1. Nói trư c đám đông
Ông bà ta có câu “L i nói ch ng m t ti n mua, l a l i mà nói cho v a lòng nhau”.
Xem ra l i nói có v là th "r " nh t mà ai cũng có và có th s d ng. Và đi u đó
g n như là đúng hoàn toàn. N u b n ra ngoài đư ng thì đâu đâu cũng th y nói
chuy n, c a hàng thì có ngư i mua k bán nói chuy n, trong quán nư c thì t ng
đôi, t ng nhóm nói chuy n…. Th nhưng đó là khi t t c m i ngư i cùng nói, b n
nói, tôi nói t t c chúng ta cùng nói, th t đơn gi n. Còn bây
gi khi mà trư c m t b n là hàng trăm con m t đ d n vào
b n, m t b u không khí im phăng ph c, t t c m i ngư i
đ u ch đ nghe b n nói. Vâng, lúc này ch có m t mình
b n nói mà thôi. Li u b n có còn th y l i nói lúc này th t r ,
và c n là s d ng ngay đư c không?
Tôi dám cam đoan v i b n r ng, khi ph i đ t mình vào tình th này, không ít
ngư i m t đ tía tai, ngư i run l y b y, nói l p b p. Đó là tri u ch ng c a căn
b nh “ng i ti p xúc”. T i sao v y nh ? Khi t t c m i ngư i đ u nói, ta cũng nói,
thì l i nói c a chúng ta cũng ch có giá tr như l i nói c a t t c m i ngư i, sai
cũng ch sao. Nhưng bây gi , t t c m i ngư i đ u ch đ đư c nghe b n nói.
Thì l i nói c a b n lúc này có giá tr l m, ch c ch n là nó cao hơn m i ngư i
khác. Vì h ph i im l ng đ nghe b n nói cơ mà. Mà đã hơn ngư i thì ph i th t
hoàn h o, nói năng trôi ch y, n i dung hay, d hi u,… nhưng kh n i là t bé
đ n gi có m y ai đư c đi h c môn “nói trư c đám đông” hay ch t rèn rũa
trong cu c s ng. Mà phàm đã vi c gì làm mà chưa có m t s chu n b k càng
thì đ u t o cho ta c m giác b n ch n b t an h t c .
Do v y, bài vi t này mình đưa lên cho m i ngư i, hy v ng v i m t s đ u m c
này có th giúp b n b t đư c ph n nào c m giác căng th ng trong l n di n
thuy t t i đây.
1. Tr khi b n là m t nhà di n thuy t n i ti ng, chí ít cũng là c qu c gia,
còn l i, không ai quá kỳ v ng vào m t bài phát bi u quá trơn tru, hoàn h o
t b n đâu.
Th t s ra mà nói th nào là m t bài phát bi u hoàn h o theo đúng nghĩa thì đ n
gi mình cũng không bi t chính xác. Các b n c th nghĩ mà xem, ngay c đ n
nh ng tác ph m b t h c a các đ i thi hào mà v n luôn có các nhà phê bình tác
ph m tìm ra đư c đi m chưa đ t góc đ này ho c góc đ khác đ y thôi. Mà
xin lưu ý m i ngư i, là m t tác ph m văn h c đã ph i tr i qua r t nhi u b n
nháp, nhi u đêm suy nghĩ c a tác gi m i thành. Vi t sai l i s a, th mà còn
không hoàn h o. Thì nói gì đ n chuy n nói ra. Làm sao tránh đư c nh ng sai
sót cho dù b n có chu n b k càng đ n đâu. Hơn n a là tâm lý c a ngư i đi
nghe b n nói là h quan tâm nh t đ n n i dung bài di n thuy t c a b n. Đó m i
là đi u khi n h t i nghe b n nói. Ch không ai m t công đ n ch đ nghe b n
nói trơn tru, không ng p mà n i dung l i ch ng có gì c .
Tủ sách KDTM – ducphien.livedrive.com 1
2. Do v y n u đã có m t n i dung t t thì b n hãy c g ng di n đ t nó m t cách đơn
gi n, tr c ti p ch đ ng c tìm nh ng m t trau tru t. Vì khi tìm ki m b n s l i
th y không bi t t nào là h p lý thích h p, t đó t o ra c m giác b t an, r t d
suy nghĩ m i ngư i s chê bai v t ng đó. Và k t qu c a s căng th ng s
làm b n m t t tin và h n ch kh năng c a b n, đ ng th i l y m t cơ h i đ
b n đưa ra nh ng ý tư ng hay. (Nó có th b t ch t t i do nh ng y u t tác đ ng
trong bu i di n thuy t mà b n ch có th bi t sau khi di n thuy t, không có s
chu n b nào cho cơ h i đó đâu).
