Në mënyrë të përmbledhur, paraqiten prezantimet e disa vendeve lidhur me përdorimin e paketave informatike (softe) për kontrollin duke perfshire dhe diskutimet e komentet e bëra për to.

1. Tatimpaguesite Mëdhenjnë Europë dhe kontrolli modern
Në mënyrë të përmbledhur, më poshtë paraqiten prezantimet e disa vendeve lidhur me përdorimin e
paketave informatike (softe) për kontrollin duke perfshire dhe diskutimet e komentet e bëra për to.
1. Drejtoria e Ndërmarrjeve të Mëdha, Francë(Direction des Grandes Entreprises-DGE)
 Kjo Drejtori është hapur në Janar 2002
 Numri i bizneseve që administron kjo drejtori është 31 000 dhe në të ardhmen e afërt do të
shtohet në 35 000 tatimpaguesë.
 Bërthama e këtij kontigjenti tatimpaguesish janë gjithë ata që realizojnë:
 xhiro apo zotërojnë AQT > 400 milion Euro;
 aksionerët ë kompanive me mbi 50% të paketës aksionare;
 filialet me zotërim të mbi 50% të tyre;
 kompanitë që i përkasin të njëjtit grup të integruar fiskal;
 kompanitë që përfitojnë nga sistemet e përfitimeve të konsoliduara.
 Stafi i drejtorisë që administron tatimpaguesit përbëhet nga 315 punonjës
 Drejtoria është përgjegjëse për 1/3 e të ardhurave tatimore (mbledhje tatimesh dhe
rimbursime në po këtë nivel) dhe më konkretisht:
 Mbledh 33% të gjithë TVSH-së së arkëtuar;
 Mbledh 55% të kontributit të sigurimeve nga totali i arkëtuar;
 Rimburson 38% të tatimeve nga toitali i rimbursimeve
Dy cilësitë kryesore të DGE janë:
 Një administratë në të cilën janë integruar gjithë grupet e biznesit, pavarësisht nga
vendndodhja gjeografike e tyre;
 Centralizimi i menaxhimit të grupeve më të mëdha franceze, duke monitoruar gjithë
deklarimet e të gjitha llojeve të tatimeve, si dhe mbledhjen e tyre.
Qëllimi kryesor është:
- garantimii një shërbimi më të mirë për kompanitë (shërbim të menjëhershëm, kompensim dhe hyrje në
sistemin informatik on-line për tatimpaguesit)
- një shërbim më tëmirë për komunitetin (deklarim, pagesë elektronike për tëgjithë; monitorim i vecantë
i bazës tatimore dhe procesit të mbledhjes; kompensim të tatimeve mbledhur tepër).
Kjo Drejtori ka një drejtor dhe një zëvendës dhe përfshin disa njësi

2.  Njësia e burimeve (Burimet njerëzore – Logjistika – Njësia mbështetëse – Kontrolli i
brendshëm)
 14 bashkëbisedues tatimorë të vecuar (të cilët monitorojnë menaxhimin, kontrollin dhe
mbledhjen ë tatimeve, të cilët janë personat ë vetëm me të cilët mund të kontaktohet gjatë
ditës së punës nga ora 9.00 -18.00)
 Njësi menaxhimi fiskal (drejtuesit dhe menaxhimi i kontrollit)
 Njësi kontrolli tatimordhe mbledhjes (drejtuesit dhe menaxhimi ikontrollit, grupet ekontrollit)
 Njësia e cështjeve ligjore
 Njësia e kontabilitetit (kontabiliteti, kontabiliteti i avancuar, menaxhimi i borxhit)
 Njësitë horizontale (pranimi-postimi, dokumentacioni, menaxhimi, IT, administrata, trajnimi)
Në vazhdim të procedurës, pas kontrollit tatimor është aktiv procesi i mbledhjes me forcë të detyrimeve
në një mënyrë të përshpejtuar dhe nën kushte më të sigurta.
Për efekt të kontrollit tatimor përdoren softe të përshtatur për qëllimet e Drejtorisë:BDRP,ERICA
Përdoren dhe softe të vecantë: Pegase, Aladin et Hermes.
Njësitë e informatizuara të kontrollit janë krijuar në 1982 dhe përbëhet nga 9 njësi që mbulojnë gjithë
vendin, përfshihen 72 kontrollorë, të cilët janë trajnuar në IT.
Detyrat kryesore: Monitorimi i vetëdekarimeve dhe regjistrimeve fiskale duke përdorur sistemet
informatike të tatimpaguesve dhe duke përdorur sistemin informatik për kontrolle.
2. Dega e Tatimpaguesve të Mëdhenj të Rumanisë
Qëllimi kryesor është grumbullimi i informacionit dhe hedhja në bazën ë të dhënave për tatimpaguesit e
mëdhenj, për transaksione si brenda dhe jashtë vendit.
Tatimpaguesit janë tëdetyruar tëdeklarojnë për TVSH, Tatimin mbi të ardhurat (T.Fitimi, tatim mbi pagat),
akcizën, tatimet në burim, kontributet ë sigurimeve, taksat lokale.
Baza e të dhënave përdoret për:
 Monitorim të situatave të tatimpaguesve
 Kontrollin ë tyre
 Parandalimin, identifikimin dhe luftën ndaj mashtrimit dhe evazionit tatimor

