցերով:
ԺՈՂՈՎՐԴԱՅԻՆ ԽԱՆԴԱՎԱՌՈՒԹԵԱՄԲ
ՏՕՆԱԿԱՏԱՐՈՒԵՑԱՒ «ԱՊԱԳԱՅ»
ՇԱԲԱԹԱԹԵՐԹԻ 39-ՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁԸ
Վիթուօզ երաժիշտ, յօրինող եւ մեկնաբանող
Կարէն Յակոբեան հմայեց ներկաները
բարձրարուեստ ու այլազան
յայտագրով մը
Ընդդիմադիր եռեակը դարձեալ հանրահաւաք
կազմակերպեց եւ պահանջեց հեզասահ եւ
խաղաղ իշխանափոխութիւն
ԳԱՆԱՏԱՀԱՅՈՑ ԱՌԱՋՆՈՐԴ
Տ. ԱԲԳԱՐ ՎՐԴ. ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ
ԿԸ ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԻ
Խոր գոհունակութեամբ
կը տեղեկանանք Գանատա-
հայոց Թեմի Առաջնորդու-
թեան դիւանէն, թէ նորըն-
տիր Առաջնորդ՝ Հոգշ. Տ.
Աբգար Վրդ. Յովակիմեան
կ’արժանանայ Եպիսկոպո-
սական աստիճանի, որ շնորհ-
ւած է Մայր Աթոռի մէջ
Սեպտեմբեր 16-17-ին գու-
մարուած Գերագոյն Հոգեւոր
Խորհուրդի որոշումով: Ձեռ-
նադրութեան արարողու-
թիւնը պիտի կատարուի
Նոյեմբեր 16-ին, Մայր Աթոռ
Ս. Էջմիածնի մէջ, ձեռամբ
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Տ.Տ. Գարեգին Բ.ի:
Սերժ Սարգսեան. «Մարդկութիւնը
կը շարունակէ ականատես ըլլալ
Ցեղասպանութեան նման հրէշաւոր
յանցագործութիւններու»
Մենք կը հաւատանք, որ ողջ մարդկութիւնը պէտք է
հետեւողական ըլլայ յանցագործութիւններու, յանցա-
գործութեան ճանաչման, դատապարտման եւ ժխտման
բացառման հարցով, ըսած է ՀՀ նախագահը: Armen-press.
am-ի հաղորդմամբ` այս մասին անդրադարձած է The
New York Times-ը:
ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեան այս միտքը բնորոշած է
իբրեւ Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակի նախաշեմին
Միացեալ Նահանգներու կառավարութեանն ու հանրու-
թեան ուղղուած հիմնական ուղերձ:
Նոյնիսկ այսօր մարդկութիւնը կը շարունակէ ակա-
նատես ըլլալ ցեղասպանութեան նման հրէշաւոր յան-
ցագործութիւններու:
“Պատմութիւնը շարունակելու է կրկնուել մինչեւ
անցեալի յանցագործութիւնները յստակ գնահատական
չստանան: Այսօր որպէս ցեղասպանութիւն վերապրած
ժողովուրդ մենք որոշակի պարտաւորութիւն ենք զգում,
քանի որ կրում ենք բացառիկ առաքելութիւն կանխար-
գելելու ցեղասպանութիւնների կրկնութիւնը”,- ընդգծած է
Սերժ Սարգսեան:
Անոր խօսքով` Հայոց Ցեղասպանութիւնը անառարկելի
Շար. էջ 13

2. ՊԱՅԾԻԿ ԳԱԼԱՅՃԵԱՆ
Հայ ժողովուրդը իր եկեղեցւոյ
պատմութեան մէջ շատ հին ժամա-
նակներէն ի վեր սուրբերու կարգին
դասած է հայ մշակոյթի եւ հայ ժո-
ղովուրդի լուսաւորութեան գործին
նուիրուած առաքեալները: Այս իսկ
պատճառով հայկական եկեղեցա-
կան տօներու ցանկի պարունակէն
ներս առանձնայատուկ կարեւորու-
թեամբ կը նշուի մեր առաջին թարգ-
մանիչներու՝ սուրբ սահակի եւ
սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի տօնը, որ
ինքնին պանծացումն է հայ գիրի ու
գրականութեան:
Մեր թարգմանչական շարժման
նախակարապետները 5րդ դարու
սկիզբները հիմը դրին մշակութա-
յին-պատմական այնպիսի շարժումի
մը, որ բացառիկ կարեւորութիւն
ունեցող իրադարձութիւն հանդիսա-
ցաւ հայ ժողովուրդի պատմութեան
մէջ: Գիրերու գիւտը հայ ժողո-
վուրդի կեանքին մէջ ոչ միայն ունե-
ցաւ պատմական նշանակութիւն,
այլ նա՛եւ հանդիսացաւ մեր գո-
յութեան, ազգային–եկեղեցական
միասնութեան կարեւոր ազդակնե-
րէն գլխաւորագոյնը:
Ի՞նչ էր մշակութային, լուսաւոր-
չական, ազգային-եկեղեցական այս
յոյժ կարեւոր շարժման պատմական
նշանակութիւնը հայ ժողովուրդին
համար:
Մեր ազգային պատմութեան մէջ
Գիրերու գիւտը տեղի ունեցաւ
պատմական այնպիսի ժամանա-
կաշրջանի մը մէջ, երբ օրակարգի
վրայ դրուած էր Հայկական պե-
տականութեան ինքնուրոյնութեան
եւ անկախութեան հարցը, երբ Հայ
եկեղեցւոյ վրայ դամոկլեան սուրի
նման կը ճօճէր յունական ու ասո-
րական մշակոյթներու վտանգը:
Քաղաքական այս ծանր ու սպառ-
նացող կացութեան պարտադրան-
քին տակ կը դնէր հայ ժողովուրդը
դիմելու վճռական քայլերու՝ ստեղ-
ծելով ինքնուրոյն գիրեր եւ պայքա-
րով ձեռք բերելու ազգային անկա-
խութիւն:
Հայ ժողովուրդը, որ պատմու-
թեան ընթացքին իր ճակատագիրը
սեպած էր ընդմիշտ կռուախնձոր
ըլլալ երկու հզօր պետութիւններու
միջեւ, 4րդ դարու վերջաւորութեան
զգալիօրէն սկսած էր թուլութիւն
ցուցաբերել: Բիւզնադիոնն ու
Ասորեստանը կ’աշխատէին հոգե-
պէս ջլատել , բարոյապէս ընկճել
հայ ժողովուրդը: Իսկ անդին՝ Հա-
յաստանի մէջ քրիստոնէութիւնը
յոյներու եւ ասորիներու քմահա-
ճոյքէն կախեալ կրօն մը եղած էր,
նոյնիսկ հայ ժողովուրդի կենցաղին
մէջ յատուկ տեղ չէր գրաւեր,
որպէսզի կարենար իր շուրջ հա-
մախմբել քաղաքականապէս ան-
ջատուած բեկորները հայ ժողովուր-
դին: Անհրաժեշտութիւն կը նկատ-
ւէր համախմբել ներքին ուժերը եւ
այդ օրերուն ներքին ամենամեծ
յենարանը եկեղեցին էր: Իսկ եկե-
ղեցին զօրացնելու միակ ելքը՝ բո-
լորին հասկնալի թուացող հայերէն
լեզուի օգտագործումն էր, հայկա-
կան ծիսակատարութիւնը: Անհրա-
ժեշտութիւն կը համարուէր հայ
եկեղեցիէն եւ դպրոցէն դուրս վանել
օտար լեզուներու՝ ասորերէնի եւ
յունարէնի օգտագործումը եւ ստեղ-
ծել ուրոյնն ու ազգայինը: Այս
բոլորը իրականացնելու համար
անհրաժեշտ էր ունենալ սեփական
Շար. էջ 14
Հայկ Դեմոյեան.
«Ներկայիս Տէր
Զօրի Մէջ Որեւէ
Բան Հնարաւոր
Չէ Ընել»
Իսլամիստ ահաբեկիչներուն
կողմէն աւերուած` սուրիոյ մէջ Տէր
Զօր քաղաքի սրբոց նահատակաց
հայկական եկեղեցւոյ համար ներ-
կայ փուլին մէջ որեւէ բան հնա-
րաւոր չէ ընել, եւ այնտեղ ցան-
կացած քայլ պիտի վտանգէ մարդոց
կեանքը: Այս մասին Tert.am-ի հետ
զրոյցի ընթացքին ըսած է Հայոց
Ցեղասպանութեան թանգարան-
հիմնարկի տնօրէն, պատմական
գիտութիւններու դոկտոր, Հայոց
Ցեղասպանութեան 100-րդ տարե-
լիցի ձեռնարկները համակարգող
պետական յանձնաժողովի քար-
տուղար Հայկ Դեմոյեան:
«Այս փուլում որեւէ վերական-
գընման կամ այնտեղ յայտնուելու
մասին խօսք լինել չի կարող,
որովհետեւ հասկանալի է, որ եթէ
այնտեղ դա տեղի ունենայ, ցան-
կացած նման քայլ վտանգելու է
մարդկանց կեանքը»,- ըսած է ան:
Հայկ Դեմոյեան նաեւ յիշեցուցած
է, որ եկեղեցւոյ տարածքը դեռ կը
գտնուի այդ ուժերու վերահսկողու-
թեան տակ:
<abajaj;rj
ABAKA
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 - MONDAY NOVEMBER 3, 2014
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
ՀԱրԻւրԱՄԵԱԿԻ սԵՄԻՆ
ԹԱրԳՄԱՆՉԱՑ ՇԱրԺՄԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ
ՄԵԾ ՆՇԱՆԱԿՈւԹԻւՆԸ
Թանէր Աքչամ «Թուրքիան ներքաղաքական
պատերազմի շեմին է»
Գերմանիոյ մէջ բնակող թուրք յայտնի պատմաբան
Թանէր Աքչամ իր վերջին յօդուածին մէջ անդրա-
դարձած է տարածաշրջանային վերջին զարգացում-
ներուն՝ Թուրքիոյ սահմանակից սուրիական Քոպանի
քաղաքը գրաւել փորձող իսլամական պետութիւն
խմբաւորման, քիւրտերու դիմակայութեան եւ այդ
հարցին մէջ Թուրքիոյ կրաւորականութեան ու
մտավախութիւն յայտնած է, որ Թուրքիան կրնայ
յայտնուիլ ներքաղաքական պատերազմի մէջ:
«Tert.am»ը յօդուածը կը ներկայացնէ մասնակի
կրճատումներով.
«Կամ ես հեռուն կ՛ապրիմ, եւ այդ պատճառով չեմ
գիտեր, թէ ներսը ինչ կը կատարուի, կամ ալ, ցաւօք,
շատ մարդիկ այս պահուն չեն նկատեր այն իրավիճակի
բնոյթը, ուր յայտնուած են: Այն ինչ տեղի կ՛ունենայ
աւելին է, քանի իշխող Արդարութիւն եւ Բարգաւաճում
Կուսակցութեան ու Քիւրտիստանի Աշխատաւորական
Կուսակցութեան՝ PKK-ի թշնամանքը: Այս ժամանա-
կաշրջանի դերակատարները, սակայն, միայն տեղա-
կան ուժերը չեն. Ուաշինկթընը, Մոսկուան, Թեհրանը,
Ռիատն ու Թել Աւիւը այս փուլի անմիջական դերա-
կատարներն են: Ցանկացած հարցի շուրջ ձեր դիրքո-
րոշումը ցոյց կու տայ, թէ դուք այս կեդրոններուն հետ
ինչպիսի յարաբերութիւններ կ՛ուզէք հաստատել: Եւ
յատկապէս այդ պատճառով ձեր քայլերը շատ զգու-
շութեամբ պէտք է դնէք: Անկէ վերջ պարզ է: Անկէ վերջ
միայն մէկ բան որոշիչ է՝ ձեր զէնքերու ուժն ու այն
դաշինքները, որոնց կ՛անդամակցիք: Մնացածը դա-
տարկ խօսքեր են: Մարդ արարածը հող ուտող
կենդանի է, եւ հող ուտելու համար այդ հողին վրայ
գտնուող մարդոց ալ կ՛ուտէ:
Մերձաւոր Արեւելքի մեծ էթնիկ-կրօնական խումբերն
ալ մեծ պետութիւններու հետ հող ուտելու կռիւի մէջ
մտած են: Եւ այս ժամանակահատուածին մէջ իրար
կ՛ուտեն: Իսկ տարածաշրջանի արտաքին ուժերը ոչ այլ
ինչ են, քան այդ ուտելու ընթացքը երկարաձգող լէշ
ուտող ագռաւներ: Ամերիկան, Եւրոպան, Ռուսիան,
Թեհրանը, Թել Աւիւն ու Ռիատը, բոլորն ալ մարդոց՝
իրարու ուտելու ժամանակաշրջանին իրենց համար
ամենանպաստաւոր ելքը կը փորձեն գտնել:
Մէկ այլ օրէնք ալ ասիկա է. Այս կռիւին ամենաշատը
պիտի վնասուին անոնք, որոնք ուժեղ ներքին դաշինք-
ներ չստեղծելով՝ պիտի յենին արտաքին ուժերու վրայ:
Թուրքերը, քիւրտերը, սուննի եւ շիա արաբները այս
կռիւի գլխաւոր դերակատարներն են: Ոմանք պիտի
փորձեն պահել իրենց ձեռքը եղած հողերը, միւսներն ալ
պիտի փորձեն աւելի ընդարձակել ատոնք: Եւ
արտաքին ուժերը այդ կռիւը չեն դադրեցներ, քանի դեռ
իրենց համար ճիշդ համարուող լուծումը չեն գտած:
Զանգուածային սպանութիւնները, ինչպէս նաեւ
ցեղասպանութիւնները բացառուած չեն: Նոր բան չկայ
այս կտաւին վրայ: Մարդ կոչուող կենդանին անթիք
ժամանակաշրջանէն ի վեր միշտ նոյն ձեւով կը լուծէ
հողային հարցերը: Եւ այժմ ալ նոյն ձեւով պիտի լուծէ:
Բայց այս կտաւին վրայ մտահոգիչ երկու բան կայ.
