2. Gawain 1. INPUT → OUTPUT
Isulat sa loob ng kahon input ang mga bagay na kailangan
Upang mabuo ang produktong makikita sa output nanasa susunod na
pahina.
1. Flour
2. Water
3. Yeast
4. Salt
5. Sugar
6. margarine
1. Hardwood
2. Hammer and
nails
3. Hand saw
4. Chisel
5. Paint
6. Sandpaper
1.
1. Fabric
2. Rubber
3. Leather
4. Canvas
5. Plastic
6. Wood
3. Pamprosesong Tanong:
1. Nahirapan ka ba sa pag-iisipng mga input o sangkap
na kailangan para sa output? Bakit?
Medyonahirapan po ako sa pag-iisipng mga
sangkap na kailangan para sa output sapagkat hindi
ako gaanong pamilyar sa mga wastong katawagan
sa mga sangkap at limitado lamang ang mga
nalalaman kong sangkap.
2. Sa iyong palagay, ano ang ugnayan ng mga sangkap
na nasa kahon ng input at ang larawan na nasa kahon
ng output?
Ang mga sangkap na nasa kahon ng input ay
pinagsama-samaupang nang sa gayon ay mabuo
bilang resulta ang larawan na nasa kahon ng output.
3. Ano ang katawagan sa proseso na nag-uugnay sa
kahon ng input sa kahon ng output?
Sa aking pagkakaalam, ang proseso na nag-uugnay
sa kahon ng input sa kahon ng output ay tinatawag
na PRODUKSIYON.
4. Gawain 2. TRAINMAP
Ayusin ang mga larawan ayon sa pagkakasunod-sunod ng
pagkakabuo ng produkto. Ilagay ang bilang ng larawan sa mga kahon
sa ibaba.
5. Pamprosesong Tanong:
1. Sa iyong palagay, paano nagkakaugnay-ugnayang
mga larawan?
Ang mga larawan ay nagkakaugnay-ugnaysapagkat
ang mga ito ay ang nagpapakitang isang proseso
ng pagprodyusng isang bagay at ito ay ang isang
wooden dining table.
2. Ano ang naging batayan mo sa pagsasaayos ng
larawan?
Ang aking naging batayan sa pagsasaayos ng
larawan ay kung ano ang ipinapakitasa mismong
mga larawan.
3. Ano ang tawag sa prosesong naganapmula sa una
hanggang ikaapat na larawan?
Ang tawag sa prosesong naganapmula sa una
hanggang ikaapat na larawan ay PRODUKSIYONo
PAGPOPRODYUS. Ang unang larawan hannggang
sa ikaapat na larawan (1, 4, 3, 2) ay nagpapakita ng
isang proseso o hakbang patungo sa pagprodyusng
isang bagay at ito ay ang wooden dining table.
6. Gawain 3: IRF Chart
Ano ang naging karanasan mo sa pagsagotsa mga naunang gawain?Paunang
gawain pa lamang ang iyong sinagutan, sa mga susunod na gawain ayinaasahang
matutuklasan mo ang mga tamang kasagutan. Pagkatapos ng mga gawain aymaaari
mong balikan at itama ng iyong sagot.
Magpatuloy ka. Sagutin ang IRF Chart. Isulat mo sa hanayI – initial ang
kasagutan sa tanong na ano ang produksiyon? Ano-ano ang salik nito at ang
implikasyon nito sa pang-araw-araw na pamumuhay?Ang dalawang natitirang hanay
ay sasagutan mo sa mga susunod na bahagi ng pag-aaral mo sa paksa.
IRF Chart
I – nitial Answer Ang produksiyon ay ang proseso o
hakbang na isinasagawa sa input
(sangkap) upang mabuo ang
output (resultang bagay).
Para sa aking initial na kaalaman,
ang mga salik ng produksyon ay
ang input at output na kung saan
ang input ay ang mga sangkap na
kinakailangan upang maisagawa
ang output, ang resultang bagay
mula sa mga pinagsama-samang
input.
Ang implikasyon nito sa pang-araw-
araw na pamumuhay ay ang mga
bagay na ginagamit natin sa araw-
araw ay may isang prosesong
pinagdaanan. Hindi lahat ng ito ay
nagawa sa isang pitik lang.
