1. De gelukkige kindertijd:
realiteit of mythe?
Studium Generale
Gent, 26 oktober 2012
Dr. Bruno Vanobbergen

2. Rabbit – Run Wrake

3. Rabbit – Run Wrake
• Vervagende grens tussen kindzijn en
volwassen zijn
• Spelen met de kinderlijke onschuld
• Duidelijke link met de commerciële
industrie
KUNNEN KINDEREN NOG WEL KIND ZIJN?

4. Vooraf
Het doel van het onderzoek naar kindzijn ligt in het in kaart
brengen van de culturele grammatica die de relaties tussen
kinderen en volwassenen in een samenleving structureert.

5. De koppeling tussen geluk en de kindertijd is een
typische uitdrukking van de moderne tijd
•Traditionele samenlevingen maakten geen directe koppeling tussen
kindzijn en geluk
•In de loop van de 18de en de 19de eeuw verandert dit beeld
•Doorbraak van het onschuldige kindbeeld

6. De idee van de kinderlijke onschuld
“They are what we were; they are
what we should become once more.
We were nature like them, and our
culture should lead us along the path
of reason and freedom back to
nature.”

7. De idee van de kinderlijke onschuld
“Fathers and mothers must bow their heads in the dust before the exalted
nature of the child. Until they see that the word "child" is only another
expression for the conception of majesty, they will not understand that they
have as little power or right to prescribe laws for this new being as they
possess the power or might to lay down paths for the stars”.

8. gevaarlijkjong.be

9. Maatschappelijke ontwikkelingen die de idee van de
gelukkige kindertijd gefaciliteerd hebben
• Sterke daling van het sterftecijfer van kinderen
• Rol van de commerciële industrie
• Opvoeden als “making the child as happy as possible”

10. Veranderende economische
context

11. Veranderende economische
context

13. Impact commerciële industrie
• Begin 20ste eeuw krijgt
het kind een andere
economische betekenis
• Van een kind wordt
voortaan liefde en een
lach, niet langer geld of
arbeid verwacht
• Kinderen worden
beschreven in termen
van
onschuldig, onschatba
ar en hulpbehoevend

14. Impact commerciële industrie
• Commerciële artikelen
worden aan een
gezonde ontwikkeling
van het kind gekoppeld
• Wetenschap en
marketing gaan hand
in hand (adviesliteratuur
en advertenties gelijken
sterk op elkaar)
• Veel aandacht voor de
relatie tussen moeder
en kind

16. “”Making the child as happy as possible”
- vroeger -

17. Adviesliteratuur
“In een hartelijke sfeer is het kind gelukkig en als er enkele
opvoedkundige flaters begaan worden (welke ouders begaan ze
niet!), worden die gecompenseerd en vergeten door de
algemene sfeer die in het gezin heerst, want de ware liefde maakt
heel wat ellende weer goed.”
“Onze voorouders zegden, „Geen rozen zonder doornen‟, en er zit
waarheid in dit gezegde. Want er is meer moed nodig, om een
snede broodworst na de maaltijd te weigeren, of het dragen van
een slabbetje te eisen, dan toe te geven aan al deze
grillen, onder de naam van ik weet niet welk voorwendsel, dat op
de eerste plaats dit van gemakzucht is.”

18. Actuele impact
• Commercialisering van emoties van kinderen en hun ouders
• Van de Eeuw van het Kind naar De Eeuw van het Risicokind

19. Bij het steppen gelden dezelfde
regels als bij het skaten. Vooral
jonge kinderen krijgen vaak
ongelukken tijdens het steppen.
Bijna alle letsels zijn het gevolg van
een val. Daarom doet u er goed aan
om uw steppende kinderen goed te
beschermen tegen valletsels.
Hieronder vind u meer tips voor
veilig steppen.
Knutselen met kleurpotloden, scharen, papier, prikpennen, klei en verf, welk
materiaal u ook kiest, het allerbelangrijkste is dat u bij uw kinderen blijft
tijdens de knutselpartij. Op die manier gebeuren er veel minder snel
ongelukken. Uw kind zou niet de eerste zijn die erachter komt dat je ook met
een kindveilige schaar je eigen haren – of die van een vriendje - kunt
knippen.

23. Paradox van de gelukkige jeugd
“Maar de gedachte dat ontwikkeling ook mogelijk is door kinderen
te laten opgroeien onder een regime van milde – liefdevolle –
verwaarlozing, staat op gespannen voet met de gedetailleerde
kennis die we over die ontwikkeling hebben”
Gerrit Breeuwsma, “Het vreemde kind”