ХӨВСГӨЛ АЙМАГ

1. “ОЮУНЛАГ ХӨВСГӨЛ” БОЛОВСРОЛЫН
ХӨГЖЛИЙН ХӨТӨЛБӨР
1
/2010-2015/
НЭГ. ХӨТӨЛБӨРИЙГ БОЛОВСРУУЛАХ ХЭРЭГЦЭЭ, ШААРДЛАГА
УИХ-аар хэлэлцэн баталсан “Мянганы хөгжлийн зорилт”-д суурилсан “Монгол Улсын Yндэсний
хөгжлийн цогц бодлого”, “МУ-ын боловсролыг 2006-2015 онд хөгжүүлэх мастер төлөвлөгөө”,
“Боловсрол” үндэсний хөтөлбөр, Аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх
ажлын хүрээнд “Оюунлаг Хөвсгөл” боловсролын хөгжлийн хөтөлбөрийг боловсрууллаа.
Хөвсгөл аймгийн “Хүний хөгжлийн индекс” улсын хэмжээнд хангалтгүй үзүүлэлттэй байгаа нь
хөгжлийн бусад боломжийг ашиглахад саад учруулж, ажилгүйдэл, ядуурал, архидалт, гэмт хэрэг, хэв
журам, нийгмийн эрүүл мэндийн байдал, сургууль завсардалт, бичиг үсэг үл мэдэх байдалд шууд
нөлөөлж, мэдэх-хийх-хэрэглэх-нийгэмших иргэний цогц чадамж эзэмших боловсролын чанарт
хязгаарлагдмал байдлыг үүсгэж байна.
Даяарчлагдаж буй энэ ертөнцөд боловсорч оюунжсан хэсэг нь илүү хурдан хөгжиж, дэлхийн
хөгжлийн үр шимийг ихээр хүртэж байхад ингэж чадаагүй хэсэг нь мал, газар тариалан, ашигт
малтмалынхаа нөөцийг хямд нийлүүлж, хөгжлийн нөөцөө бүрэн ашиглах чадваргүй байгаа нь нийгмийн
харилцаанд учирч буй элдэв бэрхшээлийг ул суурьтай даван туулах, хүнээ хөгжүүлэх, оюунжуулах
шаардлагыг бий болгож байна.
Хөвсгөлчүүд бид оюун ухааныг эрхэмлэж ирсэн сайхан уламжлалтай бөгөөд тус аймгаас олон
улсын түвшинд болон улсынхаа хэмжээнд тодрон гарсан олон арван эрдэмтэн, сэхээтнүүдтэй төдийгүй
сэтгэлгээний хурдтай, шинэчлэн өөрчлөх мэдрэмжтэй ард түмэн билээ. Бид энэ онцгой давуу талаа
ашиглаж өнөөгийнхөө нөхцөл байдалд дүгнэлт хийж төр захиргааны болон төрийн бус байгууллага, аж
ахуйн нэгж, иргэд, олон нийтийнхээ оролцоотойгоор боловсролын салбараа шинэчлэн хөгжүүлж,
аймгийн тогтвортой хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулах үндсэн хэрэгцээ бий болсоор байна.
2004 онд НҮБ-ын ассамблейн шийдвэрээр “Тогтвортой хөгжлийн боловсролын 10 жил (2005-
2014)” хөтөлбөрийг батлан гаргасан билээ. Монгол улс энэ хөтөлбөрт нэгдэн орж, хэрэгжүүлж байгаа
орнуудын нэг бөгөөд энэ ажлын хүрээнд ТХБ-ыг хөгжүүлэх талаар төрөөс баримтлах бодлогын хүрээнд
үе шаттай үйл ажиллагаануудыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Хүн төрөлхтний өмнө даяаршил (глобальчлал) ба дангаарчлал (локальчлал)-ын нэгдлийг хангаж
тогтвортой хөгжих түүхэн шинэ хэрэгцээ шаардлага гарч байгаа орчин үед аль ч улс орны хувьд дэлхий
нийтийг хамарсан өрсөлдөөнт орчинд өөрийн соёл, ахуй амьдралын онцлогоо хадгалан, оршин тогтнон
хөгжин дэвших асуудалд хандахдаа:
 Улсаа хөгжүүлье гэвэл боловсролоо
 Боловсролоо хөгжүүлье гэвэл сургуулиа
 Сургуулиа хөгжүүлье гэвэл хичээлээ
 Хичээлээ хөгжүүлье гэвэл багшийн арга зүйгээ

2.  Багшийн арга зүй хөгжсөнөөр хүүхэд хөгжин, цогц чадамж бүхий ирээдүйн оюунлаг иргэд
төлөвшиж улс орон хөгждөг хүн төрөлхтний түүхэн туршлага-зүй тогтол байгаа билээ.
Энэхүү зүй тогтол нь “Оюунлаг Хөвсгөл” боловсролын хөгжлийн хөтөлбөрийн агуулгыг
2
илэрхийлэх цөм ойлголт болж байна.
Тогтвортой хөгжлийн үзэл санаа
I. Тогтвортой хөгжил гэдэг нь: Хамгийн эрхэм сайхан зорилгод хүрэхийн тулд өвөг дээдсээ,
өөрсдийгөө, хойч үеэ буюу өнгөрсөн, өнөөдөр, ирээдүйгээ золиослохгүйгээр ажиллаж амьдрах
арга ухааныг дээдэлсэн аж төрөх соёл юм.
Хүн төрөлхтөн, улс орон, байгууллага, гэр бүл, хувь хүн тогтвортой аж төрөхийн тулд:
 Аливаа зүйлийг иж бүрэн байдалд нь харж сэтгэх /сэтгэлгээний өөрчлөлт/
 Зөвхөн өөрийн болон өнөөдрийн эрх ашгийг бус бүх нийтийн болон ирээдүйн эрх
ашгийг эрхэмлэн бусдын бие даасан байдал, тэгш эрхийг хүндэтгэн шийдвэр гаргах /ёс
зүйн өөрчлөлт/
 Бүх түвшний үйл ажиллагааг уялдуулан нэгдэл зохицлыг ханган дэмжих /үйлийн
өөрчлөлт/ гэсэн 3 том өөрчлөлтийг иж бүрнээр нь шийдэх болж байна.
II. Тогтвортой хөгжил – ТХБ-ын хэрэгцээ:
Хїн тєрєлхтєн нэг
дэлхийд амьдарч
байна.
Дэлхийд нийгмийн
хєгжлийн ялгаа,
амьдралын тэгш
бус байдал,
экологийн
тэнцвэргїй байдал
зэрэг тулгамдсан
асуудал байна.
Хїн тєрєлхтєн
тогтвортой
хєгжихийн тулд
хїмїїсээс аж тєрєх
арга буюу
- Бодож
сэтгэх
- Ойлгож
мэдэх
аргаа єєрчлєхийг
шаардаж байна.
Шинэ сэтгэлгээ
Шинэ ёс зїй
Шинэ їйл
Тогтвортой хєгжлийн боловсрол
эзэмшинэ.

3. ЮНЕСКО
Тогтвортой
хєгжил
3
ТХБ-ын иж бүрэн парадигм:
Сэтгэлгээний өөрчлөлт /иж бүрнээр сэтгэх/
Morin
Ёс зүйн өөрчлөлт Үйлийн өөрчлөлт
эсрэг, тэсрэг байр хувь хүн, орон нутаг,
суурийг харилцан үндэсний, дэлхийн
яриа хэлэлцээрээр бүх түвшний уялдаа
зохицуулах холбоог хангасан
.
Ийнхүү хүмүүсээс ёс зүй, харилцаа, хандлагаа шинээр эрэмбэлэх, бүх түвшний уялдаа холбоог
хангасан шинэ үйл хийх, аж төрөх арга буюу бодож сэтгэх, ойлгож мэдэх сэтгэлгээгээ өөрчлөхийг
шаардаж байгаа нь энэхүү “Оюунлаг Хөвсгөл” хөтөлбөрийн хэрэгцээ юм.

4. 4
ХОЁР. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
Хүн төрөлхтөн мэдээлэлжиж-даяаршиж-оюунжиж буй нийгэмд шилжиж байгаа нь оюунлаг
мэдээллийн үнэ цэнийг эрс өсгөв. Оюунлаг мэдээллийг оюунлаг хүн л олж эзэмших учраас оюунлаг иргэн
хөгжлийн амин сүнс. Оюунлаг иргэн гэдэг нь: Бодит чадвартай, бүтээлч хариуцлагатай монгол хүний
дүр төрх юм. Оюунлаг иргэний нийтлэг чанар нь:
 Бүтээлч шүүмжлэлтэйгээр сэтгэдэг
 Насан туршдаа суралцан хөгждөг
 Мэдээллийн нөөцийг оновчтой сонгон хэрэглэдэг
 Асуудалд хариуцлагатай хандаж, зөв шийдвэр гаргах чадвартай
Энэхүү чадвар бүхий иргэн нь: Хүн- хүнээ, хүн -байгалиа хайрлах хүнлэг чанартай, өөрийн болон
бусдын өмнө хүлээсэн үүргээ шударгаар биелүүлдэг, хууль, ёс журмыг хүндэтгэн сахидаг, шударга ёсыг
дээдэлж аз жаргалтай амьдрах боломжийг өөрөө өөртөө бүрдүү лсэн байдаг.
 Оюунлаг иргэн нь аймгийн хөгжлийн үндсэн хөдөлгүүр, зүтгэх - хүч, зүг - чиг, манлайлагч мөн.
 Хүмүүнлэг иргэний ардчилсан нийгэмд үе дамжин өвлөгдөн ирсэн үнэт эрдэнэ оюун ухаанаа
дээдлэн хөгжлийн шинэ хандлагад нийцүүлэх нь хөгжлийн хөтөлбөрийн үндэслэл болно.
ГУРАВ. ХӨТӨЛБӨРИЙН ЗАРЧИМ, ЗОРИЛГО, ТЭРГҮҮЛЭХ ЧИГЛЭЛ, ТУЛГАМДСАН
АСУУДЛУУД
Хөтөлбөрийн зарчим:
 Дэлхийн хэмжээнд сэтгэж,
 Монголын хөрсөнд нутагшуулж,
 Хөвсгөлийн амьдралд буулган хэрэгжүүлэх
Хөтөлбөрийн зорилго: Иргэндээ ээлтэй, өгөөжтэй боловсролын үйлчилгээг нэвтрүүлж, бодит чадвартай
бүтээлч хариуцлагатай, Хөвсгөл аймгийнхаа тогтвортой хөгжлийг хангахуйц “Тасралтгүй суралцагч”
иргэнийг төлөвшүүлэх
Хөтөлбөрийн тэргүүлэх чиглэл:
 Боловсролын салбарын хөгжлийн явцыг бодитой үнэлэх, оновчтой шинэ санаа, шийдлүүдийг
дэвшүүлэх
 Бага насны хүүхдийн боловсрол эзэмших үйлчилгээг өргөжүүлэх, тэдэнд тэгш боломж олгох
 Боловсролын үйлчилгээг нийгмийн шинээр үүсч буй эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн өөрчлөх,
боловсролын тогтолцооны бүтцийг сайжруулах, сургалтын хөтөлбөр, агуулга, арга зүйн
шинэчлэлийг хурдасгах