2. Đ ng t h i mình “có nên nói như th hay không?”
Mình xin phép l y m t ví d có tính ch t tương đ ng cho d hi u. Đó là câu
chuy n “môn h c t p làm văn trư ng h c v y”, không có m t th y cô giáo d y
văn nào l i khuyên b n r ng vi t trư c bài nhà r i h c thu c đi. Đ n gi ki m
tra ch vi t ra thôi. Ch c ch n là không. Mà các th y cô luôn nói r ng, các em v
nhà tìm d n ch ng đ trích d n vào bài vi t, hình thành và n m ch c dàn ý đ i
cương, n i dung chính c a bài vi t.
Vi c di n thuy t cũng v y thôi. S không có bài di n thuy t nào l i chu n 100%
y chang so v i bài chu n b c . Có th lúc t p nhà b n nói như th này, nhưng
ch c ch n nó s không đư c l p l i y nguyên lúc b n nói trư c đám đông đâu.
Đơn gi n là vì “Không ai t m hai l n trên cùng m t dòng sông” đâu b n . N m
ch c đư c các ý chính c n trình bày cho bài di n thuy t s giúp b n t ch c t t
bài nói và đ nh trư c nh ng câu h i m i ngư i có th đ t ra
cho b n.
3. Chu n b phong cách nói cho b n thân.
T c là đ i v i m i bu i di n thuy t, tùy vào t ng trư ng
h p c th , b n nên tuân theo tiêu chu n chung v l i trình
bày. Cái này thư ng đã có s n b n ch c n tìm hi u và áp
d ng theo là đư c. Ví d như, trong bu i b o v t t nghi p c a b n, bài lu n văn
có các chương m c nh . B n có th nói theo m u như : Bây gi tôi xin gi i thi u
đ n chương hai…, chuy n qua v n đ x, y ,…” Có m t khung phù h p v i n i
dung bài nói, s giúp b n có cách trình bày m ch l c hơn.
4. Hãy chú ý t i gi ng nói, nh p th và tư th c a b n.
Như v y là đã xong n i dung, gi chúng ta cũng nên chăm chút m t chút cho
m t hình th c c a mình trư c đám đông. Tùy vào t ng n i dung, b n nên s
d ng gi ng nói nh nhàng đo n nào, nh ng đo n nào tr ng tâm, b n có th
nói to hơn m t chút, gi ng ch c kh e hơn m t chút t o s chú ý c a m i ngư i.
(Cũng gi ng như trong văn vi t ch nào b n quan tâm thì vi t đ m lên ho c g ch
chân v y). Cơ th nên th l ng th t tho i mái. Vì có th bài nói c a b n s kéo
dài hơn b n tư ng, m t v trí đ ng và m t tư th h p lý s giúp b n đ m t, gi
đư c s t p trung trong su t bu i đ i tho i c a mình v i m i ngư i.
Tủ sách KDTM – ducphien.livedrive.com 2
3. 5. Chú ý t i các nguyên nhân gây khi n cho b n thi u t tin trư c m t m i
ngư i.
Có r t nhi u nguyên nhân khi n cho m t bình tĩnh mà tôi cũng không bi t h t và
không th đ c p h t trong bài vi t này. Có th là do di truy n, giáo d c, văn hóa
c a t ng ngư i, m i ngư i l i có m t lý do khác nhau. Do v y v vi c này, ch có
m t l i khuyên nho nh t i m i ngư i là khi đã bi t đư c nguyên nhân r i, thì
hãy b t chút th i gian đ rèn luy n c i thi n b n thân mình. B n có th t gi
đ nh tình hu ng r i t mình tìm cách gi i quy t, như v y khi g p ngoài vi c th t
b n cũng không đ n m c “l c vào đ o hoang”.
6. N m l y t t c cơ h i đư c nói.
Ch c các b n ai cũng đ ng ý v i mình r ng “trăm hay không b ng tay quen”.
Đ c sách nhi u mà không b t tay vào làm th thì cũng như không. Hãy t n d ng
m i cơ h i có th như trong cu c h p gia đình, trò chuy n v i b n bè,….., đ t p
cho mình cách phát bi u và làm quen v i nh ng tình hu ng b t ng x y ra khi
m i ngư i ch t v n b n ho c gi d b n có quên m t đi u mình đ nh nói thì ph i
làm sao.
SAGA, www.saga.vn
Tủ sách KDTM – ducphien.livedrive.com 3