Առաջինը Թուրքիոյ նախագահին յայտարարութիւնն է,
թէ իսլամական պետութիւն խմբաւորման եւ Քիւր-
տիստանի Աշխատաւորական Կուսակցութեան՝ PKK-ն
քիւրտերուն փողոց կը հրաւիրէ:
Պատերազմի դերակատարներու գաղափարախօ-
սական նախընտրութիւնները չեն հետաքրքրեր ինծի:
Կը հետաքրքրէ այն, թէ այս հող (մարդ) ուտելու կռիւը
մարդկային ամենաքիչ կորուստներով ինչպէս կրնանք
աւարտել: Ի՞նչ ընենք, որ մարդը այս տակն ու վրայ
իրավիճակէն ամենաքիչ վնասով դուրս գայ:
Պատասխանը պարզ է, առնուազն պէտք է իրարու
կողք ապրող ազգերուն այս պատերազմին ընթացքին
չթշնամացնել: Այսինքն՝ այս պատերազմին թուրքերուն
եւ քիւրտերուն միասնական պէտք է տեսնել:
Եթէ թուրքերն ու քիւրտերու մէկ մասը իսլամա-
կաններու պատճառով Թուրքիոյ քաղաքները իրենց
համար ռազմի դաշտի վերածեն, շարունակութիւնը
պատերազմ կ՛ըլլայ:
Կառավարութիւնը Պինկէօլի դէպքերէն ետք յայ-
տարարեց, թէ «մեղաւորները պատժուած են», սակայն
սա իրաւական պետութեան վերջն է եւ անտառային
օրէնքներու սկիզբը:
Խմբակային պատիժներու ճանապարհը կարճ է:
Եթէ խելամիտ շարժին, այս ժամանակահատուածէն
ամենաքիչ վնասով դուրս կու գան թուրք եւ քիւրտ
ժողովուրդները, սակայն ինչո՞ւ անոնց ներքաղաքա-
կան պատերազմի կը դրդեն: Իրենք իրենց գերեզման-
նե՞րը կը փորեն. Թէ՞ կը հաւատան, որ իրար սպան-
նելով այս իրավիճակէն աւելի լաւ բանի պիտի կարե-
նան հասնիլ:
«Իմ կողմէս բռնութիւն գործադրելը արդար է», «նախ
դուն սկսար» արտայայտութիւնները աւելի շատ սպա-
նութիւններու պատճառ պիտի դառնան, միթէ՞ ատիկա
չեն տեսներ:
«Այս պատերազմը հրահրողները ատոր հետեւանք-
ներն ալ կանխատեսած են» արտայայտութիւնը այժմ
ամենավախցնողն է...»:

3. Չփախցնես, շատ տաղանդաւոր
տղայ է Հայրապետը, արդէն միջազ-
գային համբաւի տիրացած է, ան-
պայման պէտք է զինքը լսես, չմոռ-
նաս, տետրակիդ մէջ գրէ՛ հա...,
Հոկտեմբեր 4-ին է, ժամը 7-ին:
Արսինէն է, Ադդարեանը, ձեռքին՝
տրցակներով տոմսակ, աչքերուն՝
անսակարկ նուիրում, եւ համակ
խանդաղատանք դարձած հանդէպ
սա տղուն, որ կարծես իր զաւակը
ըլլար, կը խնդրէ, կ’աղաչէ բոլորէն,
որ ներկայ ըլլան եւ ունկնդրեն զինք,
հաւաստիացնելով՝ «չես զղջար,
խենթենալիք է, միջազգային բեմե-
րու վրայ է արդէն այս տարիքին
ըսեմ՝ չես հաւատար...»: Արդէն
քանի մը անգամ է, որ ստիպելու
պէս կը խնդրէ: Կը խոստանամ
չմերժել զինք:
Հոկտեմբեր 4-ին ամբողջ օրը
կ’անձրեւէր: «Մե՜ղք» - կը մտածէի,
այս անձրեւին ո՞վ խենթեցեր է, ան
ալ՝ սաքսոֆոն մտիկ ընելու համար
ճամբայ կտրելու...: Եւ ահա, ժամը
6-ին անձրեւը իր թելիկ մելիկ փէ-
շերը հաւաքեց ու գնաց չորցուելու,
իսկ Էլիզ եւ Ժիրայր Տէրվիշեան
սրահը բերնէ բերան լեցուեցաւ:
Դաշնակ կար բեմին վրայ: Ոչ
թմբուկ կար ոչ ալ՝ թաւ ջութակ:
Ճազի երեկոյ չէ՞ր: Յայտագիրը զիս
դարձուց անհամբեր: Եկած էի, ըստ
Արսինէի պատմածին, յիշել փորձե-
լով 10 տարի առաջուան 11 տարե-
կան Հայրապետ Առաքելեանը, որ
սքանչացուցած էր բոլորս: 2002-ին
ու 2004-ին այս տղան մաս կը
կազմէր Հ.Բ.Ը.Մ.ի կազմակերպած
«Հայրենի Նոր Տաղանդներ»ու հա-
մերգներուն, եւ արժանացած՝ բոլո-
րիս խանդավառ ծափերուն եւ հուռ-
ռաներուն, ամենէն աւելի ի՛նքն էր,
որ բոլորին սրտերուն ու ժպիտ-
ներուն մէջ դարբնել յաջողեցաւ իր
«անուրանալի տաղանդ» մը ըլլալը:
Այսօր, տասը տարի անց, կար-
ծես իր տուած խոստումը յարգելու
պէս, եկած էր իր բազմաթիւ դափ-
նեպսակներուն աւելցնելու նաեւ ի՛ր
ժողովուրդին համակրանքը հան-
դէպ իր՝ այս անգամ արդէն վաւե-
րական տաղանդին:
Հայրապետ Առաքելեանը ծնած է
Երեւան, 1991-ին: 8 տարեկանին կը
դառնայ Ալեքսանդր Սբենդիարեանի
անուան երաժշտանոցի սան, աշա-
կերտելով՝ Փրոֆ. Ա. Մանուկեանին:
Իր Մոնթրէալի երկրորդ ելոյթէն
տարի մը ետք, 2005-ին Գերմանիոյ
Cologne քաղաքի երաժշտանոցին
մէջ կ’աշակերտէ Prof. Daniel Gau-thier-
ի եւ կը հետեւի Prof.s Jean-
Marie Londeix-ի, Vincent David-ի,
Arno Bornkamp-ի, Claude Delangle-ի,
Theodore Kerkezos-ի յատուկ դասե-
րուն (masterclasses), եւ այսօր մեզի
կը ներկայանայ որպէս միջազգային
զանազան մրցանակներու դափնե-
կիր:
Հայրապետ Առաքելեանի սաք-
սոֆոնային երաժշտութեան աշ-
խարհին բերած ներդրումները
վերջին 5 տարիներու ընթացքին
կարելի է տեսնել իրեն պարգեւուած
միջազգային մակարդակի մրցոյթ-
ներէն քաղուած դափնեպսակներու
ընդմէջէն:
Արժանացած է 12 գլխաւոր
մրցանակներու մասնակցելով Եւ-
րոպայի, Միջին Արեւելքի, եւ Միաց-
եալ Նահանգներու, Գանատայի եւ
նաեւ Ճափոնի միջազգային մրցոյթ-
ներուն: Ելոյթ ունեցած է զանազան
երկիրներու սիմֆոնիք նուագա-
խումբերու կողմէ տրուած նուագա-
հանդէս-մրցոյթներուն որպէս մենա-
կատար, ինչպէս՝ Փարիզի, Միաց-
եալ Նահանգներու, Սէնթ Փիթըրզ-
պըրկի, Ապըրտինի, Իտալիոյ, Զիւ-
րիխի, Նիւ-Եորքի, Պէրլինի, Սին-
կափուրի, ամենուրեք արժանա-
նալով դափնեպսակներու : Առան-
ձին մենահամերգներով ելոյթ ունե-
ցած է զանազան երկիրներու սիմ-
ֆոնիք նուագախումբերու հետ,
ինչպէս՝ Վիէննայի, Էրմիթաժի,
Ռուսիոյ Պետական սենեկային
նուագախումբի, Հայաստանի սիմ-
ֆոնիք նուագախումբի, Հայաս-
տանի Սենեկային նուագախումբի,
Քալինինկրատի, Քէօլնի, Պոսթոնի,
Ճուլիըրտ երաժշտանոցի նուագա-
խումբին: Մասնակցած է Պոն քա-
ղաքի Պէթովէնի, ինչպէս նաեւ՝
Շումանի ֆէսթիվալին՝ Տիւսըլտորֆի
LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 - MONDAY NOVEMBER 3, 2014 • ABAKA • 3
մէջ, եւ նաեւ՝ Միջին Եւրոպայի ու
Նիւ-Եորքի մէջ:
Առաքելեան 2010-ին կը հիմնէ
Duo-ն, դաշնակահար Կլէպ Քորոլէւի
հետ: Տարի մը ետք Առաքելեան-
Քորոլէւ Duo-ն կը խլէ առաջին
մրցանակն ու յատուկ մրցանակը
Իտալիոյ Վերոնա քաղաքին մէջ
կազմակերպուած Նիւ-Եորքի Մի-
ջազգային սենեկային երաժշտու-
եան Salieri-Zinetti մրցոյթին: 2012-
ին կը հիմնէ FRATRES TRIO-ն
մասնակցութեամբ դաշնակահար
Rudolvs Vanks-ի եւ ջութակահար
Fedor Roudine-ի, որ մեծ խանդա-
վառութիւն կը ստեղծէ, եւ կը հրա-
ւիրուին զանազան երկիրներ այս
համոյթով համերգաշարներու:
Հայրապետ Առաքելեան Spivakov
անուան հիմնադրամի, ինչպէս նաեւ
Հ.Բ.Ը.Մ.ի Արուեստից Հիմնադրամի,
եւ եւրոպայի զանազան երկիրներու
հիմնադրամներու սան եղած է:
Այսքանը՝ իր մասին: Գանք նուա-
գահանդէսին:
Շատ համակրելի արտաքինով,
ընդամէնը 23 տարեկան բայց ար-
դէն իր ձայնին ու շեշտին մէջ կը կրէ
իր տասը տարուան յարատեւ աշ-
խատանքին եւ վաստակած մրցա-
նակներուն արդիւնքը եղող ինքնա-
վըստահութիւնը:
- Սաքսոֆոնը ընկալւում է, գլխա-
ւորապէս հոս՝ Հիւսիսային Ամերի-
կայի մէջ որպէս ճազի գործիք: Դուք
երեւի սպասում էք, որ ես ճազ եմ
նուագելու, էդպէս չի լինելու... կը
յուսախաբուէք երեւի, բայց աւելի
լաւ է, որ մի քիչ խօսեմ սաքսոֆոնի
մասին:
Սրահէն ձայնեղ ժպիտ անցաւ:
Հայրապետ Առաքելեանը շարու-
նակեց պատմել այն մասին, թէ
սաքսոֆոնը հնարողը Antoine-
Joseph Sax (1814-1894) անունով
պելճիքացի երաժշտական գործիք-
ներ հնարող, եղածները բարելաւող
սրնգահար մըն է, որ 1840-ական
թուականներուն կը հնարէ սաքսո-
ֆոնը, եւ որ 1857-էն ետք է, որ կը
հասնի Փարիզ եւ որ կ’անցնի
սիմֆոնիք նուագախումբերու մէջ
գործածուող գործիքներու շարքին:
Սկսնակ թէ մեծ երաժիշտներ կը
սկսին յօրինումներ ընել սաքսոֆոնի
համար: Սաքսոֆոնը ունի 7 տե-
սակներ, որոնցմէ ամենէն շատ
գործածուածը սօփրանօ եւ ալթօ
սաքսոֆոններն են, սակայն ինք կը
նուագէ բոլորն ալ:
Այնքան հաճելի էր լսել զինք
իւրաքանչուր հեղինակի մասին
անոր գործը նուագելէն առաջ:
Պարզ ու յստակ քանի մը բա-
ցատրութիւն, որպէսզի, կը կարծեմ,
կտորը աւելի դիւրաւ ընկալուէր
հանդիսատեսին կողմէ: Արդեօք
նոյնը կ’ընէ՞ ոչ հայ ունկնդիրներուն
համար...
