SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 66
1
СУРХОНДАРЁ ВИЛОЯТИДА
ЕТИШТИРИШГА ТАВСИЯ
ЭТИЛАДИГАН САБЗАВОТ, ПОЛИЗ ,
КАРТОШКА ЭКИНЛАРИ НАВЛАРИ
ВА УЛАРНИ ЕТИШТИРИШ
ТЕХНОЛОГИЯСИ
Сабзавот экинларини етиштириш
технологияси
Ахолини озиқ-овқат махсулотларига ва қайта ишлаш
саноатининг хом ашёга бўлган эхтиёжини қондириш
мақсадида таъминотни тубдан яхшилаш хозирги даврнинг
мухим талабидир. Бозор иқтисодиёти шароитида
мамлакатимизда сабзавот, полиз ва картошка махсулотлари
етиштириш хамда уларнинг сифат кўрсатгичларини
яхшилашга катта эътибор қаратилмоқда.
Соғлом одамнинг озиқ-овқатида турли сабзавотлар миқдори
суткалик рационининг 1/4 қисмидан кам бўлмаслиги лозим.
Хар куни тахминан 300 г. картошка, 400 г. сабзавот истеъмол
қилиш зарур. Маълумотларга қараганда ахоли бошига
сабзавотлар истеъмол килишнинг ўртача йиллик меъёри 146
кг, минтақалараро бу кўрсаткич 128 кг дан 164 кг гачани
ташкил қилади.
Маълумки Ўзбекистон ахолиси хар йили 450-500 минг кишига
кўпайиб 2015 йилга келиб 31,0 млн кишига етганлиги
таъкидлаб ўтилди. Шунинг учун 2015 йилда тиббий меъёрларга
асосланган холда Республика ахолисини махсулот билан, қайта
ишлаш корхоналарини эса хом ашё билан таъминлаш
мақсадида жами сабзавот махсулотларини 4,9 млн тонна, полиз
махсулотларини 1,75 млн тонна ва картошкани 1,75 млн
тоннага етказиш талаб этилади. Суғориладиган экин
майдонлари чекланганлигини хисобга олсак, ялпи махсулот
хажмининг фақат хосилдорликни кўтариш хисобига ошириш
талаб этилади. Бунда сабзавотдан гектарига 32-38 тонна,
полиздан 30-35 тонна ва картошкадан 25-30 тоннадан хосил
олишга эришиш лозим.
Эртачи ва юқори хосил олиш учун Сурхондарё вилояти
шароитида сабзавот экинларини вақтинчалик плёнка остига
етиштириш кенг қўлланилиб келинмоқда. Бундай усулда асосан
помидор, бодринг, ширин қалампир, баклажон, оқбош ва
гулкарам хамда ош кўкатлар етиштирилмоқда.
Ахолини турли сабзавот махсулотларига бўлган талабини
қондириш учун уларни дехон-фермер хўжаликларида кўплаб
етиштиришни йўлга қўйиш лозим.
Экинларнинг яхши ўсиши, ривожланиши ва хосилдорлиги кўп
жихатдан уларнинг қай даражада парвариш қилинишига
боғлиқ. Бу ўринда сабзавот экинлари етиштирилаётган тупроқ
иқлим шароитига, ўсимликни экиш, озиқлантириш, ўсув
даврида парваришлаш агротехнологияларига, тегишли услубий
қўлланмаларга қайд этилган кўрсатмаларга, илм-фан
тараққиёти ютуқларига ва илғорлар тажрибасига амал қилган
холда муносабатда бўлиш мухим ўрин тутади.
ПОМИДОР ЕТИШТИРИШ
ПОМИДОР УЧУН ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: карам, сабзи, пиёз ва
дуккакли ҳамда қовоқдошлар оиласига мансуб яхши ҳисобланади.
УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Кўчат олиш учун уруғлар
иссиқхоналарга далага экишдан 55-60 кун илгари сепилади. Уруғлар сепишдан
олдин 1% ли марганцовкали эритмада 10 дақиқа ивитилиб дезинфекцияланади.
Уруғ сарфи 0,5 кг/га.
КЎЧАТНИ ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Плёнкали қопламалар остида
етиштириш учун уруғлар ноябр ойининг I ўн кунлигида, (1 м2 майдонга 10-12
г) сепилади. Кўчатлар 2 чинбарглигида 5х5,6х6,7х7,8х8 см схемада пикировка
қилинади. Кейинги йилларда стаканчаларда кўчат етиштириш кенг
қўлланилмоқда. Кўчатлар плёнкали қопламалар остига феврал ойининг охири,
март ойининг бошида кўчириб ўтқазилади.
Очиқ далада помидор етиштириш учун уруғлар кўчатхонага 10-15 февралда
плёнка остига сепилади. Кўчатлар 6-8 чинбарглигида 1-10 апрелда
ўтқазилади. Кўчатлар сони гектарига 44- 47 минг донани ташкил этади.
Иссиқхоналарда кузги-қишки мавсумда помидор етиштириш - помидор
уруғлари август ойининг охири ва сентябрда сепилади. Кўчатлар тувакчаларда
етиштирилади ва октябр ойида доимий жойга кўчириб ўтқазилади. Қишки-
баҳорги мавсумда ноябр ойининг 1-ўн кунлигида уруғлар сепилади ва январ
ойининг 1- ўн кунлигида доимий жойга кўчириб ўтқазилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 20-25 апрелда сепилади,
кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ: Помидорнинг эртапишар ва ўртапишар навлари у қадар
нишаб бўлмаган майдонларда 70х25 (30) см, текис майдонларда 90Х20 (25) см, узун
палакли навлар 90х40 см схемада экилади. Бунда 1 га майдонга 44440-57100 дона
кўчат сарф бўлади. Иссиқхоналарда экиш схемаси 80х40 см.
ПАРВАРИШЛАШ: Кўчатлар экилгандан сўнг 10-12 кун ўтгач эгат ичи, пушта ва
қатордаги кўчатлар ораси юмшатилади. Иккинчи ишлов биринчи ишловдан сўнг
20-25 кун ўтгач ўтказилади. Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади ва
тупроқ помидор кўчатининг атрофига босилади хамда биринчи маротаба
озиқлантирилиб суғорилади.
СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча 8-12 кунда,
ҳосил ёппасига пишганда 5-7 кунда, жами 18-20 марта. Сизот суви юза жойлашган
ерларда ҳосил етилгунча 15-18 кунда, ҳосил ёппасига пишганда 10-12 кунда, жами
10-12 марта
ЎҒИТЛАШ (1 га хисобида): Ерни хайдашдан олдин шудгорга: гўнг-25,0 т/га,
аммофос - 250 кг ёки суперфосфат - 750 кг, калий тузи - 150 кг. Биринчи
озиқлантиришда - кўчатлар тутиб олгандан сўнг: сульфат аммоний - 480 кг ёки
карбамид - 220 кг, аммофос - 80 кг ёки суперфосфат - 250 кг, калий тузи - 50 кг.
Иккинчи озиқлантиришда - ўсимликнинг 1- ва 2- гулбандини ялпи гуллаш даврида
сульфат аммоний - 480 кг ёки карбомид - 220 кг.
ПОМИДОР НАВЛАРИ. Помидорнинг махаллий шароитда яратилган Тошкент
тонги, ТМК-22, Узбекистон 178, Шарк юлдузи, Ситора,Авиценна, Сурхон
142,Дустлик,Дони 2000, Сахий ва чет эл селекциясига мансуб Султон, Бенито, Бело
Росо, Бонаке, Дили, Дуал эрли, Инди каби навлари экишга тавсия этилади. Бундан
ташкари Сурхондарё илмий тажриба станциясида кейинги йилларда яратилган
Заковат, Совга, Осиё, Л-94, Л-46, Л-25 каби мевалари транспортбоп, буртма
нематодасига чидамли навлар хам тавсия этилади.
7
АВИЦЕННА
Ўртапишар, 115-120 кунда пишади,хосилдорлиги
гектаридан 60-65 тонна, мевасининг ўртача вазни
125-150 г. 2002 йилдан Давлат реестрига
киритилган.
ШАРҚ ЮЛДУЗИ
Ўртапишар, 115-120 кунда пишади, хосилдорлиги
гектаридан 55-60 тонна, мевасининг ўртача вазни
150 г. 2004 йилдан Давлат реестрига киритилган.
СИТОРА
Ўртапишар, 120-125 кунда пишади, хосилдорлиги
гектаридан 55-60 тонна, мевасининг ўртача вазни
120 г. 2008 йилдан Давлат реестрига киритилган.
ПОМИДОР НАВЛАРИ
8
ДЎСТЛИК
Эртапишар нав, амал даври 95-99
кунни ташкил этади. Мева вазни 80-
90 г. Хосилдорлиги 40-45 т/га. 2009
йилдан Давлат реестрига киритилган.
САХИЙ
Ўрта эртапишар нав. Амал даври 100-
105 кун. Мевасининг шакли узунчок,
узунлиги 10-12 см, вазни 70-80 г.
Хосилдорлиги 45-50 т/га. 2008 йилдан
Давлат реестрига киритилган.
9
ДОНИ-2000
Кечпишар нав, амал даври 118-122 кун.
Меваси ноксимон, ўртача вазни 55-60 г,
ўта каттик, узокка ташишга бардошли.
Буртма нематодасига ута чидамли.
Хосилдорлиги гектаридан 45,0-50,0
т/га. 2003 йилдан Давлат реестрига
киритилган.
ЗАКОВАТ
Уртапишар нав. Амал даври 115-118 кун.
Мевалари овалсимон-юмалок, ранги кизил,
уртача вазни 80-100 г. Мевалари жуда каттик,
транспортда ташишга, кайта ишлашга ва
янгилигича истеъмол килишга мулжалланган.
Хавфли зараркунанда бўртма нематодасига ўта
чидамли. Хосилдорлиги 60-70 т/га. 2015 йилдан
Давлат реестрига киритилган.
10
Линия-26
Ўрта эртапишар, амал даври 105-110
кун. Ўсимлик бўйи 40 см, мевасининг
шакли юмалоқ, вазни 135 г.
Транспортбоп, хосилдорлиги 75-80
т/га.
Сурхон-142
Ўртапишар нав, амал даври 110-115 кун.
Ўсимлиги штамбсимон типда, жуда
сербарг. Меваси юмалок, ясси юмалок,
текис, уртача вазни 120-130 г.
Хосилдорлиги 50-60 т/га. 1994 йилдан
Давлат реестрига киритилган.
11
СИТОРА
Ўртапишар нав, ўсув даври 118-120
кун. Меваси юмалоқсимон, йирик 160-
200 г, гўштдор, серсув, ширин,
дегустацион баҳоси 4,2 балл, уруғи кам
0,12-0,15%. Ҳосилдорлиги 50 - 55 т/га.
БАҲОДИР
Ўртапишар нав, ўсув даври 115-120
кун. паст бўйли 60-70 см, шохланиши
ва баргланиши ўртача.. Меваси ясси
юмалоқсимон, юзаси силлиқ, гўштдор,
жуда йирик 300-400 г, малинаранг.
Ҳосилдорлиги 35- 40 т/га. Иссиққа
чидамли.
ШИРИН ҚАЛАМПИР
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Ширин қалампир экини учун карам,
илдизмевалилар, полиз экинлари, пиёз яхши ўтмишдош ҳисобланади.
УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Кўчат олиш учун уруғлар
иссиқхоналарга далага экишдан 60-65 кун илгари сепилади. Уруғлар
сепишдан олдин 1 % ли марганцовкали эритмада 10 дақиқа ивитилиб
дезинфекцияланади. Уруғ сарфи 1,0 кг/га.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ:
Плёнкали қопламалар остида етиштириш учун уруғлар октябр ойининг
охири, ноябр ойининг 1-ўн кунлигида иситиладиган иссиқхоналарга
сепилади. Кўчатлар плёнка остига феврал ойининг охири март ойининг
бошларида кўчириб ўтқазилади.
Очиқ далада ширин қалампирни етиштириш учун уруғлар феврал ойининг
I-ўн кунлигида сепилади. Кўчатлар апрел ойининг I-ўн кунлигида очиқ
далага ўтқазилади.
Иссиқхоналарда қишки-баҳорги мавсумда ширин қалампир
етиштириш. Ушбу мақсадда ширин қалампир уруғлари ноябр ойининг 1- ўн
кунлигида сепилади ва январ ойининг 1- ўн кунлигида доимий жойга
кўчириб ўтқазилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 20-25 апрелда
сепилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ: Ширин қалампирнинг эртапишар ва ўртапишар
навларига қараб, 60 х 30 см, 70х25 см, 90х25 см схемада экилади. Бунда
1 га майдонга 44400-57150 дона кўчат сарфланади.
ПАРВАРИШЛАШ: Тупроқ намлиги меъёрига етгач, ўсимликлар
орасига ишлов берилади ҳамда минерал ўғитлар билан озиқлантирилади
ва суғорилади.
СУҒОРИШ: Ёзнинг иссиқ вақтларида ширин қалампирни кечаси
суғориш мақсадга мувофиқдир. Ўсув даврида 10-12 маротаба гектарига
оз миқдорда 400-500 м3
сув сарфланиб суғорилади.
ЎҒИТЛАШ: Ўсув даврида эгат ва ўсимлик оралиқларига 2 маротаба
ишлов бериб, 2 маротаба минерал ўғит билан озиқлантирилади.
Биринчи озиқлантиришда соф модда ҳисобида гектарига 150 кг
суперфосфат, 50 кг калий хлор ва 150 кг азотли ўғитлар, иккинчи
маротаба 100 кг суперфосфат, 200 кг азотли ўғитлар сарфланади.
ШИРИН КАЛАМПИР НАВЛАРИ. Ширин калампирнинг эртапишар
Наргиза, Тонг, Г1 Жайхун, уртапишар Заря Востока, Дар Ташкента,
кечпишар Зумрад ва чет эл селекциясига мансуб Долфин, Интер,
Фламинго, Салана каби нав ва дурагайлари тавсия этилади.
14
ШИРИН ҚАЛАМПИР НАВЛАРИ
ДАР ТАШКЕНТА
Ўртапишар нав, ўсув даври: техник
пишгунча 120-125 кун, биологик
пишгунича 140-145 кун. Меваси
конуссимон, ўртача, вазни 110-115
Ҳосилдорлиги 40-45 т/га. Турли
мақсадларда ишлатишга яроқли,
иссиққа чидамли.
ЗАРЯ ВОСТОКА
Ўрта-эртапишар нав, техник
пишгунига қадар ўсув даври 116-
120 кун. Тупи ихчам, паст бўйли
44-52 см. Меваси конуссимон,
юзаси текис, кам сезилувчан
қабариқли, вазни 64-70 г.
Ҳосилдорлиги 25-30 т/га.
15
НАРГИЗА
Эртапишар нав, техник пишгунига
қадар ўсув даври 110-120 кун. Мева
вазни: техник етилганда- 50-60 г,
биологик етилганда 85-100 г.
Ҳосилдорлиги 50-60 т/га.
ЗУМРАД
Кечпишар нав, ўсув даври 130 кун.
Тупи штамбли, ихчам, сербарг. Меваси
призмасимон, бироз пигментлашган,
йирик, вазни 150 г. Ҳосилдорлиги 35-40
т/га. Қайта ишлаш учун яроқли, иссиққа
чидамли.
БАҚЛАЖОН
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Пиёз ва бодринг яхши ўтмишдош
ҳисобланади. Бақлажон ўсимлигини помидор, ширин қалампир, картошка
экинларидан бўшаган ерларга экиш тавсия этилмайди.
УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Кўчат олиш учун уруғлар
иссиқхоналарга далага экишдан 60-65 кун илгари сепилади. Уруғлар
сепишдан олдин 1 % ли марганцовкали эритмада 10 дақиқа ивитилиб
дезинфекцияланади. Уруғ сарфи 1,0 кг/га.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ:
Плёнкали қопламалар остида эртаги бақлажон етиштиришда уруғлар
октябр ойининг III-ўн кунлигида, ноябр ойининг I-ўн кунлигида
иситиладиган иссиқхонага сепилади. Кўчатлар феврал ойининг II-ўн
кунлигида, март ойининг I-ўн кунлигида плёнкалар остига кўчириб
ўтқазилади.
Очиқ далада бақлажон етиштириш учун уруғлар феврал ойининг биринчи
ўн кунлигида плёнкалар остига сепилади. Кўчатлар очиқ далага апрелнинг
биринчи ўн кунлигида олиб ўтқазилади.
Иссиқхоналарда қишки-баҳорги мавсумда бақлажон етиштириш. Ушбу
мақсадда баклажон уруғлари ноябр ойининг 1- ўн кунлигида сепилади ва
январ ойининг 1- ўн кунлигида доимий жойга кўчириб ўтқазилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида:уруғлар 20-25 апрелда сепилади,
кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ: Плёнкали қопламалар остида 60х30 см, очиқ далалар
учун 70х30 см, 90х25 см схемада экилади. Исиқхоналар учун 70х30 см
схемада.
ПАРВАРИШЛАШ: Тупроқ намлиги меъёрига етгач, ўсимликлар орасига
ишлов берилади ҳамда минерал ўғитлар билан озиқлантирилади ва
суғорилади.
СУҒОРИШ: Ўсув даврида 10-12 маротаба гектарига оз миқдорда 600-700
м3
сув сарфланиб суғорилади. Мевалари техник пишиб етилганда ҳар 4-5
кунда бир маротаба терилади.
ЎҒИТЛАШ: Ўсув даврида эгат ва ўсимлик оралиқларига 2 маротаба
ишлов бериб, 2 маротаба минерал ўғит билан озиқлантирилади. Биринчи
озиқлантиришда соф модда ҳисобида гектарига 150 кг суперфосфат, 70 кг
калий хлор ва 200 кг азотли ўғитлар, иккинчи маротаба 100 кг суперфосфат,
200 кг азотли ўғитлар сарфланади.
БАКЛАЖОН НАВЛАРИ. Баклажоннинг махаллий Аврора, Сурхон гузали,
Феруз, Г1 Замин, хамда чет мамлакатларни Алмаз, Пантерра, Анет нав ва
дурагайлари экишга тавсия этилади.
18
БАҚЛАЖОН НАВЛАРИ
СУРХОН ГЎЗАЛИ
Эртапишар, амал даври 98-100 кун.
Ўсимлиги ярим тарвакай, бўйи 70 см.
Мевасининг шакли цилиндрсимон, мева
банди тикансиз. Мевасининг ранги кора
бинафша, усти силлик, ялтироқ, ўртача
вазни 160 г. Хосилдорлиги 55,0-60,0 т/га.
2015 йилдан Давлат реестрига киритилган.
ЛИНИЯ -7
Эртапишар, амал даври 97-100 кун. Бўйи 70
см. Мевасининг шакли цилиндрсимон, мева
банди тикансиз, мева ранги қора бинафша,
ташқи кўриниши силлиқ ялтироқ. Мева
вазни 160 г. Хосилдорлиги 60-65 т/га.
