2. ที่ม า : จดหมายเหตุเ รื่อ งสาม
ก๊ก (สามก๊ก จี่)
ของ ตัน ซิว ในสมัย ราชวงศ์
่
จิน
้
( ประมาณปลายพุท ธศตวรรษ
ที่ ๙ )
แบ่ง เนือ หา 3 ส่ว น
้
-จดหมายเหตุก ก วุ่ย (โจโฉ )
๊
-จดหมายเหตุก ก จ๊ก (เล่า ปี่)
๊
-จดหมายเหตุก ก ง่อ (ซุน
๊

4. “ เดิม แผ่น ดิน เมือ งจีน ทั้ง ปวงนั้น
เป็น สุข มาช้า นานแล้ว ก็เ ป็น ศึก ครั้น ศึก
สงบก็เ ป็น สุข ”
ข้อ ความดัง กล่า วนี้เ ป็น บทเปิด เรื่อ งในสาม
ก๊ก ฉบับ แปลเป็น ภาษาไทยสำา นวนของเจ้า
พระคลัง (หน) กวีใ นราชกาลที่ ๑
แห่ง กรุง รัต นโกสิน ทร์ นัก ภาษาและ
วรรณคดีไ ทยส่ว นใหญ่
ต่า งก็ย อมรับ ว่า หนัง สือ เรื่อ งสามก๊ก ฉบับ นี้
ใช้ภ าษาไทยได้ด ี
ทั้ง รูป ประโยคและถ้อ ยคำา สำา นวน

5. ศาสตราจารย์พ ระยาอนุม านราชธน
แสดงความคิด เห็น ต่อ ข้อ ความขึ้น ต้น
เรื่อ งสามก๊ก ว่า
“ ข้า พเจ้า อ่า นแล้ว ก็ด ีว ่า แต่ง ดี เพราะ
แต่ง กะทัด รัด
ใช้ค ำา พูด ไม่ก ี่ค ำา ก็ไ ด้ข ้อ ความบริบ ูร ณ์
และเป็น สำา นวนอย่า งไทย อ่า นแล้ว
เข้า ใจดี”

6. สมเด็จ พระเจ้า บรมวงศ์เ ธอ กรมพระยา
ดำา รงราชานุภ าพ
ยัง ทรงแสดงทรรศนะไว้อ ีก ว่า
“ ในบรรดาหนัง สือ เรื่อ งพงศาวดารจีน
ที่ไ ด้แ ปลเป็น ภาษาไทย นับ ถือ ว่า
สำา นวนหนัง สือ สามก๊ก ดีก ว่า เรื่อ งอื่น
ด้ว ยใช้ถ ้อ ยคำา และเรีย งความเรีย บร้อ ย
สมำ่า เสมออ่า นเข้า ใจง่า ย”
วรรณคดีส โมสรในรัช กาลที่ ๖ ลง
มติใ ห้
สามก๊ก เป็น ยอดของความเรีย ง
เรื่อ งนิท าน

7. ความเรีย ง ในที่น ี้ห มายถึง วรรณคดี
ประเภทร้อ ยแก้ว นิท าน ในที่น ี้
คือ เรื่อ งเล่า
สามก๊ก เป็น เรื่อ งเล่า ร้อ ยแก้ว
เป็น เรื่อ งที่ม าจากพงศาวดารจีน
ซึ่ง นิย มเล่า กัน
อย่า งแพร่ห ลายมากในประเทศจีน
จนกระทั่ง
มีผ ู้ก ล่า วว่า
“ ถ้า ใครไม่ร ู้เ รื่อ งสามก๊ก ผู้น ั้น หาใช่
คนจีน ไม่”

8. สามก๊ก มีเ นื้อ หาเกี่ย วกับ การ
ปกครองบ้า นเมือ ง
และการชิง อำา นาจกัน ด้ว ยอุบ าย
การเมือ งและด้ว ย สงคราม ภาษาที่
ใช้เ ป็น โวหารเปรีย บเทีย บที่
คมคายและเป็น คติส อนใจโดย
เฉพาะสำา หรับ ผู้ป กครองบ้า นเมือ ง
และผู้อ ยู่ใ ต้ป กครอง
จึง เป็น เรื่อ งทีน ิย มอ่า นกัน มากและ
่
ได้ร ับ การแปล เป็น ภาษาต่า งๆ หลาย
ภาษา

9. คือ
จดหมายเหตุเ รื่อ งสามก๊ก ซึ่ง เรีย ก
กัน ว่า
สามก๊ก จี่ เป็น ประวัต ิศ าสตร์จ ีน ตอน
หนึ่ง ซึ่ง ข้า ราชการชื่อ ตัน ซิ่ว เป็น ผู้
บัน ทึก และเรีย บเรีย งขึ้น ในสมัย ราช
วงศ์จ ิ้น ( ประมาณปลายพุท ธศตวรรษ
ที่ ๙ ) ตัน ซิ่ว แบ่ง เนื้อ หาออกเป็น
๓ เรื่อ ง คือ
-จดหมายเหตุก ๊ก วุ่ย
-จดหมายเหตุก ๊ก จ๊ก

