1. Punca & Pencegahan Kemalangan

Punca-Punca Kemalangan:
• Faktor Kemanusiaan
• Faktor Fizikal
• Faktor Pentadbiran

2. Faktor Fizikal

1) Persekitaran:
• Keadaan fizikal kawasan (kotor, licin)
• Pencahayaan
• Pengudaraan
• Kebisingan
• Pengendalian/penyimpanan bahan

3. Faktor Fizikal…sambung

2) Peralatan & Mesin:
• Susun atur
• Keadaan
• Penggunaan
• penyimpanan

4. Faktor Fizikal…sambung

3) Sistem Pendawaian:
• Lama (> 40 tahun)
• Kecacatan
• Beban lebih had
• Pendawaian tambahan tanpa kebenaran
• Pemasangan salah

5. Faktor Kemanusian





Kecuaian (kurang tumpuan, khayal)
Kurang pengetahuan (tentang tugas, langkah
keselamatan, tiada latihan, bersikap tidak ambil tahu)
Disiplin (bergurau kasar, tidak mematuhi peraturan,
mengambil jalan pintas)
Kesihatan (sakit, letih, mengantuk)
Pengulang kemalangan- accident repeater
Mudah diganggu
 Kurang cermat
 Bebas
 Kurang peka
 Reaksi pada kesakitan yang rendah
 Kepastian kendiri
 Keinginan untuk menguasai
(Godec, 1966)


6. Faktor Pentadbiran
Penguatkuasaan peraturan tidak
bersunggguh-sungguh
Kurang/tiada arahan
Kawalan kelas yang lemah
Kurang/tiada tunjuk ajar
Tiada prosedur kerja
Tiada latihan pencegahan
kemalangan
Sikap guru/pentadbir/pembantu

7. Pencegahan Kemalangan

2 Konsep:
 Sains (sistematik & teratur)
 Seni (kreativiti)

2 Pendekatan:
 Segera (kawalan terus kepada manusia &
persekitaran)
 Jangka panjang (arahan, latihan, pendidikan)

Dasar pemilihan pendekatan:
 Falsafah (mengikut fakta, punca, sebab, rumusan
yang realistik)
 Psikologi (tingkah laku manusia)

8. Jenis Kemalangan
2
jenis:
 Disebabkan peralatan/mesin
 Disebabkan bahan-bahan

9. Keselamatan Kebakaran
• Kebakaran: hasil tindak balas kimia 3
•
•
•
•
•
jenis elemen iaitu haba, bahan api &
oksigen (Segi Tiga Api)
Haba asli – dari matahari, kilat
Haba tidak asli – alat elektrik
Bahan api – pepejal (plastik, kayu,
kertas, kain
Bahan api – cecair ( minyak, alkohol,
cat, turpentine, thinner)
Bahan api – gas (hidrogen, oksigen)

10. Berlaku Kebakaran?
Bahan api dipanaskan kepada suhu
nyalaan api
 Bahan api mengeluarkan gas mudah
terbakar
 tambahan oksigen
 kebakaran berlaku tanpa sumber api
 pembakaran rangkaian berlaku

11. Memberhentikan
Kebakaran
• Putuskan elemen Segi Tiga Api
• Wujudkan Rangkaian Tindak Balas
Kimia (bahan kimia kering &
halogen sebagai agen pemadaman
kebakaran)

12. Punca-punca Kebakaran
• Kelalaian/kecuaian
• Kurang pengetahuan
• Sabotaj
• Penyalaan kendiri (cuaca terlalu
•
•
panas)
Kemalangan
Litar pintas (salah pasang, lebih
beban)

13. Punca-punca Kebakaran
• Kelalaian/kecuaian
• Kurang pengetahuan
• Sabotaj
• Penyalaan kendiri (cuaca terlalu
•
•
panas)
Kemalangan
Litar pintas (salah pasang, lebih
beban)

14. Kelasifikasi Api
• 4 Kelas (A, B, C, D)
• Berdasarkan:
– Bahan yang terbakar
– Agen pemadam
– Tindakan

16. Langkah Keselamatan
Pencegahan Kebakaran
• 1) Susun atur
– Mesin/peralatan disusun (tidak
menghalang laluan)
– Asingkan proses berisiko kebakaran
– Asingkan mesin/peralatan mahal
• 2) Mesin/peralatan
– diperiksa/diselenggara

17. Langkah Keselamatan
Pencegahan Kebakaran… sambung
• 3) Peralatan elektrik
– Sentiasa diperiksa
– Kurangkan penggunaan kabel
– Peralatan pemanas dilengkapkan dengan
lampu penunjuk
– Matikan suis/tanggalkan plug bila tidak
digunakan
– Matikan suis utama sebelum meninggalkan
tempat kerja
– Gunakan litar berasingan untuk peralatan
yang perlu sentiasa dihidupkan

18. Langkah Keselamatan
Pencegahan Kebakaran… sambung
• 4) Punca api
–
–
Arahan ‘Jangan Menyalakan Api di Sini’
Jauhkan peralatan pemanas daripada
bahan mudah terbakar
– Sediakan dinding/penghadang di sekeliling
punca pemanas > 100ºC
– Pastikan pengudaraan yang mencukupi di
kawasan gas mudah terbakar

19. Langkah Keselamatan
Pencegahan Kebakaran… sambung
• 4) Peralatan pencegahan kebakaran
–
–
–
–
–
Pili Bomba/Hydran
Pengesan asap
Pengesan api
Sprinkler
Alat pemadam api
• Tempat: strategik
• Alat/Jenis: sesuai