3. 3. Kontrolli i automatizuar në Holandë
Kontrolli standart i automatizuar për tatimpaguesit e mëdhenj konsiston në:
 Parapergatitjen e një dosje për kontrollorin në të cilën mund të gjesh gjithë tipet e ligjeve,
udhëzimeve, rregulloreve, dokumentacionit, manualet ë kontrollit, programet ë kontroillit,
kurset e këmbimit të 36 shteteve, fakteve dhe informacionit dhe listë të fjalëve teknike në
katër gjuhë të ndryshme. Kjo dosje azhornohet katër herë në vit dhe është disponibël për cdo
kontrollor.
 Programet e trajtimit të rriskut, si të rriskut të detyruar edhe të rrisqeve të tjera
 Dosja elektronike e kontrollit, ku gjendet klasifikimi i hapave të kontrollit
 Regjistrime për të ndihmuar kontrollin, si vlerësime, zbulime, konkluzione, kryqëzime
 Matje e rezultateve të rriskut të detyrueshëm
Të gjitha këto gjenden në softin: RBPro
Ky soft i jep mundësinë cdo kontrollori të bëjë përzgjedhjet ë duhura për kontroll, si rrjedhojë ë raporteve
dhe analzimeve që kryen vetë sistemi lidhur me bilancet, pagat, tatimet etj.
Gjithë instrumentet e kontrollit nuk kanë ndikim në organizimin dhe drejtimin e kontrolleve, por vetëm
janë një përgjigje ndaj ndryshimeve të shoqërisë.
4. Funksioni i kontrollit elektronik në Austri
Kontrolli elektronik në administratën tatimore dhe doganore austriake bazohet mbi një soft që:
 Përdorimin e të dhënave të brendshme (analiza rrisku qendrore, selektim rastesh, analiza
rrisku lokale, pergatitje per kontroll)
 Përdorimin e të dhënave të tatimpaguesve
 Përdorimin e të dhënave nga palë të treta (monitorimi i internetit me instrument kërkues të
faqeve, monitorim portalesh sipas hapave: monitorim-profilizim-gjurmim-nxjerrjetë dhënash-
krahasim-produkt)
 Zbatimin e standarteve ndërkombëtare
Ministria e Financave të Austrisë bazohet te teknologjia ACL për të ndihmuar kontrollorët për nxjerrjen e
shpejtë të informacionit për një numër të madh kompanish, pastaj i analizon rrisqet e tyre duke selektuar
dhe prezantuar rastet për kontroll.