Бўртма нематодасиги чидамли. Истиқболли.
19
ЛИНИЯ-9
Эртапишар, ўсимлик бўйи 45-50 см. Мева шакли
юмалоқ, ранги қора бинафша, силлиқ ялтироқ.
Мевасининг вазни 180 г. Мева мағзининг ранги
оқ, хосилорлиги 45-50 т/га. Бўртма нематодасига
чидамли, истиқболли.
ФЕРУЗ
Ўртапишар нав, ўсув даври 110-115 кун.
Меваси шарсимон, техник етилганда тўқ
бинафшаранг, биологик етилганда сариқ, эти
оч яшил, ўртача тиғизликда, вазни 150-200 г.
Ҳосилдорлиги 35-40 т/га.
АВРОРА
Ўртапишар нав, ўсув даври 110-120 кун, вазни
180-220 г. Ҳосилдорлиги 40-45 т/га. Чириш
касалигига чидамли, фузариоз ва вертициллёз
касалликларига чидамсиз.
БОДРИНГ ЕТИШТИРИШ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Бодринг экини учун карам, дуккали экинлар,
помидор, картошка яхши ўтмишдошлар ҳисобланади.
УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Бодринг уруғи экишдан аввал 10
млг (0,001%)ли ивин препаратини 1 литр сувга қўшиб, дориланганда
уруғларнинг унувчанлик қуввати ошади хамда бодринг палакларида оналик
гуллар кўпроқ пайдо бўлади. Демак унинг мева тугиши 22-24% га ошади.
Уруғ сарфи: 4-5 кг/га.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ:
Плёнкали қопламалар остида етиштириш учун ундирилган уруғлар
тувакчаларга январ ойининг II ва феврал ойининг I-ўн кунлигида экилади.
Кўчатларни плёнкали қопламалар остига феврал ойининг III ва март
ойининг I- ўн кунлигида ўтқазилади.
Очиқ майдонларга эртачи муддатда 1-15 апрелда, ўртачи муддатларда 1-30
майда экилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 15-30 апрелда
тувакчаларга экилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ: Уруғлар 90х30 см, 70+140 х 40 схемада, 3-4 см
чуқурликда экилади. 2
ПАРВАРИШЛАШ: Эртаги бодринг ниҳоллари тўлиқ ҳосил бўлишини
таъминлаш учун мулчаланади, униб чиққандан сўнг ва битта чинбарг
даврида ягана қилинади. Ҳар бир уяда биттадан ўсимлик қолдирилади.
Уруғлар униб чиққандан сўнг 10-12 кун ўтгач эгат ичи, пушта ва қатордаги
кўчатлар ораси юмшатилади, озиқлантирилади ва суғорилади.
СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча 8-12
кунда, ҳосил ёппасига пишганда 5-7 кунда, жами 18-20 марта. Сизот суви
юза жойлашган ерларда ҳосил етилгунча 15-18 кунда, ҳосил ёппасига
пишганда 10-12 кунда, жами 10-12 марта
ЎҒИТЛАШ (1 га ҳисобида): Ерни чопишдан олдин: гўнг - 25,0 т/га,
аммофос - 250 кг ёки суперфосфат - 750 кг, калий тузи - 150 кг. Биринчи
озиқлантиришда: сульфат аммоний - 480 кг ёки карбамид - 220 кг,
аммофос - 80 кг ёки суперфосфат - 250 кг, калий тузи - 50 кг. Иккинчи
озиқлантиришда ўсимликнинг ялпи оналик гуллаш даврида сульфат
аммоний - 480 кг ёки карбомид - 220 кг.
22
БОДРИНГ НАВЛАРИ
НАВРЎЗ
Эртапишар нав, биринчи теримга қадар
ўсув даври 40-45 кун. Меваси силлиқ,
кўм-кўк, ялтироқ, вазни 100-110 г,
узунлиги 11-12 см, диаметри 4,0-4,5 см,
дегустацион баҳоси 5,0 балл.
Ҳосилдорлиги 25-30 т/га.
ЗИЛОЛ
Эртапишар нав, биринчи теримга қадар
ўсув даври 42-45 кун. Меваси
цилиндирсимон, яшил, юзаси чўтир,
вазни 80-85 г. Ҳосилдорлиги: эрта
баҳорда экилганда 30-40 т/га, ёзги
муддатда экилганда 20-25 т/га.
23
САФАР
Эртапишар нав, биринчи теримга қадар
ўсув даври 41-44 кун. Вазни 100-105 г,
Ҳосилдорлиги 19-22 т/га. Эртаги, ўртаги
ва кечки муддатларда экишга яроқли. Ун
шудринг касаллигига чидамли.
ЎЗБЕКИСТОН 740
Ўртакечпишар, биринчи теримга қадар
ўсув даври 45-50 кун. Вазни 115-120 г,
Ҳосилдорлиги 25-28 т/га.
КАРАМ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Оқбош карам учун беда, картошка, помидор,
бодринг ва полиз экинлари яхши ўтмишдош ҳисобланади.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Плёнкали қопламалар остида оқбош карам
етиштириш учун эртапишар нав ва дурагай уруғлари ноябр ойининг биринчи
ўн кунлигида плёнка копламали кўчатхоналарга сепилади. Уларни бу
муддатдан эртароқ экиш гуллаб кетадиган ўсимликлар сонини кўпайишига
олиб келади. Кўчатлар 4-5 барг ҳосил қилганда кўчириб ўтқазишга тайёр
бўлади. Улар декабр ойининг III-ўн кунлигида плёнкали қопламалар остига
кўчириб ўтқазилади.
Эрта баҳорги муддатда кўчатлар очиқ далаларда 10-12 феврал, ёзги
муддатда 1-15 августда экилади.
Оқбош карамни узлуксиз етиштириш мақсадида ўртапишар навлар уруғи 1
майдан бошлаб 15-20 кун оралатиб экилиши лозим. Кўчатни кўчириб
ўтказишнинг энг охирги муддати 25-июл.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 10-30 апрелда
сепилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
КАРОМ НАВЛАРИ. Бундан ташкари гуллашга чидамли Лион, Вестри,
Заказ каби чет эл дурагайлари уруги 15-25 июнда сепилади ва кучатлар
август ойининг биринчи ун кунлигида очик далага утказилади. Хосил
феврал-март ойларида йигиб олинади.
ЭКИШ СХЕМАСИ: баҳорги 70х25(30) см, ёзги 70х40, 90х35 см. Кўчат
сарфи: (1 га хисобида)- баҳорги муддатда 47000 дона, ёзги муддатда 35000
дона кўчат экилади.
ПАРВАРИШЛАШ: Кўчатлар экилгандан сўнг 15-16 кун ўтгач эгат ичи,
пушта ва қатордаги кўчатлар ораси юмшатилади, озиқлантирилади ва
суғорилади. Иккинчи ишлов биринчи ишловдан сўнг 12-15 кун ўтгач
ўтказилади. Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади, тупроқ карам
кўчатининг атрофига босилади, озиқлантирилади ва суғорилади.
СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча эртаги
муддатда 5-6 марта, ёзги муддатда 10-12 марта.Сизот суви юза жойлашган
ерларда баҳорги муддатда 4-5 марта, ёзги муддатда 8-10 марта суғорилади.
ЎҒИТЛАШ: (1 га хисобида) Ерни хайдашдан олдин шудгорга: гўнг-25,0
т/га, аммофос-280 кг ёки суперфосфат-900 кг, калий тузи- 140 кг. Биринчи
озиқлантиришда - кўчатлар тутиб олгандан сўнг, сульфат аммоний- 480 кг
ёки карбамид -220 кг, аммофос- 120 кг ёки суперфосфат-390 кг, калий тузи-
60 кг. Иккинчи озиқлантиришда - карам ўсимлиги бош ўрай бошлаши
билан сульфат аммоний- 480 кг ёки карбамид -220 кг
26
ОҚ БОШ КАРАМ НАВЛАРИ
САРАТОНИ
Ўртапишар нав, ўсув даври 140-145 кун.
Вазни 1,5-2,1 кг. Ҳосилдорлиги 26-30
т/га. Ўртаги муддатда экишга яроқли,
иссиққа чидамли.
ТЕРМИЗ 2500
Ўртапишар нав, ўсув даври 140-145
кун. Вазни 1,6-2,2 кг. Ҳосилдорлиги 26-
30 т/га. Ўртаги муддатда экишга
яроқли, иссиққа чидамли.
САБЗИ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Сабзини карам, эртачи картошка, бодринг ва
бошқа, ўзидан кейин ерни унумдорлигини сақлаб ва ерни бегона ўтлардан
халос этадиган экинлардан кейин экиш лозим.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Сабзи уч муддатда : баҳорда 20-25 февралда; ёзда
25 июл-5 августда; кузда 1-20 декабрда. Бир гектарга 3-4 кг уруғ сарфланади.
1-2 см чуқурликка экилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 25июлдан, 10
августгача сепилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ: 60-70-90 см лик қатор ораларига сочма равишда
сепилади.
ПАРВАРИШЛАШ: Баҳорги ва тўқсонбости муддатда экилган сабзи тўлиқ
кўчатлар ҳосил қилишини таъминлаш учун эгат усти ёғоч қипиғи, чириган
гунг, шоли тўпони билан 1-2 см қалинликда мулчаланади.Сабзини
парваришлашда суғориш, озиқлантириш, ерни юмшатиш, бегона ўтларга
қарши кураш, яганалаш мухим ўрин тутади. Уруғлар униб чиққандан 2 хафта
ўтгандан кейин ўсимлик оралари 2-3 см дан қолдириб яганаланади.
СУҒОРИШ: Ҳар 8-10 кунда суғориб турилади.
ЎҒИТЛАШ: (1 га хисобида) селитра 255 кг, фосфор 190 кг, калий 105 кг (соф
модда ҳисобида). Ерни шудгорлашдан олдин 1 га ерга 30-40 т чириган гўнг,
400-500 кг суперфосфат 100 кг калий ўғити солинади.
28
НУРЛИ 70
Эртапишар нав, техник пишгунига қадар
ўсув даври- 90-100 кун. Вазни- 90-120 г,
дегустацион баҳоси 4,0 балл.
Ҳосилдорлиги 25-30 т/га. Эрта, ўрта ва
кечки ёзги муддатларда экишга яроқли.
ЗИЙНАТЛИ
Ўртапишар нав, барра ҳолда сотишга
етилгунча қадар ўсув даври 45-50 кун ва
техник пишгунига қадар ўсув даври 110-
120 кун. Вазни 80-120 г. Ҳосилдорлиги
35-40 т/га. Тўқсонбости ва эрта бахорги
ва кечки муддатларда экишга яроқли.
САБЗИ НАВЛАРИ
ФАРОВОНФАРОВОН
Турли муддатларда етиштириш
мумкин бўлган янги нав.
Илдизмеваси қизил, вазни 100-120
г, шакли цилиндирсимон, учи
тўмтоқ, мағзи серсув, ўзаги кичик.
Ҳосилдорлиги 38-40 т/га.
ОШ ЛАВЛАГИ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Бодринг, помидор, эртачи картошка,
дуккаклилар ва бошқа ерни органик ўғитлар билан бойитадиган экинлардан
бўшаган ерларга экиш лозим.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Лавлаги икки муддатда: эрта баҳорда феврал
ойининг III- ўн кунлигида, ёзги муддатда эса август ойининг I ўн кунлигида
экилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 25 июлдан 10
августгача сепилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ: Уруғлар 70х 8-10 см оралиқда, чуқурлиги 1,5-2 см.
Уруғ сарфи 1 гектар майдонга 8-10 кг.
ПАРВАРИШЛАШ: Кўчатларда 2-3 та чинбарг пайдо бўлганда ўсимликлар
ўртасида 10-12 см масофа қолдирилиб ягана қилинади. Бир пайтда ўтоқ
қилиниб қатор оралари юмшатилади.
ЎҒИТЛАШ: Хар гектарига соф холда 220 кг селитра, 160 кг фосфор, 100 кг
калий бериш керак.
31
ОШ ЛАВЛАГИ НАВЛАРИ
ДИЁР
Эртапишар нав, техник пишгунига
қадар ўсув даври 75-80 кун.
Илдизмеваси юмалоқсимон, ўқ
илдизи жуда кичик, вазни 200-250 г,
бир вақтда пишиб етилади.
Ҳосилдорлиги 45-60 т/га. 2010 йилда
Давлат реестрига критилган.
ЯГОНА
Ўртапишар, амал даври 82-87 кун.
Илдизмеваси юмалоқ, ўртача вазни
300-350 г. Хосилдорлиги етиштириш
муддатларига караб 35-40 т/га ни
ташкил этади. У уругидан бир ёки
иккита усимта униб чикиши билан
ажралиб туради.
ПИЁЗ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Пиёзни помидор, ширин қалампир, бақлажон
ва донли экинлардан бўшаган ерларга экиш тавсия этилади.
УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Пиёз уруғини экишдан олдин тоза
сувга ивитилади.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Эрта баҳорги муддатда 5-25 январ,
Ёз-кузги муддатда 20 август- 10 сентябр.
Тўқсонбости муддатда 15 ноябрдан 15 декабргача
Уруғ сарфи (1 га хисобида)- баҳорги муддатда 10-12 кг, ёзги- кузги ва
тўқсонбости муддатларда 14,0-16,0 кг уруғ 1-2 см чуқурликка экилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида:уруғлар 10-20 апрелда
сепилади, кўчатлар 15-25 июнда далага ўтқазилади.
ПАРВАРИШЛАШ: Баҳорги ва тўқсонбости муддатда экилган пиёзлар
тўлиқ кўчатлар ҳосил қилишини таъминлаш учун эгат усти ёғоч қипиғи,
чириган гунг, шоли тўпони билан 1-2 см қалинликда мулчаланади.
ЎҒИТЛАШ: Ерни хайдашдан олдин аммофос - 310 кг ёки
суперфосфат - 1000 кг, калий тузи - 100 кг. Биринчи
озиқлантиришда: сульфат аммоний - 480 кг ёки карбамид -
220 кг, аммофос - 130 кг ёки суперфосфат - 420 кг, калий
тузи - 50 кг. Иккинчи озиқлантириш пиёзбоши шакллана
бошлаганда сульфат аммоний - 480 кг ёки карбамид - 220 кг.
СУҒОРИШ: Пиёзнинг суғориш тартиби экиш муддатига
қараб турлича бўлади. Тўқсонбости ва баҳорги муддатда
сепилган пиёз майсалар кўрингандан кейин суғорилади. Ёз-
кузги муддатда экилган пиёз ниҳоллари ҳосил бўлгунча 2-3
марта суғориш керак. Сизот суви чуқур жойлашган ерларда
12-14 марта, сизот суви юза жойлашган ерларда 9-10 марта
суғорилади.
34
ПИЁЗ НАВЛАРИ
СУМБУЛА
Эртапишар нав, ўсув даври 110 кун.
Ҳосили апрелнинг иккинчи
ярми, майнинг биринчи ўн беш
кунлигида пишиб етилади.
Ҳосилдорлиги 40-45 т/га. Эрта кузда
августнинг иккинчи ва сентябрнинг
биринчи ярмида экишга яроқли.
ОҚ ДУР
Эртапишар нав, ўсув даври 110 кун.
Ҳосили апрелнинг иккинчи ярми,
майнинг биринчи ўн беш кунлигида
пишиб етилади. Ҳосилдорлиги- 38-43
т/га. Эрта кузда августнинг иккинчи
ва сентябрнинг биринчи ярмида
экишга яроқли.
35
3АФАР
Ўртапишар нав, ўсув даври- 138-
143 кун. Ҳосилдорлиги 40-45 т/га.
Баҳорги ва тўқсонбости
муддатларда экишга яроқли.
ИСТИҚБОЛ
Ўртапишар нав, ўсув даври- 133-
143 кун. Ҳосилдорлиги 45-50 т/га.
Баҳорги ва тўқсонбости
муддатларда экишга яроқли.
ЭРТАГИ МУДДАТДА КАРТОШКА ЕТИШТИРИШ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Картошка учун энг яхши ўтмишдошлар
бодринг, помидор, пиёз, ва полиз экинлари ҳисобланади.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ 1 феврал- 1 март, шимолий вилоятларда-10- 20
март.
ЭКИШ СХЕМАСИ : 70 х 30 ёки 90 х 25 см.
УРУҒЛИКНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: уруғликлар ёруғ тушиб турадиган
хоналарга экишдан 30-35 кун олдин ундиришга қўйилади. Хона ҳарорати
18-20 даража.
УРУҒЛИК САРФИ: (1 га хисобида) вазни 60-70 граммли уруғдан 3,0-3,5
т/га экилади.
ПАРВАРИШЛАШ: Ёғингарчилик кўп бўлиб қатқалоқ ҳосил бўлиши
олдини олиш учун эгат устига 1-2 см қалинликда қипиқ шоли тупони ёки
чириндилардан бирортаси сепилиши керак.
Биринчи ишлов ниҳоллар ҳосил бўлганидан сўнг эгат, қатордаги
ўсимликлар ораси чопиқ қилиб ўсимлик бағрига босилади. Сўнг
озиқлантирилади ва суғорилади.
Иккинчи ишлов, биринчи ишловдан сўнг 12-15 кун ўтгач ўтказилади.
Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади, тупроқ картошка
кўчатининг атрофига босилади, озиқлантирилади ва суғорилади.
ЎҒИТЛАШ (1 га хисобида): Ерни хайдашдан олдин: гўнг- 25,0 т/га,
аммофос- 250 кг ёки суперфосфат-750 кг, калий тузи- 150 кг. Биринчи
озиқлантиришда – сульфат аммоний-480 кг ёки карбомид-220 кг,
аммофос-80 кг ёки суперфосфат-250 кг, калий тузи-50 кг берилади.
Иккинчи озиқлантиришда – ўсимликлар шоналаш ва гуллаш даврида
сульфат аммоний- 480 кг ёки карбомид -220 кг берилади.
СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда тупроқ нами 75-80%
дан камайтирмаган холда 8-10 кун оралатиб, ҳосил тўплаш даврида ҳар
6-8 кунда, жами 6-8 марта. Сизот суви юза жойлашган ерларда дастлаб
12-15 кунда, ҳосил тўплаш даврида 10-12 кунда, жами 4-6 марта.
УРУҒЛИКНИ ЭКИШГАЧА САҚЛАШ: уруғлик сунъий
совитиладиган омборларда, бино ертўлаларида ёки салқин омборларда
яшикларда ёки 20-25 см қалинликда тўкма холда сақланади.
УРУҒЛИК САРФИ: (1 га ҳисобида)- 3,0-3,5 т/га.
ПАРВАРИШЛАШ: Уруғликлар 3-4 кун олдин суғорилган эгатларга 10-