20. Keselamatan Mesin
• Mesin: suatu kelengkapan untuk membekalkan
kuasa, mempunyai bahagian yang bergerak dan
tetap, setiap bahagian berfungsi tertentu
• Bahagian Mesin
– Bahagian operational - melakukan fungsi pengeluaran
– Bahagian functional (kefungsian) – bahagian yang
menghantar kuasa kepada bahagian operational
• 2 bahagian utama:
– Penggerak utama
– Jentera penghantaran

21. Bahaya Mesin
• Punca kemalangan akibat bahaya mesin:
• Reka bentuk mesin
– Perangkap (perangkap salingan, perangkap mengetam dll)
– Kekusutan (entanglement) – putaran gerudi tanpa pelindung
(cedera mat, tangan dll)
– Lentingan (serpihan)
– Sentuhan (tubuh badan)
• Mengendalikan mesin:
–
–
–
–
–
Tidak berhati-hati
Penggunaan bahan licin
Pembuangan sisa yang tidak betul
Ruang kerja yang sempit
Lantai bengkel yang kotor (licin)

22. Pencegahan Bahaya Mesin
• Pelindung – satu peranti yang boleh
mengelakkan seseorang daripada bahaya
–
–
–
–
–
Jenis Pelindung:
Pelindung tetap
Pelindung jauh
Pelindung boleh laras
Pelindung memasung (interlocking guard) –
mempunyai bahagian bergerak yang disambungkan
dengan kawalan mesin di mana bahagian-bahagian
mesin yang berbahaya tidak boleh digerakkan atau
tiada bekalan elektrik sehinga pelindung ditutup
• Pelindung elektrik
• Pelindung mekanik

23. Kebisingan


Bunyi: (tenaga akustik) kewujudan dikehendaki
Kebisingan: kewujudan tidak dikehendaki dan
tidak bersesuaian pada tempat & ketika



Ganggu ketenteraman
Ganggu kesihatan
Memberi kesan fisiologi & psikologi





Bergantung kepada jangka masa pendedahan (≥ 8jam) &
keamatan/had kebisingan (≥ 90dBA)
Bergantung kepada frekuensi, kenyaringan
Unit /keamatan/had kebisingan – desibel (dB)
Unit frekuensi bunyi – Hertz (Hz)
Julat frekuensi yang boleh didengar oleh
manusia – 20 hingga 20,000 Hz
 < 20 Hz – infrasonik
 > 20,000 Hz - Ultrasonik

24. Kesan Kebisingan







Keupayaan koklear (menerima isyarat bunyi)
menurun – kurang sensitif
Hilang pendengaran sementara (≥90dBA, masa
singkat)
Hilang pendengaran kekal (≥120dBA, masa
berterusan)
Kesan kepada jantung, tekanan darah, saraf
otot ketat, pening, pitam dll (getaran bunyi)
Aspek riadah – letih, tidak dapat memberi
tumpuan, hilang kawalan perasaan &
pertimbangan
Aspek kecekapan kerja – tertekan, menaikkan
potensi melakukan kesilapan/kemalangan
Tekanan mental – gangguan emosi (hubungan
interpersonal merosot)

25. Kawalan Kebisingan





Berdasarkan kepada 3 aspek:
Punca kebisingan
Laluan kebisingan
Penerima kebisingan
Punca/laluan kebisingan:
• Mengalih lokasi alat/mesin
• Mengubah orientasi kedudukan mesin
• Menutup peralatan/mesin dengan bahan penyerap bunyi
(mengurangkan 10 – 30dBA)
• Memasang penyerap bunyi (tiub memampatkan bunyi air,
gas/wap
• Memasang penyerap bunyi (gentian kaca, sabut dll sebagai
pelapik)
• Memasang penghadang (mengurangkan 15dBA)

Penerima kebisingan
• Memakai penutup telinga (earplug)

26. Keracunan


Takrif: kebolehan bahan kimia menghasilkan
kecederaan atau bahaya pada anggota manusia
Kesan-kesan keracunan:






Kesan ‘acute’ – kesan pantas akibat pendedahan
kepada agen bertosik
Kesan sub-acute – kesan kurang daripada kesan
acute
Kesan kronik akibat dedahan agen bertosik
berpanjangan /berturutan dalam masa yamg lama
Kesan kronik progresif – kesan yang berterusan atau
berkembang walaupun dedahan berhenti
Kesan setempat - kesan yang berlaku pada tempat
sentuhan
Kesan sistemik – berlaku selain dari sentuhan
permulaan dan berkait dengan sistem pernafasan
dan sistem saraf pusat

27. Kemasukan Racun ke Sistem Tubuh
Badan



Penafasan – bahan toksik dalam bentuk
habuk, debu, bauan, gas (klorin, karbon
monoksida, hidrogen sulfilda, nitrik oksida)
wap dihidu oleh manusia
Resapan – bahan toksik masuk terus
melalui kulit ke tisu dan saluran darah dan
menyebabkan kulit berubah
Menelan – bahan toksik memasuki badan
melalui mulut dan terus ke usus

28. Langkah Keselamatan Pengendalian
Bahan Toksik








Penyimpanan maklumat bahan – jenis, cara memasuki
badan, tindak balas pada tubuh, penanda-penanda
terkena keracunan, kaedah pemulihan
Ganti bahan yang bahaya dengan yang kurang bahaya
Elakkan sentuhan anggota badan dengan bahan toksik
(jauhkan bahan toksik daripada tubuh badan)
Bahan toksik disimpan di tempat tertutup
Pengudaraan yang baik (saluran- hood, duct)
Gunakan kaedah lembapan untuk mengendalikan debu
Gunakan perlindungan keselamatan
Membersihkan tempat yang melibatkan penggunaan
bahan toksik dengan menggunakan prosedur yang betul