5.  Улсын төсвийн хязгаарлагдмал хөрөнгөнд тулгуурлан үйл ажиллагаагаа төлөвлөх бус
боловсролын бодит эрэлт, 2015 он гэхэд хүрсэн байх түвшинд нийцүүлэн хөгжлийн стратеги,
хөрөнгө оруулалтын бодлогыг тодорхойлох
Хөвсгөл аймгийн боловсролын салбарын бэрхшээл, тулгамдсан асуудлууд:
 ЕБС, цэцэрлэгүүд интернетийн сүлжээнд бүрэн холбогдоогүй
 Боловсролын хөгжилд сэтгэлгээний шинэчлэл дутмаг
 СӨБ мэргэжлийн багшаар бүрэн хангагдаагүй
 Боловсролын хөгжилд олон нийт, иргэний нийгмийн оролцоо дутмаг
 Ээлжит хичээл нь “Сургалт – хүмүүжлийн нэгдэл”-ийг бүрэн хангахуйц арга зүйгээр
5
боловсруулагдаж чадаагүй
 Хичээлийн судалгаа хийж арга зүйгээ өөрчлөн шинжлэх, өөрийн ажилдаа эргэцүүлэл, дүн
шинжилгээ хийж суралцагч багш байх мөн чанар дутмаг
 Боловсролын байгууллагын удирдах ажилтны менежментийн чадвар сул
 Хичээлийн болон дотуур байрны тохижилт, соёлжилт, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа дутмаг
 Хөдөөгийн сургууль цэцэрлэгүүдийн цэвэр бохир усны асуудал хүндрэлтэй, халуун ус, гал
тогооны үйлчилгээ хангалтгүй
 Сурах бичгийн худалдан авалт, ашиглалт дутмаг
 Нэг компьютерт ноогдох хүүхдийн тоо олон
 Музей, номын сан, соёлын төв, төрийн болон төрийн бус байгууллага, байгаль, нийгэм, соёлын
бодит байдлыг сургалтын лаборатори болгон ашиглах санаачлага, хамтын ажиллагаа сул
 Сургалтанд мэдлэг дамжуулах технологи давамгайлж, мэдлэг бүтээх технологийн төлөвшил
хангалтгүй
 Эцэг эх, олон нийтийг боловсролын үйл ажиллагаанд оролцуулах нийгэм сэтгэл зүйн орчин
бүрдээгүй
 Суралцагчид боловсрол бол миний хувьд чухал үйлчилгээ гэдгийг бүрэн ухаараагүй байгаа тул
зорилготой суралцах сэтгэлгээ дутмаг байна.
ДӨРӨВ. ХӨВСГӨЛ АЙМГИЙН БОЛОВСРОЛЫН ХӨГЖИЛ ТООН ҮЗҮҮЛЭЛТЭЭР
Хөвсгөл аймаг нь засаг захиргааны 23 сум, 1 тосгон, 125 багтай. 125.274 хүн амтай бөгөөд үүнээс
32.8% нь 0-16 насны хүүхэд, 34.2%-ийг 18-35 насны залуучууд эзэлж байна. Өөрөөр хэлбэл хүн амын 70
орчим хувь нь хүүхэд, залуучууд юм. 15-24 насны залуучуудын бичиг үсэг тайлагдалт 94%. Далай ван
коллеж болон мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвд 600 гаруй оюутан залуучууд суралцаж, 60 гаруй
багш нар боловсролын үйлчилгээг үзүүлэн ажиллаж байна.
Хүүхдийн 37 цэцэрлэгт 188 багш ажиллаж, 8515 хүүхэд хамрагджээ. СӨБ-ын хамран сургалтын
цэвэр жин 88.3 хувьтай байна.
ЕБ-ын 34 сургууль ажиллаж байгаагаас төрийн өмчийн 33, төрийн бус өмчийн 1 сургуульд 1306
багш ажиллаж, өдрөөр 25918, дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтанд 1006 суралцагч хамрагдаж байна. Бага
боловсролын хамран сургалтын цэвэр жин 92.1%, суурь боловсролын хамран сургалтын цэвэр жин 89.8
хувь байна.

6. Сурагчдын 43 дотуур байранд 4338 суралцагч амьдарч байгаа нь нийт хүсэлт гаргасан
суралцагчдын 86.5 хувийг эзэлж байна. Дээрх дотуур байруудаас 4 нь стандартын бус байртай.
6
Багшийн хөгжил - Сургалтын стандарт
СӨББ, ЕБС-д нийт 1494 багш ажиллаж байгаагаас:
 Багшийн хангалт – 99.9%. Багш мэргэжилтэй багшийн эзлэх хувь үндсэн багшийн дотор 99.5%
байгаа нь өмнөх жилүүдээс 0.2 хувиар ахисан байна.
 Боловсролын түвшин - Магистр – 86, Бакалавр - 985, Диплом – 390, Бусад – 24
 Мэргэжлийн зэрэгтэй багш - Зөвлөх -18, Тэргүүлэх – 257, Заах аргач - 363 байгаа нь нийт багш
нарын 48.8 хувийг эзэлж байна.
 Багшийн хөгжлийн ерөнхий үзүүлэлтийн дундаж 62.9 байна. Үүнд:
 Хөтөлбөр боловсруулалт – 59.1%
 Хичээл заалт – 66.9%
 Багшийн ажлын байрны хөгжил – 62.7%
 Стандарт хэрэгжилт аймгийн дунджаар 70.5 хувьтай байна.
Үүнээс:
Бага боловсрол 70.9, дунд боловсрол 70.4, аймгийн дундаж 70.5 хувь.
2010 оны байдлаар аймгийн хүн амын дундаж наслалт 64.3, хүний хөгжлийн индекс 0.67,
боловсролын индекс 0.89, нэг хүнд ногдох ДНБ 0.49 байна. 2015 он гэхэд “Оюунлаг Хөвсгөл”
боловсролын хөгжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр боловсролын индексийг 0.92-т хүргэнэ.

7. 496.0 484.4
7
ЭЕШ-2010-ын нэгдсэн дүн /сургууль бүрээр/:
602.0
Хүүхэд хамгааллын бүлэгт хамаарах сурагчдыг авч үзвэл:
А. Бүтэн өнчин:
Бага ангийн сурагчийн тоо Дунд ангийн сурагчийн тоо
Ахлах ангийн
сурагчийн тоо
Бүгд I II III IY Y Бүгд
YII
/12/
YIII
/12/
YII IX Бүгд X XI Бүгд
177 7 9 6 13 21 56 18 8 23 23 72 0 3 49
Эм 89 4 4 5 6 7 26 5 6 13 13 37 0 1 26
Б. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд:
Хөгжлийн
бэрхшээлтэй
бүгд
Харах
эрхтний
Сонсох
эрхтний
Хэл
ярианы
эрхтний
Оюун
ухааны
Бие
эрхтний
Хавсарсан
хэлбэрийн
Бүгд 2173 900 425 449 90 205 104
Эм 1104 552 192 173 38 99 50
Гүнзгийрүүлсэн болон мэргэжлийн сургалтад хамрагдагчид:
436.0

8. Энэ хичээлийн жилд гүнзгийрүүлсэн сургалтанд 2258 сурагч хамрагдаж байгаа нь өмнөх оноос 513 буюу
29.4 хувиар өсч, нийт сурагчдын 8.71 хувь нь хамрагдаж байна. Г үнзгийрүүлсэн сургалтад хамрагдагчдын 23.1 хувь
нь англи хэл, 2.9 хувь нь орос хэл, 8.7 хувь нь хими, 8.7 хувь нь биологи, 7.8 хувь нь физик, 48.7 хувь нь
математикийн хичээлийг сонгон суралцаж байна.
Мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалтанд 595 хүүхэд хамрагдаж байгаа нь өмнөх оноос 96 буюу 19.2
ÿíçãèéð¿¿ëñýí ñóðãàëòàíä õàìðàãäàã÷äûí á¿òýö
8
хувиар өссөн байна.
Гүнзгийрүүлсэн сургалтад хамрагдагчид:
23.1%
2.9%
8.7%
8.7%
7.8%
48.7%
àíãëè õýë
îðîñ õýë
õèìè
áèîëîãè
ôèçèê
ìàòåìàòèê

9. Багш нарын боловсролын түвшинг сүүлийн 8 хичээлийн жилээр авч үзвэл:
Дээрх графикаас багш бус мэргэжилтэй багшийн тоо жил б үр буурч байгааг харж болно.
Багш нарын мэргэжлийн зэргийг сүүлийн 8 жилээр авч үзвэл:
9
Цэцэрлэгт хамрагдаж байгаа хүүхэд:

10. 10
Бүлгийн тоо
Хамрагдаж
буй хүүхдийн
тоо
Бүлгийн тоо
Хамрагдаж
буй хүүхдийн
тоо
Цэцэрлэгийн 154 4860 158 5325
Хувилбарт сургалтын бүгд: 92 3286 97 3190
Үүнээс:
Ээлжийн бүлэг 28 812 19 549
Нүүдлийн бүлэг 64 1734 78 2039
Явуулын багшийн
740 602
сургалтаар
БҮГД 246 8146 255 8515
Хичээлийн жил 2009-2010 он 2010-2011 он

11. ТАВ. ХӨТӨЛБӨРИЙН БҮТЭЦ, ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА
 Аймгийн боловсролын өнөөгийн байдал, хүрэх түвшин, үр дүн
 Сургуулийн өмнөх боловсрол
 Бага дунд боловсрол
 Бүх нийтийн боловсрол зайны сургалт, насанд хүрэгчдийн боловсрол
 Мэргэжлийн сургалт, техникийн боловсрол
 Дээд боловсрол
 Боловсролын салбарын төсөв, хөрөнгө оруулалт
11

