1. ใบความรู้ที่ 1.2
เรื่อง ประเภทของโครงงานคอมพิวเตอร์
โครงงานคอมพิวเตอร์มีวัตถุประสงค์เพื่อให้นักเรียนได้รู้จักวิธีการออกแบบ เริ่มตั้งแต่กาหนดคุณสมบัติ
ของสิ่งที่ต้องการออกแบบ การรู้จักเลือกใช้เทคโนโลยีต่างๆ และมีความคิดสร้างสรรค์
โครงงานคอมพิวเตอร์สามารถแบ่งได้ 5 ประเภท ดังนี้
1. โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อ
การศึกษา
สามารถช่วยในการ
พัฒนาการเรียนรู้ทาให้ผู้เรียน
มีความรู้ความเข้าใจ โดยผ่าน
สื่อการเรียนรู้ต่างๆ
5. โครงงานพัฒนา
โปรแกรมประยุกต์
เพื่อศึกษาความต้องการของ
ผู้ใช้งาน และออกแบบ
โปรแกรมที่ตอบสนองความ
ต้องการของผู้ใช้งาน
2. โครงงานพัฒนาเครื่องมือ
เป็นโครงงานที่สร้างขึ้นเพื่อ
พัฒนาการสร้างฮาร์ดแวร์
และการพัฒนาซอฟต์แวร์ ซึ่ง
จะสามารถช่วยงานในด้าน
ต่างๆ ได้
ประเภทของโครงงาน
คอมพิวเตอร์
4. โครงงานประยุกต์ใช้งาน
เป็นการนาอุปกรณ์
คอมพิวเตอร์มาศึกษาระบบ
การทางาน และนาความรู้ที่
ได้ไปประยุกต์ใช้ใน
ชีวิตประจาวัน
3. โครงงานทดลองทฤษฎี
เป็นการใช้คอมพิวเตอร์เพื่อ
ช่วยในการจาลอง
สถานการณ์ที่ไม่สามารถ
ทดลองได้จริง เนื่องจากอาจ
ก่อให้เกิดอันตรายได้

2. 2.1 โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา
สื่อเพื่อการศึกษาหรือสื่อการเรียนรู้ หมายถึง เครื่องมือสนับสนุนการจัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนเข้าถึง
ความรู้ ทักษะกระบวนการ และคุณลักษณะตามมาตรฐานการเรียนรู้ของหลักสูตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ สื่อ
การเรียนรู้มีหลายประเภท ทั้งสื่อธรรมชาติ สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อเทคโนโลยี และเครือข่ายการเรียนรู้ต่างๆ ที่มีใน
ท้องถิ่น การเลือกใช้สื่อควรเลือกให้มีความเหมาะสมกับระดับพัฒนาการและความสามารถของผู้เรียน ตัวอย่าง
โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา มีดังนี้
1. การเรียนรู้แบบออนไลน์ (e-Learning)
ความหมาย
ลักษณะสาคัญ
ฮาร์ดแวร์ที่ใช้พัฒนา
ซอฟต์แวร์ที่ใช้พัฒนา
ตัวอย่าง
การจัดการเรียนการสอนให้ผู้เรียนได้เรียนผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์
อินเทอร์เน็ต (Internet) หรืออินทราเน็ต (Intranet)
มีข้อความ รูปภาพ เสียง วิดีโอและมัลติมีเดียอื่นๆ โดยผู้เรียนจะต้องมี
โปรแกรมเว็บเบราว์เซอร์ (Web Browser) ในการแสดงผลบทเรียน การ
เรียนรู้แบบออนไลน์จะทาให้ผู้เรียน ผู้สอน และเพื่อนร่วมชั้นเรียน
สามารถปรึกษา แลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างกันได้เช่นเดียวกับการ
เรียนในชั้นเรียนปกติ โดยอาศัยเครื่องมือการติดต่อสื่อสารที่ทันสมัย เช่น
จดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (e-mail) กระดานข่าว (web-board) และการ