Յայտագիրը սկսաւ Jules Dem-merseman-
(1833-1866) ի “Fan-taisie
sur un thème original»-ով, որ
Ալթօ սաքսոֆոնի համար յօրինուած
է դաշնակի ընկերակցութեամբ:
Jules Demmerseman-ը ֆրանսացի
սրնգահար մըն էր եւ Antoine-Joseph
Sax-ի մտերիմ ընկերը: Ան իր ըն-
կերոջը հնարած սաքսոֆոնին հա-
մար առաջին դասական երաժըշ-
տական կտոր յօրինողը եղած է:
Fantaisie-ն համաշխարհային համ-
բաւ կը վայելէ: Կտոր՝ որ կը
նուագուի Եւրոպայէն մինչեւ Ճա-
փոն եւ Ամերիկաները:
Ցարդ սաքսոֆոնը զիս կը հրա-
պուրէր, երբ սիմֆոնիք նուագա-
խումբին մաս կը կազմէր, եւ առան-
ձին իր բաժիններով տրամաթիք
տրամադրութիւն կը ստեղծէր, տե-
սակ մը կարծէք խոստովանանքի
պէս էջ մը կը բանար նուագուած
կտորին մէջ, որ քեզ կը պարուրէ իր
ձայնային թովչութեամբ: Կռահելի է
թերեւս, որ այդ օրուան սաքսոֆոնի
նուագահանդէսը դասական երա-
ժըշտութեան ոլորտներէն ներս իմ
առաջինն էր: Չմոռնամ ըսելու, որ
Հայրապետ Առաքելեանի սաքսո-
ֆոնին կ’ընկերակցէր Gleb Korolev,
ա՛ն ալ միջազգային դաշնակահարի
համբաւ վաստակած Լաթվիացի
երաժիշտ: Ըսի «կ’ընկերակցէր» ինչ
որ ճիշդ չէ, որովհետեւ առանց
դաշնակին, սաքսոֆոնով տրուածը
ամբողջութիւն չէր կրնար կազմել:
Դաշնակը տիրականօրէն ներկայ էր
եւ նո՛յնքան հրապուրող, նոյնքան
կատարելագործուած տաղանդ պա-
հանջող: Երկուքով այնքան յուզե-
ցին ունկնդիրները, որ «պռաւօ»-նե-
րը չուշացան: Որոշեցի տուն վե-
րադարձիս համացանցի վրայ փընտ-
ռել, գտնել fantaisie-ն կրկին ըմ-
բոշխնելու համար զայն:
Երկրորդ կտորը Darius Milhaud
(1892-1974)ի Scaramouche (1937)-ն
էր: Առաքելեանը, կրկին, հանդիսա-
տեսին աւելի մօտէն ծանօթացնելու
համար նուագուելիք կտորներուն ու
յօրինող երաժիշտներուն, ներկա-
յացուց Darius Milhaud-ն, որուն
Scaramouche-ի երրորդ մասով փո-
խադրուեցանք Պրազիլիա: Շատ
հետաքրքրական էր յայտագրի եր-
րորդ կտորը, որ Ճափոնցի Takashi
Yoshimatsu (1953) ի «Թռչուններ»
շարքին կը պատկանի: “Run Bird,
Sing Bird, Fly Bird”, որ գէթ ինծի
համար սքանչելի երեւակայական
աշխարհի մը դռները բացաւ:
Դադարէն ետք Robert Schumann
(1810-1856)-ի Drei Romanzen fur
Oboe-ն էր, որ գրաւեց հոգիները:
Վերջին բաժինը վերապահուած
էր հայկականին: Ալեքսանդր Յա-
րութիւնեանի (1920-2012) Ex-prompt-
ը, յօրինուած՝ թաւ ջութակի
եւ դաշնակի համար: Առաքելեանի
հմտութեամբ, թաւ ջութակին տեղը
գրաւած էր սաքսոֆոնը, որ թէեւ
ինքնատիպ էր ու կտորին հարա-
զատութիւնը պահեց, սակայն չէր
հասներ Մետէա Աբրահամեանի
թաւ ջութակով անոր մեկնաբա-
նութեան: Արամ Խաչատուրեանի-
(1903-1978) Գայիանէ պալէտէն
Շար. էջ 13
Անմոռանալի նուագահանդէս մը

4. 4 • ABAKA • LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 - MONDAY NOVEMBER 3, 2014
ÂàðàÜÂàÚÆ ¦Ü²ÚÆðƧ ºð¶â²ÊàôØ´Æ ÐÆØܲ¸ðàôº²Ü
15-²Øº²ÎÀ ö²è²ôàð вغð¶àì ØÀ
îúܲβî²ðàôºò²ô
ÚԱՐՈՒԹԻՒՆ ¸ԵՐՁԱԿԵԱՆ
ÂáñáÝÃáÛÇ ¦Ü³ÛÇñǧ ºñ·ã³-
ËáõÙμÇ ÑÇÙݳ¹ñáõû³Ý ï³ë-ÝÁÑÇÝ
· ³Ù»³ÏÇ ³éÇÃáí ѳÛ
¹³ë³Ï³Ý »õ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý »ñ-
·»ñáõ ÝáõÇñáõ³Í μ³ó³éÇÏ Ñ³-
Ù»ñ· ÙÁ ë³ñùáõ»ó³õ 19 ÐáÏ-ï
»Ùμ»ñ 2014 ÎÇñ³ÏÇ »ñ»ÏáÛ»³Ý,
ê. ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã Ð³Û Î³-
ÃáÕÇÏ¿ »Ï»Õ»óõáÛ Ù¿ç, Ñáí³Ý³-
õáñáõû³Ùμ ëáÛÝ »Ï»Õ»óõáÛ Ñá-
·»õáñ ÑáíÇõª ¶»ñÛ³ñ·»ÉÇ î. ºÕdz
Ì. ìñ¹. øÇñ¿ç»³ÝÇ »õ Ñá·³-
μ³ñÓáõû³Ý£ гÛñ ºÕdzÛÇ ÏáÕùÇÝ
Ý»ñÏ³Û ¿ÇÝ ê. ²ëïáõ³Í³ÍÇÝ
»Ï»Õ»óõáÛ Ðá·»õáñ ÐáíÇõª ²ñÅ. î.
ÎáÙÇï³ë ². øÑÝÛ. ö³Ýá뻳Ý,
ØÇç-Ú³ñ³Ýáõ³Ý³Ï³Ý Ù³ñÙÝÇ
²ï»Ý³å»ï Ú³Ïáμ Ö³Ýå³½»³Ý,
ÐÐ ê÷ÇõéùÇ Ý³Ë³ñ³ñáõû³Ý
¶³Ý³ï³ÛÇ ÊáñÑñ¹³Ï³Ý Êáñ¿Ý
سñïáÛ»³Ý ÇÝãå¿ë ݳ»õ »Ï»Õ»-
óÇÝ ³ÙμáÕçáõû³Ùμ É»óÝáÕ »ñ³-
ÅÁßï³ë¿ñÝ»ñ£
´³óÙ³Ý Ëûëùáí ѳݹ¿ë »Ï³õ
¦Ü³ÛÇñǧ »ñ·ã³ËáõÙμÇ ·»Õ³ñ-õ
»ëï³Ï³Ý ջϳí³ñ áõ ËÙμ³í³ñª
ê³ñ·Çë гÙåáÛ»³Ý, áñ ·ñ»Ã¿
ï³ëÝÁÙ¿Ï ï³ñÇÝ»ñ¿ Ç í»ñ ³Ûë
ϳñ»õáñ áõ å³ï³ë˳ݳïáõ
å³ßïûÝÁ ëï³ÝÓÝ³Í ¿£ äñÝ. гÙ-åáÛ
»³Ý Ý»ñϳݻñÁ áÕçáõݻɿ »ïù
ѳÏÇñ× ï»Õ»ÏáõÃÇõÝÝ»ñ ÷á˳Ý-ó
»ó »ñ·ã³ËáõÙμÇ ÑÇÙݳ¹ñáõû³Ý
áõ ³Ýó³Í áõÕÇÇÝ Ù³ëÇÝ£ ²Ý Û³Ûï-Ý
»ó ÿ` îÇÏ. سñÇݳ îáñÝ³Ý ¿ñ
áñ ÷³ÛÉáõÝ ·³Õ³÷³ñÁ ÛÕ³ó³Í »õ
Çñ ç³Ýù»ñáí ¿ñ áñ ³Ûë »ñ·-
ã³ËáõÙμÁ 16 ï³ñÇÝ»ñ ³é³ç
ÑÇÙÝáõ»ó³õ£ ¦Ü³ÛÇñǧ »ñ·ã³-
ËáõÙμÁ ù³Õ³ùÇë ÙÇ³Ï Ñ³Û
»ñ·ã³ËáõÙμÝ ¿ Ñ³Û »ñ·Ç ëÇñ³-
ѳñ ³Ý¹³ÙÝ»ñ¿ ϳ½Ùáõ³Í: Ան Çñ
ÑÇÙݳ¹ñáõû³Ý ûñ¿Ý ëÏë»³É ³Ù¿Ý
ï³ñÇ Ï³Ýáݳõáñ Ï»ñåáí ÏÁ
Ù³ëݳÏóÇ Ñ³Ù³ÛÝù³ÛÇÝ ½³Ý³-
½³Ý Ó»éݳñկÝ»ñáõ£ äñÝ. гÙåáÛ-
»³Ý Û³ïϳå¿ë Ýß»ó ÿª ï³ñÇÝ»ñ
³é³ç Çï³É³óÇ ËÙμ³í³ñ, »ñ³-
ÅÇßï »õ áõëáõóÇã î³ÝÇ¿É øáɳ,
ëù³Ýã»ÉÇ ·³Õ³÷³ñÁ áõÝ»ó³Í ¿ñ
ùáí ùáíÇ μ»ñ»Éáõ ³½·³ÛÇÝ »ñ·-
ã³ËáõÙμ»ñÁ, áñáÝù ·áÛáõÃÇõÝ
áõÝ¿ÇÝ ÂáñáÝÃáÛÇ Ù¿ç£ ²ÛÝå¿ë áñ
¦Ü³ÛÇñǧ »ñ·ã³ËáõÙμÁ ¦Singing
together§ μݳμ³Ýáí 9-10 ½³-
ݳ½³Ý ³½·áõÃÇõÝÝ»ñáõ å³ï-Ï
³ÝáÕ »ñ·ã³ËáõÙμ»ñáõ ÏáÕùÇÝ
³Ù¿Ý ï³ñÇ Ù³ëݳÏó»Éáí μ³½-
Ù³Ùß³ÏáõóÛÇÝ Ñ³Ù»ñ· áõ ÷³-
é³ïûÝ»ñáõ, ͳÝûóóáõó »õ ëÇñ-óáõó
Ñ³Û »ñ·Ý áõ Ùß³ÏáÛÃÁ Ù³ë-Ý
³õáñ³μ³ñ ûï³ñ »ñ³Åßï³ë¿ñ
ѳë³ñ³Ïáõû³Ý£
äñÝ. гÙåáÛ»³Ý ß³ï ѳñáõëï
Û³Ûï³·ñáí ÙÁ Ý»ñϳ۳ó³õ ѳÝ-ñáõÃ
»³Ý: ԱÝ, áñå¿ë ÷á÷áËáõÃÇõÝ,
Û³Ûï³·ñÇ Çõñ³ù³ÝãÇõñ »ñ·Ç
ëÏǽμÁ ù³ÝÇ ÙÁ ݳ˳¹³ëáõ-ÃÇõÝÝ
»ñáí ³Û¹ »ñ·Ç Ù³ëÇÝ Ï³ñ×
ï»Õ»ÏáõÃÇõÝÝ»ñ ÷á˳Ýó»ó£
îûݳѳٻñ·ÇÝ ³é³çÇÝ Ù³ëÁ
ÝáõÇñáõ³Í ¿ñ Ñ³Û ÛûñÇÝáÕÝ»ñáõ
¹³ë³Ï³Ý »ñ³Åßïáõû³Ý ëï»Õ-Í
