1. Σέρρες, Οκτώβριος 2013
1

2. ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ: «Τα χρώματα του φθινοπώρου»
Δημιουργός: Κωδωνάς Ιωάννης
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ: Το σενάριο στηρίχτηκε στο μάθημα της Γλώσσας της Β΄
Δημοτικού στην ενότητα με τίτλο: «Στο δρόμο για το σχολείο» και συγκεκριμένα στο
ποίημα της Μάρω Λοΐζου «Δε μ’ ακούς;» σελίδα 15 του βιβλίου. H ενασχόληση με
το συγκεκριμένο θέμα αποσκοπεί στο να συστηματοποιηθούν αλλά και να
εμπλουτιστούν οι γνώσεις των μαθητών και μαθητριών με την εποχή του
φθινοπώρου, να γνωρίσουν το γραμματικό φαινόμενο του συλλαβισμού, να
εκφραστούν ελεύθερα ζωγραφίζοντας και να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας και
ομαδικότητας. Το εκπαιδευτικό σενάριο χρησιμοποιεί καινοτόμες μεθόδους και
εργαλεία που διαφοροποιούνται από την παραδοσιακή διδασκαλία. Υλοποιείται
κατά το μεγαλύτερο μέρος του στο εργαστήριο υπολογιστών, όπου οι μαθητές και
οι μαθήτριες χρησιμοποιούν τα κατάλληλα εκπαιδευτικά λογισμικά για να
αναζητήσουν, να επιλέξουν, να οργανώσουν και να παρουσιάσουν τις έννοιες με τις
οποίες ασχολούνται.
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: Γλώσσα , ΤΠΕ , Μελέτη περιβάλλοντος,
Εικαστικά, Μουσική
ΤΑΞΗ: Β΄ Δημοτικού
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 4 διδακτικές ώρες
ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΔΕΠΠΣ ΚΑΙ ΑΠΣ
Το θέμα είναι απολύτως συμβατό με το Δ.Ε.Π.Π.Σ και το Α.Π.Σ. του μαθήματος της
«Γλώσσας» της Β’ Δημοτικού, εφόσον αποτελεί θέμα διδακτικής ενότητας του
αντίστοιχου μαθήματος και οι στόχοι που τίθενται άπτονται του συγκεκριμένου
αναλυτικού προγράμματος .
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Προτείνεται η οργάνωση των μαθητών σε ομάδες 2 έως 3 ατόμων. Απαιτείται
επομένως ο κατάλληλος αριθμός Η/Υ. Η δραστηριότητα θα πρέπει να διεξαχθεί στο
εργαστήριο πληροφορικής. Συγκεκριμένα οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες 2-3
ατόμων ανομοιογενείς, ανάλογα τον αριθμό των Η/Υ που υπάρχουν στην αίθουσα.
Θα περιηγηθούν, θα ανακαλύψουν και θα διερευνήσουν το θέμα της εποχής του
φθινοπώρου και η δουλεία τους θα παρουσιαστεί στην τάξη μέσω του προβολέα.
2

3. Οι δραστηριότητες θα υποστηρίξουν τη μαθησιακή διαδικασία με την παιδαγωγική
αξιοποίηση των ΤΠΕ. Ο δάσκαλος θα αξιοποιήσει τα παρακάτω λογισμικά τα οποία
είναι εγκατεστημένα από πριν στους Η/Υ. Δηλαδή, στους υπολογιστές είναι
εγκατεστημένα : ο επεξεργαστής κειμένου (κειμενογράφος) του word, το
Inspiration, το Kidspiration, το Tux Paint και θα υπάρχει σύνδεση με το διαδίκτυο,
αφού θα χρησιμοποιήσουμε το λεξικό από την Ελληνική Πύλη. Επίσης, θα
χρειαστούν το πρόχειρο, το μολύβι τους αλλά και το μπλοκ με τις ξυλομπογιές.