R – evised Answer
F – inal Answer
7. Gawain 4. CONCEPT MAPPING
Punan ng angkop na salik ng produksiyon ang concept map na nasa
susunod na pahina. Isulat sa loob ang kahalagahan ng bawat isa sa proseso
ng produksiyon. Sagutan ang tanong na nasa kahon.
MGA
SALIK
NG
PRODUKSIYON
Lupa Bilang Salik ng
Produksyon
Sumasaklawang lupa sa lahat
ng orihinalathindi
mapapalitang yaman ng
kalikasan.Halimbawa nito ang
matatabang lupang
pinagtatamnan, ang mga
lupang pastulan, lupa sa
lungsod atiba pa.
Nadaragdagan ang
kapakinabangan ng lupa
habang nalilinang ito. Ang Kapital o Puhunan Bilang
Salik ng Produksyon
May malaking bahagi sa
produksyonang puhunan.
Magiging kapaki-pakinabang
lamang ang lupa kung gagamitan
ng puhunan.Mahalaga rin sa
paggawa ang puhunan upang
matugunan ang
pangangailangan.Nagiging
maunlad ang industriyang
pinaglalaananng malaking
puhunan.Ang Kakayahang Entreprenyur
Bilang Salik ng Produksyon.
Isang entreprenyur ang nagtatatag
ng negosyong makapagbibigay ng
malaking kapakinabangansa mga
mamamayan. Siya ang nasa likod
na produksyon. Sa kanyang
matalinong pagpapatakbo
nakasalalay ang paglagong isang
negosyo. Siya ay tinaguriang
tagapamahala,
superbisor, innovator, at risk
bearer sa produksyon.
Lakas-Paggawa Bilang
Salik ng Produksyon
Ang lakas-paggawa ng
pinakamahalagang salik ng
produksyon. Sa salik na ito umiiral
ang kontribusyonng lakas ng tao
upang mabuo ang isang produkto.
Hindi sapat na may mga hilawna
sangkapupang makabuo ng isang
produkto sapagkatkailangan pang
dumaan sa isang proseso ang mga
hilaw na sangkapupang
mapakinabanganng taoayon sa
kanyang nais.
8. ANO ANG KAHALAGAHAN NG PRODUKSIYON AT NGA MGA
SALIK NITO SA ATINGPANG-ARAW-ARAW NA PAMUMUHAY?
Ang produksyon ay tumutukoy sa paglikha ng
mga bagay o serbisyo upang matugunan ang
pangangailangan ng mga tao. Nangangailangan
ng mga materyal at kagamitan ang anumang
paggawa ng isang bagay o kalakal upang
magkaroon ng produksyon.
Ang produksyon ang pinakamahalagang bahagi
ng proseso sa ekonomiya. Dito nililikha ang mga
bagay o produktong kailangan ng mga
mamamamyan. Kailangan din sa pag-ikot ng
ekonomiya ang pagpapalitan o distribusyon at
ang pagkonsumao. Batay rito, masasabing isang
sistema ng patuloy na produksyon, palitan, at
pagkonsumo ng mga kalakal
at serbisyo ang ekonomiya.
9. PamprosesongTanong:
1. Ano-ano ang salik ng produksiyon? Ipaliwanagang ginagampanan ng bawat salik
sa proseso ngproduksiyon?
May apat na salik sa pagbuo ng isang produkto. Hindi mabubuo angisang produkto
kung mawawalaang alinman sa mga salik na ito. Kabilang sa mgasalik na ito ang
lupa, lakas-paggawa, puhunan o kapital at kakayahan ng entreprenyur.
Lupa Bilang Salik ng Produksyon
Sumasaklaw ang lupa sa lahat ng orihinal at hindi mapapalitangyaman ng kalikasan.
Halimbawanito ang matatabanglupang pinagtatamnan, ang mga lupang pastulan,
lupa sa lungsod at iba pa. Nadaragdagan ang kapakinabangan ng lupa habang
nalilinang ito.
Maaaring gamitin ang lupa sa iba’t ibang pamamaraantulad ng pagsasaka,
pabahay, pagtatayuanng mga tanggapan, pagawaanat iba pa. Walang hanggan
ang maaaring gamit ng lupa. Ang kapakinabangan ng lupasa may-arinito ay
nagtatakda ng kita na tinatawag na upa.
