Ulja e taksave nuk është më në modë. Ekonomia konkurruese dhe zbatimi i ligjit po. Ulja e taksave tregon dobësi te ekonomisë dhe politikes, qe përpiqen te maskohen poshtë "kostumit" te lehtësirave fiskale dhe uljes se taksave. Ulja e taksave janë mashtrim ne një ekonomi informale.
1. Ulja e taksave nuk është më në modë
Nuk ka asnjë të keqe që partitë politike bëjnë premtime për favore fiskale për sektorë dhe
shtresa sociale të caktuara. Por, është naive të mendojmë se partitë me premtime për ulje
taksash janë modeli qe na vlen.
Ulja e taksave nuk është më në modë. Ekonomia konkurruese dhe zbatimi i ligjit po. Ulja e
taksave tregon dobësi te ekonomisë dhe politikes, qe përpiqen te maskohen poshtë
"kostumit" te lehtësirave fiskale dhe uljes se taksave. Ulja e taksave janë mashtrim ne një
ekonomi informale.
Çdo premtimi elektoral duhet ti vijë koha të përmbushet, pasi duhet paguar një çmim (kosto)
dhe ka nevojë për kapacitetet e burimet e duhura për t'u realizuar. Mjafton që këta dy
elemente të bëhen bashkë me vullnetin e qeverisë dhe premtimi elektoral do të përmbushet.
Duke gjykuar nga përvoja e dy dekadave të fundit, çdo qeveri e formuar pas zgjedhjeve ka
qenë pjesë koalicionit, e përfshirë në negociata të vështira për të krijuar një Program në
mbajtje të premtimeve.
Është fakt i njohur tashmë, se rezultati pas zgjedhjeve është një përzierje e politikave të
ndryshme.
Parashikimi për atë çfarë do të ndodhë në ekonomi është gjithnjë tejet i ndërlikuar.
Aktualisht, ekonomia shqiptare është ndikuar nga trazirat në tregjet ndërkombëtare, fakt që
pak pritej të ndodhte muaj më parë. Nëse ekonomia nuk do të rritet me ritmet mbi të cilat u
mbështetën premtimet, politikanët e sotëm do të vijojnë të jenë peng i kombinimeve
rastësore të zhvillimeve të jashtme me kaotizmin e tregut të brendshëm, por pa arritur të
afrohen de facto në përmbushjen e premtimeve të bëra.
2. Një nga premtimet qe del përpara është barazia në pagimin e taksave apo lufta ndaj
informalitetit dhe evazionit. Ndërsa ekziston vullneti politik dhe janë angazhuar kostot për
arritjen e premtimit, po pritet ende forcimi i kapaciteteve që ta transformojë premtimin në
një realitet të ndjerë.
Por deri më tani, në ballafaqimin që bëjnë qytetarët po anojnë më së shumti te mendimi, se
nuk qenka i lehtë të arrihet premtimi për shpërndarjen ndershmërisht të barrës fiskale. Ajo
ka anuar vazhdimisht dhe është lëshuar mbi ta, njerëzit e zakonshëm, që janë baza e gjerë
konsumatore.
Dhe kjo ide nuk është ndryshuar ende për sa kohë që TVSH dhe Akciza janë ende taksat
kryesore me një peshë gati sa gjysma e të ardhurave buxhetore. Kjo barrë e rëndë fiskale i
varfëron një pjesë prej tyre dhe i mban nën presion dhe pasiguri pjesën tjetër, të cilët janë
më pranë nivelit të qytetarit me të ardhura mesatare. Dhe shfryrja e presionit të barrës ka
ndikimin e vet tek ulja e konsumit. Ndërkaq, politika fiasko elektorale do të mjaftohet me
plotësim te fare pak atyre qe janë premtuar.
Ndërsa një pjesëe qytetarëve do paguajetaksa me shume dhe një pjesejo, pasipremtimi nuk
bën dot sistem, por vetëm krijon shprese ne rastin me te mire, e cila venitet ne shumicën e
rasteve fill pas vitit te pare te qeverisjes. Dhe buxhetet vijojnë rrugën e tyre shekullore, njësoj
si lumenjtë qe pasi fryhen nga reshjet vazhdojnë ne shtratin e tyre te rrjedhin si me përpara.
Në stadin aktual ekonomik dhe social, as favorizimet e taksave për grupe të caktuara
shoqërore, por as përpjekjet për të rishpërndarë barrën fiskale nuk e përmirëson situatën për
një periudhë 4-vjecare, pasi politikat e skaduara ne vite kane prodhuar pabarazi sociale vit
pas viti.
Taksat nevojiten dhe për pak vite në nivelet kështu si janë pa patur shtim apo pakësim të
mëtejshëm të tyre. Çdo ndryshim i tyre bie vetëm çoroditje, qofte ky edhe me qellim
lehtësues.
3. Vëmendja duhet te kthehet te administrimi. Nuk janë taksat problemi, por zbatimi i tyre ne
një ekonomi konkuruese brenda vendit dhe kandidate e vlefshme për te hyre ne tregjet
rajonale.
Problemi mbetet te fakti si zbatohen nga administrata. Ky duhet te jete Synimi i politikes
elektorale: një administrim i thjeshtë dhe i qartë për taksapaguesit.
Duke u bashkëlidhur në mënyrë harmonike me objektivin për nxitje investimesh dhe rritje të
ekonomisë arrihet premtimi për punësime të shtuara në sasi dhe cilësi, si dhe zgjerimi i
konsumit.
Politika reale dhe jo ajo fiasko, e cila nuk bazohet te nevojat elektorale e jep ndikimin e vet në
rritjen e stabilitetit shoqëror dhe te mirëqenies ekonomike.