Ο επεξεργαστής κειμένου (κειμενογράφος) word:Ο επεξεργαστής κειμένου είναι
μια ειδική κατηγορία λογισμικού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή,
τροποποίηση, σελιδοποίηση και επικοινωνία κειμένων σε ψηφιακή μορφή. Στο
εννοιολογικό επίπεδο, η επεξεργασία κειμένου συνιστά μια νέα μέθοδο γραφής, η
οποία είναι ποιοτικά διαφορετική από τη γραφή που λαμβάνει χώρα με χαρτί και
μολύβι. Δείχνει την εξέλιξη στην γραφή, τον αναστοχασμό και ευνοεί την
πολυτροπικότητα. Διευκολύνει την ομαδοσυνεργατική παραγωγή γραπτού λόγου
από τους μαθητές, οι οποίοι πειραματίζονται και καταλήγουν σε δικά τους κείμενα
μέσα σε ένα ελκυστικό περιβάλλον που καλλιεργεί τη γλωσσική τους έκφραση και
δημιουργικότητα.
Το Insiration (λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης): Λογισμικό ανοιχτού
τύπου καθοδηγούμενης ανακάλυψης και διερεύνησης που αξιοποιείται
δημιουργικά και εποικοδομητικά από τους μαθητές. Επιτρέπει τη διερεύνηση των
εννοιών μεταξύ τους και αυτό βοηθάει στο να μετατραπεί η δηλωτική γνώση σε
διαδραστική γνώση γεγονός που μπορεί πρακτικά να χρησιμοποιηθεί από μικρές
ηλικίες. Αυτό γιατί η εννοιολογική χαρτογράφηση είναι μια ειδική τεχνική
οπτικοποίησης των σχέσεων ανάμεσα σε διαφορετικές έννοιες. Αποτελεί ένα
εξαιρετικό εργαλείο στο να κατευθύνει την όλη μαθησιακή διαδικασία, στην
αξιολόγηση του μαθήματος αλλά και στον έλεγχο πρότερων γνώσεων.
Εποικοδομιστικό εργαλείο που βασίζεται στη θεωρία της δραστηριότητας και οι
μαθητές συμμετέχουν στην αξιολόγηση και στην υλοποιήσει των στόχων ως ενεργά
υποκείμενα.
Το Tux Paint (λογισμικό ζωγραφικής): Λογισμικό γενικής χρήσης με δυνατότητες
δημιουργικής γραφής σύνθεσης, πρωτότυπων ιστοριών και παραγωγή κινούμενων
σχεδίων, μέσα από δραστηριότητες ατομικές και ομαδικές με τη διαμεσολάβηση
του δασκάλου. Τα παιδιά καλλιεργούν δεξιότητες σύνθεσης, σύγκρισής,
οργάνωσης, γενίκευσης. Μέσα από την προσθήκη κειμένου, αφυπνίζεται και
διατηρείται η δημιουργικότητα και καλλιεργείται η έκφραση των παιδιών, με τη
μορφή πολυσύνθετων αναπαραστάσεων.
Ψηφιακές Εγκυκλοπαίδειες: Οι ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες, τα ηλεκτρονικά λεξικά
και οι βιβλιοθήκες στην ψηφιακή τους μορφή προσφέρουν ποικίλες εκπαιδευτικές
δυνατότητες, ποιοτικά διαφορετικές από αυτές των συμβατικών. Έχοντας κατά
3

4. κανόνα, δομή υπερμέσου, επιτρέπουν πλοήγηση και ευνοούν δραστηριότητες
διερεύνησης και ανακάλυψης. Με τους μηχανισμούς αναζήτησης της πληροφορίας
που ενσωματώνουν επιτρέπουν επίσης την εύκολη αναζήτηση και διαχείριση της
πληροφορίας.