12. 12

13. ЗУРГАА.АЙМГИЙН БОЛОВСРОЛЫН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХҮРЭХ ТҮВШИН, ҮР ДҮН
13
Танилцуулж буй агуулга нь:
1. Боловсролын үйлчилгээний хүртээмж
2. Боловсролын үйлчилгээний чанар, өөрчлөлт /стандарт хэрэгжилт, эцэг эх, иргэд, суралцагчийн сэтгэлгээ, хандлага/
3. Боловсон хүчин /багшийн мэргэжлийн зэрэг, мэргэжил дээшлүүлэлт, багшлах эрх/
4. Боловсролын харилцаанд оролцогчид
5. Барилга, хөрөнгө оруулалт
№ Агуулга Ангилал Одоогийн түвшин /2010 он/
Хүрэх түвшин, үр дүн /2015 онд/
Чанарын хувьд
Тоон
үзүүлэлт
ээр
1
Боловсролын
үйлчилгээний
хүртээмж
СӨБ
 СӨБ-ын хамран сургалтын цэвэр жин 88.3%
байгаа нь өмнөх жилээс 5 хувиар өссөн
байна.
 5 настны хамралт 67.6% байна.
Хувилбарт сургалтыг баг, сум, цэцэрлэгийн
түвшинд зохион байгуулах агуулга, арга зүйн
болон ХБХ-ийг СӨБ-д тэгш хамруулах орчин
нөхцөл бүрдсэн байна.
92.3%
100%
Бага, дунд
боловсрол
 Бага боловсролын хамран сургалтын цэвэр
жин 92.1% байгаа нь өмнөх жилээс 2.2
хувиар бага
 6 настай хүүхдийн хамралт 92.3% байгаа нь
өмнөх жилээс 0.6 хувиар өссөн байна.
 Суурь боловсролын хамран сургалтын цэвэр
жин 89.8% байгаа нь өмнөх жилээс 2.2
хувиар өссөн байна.
 Дотуур байранд амьдрахаар хүсэлт гаргасан
сурагчдын хүсэлтийн хангалт 86.5% байна.
 I ангийн эрт болон хожуу элсэлт зогссон байна.
 6 настнуудыг сургуульд 100% элсүүлж, тэднийг
сургадаг багшлахуйн шинэ арга зүй төлөвшсөн
байна.
 Амьдралын хүнд нөхцөл, өвчлөлийн байдлаас
сургууль завсардаж болзошгүй сурагчдын
судалгааг гаргаж, сургуульд бүрэн хамруулах
үйл ажиллагааг төлөвлөж ажиллана.
95%
100%
92%

14. 14
Бүх нийтийн
боловсрол,
зайны сургалт
АББ-ын дүйцсэн хөтөлбөрөөр 1006 хүүхэд сурч,
сургуулийн гадна 334 хүүхэд байна.
 Сургууль завсардсан хүүхдээс ЕБС-д шилжин
суралцсан хүүхдийн тоо өссөн байна.
 Хүн ам, орон сууцны тооллогоор бичиг үсэг
мэдэхгүй гэж тоологдсон иргэдийг бичиг үсэгт
тайлсан байна.
100%
Мэргэжлийн
боловсрол
 МСҮТ-д 9 мэргэжлийн чиглэлээр 1084
хүүхэд тус тус суралцаж байна. Элсэлтийн
хувь өмнөх жилээс 20 хувиар өссөн.
 Тухайн хичээлийн жилийн элсэгчдийн 78
хувь нь суурь боловсрол эзэмшигчид, 11.3
хувь нь бүрэн дунд боловсрол эзэмшигчид,
10.7 хувь нь насан хүрэгчид байна.
 Дотуур байранд 161 суралцагч амьдарч
байна. Энэ нь дотуур байранд амьдрахаар
хүсэлт гаргасан хүүхдүүдийн 80 хувь нь юм.
 ЕБС-иудтай хамтран ажиллаж, элсэгчдийн
хүсэл сонирхолд тулгуурласан хөтөлбөрийн
дагуу мэргэжлийн сургалтыг зохион байгуулна.
 Хөдөлмөрийн зах зээлд эрэлттэй мэргэжлийн
/бетончин, цахилгаанчин, гагнуурчин,
эрчимжсэн МАА-н фермер, токарьчин гэх мэт/
чиглэлээр суралцах элсэгчдийг жил бүр судалж
суралцуулна.
 Дотуур байранд амьдрах сурагчдын тоо
нэмэгдэж, дотуур байр нь гэрийн нөхцөлд
ойртсон, ая тухтай амьдрах, сурах, хөгжих
орчин болсон байна.
60%-д
хүргэх
95%-д
хүргэх
Дээд
боловсрол
Нийт 5 ангид 412 оюутан суралцаж байгаагаас эр
102, эм 310 оюутан суралцаж байна. Үүнээс:
орон нутгаас 410, бусад аймгаас 2 оюутан элссэн
байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулбал
өсөлт, бууралтгүй байна.
БСШУЯ-аас баримталж буй бодлого, хяналтын
тооны хүрээнд эрх авсан мэргэжлийн
чиглэлүүдээрээ сургалт явуулна.
Шаардлагатай мэргэжлийн чиглэл нээж оюутны
тоог нэмэгдүүлнэ.
50%

15. 15
2
Боловсролын
үйлчилгээний
чанар, өөрчлөлт
СӨБ
 Цэцэрлэгийн хүүхдийн хоол, хүнс, ундны
цэвэр усны хангамжийг сайжруулж,
хүүхдийн хоолыг төр 100 хувь дааж байна.
 СӨБ-ын стандартыг 2004-2009 онд
хэрэгжүүлж, бага насны хүүхдийн хөгжлийн
хэрэгцээг хангах, боловсролын үйлчилгээний
үндсэн суурь нөхцлийг бий болголоо.
 СӨБ-ын сургалтын гарын авлага,
хэрэглэгдэхүүн, тоглоом наадгайн
хангамжийг 60 хувьд хүргээд байна.
 2010-2011 оны хичээлийн жилд бага насны
хүүхдийн хөгжлийн стандартыг мөрдөж эхлэх
бөгөөд стандартыг хэрэгжүүлэх бэлтгэлийг
хангана.
 Цэцэрлэгийн сургалтын гарын авлага, тоглоом
наадгайн хангамжийг жилд 2.3 хувиар
нэмэгдүүлнэ.
Бага, дунд
боловсрол
 Бага, дунд боловсролын стандартын
хэрэгжилт аймгийн нэгдсэн дүнгээр 70.5%-
тай байна. /бага боловсрол 70.9%, дунд,
ахлах анги 70.4%/
 Улсын олимпиадаас жил бүр 9-16 багш,
сурагчид медаль хүртэж, 2009-2010 оны
хичээлийн жилд математик, газар зүй,
технологийн чиглэлээр улсад багаараа
тэргүүлсэн байна.
 Багшийн хөгжлийг дэмжих чиглэлээр
МУБИС-тай хамтран “Сургалтын
менежмент”, “Үйлийн явцад суралцахуй”,
“Багш мэргэжлийн хөгжил” агуулгаар ЗАН-
ийн ахлагч, сургалтын менежерүүд, багш
нарт сургалт зохион байгуулж, 1200 хүнийг
хамрууллаа.
 Сурах бичгийн хангалт I-III ангид 100%, IY-Y
ангид 40%, дунд, ахлах ангид 30% байна.
 ЭЕШ-нд 1788 суралцагч хамрагдаж, дундаж
оноо аймгийн дүнгээр 484.4, дундаж
оноогоор хамгийн өндөр нь ЭДЦС 602,
хамгийн бага нь МСҮТ 436, улсын дундаж
496 оноо байна.
 Мэдлэг бүтээлгэх арга зүйг нийт багш нарын 80
хувь нь эзэмшсэн байна.
 Улсын болон олон улсын чанартай тэмцээнд
оролцсон, амжилт гаргасан багшийг 1.0 саяас
доошгүй төгрөгөөр, сурагчийг 500.0 мянгаас
доошгүй төгрөгөөр урамшуулж, оюуны
чадварыг үнэлнэ.
 Бага ангийг 100%, дунд, ахлах ангийн сурах
бичгийн хангалтыг 75 хувьд хүргэнэ.
 Сурлагын амжилтыг сайжруулахын тулд бүсээр
хамтран ажиллах журмыг шинэчлэн гаргаж,
бүсүүдийн дунд зохиогдох болзолт уралдааны
удирдамжийг гарган дүгнэж ажиллана
.
 Сурах бичгийн татан авалт, түгээлтийг
хугацаанд нь гүйцэтгэнэ.
 Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын аймгийн
дундажийг улсын дундажийн өнөөгийн
түвшинд хүргэнэ.
 Хөндлөнгийн хяналт оролцоог сайжруулж,
75%

16.  Анги дэвших болон төгсөх шалгалтыг
сургууль өөрөө зохион байгуулж байсан бол
2010-2011 оны хичээлийн жилээс БҮТ-өөс
боловсруулсан материалаар аймгийн БСГ
зохион байгуулахаар боллоо.
 ЕБ-ын 43 /үүнээс: стандартын 39, стандартын
бус 4/ дотуур байранд 4338 сурагч амьдарч
байна. 4226 хүүхдийн хүчин чадалтай дотуур
байранд 4338 хүүхэд амьдарч, ор
ашиглалтын хувь 102.6.
 2009 оноос ХЭС-ийг хөгжүүлэх чиглэлийг
хэрэгжүүлж, ЭДЦС, Бүрэнтогтох, Их-Уул
сумдын сургуулиуд аймгийн ХЭС-ийн
болзлыг ханган ажиллаж байна.
 ДМЦС, Мөрөн II, Рашаант, Галт, Ирээдүй
сургуулиуд компьютерийн иж бүрэн танхим,
МХТ-ийн кабинеттэй болсон бөгөөд цаашид
аймгийн төвийн болон бүсийн цахим
сургууль болохоор ажиллаж байна.
 ДМЦС, ЭДЦС-иуд ногоон сургууль боллоо.
 Экологийн боловсролын хэв шинж бүхий
Хатгал, Рэничнлхүмбэ, Улаан-Уул сумдын
сургуулиуд байна.
 Мэргэжлийн сургалттай ЕБС байгуулах
ажлын эхлэл тавигдаж, техник технологи,
хөгжим, дүрслэх урлаг, компьютер график
дизайнын чиглэлийн мэргэжлийн болон
мэргэжлийн баримжаа олгох сургалтуудын
бэлтгэлийг хангаж байна. Гурван-Аварга
спортын мэргэжлийн сургалттай сургуулийг
байгуулж, материаллаг баазыг бэхжүүлэн
ажиллаж байна.
 Сургуулиудыг 5 бүс болгож, бүсийн зохион
байгуулалтаар ажиллаж байна.
16
сурлагын амжилтыг ахиулна.
 Дотуур байрыг гэрийн нөхцөлд ойртуулна.
 Хүүхдэд ээлтэй сургууль цэцэрлэгийн тоог 4
дахин нэмэгдүүлнэ.
 Жишиг “цахим сургууль”-тай болж, мэдээлэл
харилцааны технологийг ашиглах чадвараар
өрсөлдөх чадавхийг нэмэгдүүлнэ.
 Өөрийн аймгийн экологийн боловсрол
хөтөлбөртэй болно.
 Дотуур байр бүхий чанарын болон мэргэжлийн
сургалттай, сургуулиуд бий болно.
Бүх нийтийн
боловсрол,
 Бүх нийтийн боловсрол, зайн сургалтыг  Бүх нийтийн боловсролын бие даасан төв 100%