10. ตัน ซิ่ว บัน ทึก เรื่อ งราวไว้อ ย่า ง
ย่อ
ในสมัย ต่อ มาประมาณปลายพุท ธ
ศตวรรษที่ ๑๐ พระเจ้า ซ้อ นบุ๋น ตี่ จึง
สั่ง ให้ข ุน นางชื่อ ผวยซงจือ เขีย น
อรรถาธิบ ายจดหมายเหตุท ี่ต ัน ซิ่ว
บัน ทึก ไว้ โดยให้เ พิ่ม เติม เหตุก ารณ์
บางตอน และ แสดงความคิด เห็น เชิง
วิจ ารณ์ต ่อ เนื้อ เรื่อ งบางตอน ของตัน ซิ่ว
ด้ว ย

11. กว้า นจง ( หรือ ล่อ กวนตง )
ได้น ำา เนื้อ หาจากจดหมายเหตุส ามก๊ก
ของตัน ซิ่ว มาเป็น แกนดำา เนิน เรื่อ ง
โดยใช้บ ทอรรถาธิบ ายของผวยซงจือ
มาประกอบ และอาศัย เค้า เรื่อ งจาก
ตำา นานและนิท านเก่า ๆ ประกอบกับ
จิน ตนาการของตนแต่ง เติม ให้เ รื่อ งสาม
ก๊ก สนุก สนานน่า ติด ตามมากขึ้น
หนัง สือ สามก๊ก ฉบับ นี้ม ีช ื่อ ว่า สามก๊ก จี่
ทงซกเอี้ย นหงี หรือ นิท านแสดงความ
หมายของจดหมายเหตุส ามก๊ก สำา หรับ

12. เหตุก ารณ์ใ นรัช กาล
พระเจ้า เลนเต้ไ ปจนถึง รัช กาลพระเจ้า จิ้
นบู๊เ ต้ส ม าเอี้ย น รวมเวลากว่า ๑๐๐ ปี
ุ
เป็น เรื่อ งเล่า ยาวติด กัน อย่า งมีเ อกภาพ
มิไ ด้แ บ่ง เป็น ภาคๆ และภาคละก๊ก อย่า ง
ใน
สามก๊ก จี่ข องตัน ซิ่ว จึง เชื่อ กัน ว่า
เจ้า พระยาพระคลัง (หน) คงจะแปล
เรีย บเรีย งจากฉบับ ภาษาจีน ชื่อ
สามก๊ก เอี้ย นหงีข องหลอกว้า นจงมิใ ช่
จากสามก๊ก จี่ข องตัน ซิ่ว

13. ร . ๑ มีพ ระราชดำา รัส สัง ให้แ ปลหนัง สือ
่
พงศาวดารจีน เป็น ภาษาไทย ๒ เรื่อ ง
คือ เรื่อ งไซ่ฮ ั่น กับ เรื่อ ง สามก๊ก สมเด็จ
พระเจ้า หลานเธอ กรมพระราชวัง หลัง
ทรงอำา นวยการแปลเรื่อ งไซ่ฮ ั่น และ
เจ้า พระยาคลัง ( หน ) อำา นวยการแปล
เรื่อ งสามก๊ก ทั้ง นี้ไ ม่ป รากฎหลัก ฐาน
ระบุเ วลาที่แ ปล สมเด็จ พระเจ้า บรมวงศ์
เธอ กรมพระยาดำา รงราชานุภ าพทรง
สัน นิฐ านว่า เรื่อ งไซ่ฮ ั่น คงจะแปลก่อ
นพ . ศ . ๒๓๔๙ ( ปีท ี่ก รมพระราชวัง หลัง
ทิว งคต ) และเรื่อ งสามก๊ก คงจะแปล
ก่อ น พ . ศ . ๒๓๔๘ ( ปีท ี่พ ระยาพระคลัง

14. ทำา ให้ป ระชาชนเดือ ดร้อ นไปทั่ว
ชาวเมือ ง ๓ คน คือ เล่า ปี่
กวนอู และเตีย วหุย ซึ่ง
สาบานเป็น พี่น ้อ งกัน ได้อ าสา
ปราบโจรโพกผ้า เหลือ งจน
สามารถตีโ จรแตกพ่า ยไปได้
พระเจ้า แผ่น ดิน จึง ปูน บำา เหน็จ
ให้เ ล่า ปี่ ไปปกครองเมือ งโดย
มีก วนอู และเตีย วหุย เป็น
ขุน นางเอก ฝ่า ยขุน พลหนุ่ม