Το Kidspiration (λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης): είναι λογισμικό
εννοιολογικής χαρτογράφησης, αποτελεί ένα ανοικτό υπολογιστικό περιβάλλον, ο
παιδαγωγικός σχεδιασμός του οποίου βασίζεται στη θεωρία της οπτικής μάθησης
και στον εποικοδομισμό. Σύμφωνα με τη δομή του λογισμικού, το παιδί καλείται να
φέρει εις πέρας δραστηριότητες τριών κατηγοριών: 1. Να κατασκευάσει ένα νοητικό
χάρτη για μία συγκεκριμένη έννοια που έχει οριστεί από τον εκπαιδευτικό 2. Να
συμπληρώσει τη δομή ενός νοητικού χάρτη, που επίσης έχει δοθεί από τον
εκπαιδευτικό, τοποθετώντας τις έννοιες – εικόνες στη θέση που εκείνο θεωρεί
σωστή. 3. Να τοποθετήσει μέσα σ’ ένα σύνολο, αντικείμενα που έχουν μια κοινή
ιδιότητα, που ο εκπαιδευτικός έχει ορίσει, επιλέγοντάς τα μέσα από μία πληθώρα
εικόνων. Η κατασκευή εννοιολογικών χαρτών συνεισφέρει στην εκπαιδευτική
διαδικασία ως μέσο για την οργάνωση του περιεχομένου κάποιου μαθήματος από
τον εκπαιδευτικό, ως εποπτικό μέσο παρουσίασης υλικού στους μαθητές, ως
εργαλείο αξιολόγησης, ως εργαλείο ανάδυσης, καταγραφής των αναπαραστάσεων
των μαθητών. Έτσι, αξιοποιείται δημιουργικά και εποικοδομητικά από τους μαθητές
και τους δασκάλους. Επιτρέπει τη διερεύνηση των εννοιών μεταξύ τους και αυτό
βοηθάει στο να μετατραπεί η δηλωτική γνώση σε διαδραστική γνώση γεγονός που
μπορεί πρακτικά να χρησιμοποιηθεί από μικρές ηλικίες. Αυτό, γιατί η εννοιολογική
χαρτογράφηση είναι μια ειδική τεχνική οπτικοποίησης των σχέσεων ανάμεσα σε
διαφορετικές έννοιες, αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο στο να κατευθύνει την όλη
μαθησιακή διαδικασία, στην αξιολόγηση του μαθήματος αλλά και στον έλεγχο
πρότερων γνώσεων, δηλαδή βασίζεται στη θεωρία της δραστηριότητας όπου οι
μαθητές συμμετέχουν στην αξιολόγηση και στην υλοποιήσει των στόχων ως ενεργά
υποκείμενα.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:
•
•
•
ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ:
1) Να κατανοήσουν το κείμενο και να ερμηνεύσουν τις άγνωστες λέξεις
(εμπλουτισμός λεξιλογίου).
2) Να καταστούν ικανοί στην κατάτμηση λέξεων σε συλλαβές.
ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΤΠΕ:
1) Να αναπτύξουν δεξιότητες χρήσης και αξιοποίησης του Η/Υ.
2) Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας σε ένα
μαθησιακό περιβάλλον ΤΠΕ.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ:
4

5. 1) Να αναπτύξουν θετική διάθεση απέναντι στον Η/Υ ως περιβάλλον
εργασίας και ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών.
2) Να κινητοποιήσουν τη δημιουργική τους σκέψη και την κριτική τους
ικανότητα.
3) Να μάθουν να ακούν με προσοχή αυτά που λένε οι συνομιλητές τους και
να περιμένουν στη σειρά για να μιλήσουν.
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ-ΠΡΟ ΫΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ
•
•
Οι μαθητές να έχουν αναπτύξει από προηγούμενα μαθήματα τις βασικές
δεξιότητες χρήσης του Η/Υ (χρήση του ποντικιού, φιλοσοφία λειτουργίας
των windows κ.ά.). Επιπλέον, στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης οι μαθητές
και οι μαθήτριες έχουν εξοικειωθεί με τις βασικές λειτουργίες του
χρησιμοποιούμενου λογισμικού.
Επίσης, οι μαθητές πρέπει να είναι ικανοί να μπορούν να ακολουθούν
οδηγίες οι οποίες δίνονται είτε λεκτικά είτε με εικόνες και να συνεργάζονται
σε μικρές ομάδες .