4. Një historik i përdorimit të softit:
1998- filloi projekti i softit për kontrollin
1999- kërkesa të reja të ligjit të procedurave në lidhje me të dhënat e tatimpaguesve
2002- gjithë inspektorët e kontrollit përdorin ACL
2003- filloi projekti “kontrolli i automatizuar” dhe “teknika të reja kontrolli”
2004- gjithë projektet u zhvendosën te qendra e rriskut, informacionit dhe analizave
2005- gjithë kontrollorët doganorë përdorin ACL
2006- kërkesa të reja në ligjin e procedurave lidhur me sistemet primare
5. Divizioni i Çështjeve të Mëdha, Irlandë (Large Case Division)
Aktualisht administrata është e fokusuar te rrisku.
Divizioni është i fokusuar te korporatat më tëmëdha dhe individët më tëpasur. Menaxhohen 7500 cështje
të mëdha.
Instrumentet IT që përdoren ndahen në dy kategori:
 Aplikimet e biznesit (ata që mbështetin administratën dhe bashkëpunojnë me publikun; nëse
ata pushojnë biznesin atëherë administrata evidenton dhe vepron)
 Rreth aplikimeve të biznesit (ata që lejojnë inspektorët të nënkuptojnë cfare ka ndodhur, të
vendosin veprimet e duhura për tëardhmen dhe tëkëshillojne qeverine për efektet ligjore dhe
ndryshime të tjera)
Te gjithe tatimpaguesit jane te regjistruar ne te njejten baze te dhenash e quajtur Sistemi i Përbashkët i
Regjistrimit (SPR). Ne tegjenden detaje tetilla si: Numrat tatimore, emrat, adresat etj. per cdo tatim ne nje
Regjister të Ardhurash të vetëm.
Për gjithe agjentët tatimore egziston e njëjta praktikë dhe quhet “dosja e agjentit”.
Cdo ndryshim i te dhenave te tatimpaguesit apo agjenteve duhet njoftuar te administrata dhe më tej
ndryshimi eshte i zbatuar automatikisht per gjithe tatimet per te cilat tatimpaguesi eshte i regjistruar.

5. SPR perfaqeson 8 taksat kryesore te centralizuara ne nje.
SPR eshte themeli mbi te cilin bazohet gjithe sistemi i integruar dhe lejon vetem nje proces regjistrimi për
nje tatimpagues.
SPR mund te beje bashkim midis rasteve te lidhura (shoqeri te lidhura-meme dhe bije)
Përpunimi Tatimeve i Integruar (PTI). Ky sistem fokusohet në vlerësimin dhe mbledhjen, por siguron
gjithashtu llogaritje dhe vlerësime për të gjitha detyrimet që duhet tëjenë objekt pagese nga tatimpaguesi.
Në mënyrëtë përmbledhur është një sistem për deklarimin dhe pagesën, lëshimin e deklaratave dhe
mbledhjen e të gjitha tatimeve.
Kjo do të thotë se klientët e administratës tatimore (tatimpaguesit) marrin një shërbim të shpejtë në
kuptim të deklaratave që gjenerohen nga ky sistem dhe një përgjigje të shpejtë kur ata aplikojnë për
përjashtime nga tatimet, zbritje të detyrimeve apo rimbursime.
Ky sistem shkrihet me SPR-në dhe japin një mbështetje të plotë informatike për funksionet kryesore të
agjenisisë së të Ardhurave.
PTI jep menjëherë një situatë të konsoliduar të tatimpaguesit në monitor si në nivel shoqërie, po ashtu
edhe situaten individuale me nje te drejte hyrje në sistem për të parë procesin e regjistrimit, vlerësime në
proces etj.
Cdo nderhyrje ne PTI le gjurme duke garantuarnje siguri të plotë për përdoruesit. Stafi i administratës së
tëArdhurave mund të shikojë se kush grup pune tjetër është duke punuar me ceshtjen qe po trajtohet plus
dhe detajet e shenimeve dhe kontakteve tëtyre, ku tegjitha keto nderhyrje shihen nësistem, i cili pasqyron
kush opsion u zbatua apo nuk u zbatua.
Sistem automatik për gjenerim detyrimesh, korespondence ligjore të nevojshme, monitorim individual të
situatës së punëmarrësve, raporte të plotësuara mbi situata tëndryshme tëvlerësuara, në formate arkive
dhe ripagesa detyrimesh direkte në llogarinë bankare.
PTI ka qenë ndihmë dhe mbështetje e madhe për grupet ë punës, menaxherët dhe përdorues të tjerë pasi
ka ndikuar në selektimin e rasteve bashkëpunuese me ligjin nga ato që nuk kanë treguarnjë qëndrimtë tillë
dhe nga ana tjetër kandihmuar në konsolidimin e punës për menaxhimin ë borxheve.
PTI përmban gjithashtu edhe statistika të shpërndarjes së të ardhurave, të dhëna të detajuara të grupeve
të kompanive, të dhëna të palëve të treta.