15. เหี้ย นเต้ ขึ้น ครองราชย์ ได้แ ต่ง
ตั้ง ตั๋ง โต๊ะ เป็น พระมหาอุป ราช
และ ลิโ ป้เ ป็น ทหารเอก ตั๋ง
โต๊ะ โดยทำา อุบ ายลิโ ป้ผ ิด ใจกับ
ตั๋ง โต๊ะ และฆ่า ตั๋ง โต๊ะ โจโฉ เข้า
มากุม อำา นาจราชกาล และยก
กองทัพ ไปปราบปรามหัว เมือ ง
ต่า งๆ จนมีอ ิท ธิพ ลและบารมี
มาก ต่อ มาได้เ ป็น เจ้า เมือ งกุน
จิ๋ว มีอ ำา นาจอยู่ท างตอนเหนือ

16. เวลา เมื่อ ได้ข งเบ้ง มาเป็น ที่
ปรึก ษากลศึก ขงเบ้ง ก็แ นะนำา
ให้เ ป็น พัน ธมิต รกับ ซุน กวน ผู้ม ี
อำา นาจในดิน แดนลุ่ม แม่น ำ้า แยง
ซีเ กีย งทางใต้ ขงเบ้ง คิด กลศึก
ร่ว มกับ จิว ยี่ ขุน พลของซวนกุน
ทำา ให้ส ามารถตีท ัพ โจโฉ พ่า ย
ไปได้ แต่ต ่อ มา เล่า ปี่ก ับ ซุน กวน
แตกพัน ธมิต รกัน ทำา ให้เ กิด การ
สู้ร บพุ่ง กัน มาเป็น เวลานานถึง

17. โฉ
ในสมัย พระเจ้า เหี้ย นเต้ โจโฉ
ตั้ง ตัว เป็น พระมหา อุป ราชสำา เร็จ
ราชกาลแผ่น ดิน และคิด กำา จัด เล่า
ปี่ ซึ่ง ขณะนั้น ครองเมือ งชีจ ิ๋ว อยู่
เล่า ปี่ หนีไ ปพำา นัก ลี้ภ ัย อยู่ท ี่เ มือ งกิ
จิ๋ว ฝ่า ยโจโฉ เมื่อ เข้า ยึด เมือ งชี
จิ๋ว ของเล่า ปี่ไ ด้
ก็ย กไปตีเ มือ งแห้ฝ ือ ของกวนอู โจ

18. ซึ่ง กวนอูเ คยช่ว ยชีว ิต ไว้เ ป็น
เข้า ไปเกลี้ย กล่อ มจับ ตัว กวนอูใ ห้
ไปอยู่ก บ โจโฉ กวนอูย อมจำา นนแต่
ั
ขอเงื่อ นไขเป็น สัญ ญา ๓ ข้อ
จากโจโฉ คือ
๑.ขอให้ไ ด้เ ป็น ข้า พระเจ้า
เหี้ย นเต้
๒.ขอให้ป รนนิบ ัต ิแ ละคุ้ม ครอง
พี่ส ะใภ้ท ั้ง สอง
๓.ขอไปหาเล่า ปี่ท ัน ทีเ มื่อ รู้ว ่า อยู่ท ี่

19. แต่แ รกโจโฉไม่ย อมรับ
เงื่อ นไขข้อ สุด ท้า ย เตีย ว
เลี้ย วจึง ยกนิท านเรื่อ งอิเ ยีย งผู้
กตัญ ญูม าเล่า เพื่อ ชี้ใ ห้เ ห็น ว่า
กวนอูน ั้น เป็น คนกตัญ ญูม าก
หากโจโฉ เลี้ย งดูอ ย่า งดีอ าจ
ผูก ใจกวนอู ไว้ไ ด้ โจโฉจึง
ยอมรับ เงื่อ นไขของกวนอู

20. เป็น ทหารพระเจ้า เหี้ย นเต้
และให้ก วนอูก ับ พี่ส ะใภ้ท ั้ง สอง
ได้อ ยู่อ ย่า งสุข สบาย แต่ก วนอู ก็
มิไ ด้ม ีน ำ้า ใจตอบสนองโจโฉ
กลับ แสดงว่า ยัง ซื่อ สัต ย์แ ละ
จงรัก ภัก ดีต ่อ เล่า ปี่อ ย่า งแนบ
แน่น โจโฉคิด น้อ ยใจแต่ก ็เ ชื่อ
ว่า กวนอูเ ป็น คนกตัญ ญูค งจะไม่
จากตนไปจนกว่า จะได้
ตอบแทนบุญ คุณ ก่อ น

21. เรีย นจบเพีย งนี้ ต่อ จากนั้น (ใน
ตอนที่ ๒๓-๒๔)
เมื่อ กวนอูร ู้ว ่า เล่า ปี่อ ยู่ก ับ
อ้ว นเสี้ย วที่เ มือ งกิจ ิ๋ว กวนอูก ็ล า
โจโฉไปโดยให้ค ำา มั่น สัญ ญาว่า
จะหาโอกาสตอบแทนบุญ คุณ โจ
โฉให้ไ ด้ และ (ในตอนที่ ๔๒ )
เมื่อ โจโฉถูก จิว ยี่เ ผาทัพ เรือ จน
แตกพ่า ยขณะสู้ร บกับ ฝ่า ยเล่า ปี่
และซุน กวน กวนอูก ็ย อมปล่อ ย