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
•
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Το σενάριο ακολουθεί ένα μοντέλο καθοδηγούμενης διερεύνησης και ανακάλυψης
μέσα από δραστηριότητες που ευνοούν την κριτική και στοχαστική σκέψη, τη
συμμετοχική και συνεργατική μάθηση. Στηρίζεται σε αρχές της εποικοδομητικής
προσέγγισης (Piaget) και ανακαλυπτικής μάθησης (Bruner) και στις
κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις του Vygotsky και των απογόνων του. Οι θεωρίες
αυτές, γνωστικές και κοινωνιοπολιτισμικές είναι συμβατές μεταξύ τους και θα
λειτουργήσουν συμπληρωματικά. Ο μαθητής μαθαίνει αναπροσαρμόζοντας τις
νοητικές του δομές ανάλογα με την αλληλεπίδραση που έχει από το περιβάλλον
του. Η γνώση δε «μεταβιβάζεται» στον μαθητή, αλλά δημιουργείται από τον
μαθητή ο οποίος δρα και επικοινωνεί μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά και
πολιτισμικά πλαίσια. Το περιβάλλον του μαθητή περιλαμβάνει τόσο την
υλικοτεχνική υποδομή, μέρος της οποίας αποτελεί και το χρησιμοποιούμενο
λογισμικό, όσο και τους υπόλοιπους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς-ενδεχομένως
και τα υπόλοιπα άτομα. Ο ρόλος του δασκάλου είναι να οργανώσει διδακτικές
καταστάσεις και μαθήματα, στα πλαίσια των οποίων ο μαθητής έχει τη δυνατότητα
να εκφραστεί, να διερευνήσει και να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον του
προκειμένου να οικοδομήσει τη γνώση του. Έτσι, οι μαθητές έχοντας ήδη μια
διαμορφωμένη αντίληψη ταξινομήσεων και ομαδοποιήσεων (προϋπάρχουσα
γνώση), πειραματίζονται, δοκιμάζουν, επαληθεύουν, διασταυρώνουν απόψεις,
αξιοποιούν το λάθος, συζητούν μεταξύ τους, διασκεδάζουν, καταλήγουν σε
συμπεράσματα, «χτίζουν» γνώση, μαθαίνουν.
5

6. •
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Χρησιμοποιούμε την ομαδοσυνεργατική μάθηση η οποία συνηγορεί υπέρ της
οργάνωσης μαθημάτων στα οποία ευνοείται η κοινωνική αλληλεπίδραση και η
συνεργατική, η ομαδική μάθηση. Για αυτό, κρίθηκε απαραίτητα η οργάνωση των
μαθητών σε μικρές ομάδες (2-3 μαθητών) οι οποίες θα δουλεύουν αυτόνομα στον
υπολογιστή με την καθοδήγηση του δασκάλου και τη χρήση του κατάλληλου
φύλλου εργασίας. Οι ομάδες συστήνονται από μαθητές διαφορετικής ικανότητας
και διαφορετικών χαρακτηριστικών για να μάθουν τα παιδιά να δείχνουν
ανεκτικότητα και αποδοχή σε ποικίλους τρόπους μάθησης. Επίσης, η ομάδα
βοηθάει αυτούς που χρειάζονται περισσότερη βοήθεια ή ενθάρρυνση και μέσα από
τη συνεργασία και την αλληλεπίδραση των μελών της ομάδας θα επιτευχθεί η
προσέγγιση του γνωστικού αντικειμένου. Ο δάσκαλος έχει το ρόλο του καθοδηγητή,
εμψυχωτή, διευκολυντή και ενθαρρύνει κάθε προσπάθεια των μαθητών.
•
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΤΠΕ
Η μάθηση μέσω ΤΠΕ κάνει το μάθημα ελκυστικό. Είναι σύμφωνη με τις
ανθρωπιστικές θεωρίες μάθησης που λένε ότι μαθητές μαθαίνουν καλύτερα και
γρηγορότερα, όταν η μάθηση είναι προσωπικά σημαντική, δηλαδή όταν οι μαθητές
τη θεωρούν σχετική με τις δικές τους ανάγκες. Με τη χρήση των λογισμικών η
κατανόηση και συστηματοποίηση των γνώσεων θα έχει παιγνιώδη μορφή με
δραστηριότητες που αξιοποιούν τεχνολογικά εργαλεία ΤΠΕ εξυπηρετώντας σε
μεγάλο βαθμό τους γνωστικούς στόχους που τέθηκαν. Οι ΤΠΕ δίνουν τη δυνατότητα
στους μαθητές να ανακαλύψουν, να διερευνήσουν τις γνώσεις τους, να
οργανώσουν και να καταγράψουν τις σκέψεις τους και τα συμπεράσματα. Άρα, η
προστιθέμενη αξία του σεναρίου είναι ότι ο μαθητής μέσα από μία παιγνιώδη
διαδικασία είναι ελεύθερος να διερευνήσει το πρόβλημά του, κάνοντας υποθέσεις
και πειραματισμούς όσες φορές απαιτείται, για να καταλήξει στη γενίκευση και στο
συμπέρασμα, απαλλαγμένος από το φόβο του ενδεχόμενου λάθους. Επίσης, η
ένταξη των μαθητών σε ομάδες βοηθά τους μαθητές να αλληλεπιδρούν και να
ανατροφοδοτούνται στις υποθέσεις που διατυπώνουν και στις αποφάσεις που
παίρνουν.