17. зайны сургалт зохион байгуулах оновчтой тогтолцоо
17
бүрдээгүй.
 Дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтын зохион
байгуулалт, үр дүнг сайжруулах хэрэгтэй.
 Иргэдийн бүх нийтийн боловсролын түвшин
тодорхойгүй, судалгаа үнэн бодитой биш
байна. Мөн нийт иргэдийн дотор бүрэн
дундаас дээш боловсролтой иргэдийн тоо
харьцангуй цөөн байна.
 Иргэдийн амьдрах арга ухааны мэдлэг,
чадвар дутмаг, түүнийг хөгжүүлэх оновчтой
зохион байгуулалт тулгамдаж байна.
байгуулна.
 Дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтын агуулга, арга
зүйг боловсронгуй болгоно.
 Боловсролын бичиг баримттай болсон хүний
тоо өснө.
 Сургуулийн гадна байгаа хүүхдээс ЕБС-д
шилжин суралцах хүүхдийн тоо өснө.
 Нийт иргэдийн боловсролын түвшний бодит
судалгаатай болно.
 Иргэдийн мэргэжил эзэмших, амьдрах ухааны
сургалтуудыг оновчтой зохион байгуулна.
Мэргэжлийн
боловсрол
 Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх тогтолцоо
бүрдэж эхэлж байна. Багшийг мэргэшүүлэх
чиглэлийн сургалтууд дутмаг, жилд 1-2
багш мэргэжлээ дээшлүүлж байна.
 Бүрэн дунд боловсрол эзэмшигчдийн
сургалтын чанарт төдийлөн ахиц гарахгүй
байна. Элсэгчдийн чанар хангалтгүй байна.
 Мэргэжлийн төрлийг нэмэн, сургалтын
орчинг бүрдүүлж байна.
 Төгсөгчдийн мэргэжлийн зэргийн түвшин
ахиж, 4-р /өндөр зэрэглэл/ зэрэгтэй
мэргэжилтний тоо нэмэгдэж байна.
 Жилд 4 мэргэжлээр насанд хүрэгчдийн
хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих чиглэлээр
сургалт зохион байгуулж байна.
 Үйлдвэр сургалтын дадлагаар бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэж байна. /бүх мэргэжлийн ажлын
хувцас, замын хавтан, блок … гэх мэт/
 Жилд 30 га газарт ойжуулалт, ой нөхөн
сэргээлт хийж хэвшсэн.
 Бүх нийтэд экологийн боловсрол олгох
чиглэлээр “Экологи” сургалтын төвийг
шинээр нээх эхлэлийг тавьж байна.
 “Мянганы сорилтын сан” техник, мэргэжлийн
боловсролыг дэмжих төслийн хүрээнд тусгай
мэргэжлийн чиглэлийн сургалтыг зохион
байгуулж багш нарын мэргэжлийг ойрын 2-5
жилд үе шаттайгаар дээшлүүлнэ.
 ЕБС-иудтай хамтран ажиллаж, элсэгчдийн
хүсэл сонирхол тулгуурласан хөтөлбөрийн
дагуу мэргэжлийн сургалтыг зохион байгуулна.
Элсэгчдийн боловсролын түвшинг тогтоох
шалгалт авч, элсүүлнэ.
 Гэр ахуйн цахилгаанчин-засварчин, барилгын
нарийн мэргэжилтэн, чимэглэл, өрөг угсрагч,
бетон армотурчин усалгаатай газар
тариаланч, жимс жимсгэнэ, мод
боловсруулалт, ойн нөхөн сэргээлт,
цэцэрлэгжүүлэлт, эрчимжсэн мал аж ахуй,
фермерчин, бэлэг дурсгал, гар урлал гэх мэт
орон нутгийн хэрэгцээ шаардлагатай
холбоотой мэргэжлийн ангийг шинээр нээнэ.
 Үйлдвэрлэлийн дадлага хийдэг аж ахуй
нэгжийн эрх үүргийг шинэчлэн
тодорхойлж, хариуцлагыг өндөржүүлж,
төгсөгчдийг ажлын байраар хангах
100%

18.  Мэргэжлийн хичээлүүдийн сурах бичиг /5
чиглэлээр/ шинээр хэвлэгдэн хэрэглэгдэж
байна.
18
чиглэлээр хамтын ажиллагааг уялдуулж,
зохицуулдаг болсон байна.
Дээд
боловсрол
 Нийт 5 мэргэжлээр 590 оюутан төгсгөсний
84% нь ажлын байраар хангагдан ажиллаж
байна.
Цаашид шаардлагатай мэргэжлийн чиглэл шинээр
нээж, ажил эрхлэлтийн түвшинг нэмэгдүүлнэ.
100%
3 Боловсон хүчин
СӨБ
 СӨБ-ын багшийн хангалт 100%, үүнээс
мэргэжлийн багшийн хангалт 90.4%-тай
байгаа нь өмнөх жилээс 4.3%-иар өсчээ.
 СӨБ-ын нийт багшийн дотор мэргэжлийн
зэрэгтэй багш 64 буюу 33.5% /зөвлөх 1,
тэргүүлэх 19, заах аргач 44/-ийг эзэлж байна.
 СӨБ-ын мэргэжлийн багшийн болон
сертификаттай туслах багшийн хангалтыг
100%-д хүргэнэ.
 Нийт багш нарын 50 хувийг мэргэжлийн
зэрэгтэй болгоно.
100%
Бага, дунд
боловсрол
 Багшийн хангалт ЕБС-д 99.8%-тай байгаа нь
өмнөх жилээс 0.1%-иар бага, мэргэжлийн
багшийн хангалт 99.5%-тай байгаа нь өмнөх
жилээс 0.9 хувиар өсчээ.
 ЕБС-ийн нийт багшийн дотор мэргэжлийн
зэрэгтэй багш 638 буюу 48.8% /зөвлөх 18,
тэргүүлэх 257, заах аргач 363/-тай байна.
 Багш мэргэжилтэй боловсон хүчнээр бүрэн
хангагдсан байна.
 Мэргэжлийн зэрэгтэй багшийн эзлэх хувийг 5
хувиар нэмэгдүүлж, хөрвөх чадвартай болгосон
байна.
100%
Бүх нийтийн
боловсрол,
зайны сургалт
 Энэ хичээлийн жилд АББ-ын багшаар ажиллаж
буй 25 багшийн 40% нь багшлах эрхтэй, 60%
нь журмын дагуу багшлах эрхийн үнэмлэх
авах багш нар байна.
 Багш нарын 32% нь үндэсний хэмжээний
сургалтанд болон орон нутгийн мэргэшүүлэх
сургалтанд бүрэн хамрагджээ.
Мэргэжлийн ур чадвар эзэмшүүлэх болон амьдрах
ухааны сургалтыг зохион байгуулах чадвар бүхий
багш нарын эзлэх хувийг нэмэгдүүлнэ.
100%
Мэргэжлийн
боловсрол
 Багшийн хангалт 100%, үүнээс мэргэжлийн
зэрэгтэй 16 буюу 27% /зөвлөх 1, тэргүүлэх 8,
заах аргач 5/-ийг эзэлж байна.
 Мэргэшлийн өндөр зэрэгтэй нэг багш байна.
/Монгол улсын мастер тогооч/
 МСҮТ-ийн багш нарын мэдлэг, ур чадвар
ахисан байна. Мэргэшлийн зэрэгтэй
багшийн тоо нэмэгдсэн байна.
Дээд
боловсрол
Докторант 1, магистр 14
Мэргэжлийн багшийн хангалт 100%
Өмнөх жилийн багшийн тоо, өсөлт бууралтгүй
Дээд боловсролын байгууллагын нийтлэг
шаардлагын дагуу багшлах боловсон хүчний
мэргэжил дээшлүүлнэ.
100%

19. 19
4
Барилга, хөрөнгө
оруулалт
СӨБ
 23 сумын цэцэрлэг зуны нүүдлийн гэр
цэцэрлэгээр бүрэн хангагдаж, тоглоомын
болон гал тогооны техник хэрэгслээр хангах
хөтөлбөр хэрэгжиж, суралцахуйн таатай
орчин бүрдэж байна.
 МХТ, хөгжим, техник хэрэгсэл, гадаад,
дотоод орчны тохижилт хүрэлцэхүйц
хэмжээнд биш байна.
Цэцэрлэгүүдийг интернетэд бүрэн холбож,
компьютержүүлэн, сургалтын техник тоног
төхөөрөмжийн хангалтыг 50 хувьд хүргэн, гал
тогооны тоног төхөөрөмжийн 80 хувийг
шинэчилнэ.
100%
80%
Бага, дунд
боловсрол
 Аймгийн 22 сургууль байгалийн ухааны
лаораторитой, 34 сургууль МХТ-ийн техник
хэрэгслээр хангагдсан, 23 сургууль READ
төслийн бага ангийн номын сантай, 5
сургууль ХО компьютертэй, 10 сургууль
цахим номын сантай, 5 сургууль багш
хөгжлийн иж бүрэн төвтэй, 10 сургууль гал
тогооны иж бүрэн цахилгаан тоног
төхөөрөмжтэй болсон байна.
 Хүүхэд хөгжих, чөлөөт цагаа зөв боловсон
өнгөрүүлэх, төлөвшин нийгэмших орчин
дутмаг байна.
 БУ-ны лабораториор ЕБС-иудыг бүрэн хангана.
Байгалийн бүтээгдэхүүнээр сургалтын орчин
бүрдүүлнэ.
 Хүүхдийн ордон, усан бассейн, хүүхдийн
авъяасыг хөгжүүлэх төв, хүүхдийн номын
ордон, цахим номын сан, интернет кафетэй
болж улмаар хөл бөмбөг, сагсан бөмбөг,
гольфийн болон мөсөн гулгуурын талбай,
цанын баазтай болох ажлын бэлтгэл хангана.
100%
Бүх нийтийн
боловсрол,
зайны сургалт
 Аймгийн 23 сум, 1 тосгоны АББ-ын Гэгээрэл
төвүүд шаардлага хангахуйц, бие даасан
барилга байгууламж дутмаг байна.
 Тус төвүүдэд сургалтын техник хэрэгсэл, тоног
төхөөрөмж, гарын авлага хүрэлцэхүйц
хэмжээгээр бүрдээгүй байна.
Гэгээрэл төвүүдийг өөрийн байртай болгож, техник
хэрэгсэл тоног төхөөрөмжөөр ханган, “Нутгийн
иргэдийн хөгжлийн төв” болгож зохион байгуулна.
50%
Мэргэжлийн
боловсрол
 Мэргэжлийн 32 бүлэгт 1084 хүүхэд суралцаж
байна.
 Нарийн мэргэжлийн мастер багш нарын
хүрэлцээ дутмаг, төгсөгчдийн чадвар сул,
ажлын байраар бүрэн хангагдахгүй байна.
 Одоогоор зориулалтын бус хичээлийн
 Өрсөлдөх чадвар бүхий МСҮТ-ийг шинээр
байгуулж, боломж бүрдсэн бүсийн сумдад
салбар ангиудыг нээнэ.
 Ажил олгогч эзэд сургалтын байгууллагын
уялдаа холбоог сайжруулж, хамтын
ажиллагааны шинэ арга хэлбэрүүдийг
20
хувиар
нэмэгдүү
лнэ.