22. และ ทะนงองอาจ แต่เ มื่อ จะทำา การใด
มัก จะหารือ เหล่า ขุน นางเพื่อ ฟัง ความ
คิด เห็น ต่า งๆ การตัด สิน ใจของโจโฉ
มัก ขึ้น อยู่ก ับ เหตุผ ล ดัง จะเห็น ได้จ าก
ตอนที่เ ตีย วเลี้ย วนำา ข้อ เสนอของ
กวนอูม าแจ้ง แก่โ จโฉ
โจโฉพิจ ารณาเห็น ว่า ทีก วนอูจ ะ
่
ขอเป็น ข้า พระเจ้า เหี้ย นเต้เ ท่า กับ ได้
เข้า มาอยู่ใ นบัง คับ บัญ ชาของตน “เรา
เป็น ถึง มหาอุป ราช กวนอูจ ะยอมเป็น
ข้า พระเจ้า เหี้ย นเต้ก ็เ หมือ นเป็น บ่า ว

23. ของเล่า ปี่ อาจกล่า วได้ว ่า โจโฉ
รัก ษานำ้า ใจของผู้ท ี่อ ยู่ไ ด้ป กครอง
ของตนโดยไม่ย ุ่ง เกี่ย วและรัง แก
ภรรยาของผู้น ้อ ย แต่อ ย่า งไร
ก็ต ามเมื่อ ถึง คราวจะต้อ งใช้
กลยุท ธ์เ อาชนะฝ่า ยตรงข้า ม โจ
โฉก็ค ิด “ขอยืม มือ ผู้อ ื่น ทำา การนี่
ได้ ดัง จะเห็น ได้จ ากตอนที่โ จโฉ
ให้ก วนอูก บ นางทั้ง สองอยู่ใ น
ั
เรือ นเดีย วกัน เพราะ “หวัง จะให้

24. สามิภ ัก ดิ์ต ่อ ตนจึง พยายาม
เอาใจทุก โอกาส เช่น
เมื่อ เชิญ มากิน อาหารก็
“จัด แจงให้ก วนอูน ั่ง ที่ส ูง กว่า
ขุน นางทั้ง ปวง แล้ว ให้เ ครื่อ ง
เงิน เครื่อ งทอง และแพรอย่า งดี
แก่ก วนอูเ ป็น อัน มาก ”
เมื่อ เห็น กวนอูใ ส่เ สื้อ ขาดก็
เอาเสื้อ อย่า งดีม าให้
และเมื่อ เห็น กวนอูข ี่ม ้า ผอมก็เ อา

25. แต่ท ั้ง ๆที่ท ำา นุบ ำา รุง กวนอู
อย่า งดี กวนอูก ็ย ัง แสดงว่า
ภัก ดีต ่อ เล่า ปี่อ ยู่เ หมือ นเดิม โจ
โฉจึง คิด น้อ ยใจ และในที่ส ุด ก็
ปลงใจยอมปล่อ ยกวนอูไ ป
อาจกล่า วได้ว ่า โจโฉเป็น คน
ที่ม ม านะ เพีย ร
ี ทำา ทุก วิธ ีท ี่
จะได้ต ัว ลูก น้อ งผู้ท ี่ม ีค ุณ ลัก ษณะ
ที่ด ีม าเป็น กำา ลัง แต่เ มือ ไม่ส ำา เร็จ
่
ก็ย อมจำา นน มิไ ด้ด ึง ดัน บัง คับ ให้

26. อุป นิส ัย และพฤติก รรมทั้ง ส่ว นดี
และส่ว นเสีย ทำา ให้ผ ู้อ ่า นมี
ทรรศนะต่อ บทบาทของโจโฉ
ต่า งๆ กัน พวกหนึ่ง อาจจะเห็น
ด้ว ยกับ ฉายาที่ย าขอบตั้ง ให้ว ่า
“โจโฉ ผู้ไ ม่ย อมให้โ ลกทรยศ ”
ซึ่ง หมายความว่า โจโฉจะเป็น
ฝ่า ยทรยศผู้อ ื่น ก่อ นที่จ ะถูก ผู้อ ื่น
ทรยศตน ในแง่น ี้โ จโฉจึง ไม่ใ ช่
คนดีน ัก

