Βασικά Στοιχεία Θεμελιώδους και Τεχνικής Ανάλυσης

Βασικά Στοιχεία Θεμελιώδους
και Τεχνικής Ανάλυσης
Σοφιανόπουλου Παναγιώτη
Θεμελιώδης Ανάλυση
 Η Θεμελιώδης Ανάλυση διερευνά τον εντοπισμό θεμελιωδών
οικονομικών και πολιτικών παραγόντων, που μπορούν να
επηρεάσουν την αξία μιας μετοχής κ.λπ..
 Βασικά είναι μια μορφή ανάλυσης της (τρέχουσας και μελλοντικής)
προσφοράς και ζήτησης μιας μετοχής ώστε να διαπιστώσει εάν
 Η μεταβολή της τιμής είναι δικαιολογημένη, και
 Σε ποια κατεύθυνση αναμένεται να αλλάξουν οι τιμές και για πόσο.
 Η προσέγγιση αυτή, απαιτεί
 συγκέντρωση σημαντικών ποσοτήτων οικονομικών δεδομένων,
 συνδυασμός των προσδοκιών των συμμετεχόντων στην αγορά, και
 ανάλυση όλων αυτών των πληροφοριών, για πρόβλεψη μελλοντικών
τιμών

Θεμελιώδης Ανάλυση
 H Θεμελιώδης Ανάλυση εστιάζει στο αίτιο και αποτέλεσμα –
αίτια εξωτερικά προς τις χρηματιστηριακές αγορές είναι πιθανόν
να επηρεάσουν τις τιμές.
 Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν κυβερνητικές
πολιτικές, επίπεδα αποθεμάτων, οικονομικούς δείκτες κ.λπ.
 H Θεμελιώδης Ανάλυση θεωρεί ότι η αγορά προσωρινά μπορεί
να μην έχει αξιολογήσει ορθά τη τιμή μιας μετοχής αλλά η
«ορθή» τιμή θα επιτευχθεί μακροπρόθεσμα. Κέρδη είναι δυνατά
εντοπίζοντας τις υποτιμημένες αξίες και περιμένοντας την αγορά
να αναγνωρίσει το «λάθος» της, διορθώνοντάς το.

 Διάφορες Πηγές Άντλησης Στοιχείων για την Θεμελιώδη
Ανάλυση
 Το πλαίσιο Προσφοράς και Ζήτησης
 Στοιχεία από Ισολογισμούς και Λογιστικές Καταστάσεις
 Κλαδικές Αναλύσεις
 Στατιστικές Αναλύσεις
H Θεμελιώδης Ανάλυση …

 Η Ζήτηση στην Αγορά: Δείχνει πόσοι άνθρωποι προτίθενται να
αγοράσουν σε διάφορα επίπεδα τιμών. Συνεπώς, η ζήτηση συναρτάται
της τιμής και της ποσότητας, με τους υπόλοιπους παράγοντες να
παραμένουν σταθεροί.
Θεμελιώδης Ανάλυση:
Το πλαίσιο Προσφοράς και Ζήτησης
 Σύμφωνα με τα οικονομικά της
καταναλωτικής συμπεριφοράς,
εκδηλώνεται ο νόμος της ζήτησης:
 Όταν οι τιμές ενός αγαθού
ανέρχονται, οι καταναλωτές
αγοράζουν λιγότερο
 Έτσι οδηγούμαστε σε μια
κατερχόμενη καμπύλη της
ζήτησης

Αλλαγές της Ζήτησης στην Αγορά
 Οι αλλαγές τιμών δεν οδηγούν σε αλλαγή της ζήτησης – τότε η
καμπύλη ανυψώνεται
 Αύξηση της ζήτησης – η καμπύλη της ζήτησης ανυψώνεται
προς τα δεξιά
 Πτώση της ζήτησης – η καμπύλη της ζήτησης μετατοπίζεται
προς τα αριστερά