³·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñáõÝ£ Ú³Ûï³·ÇñÁ
ëÏë³õ ê. æñμ³ß»³ÝÇ ¦Ø³ñ¹Á
سñ¹áõÝ ´³ñ»Ï³Ù§ »ñ·áí, áñáõն
Û³çáñ¹»ó ¦ºñ· Ù³ñ¹³ëÇñ³Ï³Ý§
ÏïáñÁ, áñ »ñ·áõ»ó³õ ù³é³Ó³ÛÝ£
²Ûë »ñÏáõ ÏïáñÝ»ñÁ Ù³ñ-
¹³ëÇñ³Ï³Ý ½·³óáõÙÝ»ñáí É»óáõÝ
ÏïáñÝ»ñ ¿ÇÝ£ ºñÏñáñ¹ ÏïáñÇ
μ³é»ñÁ »õ »ñ³Åßïáõû³Ý ÛûñÇ-ÝáõÙÁ
ϳï³ñáõ³Í ¿ñ ݳËÏÇÝ
äáÉë³Ñ³Û Ú³Ïáμ î¿ûùÙ¿×»³ÝÇ
ÏáÕÙ¿, áñ ѳÝñáõû³Ý Ý»ñϳ۳ó-õ
»ó³õ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù ÁÉɳÉáí, ու
³ñųݳó³õ Ý»ñϳݻñáõ ç»ñÙ
·Ý³Ñ³ï³ÝùÇÝ£ ÊÙμ»ñ·Ý»ñáõÝ
¹³ßݳÏáí Çñ Ù³ëݳÏóáõÃÇõÝÁ
μ»ñ³õ êáݳ Úáíë¿÷»³Ý, ÇëÏ Ù»-
Ý»ñ·Ý»ñáõÝ՝ ÂÇݳ γñ³å»ï»³Ý£
î³ñÇÝ»ñ ³é³ç г۳ëï³ÝÇ Ù¿ç
ê»õ³Ý³յ ÉÇ×Á ß³ï Éáõñç ï³·-
ݳåÇ Ù¿ç ¿ñ: Մ³Ï³ñ¹³ÏÁ ï³Ï³õ
ÏÁ å³Ïë¿ñ, Ùï³Ñá·áõÃÇõÝ å³ï-×
³é»Éáí: Ոñå¿ë ÉáõÍáõÙ áñáß-áõ
»ó³õ ²ñ÷³ ·»ïÇÝ ÁÝóóùÁ
÷áË»É »õ ê»õ³Ý³յ ÉÇ×ÇÝ Ï³å»É£
²Ûëå¿ëáí ê»õ³Ý³յ ÉÇ×Á ÷ñÏáõ»ó³õ
Ù»Í íï³Ý·¿ ÙÁ, áñ ëï»ÕÍ»ó Ù»Í
˳ݹ³í³éáõÃÇõÝ£
²Ûë Ýå³ï³Ïáí ͳÝûà »ñ³-
ÅÇßïª ¾. ÚáíѳÝݿ뻳ÝÇ ÛûñÇݳÍ
¦²ñ÷³-ê»õ³Ý§ »ñ·Á Ý»ñϳ۳ó-áõ
»ó³õ, áñáõÝ Ù¿ç áñå¿ë ٻݳ-
ϳï³ñ áõÝÏݹñ»óÇÝù Øáíë¿ë
гÛÇû³ÝÁ£
гÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý »õ ß³ï Û³ï-Ï
³Ýß³Ï³Ý »ñ· ÙÁÝ ¿ ¦²ñ³-
ñ³ï»³Ý ÐáíïÇ ºñ·Á§, Ùß³ÏáõÙÁ
²ßáï ê³Ã»³ÝÇ, μ³é»ñÁ ¶»Õ³Ù
ê³ñ»³ÝÇ ÏáÕÙ¿ ·ñáõ³Í: ػݳ-
ϳï³ñÝ ¿ñ гÛÏ ²Ïáμ»³Ý£ г-
Û³ëï³ÝÇ μ³ñ·³õ³×Ù³Ý ßñç³ÝÝ ¿,
²ñ³ñ³ï É»éÁ ѳϳé³Ï áñ ë³Ñ-Ù
³Ý¿Ý ¹áõñë ¿ μ³Ûó Çñ μ³ñÓñ
·³·³Ãáí ÏÁ ¹Çï¿ áõ ÏÁ ÑëÏ¿
ѳÛñ»ÝÇùÁ áõ ß³ï ·áÑ ÏÁ ½·³Û£
Î. ¼³ù³ñ»³ÝÇ ¦ê³ñÇ Î»³ÉÇݧ
ÏïáñÁ, ß³ï ͳÝûà ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý
»ñ· ÙÁÝ ¿ áñ ³ÝóÝáÕ Ñ³ñÇõñ
ï³ñÇÝ»ñáõ ÁÝóóùÇÝ Ñ³ñ³õ³ÛÇÝ
ÎáíϳëÇ »õ ³ñ»õÙï»³Ý Ð³-
Û³ëï³ÝÇ Ù¿ç »ñ·áõ³Í ¿£ ¶áíù ÙÁÝ
¿ ¹»ÕÇÝ Ù³½»ñáí ·»Õ»óÇÏ ³ÕçϳÝ
ÙÁ áñ É»éÝ»ñáõ Ù¿ç μÝ³Ï³Í ¿£ ²Ûë
ÏïáñÇÝ Ù¿ç ٻݻñ·Ý»ñáí Çñ»Ýó
Ù³ëݳÏóáõÃÇõÝÁ μ»ñÇݪ γëdz
ê³Ñ³Ï»³Ý »õ È»õáÝ ¶³É¿Ùù¿ñ»³Ý£
Ð³Û »ñ³Åßïáõû³Ý ѳÛñ, í»-
ñÁëï»ÕÍÇãÁ ÎáÙÇï³ëÇ ·ÉáõË ·áñ-ÍáóÝ
»ñ¿Ý ÙÇոյÝ՝ ¦¶áõóݻñ·§Á,
áñå¿ë ËÙμ»ñ· Ý»ñϳ۳óáõ»ó³õ
»ñ·ã³ËáõÙμÇÝ ÏáÕÙ¿£ ä³ïÙáõ-ÃÇõÝÝ
¿ ÑáÕ³·áñÍ Ñ³ÛáõÝ ³ß˳-
ï³ÝùÁ ³ñïÇÝ íñ³Û Çñ ·áõóÝÇÝ
»õ »½Ý»ñáõÝ Ñ»ï£
Ú³çáñ¹ ËÙμ³ÛÇÝ ÏïáñÁ ¦îÁÉ¿
º³Ù³Ý§ ÎáÙÇï³ëÇ Ù»Ý»ñ·Ý»ñ¿Ý
ÙÇÝ »Õ³Í ¿, որ ì³ëåáõñ³Ï³Ý
³åñáÕ ·ÇõÕ³óÇ Ñ³Û Ù³ñ¹áõ ÙÁ
ﳷݳåÁ ÏÁ å³ïÙ¿£ Æñ ëÇñ³Í
³ÕçÇÏÁ ÷³Ëóáõó³Í »Ý »õ ³Ýáñ
íßïáíÁ Ï՚³åñÇ, μ³Ûó ÙÇßï ÛáÛë
áõÝÇ áñ ³Ý ûñ ÙÁ åÇïÇ í»ñ³-
¹³éݳۣ ìßïÇ, ÛáÛëÇ ³ÏÝϳ-
Éáõû³Ý å³ïÙáõÃÇõÝ ÙÁÝ ¿£ ²Ûë
Ù¿ÏÁ áã ÿ ÎáÙÇï³ëÇ, ³ÛÉ ²É»ù-ë
³Ýïñ Ú³ñáõÃÇõÝ»³ÝÇ ¹³ßݳõá-ñáõÙÝ
¿ áñ ·ñáõ³Í ¿ ù³é³Ó³ÛÝ
ËáõÙμÇ Ñ³Ù³ñ£
²ÛÝáõÑ»ï»õ »ñ·ã³ËáõÙμÁ ѳÝ-
¹¿ë »Ï³õ ¶áõë³Ý ޳ѿÝÇ «¼»-
÷ÇõéÇ Üٳݻ »õ ºñáõ³Ý¹ ²É»ù-ë
³Ý»³ÝÇ «Æ٠ʻݹ ¶³ñݳݻ
ÏïáñÝ»ñáí, áñáÝù ëÇñáÛ ³ñï³-
Û³Ûïáõû³Ý »ñ·»ñ »Ý£
²å³ Ý»ñϳ۳óáõ»ó³õ Úáí-Ñ
³ÝÝ¿ë Âáõٳݻ³ÝÇ ¦Èáõë³õáñãÇ
γÝûÕÁ§ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÇõÝÁ
»ñ³Åßïáõû³Ý í»ñ³ÍáõաÍ Þ³Ñ³Ý
ä¿ñå¿ñ»³ÝÇ ÏáÕÙ¿£ ¼ñáÛó ÙÁÝ ¿ ÿ
²ñ³·³Í É»ñ³Ý íñ³Û Ï³Û ÷³ÛÉáÕ
Ùßï³í³é ϳÝÃ»Õ ÙÁ »õ ³Û¹
ϳÝûÕÇÝ áí áñ ÏÁ ѳõ³ï³Û ÏÁ
ѳõ³ï³Û ݳ»õ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç
Ï»ÝëáõݳÏáõû³Ý »õ յ³õ»ñÅáõ-Ã
»³Ý£ ²Ûë »ñ·ÇÝ áñå¿ë ٻݳ-
ϳï³ñ Çñ Ù³ëݳÏóáõÃÇõÝÁ μ»ñ³õ
ï³Õ³Ý¹³õáñ Ù¿óû-ëá÷ñ³Ýû êáݳ
Úáíë»÷»³Ý, áñ ßñç³Ý³õ³ñï
»Õ³Í ¿ ºñ»õ³ÝÇ ÎáÙÇï³ëի ³Ý-õ
³Ý ä»ï³Ï³Ý ºñ³Åßï³Ýáó¿Ý,
Ñ»ï»õ»Éáí û÷»ñ³ÛÇ »ñ·»óáճϳÝ
Ù³ëݳ·Çïáõû³Ý£ ²Ûë ÏïáñÇÝ Ù¿ç
Çñ»Ý ¹³ßݳÏáí ÁÝÏ»ñ³ó³õ ÂÇݳ
γñ³å»ï»³Ý, áñ ÝáÛնå¿ë ï³-
ճݹ³õáñ ¹³ßݳϳѳñáõÑÇ ÙÁÝ
¿ £ Ան ²Ù»ñÇϳյ ի Ødzó»³É ܳ-
ѳݷݻñáõ ä³å Öáݽ »ñ³Åßï³-
Ýáó¿Ý íϳÛáõ³Í ¿ äë³Ï³õáñ
²ñáõ»ëïÇó ïÇïÕáëáí£
´³Ý³ëï»ÕÍáõÃÇõÝ ºÕÇß¿ ²ñù.
¸áõñ»³ÝÇ, »ñ³ÅßïáõÃÇõÝ Þ³Ñ³Ý
ä¿ñå¿ñ»³ÝÇ ¦Ê³ãÁ§ ËÙμ»ñ·³ÛÇÝ
ÏïáñÁ Ý»ñϳ۳óáõ»ó³õ »ñ·ã³-
ËáõÙμÇÝ ÏáÕÙ¿£ ʳãÁ Û³ïϳ-
Ýըß³Ï³Ý μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÇõÝ ÙÁÝ ¿
áñ ѳõ³ï³ó»³É ùñÇëïáÝ»³ÛÇ
Ï»³ÝùÇÝ ½³Ý³½³Ý íÇ׳ÏÝ»ñն áõ
å³ñï³õáñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÏÁ Û³Ûï-Ý
³μ»ñ¿£ ʳãÝ ¿ ÙÇ³Ï Çñ³Ï³-
ÝáõÃÇõÝÁ »õ յ³õÇï»Ý³Ï³Ý ×ßÙ³ñ-ïáõÃÇõÝÁ
²ëïáõÍáÛ μ³óáõ»Éáõ
ѳٳñ£ ²Ûë »ñ·Á ÝáõÇñáõ»ó³õ
»ñ·ã³ËáõÙμÇ í»ñçÇÝ ï³ñÇÝ»ñáõÝ
ٳѳó³Í ãáñë ³Ý¹³ÙÝ»ñáõÝ
Éáõë³õáñ Ñá·ÇÝ»ñáõÝ£
²é³çÇÝ Ù³ëÇ í»ñçÇÝ ÏïáñÁ,
¦ÎÇÉÇÏdz§Ý, áñáõÝ ¹³ßݳõáñáõÙÁ
ϳï³ñáõ³Í ¿ñ ¼³ñ»Ñ ì³ñ¹³å»ï
²½Ý³õáõñ»³ÝÇ ÏáÕÙ¿, ÝáõÇñáõեó³õ
í»ñç»ñë ٳѳó³Í ï³Õ³Ý¹³õáñ
ËÙμ³í³ñª ê»åáõÑ ²μ·³ñ»³ÝÇ
ÛÇß³ï³ÏÇÝ£
γñ× ¹³¹³ñ¿ ÙÁ »ïù Û³Û-ï
³·ñÇ »ñÏñáñ¹ μ³ÅÇÝÁ ëÏë³õ
Ñ³Û ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý »ñ·»ñ¿ ϳ½-
Ùըõ³Í ·»Õ»óÇÏ ÷áõÝçáí ÙÁ£ ºñ·-
ã³ËáõÙμÁ ³é³çÇÝ ³éÃÇõ ѳݹ¿ë
»Ï³õ ²É»ùë³Ýïñ пùÇÙ»³ÝÇ ¦´³-
ñÇ ²ր³·Çɧ »ñ·áí, ٻݳϳ-
ï³ñáõû³Ùμª È»õáÝ ¶³É¿Ùù¿ñ-
»³ÝÇ£ ²Ûë μ³ÅÝÇÝ Ù¿ç μáÉáñ
»ñ·»ñáõÝ ¹³ßݳÏáí ÁÝÏ»ñ³Ï-ó
»ó³õ ÂÇݳ γñ³å»ï»³Ý£ Ú³-
çáñ¹³μ³ñ »ñ·áõ»ó³õ Գ¿áñ· ¾ÙÇÝÇ
μ³é»ñով ու ²É»ùë³Ýïñ ²×¿Ù»³ÝÇ
երաժշտութեամբ ¦Æ٠سÛñÇϧ
ÏïáñÁ, ٻݳϳï³ñáõû³Ùμ êá-Ý
³ Úáíë¿÷»³ÝÇ£ ²Ûë »ñ·Á ÝáõÇñ-õ
»ó³õ μáÉáñ Ù³Ûñ»ñáõÝ£ ². ²Ûí³½-
»³ÝÇ ¦²ñ³ùë ¶»ïÁ§ ÏïáñÇÝ Ù¿ç
ٻݻñ·»ó ²Ûï³ ²ÃÇù»³Ý, որ
³ÝóÝáÕ 25 ï³ñÇÝ»ñáõ ÁÝóóùÇÝ
Ù³ë ϳ½Ù³Í ¿ ÂáñáÝÃáÛÇ ½³-
ݳ½³Ý »ñ·ã³ËáõÙμÝ»ñáõ áñå¿ë
·É˳õáñ ٻݻñ·ãáõÑÇ£
гÙμ³ñÓáõÙ ä¿ñå¿ñ»³ÝÇ ¦Î°³ÝÓ-ñ
»õ¿ îÕ³ë§ »ñ·Á áõÝÏݹñ»óÇÝù
ݳ»õ ²Ûï³ ²ÃÇù»³Ý¿Ý£ ²É»ù-ë
³Ýïñ пùÇÙ»³ÝÇ ¦¾É¿·Ç³§ »õ ².