27. กล่า วว่า “...ยิ่ง ได้อ ่า นสามก๊ก
มากครั้ง เข้า ก็ย ิ่ง มีใ จฝัก ใฝ่เ ป็น
ข้า งโจโฉมากขึ้น ... จึง นึก ว่า
ลองเขีย นสามก๊ก แบบเล่า นิท าน
แต่จ ะทำา ใจเป็น ฝ่า ยโจโฉตลอด
เรื่อ ง” หม่อ มราชวงศ์ค ึก ฤทธิ์
ปราโมช ตั้ง ฉายาให้โ จโฉว่า
“โจโฉ นายกตลอดกาล” เพราะ
โจโฉสามารถดำา รงตำา แหน่ง
ขุน นางของพระเจ้า เหี้ย นเต้ไ ป
จนถึง อายุข ัย ของตน นับ ว่า เป็น

28. ด้ว ยจิต ใจที่ม ั่น คงแน่ว แน่ เมื่อ จะกระทำา
การใดก็จ ะคิด ถึง ประโยชน์ต อ เล่า ปี่อ ยู่
่
เสมอ ดัง จะเห็น ได้จ ากการทีก วนอู ่
คุ้ม ครองดูแ ลภรรยาของเล่า ปี่อ ย่า งดี
ตามที่ร ับ คำา จากเล่า ปี่ไ ว้ แม้เ มื่อ มาเข้า
กับ โจโฉก็เ ล็ง เห็น ประโยชน์เ พื่อ เล่า ปี่
เป็น สำา คัญ เตีย วเลีย วเข้า ใจความมุ่ง
้
มั่น ข้อ นี้ข องกวนอู เมื่อ มาเจรจาเกลีย ้
กล่อ มกวนอูเ ตีย วเลี้ย วจึง อ้า งถึง เล่า ปี่
ว่า ถ้า กวนอูไ ม่ย อมอยู่ก ับ โจโฉ แต่ย ัง
ดึง ดัน จะสู้ร บต่อ ไปหากตายไปก็จ ะหมด

29. ไว้ข ้า งใน โดยสวมเสื้อ เก่า ที่เ ล่า ปี่
ให้ท ับ อีก ทีห นึ่ง และบอกโจโฉว่า
“ครั้น จะเอาเสื้อ ใหม่น ั้น ใส่ช ั้น นอก
คนทั้ง ปวงจะครหานิน ทาว่า ได้ใ หม่
แล้ว ลืม เก่า ” คำา พูด ของกวนอูม ีใ น
ความหมายว่า แม้จ ะมีเ จ้า นายใหม่
ก็ย ัง ไม่ล ืม เจ้า นายเก่า เมื่อ ได้ม ้า
เซ็ก เธาว์จ ากโจโฉ กวนอูด ีใ จมาก
และบอกโจโฉว่า “ม้า เซ็ก เธาว์ต ัว นี้
มีก ำา ลัง มาก เดิน ทางได้ว ัน ละหมื่น

30. คุณ ของโจโฉเหมือ นกัน แต่ไ ม่เ ท่า
เล่า ปี่ เพราะกวนอูเ ห็น ว่า “เล่า นี้
นั้น มีค ุณ แก่เ ราก่อ น” อีก ทั้ง ยัง ได้
สาบานเป็น พี่น ้อ งกัน ไว้ด ้ว ย เมื่อ
กวนอูต ัด สิน ใจจากโจโฉไปหาเล่า
ปี่ กวนอูก ็ไ ด้ส ัญ ญาว่า จะทดแทน
บุญ คุณ โจโฉ และได้ท ำา ตามคำา พูด
จริง ๆ เมื่อ ปล่อ ยโจโฉหนีไ ปจาก
เงื้อ มมือ ของซุน กวนและเล่า ปี่
เท่า กับ กวนอูไ ด้ช ่ว ยชีว ิต โจโฉผู้ม ี

31. เป็น การเล่า เรื่อ งด้ว ยบรรยาย
โวหารโดยใช้ป ระโยคที่ไ ม่ซ ับ ซ้อ น
อ่า นแล้ว จะเข้า ใจได้ท ัน ทีว ่า ใคร
ทำา อะไร ที่ไ หน เมื่อ ใด หรือ
อย่า งไร เช่น “ครั้น อยู่ม าวัน หนึ่ง
โจโฉจึง พากวนอูไ ปเฝ้า พระเจ้า
เหี้ย นเต้ และทูล ว่า กวนอูค นนี้ม ีฝ ีม ือ
พอจะเป็น ทหารได้ พระเจ้า เหี้ย นเต้
ก็ม ค วามยิน ดีจ ึง ตั้ง กวนอูเ ป็น นาย
ี
ทหาร โจโฉกับ กวนอูก ็ล ากลับ มา

32. มีบ ้า งที่เ ป็น ถ้อ ยคำา สำา นวน
โบราณซึ่ง ใช้ต ่า งไปจากปัจ จุบ ัน
เช่น
เสีย นำ้า ใจ ปัจ จุบ ัน หมายถึง รู้ส ึก
น้อ ยใจเนื่อ งจากอีก ฝ่า ยหนึ่ง ไม่เ ห็น
คุณ ค่า หรือ ความตั้ง ใจดีข องตน
เป็น ต้น ในสามก๊ก ใช้ค ำา นี้
หมายความว่า เสีย กำา ลัง ใจ เช่น
“โจโฉมีค วามยิน ดีก ็ค ุม ทหาร