6. Ky sistem mund të hapet nga faqja e internetit Revnet. Përdoren kërkues motorrikë për të grumbulluar
informacion në sistem për tatimpaguesit që ka baza ë të dhënave të tij. Informacionigrumbullohet sipas
filtrave të ndryshëm për këtë qëllim.
Sistemi analizon periodikisht bazën ë të dhënave duke prodhuar raporte të tatimpaguesve me rrisk të
renditura sipas kritereve prioritare të rëndësisë dhe vlefshmërisë për administratën.
6. Përvoja në paketat e softit për kontrollin - SAP R/3 nga administrata e Doganave dhe të
Ardhurave të Madhërisë së Saj (Her Majesty Revenue & Customs)
Sistemi i TI drejton dhe mbështet me instrumenta kontrolli inspektorët, duke raportuar problemet e
ndeshura
TI shërben si një guidë për përdoruesit duke treguarmënyrat se si tëpërdoret për qëllimet ë kontrollit duke
pasqyruar problemin e ndeshur nga kontrollori, i cili fut detaje të problemit që ka dhe më tej sipas të
dhënave që përmban sistemi i jep orientimin dhe të dhëna nga sistemi që mund ti përdorë për të bërë
llogaritjet e nevojshme për detyrimet tatimore.
Sistemi i TI i mbështetur te SAP R/3 përmban tri momente:
 Sistemin e zhvillimit dhe procedimit;
 Sistemin e garantimit të cilësisë
 Sistemin ë prodhimit të raportimeve sipas kërkesave
7. Zbatimi i kontrollit elektronik nëBordin e TatimevedheDoganavetëEstonisë-BTD (Estonian Tax
and Customs Board)
BTD ka një vit përvojë në përdorimin e informacionit me rrisk në kontrollet elektronike.
Nevoja për këtë model kontrolli ka ardhur si rrjedhojë e rritjes së numrit të softeve dhe dokumenteve
elektronike në qarkullim, për të ndikuar në qartësinë ë kontrollit dhe si një detyrim i hyrjen në Bashkimin
Europian.
Gjatë këtij viti përvoje disa nga problemet kanë qenë:
 Vështirësi për të marrë informacion nga baza e të dhënave të mëparshme, kur tatimpaguesit
ndryshojnë softet e sistemeve të tyre.
 Programet ë përdorura nga tatimpaguesit nuk mundësojnë eksportin ë të dhënave në një
format të përshtatshëm për tu përdorur

7.  Tatimpaguesit nuk janë ndërgjegjkësuar për gjithë mundësitë ë eksportimittë të dhënave nga
sistemi i kontabilitetit.
Në fund të 2003 u krijua grupi i projektit të kontrollit elektronik që kishte objekt kryesor se si të zbatonte
këtë model kontrolli në administratë.
Gjatë fazës së zbatimi doli domosdoshmëria e ndryshimeve ligjore, posedimit të softeve dhe paisjeve
elektronike, trajnimit, garantimin ë sigurisë së sistemit dhe informimin ë tatimpaguesve për këtë proces që
kishte ndërmarrë administrata tatimore ë doganore.
Ndryshimet ligjore të bëra (ligji i procedurave) konsistuan në vendosjen e:
- detyrimit ligjor për tatimpaguesit për të regjistruar elektronikisht të dhënat fiskale
- detyrimin për të prezantuar dhe futur sistemin te kontrollorët
Të dhënat elektronike duhet të mbeteshin në këtë format gjithnjë dhe të ishin të lexueshme gjatë gjithë
periudhës së ruajtjes së tyre në sistem.
U ngritën grupet ë kontrollorëve, ku dhe një koordinator dhe një informaticien.
U blenë:
 paisjet informatike (lap top)dhe;
 programet: SESAM- 10 licenca për tu përdorur nga kontrollorët tatimorë
ACL- 10 licenca për tu përdorur nga kontrollorët doganorë
U krye trajnimi për përdorimin e këtyre programave, u bënë konsultime dhe manualet përkatëse si dhe
seminare me përdorues të mëparshëm.
U informuan dhe sqaruan tatimpaguesit nëprëmjet medias dhe internetit si dhe komunikimit direkt me
500 kompanitë më të mëdha.
Kontrollet e para elektronike u kryen në Mars 2005 nga doganat.
Deri në Gusht 2006 ishin kryer 35 kontrolle elektronike (19 tatimore dhe 16 doganore).
Përdorimi i rriskut për kontroll bazohej sipas disa hapave elektronike:

