1. การบริหารจัดการภัยพิบัติระดับประเทศ/พื้นที่
วันที่ 13 กรกฎาคม 2552
ณ ห้องประชุมพิบูลสงคราม โรงพยาบาลราชวิถี
โดย
นายอนุชา โมกขะเวส
อธิบดีกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
www.disaster.go.th

2. ประเด็นการนาเสนอ
1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย
2. โครงสร้างการบริหารจัดการสาธารณภัย
3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย
4. การเตรียมรับสถานการณ์
5. แนวโน้มในอนาคต

3. พ.ร.บ.ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ.2550
 มีผลบังคับใช้ วันที่ 6 พฤศจิกายน 2550
 ยกเลิก พ.ร.บ. ป้องกันภัยฝ่ายพลเรือน พ.ศ. 2522 (ม.3)
 ยกเลิก พ.ร.บ. ป้องกันและระงับอัคคีภัย พ.ศ. 2542 (ม.3)

4. ขอบเขต
สาธารณภัย
- อัคคีภัย ภัยอื่นที่มี
- ภัยทางอากาศ
- วาตภัย ผลกระทบต่อ
- การก่อวินาศกรรม
- อุทกภัย สาธารณชน
- ภัยแล้ง -ธรรมชาติ
- โรคระบาด -มนุษย์
-อุบัติเหตุ
-อื่นๆ

5. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย
1.1 ภัยธรรมชาติ
(1) อุทกภัย
* เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2549 ในพื้นที่ 5 จังหวัด
ทางภาคเหนือ ได้แก่ จ.อุตรดิตถ์ จ.สุโขทัย จ.แพร่
จ.ลาปาง และ จ.น่าน
จานวนผู้เสียชีวิต 88 ราย ผู้สูญหายอีกกว่า 29 ราย

6. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
(2) วาตภัย
พ.ศ. 2532 พายุไต้ฝุ่นเกย์
จ.ชุมพร และจังหวัดใกล้เคียง
(จานวนผู้เสียชีวิต 602 ราย)

7. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
(3) ดิน/โคลนถล่ม
พ.ศ. 2531 อ.พิปูน จ.นครศรีธรรมราช
จานวนผู้เสียชีวิต 374 ราย
พ.ศ. 2544 อ.วังชิ้น จ.แพร่
จานวนผู้เสียชีวิต 34 ราย ผู้สูญหาย 5 ราย
พ.ศ. 2544 อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์
จานวนผู้เสียชีวิต 131 ราย

8. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
อุทกภัยและดินถล่ม
5 จังหวัดภาคเหนือ
จ.อุตรดิตถ์ สุโขทัย แพร่ น่าน และลาปาง
21-23 พฤษภาคม 2549
เสียชีวิต 88 คน สูญหาย 29 คน

9. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ 22 พ.ค.49

10. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ 22 พ.ค.49

11. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
เทศบาลศรีพนมมาศ อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ 23 พ.ค.49

12. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
(4) แผ่นดินไหวและคลื่นยักษ์สึนามิ
เมื่อวันที่ 26 ธ.ค. 2547 ในพื้นที่ 6 จังหวัด
ทางภาคใต้ชายฝั่งทะเลอันดามัน ได้แก่ พังงา
ภูเก็ต กระบี่ ระนอง ตรัง และสตูล
จานวนผู้เสียชีวิต 5,395 ราย
จานวนผู้บาดเจ็บ 8,457 ราย
จานวนผู้สูญหาย อีกกว่า 2,500 ราย

13. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)

14. 2. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
1.2 ภัยจากการกระทาของมนุษย์
(1) อัคคีภัย
- พ.ศ. 2540 โรงแรมรอยัลจอมเทียน จ.ชลบุรี
จานวนผู้เสียชีวิต 91 ราย
- พ.ศ. 2552 ซานติก้าพับ กรุงเทพมหานคร
จานวนผู้เสียชีวิต 66 ราย

15. 2. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
โรงแรมรอยัล จอมเทียน พัทยา เหตุการณ์เพลิงไหม้ 11 ก.ค. 2540
ตาย 91 คน
บาดเจ็บ 53 คน

16. 2. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
เหตุการณ์เพลิงไหม้ 1 ม.ค. 2552 ซานติก้าพับ กรุงเทพมหานคร
ตาย 66 คน บาดเจ็บ 225 คน

17. 1. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
อาคารถล่มในเขตปทุมวัน กรุงเทพฯ

18. 2. โครงสร้างการบริหารจัดการสาธารณภัย
กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเป็นหน่วยงานกลางของรัฐในการดาเนินการ
เกี่ยวกับการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของประเทศโดยมีอานาจหน้าที่
O จัดทาแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ
O จัดให้มีการศึกษาวิจัยเพื่อหามาตรการในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
O ปฏิบัติการ ประสานการปฏิบัติ ให้การสนับสนุน และช่วยเหลือหน่วยงาน
ของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และหน่วยงานภาคเอกชนในการ
ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยและให้การสงเคราะห์เบื้องต้น
O แนะนา ให้คาปรึกษา และอบรมเกี่ยวกับการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
O ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผล

19. 2. โครงสร้างการบริหารจัดการสาธารณภัย (ต่อ)
กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

20. 2. โครงสร้างการบริหารจัดการสาธารณภัย
2.1 คณะกรรมการระดับชาติ
คณะกรรมการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ(กปภ.ช)
องค์ประกอบ หน้าที่
ประธาน - นรม. - กาหนดนโยบายในการจัดทาแผนฯ
รอง 1 - รมว.มท. - ให้ กปภ.ช เห็นชอบแผนฯ
รอง 2 - ปมท.
กรรมการ - ป.กลาโหม
- บูรณาการพัฒนาระบบป้องกัน
-ผบ.เหล่าทัพ -ป.พัฒนาสังคมฯ และบรรเทาสาธารณภัย
-ผู้ทรงคุณวุฒิ - ป.เกษตรฯ - ให้คาแนะนา ปรึกษา สนับสนุน
ฯลฯ - วางระเบียบ ค่าตอบแทน
เลขานุการ - อ.ปภ.
- อื่นๆ
คณะอนุกรรมการ

21. 2. โครงสร้างการบริหารจัดการสาธารณภัย(ต่อ)
2.2 ระบบการสั่งการ
นายกรัฐมนตรี
ผู้บัญชาการ (รมว.มท)
รองผู้บัญชาการ (ป.มท.)
ผอ.กลาง (อ.ปภ.)
ผอ.จังหวัด (ผวจ.) ผอ.กทม.(ผว.กทม.)
รองผอ.จังหวัด(นายก อบจ.) รองผอ.กทม.(ป.กทม.)
ผอ.อาเภอ (นายอาเภอ) ผช.ผอ.กทม.(ผอ.เขต)
ผอ.ท้องถิ่น (นายก อปท.)
ผช.ผอ.ท้องถิ่น (ป.อปท)

22. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย
ขั้นตอนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
 การดาเนินการก่อนเกิดภัย
เพื่อป้องกันและลดผลกระทบจากสาธารณภัยทั้งด้านโครงการสร้างและด้านไม่
ใช้โครงสร้าง
 การดาเนินการระหว่างเกิดภัย
การดาเนินการในสถานการณ์ฉุกเฉิน โดยระดมทรัพยากรที่มีอยู่เข้าช่วยเหลือ
ผู้ประสบภัย
 การดาเนินการหลังจากภัยผ่านพ้นไป
เป็นการฟื้นฟูบูรณะโครงสร้างพื้นฐาน อาชีพ/สุขภาพจิตของผู้ประสบภัย และ
สิ่งแวดล้อมให้กลับคืนภาวะปกติ

23. 3. การดาเนินงานการป้องกังกันและบรรเทาสาธารณภัย (ต่ยอของไทย(ต่อ)
โครงสร้างกรมป้อ นและบรรเทาสาธารณภั )
ระยะก่อนเกิดภัย

24. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การจัดทาแผนแม่บทเฉพาะประเภทภัย

25. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การฝึกซ้อมแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยทุกระดับ

26. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การเตรียมความพร้อมชุมชน
การจัดการภัยพิบัติโดยอาศัยชุมชนเป็นฐาน CBDRM (Community - Based
Disaster Risk Management) คือ ชุมชน/หมู่บ้านที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงภัยมีความรู้
ความเข้าใจ และตระหนักถึงความสาคัญของการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการสาธารณภัย
ของชุมชน (ขณะนี้ดาเนินการแล้ว 3,976 แห่ง)

27. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การเตรียมความพร้อมชุมชน (ต่อ)
OTOS
OTOS
(ONE TAMBON ONE SEARCH AND RESCUE TEAM)
หนึ่งตาบลหนึ่งทีมกู้ภัย
เป้าหมาย 7,850 แห่ง ผลดาเนินการ 6,293 แห่ง

28. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การพัฒนาบุคลากร(ต่อ)
 วิทยาลัยป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ณ ตาบลบางพูน อ.เมือง จ.ปทุมธานี
• มีหลักสูตรมาตรฐานให้การบริการแก่หน่วยงานเครือข่ายทุกภาคส่วน
มากกว่า 43 หลักสูตร
• มี 6 วิทยาเขต ที่ ขอนแก่น เชียงใหม่ ปราจีนบุรี พิษณุโลก
ภูเก็ต และสงขลา

29. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)

30. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การพัฒนาบุคลากร(ต่อ)
ชุดเผชิญสถานการณ์วิกฤต ประจาศูนย์ ปภ. เขต 18 แห่ง
(Emergency Response Team : ERT)

31. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การจัดเตรียมอาสาสมัคร
สถานภาพปัจจุบันมีสมาชิก อปพร. 1,111,982 คน (17 มิ.ย.52)

32. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
“มิสเตอร์เตือนภัย”
มติ ครม. วันที่ 18 ก.ค.2549 มอบหมายให้ มท. รับไป
ดาเนินการสร้างเครือข่ายเตือนภัยในพื้นที่เสี่ยงภัย โดยกาหนดให้
ผู้รับผิดชอบในพื้นที่โดยตรงซึ่งเรียกว่า “มิสเตอร์เตือนภัย”
คัดเลือกประชาชนที่ผานการอบรม จานวน 2 คน/หมู่บ้าน
่
และมอบหมายให้ปฏิบัตหน้าที่เป็นอาสาสมัครแจ้งเตือนภัยและ
ิ
ประสานงานการอพยพประชาชน ปัจจุบันมีจานวน 9,294 คน

33. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การเตรียมระบบเตือนภัย

34. ไซเรนมือหมุน

35. เครื่องจักรกล ยานพาหนะ เครื่องมืออุปกรณ์
กรม ปภ. ได้จัดเตรียมเครื่องจักรกล ยานพาหนะ และเครื่องมือ
อุปกรณ์ประจาไว้ที่ศูนย์ฯ เขต 1 – 18 และส่วนกลาง จานวนทั้งสิน
้
3,272 รายการ คิดเป็นมูลค่า 3,038 ล้านบาท จาแนกได้ ดังนี้
(1) สภาพใช้งานได้ด-ี ดีมาก 735 รายการ
(2) สภาพพอใช้ได้ 1,922 รายการ
(3) สภาพใช้งานไม่ด-ี ใช้ไม่ได้ 615 รายการ

36. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การดาเนินการระหว่างเกิดภัย

37. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การดาเนินการระหว่างเกิดภัย
• การตั้งศูนย์อานวยการเฉพาะกิจ
• การเฝ้าระวังสถานการณ์และแจ้งเตือน
ภัย
• การค้นหาและช่วยเหลือผู้ประสบภัย

38. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
• การประสานงานในภาวะฉุกเฉิน
• ระบบการสื่อสารสารอง
• 1784 สายด่วนนิรภัย

39. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
• การแจกจ่ายถุงยังชีพแก่ผู้ประสบภัย

40. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
• การอพยพประชาชนไปยังที่ปลอดภัย
• การจัดหาที่พักชั่วคราว

41. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
การดาเนินการภายหลังภัยสิ้นสุด

42. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
• การสงเคราะห์ผู้ประสบภัย

43. 3. การดาเนินงานการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของไทย(ต่อ)
• การฟื้นฟูบูรณะสิ่งสาธารณประโยชน์ที่เสียหายให้กลับ
สู่ภาวะปกติ

44. ระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยเงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือ
ผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน พ.ศ.2546 และที่แก้ไขเพิมเติม
่
 ใช้เงินทดรองราชการฯ ในอานาจของ ผว.จว.ซึ่งมี งบ
ฉุกเฉินในวงเงิน 50 ล้านบาท
 หากเงินในอานาจ ผว.จว. ไม่เพียงพอ อ.ปภ. สามารถ ให้
ความช่วยเหลือได้อีกในวงเงิน 50 ล้านบาท และหากไม่
เพียงพอให้ใช้ของ ป.มท. ในวงเงิน 50 ล้านบาท และหาก
ภัยที่เกิดขึ้นมีความรุนแรงอย่างยิ่ง นายกรัฐมนตรี มีอานาจ
อนุมัติเพิมอีก 100 ล้านบาท
่

45. 4. การเตรียมรับสถานการณ์ปัจจุบัน
4.1 สถานการณ์การระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่
สายพันธุ์ใหม่ชนิด A (H1N1)

46. 4. การเตรียมรับสถานการณ์
4.2 สถานการณ์อุทกภัย วาตภัย และดินโคลนถล่ม
ไฟป่า ภัยแล้ง ฯลฯ

47. สรุป
 สภาวะโลกร้อนอาจมีผลทาให้เกิดสาธารณภัยบ่อยครั้งขึ้นและรุนแรงมากขึ้น
 การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเป็นสิ่งจาเป็นที่ต้องกล้าลงทุน
 การประชุมลดภัยพิบัติโลกที่กรุงเจนีวาประเทศสวิสเซอร์แลนด์ เมื่อเดือน
มิถุนายน 2552 ได้ขอให้ทุกประเทศยึดถือแนวคิดเรื่อง
“Invest today for a safer tomorrow”

50. 2. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)
สถิติสถานการฯภัยจากการคมนาคมและขนส่งทางบก ปี 2548-2551
รายการ ปี 2548 ปี 2549 ปี 2550 ปี 2551
อุบัติเหตุ(ครั้ง) 122,122 110,686 101,765 88,720
ผู้เสียชีวิต(คน) 12,871 12,693 12,591 11,544
ผู้บาดเจ็บ(คน) 94,446 83,290 79,162 71,088

51. 2. สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย (ต่อ)

52. วัฏจักรของภัยพิบติ (Disaster cycle)
ั
เกิดภัยพิบติ
ั
(Disaster impact)
การเตรียมความพร้อม การจัดการในภาวะฉุกเฉิน
(Preparedness) ระหว่างเกิดภัย (Emergency Response)
ก่อนเกิดภัย
หลังเกิดภัย
การป้องกันและลดผลกระทบ
(Prevention and Mitigation) การฟืนฟูบรณะ
้ ู
(Rehabilitation and Reconstruction)