•
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Α ΦΑΣΗ: ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ – ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ –
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ – ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΔΟΜΙΚΩΝ
ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ.
Για τον εντοπισμό των προϋπάρχουσων -πρότερων γνώσεων των μαθητών δίνεται
το Φύλλο εργασίας 1ο. Τα παιδιά μπαίνουν στην εφαρμογή του εκπαιδευτικού
προγράμματος Kidspiration με την ονομασία (Φύλλο εργασίας 1ο) και
6

7. παρατηρώντας τις εικόνες προσπαθούν να πραγματοποιήσουν τις δραστηριότητες
που ζητούνται. Οι μαθητές εκφράζονται ελεύθερα λέγοντας τις απόψεις τους,
διατυπώνουν υποθέσεις και καταθέτουν τις γνώμες τους. Επίσης, γίνεται μια μικρή
συζήτηση, προφορική, για το πόσες συλλαβές έχουν οι λέξεις που έγραψαν. Έτσι ο
δάσκαλος καταλαβαίνει το γνωστικό επίπεδο των μαθητών και εντοπίζει τα σημεία
που θα δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα ώστε να διορθωθούν οι λανθασμένες αντιλήψεις
που τυχόν υπάρχουν.
Β
ΦΑΣΗ: ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΝΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Στη συνέχεια τα παιδιά παρακολουθούν από το YouTube το βίντεο του Παντελή
Θαλασσινού για το μήνα Σεπτέμβρη (Ένας μικρός γλυκός παλιός Σεπτέμβρης). Η
προβολή γίνεται από βιντεοπροβολέα, ώστε να μπορούν να μπορούν να
παρακολουθούν με άνεση τα παιδιά. Η αντίστοιχη ιστοσελίδα είναι η παρακάτω:
(http://www.youtube.com/watch?v=mL69eEAbw_4)
Με αφορμή το παραπάνω βίντεο ξεκινάει συζήτηση και διάλογος μεταξύ των
μαθητών για το τι θα μας απασχολήσει παρακάτω. Τα παιδιά εκφράζουν τις
απόψεις και τις γνώμες τους και ακολουθεί η πρώτη δραστηριότητα.
1η Δραστηριότητα (Φύλλο εργασίας 2ο)
Οι μαθητές ανοίγουν το εκπαιδευτικό λογισμικό Insiration (Φθινόπωρο 2ο)
παρατηρούν τον εννοιολογικό χάρτη και διαβάζουν τις οδηγίες από το Φύλλο
εργασίας 2ο υλοποίησης του δεύτερου φύλλου εργασίας. Αυτοί καλούνται να
ονομάσουν τους μήνες και να αντιστοιχίσουν τις εικόνες με αυτούς, συνεχίζουν
κάνοντας υπερ-συνδέσμους με το διαδίκτυο για κάθε μήνα. Τέλος, κάτω από κάθε
φωτογραφία βρίσκουν πληροφορίες από το διαδίκτυο και τις προσθέτουν με το Add
or Edit Note. Η τελική δραστηριότητα υπάρχει στο «Φθινόπωρο 2ο-τελικό».
Ο δάσκαλος κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων είναι εμψυχωτής και
ενθαρρύνει τους μαθητές να διατυπώσουν τις απόψεις τους. Αυτοί εργάζονται σε
ομάδες και η γνώση ανακαλύπτεται από τους ίδιους. Ο δάσκαλος ρωτάει τους
μαθητές αν κατάλαβαν το θέμα που θα τους απασχολήσει και τους παρακινεί να
βρουν τον τίτλο του ποιήματος με το οποίο θα ασχοληθούν. Οι απόψεις των
παιδιών καταγράφονται στον πίνακα.
Συνεχίζουμε με την επεξεργασία του κεντρικού κειμένου το οποίο δείχνουμε στον
βιντεοπροβολέα.
Δε μ’ ακούς;
Έρχομαι μαζί με τα κιτρινισμένα
φύλλα.
Έλα, έλα κοριτσάκι,
7

8. μυρίζω νοτισμένο χώμα και
γομολάστιχα.