Lakas-PaggawaBilang Salik ng Produksyon
Ang lakas-paggawang pinakamahalagang salik ng produksyon. Maituturingna
lakas-paggawa ng lakas-tao na ginagamit sa paglikha o paggawang kapaki-
pakinabang na bagay. Ang kalikasan ang nagbibigay ng mga hilaw na sangkap o
likas na yamanngunit nakasalalay sa kamay ng tao ang paglinang nito upang
maging kapaki-pakinabangito.
Sa salik na ito umiiralang kontribusyonnglakas ng tao upang mabuo angisang
produkto. Hindisapat na may mga hilaw na sangkap upang makabuo ng isang
produkto sapagkat kailangan pang dumaan sa isang proseso angmgahilaw na
sangkap upang mapakinabanganng tao ayonsa kanyang nais. Dito pumapasokang
lakas-paggwa. Sa pamamagitanng pag-iisip at talento ng tao, nabubuo ang isang
produkto. Hindilamang nangangahulugan ng pisikal na paggawaang lakas-
paggawa. Matatawag ding lakas-paggawa ang pag-iisip ng tao.
10. Ang Kapital o Puhunan Bilang Salik ng Produksyon
Ano ang maaring mangyari sa produksyon at pangangalakal kung walang
kapital? Marahil, ang mga pangunahing pangangailangan lamang ang
magagawadahil walang mamumuhunan sa produksyon ng kagamitan, mga
pampaginhawa sa buhay at bagong teknolohiya.
Kahalagahan ng Kapital
May malaking bahagi sa produksyon ang puhunan. Magiging kapaki-pakinabang
lamang ang lupa kung gagamitan ng puhunan. Mahalaga rin sa paggawa ang
puhunan upang matugunan ang pangangailangan. Nagiging maunlad ang
industriyang pinaglalaanan ng malaking puhunan.
Ang Kakayahang Entreprenyur Bilang Salik ng Produksyon
Isang entreprenyur ang nagtatatag ng negosyong makapagbibigay ng malaking
kapakinabangan sa mga mamamayan. Siya ang nasa likod na produksyon. Sa
kanyang matalinong pagpapatakbo nakasalalay ang paglago ng isang negosyo.
Siya ay tinaguriang tagapamahala, superbisor, innovator, at risk bearer sa
produksyon.
2. Sa iyong palagay, alin sa mga salik ang pinakamahalaga sa proseso ng
produksiyon? Pangatwiranan.
Sa aking palagay, ang salik na pinakamahalaga sa proseso ng produksiyon ay ang
Lakas-Paggawa Bilang Salik ng Produksyon sapagkat dito umiiral ang
kontribusyon ng lakas ng tao upang mabuo ang isang produkto. Hindi sapat na
may mga hilaw na sangkap upang makabuo ng isang produkto sapagkat
kailangan pang dumaan sa isang proseso ang mga hilaw na sangkap upang
mapakinabangan ng tao ayon sa kanyang nais. Ang lakas-paggawa ng
pinakamahalagang salik ng produksyon. Maituturing na lakas-paggawa ng lakas-
tao na ginagamit sa paglikha o paggawa ng kapaki-pakinabang na bagay. Ang
kalikasan ang nagbibigay ng mga hilaw na sangkap o likas na yaman ngunit
nakasalalay sa kamay ng tao ang paglinang nito upang maging kapaki-
pakinabang ito.
11. Gawain5: IKOT-NAWAIN
Surrinat unawain ang dayagram sa ibabana nagpapakita ng paikot na daloy ng produksiyon.
Lupa Pagsasama-sama Produkto o
Paggawa ng mga input ng serbisyong
Kapital produksiyon pangkonsumo;
Entrepreneurship Produkto o
serbisyona
gamit sa
paglikha ng
ibang produkto
MGA KABAYARAN SA SALIK NG PRODUKSIYON
upa, sahod,interes, at kita
PamprosesongTanong:
1. Ano ang inilalarawanng dayagram?
Ang inilalarawanng dayagram sa itaasay ang tungkol sa prosesong produksiyon.