20. байранд /540 хүүхдийн хүчин чадалтай/ үйл
ажиллагаагаа явуулж байна.
 Дадлагын газрын талбайн хүрэлцээ
шаардлага хангахгүй байна. /өрөөний хэмжээ
жижиг, нэг хүүхдэд ноогдох ажлын байрны
хэмжээ бага/
 Дадлага ажлын тоног төхөөрөмжийн 50% нь
20
шинэчлэгдсэн.
 Хүүхэд хөгжих, чөлөөт цагаа зөв боловсон
өнгөрүүлэх, төлөвшин нийгэмших орчин
дутмаг байна. /урлаг заал, хүүхэд хөгжлийн
төв … гэх мэт/
 Боловсролын хөгжлийн хөтөлбөрийн
хүрээнд хоол үйлдвэрлэл, барилгын
чиглэлээр тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл
нийлүүлэгдсэн. /хоёр мэргэжлийн орчин
бүрэн бүрдсэн/
нэвтрүүлнэ.
 Дадлагын ажлын тоног төхөөрөмжийг
шинэчлэн, сайжруулна.
 Хүүхдийн авъяасыг хөгжүүлэх төв, урлаг заал,
цахим номын сан, интернет кафе, хөл бөмбөг,
сагсан бөмбөгийн талбайтай болно.
 Сургалтын онолын кабинетийг тохижуулна.
100%
Дээд
боловсрол
Хичээлийн байрны ашигтай талбай 2870м2,
ашиглалт 100%, 15 анги танхим, мэргэжлийн
хичээлийн 3 кабинеттай.
Цаашид нягтлан бодох бүртгэлийн лекцийн
танхим, сургуулийн 3 давхрыг ашиглалтанд
оруулан, нийтлэг шаардлагыг ханган ажиллана.
100%
Боловсролын салбар санхүүгийн өнөөгийн
байдал нь батлагдсан улсын төсвийн хүрээнд
боловсролын үйлчилгээг хязгаарлагдмал
нөөцөөр тасралтгүйгээр хангах үүргийг
биелүүлж байна. 2010 онд боловсролын салбарт
17694014.9 төгрөгийн төсвийг зарцууллаа.
Боловсролын салбарын шинэчлэлт өөрчлөлт,
хөгжил дэвшилтэй уялдуулан цаашид төсөв
хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэн дэлхийн
стандартад нийцсэн сургалтын орчинг
бүрдүүлэх, төсвийн цар хүрээг нэмэгдүүлэх
шаардлага зайлшгүй гарч байна.
1. 2011-2015 онд хэрэгжих "Оюунлаг-
Хөвсгөл" хөтөлбөрийн хүрээнд төсвийн
тасралтгүй жигд ажиллагааг ханган
ажиллана.
2. Боловсролын салбарын барилга
байгууламжийн тооллого бүртгэл хийн
нэгдсэн мэдээлэлийн сан бүрдүүлнэ.
3. Шинээр 10 цэцэрлэг, 10 ЕБС, 4 дотуур байр,
4 спорт заал, 40 сургууль, цэцэрлэгийн
засвар хийхээр төлөвлөж байна.
100%

21. ДОЛОО. СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ
ЗОРИЛГО: Уламжлалт зан заншил, түүх соёлоо эрхэмлэн дээдлэх, нийгэм, хамт олны дотор биеэ зөв
авч явах, өөрийгөө болон бусдыг таньж мэдэх, үнэлэх, харилцааны соё лд сургах
№ Хөтөлбөрийн зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Хугацаа
21
Санхүүгийн эх
үүсвэр
1
Цэцэрлэгийн үндсэн болон хувилбарт сургалтын үйлчилгээг
өргөжүүлнэ.
 Зуны цэцэрлэгийн болон явуулын багшийн сургалтын чанарыг
сайжруулах, үйл ажиллагаанд хяналт тавих тогтолцоог
боловсронгуй болгох
 Малчдын 5 настай хүүхдэд зориулсан зуны сургалтын
хөтөлбөр, төлөвлөгөөг орон нутгийн онцлогт тохируулан
боловсруулж мөрдөх
 Сургуульд элсэхийн өмнөх 5 настнуудыг СӨБ-д 100 хувь
хамруулах
 СӨБ-ын сургалтын төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө,
бүлэг бүрийн нас, сэтгэхүйн онцлогоор боловсруулагдсан
киррикюлимыг жил бүр туршилт судалгааны багаар
хэлэлцүүлж баталгаажуулж ажилладаг болгох
2015 он хүртэл
Төсвийн
хөрөнгөөр
2
СӨБ-ын хүний нөөцийн чадавхийг бэхжүүлнэ.
 Цэцэрлэгүүдийн мэргэжлийн багшийн хангалтыг 100 хувьд
хүргэх
 Сургалтандаа мэдээлэл харилцааны технологийг ашиглах
чадвар эзэмшүүлэх
 Туслах багш, тогооч нарыг мэргэжлийн сургалтанд хамруулж,
гэрчилгээжүүлэх
 4-өөс дээш бүлэгтэй цэцэрлэгт эмч, хөгжмийн багш
ажиллуулах
 СӨБ-ын мэргэжилтэн багш нарыг гадаад, дотоодод
мэргэжлийг дээшлүүлэх, туршлага судлах хөтөлбөрт
хамруулах
 Багшийн бүтээл туурвил, эрдэм шинжилгээ, онол арга зүйн
бүтээлүүдийг дэмжих, урамшуулах, түгээн дэлгэрүүлэх, ном
товхимол болгон хэвлүүлэхэд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

22. 22
3
Бага насны хүүхдийн үйлчилгээний менежментийг сайжруулна.
 Бага насны хүүхдийг сувилахуйн чиглэлээр ЭМГ, ХХҮХ-тэй
хамтарсан сургалтуудыг үе шаттайгаар зохион байгуулах
 Бага насны хүүхдийн үйлчилгээнд зориулсан мэдээллээр
интернетэд BLOG нээж ажилуулах
 Малчдын бага насны хүүхдийг гэр бүлд нь хөгжүүлэх,
сургуульд бэлтгэх чиглэлээр ажиллаж буй цэцэрлэгүүдийн
туршлагыг түгээн дэлгэрүүлэх
 Аймгийн хэмжээний “Хүүхдэд ээлтэй” загвар цэцэрлэгтэй
болох
 Төсөл хөтөлбөрөөр цэцэрлэг бүр тоглоомын гадна талбайг
тохижуулж, гадна талбайн загварыг шинээр гаргах
 Хөгжлийн бэрхшээлтэй болон сульдаатай хүүхдүүдэд хөгжих
тэгш боломж олгож, асран сувилахуйн багш бэлтгэн
ажиллуулах
2015 он хүртэл
Төсвийн
хөрөнгөөр
4
Сургалтын тоног төхөөрөмжийн хангалтыг нэмэгдүүлэх
 Цэцэрлэгүүдэд багш хөгжлийн төв байгуулах
 Хөдөөгийн цэцэрлэгүүдийг ажлын болон сургалтын 3-аас
доошгүй компьютерээр хангах, интернетэд бүрэн холбох
 Мөрөнгийн цэцэрлэгүүдийг интернетэд холбох, канон,
скайнер, проектороор хангахад төсвийн бодлого зохицуулалт
хийх
 Жилд 3-аас доошгүй цэцэрлэгийн гал тогооны тоног
төхөөрөмжийг шинэчилж тоглоом, техник хэрэгслээр хангах
2015 он хүртэл
Төсвийн болон
төсөл
хөтөлбөрийн
хүрээнд
5
Цэцэрлэгийн хоол хүнсний хангамж, үйлчилгээг сайжруулна.
 Цэцэрлэгийн хоолны стандартыг мөрдүүлж, зохистой
хооллолтын зөвлөмжийн дагуу улирал бүр хяналт шинжилгээ
хийх тогтолцоог бүрдүүлэх, хоолны цэсийг нэгдсэн журмаар
гаргаж мөрдөх
 Бага насны хүүхдийн асаргаа сувилгааны чиглэлээр ажиллаж
буй төрийн болон төрийн бус байгууллагуудад дэмжлэг
үзүүлэх, хамтарч ажиллах
2015 он хүртэл
Төсвийн
хөрөнгөөр
НАЙМ. БАГА, ДУНД БОЛОВСРОЛ
ЗОРИЛГО: Цогц чадамжид суурилсан боловсролын стандарт, сургалтын х өтөлбөрийг орон нутгийн
болон суралцагчдын эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн хэрэгжүүлж, бага, дунд боловсролын чанартай
үйлчилгээ үзүүлэх орчин нөхцлийг сайжруулах
№ Хөтөлбөрийн зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Хугацаа
Санхүүгийн
эх үүсвэр

23. 23
1
Боловсролын стандартыг хэрэгжүүлж, 12 жилийн тогтолцоог
төлөвшүүлнэ.
 6 настай хүүхдийг сургуульд бэлтгэх орон нутгийн оновчтой
тогтолцоо бий болгоно.
 6 настай хүүхдийн мэдээллийн бааз бүрдүүлнэ.
 I ангид элсэх хүүхдийг мэдээллийн баазтайгаа тулган хянаж, бүрэн
хамруулан сургана.
 Бага ангиас 2009-2010 оны хичээлийн жилд сургууль завсардсан 86
хүүхдийг танхимын болон танхимын бус сургалтанд бүрэн
хамруулж, бага боловсрол эзэмшүүлнэ.
 12 жилийн I-Y ангийн мэдлэг бүтээх сургалтын орчинг сайжруулна.
 6 настнуудын багшийг сургаж бэлтгэх сургалтуудыг үе шаттай
зохион байгуулж, ур чадварыг дээшлүүлэх чиглэлээр олон
хувилбарт үйлчилгээ үзүүлнэ.
 12 жилийн сургалтын төлөвлөгөө, үндэсний хөтөлбөрийг
хэрэгжүүлж, хамтын ажиллагааг сургалт сурталчилгааны хэлбэрийг
ашиглан зохион байгуулна.
 Мэргэжлийн хичээлүүдээр сургуулийн киррикюлим боловсруулж
хэрэгжүүлэх, үнэлэн сайжруулах тогтолцоо бий болгоно.
 Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн Кембриджийн боловсролын
стандарт хөтөлбөрөөр хичээллэдэг ЕБС-ийг бий болгоно.
 Бүсийн сургуулиудын бүтэц, хэв шинжийг оновчтой тогтоон
бүсийн төв сургуулийн статусыг шинээр тодорхойлж, дэмжиж
ажиллана.
2015 он
хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
2
ЕБС-ийг мэргэжлийн багшаар хангаж, сургалтын чанарыг сайжруул на.
 Багшлах боловсон хүчний талаар мэдээллийн сан бүрдүүлж
ажиллана.
 Багшийг нөөцөөс, шинэ төгсөгчдөөс сонгон шалгаруулж авах
ажлын тогтолцоог боловсронгуй болгон хэрэгжүүлнэ.
 ЕБС-д “Багшлах эрх” бүхий багшийг ажиллуулах асуудлыг бүрэн
шийдвэрлэнэ.
 Багшийн мэргэжлийн ёс зүйд өөрчлөлт гарган, суралцагч, эцэг
эхтэй харилцах харилцаа хандлагыг сайжруулахад чиглэгдсэн
сургалт сурталчилгааны ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлнэ.
 Хөрвөх чадвартай, интеграци хэлтэй багш бэлтгэх сургалтуудыг үе
шаттай зохион байгуулна.
 ЕБС-ийн ЗАН-ийн бүтэц тогтолцоог шинэчилэн зохион байгуулна.
 Массын сургалтыг сайжруулан анги дэвших болон төгсөх
шалгалтын чанарыг дээшлүүлнэ.
 Мэргэжлийн хичээлүүдийн анги кабинетийг байгаль, нийгэм, орон
нутгийн соёлын үнэт зүйлд тулгуурлан хүүхэд мэдлэгээ бүтээх
2015 он
хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