12 см чуқурликка экилади. Уруғлик униб чиққунча 1-2 марта суғорилади.
Биринчи ишлов уруғликлар униб чиққандан сўнг эгат ичи, пушта ва
қатордаги кўчатлар ораси юмшатилади, озиқлантирилади ва суғорилади.
Иккинчи ишлов биринчи ишловдан сўнг 15-20 кун ўтгач ўтказилади.
Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади, тупроқ картошка
кўчатининг атрофига босилади, озиқлантирилади ва суғорилади.
ЎҒИТЛАШ: (1 га ҳисобида): Ерни чопишдан олдин: гўнг-25,0 т/га,
аммофос-250 кг ёки суперфосфат-750 кг, калий тузи-150 кг.
Биринчи озиқлантиришда-сульфат аммоний-480 кг ёки карбомид -220
кг, аммофос- 80 кг ёки суперфосфат-250 кг, калий тузи-50 кг.
Иккинчи озиқлантиришда – ўсимликлар шоналаш ва гуллаш даврида
сульфат аммоний- 480 кг ёки карбомид -220 кг.
СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда тупроқ нами 75-80 %
дан кам бўлмай дастлаб ҳар 8-10 кунда, ҳосил тўплаш даврида ҳар 6-8
кун оралатиб, жами 8-10 марта. Сизот суви юза жойлашган ерларда
дастлаб 10-12 кунда, ҳосил тўплаш даврида 8-10 кунда, жами 6-7 марта.
40
КАРТОШКА НАВЛАРИ
УМИД-2
Ўртапишар нав, ўсув даври 90-95 кун.
Туганаги оч сариқ, кўзлари бинавша ранг,
чўзинчоқ, вазни 90-100 г. Таркибида
крахмал модда миқдори 15,5 %. Бир тупда
туганак сони 6-8 та. Ҳосилдорлиги 30-32
т/га. Тошкент вилоятининг Юқори Чирчиқ,
Ўрта Чирчиқ, Пскент, Бўка туманларида
экилмоқда.
САРНАВ
Ўрта-эртапишар нав, ўсув даври 85-90 кун.
Туганаги сарғиш, кўзлари майда, силлиқ,
вазни 100-110 г. Таркибида крахмал модда
миқдори 17,5 %. Ҳосилдорлиги 32-35 т/га.
Эртаги ва ёзги муддатда экишга яроқли.
Тошкент вилоятининг Бўстонлиқ, Паркент
туманларида, Жиззах вилоятининг Бахмал
туманида экилмоқда.
КЎКАТ САБЗАВОТЛАР (ШИВИТ)
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Шивит учун картошка ва барча сабзавот
экинлари (сельдерейсимонлардан ташқари) яхши ўтмишдош ҳисобланади.
УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Эфир мойларининг кўплиги сабабли
уруғ секин уна бошлайди ва шароитига караб 7-20 кунда униб чикади.
Шунинг учун уруғларни экишдан олдин, микроўғит(гетероауксин ва
бошқ.) аралашмали сувда ивитиш яхши самара беради ва униб чиқиш
даври қискаради.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Сурхондарё шароитида шивитни йил давомида
экиш мумкин. Ёз кунларида уни боғ қатор ораларига экиш тавсия этилади.
УРУҒ САРФИ: 8-12 кг/га . Экиш чуқурлиги 0,5-1,0 см. Ўсимликларда 2-
3 та чинбарг ҳосил бўлгач ягона ва бир пайтнинг ўзида ўтоқ қилинади.
Ягана пайтида ўсимликлар орасидаги масофа 4-5 см ни ташкил этиши
лозим.
ЎҒИТЛАШ: Ерни шудгорлашдан олдин 10-15 т/га чириган гўнг, 300-400
кг/га суперфосфат солинади.
СУҒОРИШ: Уруғ сепилгач яхши захлатиб суғорилади. Уруғлар униб
чиққунигача 2-3 маротаба суғорилади. Экилиш муддатларига қараб 3-5
марта суғорилади.
ШИВИТ НАВЛАРИ
ПЕТРУШКА
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Петрушка учун энг яхши ўтмишдошлар- бодринг,
помидор, пиёз, гулкарам, картошка ҳисобланади.
УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Уруғлари жуда секин униб чикади.
Шунинг учун кичик майдонларда экилганда уларни экишдан олдин ивитиш
зарур.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Петрушка кузда ва баҳорда экилади.
УРУҒ САРФИ: 8-12 кг/га. Экиш чуқурлиги 2,0-2,5 см.
ЭКИШ СХЕМАСИ : Уруғлар қатор оралари 30-40 см бўлган эгатлар устки
қисмига экилади. Ўсимликлар орасидаги масофа 3-4 см бўлиши лозим.
ПАРВАРИШЛАШ: Илдизмевали петрушкани 2-3 чинбарг чиқарганда
ўсимликлар орасида 5-6 см масофа қолдириб ягона қилиш керак. Баргли
петрушка 2 маротаба: биринчи маротаба 1-2 чинбарг чиқарганда ва иккинчи
маротаба 5-6 чинбарг чиқарганда ягона қилинади. Иккинчи маротаба ягона
қилингандан кейин биринчи маротаба озиқлантирилади.
ЎҒИТЛАШ: Бунда 1 га ерга 150 кг азот ва 100 кг дан фосфор ва калий
берилади. Баргли петрушка ҳосил теримдан сўнг озиқлантирилиши лозим.
Бунда ҳар бир гектарга 50-80 кг дан азот ва суперфосфат, 80-100 кг калий
берилиши лозим.
СУҒОРИШ: Уруғ сепилгач яхши захлатиб суғорилади. Уруғлар униб
чиққунигача 2-3 маротаба суғорилади. Экилиш муддатларига қараб 3-5 марта
суғорилади.
НИЛУФАР
Урта- эртапишар, кучатлар ёппасига униб чиккандан техник пишиб
етилишигача 55-60 кун талаб этилади. Амал даврида 2-3 маротаба хосили
йигиб олинади.
Усимликда барглар сони 29-32 та. Барглар катта, силлик, яшил, ялтирок.
Барг розеткаси гуж жойлашган, баландлиги 65-70 см. Барг банди киска.
Кук масса хосили олиш учун макбул экиш муддати сентябр ойининг II-III
ун кунлиги хисобланади. Хосилдорлиги 6,0-7,5 кг/м2 .
ИСМАЛОҚ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Полиз экинлари, помидор, картошка, бодринг
ҳамда эртачи оқ бош карам ва гул карамлар исмалоқ учун яхши ўтмишдош
экинлар ҳисобланади.
УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Экиш учун катта ва тўлиқ уруғларни
олиш керак.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Исмалоқ кузда эртачи ва ўртачи сабзавот
экинлари йиғиб олинган жойларга экилади. Кечки баҳорги ва ёзги
муддатларда уни боғ қатор ораларига экиш тавсия этилади. Конвейер
усулида махсулот олиш учун уруғларни 12-16 кун оралатиб сепган маъқул.
УРУҒ САРФИ: 25-35кг/га. Экиш чуқурлиги 2,5-3,0 см.
ЭКИШ СХЕМАСИ : Уруғларни қатор оралари 60 см бўлган эгатларга 2
қатор қилиб сепилади ва захлатиб суғорилади.
ПАРВАРИШЛАШ: Исмалоқни униб чиққандан сўнг, 2-3 чинбарглик
фазасида, албатта ягана қилиш лозим. Бунда ўсимлик ораси 6-8, баъзан 10
см қолдирилади. Иссиқ ва қуруқ ҳаво ҳароратида амиакли селитра билан
озиқлантириб суғорилади. Амал даври давомида бундай суғориш бир неча
бор такрорланади.
ЎҒИТЛАШ: Исмалоқ барги нафис ва яхши мазали бўлиши учун уни
сийракроқ экиш керак, органик ва минерал ўғитлар билан ўз вақтида
озиқлантириш ва суғориш керак. Бунда кузда ерни ағдаришдан олдин 200-
250 кг/га суперфосфат ва 100-150 кг/га калий; ерга баҳорги ишлов беришда
100-150 кг/га аммиакли селитра солинади.
СУҒОРИШ: Уруғ сепилгач яхши захлатиб суғорилади. Уруғлар униб
чиққунигача 2-3 маротаба суғорилади. Экилиш муддатларига қараб 3-5
марта суғорилади.
НАФИС
Жуда эртапишар. Барглари тўқ яшил,
катта, ялтироқ, туксиз. Хар бир
ўсимликда ўртача 15-20 дона барг хосил
булади. Барг пластинкасининг узунлиги
19 см ни, эни 14 см ни ташкил этади.
Совуққа ўта чидамли. Каротин моддаси
кўп ва нитратларни кам сақлаши билан
аҳамиятга молик. Ҳосилдорлиги 28-30
т/га. 2001 йилдан Давлат реестрига
киритилган.
ПОЛИЗ ЭКИНЛАРИ
ТАРВУЗ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Карам, помидор, картошка.
УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ:Уруғлар 3-5% ли ош тузи эритмасига
солиб аралаштирилади ва 5-7минут ушлаб турилади, сўнг пастга чўккан
уруғлар олиниб тоза сувда ювилади ва қуритиб олинади, қалқиб юқорига
кўтарилган уруғлар эса брак қилинади. Қуритиб олинган уруғлар экилади.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Вилоятимиз шароитида тарвуз 10-15 апрелда
экилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 10 июнгача экилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ : ўсимликлар 360х60 см. ва 270+90/2×70 см шаклда
2
жойлаштирилади.
УРУҒ САРФИ: 5-6 кг/га. Уруғларни экишда ҳар бир уяга 3-4 та дан уруғ
4 см. чуқурликда ташланади.
ПАРВАРИШЛАШ:Тарвуз қуёш нури яхши қиздирадиган енгил қумоқ
тупроқли далаларда етиштирилади. Органик моддаларга бой тупроқларда
ҳосилдорлиги янада юқори бўлади. Ернинг 30-35 см чуқурликда
ҳайдалиши эса юқори ҳосилдорлик гаровидир. Тарвуз учун органик ва
минерал ўғитларни бирга солиш энг яхши натижа беради. Органик ўғит
чириган бўлиши керак, аксинча меванинг сифати ёмон ва касалликларга
чидамлилиги пасаяди.
ЎҒИТЛАШ: Гўнг 35 т/га. Минерал ўғитлар, 1 га ерга 105 кг азот ва 105
кг дан фосфор ва 85 кг калий берилади.
СУҒОРИШ: Тарвуздан 30-35 тонна ҳосил етиштириш учун гектарига
700-800 м3
сув берилиб, 7-8 марта суғорилади.
ТАРВУЗ НАВЛАРИ
ҚОВУН
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Қовун учун беда, илдизмевалилар, пиёз, карам
энг яхши ўтмишдош ҳисобланади.
УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Уруғлар 3-5% ли ош тузи эритмасига
солиб аралаштирилади ва 5-7минут ушлаб турилади, сўнг пастга чўккан
уруғлар олиниб, тоза сувда ювилади ва қуритиб олинади, қалқиб юқорига
кўтарилган уруғлар эса брак қилинади. Қуритиб олинган уруғлар экилади.
Фузариоз сўлиш касаллигининг олдини олиш учун қовун уруғи экишдан
олдин мис, рух ва марганец (0,05% ёки 0,5 г/л), темир ва бор (0,025% ёки
2,5 г/л) микроэлементларининг бирортаси эритмасида ивитилиши керак.
Микроэлементлар эритмасида уруғ +22-25°С ҳароратда 12 соат мабайнида
ивитилади.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: вилоятимизда эртаги навлар 10-апрелгача,
ўртагиси 10-20-апрелда, Кечпишар қовун навлари 15-20 майда экилади.
Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 10 июнгача экилади.
ЭКИШ СХЕМАСИ : 270+90 х 60. Қовуннинг энг мақбул озиқланиш
майдони
2
суғориладиган ерларда 0,7-2,0 м2 (5-15 минг ўсимлик/га), тарвуз-1-2,5 м2 (4-
10 минг/га), қовоқ-2-4 м2 (2,5-5 минг/га) дан иборат.
УРУҒ САРФИ: Ҳар бир гектар майдонга 4-5 кг уруғ сарфланади. Ҳар бир
уячага 3-4 тадан уруғ экилади.
ПАРВАРИШЛАШ:Ўсимликлар 2-3 чинбарглигида ҳар уячага 1 донадан
қолдириб ягона қилинади. Ўсув даврида қатор ораларига ишлов бериш ва
бегона ўтларга қарши кураш тадбирлари ўтқазилади.
ЎҒИТЛАШ: Вегетация даврида далага 120 кг азот, 180 кг фосфорли ўғитлар
билан 2 маротаба озиқлантирилади.
СУҒОРИШ: Ернинг шароитига караб гектарига 700-800 м3 меъёрда 6-7
маротаба суғорилади.
ХАНДАЛАК НАВЛАРИ
ҚОВУН НАВЛАРИ
ҚОВОҚ
ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Карам, пиёз, картошка ва шунингдек илдиз
мевали экинлар яхши ўтмишдош ҳисобланади.
УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: уруғлар 1-2 дақиқа мобайнида ош
тузининг 3-5 фоизли эритмасига солинади. Бунда соғлом, оғир уруғлар
эритма тагига чўкиб, майда, енгил уруғлар эритма юзида сузиб юради.
Чўккан уруғлар экиш учун олинади. Унинг униб чиқишини тезлаштириш
учун экишдан олдин 600
С ҳароратда, 2-3соат қиздирилади ва 2-3 кун
ундирилади.
ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Уни экишнинг мақбул муддатлари 20-апрелдан
10-майгача.
ЭКИШ СХЕМАСИ : 450-90 х 80 см.
2
УРУҒ САРФИ: Ҳар бир гектар майдонга 5-6 кг.
ПАРВАРИШЛАШ: Ўсув даврида қатор ва ўсимлик ораларига 2-3
маротаба ишлов бериш ва бегона ўтларга қарши кураш тадбирлари
ўтқазилади. Ўсимликлар 2 маротаба озиқлантирилади: биринчи
озиқлантириш ягона қилишдан сўнг, иккинчи маротаба мева тугишнинг
бошланишида амалга оширилади.
ЎҒИТЛАШ: Қовоқ етиштириладиган майдонларга кузда гектарига 200 кг
супефосфат, 50 кг калийли ўғитлар ва 25-30 тонна чириган гўнг солиниб
35-40 см чуқурликда шудгорланади. Экиш схемаси 450-90 х 80 см.
СУҒОРИШ:Ер шаротига қараб ўсув даврида 600-700 м3
/га меъёрда 7-8
маротаба суғорилади.
ҚОВОҚ НАВЛАРИ
Томатдош экинларни кўчатсиз етиштириш технологиясиТоматдош экинларни кўчатсиз етиштириш технологияси
Тавсифи. Экиш эгатлари эни 50 см кенгликдаги
қора полиэтилен плёнка билан мулчаланади.
Плёнканинг ҳар икки тарафидан 10 см қисми тупроқ
билан ёпилади.
Плёнканинг эгат юзасидаги очиқ қисмини
симметриясидан ҳар 25-30 см оралиқда 2-2,5 см
кенгликда тешилиб, 1,5-2 см чуқурликда помидор
уруғлари экилади. Қора плёнка экилган уруғларини
эрта ва тўлиқ униб чиқишини таъминлайди.
Ўсимликларнинг илдиз қисми бақувват бўлиб
ривожланади, тупроқнинг чуқурроқ катламигача
ўсиб бориши таъминланади. Помидор
ўсимликларини курғоқчиликка ҳамда касаллик ва
зараркунандаларга чидамлилигини оширади.
Асосий техник ва технологик параметрлари.
Экиш схемаси 70х30 см, (140х30)2 см. Ўсимликлар
сони - 47,6 минг дона/га. Экиш муддати 10-20 март.
Плёнканинг қалинлиги-15 мк. Плёнка сарфи - 150
кг/га.
Сабзавот, полиз, картошка экинлари учун тавсия қилинган минерал ва
органик ўғитлар солиш миқдорлари
Экин тури Хосилдорлик,
т/га
Маҳаллий
органик
ўғит, т/га
Минерал ўғит, кг/га
N Р K
Помидор 40 20 200 135 100
Карам 40 32 160 140 80
Бодринг 25 13 190 125 75
Сабзи 30 30 180 120 60
Пиёз 40 40 340 340 120
Полиз 35 35 105 105 85
Картошка 40 30 320 255 172,5
•
Сабзавот етиштиришда минерал ўғитлар қўллаш миқдорини
камайтириш технологияси
Бодринг экинини етиштиришда минерал
ўғитларни қўллашнинг оптимал миқдори
гектарига азот -150 кг, фосфор -150 кг, калий
100 кг ни ташкил қилади.
Янги технологияда 25 кг/га органик
микробиологик ўғит (ФМКГ)+ 4л/га “Ер
малхами” + фосфор -50кг, калий- 30 кг
нисбатда. Бунда азотли минерал ўғитлар
солинмайди, фосфор ва калий ўғитлар
миқдори 2 марта қисқартирилади.
Ўғитларни қўллаш муддати.
Фосфор ва калийнинг ҳаммаси экин
экишдан олдин.
Ўсимлик 3-4 та чин барг чиқарган даврда
эгат ораларига 25 кг/га органик
микробиологик ўғит, суғориш суви билан 2
л/га биоазот биринчи озиқлантиришда.
Ўсимликнинг ялпи гуллаган даврида 2 л/га
биоазот суғориш суви билан берилади.
Тупроқ таркибидаги чиринди миқдори
0,976 т/га кўпаяди.
Полиз экинларида минерал ўғитлар қўллаш миқдорини
камайтириш технологияси
Тарвуз экинини етиштиришда минерал
ўғитларни қўллашнинг оптимал миқдори
гектарига азот -200 кг, фосфор -150 кг, калий
-100 кг ни ташкил қилади.
Янги технологияда 50 кг/га органик
микробиологик ўғит (ФМКГ)+ 4л/га “Ер
малхами” + фосфор -75 кг, калий -50 кг
нисбатда. Бунда азотли минерал ўғитлар
солинмайди, фосфор ва калий ўғитлар миқдори 2
марта қисқартирилади.
Ўғитларни қўллаш муддати.
Фосфор ва калийнинг 75 фоизи экин экишдан
олдин.
Ўсимлик 5 та чин барг чиқарган даврда эгат
ораларига 50 кг/га органик микробиологик ўғит
солинади ва суғориш суви билан 2 л/га биоазот
биринчи озиқлантиришда.
Ўсимликнинг ялпи гуллаган даврида 2 л/га
биоазот суғориш суви билан берилади.
Тупроқ таркибидаги чиринди миқдори 1,8
т/га кўпаяди.
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН
РАХМАТ!