สนทนาผ่านเครือข่าย (chat)
มีประสิทธิภาพในการรองรับการทางานกราฟิกและมัลติมีเดีย
ระบบบริหารจัดการการเรียนการสอนออนไลน์ Moodle
โปรแกรม AppServ
ระบบการจัดการฐานข้อมูล MySQL
http://www.kanid.com เว็บไซต์ศูนย์การเรียนรู้คณิตศาสตร์ แบบ
มัลติมีเดียบนเว็บไซต์ (MOW) และสร้างฐานข้อมูลทางคณิตศาสตร์
http://www.thaiall.com/e-learning/moodle.htm เว็บไซต์การสร้าง
ระบบการเรียนการสอนผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต

3. 2. บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (Computer Assisted Instruction: CAI)
ความหมาย
ลักษณะสาคัญ
ฮาร์ดแวร์ที่ใช้พัฒนา
ซอฟต์แวร์ที่ใช้พัฒนา
ตัวอย่าง
ซอฟต์แวร์สาเร็จรูปที่นาเสนอเนื้อหาบทเรียนที่ยากต่อการเข้าใจ มาพัฒนา
ในรูปแบบของมัลติมีเดียที่ผู้ใช้สามารถโต้ตอบกับบทเรียนได้ทันที
มีการนาเข้าสู่บทเรียน การนาเสนอเนื้อหา การวัดและประเมินด้วย
แบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-test) และแบบทดสอบหลังเรียน (Post-test)
โดยแสดงคะแนนเพื่อให้ผู้เรียนทราบความก้าวหน้าของการเรียน
มีประสิทธิภาพในการรองรับการทางานกราฟิกและมัลติมีเดีย
1. โปรแกรมสร้างงานกราฟิก (Graphic Software) สาหรับใช้ตกแต่ง
ภาพ เช่น Paint.NET, Picasa, GIMP, Adobe PhotoShop, Corel
Draw
2. โปรแกรมสร้างภาพเคลื่อนไหว (Animation Software) สาหรับทา
ภาพเคลื่อนไหวทั้งที่เป็น 2 มิติ และ 3 มิติ เช่น TouchArt Sampler,
Blender, 3D Canvas, Xara3D, ULEAD Cool 3D, Adobe
Premiere, Snagit, 3D-Studio Max
3. โปรแกรมสร้างสื่อ (Authoring Software) สาหรับนาเสนอเนื้อหาใน
รูปแบบของสื่อประสมและสามารถทาให้โปรแกรมโต้ตอบกับผู้ใช้ได้
หลายรูปแบบ เช่น OfficeTLE Impress, Macromedia
Authorware, Macromedia Flash, Adobe Captivate, Director,
Toolbook
4. โปรแกรมเสียง (Audio Software) เป็นโปรแกรมสาหรับการปรับแต่ง
และตัดต่อเสียง เช่น Audacity, Adobe Premiere, Sound Forge
http://caistudio.info/ เป็นเว็บไซต์สื่อกลางของการเรียนรู้จากสื่อ
บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) ของนักเรียนและผู้ใช้ทั่วไป

4. นักเรียนควรรู้
CAI คือ โปรแกรมบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน ซึ่งย่อมาจาก Computer Assisted Instruction ที่
มีหน้าที่เป็นสื่อการเรียนการสอนเหมือนแผ่นใส (Transparent) สไลด์ (Slide) หรือวีดิทัศน์ (Video) ที่ใช้
ประกอบการเรียนการสอน โดยมีองค์ประกอบที่สาคัญดังนี้
1. นักวิชาการ (Academic Expert)
2. นักเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ (Programmer)
3. นักสร้างสรรค์ (Producer)
4. นักศิลปะ (Artist)