33. หัว ตุ้น มิเ ห็น กวนอูย กออกมารบจึง ให้
ทหารเลวร้อ งต่อ ล้อ ด่า กวนอูเ ป็น ข้อ
หยาบช้า ”
ร้อ งไห้ร ัก กัน หมายถึง ร้อ งไห้ด ้ว ย
ความรัก ห่ว งใยกัน เช่น “บัด นี้พ ี่ส ะใภ้
ทัง สองร้อ งไห้ร ัก กัน อยู่ด ้ว ยเหตุส ิ่ง ใด
้
มิไ ด้แ จ้ง ”
ผืน ใช้เ ป็น ลัก ษณะนามของเสื้อ
เช่น “ข้า พเจ้า เอาเสื้อ ผืน นี้ใ ส่ช ั้น นอก ”
ห่ม เนื้อ หมายถึง สวมเสื้อ เช่น “โจ
โฉให้เ ชิญ กวนอูม ากิน โต๊ะ เห็น กวนอู

34. สามก๊ก จะมีช ื่อ สถานที่แ ละชื่อ
ตัว ละครสำา เนีย งแปลกๆ อยู่ห ลาย
ชื่อ แต่ผ ู้อ ่า นก็อ ่า นได้ไ ม่ย ากนัก
เพราะ
ประการแรกชื่อ เหล่า นั้น สะกด
ตรงตัว และมีว รรณยุก ต์ก ำา กับ เสีย ง
ชัด เจน เช่น ต๋ง หาง บิต ๊ก เซีย งจิ๋ว
เป็น ต้น ซึ่ง อาจใช้เ ป็น ตัว อย่า งฝึก
การอ่า นคำา ระดับ เสีย งต่า งๆ ได้ด ้ว ย

35. บทบาทในตอนนั้น อย่า งไร ตัว อย่า ง
เช่น “ฝ่า ยโจโฉในเวลากลางคืน นั้น
คุม ทหารเข้า ตีเ อาเมือ งเสีย วพ่า ยได้
และยกกองทัพ ไปเมือ งชีจ ิ๋ว และบิต ก บิ ๊
ฮอง กัน หยง ซึ่ง เล่า ปี่ใ ห้ร ัก ษาเมือ งจึง
คิด กัน ว่า ทัพ โจโฉยกมาครั้ง นี้ใ หญ่
หลวงนัก เห็น เราจะต้า นทานมิไ ด้ ก็พ า
กัน หนีอ อกจากเมือ ง แต่ต ัน เต๋ง เห็น
จวนตัว จึง เปิด ประตูเ มือ งออกไปรับ โจ
โฉใหเป็น ความชอบไว้”
เมื่อ พิจ ารณาแล้ว ผู้อ ่า นก็ส ามารถ

36. สามก๊ก มีส ำา นวนเปรีย บเทีย บที่
ง่า ยๆ แต่ค มคาย ตัว อย่า ง เช่น
เมือ กวนอูบ อกเตีย วเลี้ย วว่า ตน
่
พร้อ มจะต่อ สู้ก ับ โจโฉอย่า งไม่
กลัว ตายเพราะว่า “อัน ความตาย
อุป มาเหมือ นนอนหลับ ที่” เปรีย บ
เช่น นั้น ก็เ พื่อ จะบอกความตาย
เป็น เรื่อ งง่า ยและไม่ส ำา คัญ อะไร
เป็น เรื่อ งปกติส ำา หรับ ทุก คน

37. เลี้ย วพูด ชัก จูง กวนอูย ืน หยัด ต่อ สู้
จนกว่า จะได้พ บเล่า ปี่ “ถึง
มาตรว่า ท่า นจะได้ค วามลำา บากก็
อุป มาเหมือ งหนึ่ง ลุย เพลิง อัน ลุก
และข้า มพระมหาสมุท รอัน กว้า ง
ใหญ่ ก็จ ะลือ ชาปรากฏชื่อ เสีย ง
ท่า นไปภายหน้า ” เป็น การเปรีย บ
ให้เ กิน จริง ว่า การเผชิญ ความ
ลำา บากนั้น เหมือ นต้อ งลุย ไฟและ
ลุย นำ้า ข้า มมหาสมุท รใหญ่

38. กล่อ มให้ก วนอูม าเข้า กับ โจโฉ เตีย ว
เลีย วที่ช ี้ใ ห้เ ห็น โทษ ๓ ประการ เสีย
้
ก่อ น โดยพยายามเน้น ถึง เล่า ปีผ ู้ท ี่
กวนอูเ ทิด ไว้ว ่า สำา คัญ ที่ส ุด หากกวนอู
ยอมตายโดยเข้า ต่อ สู้ก ับ โจโฉแล้ว ผล
เสีย
ประการแรกก็ค ือ กวนอูก ็จ ะไม่ม ี
โอกาสไปตามหาและช่ว ยเหลือ เล่า ปี่ไ ด้
ประการทีส องภรรยาของเล่า ปี่จ ะ
่
ไม่ม ีค นดูแ ลคุ้ม ครอง และ ประการที่
สามเท่า กับ ไม่ย อมเผชิญ ความลำา บาก