 Η Προσφορά στην Αγορά: Η προσφορά στην αγορά δείχνει την
ποσότητα αγαθών που οι παραγωγοί προτίθενται να πουλήσουν σε
σχέση με τα επίπεδα τιμών. Συνεπώς, η προσφορά είναι η σχέση μεταξύ
της τιμής και της ποσότητας που προσφέρεται, με τους υπόλοιπους
παράγοντες να παραμένουν σταθεροί.
Fundamental Analysis:
The Demand-Supply Framework
 Η θεωρία του παραγωγού
προέρχεται από το νόμο της
προσφοράς
 Όταν οι τιμές ενός αγαθού
ανέρχονται, η προσφερόμενη
ποσότητα αυξάνει
 Οδηγώντας σε μια ανοδική
καμπύλη προσφοράς

Αλλαγές της Προσφοράς στην Αγορά
 Αύξηση της προσφοράς – η καμπύλη της προσφοράς
μετατοπίζεται προς τα δεξιά
 Κάμψη της προσφοράς – η καμπύλη της προσφοράς
μετατοπίζεται προς τα αριστερά.

 Ισορροπία Αγοράς: Η τιμή και
ποσότητα ισορροπίας
καθορίζεται από συναλλαγές
μεταξύ αυτών που ζητούν
(καταναλωτές) και προμηθευτές
(πωλητές)
 Σημείο Ισορροπίας: Είναι το
σημείο τομής της αγοραίας
προσφοράς και ζήτησης
 Η τιμή όπου η ποσότητα που
ζητείται ισούται με την
ποσότητα που προμηθεύεται

Λογιστικές Καταστάσεις
 Οι εταιρείες είναι υποχρεωµένες να προετοιµάζουν και να
παρουσιάζουν τις λογιστικές καταστάσεις τους.
 Η Χρηµατοοικονοµική Έκθεση πρέπει να περιλαµβάνει τον
Ισολογισµός, την Κατάσταση Αποτελεσµάτων Χρήσεως, την
Ανάλυση Ταµειακών Ροών, την Έκθεση Εξουσιοδοτηµένου
Ελεγκτή, καθώς και µια περιγραφή των αποτελεσµάτων από την
εταιρία, καθώς και εκτιµήσεις για την επόµενη χρονιά.

Ο Ισολογισμός
 Η οικονομική εικόνα μιας εταιρείας σε δεδομένη χρονική
στιγμή, αποτυπώνεται στον Ισολογισμό.
 Ο ισολογισμός έχει δύο κομμάτια: Αριστερά έχουμε το
Ενεργητικό που περιέχει τα περιουσιακά στοιχεία της και δεξιά,
έχουμε το Παθητικό, που περιέχει τις οφειλές και υποχρεώσεις
της.
 Ο Ισολογισμός πρέπει να είναι ισοσκελισμένος, ήτοι η αξία
του Ενεργητικού να ισούται με αυτή του Παθητικού.

 Οι κύριες κατηγορίες ενεργητικού είναι:
 τα πάγια στοιχεία της εταιρείας (οικόπεδα, εργοστάσια κ.λπ.),
 τα αποθέµατα σε πρώτες ύλες και προϊόντα, οι οφειλές από
πελάτες,
 τα διαθέσιµα της εταιρείας (ταμείο, καταθέσεις),
 Τις τυχόν επενδύσεις της εταιρείας σε χρεόγραφα.
 Οι ασώµατες κινητοποιήσεις, ουσιαστικά ο ‘αέρας’ της
εταιρίας, η διαφορά µεταξύ της αξίας της εταιρίας και της
δυνητικής τιµής πώλησής της.
Το Ενεργητικό

Το Παθητικό
 Οι κύριες κατηγορίες παθητικού είναι:
 οι υποχρεώσεις προς τους µετόχους της (που περιλαµβάνει το
καταβεβληµένο από αυτούς µετοχικό κεφάλαιο καθώς και τα
αποθεµατικά από τα αδιανέµητα κέρδη των προηγούµενων
χρήσεων),
 τα µακροπρόθεσµα χρέη της εταιρείας προς τρίτους (και αφορά
χρέη διάρκειας µεγαλύτερης του έτους, για παράδειγµα η
έκδοση οµολόγου µεγάλης διάρκειας),
 τα βραχυπρόθεσµα χρέη της εταιρείας προς τρίτους (διάρκειας
συνήθως µικρότερης του έτους), όπως από δανεισμό, προς
ασφαλιστικά ταμεία κ.ά.