Έλα, έλα αγοράκι,
κάτσε σ’ ένα ιπτάμενο φύλλο να
φύγουμε μαζί,
φτιάξε χάρτινες βαρκούλες να τις
πάρει η βροχή.
Σ’ αρέσει η καινούρια σου η
τσάντα;
Για κοίτα πόσο ψήλωσε η Βάνα!
Έρχομαι μαζί με τα πρωτοβρόχια.
Τρέξε, τρέξε να ψήσουμε
κάστανα.
Γέμισαν πάλι τ’ ανθοπωλεία
πολύχρωμα χρυσάνθεμα.
Πώς οργώνουν τα χωράφια τα
τρακτέρ!
Πάτα, πάτα το μούστο καλά, βάλε
και μπόλικο σουσάμι στη μουσταλευριά.
Έρχομαι μαζί με τη βαριά
μυρουδιά των σταφυλιών του τρύγου.
Έλα, έλα αγοράκι, έλα, έλα
κοριτσάκι. Δε μ’ ακούς;
Είμαι το Φθινόπωρο.
Μάρω Λοΐζου
Ακολουθεί μεγαλόφωνη ανάγνωση από τον δάσκαλο και έπειτα από τα παιδιά
(ομαδικά-ατομικά). Γίνονται οι κατάλληλες ερωτήσεις για την κατανόηση του
ποιήματος και συζητούμε τα κύρια χαρακτηριστικά που έχει ένα ποίημα (τίτλος,
ποιήτρια, στροφές, στίχους, ομοιοκαταληξία). Επισημαίνονται οι άγνωστες λέξεις
του κειμένου και δίνουμε το τρίτο φύλλο εργασίας.
2η Δραστηριότητα (Φύλλο εργασίας 3ο)
Σε αυτό το φύλλο εργασίας οι μαθητές καλούνται να κατασκευάσουν ένα μικρό
λεξικό με τις άγνωστες λέξεις του ποιήματος. Στον κειμενογράφο (επεξεργαστή
κειμένου) word δημιουργούν πρώτο πίνακα και καταγράφουν τις άγνωστες λέξεις.
Επίσης, δημιουργούν δεύτερο πίνακα στην επόμενη σελίδα με την εντολή αλλαγή
σελίδας. Από την ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια της Ελληνικής Πύλης βρίσκουν την
ερμηνεία των άγνωστων λέξεων και τις καταγράφουν στον δεύτερο πίνακα. Στο
τέλος κάνουν υπερσύνδεση των ερμηνειών και των άγνωστων λέξεων. Έτσι, γίνονται
μικροί δημιουργοί ενός όμορφου λεξικού, όπου κάνοντας πάνω στην άγνωστη λέξη
Ctrl+κλικ οδηγούνται στην αντίστοιχη ερμηνεία των λέξεων. Το αποτέλεσμα της
δραστηριότητας υπάρχει στο Φύλλο εργασίας 3ο-τελικό.
3η Δραστηριότητα (Φύλλο εργασίας 4ο)
8

9. Ο δάσκαλος συνεχίζει με το γραμματικό φαινόμενο που εντοπίζεται στο ποίημα και
είναι ο συλλαβισμός των λέξεων. Με τους μαθητές συζητάμε ποιες λέξεις του
ποιήματος τους έκαναν εντύπωση και τους παροτρύνουμε να τις συλλαβίσουν
χτυπώντας παλαμάκια σε κάθε συλλαβή. Στη συνέχεια, δίνουμε στα παιδιά το
τέταρτο φύλλο εργασίας που περιλαμβάνει το συλλαβισμό λέξεων του ποιήματος.
Στην αρχή οι μαθητές συλλαβίζουν τις λέξεις χωρίς να τους δοθούν οδηγίες. Έπειτα,
ελέγχουν αν πραγματοποίησαν σωστά το συλλαβισμό των λέξεων ακολουθώντας τις
οδηγίες που τους δίνονται στο φύλλο εργασίας, δηλαδή πηγαίνοντας στην εντολή
Διάταξη σελίδας - Επιλογές Συλλαβισμού-Μη αυτόματος-ΟΚ.