8.  Hyrje në të dhënat elektronike të kompanisë
 Listim i tyre dhe përdorimi i analizës
 Analizim i të dhënave jokorrekte
Rezultati: u zvogëlua puna rutinë dhe koha e kontrollit u ul me40% duke mundësuar kryerjen ekontrolleve
mjaft voluminoze dhetë komlikuar, si dhe duke shkurtuar kohën ë qëndrimit në ambjentet e tatimpaguesit
të kontrolluar.
8. Sektori i Tatimpaguesve të Dimensioneve të Mëdhenj nga Agjensia e të Hyrave, Itali ( Agenzia
delle Entrate d’Italia)
Identifikimi i tatimpaguesve të mëdhenj bazohej mbi kriterin e:
 Xhiros totale
 Të ardhurave operative
 Përfitimit të të ardhurave
 Tatimpagues i madh konsiderohet ai që qarkullon jo më pak se 25.8 milion Euro në vit.
Sipas kritereve më sipër janë 11.958 tatimpaguesë të tillë, ku 56% ë tyre kanë treguesin e
xhiros, 30 % kanë të ardhurat operative dhe 24 kanë përfitim të ardhurash. Shpërndarja
gjeografike është kryesisht në veri të Italisë. Nga ky numër tatimpaguesish, 846 prej tyre
realizojnë një xhiro > 258.2 milion Euro; 644 tatimpaguesë të mëdhenj një xhiro nga
154.9 – 258.2 milion Euro; 3682 tatimpaguesë të mëdhenj një xhiro nga 51.6 – 154.9
milion Euro dhe; 6786 prej tyre një xhiro më pak se 51.6 milion Euro.
 Ata tatimpaguesë që kanë një qarkullim jo më pak se 5 milion Euro konsiderohen si biznese të
mesëm dhe janë 51.708 tatimpaguesë të tillë.
 Tatimpaguesit që kanë një qarkullim vjetor mëtë vogël se 5 milion Euro në vit konsdierohen si
tatimpagues të vegjël dhe janë 5.514.793 tatimpaguesë të tillë.
Sektori i Tatimpaguesve të Dimensioneve të Mëdhenj (STDM) është ë ndarë në dy zona territoriale: Zona
e Veriut dhe Zona e Jugut dhe Qëndrore. Zyra është e organizuar në 4 nënzyra të tjera:
 Sektori i Kontrollit Tatimor

9.  Zyra e Bizneseve të Mëdha
 Investigimi fiskal
 Rregullat ndërkombëtare për zonën ë Veriut
 Rregullat ndërkombëtare për zonën ë jugut dhe qëndrore
Funksionet që kryen STDM janë:
 Planifikimi i punës dhe përzgjedhja e tatimpaguesve të mëdhenj
 Planifikimi i kontrolleve dhe vlerësimi itatimpaguesvetë mëdhenj në bashkëpunim mepolicinë
financiare
 Identifikimi dhe përzgjedhja e tatimpaguesve të mëdhenj
 Pasqyrimi i informacionit fiskal për ta
 Koordinimi dhe monitorimi i kontrolleve dhe vlerësimeve të tyre
 Projektet për të ardhmen: Dosja Personale On-line e Tatimpaguesit (DPOT)
 Kontrolle tatimore në vend bazuar në sistemin informatik.
Sistemi i TI përdor kritere sasiore dhe cilësore për rriskun.
Të dhënat që përmban sistemi i TI (FA.L.CO- Fascicolo in Linea sul Contribuente) përbëhen nga:
 Dekaratat e tatimpaguesit
 Raportimet nga drejtoritë rajonale dhe policia financiare
 Monitorimi i tatimpaguesvetëvecante, tëtilla si: kompanitë e lidhura, bankat dhe institucionet
financiare, kompanitë e sigurimeve
Tëdhënat e brendshme gjenden duke klikuar nësistem emrin e kompanisë apo numrin ëidentifikimit fiskal
të tij. Pas këtij momenti sistemi nxjerr dy dosje për tu zgjedhur: te njëra gjendet informacioni për
tatimpaguesin, ndërsa te tjetra pjesa për investigim e kontroll.
Prezantimi i situatës dhe të dhënave të tatimpaguesit ka një pasqyrim të ngjashëm me atë që prezanton
sistemi tonë.
 Të dhëna të jashtme (të dhëna nga faqet e internetit)
Kërkimi dhe gjetja e të dhënave nga jashtë ( faqet e internetit) të softit bazohet mbi një logjikë semantike,
ku automatikisht funksionet e kërkimit dhe filtrimit tëlajmeve dhe të dhënave nga websitet kanë të bëjnë
me aktivitetin ekompanive tëmëdha. Pas kryerjessë kontrollit të websiteve, sistemi vazhdonme selektimin
e faqeve me interes sipas filtrave të vendosur, që shërbejnësi një kriter përzgjedhës të caktuar nga