24. “сурах үйлийн” орчин бий болгох журам боловсруулж мөрдөнө.
 Сурлагын амжилтыг бодитойгоор үнэлэх, засан сайжруулах арга
зүйг шинэчлэн боловсруулж ЕБС-ийн хүрээнд дагаж мөрдөнө.
 Хичээлийн судалгаа хийх арга зүйг судлан нэвтрүүлнэ.
 “Хичээлийн судалгаа” - үйлийн хүрээнд сургалтын идэвхитэй
аргуудыг бүтээж, аймгийн хэмжээнд түгээн дэлгэрүүлэх ажлыг
зохион байгуулна.
 ЕБС-ийн сурагчдын мэдлэг чадвар төлөвшлийг үнэлэн дүгнэх
чиглэлээр “Үнэлгээний жишиг даалгавар”-ын сан бүрдүүлэх,
үнэлгээ хийх арга зүйн сургалт зохион байгуулах
24
3
Багш нарын мэргэжил дээшлүүлэх орон нутгийн тогтолцоог сайжруулна,
багш нарын нийгмийн асуудалд ахиц гаргана.
 Багшийн мэргэжил ур чадварыг сайжруулахад бүс тойргийн зохион
байгуулалтыг ашиглан “СҮЛЖЭЭ” сургуулиудын үйл
ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлнэ.
 Үйлийн явцад суралцах стратегийг нэвтрүүлэх, прагматик судалгаа
туршилтын аргад сургах, ажлын байран дээрээ мэргэжлээ
дээшлүүлэх тогтолцоог бүрдүүлэн ажиллах хөтөлбөр боловсруулна.
 Мэргэжил бүрийн хичээлийн судалгааны туршилтаас гарсан
материалуудыг зайны сургалтын хэрэглэгдэхүүн болгон бэлтгэж,
ЕБС-ийн багш нарт нийлүүлнэ.
 ЕБС-иудын “Багш ажлын байран дээрээ тасралтгүй хөгжих”
орчин бүрдүүлэх ажлыг дэмжих, урамшуулна.
 Багшийн бүтээл туурвил, эрдэм шинжилгээ, онол арга зүйн
бүтээлүүдийг дэмжих, урамшуулах, түгээн дэлгэрүүлэх, ном
товхимол болгон хэвлүүлэхэд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж,
багшийг ном, гарын авлага, материалаар хангана.
 ЕБС-ийн багш нарыг гадаад, дотоодод мэргэжлийг дээшлүүлэх,
туршлага судлах хөтөлбөрт хамруулна.
 Авъяас, технологийн багш нарын олимпиад, ур чадварын
уралдааныг жил бүр тусгай хөтөлбөрөөр зохион байгуулна.
 Багш нарын амралт сувиллын газартай болно.
 Багш нарын мэдлэг туршлагаа солилцох багшийн хөгжлийн төвийг
сургууль бүрд байгуулна.
 Цагааннуур, Ханх зэрэг сургуулиудын алслагдмал байдал, цаг
уурын онцлогийг харгалзан багшлах боловсон хүчнийг тогтвортой
ажиллуулах орчинг бүрдүүлж, орон сууц, түлшээр хангах, гэрээгээр
ажиллуулах асуудлыг үе шаттай шийдвэрлэнэ.
 ОХУ-тай хил залгаа орших сумдын боловсролын байгууллагуудыг
материаллаг баазаар хангаж, боловсон хүчнийг тогтвортой
ажиллуулах бодлогыг хэрэгжүүлнэ.
 Багш нарыг орон сууцны хөтөлбөрт хамруулах ажлыг дэс дараатай
2015 он
хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

25. 25
шийдвэрлэнэ.
 Хөдөлмөрийн зах зээл дэх хүний нөөцийн эрэлт нийлүүлэлтэд
судалгаа хийж, нэн шаардлагатай боловсон хүчнийг захиалгаар
бэлтгэнэ.
4
Сургуульд суурилсан удирдлагын тогтолцоог сайжруул на.
 Удирдах ажилтнуудыг сонгон шалгаруулах, томилох, үнэлж дүгнэх
журмыг боловсронгуй болгоно.
 Удирдах ажилтны менежментийг сайжруулахад чиглэгдсэн
“ҮЗҮҮЛЭХ” ажлуудыг зохион байгуулна.
 Удирдах ажилтнуудын ажлын тайланг эцэг эх, суралцагч, төр,
иргэний нийгмээр үнэлүүлэх ажлыг зохион байгуулна.
 Сургуулийн удирдах ажилтны талаарх сургуулийн удирдах
зөвлөлийн дүгнэлтийг 2 жил тутам гаргуулж, үүрэг хариуцлагыг
тооцож ажиллах тогтолцоог бүрдүүлнэ.
 Сургуулийн удирдах ажилтнуудыг удирдахуйн ухаан, арга зүйд
сургах ажлыг дэс дараатай шийдвэрлэнэ.
2015 он
хүртэл
Төсвийн
хөрөнгөөр
5
Боловсролын үйлчилгээг үнэлэх ажлын үр дүнг сайжруулна.
 ЕБС, цэцэрлэгүүдийн ажлыг 2 жилийн давтамжтайгаар
хөндлөнгийн үнэлгээнд оруулж, ажилдаа ахиц өөрчлөлт гаргасан
сургууль, цэцэрлэгийн удирдлага, багш нарын цалинг нэмэгдүүлэх
 Хөндлөнгийн үнэлгээгээр шаардлага хангаагүй удирдах ажилтан,
багш нарыг нөөцөд бүртгэгдсэн удирдах ажилтан, багш нартай
ажлын байран дээр нь өрсөлдүүлэх замаар чадваржуулах ажлыг
зохион байгуулах
 Бүсэд үйлчлэх болон бүсийн төв сургуулиудыг багшлах боловсон
хүчний нөөц, үнэлгээний чанарыг харгалзан сонгон шалгаруулж
дэмжлэг үзүүлж ажилладаг тогтолцоог бүрдүүлэх
 Массын сургалтыг илүү үр дүнтэй, чанартай зохион байгуулсан,
суралцагчдын тэгш суралцан хөгжих боломжийг түлхүү
хөгжүүлсэн багш нарт өгөх үнэлгээ, урамшууллыг оновчтой
болгоно.
 Үдийн хоол хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, чанар үр дүнг нэмэгдүүлнэ.
 Багш, сурагчдын оюуны хөдөлмөрийг бодитой үнэлэн улсын болон
олон улсын чанартай уралдаан, тэмцээнд амжилт гаргасан багшийг
1.0 сая хүртэл, сурагчийг 500 хүртэл мянган төгрөгөөр урамшуулна.
 Ханх, Цагаан-Үүр, Цагааннуур, Түнэл, Алаг-Эрдэнэ сумдын
сургуулиудад байгалийн ухааны кабинеттай болгоно.
 Мөрөн суманд сургууль дундын байгалийн ухааны лабораторийг
байгуулж, ашиглалтыг сайжруулна.
 Орон нутгийн сургалтын хэрэглэгдэхүүн бэлтгэх эко аялал-сургалт
зохион байгуулна.
2015 он
хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

26.  Ханх, Түнэл, Цагаан-Үүр, Баянзүрх, Бүрэнтогтох, Жаргалант,
Рашаант, Чандмань-Өндөр, Шинэ-Идэр, Цэцэрлэг, Цагааннуур,
Улаан-Уул, Тосонцэнгэл, Рэнчинлхүмбэ сумдын сургуулиудыг
МХТ-ийн иж бүрэн кабинеттэй болгож, бага сургуулиудыг
сургалтын хэрэгцээнд нь тохирсон компьютертэй болгох
 ЕБС-ийн багш нарын 60-с доошгүй хувийг компьютерээр хангах
26
ажлыг зохион байгуулна.
 Баг, сумын Засаг дарга нарын ажлыг үнэлэх шалгуурт 5-6 настай
хүүхдүүдийг сургуульд бэлтгэх, суралцагчдыг сургууль
завсардуулахгүйгээр сургах чиглэлээр хийсэн ажил, хамруулсан
байдлыг тусган дүгнэх
6
Суралцагчдад эх орон байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалах, түүх өв соёлоо
дээдлэн бахархах үзэл хандлага төлөвшүүлнэ
 “Хүүхдэд ээлтэй сургууль”- ийн үзэл санааг сургууль,
цэцэрлэгүүдийн үйл ажиллагаанд жигд төлөвшүүлнэ.
 Сургууль бүр үндэсний хөгжмийн дугуйлан хичээллүүлэх /морин
хуур, шударга, хуучир, лимбэ, ёочин, ятга/
 Тэс нутгийн ардын дуу “Дэлтэй цэнхэр”, “Тосонгийн орой”,
“Цээлийн шувуу”, дархад ардын дуу “Далийн цэцэг”, “Гурван
тоом”, цаатан ардын дуу “Самгалдай” зэрэг нутгийн ардын дууг
сургалтын хөтөлбөрт оруулах, товхимол бэлтгэж түгээх
 Жил бүр аймгийн Засаг даргын нэрэмжит “Оюунлаг математикч”
олимпиадыг зохион байгуулна.
 “Экологийн боловсрол” аймгийн хөтөлбөр боловсруулж
хэрэгжүүлнэ.
 Суралцагчдад мөнгөний үнэ цэнийг мэдүүлэх, эдийн засгийн
боловсрол олгоход чиглэсэн сургалтыг банк, санхүүгийн болон
төрийн бус байгууллагуудтай хамтран зохионо.
 “Миний сайхан Хөвсгөл” тойрон аялал экскурсийг зохиож багш
сурагчдыг өргөнөөр хамруулна.
 Мөрөн суманд мэргэжлийн сургалттай сургууль байгуулж,
хүүхдийн авьяас чадварыг бага наснаас нь хөгжүүлэх, бодлогыг
хэрэгжүүлнэ.
 Байгаль хамгаалахад хүүхэд бүрийн оролцоог хангасан, хөтөлбөрт
ажлуудыг зохиож, холбогдох хэлэлцүүлэг, уралдаан тэмцээн
явуулна.
 Монгол бичиг, Монгол хэл уран зохиолын сургалтын чанарыг
сайжруулж, эх хэлээрээ ярих, бичих чадварыг дээшлүүлэн
үндэсний өв соёл, зан заншилаа дээдлэх, бахархах хандлагыг
төлөвшүүлнэ.
2015 он
хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
ЕС. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ

27. ЗОРИЛГО: Мэргэжлийн боловсролд чадамжид суурилсан сургалтын хөтөлбөрийг нэвтрүүлж,
хөдөлмөрийн зах зээл дэх мэргэжилтэй ажиллах х үчний хэрэгцээг хангахуйц нийлүүлэлтийг бий
болгоно.
№ Хөтөлбөрийн зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Хугацаа
27
Санхүүгийн эх
үүсвэр
1
Орон нутгийн онцлог, иргэдийн сонирхол, эрэлт хэрэгцээнд
тулгуурласан, уян хатан сургалтын бүтэц, агуулга, арга зүйг
боловсруулж, МСҮТ-ийн салбар сургуулийг байгуулах замаар
мэргэжилтэй ажилчдын тоог нэмэгдүүлж, хөдөлмөр эрхлэлтийг
дэмжинэ.
 Зах зээлийн эрэлтэд нийцүүлэн МСҮТ-д гэр ахуйн цахилгаан
засварчин, уул уурхайн хүнд машин механизмын операторчин,
машинист, засварчин, бетон арматурчин, усалгаатай газар
тариаланч, жимс жимсгэнэ, мод боловсруулалт, ойн нөхөн
сэргээлт - цэцэрлэгжүүлэгч, чимэглэх урлаг, малчны зэрэг
мэргэжлийн шинэ ангиудыг нээн хичээллүүлнэ.
 Зам, барилга зэрэг шаардлагатай үйлдвэр аж ахуйн газрыг
түшиглэн мэргэжлийн дадлагажих сургалтыг зохион байгуулна.
 Байгалийн нөөц, орон нутгийн онцлогийг харгалзан Хатгалд
засаг үржүүлгийн аж ахуй-загасан бүтээгдэхүүний болон аялал
жуулчлалын, Цагаан-үүрт мод, модон бүтээгдэхүүний болон сүү
цагаан идээ боловсруулах чиглэлийн мэргэжлийн анги бүхий
МСҮТ-ийн салбар ангиудыг нээн хичээллүүнэ
 Орчин үеийн шаардлага хангахуйц өрсөлдөх чадвар бүхий МСҮТ
шинээр байгуулах асуудлыг судлаж, шийдвэрлэнэ.
 МСҮТ-ийн болон ажил олгогч эздийн хамтын ажиллагааны шинэ
арга хэлбэрүүдийг нэвтрүүлж ажиллана.
 МСҮТ-ийн үйлдвэрлэлийн цех, тасгуудын техник хангамжийг
сайжруулан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх чанарыг нэмэгдүүлж
бүтээгдэхүүнээ зах зээлд борлуулах хэмжээнд хүргэнэ.
 МСҮТ-ийг түшиглэн мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх болон бизнес
инкубатор төв, хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, давтан бэлтгэх
сургалтыг зохион байгуулах “Нэг цэгийн үйлчилгээ”-ний
хэлбэрийг бий болгож ажиллах
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

28. 28
2
Мэргэжлийн багшаар хангах, хүний нөөц, удирдлагын чадавхийг
дээшлүүлнэ.
 МСҮТ-д ажиллах багшийг сонгон шалгаруулж, мэргэжлийн
багшаар бүрэн хангана.
 МСҮТ-ийн багшийн чадавхийг бэхжүүлэх, тэдний мэргэжил ур
чадварыг дээшлүүлэх ажлыг үе шатттай зохион байгуулна.
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
3
“Элсэлтийн шалгалт”-ын менежентийг боловсронгуй болгох,
суралцагчдын үүрэг хариуцлагыг дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн зах зээл
дэх мэргэжилтэй ажиллах хүчний хэрэгцээг хангахуйц
нийлүүлэлтийг бий болгоно.
 МСҮТ-д элсэгчдээс элсэлтийн шалгалт авч, тэдний авъяас
сонирхол, ур чадварыг нь харгалзан элсүүлдэг байх
 Элсэлтийн чанарыг сайжруулахын тулд ажил олгогч
байгууллага, ЕБС-ууд, эцэг эхчүүдтэй хамтарч элсэгчдийн
авъяас чадвар, сонирхол, төлөвшлийг харгалзан чанарын
судалгаанд үндэслэн сонгож шалгаруулж авах
 ТБМС-ын стандартын биелэлтийг тогтоох, мэргэжлийн төлөөлөл,
хөндлөнгийн хяналтын тогтолцоог аймгийн түвшинд бий болгож
төлөвшүүлнэ.
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
АРАВ. ДЭЭД БОЛОВСРОЛ
ЗОРИЛГО: Эдийн засаг, санхүүгийн чадамжийг дээшлүүлэх замаар эрдэм шинжилгээ, сургалтын
мате риаллаг баазыг бэхжүүлж, бэлтгэж буй мэргэжилтний чанарыг нийгмийн хөгжлийн эрэлт
хэрэгцээнд нийцүүлнэ.
№
Хөтөлбөрийн зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ
Хугацаа
Санхүүгийн эх
үүсвэр

29. 29
1
Мэргэжилтэй боловсон хүчнийг орон нутгийн хөгжлийн
шаардлага, эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн бэлтгэнэ.
 Бакалаврын сургалтыг чанаржуулах бодлого баримтлах
 Нийгэмд эрэлт хэрэгцээ ихтэй мэргэжлээр чанар, хүртээмжтэй
суралцах боломжийг бүрдүүлэх
 Зах зээлийн эрэлтэд нийцүүлэн хөрвөх чадвартай боловсон
хүчнийг бэлтгэнэ.
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
2
Багшийн хөгжлийг дэмжин, багийн үйл ажиллагааг
төгөлдөржүүлнэ.
 Багшийн хөгжлийг бодлогоор дэмжин, эрдмийн зэрэг цолтой
багш нарын хувийн жинг нэмэгдүүлэх
 Багшийн ур чадварыг бодитоор үнэлэх, багшийн чадавхийг
дээшлүүлэх сургалтанд тогтмол хамруулах
 Багшийн эрх, үүрэг хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, дидактикийн
шинэ ололтуудыг нэвтрүүлэх, гадаад дотоодын шилдэг
сургуулиудад судлаач багш нарыг бэлтгэх, эргэж сургуульдаа
ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэх
 Багш ажилтны цалинг тогтвортой нэмэх, ажлын чанар, үр
ашгаар ялгавартай олгодог системд шилжин, өндөр
мэргэжлийн багш нарыг урьж ажиллуулах механизм бий
болгоно.
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

30. 30
3
Сургалт, судалгаа шинжилгээний ажлыг чанаржуулан
өргөжүүлнэ.
 Оюутан залууст мэргэжлийн өндөр боловсрол олгох, дэлхийн
монгол иргэн болгон төлөвшүүлэхэд анхаарах, үндэсний, бүс
нутгийн, дэлхий нийтийн түүх, соёлыг ойлгох, хамгаалж
хөгжүүлэх, тасралтгүй суралцах боломжийг олгох,
шаардлагатай мэдээллийг англи хэлээр ашиглах чадвар
эзэмшүүлэх
 Багш, эрдэм шинжилгээний ажилтны судалгааны ажлын
чиглэлийг тогтоохдоо аймаг, улс орны болон дэлхий нийтийн
өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглүүлэх, үр дүнг
шинэ мэдлэг бүтээх, үйлдвэрлэл, практикт нэвтрүүлэхэд
чиглүүлэх
 Судалгааны ажилд ШУА, их дээд сургуулийн тэргүүлэх
эрдэмтдийн баг оролцоог нэмэгдүүлж ажиллана.
 Профессорын баг, тэнхмийн төвшний гадаад харилцааг онцлон
дэмжинэ.
 Эрдэмтэн судлаачид, бизнесийн байгууллагууд, олон нийтийг
мэдээллээр хангах ЭШ-ний хурал, семинар, үзэсгэлэн, яармаг
зохион байгуулах
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
4
Төгсөгчид, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын уялдаа
холбоог нэмэгдүүлж ажиллана.
 Хувийн хэвшил, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай
харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг орчин үеийн дээд
сургуулийн жишгээр хөгжүүлэх суурь үндсийг тавих, хамтран
ажиллах эрх зүйн болон санхүүгийн тогтолцоог бий болгох
 Олон улсын мэргэжлийн нийгэмлэг, ТББ-р дамжуулан гадаад
харилцаагаа өргөжүүлэх
 Их дээд сургууль, бизнесийн байгууллагуудтай хамтарсан
сургалт, судалгааны төв байгуулах
 Төгсөгчдөд чиглэсэн үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх,
сургуультайгаа холбоотой байх, дараагийн шатны сургалт,
давтан сургалтад төгссөн сургууль дээрээ хамрагдах,
сургуулийнхаа хөгжилд хувь нэмэр оруулах тогтолцоог
бүрдүүлнэ.
 Төгсөгчдийг ажлын байртай болгоход дэмжлэг туслалцаа
үзүүлэх, зуучлах үйл ажиллагааг идэвхижүүлэх, мэргэжлийн
боловсон хүчнийг захиалгаар бэлтгэх
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

31. 31
5
Сургалтын орчинг сайжруулах замаар сурч боловсрох нөхцөл
бололцоог бүрдүүлнэ.
 Төсөл хөтөлбөр, хамтарсан судалгаанд оролцож оюуны
потенциалаа экспортлох, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах,
судалгаа, сургалтын материаллаг баазыг бэхжүүлэн ажиллах
эхлэл тавина.
 Сургалтын орчин нөхцлийг сайжруулан, лаборатори, тоног
төхөөрөмж, техник хэрэгслэлийн хангамж хүрэлцээг
нэмэгдүүлж, ном, сурах бичиг, эрдэм шинжилгээний
сэтгүүлээр фондыг тогтмол баяжуулан, номын сангийн
үйлчилгээний тогтолцоог бүрдүүлэх
 Номын сангийн үйл ажиллагааг өргөтгөн орчин үеийн тоног
төхөөрөмжөөр шинэчлэхэд гадаад дотоодын их сургууль, аж
ахуйн нэгж байгууллага, хувь хүмүүсийн туслалцаа авах
 Оюутан залуучуудын чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх,
урлаг, спортоор хичээллэх, авъяасаа хөгжүүлэх орчин бий
болгох, ирээдүйн мэргэжилтэй нь холбоотой цагийн, түр,
улирлын чанартай ажил эрхлэх бололцоог нэмэгдүүлнэ.
 Нягтлан бодох бүртгэлийн, лекцийн танхим болон сургуулийн
3-р давхрыг ашиглалтанд оруулах
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
АРВАН НЭГ. БҮХ НИЙТИЙН БОЛОВСРОЛ-ЗАЙНЫ СУРГАЛТ
ЗОРИЛГО: Бүх нийтийн боловсролын бие даасан тогтолцоог бэхжүүлж, хүн амын тасралтгүй
суралцах, ажиллах, амьдрах хэрэгцээнд тохирсон боловсролын үйлчилгээг өргөжүүлнэ.
№ Хөтөлбөрийн зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Хугацаа
Санхүүгийн эх
үүсвэр
1
Бүх нийтийн бичиг үсгийн боловсролын түвшинг дээшлүүлнэ.
 2010 оны хүн ам орон сууцны тооллогын үзүүлэлтийг үндэслэн
аймгийн хүн амын боловсролын түвшингийн суурь судалгаатай
болох
 Амьдрах ухаанд суурилсан бичиг үсгийн хөтөлбөрөөр зорилтод
бүлгийнхэнд бичиг үсгийн болон бичиг үсгийн дараах сургалтыг
зохион байгуулах
 Дүйцсэн хөтөлбөрийн сургалтын хөтөлбөр төлөвлөгөөг
боловсруулан баталгаажуулж мөрдөх
2011 он
2011 оны 1
сараас
2010 оны 12 сард
Улсын төсөв,
UNICEF НҮБ-
ын Хүүхдийн
сан, UNESCO,
Дэлхийн Зөн
Хөвсгөл ОНХХ
Иргэдийн зөв сэтгэл, бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх асуудалд хэвлэл
мэдээлэл-зайны сургалтын бодлогыг чиглүүлж, үр дүнд хүргэнэ.
2010 оны 12 сард
Улсын төсөв,
бусад төсөл
хөтөлбөр