ÚáíѳÝÝ¿ëÇ ¦º³ñ ܳ½³Ýǧ »ñ-
·»ñÁ Çñ ùÝùáÛß Ó³ÛÝáí ·»Õ»ó-Ïûñ
¿Ý ٻݻñ·»ó Ù»ñ »ñÇï³ë³ñ¹
ë»ñáõݹ¿Ý ²ñÙÇÝdz ødzñ³ ê³ñ-
·Ç뻳ݣ
³ÃáõÉ ²ÉÃáõÝ»³ÝÇ ¹³ßݳõá-ñ
³Í ¦º³Ù³Ý º³ñ§, ¦Öá׳ݧ,
¦ÆÙ³É ¾Ý»Ù§ ³Ûë »ñ·ÇÝ Ù»Ý³-
ϳտաñÝ ¿ñ ²Ù³Édz ¶³μñÇ¿É»³Ý:
¦ÐáÛ Æ٠ܳ½³Ýǧ, ¦êÇñ»Ù ÎÁ§
»õ ¦ÐáÛ Ü³ñ§, ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý
»ñ·»ñáõÝ »ñ·ã³ËáõÙμÇÝ Çñ»Ýó
Ýáõ³·áí Ù³ëݳÏóáõÃÇõÝ μ»ñÇÝ
Ýáñ³Ï³½Ù ¦Ð³Û-ü³Û§ Ýáõ³·³-
ËáõÙμÁ, ջϳí³ñáõû³Ùμª ä»ñ×
²ñÃÇÝ»³ÝÇ áñ ÝáÛÝ Å³Ù³Ý³Ï ÏÁ
Ýáõ³·¿ñ Ó»éݳ¹³ßݳÏ, ä³ñ¿Ã
ê³ÝÃáõñ×»³Ý՝ ÃÙμáõÏ, Ðñ³Ï гÙ-åáÛ
»³Ý »õ ÄûÅû՝ ÏÇóñ£ ²Ûë »ñ-
·»ñÁ Éë»óÇÝù ׳½Ç Ù»Ïݳμ³-
Ýáõû³Ùμ, ÇÝã áñ ÝáñáõÃÇõÝ ÙÁÝ ¿ñ
»ñ³Åßï³ë¿ñÝ»ñáõÝ Ñ³Ù³ñ£
¦Ü³ÛÇñǧ »ñ·ã³ËáõÙμÁ Çñ ×áË
Û³Ûï³·ñáí, ٻݳϳï³ñÝ»ñáí »õ
»ñ·ã³ËáõÙμÇ μáÉáñ ³Ý¹³ÙÝ»ñáí,
ÇÝãå¿ë ݳ»õ ¦Ð³Û-ü³Û§ Ýáõ³·³-
ËáõÙμÇ Ù³ëݳÏóáõû³Ùμ ³Ý-Ý
³ËÁÝóó ˳ݹ³í³éáõÃÇõÝ ÙÁ
ëï»ÕÍ»ó ëñ³ÑÇÝ Ù¿ç »õ »ñ³-
ÅÁßï³ë¿ñÝ»ñáõ ÏáÕÙ¿ μ³ñÓñ ·Ý³-
ѳï³ÝùÇ ³ñųݳݳÉáí ëï³ó³Ý
»ñϳñ ͳ÷³Ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñ, ÇÝã-å
¿ë ݳ»õ ·»Õ»óÇÏ Í³ÕÏ»÷áõÝç»ñ£
¦Ü³ÛÇñǧ »ñ·ã³ËáõÙμÇ ·»Õ³ñ-õ
»ëï³Ï³Ý ջϳí³ñ áõ ËÙμ³í³ñª
ê³ñ·Çë гÙåáÛ»³Ý Û³Ûï³·ñÇ
³õ³ñïÇÝ μ»Ù μ³ñÓñ³Ý³Éáí ßÝáñ-Ñ
³Ï³ÉáõÃÇõÝ Û³ÛïÝ»óª »ñ·ã³ËáõÙ-
μÇ μáÉáñ ³Ý¹³ÙÝ»ñáõÝ, ٻݻñ-
·ÇãÝ»ñáõÝ, ¹³ßݳϳѳñÝ»ñáõÝ,
¦Ð³Û-ü³Û§ Ýáõ³·³ËáõÙμÇÝ, Ñáí³-
ݳõáñÝ»ñáõÝ, »Ï»Õ»óõáÛ Ðá·»õáñ
ÐáíÇõ гÛñ ºÕdz Ì. ìñ¹. øÇñ¿ç-
»³ÝÇÝ »õ Ñá·³μ³ñÓáõû³Ý ³Ý-
¹³ÙÝ»ñáõÝ, áñáÝù ïñ³Ù³¹ñ³Í
¿ÇÝ ëñ³ÑÁ »õ »Ï»Õ»óÇÝ£
²å³ »Ï»Õ»óõáÛ Ý»ñùݳëñ³ÑÇÝ
Ù¿ç ï»ÕÇ áõÝ»ó³õ »ñ·ã³ËáõÙμÇ
³Ý¹³ÙÝ»ñáõ ÏáÕÙ¿ å³ïñ³ëïÁ-õ
³Í ×áË ÑÇõñ³ëÇñáõÃÇõÝ£ ²Ûë
ѳٻñ·ÇÝ Ñ³ëáÛÃ¿Ý åÇïÇ û·ïÁ-õÇÝ
²ñó³ËÇ ë³ÑٳݳٻñÓ ·ÇõÕ»-
ñáõ Ñ³Û μݳÏÇãÝ»ñÁ£

5. ՎԱՐԴԱՆ ՕՍԿԱՆԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԶԵՏԵՂԵՑ ՀԻՆԳ
ՅԵՆԱՍԻՒՆԵՐՈՒ ՎՐԱՅ. ԵԿԵՂԵՑԻ, ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ,
ՍՓԻՒՌՔ, ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ՂԱՐԱԲԱՂ
FRAC S:":JY:AN
Կազմակերպութեամբ Հ.Բ.Ը.Մ.-ի
Ասպետներու Համախմբումին,
Ուրբաթ, Հոկտեմբեր 10-ի երեկոյ-
եան, Փասատինայի Հ.Բ.Ը. Միու-
թեան Վաչէ եւ Թամար Մանուկեան
կեդրոնին մէջ «Հայաստանի յաջո-
ղութիւններն ու մարտահրաւէր-
ները» ծաւալուն նիւթով հանդէս
եկաւ ՀՀ նախկին արտաքին գործոց
նախարար եւ ներկայիս Հայաս-
տանի Ազգային Ժողովի անդամ
Տիար Վարդան Օսկանեան:
Շուրջ 200 հայրենակիցներ,
որոնց շարքին ազգային քաղա-
քական եւ հասարակական կազմա-
կերպութիւններու ներկայացուցիչ-
ներ եւ մեծ թիւով միութենականներ,
ընթրիքի սեղաններու շուրջ, լսեցին
ու երկխօսութեամբ մասնակցեցան
Հայաստանի դիմագրաւած ներ-
կայի արտաքին թէ ներքին խնդիր-
ներուն, ձեռքբերումներուն:
Հիւսիսային Ամերիկայի Արեւ-
մըտեան թեմի առաջնորդ՝ Գերշ.
Տէր Յովնան Արք. Տէրտէրեան
ճաշօրհնէքէն առաջ հանդէս եկաւ
հակիրճ ելոյթով, ուր վեր հանեց
Վարդան Օսկանեան սփիւռքահայն
ու Հայաստանի քաղաքացին, դի-
ւանագէտն ու հայրենասէր գործիչը:
Ան յայտարարեց, որ մեզի համար
պատիւ է Օսկանեանի պատասխա-
նատու պաշտօններ վերցնելը, «որ-
պէսզի Հայաստանը դարձնէ մեր
կեանքի երազը, յոյսը եւ նաեւ մեր
կեանքի խոստումը: ...Ձեր կեանքը
պիտի դարձնէք բարի օրինակ
երիտասարդ սերունդին համար,
անոնք որոնք կ’ապրին Հայաստան
եւ արտաշխարհ», շեշտեց Առաջ-
նորդ Սրբազան Հայրը:
Ներկաներուն Ասպետներու վար-
չութեան կողմէ վերապահուած էին
օրուան հիւրին «Անկախութեան
Ճանապարհով» (հրատարակուած
2013-ին) գիրքէն օրինակներ, որուն
անդրադարձաւ օրուան հանդիսա-
վար Տոքթ. Կիրակոս Մինասեան, եւ
ներկայացուց Վարդան Օսկանեա-
նին օրագրէն էջեր՝ «փոքր երկրի
մեծ մարտահրաւէրներ»էն: Դիւա-
նագէտը ծնած է 1955-ին, Հալէպ:
Շրջանաւարտ է Հ.Բ.Ը.Մ.-ի Լազար
Նաճարեան-Գալուստ Կիւլպէնկեան
վարժարանէն, Երեւանի Պոլիտեխ-
նիկական Համալսարանէն, Միաց-
եալ Նահանգներու Ֆլէչըր եւ Հար-
վըրտ համալսարաններէն՝: Գտնուե-
լով ՀՀ արտաքին գործոց նախա-
րարի պատասխանատու պաշտօ-
նին՝ մօտիկ անցեալին, եւ ներկայիս
որպէս խորհրդարանի անդամ՝
գործօն մասնակցութիւն բերած է եւ
կը բերէ Ղարաբաղեան բանակ-
ցութիւններուն եւ ընդհանրապէս
Հայաստանի արտաքին թէ ներքին
քաղաքական կեանքէն ներս:
Տոքթ. Մինասեան նշեց, թէ ան
սփիւռքահայ թէ հայաստանեան
լայն շրջանակներու ծանօթ դէմք
հանդիսացաւ “AIM” ամսաթերթին
միջոցով, ներկայացնելով մեր
դատը: Երկրորդ՝ ան այսօր ծանօթ է
հանուր հայութեան իր իսկ հիմ-
նադրած «Սիվիլիթաս»ով, որ կը կա-
տարէ հայրենասիրական մեծ աշ-
խատանք: Տոքթ. Մինասեան ըսաւ,
թէ այդ տասը տարիներուն նախա-
րարը վարեց փոխ-լրացման քաղա-
քականութիւն՝ պահելով չէզոքու-
թիւն եւ հաւասարակշռութիւն մի-
ջազգային քաղաքական աջ ու ձախ
հոսանքներու միջեւ: Երկրորդ՝
վարեց բազմակողմ դիւանագի-
տ ո ւ թ ի ւ ն ( m u l t i l a t e r a l ) , ո ւ ր պ ե -
տութիւնը իր շահերը կը հետապնդէ
ուրիշ պետութիւններու հետ գոր-
ծակցաբար: Երրորդ՝ անոր օրով
2001-ին Հայաստան դարձաւ Եւ-
րոպական Խորհուրդի լիիրաւ ան-
դամ: Չորրորդ՝ Հայաստան-Թուր-
քիա դիւանագիտութեան ծիրէն
ներս փրոթոքոլներու յառաջ մղումը:
Հինգերորդ՝ Լեռնային Ղարաբաղի
հարցին գծով Օսկանեան յաջո-
ղեցաւ ապահովել Արցախի փաս-
տացի անկախութիւնը եւ իրաւա-
կանօրէն Ազրպէյճանի կազմէն
դուրս հասկցողութիւնը: Եւ վեցե-
րորդ՝ Տոքթ. Մինասեան կարեւորեց
նախկին արտաքին գործոց նախա-
րարին ճիգերը զարկ տալու Հա-
յաստան-Սփիւռք յարաբերութիւն-
ներուն եւ ներդրումներուն:
Վարդան Օսկանեան իր ելոյթին
մէջ անդրադարձաւ հետեւեալ այժ-
մէական նիւթերուն:
Ներկայիս Հայաստանի եւ Ար-
ցախի մէջ այնպիսի իրադար-
ձութիւններ կը պատահին, որոնք
շրջադարձային են: Հայաստանի
անդամակցութիւնը Եւրասիական
Տնտեսական Միութեան, որ նոր էջ
կը բանայ ՀՀ տնտեսական եւ ար-
տաքին քաղաքականութեան մէջ:
Ոչ-իշխանական ուժերու մտահո-
գութիւնը, դժգոհութիւնը երկրէն
ներս ստեղծուած իրավիճակին
մասին: Կովկասի մէջ բաժանարար
կողմերու աւելի խորունկ եւ բա-
ցասական դարձած հետեւանքները
(Արեւմուտք եւ Ռուսիա): 23 տար-
ւայ անկախութենէն ետք պէտք է
կարենանք ճիշդ գնահատական
տալ, անկեղծ ըլլալ եւ ունենալ
քաղաքական կամք: Հայաստանը
ներկայիս բաւական ամուր է, սա-
կայն որո՞նք են այն հիմնական
յենասիւները, որոնց վրայ մեր
պետութիւնը՝ Հայաստանը կանգուն
է, եւ արդեօք թոյլցա՞ծ են այդ յե-
նասիւները:
Վարդան Օսկանեան հինգ յենա-
սիւներու վրայ ծանրացաւ, որոնք ոչ
միայն հիմքը հանդիսացան Հա-
յաստանի Հանրապետութեան, այլեւ
ձեւաւորեցին մեր մտածողութիւնը,
մեր ժողովուրդի հաւաքական գի-
տակցութիւնը եւ հոգեբանութիւնը:
ա.- Հայաստանեայց Առաքելա-
կան Եկեղեցի
Հայաստանեայց Առաքելական
Եկեղեցին մեր ամենէն կայուն հաս-
տատութիւններէն մէկն է: Այո,
Աստուծոյ տունն է, բայց մենք շատ
յաճախ կ’ըսենք, որ եկեղեցին եղած
է ազգային հաստատութիւն: Անհը-
րաժեշտ է եկեղեցի եւ պետութիւն
կարգավիճակի յստակ բաժանումը:
Եկեղեցին իր վրայ պէտք է վերցնէ
իրաւունքը իր ձայնը բարձրացնելու
երբ որ հարկն է: Ան ունի ժողո-
վուրդին վստահութիւնը եւ ժողո-
վուրդը կ’ակնկալէ, որ եկեղեցին
ըլլայ ժողովուրդին պաշտպանը:
բ.- Պետականութիւն
Պէտք է տարանջատել պետու-
թիւն եւ իշխանութիւն հասկցողու-
թիւնները: Պետութիւնը երկիրն է իր
LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 - MONDAY NOVEMBER 3, 2014 • ABAKA • 5
կառոյցներով՝ նախագահութիւնը,
Ազգային Ժողովը, կառավարու-
թիւնը. ան մնայուն է: Իսկ իշխա-
նութիւնը՝ մարդիկ են, որոնք ժա-
մանակաւոր կերպով կը ծառայեն:
Այս երկուքը կարելի չէ նոյնացնել.