10. përdoruesi dhe të cilat janëpersonalizuar për të përmbushur nevojat për tatimpaguesit ë mëdhenj si:
evazion, transferim cmimi, mashtrim etj.
Përzgjedhja e tatimpaguesve për kontroll bazohet mbi:
 Vendndodhjen dhe nivelin e autoritetit shtetëror (qendror apo lokal)
 Periodiciteti i kontrolleve dhe vlerësimeve tatimore
 Numri i identifikimit
 Raportet financiare
 Përfitues të politikave nxitëse tatimore
Informacioni që gjen në sistemin FA.L.CO ka të bëjë me:
 Prezantimi i kontrolleve në proces
 Situata e kompanive dhe gjendja financiare e tyre
 Informacion fiskal për tatimpaguesit
 Tendenca historike
 Të drejtë hyrje në baza të dhënash të institucioneve të tjera si: Dhoma e Tregtisë (Partnerët,
aksionerë, transaksione të jashtëzakonshme), Instituti i Kontributeve të Sigurimeve, Instituti
për Pagat.
9. Zyra për Korporatat e Mëdha të Finlandës
Kontrolli tradicional përballë kontrollit në distancë.
Kontrolli tradicional konsiston në grumbullimin e të dhënave nga baza e të dhënave të kompanisë dhe
transferimin e të dhënave nga inspektorët te zyrat tatimore, analizimin, konvertimin sipas kërkesave të
kontrollit për tu përdorur nga grupi i kontrollit, në një sistem informatik të caktuar që përdorin tatimet.
Puna aktuale e kontrollit kryhet pjesërisht në zyren e tatimeve përpara se të fillojë kontrolli.
Në këtë rutinë pune koha harxhohet duke kërkuar dokumentacion justifikues, shpenzimin e kohës së
tatimpaguesit.
Kontrolli në distancë e bën më efektiv menaxhimin e procesit të kontrollit duke përballuar volumin e madh
të faturave duke përdorur softe origjinale dhe arkivë elektronike nëpërmjet lidhjes në distancë dhe
shfrytëzimit të mundësive që jep përdorimi i softit dhe baza e të dhëanve.

11. Në këtë mënyrë mund të bëhen më shumë kontroll të faturave dhe furnitorëve përpara se të shkohet në
ambjentet e tatimpaguesit duke harxhuar më pak kohë në ambjentet e tij.
Kjo mënyrë kontrolli duhet tëbëhet eqartë edhe për kompaninë që kontrollohet për të kuptuar përfitimet
e dyanshme në kursimin e kohës, parave, angazhimit, personelit në dispozicion për të ndihmuar kryerjen e
kontrollit.
Përfitimet e kësaj mënyre kontrolli janë:
 vizita të shkurtra kontrolli
 bashkëpunim më i mirë
 kontroll efektiv në kërkesat e tij
 kontroll i përqëndruar
 konsum kohe me i pakët për kompaninë
Mangësitë e zbatimit të kësaj mënyre janë:
 mungesë e vëzhgimit në vend nga kontrollorët
 kompania mund të ngrejë dyshime për saktësinë e kontrollit
 nëse lejohet kontrolli në distancë ka rrezik që gjithë baza e të dhënave nuk mund të jetë në
dispozicion të kontrollorit
 është e nevojshme më shumë pregatitje teknike për kontrollorët.
©
ALTAX,
Tiranë,Dhjetor2016