32. 32
2
 Бид “Оюунлаг Хөвсгөл”-ийн эзэд гэсэн үзэл бодол, итгэл
үнэмшлийг иргэдэд бий болгох, бодлогын удирдамж, чиглэлийг
боловсруулж “Тогтвортой хөгжлийн боловсрол”-ын талаар аймаг,
орон нутгийн түвшинд нэгдсэн ойлголттой ажиллах
 Орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр иргэд, төрийн албан
хаагчдын хандлагын өөрчлөлт, бүтээлч сэтгэлгээний үр дүнд бий
болсон ажлын ололт амжилтуудыг сурталчлан дэлгэрүүлэх
2010 оны 12
сараас /тогтмол/
3
Сургууль завсардсан, сургуульд огт ороогүй хүүхдэд боловсрол нөхөн
эзэмшүүлэх сургалтыг чанар, үр дүнтэй зохион байгуулна .
 АББ-ын багшийг мэргэшүүлэх сургалтанд үе шаттай хамруулж,
зорилтод бүлгийн судалгааг байршлын хамт гаргах, сургалтанд
хамруулах
 Боловсрол нөхөн олгогдсон сурагцагчдаас дүйцсэн хөтөлбөрийн
шалгуурын дагуу шалгалт авч, ЕБС-ийн зохих ангид шилжүүлэх,
боловсролын бичиг баримт олгох
 Сургууль завсардах шалтгаан болж байгаа амьдралын боломжгүй
нөхцөл, өвчлөлийн байдлыг арилгахад орон нутгийн төр захиргаа,
эрүүл мэнд, боловсролын байгууллагын хамтын үйл ажиллагааг
чиглүүлж, жил бүр төлөвлөгөөт ажлыг зохион байгуулна.
2010 оны 12 сард
2010 онд
Улсын төсөв,
бусад төсөл
хөтөлбөр
4
Иргэдэд мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, мэргэжил эзэмшүүлэх,
хөдөлмөр эрхлэх, мэргэжлийн чадвар олгох сургалтын үр дүнг
дээшлүүлнэ.
 Хөдөлмөр эрхлэлтийн сургалтын төвийг МСҮТ, ДЗОУ-ын Хөвсгөл
ОНХХ, ХХҮТ-тэй хамтран зохион байгуулж хөдөлмөрийн зах
зээлийн эрэлтийг судлах
 Зорилтод бүлгийн иргэдэд өрхийн орлого нэмэгдүүлэхэд
чиглэгдсэн, давтан болон ур чадвар, мэргэжлийн чиг баримжаа
олгох сургалт зохион байгуулах
2011 оны 1
сараас
2011-2015 он
5
Албан бус боловсролын бие даасан тогтолцоог бий болго х,
материаллаг баазыг бэхжүүлэх, багшлах боловсон хүчнийг
чадваржуулах.
 Аймгийн төвд АББ-ын бие даасан төв байгуулж, Хөдөөгийн хүн
амыг нийгмийн иж бүрэн үйлчилгээгээр хангах төсөл хэрэгжиж буй
Улаан-Уул, Цагааннуур, Цагаан-Уул, Рэнчинлхүмбэ болон
Чандмань-Өндөр, Эрдэнэбулган сумдын Гэгээрэл төвүүдийн
жишигт хүрсэн “Нутгийн иргэдийн хөгжлийн төв”-ийг сумдад
байгуулах
 Албан бус боловсролын багшийг хөрвөх чадвартай, багшлах эрхтэй
боловсон хүчнээр бүрэн хангах
2010 оны 12
сараас
2010 оноос
Улсын төсөв,
бусад төсөл
хөтөлбөр

33. 33
6
Иргэдийн улс төр, эдийн засаг, эрүүл мэндийн боловсролын чиглэлээр
албан бус сургалтыг үр дүнтэй зохион байгуулна .
 Иргэдэд албан бус хэлбэрээр улс төр, эдийн засаг, эрүүл мэндийн
боловсрол олгох үе шаттай сургалтуудыг зохион байгуулж багийн
иргэдийг хамруулах
 Иргэдийн амьдрах ухааны боловсролыг дээшлүүлэх гарын авлага,
зөвлөмжүүдийг бэлтгэж, түгээх, шинэ санаа туршлагуудыг
сурталчлах
 Төрийн албан хаагчдын дунд монгол бичгийн олимпиадыг үе
шаттай зохион байгуулах
 Аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууллагын 50 хувийг
монгол бичгийн хаягтай болгох
2011 оны 1
сараас
2011 онд
Улсын төсөв,
бусад төсөл
хөтөлбөр
АРВАН ХОЁР. ТӨСӨВ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ
ЗОРИЛГО: Боловсролын салбарын төсөв, санхүү, хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийг оновчтой
болгон, санхүүжилтийн гүйцэтгэлийн үр дүнг сайжруулна.
№ Хөтөлбөрийн зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Хугацаа
Санхүүгийн эх
үүсвэр
1
Төсвийн төлөвлөлтийг оновчтой болгож, улсын төсөв болон
бусад эх үүсвэрийн санхүүжилтийг үр ашигтайгаар зарцуулах
 Жилийн болон сарын төсвийн хувиарлалтыг хийж,
байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг жигд ханган ажиллах
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
2
Санхүүгийн үйл ажиллагааны үр дүнг цаг хугацаанд нь бодитоор
илэрхийлж, санхүүгийн сахилга хариуцлагыг дээшл үүлэх
 Санхүүгийн тайлагналыг цаг хугацаанд нь үнэн зөв гаргах
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр
3
Салбарын хөрөнгө оруулалтыг оновчтойгоор төлөвлөж, үр
дүнтэйгээр ашиглах
 Хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг шалгуурын дагуу үнэлж,
тухайн орон нутгийн хэрэгцээнд тулгуурлан хэрэгжүүлэх
 Боловсролы салбарын хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийг
хөтөлбөрт орсон обектуудын асуудлыг нэн түрүүнд
шийдвэрлэх замаар хэрэгжүүлнэ.
 Хөрөнгө оруулалтын асуудлыг жил бүрийн үндсэн чиглэл,
аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгаж
хэрэгжүүлнэ.
2015 он хүртэл
Төсөв, төслийн
хөрөнгөөр

34. Хөвсгөл аймгийн боловсролын салбарын х өрөнгө оруулалт /2010-2015 он/
34
/сая төгрөгөөр/
Ангилал
Эрэмбэ
Төсөл , арга хэм жээний
нэр,байршил
Эхл эх
дуусах
хугацаа
Төсөвт
өртөг
2010-2015
Үүнээс:
2010
ХБГ
2011 2012 2013 2014 2015
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1.Хөрөнгө оруулалт
Ерөнхий боловсролын сургууль
1
Мөрөн суманд 928 суудалтай
сургуулийн хичээлийн байрны
үлдэгдэл төлбөр
2009-2011 2400,0 2400,0 1250,0 1150,0
2
Аймгийн боловсрол, соёлын газарт
конторын барилга шинээр барихад
2010-2011 650,0 650,0
650,0
3
Улаан-Уул суманд 320 суудалтай
хичээлийн байр шинээр барих
2011 720,0 720,0 150,0 570,0
4
Гурван-Эрдэнэ сургуулийн
хичээлийн байрыг цэвэр, бохир усны
системд холбох
2011 180,0 180,0 180,0
5
Чандмань-Өндөр суманд 320
суудалтай хичээлийн байрны барилга
шинээр барих
2011-2012 880,0 880,0 680,0 200,0
6
Эрдэнэбулган сумын дунд
сургуулийн 160 суудалтай хичээлийн
байр шинээр барих
2011-2012 765,7 765,7 496,3 269,4
7
Баянзүрх суманд 320 хүүхдийн
хичээлийн байрны өргөтгөл барих
2011-2012 450,0 450,0 380,0 70,0
8
Мөрөн суманд 640 суудалтай
хичээлийн байр шинээр барих
2011-2012 1600,0 1600,0 800,0 800,0
9
Мэргэжлийн сургалттай Авьяас
ахлах сургуулийн өргөтгөл барих
/Мөрөн/
2011-2012 400,0 400,0 40,0 360,0
10
Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэд
сурах боломж бүрдүүлэх /Хатгал
ЕБС/
2012 14,2 14,2 14,2
11
Цагаан-Үүр суманд 320 суудалтай
хичээлийн байр
2012-2013 800,0 800,0 80,0 720,0
12
МСҮТ хичээлийн байрны барилга
640 суудалтай /Мөрөн/
2012-2013 1800,0 1800,0 800,0 1000,0
13
Мөрөн сумын төвд сургууль дундын
"Байгалийн ухааны лаборатори"
байгуулах
2012-2013 500,0 500,0 50,0 450,0
14
Бага сургуулийн хичээлийн байр 120
суудал /Галт Зүрх/
2013 496,3 496,3 496,3
15
Сургуулийн байрны өргөтгөл 120
суудал /Р ашаант/
2014 496,3 496,3 496,3
16
Баянзүрх, Жаргалант, З үрх, Могой,
Тариалан, Ханх, Цагааннуур, Цагаан-
Үүр сумдын сургуульд халуун усны
байр барих
2011-2015 160,0 160,0 32,0 32,0 32,0 32,0 32,0
17
Нийт ЕБС-н 30 хувь буюу 10
сургуулийг нэгдсэн халаалтанд
холбох /сумдын/
2012-2015 8000,0 8000,0 2000,0 2000 2000 2000
18
Мөрөн сумын төвд 640 хүүхдийн
хичээлийн байр барих /хуучин
Ирээдүй бага сургуулийн суурин
дээр/
2014-2015 1800,0 1800,0 800,0 1000,0
19
Ирээдүй сургуулийг түшиглэсэн иж
бүрэн хөлбөмбөгийн талбай
байгуулах
2014-2015 1200,0 1200,0 600,0 600,0