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Олма теримдан кейинги илғор тажрибалар
Олма теримдан кейинги илғор тажрибаларОлма теримдан кейинги илғор тажрибалар
Олма теримдан кейинги илғор тажрибаларКамрон Касымов
 
Замонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллари
Замонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллариЗамонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллари
Замонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллариКамрон Касымов
 
Шакл бериш ва новдаларни бошқариш
Шакл бериш ва новдаларни бошқаришШакл бериш ва новдаларни бошқариш
Шакл бериш ва новдаларни бошқаришКамрон Касымов
 
Сабзавот экинларини зараркунандалари
Сабзавот экинларини зараркунандалариСабзавот экинларини зараркунандалари
Сабзавот экинларини зараркунандалариКамрон Касымов
 
Узум сақлашда ҳиндистон тажрибалари
Узум сақлашда ҳиндистон тажрибалариУзум сақлашда ҳиндистон тажрибалари
Узум сақлашда ҳиндистон тажрибалариКамрон Касымов
 
Маҳаллий узум сақлаш усуллари
Маҳаллий узум сақлаш усуллариМаҳаллий узум сақлаш усуллари
Маҳаллий узум сақлаш усуллариКамрон Касымов
 
Махсулотларни совуқхонага тайёрлаш
Махсулотларни совуқхонага тайёрлашМахсулотларни совуқхонага тайёрлаш
Махсулотларни совуқхонага тайёрлашКамрон Касымов
 
Ток зараркунандаларига қарши курашиш
Ток зараркунандаларига қарши курашишТок зараркунандаларига қарши курашиш
Ток зараркунандаларига қарши курашишКамрон Касымов
 
Токлардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлаш
Токлардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлашТоклардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлаш
Токлардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлашКамрон Касымов
 
Меваларга булган Жахон бозори талаблари
Меваларга булган Жахон бозори талаблариМеваларга булган Жахон бозори талаблари
Меваларга булган Жахон бозори талаблариКамрон Касымов
 
Меваларни қуритиш бўйича умумий қўлланма
Меваларни қуритиш бўйича умумий қўлланмаМеваларни қуритиш бўйича умумий қўлланма
Меваларни қуритиш бўйича умумий қўлланмаКамрон Касымов
 
ўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантириш
ўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантиришўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантириш
ўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантиришAlisher Abzalov
 

Destaque (19)

Узум гуллаш даври
Узум гуллаш давриУзум гуллаш даври
Узум гуллаш даври
 
Олма теримдан кейинги илғор тажрибалар
Олма теримдан кейинги илғор тажрибаларОлма теримдан кейинги илғор тажрибалар
Олма теримдан кейинги илғор тажрибалар
 
Замонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллари
Замонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллариЗамонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллари
Замонавий совуқхоналар ва махсулот сақлаш усуллари
 
Совуқхонани лойихалаш
Совуқхонани лойихалашСовуқхонани лойихалаш
Совуқхонани лойихалаш
 
Шакл бериш ва новдаларни бошқариш
Шакл бериш ва новдаларни бошқаришШакл бериш ва новдаларни бошқариш
Шакл бериш ва новдаларни бошқариш
 
Уғитлаш ва суғориш
Уғитлаш ва суғоришУғитлаш ва суғориш
Уғитлаш ва суғориш
 
Сабзавот экинларини зараркунандалари
Сабзавот экинларини зараркунандалариСабзавот экинларини зараркунандалари
Сабзавот экинларини зараркунандалари
 
Токни сувга бўлган талаби
Токни сувга бўлган талабиТокни сувга бўлган талаби
Токни сувга бўлган талаби
 
Узум сақлашда ҳиндистон тажрибалари
Узум сақлашда ҳиндистон тажрибалариУзум сақлашда ҳиндистон тажрибалари
Узум сақлашда ҳиндистон тажрибалари
 
Маҳаллий узум сақлаш усуллари
Маҳаллий узум сақлаш усуллариМаҳаллий узум сақлаш усуллари
Маҳаллий узум сақлаш усуллари
 
Серцификация қилиш Global gap
Серцификация қилиш Global gapСерцификация қилиш Global gap
Серцификация қилиш Global gap
 
Махсулотларни совуқхонага тайёрлаш
Махсулотларни совуқхонага тайёрлашМахсулотларни совуқхонага тайёрлаш
Махсулотларни совуқхонага тайёрлаш
 
Интенсив боғ
Интенсив боғИнтенсив боғ
Интенсив боғ
 
Ток зараркунандаларига қарши курашиш
Ток зараркунандаларига қарши курашишТок зараркунандаларига қарши курашиш
Ток зараркунандаларига қарши курашиш
 
Анор сақлаш
Анор сақлашАнор сақлаш
Анор сақлаш
 
Токлардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлаш
Токлардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлашТоклардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлаш
Токлардаги асосий касалликлар ва уларни аниқлаш
 
Меваларга булган Жахон бозори талаблари
Меваларга булган Жахон бозори талаблариМеваларга булган Жахон бозори талаблари
Меваларга булган Жахон бозори талаблари
 
Меваларни қуритиш бўйича умумий қўлланма
Меваларни қуритиш бўйича умумий қўлланмаМеваларни қуритиш бўйича умумий қўлланма
Меваларни қуритиш бўйича умумий қўлланма
 
ўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантириш
ўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантиришўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантириш
ўзбекистон республикасида чорвачилик тармоғини ривожлантириш
 

Semelhante a Сурхандарёда полиз экинларини етиштиришда маслахатлар

рекомендации по возделыванию подсолнечника
рекомендации по возделыванию подсолнечникарекомендации по возделыванию подсолнечника
рекомендации по возделыванию подсолнечникаВячеслав Ипполитов
 
технология возделывания кормовых культур в акмолинской области
технология возделывания кормовых культур в акмолинской областитехнология возделывания кормовых культур в акмолинской области
технология возделывания кормовых культур в акмолинской областиВячеслав Ипполитов
 
возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...
возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...
возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...Вячеслав Ипполитов
 
Развитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынка
Развитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынкаРазвитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынка
Развитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынкаBelalNASB
 
северо казахстанский нии сельского хозяйства
северо казахстанский нии сельского хозяйствасеверо казахстанский нии сельского хозяйства
северо казахстанский нии сельского хозяйстваВячеслав Ипполитов
 
Органическое удобрение Sea Power
Органическое удобрение Sea PowerОрганическое удобрение Sea Power
Органическое удобрение Sea Poweruserstudioino
 
рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...
рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...
рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...Вячеслав Ипполитов
 
763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...
763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...
763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...Иван Иванов
 
Обмен веществ и энергии в организме человека
Обмен веществ и энергии в организме человекаОбмен веществ и энергии в организме человека
Обмен веществ и энергии в организме человекаKirrrr123
 
рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...
рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...
рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...Вячеслав Ипполитов
 
703.влияние предшественников, жидких удобрительно стимулирующих составов и у...
703.влияние предшественников, жидких удобрительно  стимулирующих составов и у...703.влияние предшественников, жидких удобрительно  стимулирующих составов и у...
703.влияние предшественников, жидких удобрительно стимулирующих составов и у...Иван Иванов
 

Semelhante a Сурхандарёда полиз экинларини етиштиришда маслахатлар (19)

рекомендации по возделыванию подсолнечника
рекомендации по возделыванию подсолнечникарекомендации по возделыванию подсолнечника
рекомендации по возделыванию подсолнечника
 
Hunsnii
HunsniiHunsnii
Hunsnii
 
технология возделывания кормовых культур в акмолинской области
технология возделывания кормовых культур в акмолинской областитехнология возделывания кормовых культур в акмолинской области
технология возделывания кормовых культур в акмолинской области
 
возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...
возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...
возделывание нетрадиционных культур для производства кормов в павлодарской об...
 