CAI จึงเป็นโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ช่วยสอน โดยกาหนดให้ผู้เรียนสามารถโต้ตอบหรือมีปฏิสัมพันธ์
กับการเรียนได้เช่นเดียวกับการเรียนในห้องเรียนกับครู โปรแกรมที่สามารถสร้างสื่อการเรียนการสอน ได้แก่
โปรแกรม Adobe Flash, Adobe Authorware, Adobe Captivate, Desktop Author เป็นต้น
ปัจจุบันโครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษานิยมประยุกต์ใช้กับคอมพิวเตอร์ในการพัฒนาสื่อการเรียน
การสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งสามารถนาเสนอในรูปแบบของมัลติมีเดีย (Multi-media) หรือสื่อประสม
ได้แก่ ข้อความ ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว วีดิทัศน์ แผนภูมิ กราฟ และเสียง ที่จูงใจผู้เรียนให้เกิดความสนใจ
ตลอดเวลา ทั้งยังช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจได้ง่าย สามารถเรียนรู้และทบทวนบทเรียนนอกเหนือจากการเรียนในชั้น
เรียนได้ตลอดเวลาอีกด้วย
2.2 โครงงานพัฒนาเครื่องมือ
เครื่องมือ หมายถึง ฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ หรือซอฟต์แวร์คอมพิวเตอร์
โครงงานพัฒนาเครื่องมือ หมายถึง โครงงานเพื่อสร้างฮาร์ดแวร์ เช่น
ฮาร์ดดิสก์ขนาดเล็กที่มีความจุข้อมูลสูงหรือการพัฒนาซอฟต์แวร์ที่
ช่วยงานด้านต่างๆ เช่น ซอฟต์แวร์ด้านการประมวลผลคา สามารถจัดทา
เอกสาร และจัดรูปแบบงานตามความต้องการ
2.3 โครงงานทดลองทฤษฎี
โครงงานทดลองทฤษฎีเป็นโครงงานที่พิสูจน์ทฤษฎีหรือตรวจสอบ
ข้อเท็จจริง โดยใช้คอมพิวเตอร์จาลองสถานการณ์ต่างๆ ที่ผู้ทดลองไม่
สามารถทดลองในสถานการณ์จริงได้ เนื่องจากอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้
ทดลอง โครงงานนี้ผู้ศึกษาต้องรวบรวมทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง และเสนอแนวคิด
เป็นแบบจาลอง จากนั้นให้คอมพิวเตอร์ประมวลผลจากแบบจาลองที่เป็น
สูตรหรือสมการ แล้วคอมพิวเตอร์จึงแสดงผลเป็นภาพเพื่อให้ผู้ทดลองเข้าใจได้ง่ายขึ้น

5. ตัวอย่างโครงงานทดลองทฤษฎี เช่น โครงงานประเมินความเสียหายจากแผ่นดินไหว โดยการคานวณ
ความเสียหายตามขนาดแรงสั่นสะเทือนที่เกิดขึ้น โดยจะประเมินและแสดงตาแหน่งอาคารที่อาจจะถล่มลงมา
รวมทั้งจุดที่อาจจะมีผู้บาดเจ็บจากอาคารถล่มอย่างเป็นขั้นตอน
2.4 โครงงานประยุกต์ใช้งาน
โครงงานประยุกต์ใช้งานเป็นโครงงานที่นาอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ หรืออุปกรณ์ดิจิทัลมาศึกษาระบบการ
ทางาน และนาความรู้ที่ศึกษาไปประยุกต์ใช้งานในชีวิตประจาวัน เช่น โครงงานหุ่นยนต์จาลองเก็บขยะ เป็น
โครงงานที่เกิดจากการที่นักเรียนได้ศึกษาโครงสร้างหุ่นยนต์ การทางาน และการเขียนโปรแกรมด้วย
ภาษาคอมพิวเตอร์ เพื่อควบคุมการทางานของหุ่นยนต์ และนาความรู้ที่ได้มาเขียนโปรแกรมประยุกต์ให้
หุ่นยนต์จาลองเก็บขยะ