4η Δραστηριότητα (Φύλλο εργασίας 5ο)
Στην τελευταία δραστηριότητα οι μαθητές δημιουργούν τη δική τους ζωγραφιά στο
εκπαιδευτικό λογισμικό Tux Paint. Από την εντολή εργαλεία και στάμπες κάνουν το
δικό τους φθινοπωρινό τοπίο και το αναρτούν στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης
αλλά και του σχολείου.
5η Δραστηριότητα (Φύλλο αξιολόγησης)
Η τελευταία δραστηριότητα είναι ένα φύλλο αξιολόγησης στον επεξεργαστή
κειμένου(word) όπου οι μαθητές καταγράφουν αυτά που αποκόμισαν από το
μάθημα σχετικά με την εποχή του φθινοπώρου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
του.
6η Δραστηριότητα (Παρουσίαση εργασιών στην ολομέλεια)
Στο τέλος η κάθε ομάδα παρουσιάζει στην ολομέλεια τις εργασίες της και γίνεται
συζήτηση και διάλογος σχετικά με το θέμα που μας απασχόλησε. Τα παιδιά
διατυπώνουν τις γνώμες και τις απόψεις τους αλλά και τις αντιρρήσεις που τυχόν
έχουν.
• ΕΠΕΚΤΑΣΗ
Τα παιδιά φέρνουν ξερά φύλλα και κλαδιά από την αυλή των σπιτιών τους, τα
πάρκα ή τις παιδικές χαρές που παίζουν και κάνουν ένα κολάζ πάνω σε χαρτόνια
που έχουν δοθεί ανά ομάδα. Αυτά τα κολάζ αναρτούνται στον πίνακα
ανακοινώσεων του σχολείου.
• ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η αξιολόγηση είχε τρεις φάσεις:
1. Τη διαγνωστική αξιολόγηση, όπου ο δάσκαλος αναγνώρισε τις
προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών. Αυτές τις γνώσεις που φέρνουν από το
σπίτι, το κοινωνικό τους περιβάλλον και τις γνώσεις από τις προηγούμενες
διδακτικές ενότητες των μαθητών, αλλά και τις λανθασμένες αντιλήψεις που
είχαν υιοθετήσει.
9

10. 2. Τη διαμορφωτική αξιολόγηση, όπου ο δάσκαλος κατά την πορεία
διδασκαλίας μέσα από τη συζήτηση, το διάλογο και με ερωτήσεις σχημάτιζε
γνώμη και αξιολογούσε τους μαθητές του. Έτσι, ο δάσκαλος, καθόριζε τι πρέπει
να διορθωθεί στη διδασκαλία με σκοπό αντισταθμιστικό, ώστε οι μαθητές να
φτάσουν στην κατάκτηση των διδακτικών στόχων με τη συνεχή και καθημερινή
ή σε τακτικά διαστήματα αξιολόγηση της εκπονούμενης διαδικασίας.
3. Την τελική αξιολόγηση, όπου ο δάσκαλος δίνει στους μαθητές το φύλλο
αξιολόγησης και τους παροτρύνει να γράψουν για το φθινόπωρο.
•
-
-
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ζωή Γαβριηλίδου, Μαρία Σφυρόερα, Λουκία Μπεζέ, Βιβλίο δασκάλουΜεθοδολογικές Οδηγίες, «Ταξίδι στον κόσμο της γλώσσας», Βιβλίο Γλώσσας
Β΄ Δημοτικού
Ζωή Γαβριηλίδου, Μαρία Σφυρόερα, Λουκία Μπεζέ, «Ταξίδι στον κόσμο της
γλώσσας», Βιβλίο Γλώσσας Β΄ Δημοτικού
Ιστοσελίδες:
-
http://www.youtube.com/watch?v=mL69eEAbw_4
-
http://giannismokias.pbworks.com/w/page/24136241/%CE%A4%CE%9F%2
0%CE%9B%CE%9F%CE%93%CE%99%CE%A3%CE%9C%CE%99%CE%9A%CE%
9F%20KIDSPIRATION
-
https://encryptedtbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTePOhdkNlTAeZ1moQzXtykNk3x8x
bLN0wmn72ZyqEqyIyNDO_F
-
https://app.box.com/s/ggh7dvhg94mz8iypq851
-
http://users.sch.gr/jimkol/epimorfosi_b/KSE-genikomeros.pdf
-
http://users.sch.gr/jimkol/epimorfosi_b/ergaleia_sen.pdf
10