449
449449
449
 
449
449449
449
 
Развитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынка
Развитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынкаРазвитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынка
Развитие селекции и семеноводства картофеля в России с учетом потребности рынка
 
северо казахстанский нии сельского хозяйства
северо казахстанский нии сельского хозяйствасеверо казахстанский нии сельского хозяйства
северо казахстанский нии сельского хозяйства
 
Sev kaznii
Sev kazniiSev kaznii
Sev kaznii
 
Sevkaznii
SevkazniiSevkaznii
Sevkaznii
 
данные для веб сайта сев.-каз
данные для веб сайта сев.-казданные для веб сайта сев.-каз
данные для веб сайта сев.-каз
 
Органическое удобрение Sea Power
Органическое удобрение Sea PowerОрганическое удобрение Sea Power
Органическое удобрение Sea Power
 
рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...
рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...
рекомендации по кормлению осетровых рыб в условиях рыбоводных хозяйств казахс...
 
Раздел «Кулинария» 5 Физиология питания
Раздел «Кулинария» 5 Физиология питанияРаздел «Кулинария» 5 Физиология питания
Раздел «Кулинария» 5 Физиология питания
 
763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...
763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...
763.влияние регулятора роста гуминовой природы теллура м на продуктивность оз...
 
Обмен веществ и энергии в организме человека
Обмен веществ и энергии в организме человекаОбмен веществ и энергии в организме человека
Обмен веществ и энергии в организме человека
 
рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...
рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...
рекомендации по ведению кормопроизводства при освоении бросовых земель в усло...
 
рекомендация ресурсосб. тех
рекомендация ресурсосб. техрекомендация ресурсосб. тех
рекомендация ресурсосб. тех
 
703.влияние предшественников, жидких удобрительно стимулирующих составов и у...
703.влияние предшественников, жидких удобрительно  стимулирующих составов и у...703.влияние предшественников, жидких удобрительно  стимулирующих составов и у...
703.влияние предшественников, жидких удобрительно стимулирующих составов и у...
 

Mais de Камрон Касымов

Технические требование строительство холодильника для продуктов
Технические требование строительство холодильника для продуктовТехнические требование строительство холодильника для продуктов
Технические требование строительство холодильника для продуктовКамрон Касымов
 
Современный холодильный хранилища и методы хранение
Современный холодильный хранилища и методы хранениеСовременный холодильный хранилища и методы хранение
Современный холодильный хранилища и методы хранениеКамрон Касымов
 
Подготовка плодовощной продукции для хранение
Подготовка плодовощной продукции для хранениеПодготовка плодовощной продукции для хранение
Подготовка плодовощной продукции для хранениеКамрон Касымов
 
1 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-2015
1 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-20151 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-2015
1 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-2015Камрон Касымов
 

Mais de Камрон Касымов (7)

Сушка продуктов
Сушка продуктовСушка продуктов
Сушка продуктов
 
Технические требование строительство холодильника для продуктов
Технические требование строительство холодильника для продуктовТехнические требование строительство холодильника для продуктов
Технические требование строительство холодильника для продуктов
 
Современный холодильный хранилища и методы хранение
Современный холодильный хранилища и методы хранениеСовременный холодильный хранилища и методы хранение
Современный холодильный хранилища и методы хранение
 
Подготовка плодовощной продукции для хранение
Подготовка плодовощной продукции для хранениеПодготовка плодовощной продукции для хранение
Подготовка плодовощной продукции для хранение
 
1 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-2015
1 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-20151 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-2015
1 Respublika Tibbiyot Kolleji & Kamolot 2014-2015
 
Презентация от ДОРОКП
Презентация от ДОРОКППрезентация от ДОРОКП
Презентация от ДОРОКП
 