Ο Ισολογισμός (Balance Sheet)
 Ο Ισολογισμός έχει απλουστευμένα την ακόλουθη μορφή:

 Αριθµοδείκτης Ρευστότητας:
 Ο αριθµοδείκτης ρευστότητας χρησιµοποιείται για να προσδιοριστεί αν
µια επιχείρηση έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται στις
βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις της. Αυτός είναι ένας δείκτης που
συγκρίνει τα ρευστοποιήσιµα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας (το
κυκλοφορούν ενεργητικό) µε τις βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις
(πληρωµές χρεών προς τρίτους) της εταιρείας.
 Στο κυκλοφορούν ενεργητικό περιλαµβάνονται τα διαθέσιµα (µετρητά,
αµέσως ρευστοποιήσιµα χρεόγραφα), οι απαιτήσεις από τους πελάτες και
τα αποθέµατα προϊόντων.
 Ο αριθµοδείκτης Ρευστότητας ισούται µε:
Αριθμοδείκτες

 Όσο µεγαλύτερος είναι ο παραπάνω δείκτης Ρευστότητας, τόσο σε
ισχυρότερη θέση από πλευράς ρευστότητας έχει η συγκεκριµένη εταιρεία.
Η επιθυµητή τιµή του εξαρτάται από το είδος της εταιρείας.
 Στις απαιτήσεις της εταιρείας µπορεί να περιλαµβάνονται και απαιτήσεις
από επισφαλείς πελάτες ενώ στα αποθέµατα προϊόντων µπορεί να
περιλαµβάνεται και υπερτιµολογηµένο προϊόν ή απαξιωμένο, για αυτό
πρέπει να δίδεται προσοχή σε αυτές τις κατηγορίες.
 Για τον λόγο αυτό οι εταιρείες που έχουν περισσότερα ρευστά διαθέσιµα
βρίσκονται σε καλύτερη θέση.
 Σε περίπτωση που οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις βρίσκονται σε
υψηλότερα επίπεδα από το κυκλοφορούν ενεργητικό της εταιρείας τότε
αυτή βρίσκεται σε δεινή θέση διότι δεν µπορεί να ξεπληρώσει τα
βραχυπρόθεσµα χρέη της. Επίσης δεν της περισσεύουν κεφάλαια για να
επενδύσει στην επέκταση της.

Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης
(Profit & Loss Statement)

 Αριθµοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων:
 Ένας από τους πιο σηµαντικούς αριθµοδείκτες είναι της Αποδοτικότητας
των Ιδίων Κεφαλαίων (Return on Equity). Ο αριθµοδείκτης υπολογίζεται
ως εξής:
 Τα καθαρά κέρδη τα βρίσκουμε στην κατάσταση αποτελεσµάτων
χρήσεως και τα ίδια κεφάλαια στο παθητικό.
 Ο αριθµοδείκτης αυτός µετρά την αποτελεσµατικότητα των κεφαλαίων
των µετόχων της επιχείρησης και είναι καλό να είναι υψηλός.

 Αριθµοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων:
 Άλλος σημαντικός αριθμοδείκτης, είναι της Αποδοτικότητας του
Ενεργητικού (Return on Assets). Ο αριθµοδείκτης υπολογίζεται ως εξής:
 Ο αριθµοδείκτης αυτός µετρά την αποδοτικότητα επί του Ενεργητικού
της επιχείρησης και βέβαια, είναι καλό να είναι υψηλός.

 Αριθµοδείκτης Δανειακής Επιβάρυνσης:
 Εκ των σημαντικότερων των αριθμοδεικτών, είναι της Δανειακής
Επιβάρυνσης (Debt Ratio).
 Ο αριθµοδείκτης υπολογίζεται ως εξής: έχουμε ένα κλάσμα στον
αριθμητή του οποίου έχουμε το σύνολο των Υποχρεώσεων (τις
βρίσκουμε στο Παθητικό) και στον παρονομαστή, έχουμε το σύνολο του
ενεργητικού.
 Γενικά, όταν ο δείκτης αυτός είναι υψηλός δεν είναι καλό.

