1. H προσευχή του Αγίου Εφραίμ
του Σύρου
Κύριε και Δέσποτα της
ζωής μου πνεύμα αργίας,
περιεργείας, φιλαρχίας και
αργολογίας μη μοι δώς.
Πνεύμα δε σωφροσύνης,
ταπεινοφροσύνης,
υπομονής και αγάπης
χάρισαί μοι τω σω δούλω.
Ναι Ναί Κύριε Βασιλεύ,
δώρησαι μοί του οράν τα
εμά πταίσματα,
και μη κατακρίνειν τον
αδελφόν μου
ότι ευλογητός ει εις τους
αιώνας των αιώνων.
Αμήν.
3. Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου
πνεύμα αργίας…
Δεν αναφέρεται στη σωματική αργία. Ο Άγιος εννοεί μια άλλη αργία
η οποία βλάπτει και καταστρέφει την πνευματική ζωή. Είναι η μη
εκτέλεση των εντολών του Θεού. Ο άνθρωπος πλάστηκε να γίνει άγιος.
Το ότι δεν φθάνουν πολλοὶ άνθρωποι στην αγιότητα, αυτό οφείλεται
στην οκνηρία (δηλαδή την τεμπελιά), την αργία.
• Αργία είναι όταν αδιαφορώ για την σωτηρία της ψυχής μου, (όταν
αμελώ να κάνω προσευχή, να νηστεύω, να πηγαίνω στην εκκλησία,
να εξομολογούμαι, να κοινωνώ…)
4. Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου
πνεύμα αργίας, περιεργείας…
Η περιέργεια κατά τους Αγίους Πατέρες δεν έχει μόνο την έννοια, που της
δίνουμε σήμερα. Είναι η εμμονήστα υλικά αγαθά.
Περί + έργα.
Όταν ο άνθρωπος θέλει «να χώνεται» παντού και πάντα. Να θέλει να τα
μάθει όλα.
Η περιέργεια είναι συνδεδεμένη με την αργία. Αφού ο άνθρωπος αδιαφορεί
για τα πνευματικά, αναζητά έναν απατηλό και ψεύτικο τρόπο ζωής
συνδεδεμένο με τα γήινα, τα φθαρτά και τα εγκόσμια. Και ασχολείται
συνεχώς μόνο με έργα που είναι καθαρά ανθρώπινα και όχι με πνευματικά.
(Διαβάζουμε πιο εύκολα ένα κουτσομπολίστικο περιοδικὸ παρὰ κάτι πιο
πνευματικό, έστω και έναν στίχοτην ημέρα, από την Αγία Γραφή).
5. Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου πνεύμα
αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας
Είναι το πνεύμα της τυραννίας και του εγωισμού. Είμαστε φίλαρχοι όταν θέλουμε να είμαστε
αρχηγοίσε όλα, και να τα ελέγχουμε όλα,δηλαδήνα είμαστε πάνω από όλους.
Ένα πολύ ωραίο χαρακτηριστικό παράδειγμα που δηλώνει το αντίθετο της φιλαρχίας:
«Ὁ Κύριος ὅμως δίνει τὸ μάθημα στους μαθητές του τὴ νύχτα τοῦ Μυστικοῦ
Δείπνου λέγοντας ὅτι πρῶτος πρέπει νὰ εἶναι αὐτὸς ποὺ ἐπιλέγει με πολύ άνεση
και χαρά τὴ θέση τοῦ τελευταίου. Τί ὡραῖο πράγμα! Νὰ μπεῖς σὲ ἕναν χῶρο ποὺ
θὰ διαδραματιστεῖ μία ἐκπληκτικὴ σκηνή, ὅπου ἀπὸ μέσα σου νὰ θέλεις νὰ
βλέπεις καὶ νὰ ἀκοῦς. Καὶ ἐκεῖ νὰ σοῦ προτείνουν νὰ διαλέξεις ὅποια θέση
θέλεις, ἀκόμη καὶ τὴν καλύτερη. Κι ἐσὺ νὰ ἐπιλέγεις εὔκολα τὴν τελευταία. Νὰ
εἶσαι μέσα ἀλλὰ κρυμμένος στὴν ἄκρη. Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ μποῦν οἱ ἄλλοι πρὶν
ἀπὸ ἐσένα, γιὰ νὰ ἀπολαύσουν αὐτοὶ πιὸ πολὺ ἀπὸ ὅσο ἐσύ. Γιὰ νὰ εἶναι
μεγαλύτερηχαρά σου ἀπὸ τὴν ἀπόλαυση τῆς παραστάσεως ἡ χαρά τους».
6. Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου πνεύμα
αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας και
αργολογίας μη μοι δώς.
Αργολογία είναι η ασταμάτητη φλυαρία, η οποία δείχνει έναν ακατάστατο
ψυχικό κόσμο. Ο Κύριος, μας λέει ότι θα δώσουμε λόγο και για ένα αργό
λόγο μας.
• Φλυαρία = πολλά ανούσια λόγια, το κουτσομπολιό που αποσπούν τον νου
μας και όπως λένε οι Πατέρες, καταλήγουν με άτακτα και προκλητικά
γέλια. Η φλυαρία οδηγεί και στην περιαυτολογία, το να μιλάμε συνέχεια
για τον εαυτό μας.