Презентация ДОРОКП
Презентация ДОРОКППрезентация ДОРОКП
Презентация ДОРОКП
 

Сурхандарёда полиз экинларини етиштиришда маслахатлар

  • 1. 1 СУРХОНДАРЁ ВИЛОЯТИДА ЕТИШТИРИШГА ТАВСИЯ ЭТИЛАДИГАН САБЗАВОТ, ПОЛИЗ , КАРТОШКА ЭКИНЛАРИ НАВЛАРИ ВА УЛАРНИ ЕТИШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ
  • 2. Сабзавот экинларини етиштириш технологияси Ахолини озиқ-овқат махсулотларига ва қайта ишлаш саноатининг хом ашёга бўлган эхтиёжини қондириш мақсадида таъминотни тубдан яхшилаш хозирги даврнинг мухим талабидир. Бозор иқтисодиёти шароитида мамлакатимизда сабзавот, полиз ва картошка махсулотлари етиштириш хамда уларнинг сифат кўрсатгичларини яхшилашга катта эътибор қаратилмоқда. Соғлом одамнинг озиқ-овқатида турли сабзавотлар миқдори суткалик рационининг 1/4 қисмидан кам бўлмаслиги лозим. Хар куни тахминан 300 г. картошка, 400 г. сабзавот истеъмол қилиш зарур. Маълумотларга қараганда ахоли бошига сабзавотлар истеъмол килишнинг ўртача йиллик меъёри 146 кг, минтақалараро бу кўрсаткич 128 кг дан 164 кг гачани ташкил қилади.
  • 3. Маълумки Ўзбекистон ахолиси хар йили 450-500 минг кишига кўпайиб 2015 йилга келиб 31,0 млн кишига етганлиги таъкидлаб ўтилди. Шунинг учун 2015 йилда тиббий меъёрларга асосланган холда Республика ахолисини махсулот билан, қайта ишлаш корхоналарини эса хом ашё билан таъминлаш мақсадида жами сабзавот махсулотларини 4,9 млн тонна, полиз махсулотларини 1,75 млн тонна ва картошкани 1,75 млн тоннага етказиш талаб этилади. Суғориладиган экин майдонлари чекланганлигини хисобга олсак, ялпи махсулот хажмининг фақат хосилдорликни кўтариш хисобига ошириш талаб этилади. Бунда сабзавотдан гектарига 32-38 тонна, полиздан 30-35 тонна ва картошкадан 25-30 тоннадан хосил олишга эришиш лозим. Эртачи ва юқори хосил олиш учун Сурхондарё вилояти шароитида сабзавот экинларини вақтинчалик плёнка остига етиштириш кенг қўлланилиб келинмоқда. Бундай усулда асосан помидор, бодринг, ширин қалампир, баклажон, оқбош ва гулкарам хамда ош кўкатлар етиштирилмоқда.
  • 4. Ахолини турли сабзавот махсулотларига бўлган талабини қондириш учун уларни дехон-фермер хўжаликларида кўплаб етиштиришни йўлга қўйиш лозим. Экинларнинг яхши ўсиши, ривожланиши ва хосилдорлиги кўп жихатдан уларнинг қай даражада парвариш қилинишига боғлиқ. Бу ўринда сабзавот экинлари етиштирилаётган тупроқ иқлим шароитига, ўсимликни экиш, озиқлантириш, ўсув даврида парваришлаш агротехнологияларига, тегишли услубий қўлланмаларга қайд этилган кўрсатмаларга, илм-фан тараққиёти ютуқларига ва илғорлар тажрибасига амал қилган холда муносабатда бўлиш мухим ўрин тутади.
  • 5. ПОМИДОР ЕТИШТИРИШ ПОМИДОР УЧУН ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: карам, сабзи, пиёз ва дуккакли ҳамда қовоқдошлар оиласига мансуб яхши ҳисобланади. УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Кўчат олиш учун уруғлар иссиқхоналарга далага экишдан 55-60 кун илгари сепилади. Уруғлар сепишдан олдин 1% ли марганцовкали эритмада 10 дақиқа ивитилиб дезинфекцияланади. Уруғ сарфи 0,5 кг/га. КЎЧАТНИ ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Плёнкали қопламалар остида етиштириш учун уруғлар ноябр ойининг I ўн кунлигида, (1 м2 майдонга 10-12 г) сепилади. Кўчатлар 2 чинбарглигида 5х5,6х6,7х7,8х8 см схемада пикировка қилинади. Кейинги йилларда стаканчаларда кўчат етиштириш кенг қўлланилмоқда. Кўчатлар плёнкали қопламалар остига феврал ойининг охири, март ойининг бошида кўчириб ўтқазилади. Очиқ далада помидор етиштириш учун уруғлар кўчатхонага 10-15 февралда плёнка остига сепилади. Кўчатлар 6-8 чинбарглигида 1-10 апрелда ўтқазилади. Кўчатлар сони гектарига 44- 47 минг донани ташкил этади. Иссиқхоналарда кузги-қишки мавсумда помидор етиштириш - помидор уруғлари август ойининг охири ва сентябрда сепилади. Кўчатлар тувакчаларда етиштирилади ва октябр ойида доимий жойга кўчириб ўтқазилади. Қишки- баҳорги мавсумда ноябр ойининг 1-ўн кунлигида уруғлар сепилади ва январ ойининг 1- ўн кунлигида доимий жойга кўчириб ўтқазилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 20-25 апрелда сепилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
  • 6. ЭКИШ СХЕМАСИ: Помидорнинг эртапишар ва ўртапишар навлари у қадар нишаб бўлмаган майдонларда 70х25 (30) см, текис майдонларда 90Х20 (25) см, узун палакли навлар 90х40 см схемада экилади. Бунда 1 га майдонга 44440-57100 дона кўчат сарф бўлади. Иссиқхоналарда экиш схемаси 80х40 см. ПАРВАРИШЛАШ: Кўчатлар экилгандан сўнг 10-12 кун ўтгач эгат ичи, пушта ва қатордаги кўчатлар ораси юмшатилади. Иккинчи ишлов биринчи ишловдан сўнг 20-25 кун ўтгач ўтказилади. Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади ва тупроқ помидор кўчатининг атрофига босилади хамда биринчи маротаба озиқлантирилиб суғорилади. СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча 8-12 кунда, ҳосил ёппасига пишганда 5-7 кунда, жами 18-20 марта. Сизот суви юза жойлашган ерларда ҳосил етилгунча 15-18 кунда, ҳосил ёппасига пишганда 10-12 кунда, жами 10-12 марта ЎҒИТЛАШ (1 га хисобида): Ерни хайдашдан олдин шудгорга: гўнг-25,0 т/га, аммофос - 250 кг ёки суперфосфат - 750 кг, калий тузи - 150 кг. Биринчи озиқлантиришда - кўчатлар тутиб олгандан сўнг: сульфат аммоний - 480 кг ёки карбамид - 220 кг, аммофос - 80 кг ёки суперфосфат - 250 кг, калий тузи - 50 кг. Иккинчи озиқлантиришда - ўсимликнинг 1- ва 2- гулбандини ялпи гуллаш даврида сульфат аммоний - 480 кг ёки карбомид - 220 кг. ПОМИДОР НАВЛАРИ. Помидорнинг махаллий шароитда яратилган Тошкент тонги, ТМК-22, Узбекистон 178, Шарк юлдузи, Ситора,Авиценна, Сурхон 142,Дустлик,Дони 2000, Сахий ва чет эл селекциясига мансуб Султон, Бенито, Бело Росо, Бонаке, Дили, Дуал эрли, Инди каби навлари экишга тавсия этилади. Бундан ташкари Сурхондарё илмий тажриба станциясида кейинги йилларда яратилган Заковат, Совга, Осиё, Л-94, Л-46, Л-25 каби мевалари транспортбоп, буртма нематодасига чидамли навлар хам тавсия этилади.
  • 7. 7 АВИЦЕННА Ўртапишар, 115-120 кунда пишади,хосилдорлиги гектаридан 60-65 тонна, мевасининг ўртача вазни 125-150 г. 2002 йилдан Давлат реестрига киритилган. ШАРҚ ЮЛДУЗИ Ўртапишар, 115-120 кунда пишади, хосилдорлиги гектаридан 55-60 тонна, мевасининг ўртача вазни 150 г. 2004 йилдан Давлат реестрига киритилган. СИТОРА Ўртапишар, 120-125 кунда пишади, хосилдорлиги гектаридан 55-60 тонна, мевасининг ўртача вазни 120 г. 2008 йилдан Давлат реестрига киритилган. ПОМИДОР НАВЛАРИ
  • 8. 8 ДЎСТЛИК Эртапишар нав, амал даври 95-99 кунни ташкил этади. Мева вазни 80- 90 г. Хосилдорлиги 40-45 т/га. 2009 йилдан Давлат реестрига киритилган. САХИЙ Ўрта эртапишар нав. Амал даври 100- 105 кун. Мевасининг шакли узунчок, узунлиги 10-12 см, вазни 70-80 г. Хосилдорлиги 45-50 т/га. 2008 йилдан Давлат реестрига киритилган.
  • 9. 9 ДОНИ-2000 Кечпишар нав, амал даври 118-122 кун. Меваси ноксимон, ўртача вазни 55-60 г, ўта каттик, узокка ташишга бардошли. Буртма нематодасига ута чидамли. Хосилдорлиги гектаридан 45,0-50,0 т/га. 2003 йилдан Давлат реестрига киритилган. ЗАКОВАТ Уртапишар нав. Амал даври 115-118 кун. Мевалари овалсимон-юмалок, ранги кизил, уртача вазни 80-100 г. Мевалари жуда каттик, транспортда ташишга, кайта ишлашга ва янгилигича истеъмол килишга мулжалланган. Хавфли зараркунанда бўртма нематодасига ўта чидамли. Хосилдорлиги 60-70 т/га. 2015 йилдан Давлат реестрига киритилган.
  • 10. 10 Линия-26 Ўрта эртапишар, амал даври 105-110 кун. Ўсимлик бўйи 40 см, мевасининг шакли юмалоқ, вазни 135 г. Транспортбоп, хосилдорлиги 75-80 т/га. Сурхон-142 Ўртапишар нав, амал даври 110-115 кун. Ўсимлиги штамбсимон типда, жуда сербарг. Меваси юмалок, ясси юмалок, текис, уртача вазни 120-130 г. Хосилдорлиги 50-60 т/га. 1994 йилдан Давлат реестрига киритилган.
  • 11. 11 СИТОРА Ўртапишар нав, ўсув даври 118-120 кун. Меваси юмалоқсимон, йирик 160- 200 г, гўштдор, серсув, ширин, дегустацион баҳоси 4,2 балл, уруғи кам 0,12-0,15%. Ҳосилдорлиги 50 - 55 т/га. БАҲОДИР Ўртапишар нав, ўсув даври 115-120 кун. паст бўйли 60-70 см, шохланиши ва баргланиши ўртача.. Меваси ясси юмалоқсимон, юзаси силлиқ, гўштдор, жуда йирик 300-400 г, малинаранг. Ҳосилдорлиги 35- 40 т/га. Иссиққа чидамли.
  • 12. ШИРИН ҚАЛАМПИР ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Ширин қалампир экини учун карам, илдизмевалилар, полиз экинлари, пиёз яхши ўтмишдош ҳисобланади. УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Кўчат олиш учун уруғлар иссиқхоналарга далага экишдан 60-65 кун илгари сепилади. Уруғлар сепишдан олдин 1 % ли марганцовкали эритмада 10 дақиқа ивитилиб дезинфекцияланади. Уруғ сарфи 1,0 кг/га. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Плёнкали қопламалар остида етиштириш учун уруғлар октябр ойининг охири, ноябр ойининг 1-ўн кунлигида иситиладиган иссиқхоналарга сепилади. Кўчатлар плёнка остига феврал ойининг охири март ойининг бошларида кўчириб ўтқазилади. Очиқ далада ширин қалампирни етиштириш учун уруғлар феврал ойининг I-ўн кунлигида сепилади. Кўчатлар апрел ойининг I-ўн кунлигида очиқ далага ўтқазилади. Иссиқхоналарда қишки-баҳорги мавсумда ширин қалампир етиштириш. Ушбу мақсадда ширин қалампир уруғлари ноябр ойининг 1- ўн кунлигида сепилади ва январ ойининг 1- ўн кунлигида доимий жойга кўчириб ўтқазилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 20-25 апрелда сепилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
  • 13. ЭКИШ СХЕМАСИ: Ширин қалампирнинг эртапишар ва ўртапишар навларига қараб, 60 х 30 см, 70х25 см, 90х25 см схемада экилади. Бунда 1 га майдонга 44400-57150 дона кўчат сарфланади. ПАРВАРИШЛАШ: Тупроқ намлиги меъёрига етгач, ўсимликлар орасига ишлов берилади ҳамда минерал ўғитлар билан озиқлантирилади ва суғорилади. СУҒОРИШ: Ёзнинг иссиқ вақтларида ширин қалампирни кечаси суғориш мақсадга мувофиқдир. Ўсув даврида 10-12 маротаба гектарига оз миқдорда 400-500 м3 сув сарфланиб суғорилади. ЎҒИТЛАШ: Ўсув даврида эгат ва ўсимлик оралиқларига 2 маротаба ишлов бериб, 2 маротаба минерал ўғит билан озиқлантирилади. Биринчи озиқлантиришда соф модда ҳисобида гектарига 150 кг суперфосфат, 50 кг калий хлор ва 150 кг азотли ўғитлар, иккинчи маротаба 100 кг суперфосфат, 200 кг азотли ўғитлар сарфланади. ШИРИН КАЛАМПИР НАВЛАРИ. Ширин калампирнинг эртапишар Наргиза, Тонг, Г1 Жайхун, уртапишар Заря Востока, Дар Ташкента, кечпишар Зумрад ва чет эл селекциясига мансуб Долфин, Интер, Фламинго, Салана каби нав ва дурагайлари тавсия этилади.
  • 14. 14 ШИРИН ҚАЛАМПИР НАВЛАРИ ДАР ТАШКЕНТА Ўртапишар нав, ўсув даври: техник пишгунча 120-125 кун, биологик пишгунича 140-145 кун. Меваси конуссимон, ўртача, вазни 110-115 Ҳосилдорлиги 40-45 т/га. Турли мақсадларда ишлатишга яроқли, иссиққа чидамли. ЗАРЯ ВОСТОКА Ўрта-эртапишар нав, техник пишгунига қадар ўсув даври 116- 120 кун. Тупи ихчам, паст бўйли 44-52 см. Меваси конуссимон, юзаси текис, кам сезилувчан қабариқли, вазни 64-70 г. Ҳосилдорлиги 25-30 т/га.
  • 15. 15 НАРГИЗА Эртапишар нав, техник пишгунига қадар ўсув даври 110-120 кун. Мева вазни: техник етилганда- 50-60 г, биологик етилганда 85-100 г. Ҳосилдорлиги 50-60 т/га. ЗУМРАД Кечпишар нав, ўсув даври 130 кун. Тупи штамбли, ихчам, сербарг. Меваси призмасимон, бироз пигментлашган, йирик, вазни 150 г. Ҳосилдорлиги 35-40 т/га. Қайта ишлаш учун яроқли, иссиққа чидамли.
  • 16. БАҚЛАЖОН ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Пиёз ва бодринг яхши ўтмишдош ҳисобланади. Бақлажон ўсимлигини помидор, ширин қалампир, картошка экинларидан бўшаган ерларга экиш тавсия этилмайди. УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Кўчат олиш учун уруғлар иссиқхоналарга далага экишдан 60-65 кун илгари сепилади. Уруғлар сепишдан олдин 1 % ли марганцовкали эритмада 10 дақиқа ивитилиб дезинфекцияланади. Уруғ сарфи 1,0 кг/га. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Плёнкали қопламалар остида эртаги бақлажон етиштиришда уруғлар октябр ойининг III-ўн кунлигида, ноябр ойининг I-ўн кунлигида иситиладиган иссиқхонага сепилади. Кўчатлар феврал ойининг II-ўн кунлигида, март ойининг I-ўн кунлигида плёнкалар остига кўчириб ўтқазилади. Очиқ далада бақлажон етиштириш учун уруғлар феврал ойининг биринчи ўн кунлигида плёнкалар остига сепилади. Кўчатлар очиқ далага апрелнинг биринчи ўн кунлигида олиб ўтқазилади. Иссиқхоналарда қишки-баҳорги мавсумда бақлажон етиштириш. Ушбу мақсадда баклажон уруғлари ноябр ойининг 1- ўн кунлигида сепилади ва январ ойининг 1- ўн кунлигида доимий жойга кўчириб ўтқазилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида:уруғлар 20-25 апрелда сепилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
  • 17. ЭКИШ СХЕМАСИ: Плёнкали қопламалар остида 60х30 см, очиқ далалар учун 70х30 см, 90х25 см схемада экилади. Исиқхоналар учун 70х30 см схемада. ПАРВАРИШЛАШ: Тупроқ намлиги меъёрига етгач, ўсимликлар орасига ишлов берилади ҳамда минерал ўғитлар билан озиқлантирилади ва суғорилади. СУҒОРИШ: Ўсув даврида 10-12 маротаба гектарига оз миқдорда 600-700 м3 сув сарфланиб суғорилади. Мевалари техник пишиб етилганда ҳар 4-5 кунда бир маротаба терилади. ЎҒИТЛАШ: Ўсув даврида эгат ва ўсимлик оралиқларига 2 маротаба ишлов бериб, 2 маротаба минерал ўғит билан озиқлантирилади. Биринчи озиқлантиришда соф модда ҳисобида гектарига 150 кг суперфосфат, 70 кг калий хлор ва 200 кг азотли ўғитлар, иккинчи маротаба 100 кг суперфосфат, 200 кг азотли ўғитлар сарфланади. БАКЛАЖОН НАВЛАРИ. Баклажоннинг махаллий Аврора, Сурхон гузали, Феруз, Г1 Замин, хамда чет мамлакатларни Алмаз, Пантерра, Анет нав ва дурагайлари экишга тавсия этилади.
  • 18. 18 БАҚЛАЖОН НАВЛАРИ СУРХОН ГЎЗАЛИ Эртапишар, амал даври 98-100 кун. Ўсимлиги ярим тарвакай, бўйи 70 см. Мевасининг шакли цилиндрсимон, мева банди тикансиз. Мевасининг ранги кора бинафша, усти силлик, ялтироқ, ўртача вазни 160 г. Хосилдорлиги 55,0-60,0 т/га. 2015 йилдан Давлат реестрига киритилган. ЛИНИЯ -7 Эртапишар, амал даври 97-100 кун. Бўйи 70 см. Мевасининг шакли цилиндрсимон, мева банди тикансиз, мева ранги қора бинафша, ташқи кўриниши силлиқ ялтироқ. Мева вазни 160 г. Хосилдорлиги 60-65 т/га. Бўртма нематодасиги чидамли. Истиқболли.