นักเรียนควรรู้
หุ่นยนต์ หรือโรบอล (robot) คือ เครื่องจักรกลชนิดหนึ่ง มีลักษณะโครงสร้างและรูปร่างแตกต่างกัน
ซึ่งมีหน้าที่ทางานในด้านต่างๆ โดยการควบคุมของมนุษย์ ซึ่งสามารถทาได้โดยทางอ้อมและอัตโนมัติ โดยจะถูก
สร้างขึ้นสาหรับงานที่มีความยากลาบาก เช่น งานสารวจในพื้นที่แคบ งานสารวจดวงจันทร์ ในปัจจุบัน
เทคโนโลยีของหุ่นยนต์เจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็วและมีบทบาทกับชีวิตของมนุษย์มากขึ้น เช่น ด้าน
อุตสาหกรรม การแพทย์ การสารวจ งานอวกาศ หรือเพื่อเป็นของเล่นของมนุษย์
2.5 โครงงานพัฒนาโปรแกรมประยุกต์
โครงงานพัฒนาโปรแกรมประยุกต์นั้นมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ศึกษาได้ศึกษาความต้องการของผู้ใช้งาน
และออกแบบโปรแกรมที่ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานได้อย่างเหมาะสม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการพัฒนา
โปรแกรมประยุกต์ที่ใช้ในองค์กรทางธุรกิจ และโปรแกรมเกม ดังนั้นผู้ศึกษาจะต้องเรียนรู้ระบบงานทางธุรกิจ
และใช้ภาษาคอมพิวเตอร์ในการพัฒนาโครงงาน
ตัวอย่างโครงงานพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ เช่น โครงงานพัฒนาการจัดเก็บเอกสารโดยผู้จัดทาต้อง
เรียนรู้ระบบจัดเก็บเอกสารของหน่วยงาน และสร้างโปรแกรมการจัดเก็บ การค้นหาและการพิมพ์เอกสาร
ออกมาใช้งาน หรือโครงงานเกมที่ให้ความรู้ ความเพลิดเพลิน โดยผู้จัดทาโครงงานจะต้องศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับ
เกมต่างๆ ที่มีอยู่ทั่วไป และนามาปรับปรุงหรือพัฒนาขึ้นใหม่ เพื่อให้เป็นเกมที่เหมาะสมกับผู้เล่นในแต่ละวัย

6. เกมสารไทย เป็นเกมที่ชนะเลิศในระดับนักศึกษา ผู้พัฒนาเกมได้มีการศึกษาวิถีชีวิตคนไทยในชนบทแล้วนามา
สร้างเกมโดยให้ผู้เล่นได้เรียนรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตคนไทยในชนบท
เกร็ด... IT
ปัจจุบันมีกลุ่มธุรกิจสื่อการเรียนการสอนได้นาชุดหุ่นยนต์ ซึ่งมีอุปกรณ์สาหรับทดลองครบชุด และ
หนังสือประกอบการเรียนรู้โครงสร้างหุ่นยนต์และหลักการทางาน การสร้างและควบคุมหุ่นยนต์ด้วย
ภาษาคอมพิวเตอร์ที่เนื้อหาอ่านง่าย มีกิจกรรมการทดลองที่สนุกสนาน ช่วยเพิ่มทักษะการเรียนรู้ กระตุ้นให้
เกิดแนวคิดประดิษฐ์และพัฒนา เพื่อนาไปประยุกต์ใช้งานในชีวิตประจาวัน ซึ่งแนวโน้มของการจัดทาโครงงาน
ประยุกต์เกี่ยวกับหุ่นยนต์กาลังได้รับความนิยมมากขึ้น เนื่องจากมีหน่วยงานต่างๆ จัดกิจกรรมแข่งขันเขียน
โปรแกรมคอมพิวเตอร์ควบคุมหุ่นยนต์ของนักเรียนระดับมัธยมศึกษา และอุดมศึกษาเพื่อเป็นการส่งเสริมการ
จัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีสารสนเทศ และบูรณาการความรู้
ในด้านต่างๆ เข้าด้วยกัน ซึ่งทาให้ผู้เรียนเกิดทักษะในการแก้ปัญหา