7. • Τα τέσσερα κακά πνεύματα συνδέονται μεταξύ τους και σχηματίζουν
ένα κατήφορο που οδηγεί στην πνευματική καταστροφή. Απὸ την αργία
για τη σωτηρία, ο άνθρωπος πέφτει στην περιέργεια, απὸ την περιέργεια
στην φιλαρχία, που οδηγεί στην αργολογία.
Αργία
Περιέργεια
Φιλαρχία πνευματική καταστροφή
αργολογία
8. Πνεύμα δε σωφροσύνης…
Δηλώνει την αγνότητα, την καθαρότητα και την εγκράτεια από τα
αμαρτήματα της σάρκας. Το σώμα του ανθρώπου είναι ναός του
Θεού και σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται ο μολυσμός του με
την αμαρτία. Η αγνότητα του σώματος προϋποθέτει την αγνότητα
της ψυχής.
Επίσης, σώφρων είναι αυτός που σκέπτεταικαι πράττει σωστά.
Έχει σώο φρόνημα δηλαδή, σωστό.
9. Πνεύμα δε σωφροσύνης,
ταπεινοφροσύνης…
Είναι το ταπεινό φρόνημα. Όλα είναι του Θεού και τίποτε δικό μας,
γι’ αυτό δεν πρέπει να υπερηφανευόμαστε για τίποτα.
«Μακάριοι οι πτωχοὶ τῷ πνεύματι»,, είπε ο
Κύριος. Η ταπείνωση φέρνει την χάρη του Θεού. Πρέπει να
σκύβουμε το κεφάλι και να είμαστε ταπεινοί. Η ταπείνωση είναι το
αντίθετο της φιλαρχίας. Λένε κάποιοι, χωρίς κατ’ ανάγκην αυτὸ να
είναι σωστὸ, ότι η λέξη ταπεινὸς προέρχεται απὸ τον τάπητα, το
χαλί. Ταπεινός είναι αυτὸς που δέχεται να τον πατάς χωρὶς να
διαμαρτύρεται.
10. Πνεύμα δε σωφροσύνης,
ταπεινοφροσύνης, υπομονής…
Η υπομονή συνδέεται με την ταπεινοφροσύνη. Ο άνθρωπος υπομένει με πίστη
όλες τις δυσκολίες, θλίψεις, πόνους και αντιξοότητες της ζωής. «Διὰ πολλῶν
θλίψεων δεῖ εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Προσβλέπει με εμπιστοσύνη
και Αγάπηστην πρόνοια του Κυρίου.
• Ζητάμε κάτι στην προσευχή μας και θέλουμε από τον Θεὸ να απαντήσει εδώ και
τώρα. Και Αυτὸς δεν απαντά. Έχει τους λόγους Του. Αυτὸ που χρειάζεται είναι
να κάνουμε υπομονή, για να έρθει η ώρα του Θεού στην ψυχή μας και όχι ο
χρόνος της δικήςμας επιλογής.
• Άλλοτε πάλι παίρνουμε μία απόφαση και θέλουμε εδώ και τώρα να
καταφέρουμε τον στόχο μας. Χρειάζεται η υπομονή του εαυτού μας, να
υπομείνουμε τον εαυτόμας. Να τον περιμένουμε, να έρθει και εκείνου η ώρα.
11. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης,
υπομονής και αγάπης χάρισαί μοι τω σω
δούλω.
Τέλος, η αγάπη είναι η ολοκλήρωση όλων των αρετών. Όποιος έχει
σωφροσύνη, έχει και ταπείνωση και υπομονὴ και αγάπη. Όπου υπάρχει η
αληθινή αγάπη, υπάρχει ο ίδιος ο Θεός.
«ἡ μείζων τῶν ἀρετῶν» η μεγαλύτερη των αρετών
Λίγοι άνθρωποι την έχουν κατακτήσει πραγματικά, γιατί αγάπη
σημαίνει, όχι μόνο αγάπη για τους δικούς μας, αλλά πολύ περισσότερο
αγάπη για όλο τον κόσμο, και πολύ περισσότερο στους εχθρούς μας.
12. • Οι τέσσερις αυτὲς αρετὲς σχηματίζουν μία σκάλα που
μας ανεβάζει στον ουρανό. Η αγνότητα θεραπεύει την
αργολογία, η ταπεινοφροσύνη μας ενώνει με τους
άλλους, η υπομονὴ μας προφυλάσσει από την
υποδούλωση στα πράγματα και τέλος η αγάπη
θεραπεύει την αδιαφορία μας για τον Θεό και την
σωτηρία. Για τον άνθρωπο της αγάπης όλα αρχίζουν
από τον Θεό και τελειώνουνσ’ Αυτόν.
• Η περίοδος που διανύουμε είναι περίοδος
προετοιμασίας και κατανύξεως. Ὁ Άγιος Εφραὶμ στην
προσευχή του προτρέπει όλους μας να ζητάμε απὸ τον
Κύριο δύο πράγματα: πρώτον να μας απαλλάξει από τα
κακά πνεύματα που απομακρύνουν τη χάρη του Θεού
και δεύτερον να μας χαρίσει τις δωρεὲς και τα
χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.
• Ας είναι καθημερινὸ και επίμονο το αίτημα η προσευχή
αυτή. Μόνο λουσμένοι μέσα στη χάρη του Παναγίου
Πνεύματος θα γιορτάσουμε αληθινά τα Πάθη και την
Ανάσταση του Κυρίου μας.