  • 19. 19 ЛИНИЯ-9 Эртапишар, ўсимлик бўйи 45-50 см. Мева шакли юмалоқ, ранги қора бинафша, силлиқ ялтироқ. Мевасининг вазни 180 г. Мева мағзининг ранги оқ, хосилорлиги 45-50 т/га. Бўртма нематодасига чидамли, истиқболли. ФЕРУЗ Ўртапишар нав, ўсув даври 110-115 кун. Меваси шарсимон, техник етилганда тўқ бинафшаранг, биологик етилганда сариқ, эти оч яшил, ўртача тиғизликда, вазни 150-200 г. Ҳосилдорлиги 35-40 т/га. АВРОРА Ўртапишар нав, ўсув даври 110-120 кун, вазни 180-220 г. Ҳосилдорлиги 40-45 т/га. Чириш касалигига чидамли, фузариоз ва вертициллёз касалликларига чидамсиз.
  • 20. БОДРИНГ ЕТИШТИРИШ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Бодринг экини учун карам, дуккали экинлар, помидор, картошка яхши ўтмишдошлар ҳисобланади. УРУҒЛАРНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Бодринг уруғи экишдан аввал 10 млг (0,001%)ли ивин препаратини 1 литр сувга қўшиб, дориланганда уруғларнинг унувчанлик қуввати ошади хамда бодринг палакларида оналик гуллар кўпроқ пайдо бўлади. Демак унинг мева тугиши 22-24% га ошади. Уруғ сарфи: 4-5 кг/га. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Плёнкали қопламалар остида етиштириш учун ундирилган уруғлар тувакчаларга январ ойининг II ва феврал ойининг I-ўн кунлигида экилади. Кўчатларни плёнкали қопламалар остига феврал ойининг III ва март ойининг I- ўн кунлигида ўтқазилади. Очиқ майдонларга эртачи муддатда 1-15 апрелда, ўртачи муддатларда 1-30 майда экилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 15-30 апрелда тувакчаларга экилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади.
  • 21. ЭКИШ СХЕМАСИ: Уруғлар 90х30 см, 70+140 х 40 схемада, 3-4 см чуқурликда экилади. 2 ПАРВАРИШЛАШ: Эртаги бодринг ниҳоллари тўлиқ ҳосил бўлишини таъминлаш учун мулчаланади, униб чиққандан сўнг ва битта чинбарг даврида ягана қилинади. Ҳар бир уяда биттадан ўсимлик қолдирилади. Уруғлар униб чиққандан сўнг 10-12 кун ўтгач эгат ичи, пушта ва қатордаги кўчатлар ораси юмшатилади, озиқлантирилади ва суғорилади. СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча 8-12 кунда, ҳосил ёппасига пишганда 5-7 кунда, жами 18-20 марта. Сизот суви юза жойлашган ерларда ҳосил етилгунча 15-18 кунда, ҳосил ёппасига пишганда 10-12 кунда, жами 10-12 марта ЎҒИТЛАШ (1 га ҳисобида): Ерни чопишдан олдин: гўнг - 25,0 т/га, аммофос - 250 кг ёки суперфосфат - 750 кг, калий тузи - 150 кг. Биринчи озиқлантиришда: сульфат аммоний - 480 кг ёки карбамид - 220 кг, аммофос - 80 кг ёки суперфосфат - 250 кг, калий тузи - 50 кг. Иккинчи озиқлантиришда ўсимликнинг ялпи оналик гуллаш даврида сульфат аммоний - 480 кг ёки карбомид - 220 кг.
  • 22. 22 БОДРИНГ НАВЛАРИ НАВРЎЗ Эртапишар нав, биринчи теримга қадар ўсув даври 40-45 кун. Меваси силлиқ, кўм-кўк, ялтироқ, вазни 100-110 г, узунлиги 11-12 см, диаметри 4,0-4,5 см, дегустацион баҳоси 5,0 балл. Ҳосилдорлиги 25-30 т/га. ЗИЛОЛ Эртапишар нав, биринчи теримга қадар ўсув даври 42-45 кун. Меваси цилиндирсимон, яшил, юзаси чўтир, вазни 80-85 г. Ҳосилдорлиги: эрта баҳорда экилганда 30-40 т/га, ёзги муддатда экилганда 20-25 т/га.
  • 23. 23 САФАР Эртапишар нав, биринчи теримга қадар ўсув даври 41-44 кун. Вазни 100-105 г, Ҳосилдорлиги 19-22 т/га. Эртаги, ўртаги ва кечки муддатларда экишга яроқли. Ун шудринг касаллигига чидамли. ЎЗБЕКИСТОН 740 Ўртакечпишар, биринчи теримга қадар ўсув даври 45-50 кун. Вазни 115-120 г, Ҳосилдорлиги 25-28 т/га.
  • 24. КАРАМ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Оқбош карам учун беда, картошка, помидор, бодринг ва полиз экинлари яхши ўтмишдош ҳисобланади. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Плёнкали қопламалар остида оқбош карам етиштириш учун эртапишар нав ва дурагай уруғлари ноябр ойининг биринчи ўн кунлигида плёнка копламали кўчатхоналарга сепилади. Уларни бу муддатдан эртароқ экиш гуллаб кетадиган ўсимликлар сонини кўпайишига олиб келади. Кўчатлар 4-5 барг ҳосил қилганда кўчириб ўтқазишга тайёр бўлади. Улар декабр ойининг III-ўн кунлигида плёнкали қопламалар остига кўчириб ўтқазилади. Эрта баҳорги муддатда кўчатлар очиқ далаларда 10-12 феврал, ёзги муддатда 1-15 августда экилади. Оқбош карамни узлуксиз етиштириш мақсадида ўртапишар навлар уруғи 1 майдан бошлаб 15-20 кун оралатиб экилиши лозим. Кўчатни кўчириб ўтказишнинг энг охирги муддати 25-июл. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: уруғлар 10-30 апрелда сепилади, кўчатлар 10-20 июнда далага ўтқазилади. КАРОМ НАВЛАРИ. Бундан ташкари гуллашга чидамли Лион, Вестри, Заказ каби чет эл дурагайлари уруги 15-25 июнда сепилади ва кучатлар август ойининг биринчи ун кунлигида очик далага утказилади. Хосил феврал-март ойларида йигиб олинади.
  • 25. ЭКИШ СХЕМАСИ: баҳорги 70х25(30) см, ёзги 70х40, 90х35 см. Кўчат сарфи: (1 га хисобида)- баҳорги муддатда 47000 дона, ёзги муддатда 35000 дона кўчат экилади. ПАРВАРИШЛАШ: Кўчатлар экилгандан сўнг 15-16 кун ўтгач эгат ичи, пушта ва қатордаги кўчатлар ораси юмшатилади, озиқлантирилади ва суғорилади. Иккинчи ишлов биринчи ишловдан сўнг 12-15 кун ўтгач ўтказилади. Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади, тупроқ карам кўчатининг атрофига босилади, озиқлантирилади ва суғорилади. СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча эртаги муддатда 5-6 марта, ёзги муддатда 10-12 марта.Сизот суви юза жойлашган ерларда баҳорги муддатда 4-5 марта, ёзги муддатда 8-10 марта суғорилади. ЎҒИТЛАШ: (1 га хисобида) Ерни хайдашдан олдин шудгорга: гўнг-25,0 т/га, аммофос-280 кг ёки суперфосфат-900 кг, калий тузи- 140 кг. Биринчи озиқлантиришда - кўчатлар тутиб олгандан сўнг, сульфат аммоний- 480 кг ёки карбамид -220 кг, аммофос- 120 кг ёки суперфосфат-390 кг, калий тузи- 60 кг. Иккинчи озиқлантиришда - карам ўсимлиги бош ўрай бошлаши билан сульфат аммоний- 480 кг ёки карбамид -220 кг
  • 26. 26 ОҚ БОШ КАРАМ НАВЛАРИ САРАТОНИ Ўртапишар нав, ўсув даври 140-145 кун. Вазни 1,5-2,1 кг. Ҳосилдорлиги 26-30 т/га. Ўртаги муддатда экишга яроқли, иссиққа чидамли. ТЕРМИЗ 2500 Ўртапишар нав, ўсув даври 140-145 кун. Вазни 1,6-2,2 кг. Ҳосилдорлиги 26- 30 т/га. Ўртаги муддатда экишга яроқли, иссиққа чидамли.
  • 27. САБЗИ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Сабзини карам, эртачи картошка, бодринг ва бошқа, ўзидан кейин ерни унумдорлигини сақлаб ва ерни бегона ўтлардан халос этадиган экинлардан кейин экиш лозим. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Сабзи уч муддатда : баҳорда 20-25 февралда; ёзда 25 июл-5 августда; кузда 1-20 декабрда. Бир гектарга 3-4 кг уруғ сарфланади. 1-2 см чуқурликка экилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 25июлдан, 10 августгача сепилади. ЭКИШ СХЕМАСИ: 60-70-90 см лик қатор ораларига сочма равишда сепилади. ПАРВАРИШЛАШ: Баҳорги ва тўқсонбости муддатда экилган сабзи тўлиқ кўчатлар ҳосил қилишини таъминлаш учун эгат усти ёғоч қипиғи, чириган гунг, шоли тўпони билан 1-2 см қалинликда мулчаланади.Сабзини парваришлашда суғориш, озиқлантириш, ерни юмшатиш, бегона ўтларга қарши кураш, яганалаш мухим ўрин тутади. Уруғлар униб чиққандан 2 хафта ўтгандан кейин ўсимлик оралари 2-3 см дан қолдириб яганаланади. СУҒОРИШ: Ҳар 8-10 кунда суғориб турилади. ЎҒИТЛАШ: (1 га хисобида) селитра 255 кг, фосфор 190 кг, калий 105 кг (соф модда ҳисобида). Ерни шудгорлашдан олдин 1 га ерга 30-40 т чириган гўнг, 400-500 кг суперфосфат 100 кг калий ўғити солинади.
  • 28. 28 НУРЛИ 70 Эртапишар нав, техник пишгунига қадар ўсув даври- 90-100 кун. Вазни- 90-120 г, дегустацион баҳоси 4,0 балл. Ҳосилдорлиги 25-30 т/га. Эрта, ўрта ва кечки ёзги муддатларда экишга яроқли. ЗИЙНАТЛИ Ўртапишар нав, барра ҳолда сотишга етилгунча қадар ўсув даври 45-50 кун ва техник пишгунига қадар ўсув даври 110- 120 кун. Вазни 80-120 г. Ҳосилдорлиги 35-40 т/га. Тўқсонбости ва эрта бахорги ва кечки муддатларда экишга яроқли. САБЗИ НАВЛАРИ
  • 29. ФАРОВОНФАРОВОН Турли муддатларда етиштириш мумкин бўлган янги нав. Илдизмеваси қизил, вазни 100-120 г, шакли цилиндирсимон, учи тўмтоқ, мағзи серсув, ўзаги кичик. Ҳосилдорлиги 38-40 т/га.
  • 30. ОШ ЛАВЛАГИ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Бодринг, помидор, эртачи картошка, дуккаклилар ва бошқа ерни органик ўғитлар билан бойитадиган экинлардан бўшаган ерларга экиш лозим. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Лавлаги икки муддатда: эрта баҳорда феврал ойининг III- ўн кунлигида, ёзги муддатда эса август ойининг I ўн кунлигида экилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 25 июлдан 10 августгача сепилади. ЭКИШ СХЕМАСИ: Уруғлар 70х 8-10 см оралиқда, чуқурлиги 1,5-2 см. Уруғ сарфи 1 гектар майдонга 8-10 кг. ПАРВАРИШЛАШ: Кўчатларда 2-3 та чинбарг пайдо бўлганда ўсимликлар ўртасида 10-12 см масофа қолдирилиб ягана қилинади. Бир пайтда ўтоқ қилиниб қатор оралари юмшатилади. ЎҒИТЛАШ: Хар гектарига соф холда 220 кг селитра, 160 кг фосфор, 100 кг калий бериш керак.
  • 31. 31 ОШ ЛАВЛАГИ НАВЛАРИ ДИЁР Эртапишар нав, техник пишгунига қадар ўсув даври 75-80 кун. Илдизмеваси юмалоқсимон, ўқ илдизи жуда кичик, вазни 200-250 г, бир вақтда пишиб етилади. Ҳосилдорлиги 45-60 т/га. 2010 йилда Давлат реестрига критилган. ЯГОНА Ўртапишар, амал даври 82-87 кун. Илдизмеваси юмалоқ, ўртача вазни 300-350 г. Хосилдорлиги етиштириш муддатларига караб 35-40 т/га ни ташкил этади. У уругидан бир ёки иккита усимта униб чикиши билан ажралиб туради.
  • 32. ПИЁЗ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Пиёзни помидор, ширин қалампир, бақлажон ва донли экинлардан бўшаган ерларга экиш тавсия этилади. УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Пиёз уруғини экишдан олдин тоза сувга ивитилади. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Эрта баҳорги муддатда 5-25 январ, Ёз-кузги муддатда 20 август- 10 сентябр. Тўқсонбости муддатда 15 ноябрдан 15 декабргача Уруғ сарфи (1 га хисобида)- баҳорги муддатда 10-12 кг, ёзги- кузги ва тўқсонбости муддатларда 14,0-16,0 кг уруғ 1-2 см чуқурликка экилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида:уруғлар 10-20 апрелда сепилади, кўчатлар 15-25 июнда далага ўтқазилади. ПАРВАРИШЛАШ: Баҳорги ва тўқсонбости муддатда экилган пиёзлар тўлиқ кўчатлар ҳосил қилишини таъминлаш учун эгат усти ёғоч қипиғи, чириган гунг, шоли тўпони билан 1-2 см қалинликда мулчаланади.
  • 33. ЎҒИТЛАШ: Ерни хайдашдан олдин аммофос - 310 кг ёки суперфосфат - 1000 кг, калий тузи - 100 кг. Биринчи озиқлантиришда: сульфат аммоний - 480 кг ёки карбамид - 220 кг, аммофос - 130 кг ёки суперфосфат - 420 кг, калий тузи - 50 кг. Иккинчи озиқлантириш пиёзбоши шакллана бошлаганда сульфат аммоний - 480 кг ёки карбамид - 220 кг. СУҒОРИШ: Пиёзнинг суғориш тартиби экиш муддатига қараб турлича бўлади. Тўқсонбости ва баҳорги муддатда сепилган пиёз майсалар кўрингандан кейин суғорилади. Ёз- кузги муддатда экилган пиёз ниҳоллари ҳосил бўлгунча 2-3 марта суғориш керак. Сизот суви чуқур жойлашган ерларда 12-14 марта, сизот суви юза жойлашган ерларда 9-10 марта суғорилади.
  • 34. 34 ПИЁЗ НАВЛАРИ СУМБУЛА Эртапишар нав, ўсув даври 110 кун. Ҳосили апрелнинг иккинчи ярми, майнинг биринчи ўн беш кунлигида пишиб етилади. Ҳосилдорлиги 40-45 т/га. Эрта кузда августнинг иккинчи ва сентябрнинг биринчи ярмида экишга яроқли. ОҚ ДУР Эртапишар нав, ўсув даври 110 кун. Ҳосили апрелнинг иккинчи ярми, майнинг биринчи ўн беш кунлигида пишиб етилади. Ҳосилдорлиги- 38-43 т/га. Эрта кузда августнинг иккинчи ва сентябрнинг биринчи ярмида экишга яроқли.
  • 35. 35 3АФАР Ўртапишар нав, ўсув даври- 138- 143 кун. Ҳосилдорлиги 40-45 т/га. Баҳорги ва тўқсонбости муддатларда экишга яроқли. ИСТИҚБОЛ Ўртапишар нав, ўсув даври- 133- 143 кун. Ҳосилдорлиги 45-50 т/га. Баҳорги ва тўқсонбости муддатларда экишга яроқли.
  • 36. ЭРТАГИ МУДДАТДА КАРТОШКА ЕТИШТИРИШ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Картошка учун энг яхши ўтмишдошлар бодринг, помидор, пиёз, ва полиз экинлари ҳисобланади. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ 1 феврал- 1 март, шимолий вилоятларда-10- 20 март. ЭКИШ СХЕМАСИ : 70 х 30 ёки 90 х 25 см. УРУҒЛИКНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: уруғликлар ёруғ тушиб турадиган хоналарга экишдан 30-35 кун олдин ундиришга қўйилади. Хона ҳарорати 18-20 даража. УРУҒЛИК САРФИ: (1 га хисобида) вазни 60-70 граммли уруғдан 3,0-3,5 т/га экилади. ПАРВАРИШЛАШ: Ёғингарчилик кўп бўлиб қатқалоқ ҳосил бўлиши олдини олиш учун эгат устига 1-2 см қалинликда қипиқ шоли тупони ёки чириндилардан бирортаси сепилиши керак. Биринчи ишлов ниҳоллар ҳосил бўлганидан сўнг эгат, қатордаги ўсимликлар ораси чопиқ қилиб ўсимлик бағрига босилади. Сўнг озиқлантирилади ва суғорилади. Иккинчи ишлов, биринчи ишловдан сўнг 12-15 кун ўтгач ўтказилади. Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади, тупроқ картошка кўчатининг атрофига босилади, озиқлантирилади ва суғорилади.
  • 37. ЎҒИТЛАШ (1 га хисобида): Ерни хайдашдан олдин: гўнг- 25,0 т/га, аммофос- 250 кг ёки суперфосфат-750 кг, калий тузи- 150 кг. Биринчи озиқлантиришда – сульфат аммоний-480 кг ёки карбомид-220 кг, аммофос-80 кг ёки суперфосфат-250 кг, калий тузи-50 кг берилади. Иккинчи озиқлантиришда – ўсимликлар шоналаш ва гуллаш даврида сульфат аммоний- 480 кг ёки карбомид -220 кг берилади. СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда тупроқ нами 75-80% дан камайтирмаган холда 8-10 кун оралатиб, ҳосил тўплаш даврида ҳар 6-8 кунда, жами 6-8 марта. Сизот суви юза жойлашган ерларда дастлаб 12-15 кунда, ҳосил тўплаш даврида 10-12 кунда, жами 4-6 марта.