2. Batay sa dayagram, paano nauugnay ang input sa output? Ipaliwanag.
Sa pamamagitanng prosesong pagsasama-samang mga input ng produksiyon, naiuugnay
INPUT PROSESO OUTPUT
12. Gawain 6: S P G – (SANGKAP sa PRODUKSIYON i-GRUPO)
A. Ilista ang mga bagay na ginamit sa paggawa ng sumusunod
na produkto. Ihanay ang sumusunod kung ang salik ay lupa,
lakas-panggawa, kapital, o entrepreneurship. Gamitin ang
talahanayan sa ibaba sa pagsagot.
Produkto Mga ginamit sa
pagbuo ng
produkto
Klasipikasyon ng
Salik ng
Produksiyon
1. Glass
2. Metals
3. Plastic
4. Silicon Oxide
5. Aluminum Oxide
6. Platinum
7. Tungsten
8. iron
1. Lupa
2. Lupa
3. Lupa
4. Lupa
5. Lupa
6. Lupa
7. Lupa
8. Lupa
1. Sugar
2. Water
3. Cream
4. White distilled vinegar
5. Candy oils
6. Food coloring
1. Lupa/Kapital
2. Lupa/Kapital
3. Lupa/Kapital
4. Lupa/Kapital
5. Lupa
6. Lupa/Kapital
1. Panadero
2. Flour
3. Eggs
4. Yeast
5. Sugar
6. Salt
7. Cheesecloth
8. Oven
1. Lakas-panggawa
2. Lupa/Kapital
3. Lupa/Kapital
4. Lupa/Kapital
5. Lupa/Kapital
6. Lupa/Kapital
7. Kapital
8. Kapital
-LUPA
-LAKAS-
PANGGAW
A
-KAPITAL
-ENTRE
PRENEURS
HIP
-LUPA
-LAK
AS-
PANGG
AW
-EN
TREPRE
NEUR
SHIP
-LUPA
-LAKAS-
PANGGA
WA
-ENTR
EPRENE
URSHIP
13. PamprosesongTanong:
1. Ano-ano ang naging batayan mo sa klasipikasyonngiba’t-ibangsangkap na
ginagamit sa produksiyon?
Ang aking naging batayansa klasipikasyon ng iba’t-ibangsangkap na
ginagamit sa produksiyonay ang mismongmgasangkap at kagamitang
kinakailangan upang maisagawaang produksiyonat ang mgakatangian ng
bawat salik ng produksiyon.
2. Ipaliwanag ang bahaging ginagampanan ng iba’t-ibangsalik ngproduksyon
sa pagbuo ng produkto at serbisyo.
Lupa – kasama rito ang lahat ng yamang likas sa ibabaw at ilalim nito, pati
ang mga yamang-tubig, yamang-mineral, at yamang-gubat. Anglupaay may
naiibang katangian sapagkat ito ay fixed o takda ang bilang. Angwastong
paggamit ng lupa ay mahalaga. Malaki man o maliit ang sukat nito,
kailangang tiyakin ang pagkakaroonng produktibongpaggamit.
Lakas-Panggawa – kailangan ang mgamanggagawa sa transpormasyonng
mga hilaw na materyales sapagbuo ng tapos naprodukto o serbisyo.
Tumutukoy ito sakakayahan ng tao sa produksyonngkalakal o serbisyo.
Kapital – ay tumutukoy sakalakal na nakalilikha ng ibapang produkto. Ang
kapital ay maaariring iugnay sa salapi at imprastrukturatuladng mga gusali,
kalsada, tulay patina ang mgasasakyan. Sa makabagongekonomiya,
nangangailangan ang mga bansa na mangalap ng malaking kapital upang
makamtanang pagsulong.
Entrepreneurship – ito ay tumutukoy sakakayahan at kagustuhan ng isang
tao na magsimulang isang negosyo. Ito ang tagapag-ugnay ng naunang mga
salik ng produksiyonupangmakabuo ngprodukto at serbisyo. Siyarinang
nag-oorganisa, nagkokontrolat nakikipagsapalaran sa mgadesisyonsa mga
bagay na makakaapekto saproduksiyon.
14. Gawain 7: IRF Chart
Sa pagkakataong ito, sagutan mo na ang IRF Chart. Kung
iyong natatandaan ay isinulat mo ang iyong I-initial na kasagutan
sa tanong na “Ano ang produksiyon? Ano-ano ang mga salik nito at
implikasyon nito sa pang-araw-araw na pamumuhay?” Ngayon
naman ang iyong pagkakataon na baguhin o i-revise ang naunang
kasagutan. Isaayos mo ang mga konsepto na taliwas sa iyong
napag-aralan. Isulat ang iyong kasagutan sa bahagi ng revised.