բան մը որ այսօր նոյնացուած է
կարգ մը թեւերու կողմէ: Կարեւոր
կէտը ժողովրդավարութեան հարցն
է: Օրէնքները պէտք է ըլլան
թափանցիկ: Օրինականութեան
պակասը կը խարխլէ մեր պետա-
կանութեան հիմքերը: Պէտք է
վերափոխենք ընտրական համա-
կարգը: Մեր պետութիւնը ավտո-
րիտար՝ մենատիրական պետութիւն
չէ: Իսկ ուժի ընկալման հարցին մէջ,
պէտք է քաղաքական մենաշնորհը
վերացնել եւ հաստատել իշխա-
նական հակակշիռ: Օսկանեան
նշեց, որ տասը տարիներու իր
փորձառութիւնը ցոյց տուաւ, որ
հայութեան խնդիրները երկրէն
ներս են եւ ոչ՝ դուրսը:
գ.- Սփիւռք
Կ’ակնկալենք Սփիւռքի ներգը-
րաւուածութիւնը Հայաստանի
կեանքէն ներս: Առաջին օրէն
սփիւռքահայեր եկան հայրենիք մեծ
նուիրումով: Սփիւռքի դերը մեծ է:
Միասնականութիւնը պէտք է ըլլայ
նաեւ գործնական գետնի վրայ:
Սփիւռքը պէտք է ճիշդ գնահատէ
հայրենիքը եւ միայն Ցեղասպա-
նութեան հարցով չբաւարարուի:
Ժողովրդավարութեան հաստատու-
մը, մարդկային իրաւանց եւ ազա-
տութիւններու խնդիրները նոյնպէս
պէտք է յուզեն սփիւռքահայը:
դ.- Ցեղասպանութիւն
100-ամեակին ընդառաջ ակնկա-
լիքները աւելի մեծ են այսօր:
Անհրաժեշտ է ճիշդ ձեւակեր-
պել Ցեղասպանութեան խնդիրը,
Սփիւռք-Հայաստան աշխատանք-
ները ծաւալուն դարձնել: Յստա-
կացնել մեր նպատակները յաջորդ
տասնամեակներուն համար: Ցե-
ղասպանութեան ճանաչումի աշ-
խատանքներէն անցնիլ պահան-
ջատիրական պայքարի, մեր իրա-
ւունքներուն, ինչու չէ նաեւ հողե-
րուն: Այսօր Քիւրտիստանի մը
ծնունդը կ’ուրուագծուի տարածա-
շըրջանին մէջ: Մեր պարտքն է 100-
ամեակի յաջորդ օրն իսկ պահան-
ջատիրութեան խնդիրը դնել մեր
դիմաց եւ հանդէս գալ նոր մտա-
ծողութեամբ:
ե.- Ղարաբաղ
Վերջապէս, հինգ յենասիւներէն
ամենէն կարեւորը այսօր Ղարա-
բաղեան յաղթանակներն ու անկախ
Արցախն են: Բանակցութիւնները
կ’ընթանան, միւս կողմէ Ղարաբաղ
ունի իր անկախութիւնը: Ղարա-
բաղը անկախ պետութիւն է եւ մեր
յաղթանակները դարձան մեր քա-
ղաքականութեան հիմքը յաջորդ
տարիներուն համար: Դժբախտա-
բար այդ յաղթանակները, Ղարա-
բաղի գոյութիւնը երբեմն կը շա-
հարկուին ծածկելու համար իշ-
խանութիւններու անգործութիւնը:
Աւելի ժողովրդավար դարձնելով
Հայաստանը մենք օգնած կ’ըլլանք
Ղարաբաղեան հարցին լուծումին:
Պատերազմի վտանգը շատ մօտիկ
չէ, սակայն մենատիրական վար-
չաձեւով գործող Ազրպէյճանին դի-
մաց ժողովրդավար Արցախով
պիտի շարունակենք մեր յաղթա-
նակները:
Ամփոփելով իր ելոյթը, Ազգային
Ժողովի անդամ Վարդան Օսկան-
եան ըսաւ, «Ընդհանուր տեսլական
է անհրաժեշտ, որպէսզի կարո-
ղանանք այս փոքր երկիրը դարձնել
այն երկիրը, որ մեր հայրերը, մենք,
մեր զաւակները ուզում ենք տես-
նել», շեշտեց ան:
Ներկաները ըմբռնումով գնա-
հատեցին նախկին նախարար եւ
Ազգային Ժողովի անդամ Տիար
Վարդան Օսկանեանի կշռադատ-
ւած, յախուռն, ինչպէս նաեւ ինք-
նաքննադատութեան տարրեր պար-
փակող ելոյթը: Իսկական նմոյշ
առողջ ժողովրդավարութեան:
Հարցումներու բաժնին մէջ անդ-
րադարձ եղաւ Եւրասիական Տնտե-
սական Միութեան Հայաստանի
անդամակցութեան, ուր Օսկանեան
հեռատեսօրէն կարեւորեց Վրաս-
տանի հետ հնարաւորինս նոյն ճամ-
բով ընթանալը, ապագային բար-
դութիւններու եւ անակնկալներու
առջեւ չգտնուելու համար: Արծար-
ծըւեցան Փրոթոքոլներուն ստո-
րագրումին բերելիք հետեւանք-
ներն ու Թուրքիոյ հողային
ներկայ սահմանները ճանչնալու
խնդիրը: քննարկման նիւթ դարձան
նաեւ Հայաստանի երիտասար-
դութեան ներգրաւումը քաղաքա-
կան կեանքէն ներս՝ մէկ կողմէ եւ
միւս կողմէ անոնց կարճ համ-
բերութիւնը եւ արտագաղթը. Ազըր-
պէյճանի նիւթական հսկայական
միջոցները եւ այդ գումարները
տեսիլք ունեցող մարդոց կողմէ
Շար. էջ 15

6. 6 • ABAKA • LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 - MONDAY NOVEMBER 3, 2014
ԳՈՀԱԲԱնՈւԹԵԱն Օր
Մոնթրէալի նորաբաց Արարատ Բնակարաններ-ու մէջ
«Գոհաբանութիւնը Արարատի փէշերէն լսուեցաւ»
Այս էր նշանաբանը Գանատայի
առաջնորդ Աբգար Վրդ. Յովակիմ-
եանի օրուան պատգամին, երբ ան
օրհնեց աշնանային զարդարանքով
մեր սեղանները: 13 Հոկտեմբեր
2014-ը ամերիկեան պատմականէն
անցաւ եւ եղաւ հայկական Գոհա-
բանութեան Օր:
Արարատ Բնակարաններ-ու
երազ իրականացում: Ո՞վ կրնար
յղանալ Մոնթրէալի մէջ երէցներու
տան մը գաղափարն իսկ՝ եթէ ոչ
քանի մը խելացնորներ: Ո՞վ, ըսէք
ինծի ո՞վ կրնար համարձակիլ կա-
ռավարական ու բարձրագոյն հեղի-
նակութիւններու դուռը զարնել ու
հետապնդել՝ եթէ ոչ քանի մը հա-
մոզուած հեռատեսնողներ, մաս-
նաւորաբար հայ երէցներու կարի-
քով հետաքրքրւուող: Այսօր Արա-
րատ Բնակարաններ-ը պարծանք
մըն է Մոնթրէալահայութեան:
Պատիւ ձեզի:
Հոյակապ շէնքը վերէն վար
ցնծութեան մէջ է: Երէցներու
ազգականներ ու հիւրեր կը հաւա-
քուին մեր տան ճաշասրահը: Հայ
Տուն-ին նրբահասակ պարմանու-
հիները պատրաստ են սպասար-
կելու, մինչ պատանիներ երաժշտու-
թեան գլուխն են, արծիւի նման
շրջահայեաց:
Ահա Արարատ Բնակարաններ-ու
հիւրընկալներն ու հիւրերն են.
տնօրէն Ազատ Թէմիզճեան իր
վարչական անդամներով, Գանա-
տայի նորընտրեալ առաջնորդ
պարթեւական հասակով Աբգար
Վրդ. ու մեծարեալ հիւրեր: Խօսք
առին հիւրեր ու կամաւորներ,
որոնցմէ մէկը անակնկալաբար
ծաղկեփունջ մը հրամցուց՝ երէց-
ներուն ամէն կերպով հոգացող,
արագօրէն լուծում գտնող, խաղեր
եւ ուրախութիւն ստեղծող շատ
սիրելի Սիլվա Գույումճեանին, մեր
«Սիլվիկ»ին. արդարեւ հիանալի
անձնաւորութիւն:
Աւանդական հնդկահաւի հա-
տումի ժամն է: Սակայն ներկայ են
գրականագէտ ասմունքողներ: Հոն է
Շուշանիկը, Շուշանիկ Մելգոնեան,
սիրուած ու յարգուած, որ երբեք չի
զլանար մեզի վերացնելու, վերա-
կանգնելու, ուր որ ալ գտնուի, մեծ
ու պզտիկ բեմեր, պաշտօնական
կամ մտերիմ հաւաքներ: Շուշա-
նիկին «Մօր Ձեռքերը» մատնան-
շելու օրուան համադամները պատ-
րաստող աշխատասէր թաթիկները՝
իսկապէս խորազգաց պատկե-
րացում էր: Ալ աւելի հետաքրքրա-
կան էր «Ես իմ անոյշ Հայաստանի»
վերջին տողին երբ ասմունքողը
թնդացուց «Ես իմ Արարատ Բնա-
կարանն եմ սիրում» յատուկ իր
ժպիտով:
Անակնկալ հրաւէր մը. ծանօթ իր
յեղափոխական, ուժգին, նոյնքան
հայացունց երեւոյթով եւ զգայ-
նութեամբ՝ Վարդգէս Քիւփէլեանն է:
Վարդգէսը արտասանեց «Արմե-
նիա» մեծանուն գրագէտ ու բա-
նաստեղծ Փրօֆ. Աւետիս Ահա-
րոնեանի վերջին ճառը, հրաւիր-
ւած Փարիզի Սորպոն համալ-
սարանի մէջ 1930-ին, արձակ հեղի-
նակութիւն որ կը սասանի հայ
լեզուի կորուստէն: Սրահը կրկին
թնդաց: Ծափահարութիւնը Վարդ-
գէսի՞ն էր թէ Ահարոնեանին:
Հիանալի էր մեր առաջնորդին
պատգամը. վերոյիշեալ տողերը կը
պարունակեն բոլոր խորհուրդները:
Վարդապետ-առաջնորդը անցաւ
սեղանէ սեղան ծանօթանալու եւ
օրհնելու երէցները: Մթնոլորտը
հետզհետէ եղաւ մտերմիկ, մինչեւ
անգամ շուրջպար:
Քանի օր անցեր է, տակաւին մեր
երէցները կը յիշեն Գոհաբանու-
թեան Օրը:
Ք. ՏրդԱՏեԱն ԳույումճեԱն
Amyriga3i Ha3 Avydaran[agan Ungyragxov;yan noraga-o3x
Avydisyan tbroxu ir t-nyru gu pana3 nor dary,r]ani mu hamar
Sybdympyr 1-i Yryvanyan cy.yxig a-a6
v0dovn5 tbroxagan dary,r]ani 8A-a]in
Zanc96in hyd5 Qoryn yv <ov,anig Avy6
disyan tbroxu ir noraga-o3x ,enkin t-ny6
ru paxav5 o.]ovnylov qa-n 3ovzovmow yv ovra6
qov;yamp lyxovn ovsovxi[nyrov5 a,agyrd6
nyrov5 /no.nyrov yv parygamnyrov ho/ paz6
mov;ivn mu1
Ga-ovxova/ Abaca3i Hamar
Avydisyan yv Bilyzikyan undaniknyrov
siralir yv a-ada2y-n noviradovov;yamp5
in[bes nayv Amyriga3i Ha3 Avydaran6
[agan Ungyragxov;yan (AHAU) ,ad mu
ovri, noviradovnyrov a-ada2y-n noverny6
row5 AHAU6u grxav ga-ovxanyl nor yv
par2rorag tbroxagan hamalir mu5 ir me]
bar’agylov Mangabardezen min[yv das6
nuyrgrort garci a,agyrdnyr1 Noraga6
-o3x a3s ,enku gu hantisana3 Ha3asdani
yv a3t ,r]ani yrgirnyrov a-a]in 8Gana[9
Tbroxu5 sdanalow 8Enyrgydig yv Pna6
bahbanagan Naqaci/i me] A-a]nov6
;ivn9 (Leadership in Energy and Environmental
Design, LEED, https://new.usgbc.org/leed)
mi]azca3in havasdaciru1 Asor hyd meg6
dy.5 hamacor/agxov;yamp Ha3asdani
?a-i ?racrin (Armenia Tree Project), tbro6
xa,enku bidi ovnyna3 yrtiki gana[ bar6
deznyr 8green roof gardens9, or o[ mia3n
bidi 0cne ,enki ]y-ovxman gam zowaxman
/aqsyrov qna3o.ov;yan5 a3l nayv bidi han6
tisana3 inknovro3n gr;agan gyrbar mu1
Dndysabes a.kad Yryvani Mala;ia6
Sypasdia ka.akamasi yryqanyrovn a-a6
]in magartagi ovsovm ]ampylov go.kin5
tbroxa,enku bidi /a-a3e nayv orbes ha6
ma3nka3in gytron5 ovr darpyr ka.aka3in
qovmpyr bidi garynan irynx hantibovm6
nyru ovnynal yv marzagan qovmpyr irynx
‘or2yru yv marzagan qa.yru gadaryl1
Tbroxa,enku bidi cor/a/ovi nayv ar6
datbroxagan ,ad mu darpyr /racirny6
rov5 in[bes` [a’ahasnyr marzylov darpyr
a,qadanki hmdov;ivnnyrov1
+amanagi un;axkin nayv garyliov;ivn
bidi un/a3ovi hamalsarannyrov5 ama-6
van un;axkin garc mu tasyr tasavan6
tylov 3a-a]atem a,agyrdnyrov1
Go[` Mianalov A3s Wsym Cor/in
Avydisyan undaniku a3s /racrin ha6
mar AHAU6in novira/ e hinc milion do6
lar1 Go[ g4ov..ynk myr polor ha3ryna6
gixnyrovn 0cnylov AHAU6in5 orbeszi an
garyna3 hasnil Avydisyan undaniki
noviradovov;yan hamabadasqano. Ir
qosdovmin` ampo.]axnylov a3s wsym a,qa6
danku1
Amyriga3i Ha3 Avydaran[agan Ungy6
ragxov;ivnu himnatrova/ e 1918-in5 orbes
Krisdoneagan gazmagyrbov;ivn5 ir /a-a6
3ov;ivnnyru madovxanylov polor anonx
oronk 0cnov;yan gariku ovnin` a-anx
qdrov;yan1 AHAU6u ir a3s hama,qar6
ha3in a-akylov;ivnu g4iraganaxne bah6
banylow ,ark mu gr;agan5 avydaran[a6
gan5 ungyra3in /a-a3ov;ivnnyr ha3ryniki
yv ardyrgri ksanyryk darpyr yrgirnyrov
me]1
Lraxovxi[ dy.ygov;ivnnyrov hamar grnak
a3xylyl AHAU6i ga3ke]u www.amaa.org,
gam ov..agi gab hasdadyl AHAU6i gyt6
ronin hyd 6 31 West Century Road, Paramus,
NJ 07652, hy-7 201.265.2607, i6me3l
–info@amaa.org

7. LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 / MONDAY NOVEMBER 3, 2014 • ABAKA • 7
Arménie réorientée
ou désorientée?