 Αριθµοδείκτης Περιθωρίου Μικτού Κέρδους (Profit Gross Margin):
 Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης υπολογίζεται διαιρώντας τα Μικτά Κέρδη
με τις Πωλήσεις (της ιδίας περιόδου).
 Μικτά κέρδη και πωλήσεις (ή κύκλος εργασιών ή έσοδα), τα λαμβάνουμε
από τα Αποτελέσματα Χρήσης.
 Όσο υψηλότερος είναι τόσο το καλύτερο, καθώς δείχνει ισχυρή λειτουργική
κερδοφορία.

 Αριθµοδείκτης Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους (Profit Net Margin):
 Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης υπολογίζεται διαιρώντας τα Καθαρά
Κέρδη με τις Πωλήσεις.
 Καθαρά κέρδη και πωλήσεις (ή κύκλος εργασιών ή έσοδα), τα
λαμβάνουμε από τα Αποτελέσματα Χρήσης.
 Όσο υψηλότερος είναι τόσο το καλύτερο, καθώς δείχνει ισχυρή
κερδοφορία.
 Ακριβώς επειδή μιλάμε για καθαρά κέρδη, παρόλο που είναι καλό να
είναι υψηλός ο δείκτης, τον συγκρίνουμε και με το Μικτό Περιθώριο.

Αριθμοδείκτες (ειδικά για τράπεζες)

Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Cash Flow)
 Η κατάσταση ταμειακών ροών καταγράφει τις εισροές και
εκροές σε ρευστό. Οι κύριες κατηγορίες είναι οι ακόλουθες:

Κέρδη ανά Μετοχή
 Τα Κέρδη ανά Μετοχή, προκύπτουν διαιρώντας το σύνολο των
κερδών μιας εταιρείας σε ετησιοποιημένη βάση, με τον συνολικό
αριθμό μετοχών της εταιρείας.
 Ως κέρδη, συνήθως λαμβάνονται τα κέρδη προ φόρων ή τα κέρδη μετά
από φόρους.
 Τα κέρδη προ φόρων, για τον υπολογισμό του δείκτη, τα βρίσκουμε στα
Αποτελέσματα Χρήσης.
 Τα Κέρδη ανά Μετοχή γενικότερα, είναι ίσως ο απλούστερος παράγοντας
που μας βοηθάει να εκτιμήσουμε την αξία μιας μετοχής.
 Ο δείκτης υπολογίζεται είτε με τα τελευταία διαθέσιμα επίσημα στοιχεία,
ήτοι από τον τελευταίο Ισολογισμό ή σε κυλιόμενη βάση, αθροίζοντας
τέσσερα τρίμηνα.

Κέρδη ανά Μετοχή
 Στην αγγλική, τα κέρδη ανά μετοχή αναφέρονται με το ακρωνύμιο EPS,
το οποίο προκύπτει από το Earnings Per Share.
 Εννοείται ότι όσο υψηλότερα είναι τα αναλογούντα ανά μετοχή κέρδη,
τόσο το καλύτερο.
 Σημείο προσοχής! Τα κέρδη να προκύπτουν από οργανική αιτία, έτσι
ώστε να μην είναι ένα περιστασιακό αποτέλεσμα.
 Έχουμε την εταιρεία Α και την εταιρεία Β.
Η Α έχει κέρδη ανά μετοχή, €1,0 και η Β έχει €1,5.
1) Εάν όλα τα άλλα στοιχεία είναι ίδια, ποια είναι προτιμητέα;
2) Εάν όλα τα άλλα στοιχεία είναι ίδια με μοναδική εξαίρεση τα
ίδια κεφάλαια, όπου στην Α είναι το 1/3 της Β, ποια προτιμητέα;
3) Εάν όλα τα άλλα στοιχεία είναι ίδια με μοναδική εξαίρεση το
κύκλο εργασιών, όπου στην Α είναι το 1/2 της Β, ποια προτιμητέα;