IRF Chart
I – nitial Answer
R – evised Answer Ang produksiyon ay
proseso ng pagpapalit anyo
ng produkto sa
pamamagitan ng
pagsasama-sama ng mga
salik upang makabuo ng
output.
Ang mga salik ng
produksiyon ay ang lupa,
lakas-panggawa, kapital at
entrepreneurship.
F – inal Answer
15. Gawain 8: NEWS ANALYSIS
Basahin at pag-aralan ang balita na may pamagat na “Hataw sa
Rice Production, Pararangalan” Pagtuunan ng pansin ang nilalaman,
organisasyon, mensahe, pagkamalikhain, at kapakinabangan ng
binasang lathalain. Pagkatapos ay sagutan ang mga tanong.
Hataw sa Rice Production, Pararangalan
Posted by Online Balita on Mar 15th, 2013
CABANATUAN CITY – Nakatakdang gawaran ng Department of
Agriculture (DA) ng Agri-Pinoy Rice Achievers Award ang mga
lalawigan, bayan, at indibidwal na malaki ang ambag sa pagtamo ng
hangarin ng pamahalaan na staple self-sufficiency. Sinabi ni DA
Regional Executive Director Andrew Villacorta na kabilang ang Nueva
Ecija at Bulacan sa sampung top performing provinces sa buong
bansa.
Sila ay makakakuha ng tig-aapat na milyong pisong halaga ng mga
proyekto. Kasama naman sa 48 na nagwagi sa municipal category at
makakatanggap ng tig-isang milyong pisong halaga ng mga proyekto
ang Talavera, Guimba, General Tinio, Llanera, Sta. Rosa, Sto. Domingo,
Cuyapo, at Lupao sa Nueva Ecija at maging ang San Rafael sa
Bulacan. May kabuuang 87 technicians at opisyal naman sa Gitnang
Luzon ang itinanghal na Outstanding Agricultural Extension Workers
(AEW) na mag-uuwi ng tig-Php20,0000 halaga ng insentibo. May 350
iba pang AEWs, 10 irrigators’ associations at tatlong mall water
impounding system associations sa buong kapuluan ang
pagkakalooban din ng naturang pagkilala sa isang seremonya ngayong
araw sa Philippine International Convention Center.
Nakapagtala ang Gitnang Luzon ng 138 porsiyentong rice sufficiency
level noong nakaraang taon kahit pa sinalanta ito ng matinding pag-
ulan dulot ng habagat. Sinabi ni Villacorta na umabot sa 3,220,607
metriko toneladang palay mula sa 675,781 ektarya ang naani, na ang
average yield ay 4.77 metriko tonelada kada ektarya. Ang produksiyon
noong 2012 ay 23 porsiyentong mas mataas kumpara sa 2,616,083
metriko toneladang naitala noong 2011 at ito ay nakaambag sa 18
porsiyento ng pambansang produksiyon alinsunod sa Food Staple Self-
Sufficiency Program.
Ayon sa Regional Agriculture Chief, ang pagsasanib ng mga programa
at proyekto patungkol sa climate change adaptation ng mga tanggapan
ng pambansa at lokal na pamahalaan ang dahilan ng agarang
pagkabawi mula sa sakuna at paglago ng produksiyon. – Light A.
Nolasco
16. Pamprosesong Tanong:
1. Aling mga pangunahing lalawigan at bayan ang nakatanggap ng
parangal na Agri-Pinoy Rice Achievers Award?
Ang mga pangunahing lalawigan at bayan na nakatanggap ng
parangal na Agri-Pinoy Rice Achievers Award ay ang Nueva Ecija,
at Bulacan.
2. Paano natamo ng mga bayan at lalawigang ito ang mataas na
antas ng produksiyon sa bigas? Paano kaya makatutulong ang
mga salik ng produksiyon sa pagtaas ng produksiyon ng pagkain
sa bansa?