Editorial écrit en anglais
par Edmond Y. Azadian
et publié par The Armenian
Mirror-Spectator en date
du 18 octobre 2014
Le 10 octobre 2014 sera une date
importante pour l’Arménie, puisque ce
jour-là, deux événements importants
ont eu lieu, pas nécessairement par
hasard. Le premier événement a été la
signature du traité de l’Union écono-mique
eurasienne (UEE) par le
Président Serge Sargissian à Minsk, et
la seconde a été la manifestation orga-nisée
par l’opposition sur la place de la
République.
Depuis que l’Arménie a rompu ses
négociations avec l’Union européenne
en septembre 2013, elle a patienté à la
porte de l’Union douanière dirigée par
la Russie, formée de cette dernière, de
la Biélorussie et du Kazakhstan.
Bien que l’Arménie ait été contrain-te
à renoncer à ses liens économiques
avec l’Union européenne, elle ne pou-vait
devenir un membre fondateur de
l’union douanière; à la place, Erévan a
dû attendre 13 mois de plus afin
d’adhérer à l’Union douanière, avec
des avantages douteux en perspective.
En dépit de circonstances intimi-dantes,
les manifestants de l’opposi-tion
ont reconnu que c’était un acte
incontournable pour l’Arménie.
L’Arménie s’est réorientée loin de
l’Europe, dans l’étreinte de la Russie.
Le destin de l’Arménie est bloqué par
certains impondérables, qu’aucune
administration - future ou actuelle – ne
peut changer; la position géostraté-gique
de la Russie est un facteur déter-minant
qui force des relations histo-riques
et de proximité géographique.
L’autre facteur décisif est le blocus
économique par la Turquie et
l’Azerbaïdjan qui étouffe le pays et
compromet son avenir. Un troisième
facteur peut être l’envoi de fonds par
les citoyens arméniens vivant à l’étran-ger
vers leurs familles en Arménie.
C’est un déclin constant qui pourrait
un jour atteindre un niveau catastro-phique.
Le dernier facteur déterminant est
la corruption endémique de toutes les
anciennes républiques soviétiques et
un pays seul ne peut l’éradiquer parce
que toute la région est engloutie par ce
système.
Mikhaïl Saakachvili a tenté de déra-ciner
la corruption de Géorgie alors
qu’il était président et aujourd’hui, il
est un homme recherché par les auto-rités
de Tbilissi. Par conséquent, aussi
douteux que cela puisse paraître, la
corruption ne peut être contrôlée, en
particulier dans un pays pauvre. Cela
ne signifie pas que le pays devrait
renoncer à l’espoir de la lutte à la cor-ruption.
Mais cela signifie une chose:
aucune opposition ne peut résoudre le
problème du jour au lendemain, peu
importe la force avec laquelle il pré-tend
pouvoir le faire.
La politique étrangère de l’Arménie
est réorientée par les forces exté-rieures,
mais ses politiques nationales
pourraient être dirigées par l’interac-tion
de forces politiques. Cette interac-tion,
cependant, à ce jour n’a fait que
désorienter le pays.
Lors des dernières élections prési-dentielles
et législatives, le Parti répu-blicain
de Sargissian a pu décimer
l’opposition et gagner. L’élection a éga-lement
été ratifiée, avec des réserves,
par les observateurs internationaux. La
méthode était trop familière - un systè-me
électoral mis en place par chacune
des administrations précédentes, et
que chaque force politique future,
peut-être, poursuivra.
Un exemple est le renouvellement
du mandat du gouverneur de Syunik,
Sourik Khatchatrian, malgré ses liens
criminels. Des cas similaires ont été
signalés à Shirak et ailleurs. Tant qu’ils
fournissent des votes, ils peuvent vio-ler
toutes les lois en toute impunité.
L’opposition peut légitimement crier
au loup et qualifier le régime actuel de
criminel et d’oligarchique, mais com-bien
d’assassinats politiques ont été
commis durant le régime de Levon
Ter-Petrossian?
Le mandat de Robert Kotcharian, en
attente pour se jeter dans la course
présidentielle, a été marqué par le mas-sacre
au Parlement, ainsi que les tue-ries
du 1er mars sur la Place de la
Liberté.
Durant et après les dernières élec-tions,
de nombreuses défections ont
eu lieu dans les rangs de la coalition
HAK de Ter-Petrossian, l’affaiblissant
considérablement. Mais il n’a pas
renoncé à l’espoir. Il a continué à cour-tiser
le parti Arménie prospère et son
chef Gagik Zaroukian, un oligarque de
premier plan qui était dans la coalition
avec le Parti républicain de Sargissian.
Il s’est progressivement déplacé vers
l’opposition et le 10 octobre pourrait
être un jour de victoire pour Levon
Ter-Petrossian parce que ce jour-là,
Zaroukian s’est joint à lui au cours de
la manifestation de l’opposition. Il a
également été en mesure d’attirer le
Parti de l’Héritage de Raffi
Hovannisian afin de former le
« magnifique » trio de partis de l’oppo-sition
au parlement. Ce trio pourrait
devenir le « magnifique quatuor, » si le
parti FRA (Dachnak) décide finale-ment
de se joindre à eux. Le parti au
pouvoir a offert des postes d’ambassa-deur
et autres postes lucratifs afin de
garder la FRA dans sa mire. C’est pour-quoi
le parti n’a pas participé à la
manifestation du 10 octobre, au cours
de laquelle Ter-Petrossian a annoncé
que « nous comprenons et respectons
leur position, » bien que durant sa pré-sidence,
il ait emprisonné la direction
de la FRA, a harcelé ses membres et
détruit les installations de presse.
La manifestation du 10 octobre et
celles qui l’ont précédé en province
ont été très suivies et bien organisées.
Ainsi, contrairement aux allégations, il
n’y a pas de tyrannie en Arménie.
Sinon, les 10 000 personnes n’auraient
pu se réunir en un seul endroit et
haranguer « démission à l’oligarchie
criminelle » ou chanter « nous voulons
une Arménie sans Sergik. »
Les autres thèmes étaient la pauv-reté,
la corruption, l’émigration et
Suite à la page 8
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 3 NOVEMBRE 2014
Le président arménien
se prépare à des discussions
avec le groupe de Minsk à Paris
Le président arménien Serge Sargissian a rencontré les médiateurs internatio-naux
chargés du règlement du conflit du Karabagh.
Au cours de la rencontre, le président Sargissian a discuté des questions liées
à la résolution des conflits avec les coprésidents du Groupe de Minsk de l’OSCE,
Igor Popov (Russie), Pierre Andrieu (France), le président de l’OSCE Andrzej
Kasprzyk et David Salvo, le co-président représentant des États-Unis.
Parmi les mesures visant à un règlement du conflit qui seront discuté au
cours des prochains entretiens entre les présidents de France, d’Arménie et
d’Azerbaïdjan à Paris, Serge Sargissian a souligné l’approche destructrice azer-baïdjanaise
largement manifestée à Bakou avant les pourparlers de France.
Serge Sargissian a de nouveau exprimé la volonté de l’Arménie de poursuivre
les négociations dans le cadre du Groupe de Minsk de l’OSCE et de régler pacifi-quement
le conflit du Karabagh.
De possibles réformes
constitutionnelles en Arménie
Selon l’attaché de presse de la pré-sidence,
Arman Saghatelian, la posi-tion
finale du président arménien sur
le concept de réformes constitution-nelles
sera connue en février-mars
2015.
« Le personnel du Président a été
informé du concept de réformes
constitutionnelles. Nous avons aussi
été informé de la conclusion positive
par la Commission de Venise. Le prési-dent
de la République devra adopter la
question ou la rejeter.
Etant donné que certaines ques-tions
clés abordées dans le concept
ont une composante politique formu-lée,
des discussions politiques supplé-mentaires
et une plus grande consoli-dation
politique devront être étudiées.
En conséquence, la position finale
du président arménien sur le concept
sera apparemment été connu au cours
des mois de février ou mars 2015. »
Conférence internationale sur le jeu
d’échecs à l’école
A Erévan dans le secteur de Malatia-Sebastia, Lévon Aronian le numéro deux
mondial des échecs vient d’ouvrir, le 17 octobre dernier, une école des échecs.
Etaient présents à cette inauguration, le président arménien Serge Sargissian, le
maire d’Erévan Taron Margarian ainsi que le président de la Fédération interna-tionale
des échecs (FIDE) le russe Kirsan Ilyumzhinov. L’école des échecs
couvre une superficie de 400 mètres carrés et peut accueillir de 300 à 350 élèves.
Suite à la page 8

8. 8 • ABAKA • LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 / MONDAY NOVEMBER 3, 2014
Arménie réorientée...
Suite dans la page 7
l’anarchie, ancrés dans l’esprit de
chaque citoyen.
Ter-Petrossian a promis de pour-suivre
la campagne d’une manière
ordonnée, sur la base des droits
constitutionnels des citoyens.
Aram Manoukian a fourni des statis-tiques
sur la situation désastreuse du
pays et a cité les causes qui condui-saient
des citoyens à émigrer en
nombre.
L’opposition a présenté une liste de
12 demandes de réforme au gouverne-ment.
Il serait bénéfique pour le pays
qu’une saine opposition soit formée et
prenne en charge le gouvernement.
Mais l’ironie dans ce cas est que l’un
des candidats à la présidentielle est un
oligarque de premier plan, Gagik
Zaroukian, un bienfaiteur au compor-tement
de lutteur. On pourrait faire
valoir que Zaroukian pourrait être pré-sident,
puisqu’un ancien lutteur, Jesse
Ventura, a pu devenir gouverneur du
Wisconsin?
Pour en revenir au traité d’UEE, au
moins deux mises en garde concer-nent
tous les Arméniens, mis à part
leur affiliation politique. Il s’agit
d’abord des perspectives économiques
d’adhésion à l’Union douanière avec la
Russie. L’ancien directeur de la
Banque centrale d’Arménie, Bagrat
Asatrian, prévoit une baisse de 2 à 3%
des transferts en provenance de
Russie tandis que l’Arménie aurait
besoin d’une augmentation de 10% des
transferts pour qu’il y ait croissance.