39. ว่า การเจรจาของเตีย วเลี้ย ว
เป็น การใช้ภ าษาเพื่อ โน้ม น้า วใจ
อย่า งมีป ระสิท ธิผ ล เพราะสามารถ
เปลี่ย นใจกวนอูไ ด้
อีก ตัว อย่า งหนึ่ง ได้แ ก่ ตอนที่
เตีย วเลี้ย วเกลี้ย กล่อ มให้ก วนอู
คิด ถึง บุญ คุณ ของโจโฉเมื่อ กวนอู
กล่า วว่า แม้โ จโฉจะเลี้ย งดูต น
อย่า งดี ต่ต นก็ม ิว ายคิด ถึง เล่า ปี่
เตีย วเลี้ย วจึง เตือ นว่า “ธรรมดาเกิด
มาเป็น ชายให้ร ู้จ ัก หนัก เบา ถ้า ผู้

40. เป็น การแนะให้ก วนอู
ใคร่ค รวญเปรีย บเทีย บระหว่า งนำ้า
หนัก บุญ คุณ ของโจโฉกับ ของเล่า ปี่
เพื่อ จะได้ต อบแทนได้ต ามเท่า ที่
ควร เตีย วเลี้ย วแนะนำา ต่อ ไปว่า
“อัน มหาอุป ราช [โจโฉ] นี้ม ีน ำ้า ใจ
เมตตาท่า น ทำา นุบ ำา รุง ท่า นยิ่ง กว่า
เล่า ปี่อ ีก เหตุใ ดท่า นจึง มีใ จคิด ถึง
เล่า ปี่อ ยู่”

41. แต่ก วนอูก ็ต อบแก้ก ลับ ไป
อย่า งสมเหตุผ ลว่า “ซึ่ง มหา
อุป ราชมีค ุณ แก่เ ราก็จ ริง อยู่ แต่
จะเปรีย บเล่า ปี่น ั้น ยัง มิไ ด้ ด้ว ย
เล่า ปี่น ั้น มีค ุณ แก่เ ราก่อ น
ประการหนึ่ง ก็ไ ด้ส าบานไว้ต ่อ
กัน ว่า เป็น พี่น ้อ ง เราจึง ได้ต ั้ง ใจ
รัก ษาสัต ย์อ ยู่”
คำา ตอบของกวนอูท ำา ให้ผ ู้

42. โดยพิจ ารณาบริบ ทของเรื่อ งประกอบ
ด้ว ยดัง ตัว อย่า งนี้ จะทำา ให้ผ ู้อ ่า นเข้า ถึง
คุณ ค่า ของวรรณศิล ป์ข องวรรณคดี
เรื่อ งนี้ไ ด้ด ีย ิ่ง ขึ้น สมกับ พระราช
ปณิธ านของพระบาทสมเด็จ พระพุท ธ
ยอดฟ้า จุฬ าลกมหาราชที่ม ีพ ระราช
ประสงค์ใ ห้ว รรณคดีเ รื่อ งสามก๊ก “ เป็น
หนัง สือ อัน สมควรแปลไว้เ พื่อ ประโยชน์
ราชการบ้า นเมือ ง”
ผู้แ ต่ง เรื่อ งสามก๊ก ตอน กวนอูไ ป
รับ ราชการกับ โจโฉ คือ ข้า ราชการที่

43. ก๊ก
ชื่อ คน
ฝ่า ยโจโฉ เทีย หยก ตัง สิน กุย แก
ซุน ฮก มอกาย เล้า ต้า ย เตีย ว
เลีย ว เคาทู อิก ๋ม ลิเ ตีย น ซิห ลง งัก
้
จิ้น แฮหัว ตุ้น แฮหัว เอี๋ย น
ฝ่า ยเล่า ปี่ กวนอู (บีเ ยีย งก๋ง )
เตีย วหุย กำา ฮูห ยิน บิฮ ูห ยิน ม้า เท่ง
ซุน เขีย น อ้ว นเสี้ย ว เตีย นห้อ ง อ้ว น
ถำา บิต ๊ก บิฮ อง กัน หยง ตัน เต๋ง
คนอื่น ๆ อิเ ยีย ง คิเ ป๊ก ต๋ง หาง

44. ชือ สถานที่
่
เมือ ง ซีจ ิ๋ว เสเหลีย ง ฮูโ ต๋ แห้ฝ อ ื
เสีย วพ่า ย กิจ ิ๋ว เซีย งจิว หั้น ก๊ก
๋
เขาบองเอี๋ย งสัน