Nakatulong ang Food Staple Self-Sufficiency Program upang
matamo ng mga bayan at lalawigang ito ang mataas na antas ng
produksiyon ng bigas. Itong programa nito ay nakapokus sa
seguridad ng mga pagkain partikular na ang bigas.
Ang mga salik ng produksiyon ay makatutulong sa pagtaas ng
produksiyon ng pagkain sa bansa sa pamamagitan ng kapag ang
mga salik ng produksiyon na ito ay nag-ugnay-ugnay, ito ay
makalilikha ng mga produkto at serbisyo na tutugon sa ating
pang-araw-araw na pangangailangan.
3. Ano ang layunin ng “Food Staple Self-Sufficiency Program” ng
pamahalaan?
Ang layunin ng ng programang itinaguyod ng pamahalaan na
“Food Staple Self-Sufficiency Program” ay ang palakihin ang
produksyon at bahagi ng konsumo ng mga ito lalo na sa mga
lugar na hindi naman gaanong palakain ng bigas kung saan
laganap ang konsumo nito.
4. Paano nakatutulong sa atin ang pagkakaroon ng mataas na antas
ng produksiyon?
Nakatutulong sa atin ang pagkakaroon ng mataas na antas ng
produksiyon sa pamamagitan ng ang bigas ay tinaguriang
pinakamalahalagang inaaaning pagkain, pangunahing pagkain
para sa buong bansa. Ang produksiyon ng bigas sa Pilipinas ay
17. Gawain 9: IRF Chart
Muli mong balikan ang IRF Chart. Sa bahaging ito ay isusulat mo na ang iyong Final na kasagutan
batay sa iyong pang-unawa sa paksang tinalakay. Inaasahan din na malinaw mo nang masasagot ang mga
katanungang: Ano ang produksiyo? Ano-ano ang salik nito at implikasyon nito sa pang-araw-araw na
pamumuhay? Handa ka na ba? Isulat mo na ang iyong Final na kasagutan.
IRF Chart
I – nitial Answer
R – evisedAnswer
F – inal Answer Ang produksiyon ay proseso ng pagpapalit anyo ng produkto sa pamamagitan
ng pagsasama-sama ng mga salik upang makabuo ng output.
Ang mga salik ng produksiyon ay ang lupa, lakas-panggawa, kapital at
entrepreneurship.
Lupa -kasama rito ang lahat ng yamang likas sa ibabaw at ilalim nito, pati
ang mga yamang-tubig, yamang-mineral, at yamang-gubat. Ang lupa ay
may naiibang katangian sapagkat ito ay fixed o takda ang bilang. Ang
wastong paggamit ng lupa ay mahalaga. Malaki man o maliit ang sukat
nito, kailangang tiyakin ang pagkakaroon ng produktibong paggamit.
Lakas-panggawa -kailangan ang mga manggagawa sa transpormasyon ng
mga hilaw na materyales sa pagbuo ng tapos na produkto o serbisyo.
Tumutukoy ito sa kakayahan ng tao sa produksyon ng kalakal o serbisyo.
Kapital - ay tumutukoy sa kalakal na nakalilikha ng iba pang produkto. Ang
kapital ay maaari ring iugnay sa salapi at imprastruktura tulad ng mga
gusali, kalsada, tulay pati na ang mga sasakyan. Sa makabagong
ekonomiya, nangangailangan ang mga bansa na mangalap ng malaking
kapital upang makamtan ang pagsulong.
Entrepreneurship - ito ay tumutukoy sa kakayahan at kagustuhan ng isang
tao na magsimula ng isang negosyo. Ito ang tagapag-ugnay ng naunang
mga salik ng produksiyon upang makabuo ng produkto at serbisyo. Siya
rin ang nag-oorganisa, nagkokontrol at nakikipagsapalaran sa mga
desisyon sa mga bagay na makakaapekto sa produksiyon.
Ang produksiyon ang tumutugon sa ating pangangailangan. Kung walang
produksiyon ay wala rin tayong produkto at serbisyo na ikokonsumo. Ang mga
salik na lupa, lakas-panggawa, kapital at entrepreneurshipay may malaking
bahaging ginagampanan sa prosesong ito. Kapag ang mga salik na ito ay nag-
ugnay-ugnay,ito ay magdudulot ng mga produkto at serbisyo na tutugon sa
ating pang-araw-araw na pangangailangan.