Un problème plus inquiétant, selon
Asatrian, est qu’avec « une croissance
économique de 3%, aucun problème
social ne peut être résolu. Une crois-sance
de 3% va même servir de stimuli
à l’émigration. Afin de protéger la
situation en Arménie, une croissance
économique de 6 à 8% est nécessaire.
Mais malheureusement, il n’existe
aucune condition préalable pour que
la situation s’améliore en 2015, 2016 et
2017. »
Asatrian mentionne également que
le principal partenaire de l’Arménie, la
Russie, vers qui elle se tourne, aura
une croissance de 0% en raison des
sanctions qui auront un impact néga-tif.
Dans ces conditions, il semble que
l’Arménie lie son futur économique à
un navire en perdition, sauf si un déve-loppement
politique rectifie la situa-tion.
Un autre inconvénient est la ques-tion
du Karabagh. Le Président
Nazarbayev du Kazakhstan a retardé
la participation de l’Arménie au traité,
faisant valoir que l’Arménie devait
adhérer à l’union dans ses « frontières
internationalement reconnues », à
l’exclusion donc du Haut-Karabagh,
afin de satisfaire le président Aliev
d’Azerbaïdjan. Une telle condition n’a
pas entravé la présence de la Russie
qui a annexé la Crimée.
Alors que le traité a été signé, aucu-ne
explication n’est donnée sur la
situation à la frontière entre l’Arménie
et le Karabagh. Seul M. Aliev est ravi
car lorsque l’Azerbaïdjan adhèrera à
l’Union douanière, les signataires
admettront Bakou avec le Haut-
Karabagh comme partie intégrante de
son territoire.
Ainsi donc, les problèmes sont bien
au-dessus des possibilités pour qu’un
parti puisse les résoudre. L’unité et
des efforts concertés du parti au pou-voir
et de l’opposition peuvent donner
des résultats. Sinon, personne ne peut
assurer en toute sécurité le destin de
l’Arménie, réorientée ou désorientée.
Traduction N.P.
Plus de 40% des Arméniens au-dessous
du seuil de pauvreté
42% des Arméniens vivent en des-sous
du seuil de pauvreté, selon une
étude menée en 2013 par le centre de
recherche Sociometer.
S’exprimant lors d’une conférence
de presse, le directeur du centre de
recherche Aharon Adibekian a déclaré
que les citoyens pauvres sont ceux qui
vivent avec moins de 2 dollars par
jour, un critère de pauvreté établi par
les Nations Unies.
En conséquence, ceux qui vivent
avec moins d’un dollar par jour sont
considérés comme extrêmement
pauvres », a déclaré Adibekian, ajou-tant
que quelques 10% des Arméniens
sont considérés comme tels.
Toutefois, seulement la moitié des
personnes vivant au-dessous du seuil
de pauvreté se considèrent comme
pauvres. Aharon Adibekian a décrit
cela comme un « mécanisme de défen-se
psychologique » de la population.
« 13% de la population arménienne est
riche. Toutefois, seulement 2% d’entre
eux se considèrent comme riches.
Ainsi, 40% des citoyens considèrent
avoir un niveau de vie modeste. »
Aharon Adibekian a ajouté que le pro-blème
principal de la société armé-nienne
est que c’est surtout la classe
moyenne qui a choisi d’émigrer, ainsi
la société s’est polarisée entre très
riches et très pauvres.
Selon le sociologue, l’autre problè-me
est que la seule source de revenu
pour environ 17% des familles armé-niennes
bénéficient de l’aide financiè-re
de parents travaillant à l’étranger.
« Les parents de 300 000 enfants
d’Arménie vivent et travaillent à
l’étranger. Cela conduit à des consé-quences
très négatives pour l’avenir. »
Selon la Banque centrale, le mon-tant
des transferts de fonds non-com-merciaux
au cours des huit premiers
mois de 2014 a augmenté de 1,2% par
rapport à l’année précédente, soit plus
de 1,16 milliards de dollars.
Selon les dernières données du
ministère des Finances, en 2013 le
taux de pauvreté était de 32,1%, tandis
que le taux d’extrême pauvreté était
de 2,7%. En 2012, il était de 32,4%, soit
une augmentation de 17,4% par rap-port
à 2008.
Conférance internationale...
Suite dans la page 7
Le président de la FIDE est en Arménie à l’occasion d’une conférence inter-nationale
consacrée au jeu d’échecs dans les écoles. L’Arménie étant à ce jour le
seul pays à intégrer les échecs dans l’enseignement scolaire.
Cette conférence, du 16 au 18 octobre, est la plus importante jamais tenue sur
les échecs à l’école.
L’événement a réuni 180 représentants de 30 pays. Le président d’Arménie
Serge Sargissian qui est également le président de la Fédération arménienne des
échecs, a assisté à la journée d’ouverture de la conférence.
Les orateurs ont souligné que la conférence offrait une merveilleuse occasion
d’échanger des expériences et ont noté qu’elle contribuera à stimuler le dévelop-pement
du jeu d’échecs et participera à sa montée en puissance dans le système
éducatif.
Plus tard, une statue à l’effigie du double champion du monde d’échecs,
Tigran Petrossian, a été inaugurée. La statue, du sculpteur Ara Sargissian, créée
en 1965 à l’occasion du triomphe de Tigran Petrossian, a été conservée par la
famille du sculpteur dans sa maison-musée pour plus d’un demi-siècle. La famil-le
d’Ara Sargissian a décidé d’en faire don à la Maison des échecs à l’occasion du
85e anniversaire de Tigran Petrossian.
« L’amour pour les échecs est dans le sang des Arméniens » a déclaré le prési-dent
de la FIDE Kirsan Ilyumzhinov.
« Récemment, j’étais au Mexique », a-t-il ajouté, et « ils m’ont montré leurs
programmes scolaires nationaux et ont dit qu’ils allaient suivre l’exemple de
l’Arménie en faisant des échecs une matière obligatoire dans les écoles. La
même chose est vraie pour le Paraguay, la Mongolie et la Thaïlande. Et c’est
l’Arménie qui a initié ce programme. »
Il a noté que, pour la plupart des Arméniens, les échecs, c’est la vie.
« L’Arménie est le seul pays qui a réussi à gagner trois olympiades en seulement
six ans. Même les grandes nations n’ont pas réussi à confirmer un tel résultat, »
a conclu Ilyumzhinov.
Programme de coopération culturelle
entre l’Arménie et la Biélorussie
Une délégation du ministère biélorusse de la Culture, dirigée par le ministre
Boris Svetlov, est en Arménie pour une visite officielle jusqu’au 20 octobre.
Dans le cadre de ce voyage, la délégation a été reçue par le ministre arménien de
la Culture Hasmik Poghosian.
Mme Poghosian a parlé de la coopération culturelle arméno-biélorusse, et les
parties ont enregistré les résultats de la coopération au cours des années précé-dentes
et a décrit les plans pour l’avenir.
Par la suite, Poghosian et Svetlov ont signé le Programme 2014-2017 de coopéra-tion
culturelle entre les ministères de la Culture d’Arménie et de Biélorussie.
Le programme se compose de douze articles et couvre tous les domaines de la
culture et de l’art.
Conformément au programme, les parties encouragent l’établissement de
liens directs entre les bibliothèques de leurs pays respectifs.
À l’instar de la visite du ministre de la culture biélorusse, des Jours de la cul-ture
auront lieu en Arménie.

9. LUNDI 3 NOVEMBRE 2014 / MONDAY NOVEMBER 3, 2014 • ABAKA • 9
President Serj Sarksian Receives
OSCE Minsk Group Co-Chairs
President Serj Sarksian received the Co-Chairs of the OSCE Minks Group Igor
Popov (Russia), Pierre Andrieu (France), the assistant of the US Co-Chair David
Salvo and the Personal Representative of the Chairperson-in-Office Andrzej
Kasprzyk.
At the meeting issues concerning further steps towards the peace process of
the Nagorno-Karabakh conflict, including the tripartite meeting between the
French, Armenian and Azeri Presidents to be held in Paris at the end of October
this year were discussed. Present issues hindering the negotiation process were
touched upon. In that context President Serj Sarksian expressed concern about
Azerbaijan’s destructive approach especially before high-level negotiations.
The Armenian President reaffirmed Armenia’s commitment to joining the
OSCE Minsk Group Co-Chairs’ efforts aimed at settling the conflict through
peace negotiations.
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY NOVEMBER 3, 2014
Biden’s Misguided
Apology
By Edmond Y. Azadian
Vice President Joe Biden seems to
be in a lot of hot water because of
statements he made at Harvard
University last week — statements
that had global reverberations and
ones that the Washington Post
believes will cost him the 2016 presi-dential
nomination for the Democratic
party.
To begin with, very few analysts,
including the ones in the Democratic
camp, believed that Mr. Biden was a
serious contender when Hillary
Clinton had already been wearing her
cold warrior armor in preparation for
the bid.
For the neocons and the military
industrial complex, Mr. Obama’s “paci-fist”
foreign policy has outlived its use-fulness,
and the priority of the foreign
policy agenda is intensifying the cold
war. To save his legacy, his entourage
has been forcing him already to con-duct
that policy by “leading from
behind.”
Since the US is the only remaining
superpower, all the world develop-ments
have to be viewed and analyzed
within that context.
According to the Washington Post,
the vice president has committed
three gaffes recently, the major one
being directed against the US’s strate-gic
ally, Turkey, for which he was
forced to apologize to preserve the
collaborative veneer of the 40-nation
coalition which the US has enlisted
under the presumed goal of defeating
ISIS, the evil incarnate force which is
beheading western hostages, provok-ing
all world capitals.
Before we delve into the task of
sifting fact from fiction, it is important
to refer to the Biden-President
Erdogan incident, which covers and
uncovers a host of political realities in
the unfolding events of the Middle
East.
Mr. Biden was forced to apologize
over the weekend to Turkey and the
United Arab Emirates after suggesting
in a speech at Harvard University’s
Kennedy School of Government that
these two allies, along with Saudi
Arabia, were the United States’
“biggest problem” in dealing with the
civil war in Syria. “What were they
doing?” asked the vice president.
“They were so determined to take
down [Syrian President Bashar] Assad
and essentially have a proxy Sunni-
Shia war….They poured hundreds of
millions of dollars and thousands of
tons of weapons into anyone who
would fight Assad — except that the
people who were being supplied were
Al-Nusra and Al-Qaeda and the
extremist Jihadis coming from other
parts of the world.” Mr. Biden, added
Erdogan, admitted to him that Turkey
“let too many [foreign fighters]
through” into neighboring Syria.
Turkey’s president called for an
apology and Biden obliged him. But
was an apology warranted and who
was speaking the truth? Here is Mike
Whitney, writing in Counterpunch:
“Biden apologized for his remarks on
Sunday, but he basically let the cat out
of the bag. Actually, what he said
wasn’t new at all, but it did lend credi-bility
to what many of the critics have
been saying since the very beginning,
that Washington’s allies in the region
have been arming and funding the ter-rorist
Frankenstein from the onset
without seriously weighing the risk
involved.”
The vice president’s cowardly apol-ogy
served as public relations damage
control. What in fact happened was
that Washington and Ankara agreed to
lie publicly to keep Turkey happy,
which had already joined the US-led
coalition against ISIS reluctantly. The
irony underlying the political goals of
the coalition is that the west has been
using a collection of medieval monar-chies
to introduce western-style
democracy in the secular states of
Iraq, Libya and Syria, with the long-term
calculation that the self-serving
monarchies are disposable any time
they outlive their usefulness.
Counterpunch is also using a quote
from “How the West Created the
Islamic State,” by Nafeez Ahmed, who
says, “Since 2003, Anglo-American
power has secretly and openly coordi-nated
direct and indirect support for
Islamic terrorist groups linked to al-
Qaeda across the Middle East and
North Africa. This ill-conceived patch-work
geostrategy is a legacy of the
persistent influence of neoconserva-tive
ideology, motivated by longstand-ing
but often contradictory ambitions
to dominate regional oil resources,
defend an expansionist Israel, and in
pursuit of these, re-draw the map of
the Middle East.”
If one follows the mainstream
media, one is at a loss, since only the
face value of events are defined tailor-made
for their respective governments
to lull the voters and shape public
opinion for their legislative agenda.
Had we believed the excuses justifying
foreign aggressions in Libya, Iraq and
now Syria, the bloodbaths resulting
from those wars would have under-mined
the claims and led the public to
Cont’d on page 10
Armenia can become a major
transit corridor for Iran
By joining the Eurasian Economic
Union, Armenia could become a major
transit corridor for Iran, member of
the Armenian chamber of commerce
Sargis Aghabekyan said.
He participated in the Armenian-
Iranian business forum that is being
held in Yerevan brought together busi-nessmen
from different fields.
A group of Iranian businessmen
included companies representing poul-try,
cattle breeding, production of agri-cultural
goods, construction and ser-vices.
The heads of the Chambers of
Commerce of Ardabil Province of the
Islamic Republic of Iran and the
Shirak Region of Armenia signed a
memorandum of cooperation.
Karabakh FM and German delegates
discuss cooperation issues
STEPANAKERT. – Minister
of Foreign Affairs of the Nagorno-
Karabakh Republic Karen
Mirzoyan received Honorary
Consul of the Republic of
Armenia in the German state of
Hessen Steven Brian Fera and
Landrat of Bergstrasse Matthias
Wilkes.
They arrived in Artsakh on the
occasion of the opening of the
Specialized Auditorium of
German language at the Artsakh
State University.
During the meeting, the sides
discussed a range of issues relat-ed
to the establishment and
development of cooperation between Artsakh and Germany in the educational
and cultural spheres.
Practical agreements were achieved at the meeting.