45. เรื่อ งสามก๊ก ตอน กวนอูไ ปรับ
ราชการกับ โจโฉ
๑. สามก๊ก มีท ี่ม าจากหนัง สือ เรื่อ ง
อะไร?
๒. เรื่อ งสามก๊ก มีเ นื้อ หาเกี่ย วข้อ ง
กับ อะไร?
๓. กลุ่ม โจรโพกผ้า เหลือ งที่ท ำา ให้
ประชาชนเดือ ดร้อ นไปทั่ว คือ ใคร ?
๔. เมื่อ สิ้น สมัย พระเจ้า เหี้ย นเต้
แผ่น ดิน จีน แบ่ง ออกเป็น ๓ ก๊ก ใน
๓ ก๊ก นี้ม ีอ ะไรบ้า ง? และในแต่ล ะ
ก๊ก เป็น ของใคร?

46.
๖. ยาขอบได้ต ั้ง ฉายาให้ก ับ โจโฉไว้
ว่า อย่า งไรและมีค วามหมายเช่น ไร ?
๗. เตีย วเลีย วเตือ นกวนอูใ ห้น ึก ถึง
้
บุญ คุณ ของโจโฉไว้ว ่า อย่า งไร ?
๘. เหตุใ ดกวนอูจ ึง สวมเสื้อ เก่า ทับ เสื้อ
ใหม่ท ี่โ จโฉให้?
๙. เหตุใ ดกวนอูจ ึง มีฉ ายาว่า
“เทพเจ้า แห่ง ความสัต ย์ซ ื่อ ”?
๑๐. หม่อ มราชวงศ์ คึก ฤทธิ์ ปราโมช
ได้ใ ห้ท รรศนะคติเ กี่ย วกับ โจโฉไว้

47. เรื่อ งสามก๊ก ตอน กวนอูไ ปรับ ราชการกับ โจโฉ
๑ . พงศาวดารจีน
๒ . เกี่ย วกับ การปกครองบ้า นเมือ งและการชิง อำา นาจกัน
ด้ว ยกลอุบ าย
๓ . ชาวเมือ ง ๓ คน คือ เล่า ปี่ กวนอู และเตีย วหุย
๔ . ๑ . ก๊ก ฮั่น ( หรือ ก๊ก จ๊ก ) เป็น ของเล่า ปี่
๒ . ก๊ก วุ่ย เป็น ของทายาทโจโฉ
๓ . ก๊ก ง่อ เป็น ของซุน กวน
๕ . ๑ . ขอให้ไ ด้เ ป็น ข้า พระเจ้า หี้ย นเต้
๒ . ขอให้ไ ด้ป รนนิบ ัต ิแ ละคุ้ม ครองพี่ส ะใภ้ท ง สอง
ั้
๓ . ขอไปหาเล่า ปี่ท น ทีเ มือ รู้ว ่า อยูท ใ ด
ั ่ ่ ี่
๖ . ฉายาของโจโฉคือ “ ผู้ไ ม่ย อมให้โ ลกทรยศ ” ซึ่ง มี
ความหมายว่า โจโฉเป็น ฝ่า ยทรยศผู้อ ื่น ก่อ นทีจ ะถูก ผู้อ ื่น
่
ทรยศตน

48. ปวงก็จ ะล่ว งติเ ตีย นว่า ผู้น น หาสติป ัญ ญาไม่”
ั้
๘ . เหตุท ก วนอูใ ส่เ สือ เก่า ทับ เสื้อ ใหม่ เพราะว่า กลัว
ี่ ้
คำา ครหานิน ทาได้ใ หม่แ ล้ว ลืม เก่า คำา พูด ทีก วนอูพ ด มี
่ ู
ความหมายว่า แม้จ ะมีเ จ้า นายใหม่ก ็จ ะไม่ล ืม เจ้า
นายเก่า
๙ . เหตุท ไ ด้ร ับ ฉายาเช่น นีเ นือ งจากกวนอูไ ด้จ ากโจ
ี่ ้ ่
โฉไปหาเล่า ปี่แ ล้ว กวนอูไ ด้ส ัญ ญาว่า จะทดแทนบุญ
คุณ โจโฉ และได้ท ำา ตามคำา พูด จริง ๆ
๑๐ . หม่อ มราชวงศ์ คึก ฤทธิ์ ได้ก ล่า วว่า “ ยิง ได้อ ่า น
่
สามก๊ก มากครั้ง เข้า กฝ้ย ง มีใ จฝัก ใฝ่เ ป็น ข้า งโจโฉ
ิ่
มากขึ้น .... จึง นึก ว่า ลองเขีย นสามก๊ก แบบเล่า นิท าน
แต่จ ะทำา ใจเป็น ฝ่า ยโจโฉตลอดเรื่อ ง ” และได้ต ั้ง
ฉายาให้โ จโฉว่า “ โจโฉนายกตลอดกาล