  • 38. УРУҒЛИКНИ ЭКИШГАЧА САҚЛАШ: уруғлик сунъий совитиладиган омборларда, бино ертўлаларида ёки салқин омборларда яшикларда ёки 20-25 см қалинликда тўкма холда сақланади. УРУҒЛИК САРФИ: (1 га ҳисобида)- 3,0-3,5 т/га. ПАРВАРИШЛАШ: Уруғликлар 3-4 кун олдин суғорилган эгатларга 10- 12 см чуқурликка экилади. Уруғлик униб чиққунча 1-2 марта суғорилади. Биринчи ишлов уруғликлар униб чиққандан сўнг эгат ичи, пушта ва қатордаги кўчатлар ораси юмшатилади, озиқлантирилади ва суғорилади. Иккинчи ишлов биринчи ишловдан сўнг 15-20 кун ўтгач ўтказилади. Бунда бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади, тупроқ картошка кўчатининг атрофига босилади, озиқлантирилади ва суғорилади.
  • 39. ЎҒИТЛАШ: (1 га ҳисобида): Ерни чопишдан олдин: гўнг-25,0 т/га, аммофос-250 кг ёки суперфосфат-750 кг, калий тузи-150 кг. Биринчи озиқлантиришда-сульфат аммоний-480 кг ёки карбомид -220 кг, аммофос- 80 кг ёки суперфосфат-250 кг, калий тузи-50 кг. Иккинчи озиқлантиришда – ўсимликлар шоналаш ва гуллаш даврида сульфат аммоний- 480 кг ёки карбомид -220 кг. СУҒОРИШ: Сизот суви чуқур жойлашган ерларда тупроқ нами 75-80 % дан кам бўлмай дастлаб ҳар 8-10 кунда, ҳосил тўплаш даврида ҳар 6-8 кун оралатиб, жами 8-10 марта. Сизот суви юза жойлашган ерларда дастлаб 10-12 кунда, ҳосил тўплаш даврида 8-10 кунда, жами 6-7 марта.
  • 40. 40 КАРТОШКА НАВЛАРИ УМИД-2 Ўртапишар нав, ўсув даври 90-95 кун. Туганаги оч сариқ, кўзлари бинавша ранг, чўзинчоқ, вазни 90-100 г. Таркибида крахмал модда миқдори 15,5 %. Бир тупда туганак сони 6-8 та. Ҳосилдорлиги 30-32 т/га. Тошкент вилоятининг Юқори Чирчиқ, Ўрта Чирчиқ, Пскент, Бўка туманларида экилмоқда. САРНАВ Ўрта-эртапишар нав, ўсув даври 85-90 кун. Туганаги сарғиш, кўзлари майда, силлиқ, вазни 100-110 г. Таркибида крахмал модда миқдори 17,5 %. Ҳосилдорлиги 32-35 т/га. Эртаги ва ёзги муддатда экишга яроқли. Тошкент вилоятининг Бўстонлиқ, Паркент туманларида, Жиззах вилоятининг Бахмал туманида экилмоқда.
  • 41. КЎКАТ САБЗАВОТЛАР (ШИВИТ) ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Шивит учун картошка ва барча сабзавот экинлари (сельдерейсимонлардан ташқари) яхши ўтмишдош ҳисобланади. УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Эфир мойларининг кўплиги сабабли уруғ секин уна бошлайди ва шароитига караб 7-20 кунда униб чикади. Шунинг учун уруғларни экишдан олдин, микроўғит(гетероауксин ва бошқ.) аралашмали сувда ивитиш яхши самара беради ва униб чиқиш даври қискаради. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Сурхондарё шароитида шивитни йил давомида экиш мумкин. Ёз кунларида уни боғ қатор ораларига экиш тавсия этилади. УРУҒ САРФИ: 8-12 кг/га . Экиш чуқурлиги 0,5-1,0 см. Ўсимликларда 2- 3 та чинбарг ҳосил бўлгач ягона ва бир пайтнинг ўзида ўтоқ қилинади. Ягана пайтида ўсимликлар орасидаги масофа 4-5 см ни ташкил этиши лозим. ЎҒИТЛАШ: Ерни шудгорлашдан олдин 10-15 т/га чириган гўнг, 300-400 кг/га суперфосфат солинади. СУҒОРИШ: Уруғ сепилгач яхши захлатиб суғорилади. Уруғлар униб чиққунигача 2-3 маротаба суғорилади. Экилиш муддатларига қараб 3-5 марта суғорилади.
  • 43. ПЕТРУШКА ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Петрушка учун энг яхши ўтмишдошлар- бодринг, помидор, пиёз, гулкарам, картошка ҳисобланади. УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Уруғлари жуда секин униб чикади. Шунинг учун кичик майдонларда экилганда уларни экишдан олдин ивитиш зарур. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Петрушка кузда ва баҳорда экилади. УРУҒ САРФИ: 8-12 кг/га. Экиш чуқурлиги 2,0-2,5 см. ЭКИШ СХЕМАСИ : Уруғлар қатор оралари 30-40 см бўлган эгатлар устки қисмига экилади. Ўсимликлар орасидаги масофа 3-4 см бўлиши лозим. ПАРВАРИШЛАШ: Илдизмевали петрушкани 2-3 чинбарг чиқарганда ўсимликлар орасида 5-6 см масофа қолдириб ягона қилиш керак. Баргли петрушка 2 маротаба: биринчи маротаба 1-2 чинбарг чиқарганда ва иккинчи маротаба 5-6 чинбарг чиқарганда ягона қилинади. Иккинчи маротаба ягона қилингандан кейин биринчи маротаба озиқлантирилади. ЎҒИТЛАШ: Бунда 1 га ерга 150 кг азот ва 100 кг дан фосфор ва калий берилади. Баргли петрушка ҳосил теримдан сўнг озиқлантирилиши лозим. Бунда ҳар бир гектарга 50-80 кг дан азот ва суперфосфат, 80-100 кг калий берилиши лозим. СУҒОРИШ: Уруғ сепилгач яхши захлатиб суғорилади. Уруғлар униб чиққунигача 2-3 маротаба суғорилади. Экилиш муддатларига қараб 3-5 марта суғорилади.
  • 44. НИЛУФАР Урта- эртапишар, кучатлар ёппасига униб чиккандан техник пишиб етилишигача 55-60 кун талаб этилади. Амал даврида 2-3 маротаба хосили йигиб олинади. Усимликда барглар сони 29-32 та. Барглар катта, силлик, яшил, ялтирок. Барг розеткаси гуж жойлашган, баландлиги 65-70 см. Барг банди киска. Кук масса хосили олиш учун макбул экиш муддати сентябр ойининг II-III ун кунлиги хисобланади. Хосилдорлиги 6,0-7,5 кг/м2 .
  • 45. ИСМАЛОҚ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Полиз экинлари, помидор, картошка, бодринг ҳамда эртачи оқ бош карам ва гул карамлар исмалоқ учун яхши ўтмишдош экинлар ҳисобланади. УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Экиш учун катта ва тўлиқ уруғларни олиш керак. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Исмалоқ кузда эртачи ва ўртачи сабзавот экинлари йиғиб олинган жойларга экилади. Кечки баҳорги ва ёзги муддатларда уни боғ қатор ораларига экиш тавсия этилади. Конвейер усулида махсулот олиш учун уруғларни 12-16 кун оралатиб сепган маъқул. УРУҒ САРФИ: 25-35кг/га. Экиш чуқурлиги 2,5-3,0 см. ЭКИШ СХЕМАСИ : Уруғларни қатор оралари 60 см бўлган эгатларга 2 қатор қилиб сепилади ва захлатиб суғорилади.
  • 46. ПАРВАРИШЛАШ: Исмалоқни униб чиққандан сўнг, 2-3 чинбарглик фазасида, албатта ягана қилиш лозим. Бунда ўсимлик ораси 6-8, баъзан 10 см қолдирилади. Иссиқ ва қуруқ ҳаво ҳароратида амиакли селитра билан озиқлантириб суғорилади. Амал даври давомида бундай суғориш бир неча бор такрорланади. ЎҒИТЛАШ: Исмалоқ барги нафис ва яхши мазали бўлиши учун уни сийракроқ экиш керак, органик ва минерал ўғитлар билан ўз вақтида озиқлантириш ва суғориш керак. Бунда кузда ерни ағдаришдан олдин 200- 250 кг/га суперфосфат ва 100-150 кг/га калий; ерга баҳорги ишлов беришда 100-150 кг/га аммиакли селитра солинади. СУҒОРИШ: Уруғ сепилгач яхши захлатиб суғорилади. Уруғлар униб чиққунигача 2-3 маротаба суғорилади. Экилиш муддатларига қараб 3-5 марта суғорилади.
  • 47. НАФИС Жуда эртапишар. Барглари тўқ яшил, катта, ялтироқ, туксиз. Хар бир ўсимликда ўртача 15-20 дона барг хосил булади. Барг пластинкасининг узунлиги 19 см ни, эни 14 см ни ташкил этади. Совуққа ўта чидамли. Каротин моддаси кўп ва нитратларни кам сақлаши билан аҳамиятга молик. Ҳосилдорлиги 28-30 т/га. 2001 йилдан Давлат реестрига киритилган.
  • 48. ПОЛИЗ ЭКИНЛАРИ ТАРВУЗ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Карам, помидор, картошка. УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ:Уруғлар 3-5% ли ош тузи эритмасига солиб аралаштирилади ва 5-7минут ушлаб турилади, сўнг пастга чўккан уруғлар олиниб тоза сувда ювилади ва қуритиб олинади, қалқиб юқорига кўтарилган уруғлар эса брак қилинади. Қуритиб олинган уруғлар экилади. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Вилоятимиз шароитида тарвуз 10-15 апрелда экилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 10 июнгача экилади. ЭКИШ СХЕМАСИ : ўсимликлар 360х60 см. ва 270+90/2×70 см шаклда 2 жойлаштирилади. УРУҒ САРФИ: 5-6 кг/га. Уруғларни экишда ҳар бир уяга 3-4 та дан уруғ 4 см. чуқурликда ташланади.
  • 49. ПАРВАРИШЛАШ:Тарвуз қуёш нури яхши қиздирадиган енгил қумоқ тупроқли далаларда етиштирилади. Органик моддаларга бой тупроқларда ҳосилдорлиги янада юқори бўлади. Ернинг 30-35 см чуқурликда ҳайдалиши эса юқори ҳосилдорлик гаровидир. Тарвуз учун органик ва минерал ўғитларни бирга солиш энг яхши натижа беради. Органик ўғит чириган бўлиши керак, аксинча меванинг сифати ёмон ва касалликларга чидамлилиги пасаяди. ЎҒИТЛАШ: Гўнг 35 т/га. Минерал ўғитлар, 1 га ерга 105 кг азот ва 105 кг дан фосфор ва 85 кг калий берилади. СУҒОРИШ: Тарвуздан 30-35 тонна ҳосил етиштириш учун гектарига 700-800 м3 сув берилиб, 7-8 марта суғорилади.
  • 51.
  • 52.
  • 53. ҚОВУН ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Қовун учун беда, илдизмевалилар, пиёз, карам энг яхши ўтмишдош ҳисобланади. УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: Уруғлар 3-5% ли ош тузи эритмасига солиб аралаштирилади ва 5-7минут ушлаб турилади, сўнг пастга чўккан уруғлар олиниб, тоза сувда ювилади ва қуритиб олинади, қалқиб юқорига кўтарилган уруғлар эса брак қилинади. Қуритиб олинган уруғлар экилади. Фузариоз сўлиш касаллигининг олдини олиш учун қовун уруғи экишдан олдин мис, рух ва марганец (0,05% ёки 0,5 г/л), темир ва бор (0,025% ёки 2,5 г/л) микроэлементларининг бирортаси эритмасида ивитилиши керак. Микроэлементлар эритмасида уруғ +22-25°С ҳароратда 12 соат мабайнида ивитилади. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: вилоятимизда эртаги навлар 10-апрелгача, ўртагиси 10-20-апрелда, Кечпишар қовун навлари 15-20 майда экилади. Ғалладан кейин такрорий экин сифатида: Уруғлар 10 июнгача экилади.
  • 54. ЭКИШ СХЕМАСИ : 270+90 х 60. Қовуннинг энг мақбул озиқланиш майдони 2 суғориладиган ерларда 0,7-2,0 м2 (5-15 минг ўсимлик/га), тарвуз-1-2,5 м2 (4- 10 минг/га), қовоқ-2-4 м2 (2,5-5 минг/га) дан иборат. УРУҒ САРФИ: Ҳар бир гектар майдонга 4-5 кг уруғ сарфланади. Ҳар бир уячага 3-4 тадан уруғ экилади. ПАРВАРИШЛАШ:Ўсимликлар 2-3 чинбарглигида ҳар уячага 1 донадан қолдириб ягона қилинади. Ўсув даврида қатор ораларига ишлов бериш ва бегона ўтларга қарши кураш тадбирлари ўтқазилади. ЎҒИТЛАШ: Вегетация даврида далага 120 кг азот, 180 кг фосфорли ўғитлар билан 2 маротаба озиқлантирилади. СУҒОРИШ: Ернинг шароитига караб гектарига 700-800 м3 меъёрда 6-7 маротаба суғорилади.
  • 57.
  • 58. ҚОВОҚ ЎТМИШДОШ ЭКИНЛАР: Карам, пиёз, картошка ва шунингдек илдиз мевали экинлар яхши ўтмишдош ҳисобланади. УРУҒНИ ЭКИШГА ТАЙЁРЛАШ: уруғлар 1-2 дақиқа мобайнида ош тузининг 3-5 фоизли эритмасига солинади. Бунда соғлом, оғир уруғлар эритма тагига чўкиб, майда, енгил уруғлар эритма юзида сузиб юради. Чўккан уруғлар экиш учун олинади. Унинг униб чиқишини тезлаштириш учун экишдан олдин 600 С ҳароратда, 2-3соат қиздирилади ва 2-3 кун ундирилади. ЭКИШ МУДДАТЛАРИ: Уни экишнинг мақбул муддатлари 20-апрелдан 10-майгача. ЭКИШ СХЕМАСИ : 450-90 х 80 см. 2 УРУҒ САРФИ: Ҳар бир гектар майдонга 5-6 кг.
  • 59. ПАРВАРИШЛАШ: Ўсув даврида қатор ва ўсимлик ораларига 2-3 маротаба ишлов бериш ва бегона ўтларга қарши кураш тадбирлари ўтқазилади. Ўсимликлар 2 маротаба озиқлантирилади: биринчи озиқлантириш ягона қилишдан сўнг, иккинчи маротаба мева тугишнинг бошланишида амалга оширилади. ЎҒИТЛАШ: Қовоқ етиштириладиган майдонларга кузда гектарига 200 кг супефосфат, 50 кг калийли ўғитлар ва 25-30 тонна чириган гўнг солиниб 35-40 см чуқурликда шудгорланади. Экиш схемаси 450-90 х 80 см. СУҒОРИШ:Ер шаротига қараб ўсув даврида 600-700 м3 /га меъёрда 7-8 маротаба суғорилади.
  • 61. Томатдош экинларни кўчатсиз етиштириш технологиясиТоматдош экинларни кўчатсиз етиштириш технологияси Тавсифи. Экиш эгатлари эни 50 см кенгликдаги қора полиэтилен плёнка билан мулчаланади. Плёнканинг ҳар икки тарафидан 10 см қисми тупроқ билан ёпилади. Плёнканинг эгат юзасидаги очиқ қисмини симметриясидан ҳар 25-30 см оралиқда 2-2,5 см кенгликда тешилиб, 1,5-2 см чуқурликда помидор уруғлари экилади. Қора плёнка экилган уруғларини эрта ва тўлиқ униб чиқишини таъминлайди. Ўсимликларнинг илдиз қисми бақувват бўлиб ривожланади, тупроқнинг чуқурроқ катламигача ўсиб бориши таъминланади. Помидор ўсимликларини курғоқчиликка ҳамда касаллик ва зараркунандаларга чидамлилигини оширади. Асосий техник ва технологик параметрлари. Экиш схемаси 70х30 см, (140х30)2 см. Ўсимликлар сони - 47,6 минг дона/га. Экиш муддати 10-20 март. Плёнканинг қалинлиги-15 мк. Плёнка сарфи - 150 кг/га.
  • 62. Сабзавот, полиз, картошка экинлари учун тавсия қилинган минерал ва органик ўғитлар солиш миқдорлари Экин тури Хосилдорлик, т/га Маҳаллий органик ўғит, т/га Минерал ўғит, кг/га N Р K Помидор 40 20 200 135 100 Карам 40 32 160 140 80 Бодринг 25 13 190 125 75 Сабзи 30 30 180 120 60 Пиёз 40 40 340 340 120 Полиз 35 35 105 105 85 Картошка 40 30 320 255 172,5
  • 63.
  • 64. Сабзавот етиштиришда минерал ўғитлар қўллаш миқдорини камайтириш технологияси Бодринг экинини етиштиришда минерал ўғитларни қўллашнинг оптимал миқдори гектарига азот -150 кг, фосфор -150 кг, калий 100 кг ни ташкил қилади. Янги технологияда 25 кг/га органик микробиологик ўғит (ФМКГ)+ 4л/га “Ер малхами” + фосфор -50кг, калий- 30 кг нисбатда. Бунда азотли минерал ўғитлар солинмайди, фосфор ва калий ўғитлар миқдори 2 марта қисқартирилади. Ўғитларни қўллаш муддати. Фосфор ва калийнинг ҳаммаси экин экишдан олдин. Ўсимлик 3-4 та чин барг чиқарган даврда эгат ораларига 25 кг/га органик микробиологик ўғит, суғориш суви билан 2 л/га биоазот биринчи озиқлантиришда. Ўсимликнинг ялпи гуллаган даврида 2 л/га биоазот суғориш суви билан берилади. Тупроқ таркибидаги чиринди миқдори 0,976 т/га кўпаяди.
  • 65. Полиз экинларида минерал ўғитлар қўллаш миқдорини камайтириш технологияси Тарвуз экинини етиштиришда минерал ўғитларни қўллашнинг оптимал миқдори гектарига азот -200 кг, фосфор -150 кг, калий -100 кг ни ташкил қилади. Янги технологияда 50 кг/га органик микробиологик ўғит (ФМКГ)+ 4л/га “Ер малхами” + фосфор -75 кг, калий -50 кг нисбатда. Бунда азотли минерал ўғитлар солинмайди, фосфор ва калий ўғитлар миқдори 2 марта қисқартирилади. Ўғитларни қўллаш муддати. Фосфор ва калийнинг 75 фоизи экин экишдан олдин. Ўсимлик 5 та чин барг чиқарган даврда эгат ораларига 50 кг/га органик микробиологик ўғит солинади ва суғориш суви билан 2 л/га биоазот биринчи озиқлантиришда. Ўсимликнинг ялпи гуллаган даврида 2 л/га биоазот суғориш суви билан берилади. Тупроқ таркибидаги чиринди миқдори 1,8 т/га кўпаяди.