Δείκτης Ρ/Ε (Ρ/Ε Ratio)
 Ο πιο διαδεδομένος δείκτης αποτίμησης μετοχών. Παλαιός και
κλασσικός. Στη αγγλική είναι Price to Earnings Ratio.
 Ισούται με την αγοραία τιμή μιας μετοχής (Ρ εκ του Price), διαιρώντας
την με τα Κέρδη ανά μετοχή (ΕΡS).
 Για παράδειγμα, εάν μια εταιρεία διαπραγματεύεται στα €43 ανά μετοχή
και τα ανά μετοχή κέρδη της κατά την διάρκεια των τελευταίων 12
μηνών, είναι €1,95, τότε ο δείκτης P/E της συγκεκριμένης μετοχής είναι
22,05 (€43/€1,95).
 Ο Δείκτης P/E πρακτικά μας δείχνει τι πολλαπλάσιο, προσφέρει η αγορά
για κάθε ένα ευρώ (ή δολάριο) κερδών ανά μετοχή. Δηλαδή μια μετοχή
που έχει P/E = 8, σημαίνει ότι η αγορά πληρώνει €8 για ένα ευρώ κερδών
της επιχείρησης ή σε μια άλλη μετοχή με P/E = 10, η αγορά πληρώνει €10
για κάθε ένα ευρώ κερδών της.

 Ο Δείκτης P/E εναλλακτικά, μας παρουσιάζει πόσα χρόνια απαιτούνται
και με την προϋπόθεση ότι τα ανά μετοχή κέρδη της υποκείμενης
εταιρείας έμεναν σταθερά, για να αποσβέσουμε το κεφάλαιο που
καλούμαστε να δώσουμε για να αγοράσουμε μια μετοχή της.
Για παράδειγμα, μία μετοχή που έχει P/E = 8, σημαίνει ότι απαιτούνται 8
έτη για να μας ‘δώσει πίσω’ τα χρήματα που μας κόστισε για να την
αποκτήσουμε και μία άλλη μετοχή με P/E = 10, σημαίνει ότι απαιτούνται
10 έτη προκειμένου να ‘λάβουμε’ πίσω τα χρήματα που δώσαμε για την
απόκτησή της.
 Συχνά, υπολογίζουμε ή βλέπουμε να υπολογίζεται το δείκτη P/E, με
εκτίμηση κερδών (π.χ. για την τρέχουσα χρήση) ή με ένα μικτό σύστημα
(π.χ. δύο πραγματοποιηθέντα τελευταία τρίμηνα + δύο προσεχή τρίμηνα
με εκτίμηση αποτελεσμάτων - projected or forward P/E).
 Ο δείκτης P/E που υπολογίζεται σε κυλιόμενη βάση των τεσσάρων
τελευταίων τριμήνων, λέγεται trailing P/E.

 Γενικά, ένα υψηλό P/E σημαίνει ότι η αγορά αναμένει υψηλότερη
ανάπτυξη στο μέλλον.
 Ο δείκτης P/E μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πρόβλεψη των τιμών.
Παράδειγμα: Εάν η μετοχή Α έχει ιστορικά μέσο P/E = 15 και
υπολογίζουμε τα ανά μετοχή κέρδη της στα €0,50 στο τέλος της
τρέχουσας χρήσης, τότε μπορούμε να αναμένουμε €0,50 x 15 = €7,50.
 Ο δείκτης P/E μπορεί να χρησιμοποιηθεί συγκριτικά με τις ιστορικές του
μέσες τιμές, προκειμένου να συμπεράνουμε εάν μία μετοχή στην παρούσα
φάση, είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη.
Παράδειγμα: Εάν η μετοχή Α έχει ιστορικά μέσο P/E = 15 και τώρα χωρίς
να συντρέχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος, έχει P/E = 25 φαίνεται
υπερτιμημένη, αντίθετα εάν το τρέχον Ρ/Ε της ισούται με 7,5 φαίνεται
υποτιμημένη.
 Οι εταιρείες που είναι ζημιογόνες, δεν έχουν δείκτη P/E καθώς δεν
διαιρούμε με το 0.

 Θέλουμε να αγοράσουμε μία μετοχή μεταξύ δύο εταιρειών του ιδίου
αντικειμένου, π.χ. δύο αλλαντοβιομηχανιών, της Α και Β.
 Και οι δύο μετοχές, διαπραγματεύονται στην ίδια τιμή, στα €18.
 Τα ανά μετοχή κέρδη της Α είναι €2 και της Β είναι €4.
 Το Ρ/Ε της Α είναι συνεπώς 8 και της Β είναι 4,5.
 Εάν αγοράσουμε τη μετοχή της Α, σημαίνει ότι για κάθε ένα € κερδών ανά
μετοχή, εμείς πληρώνουμε €9, ενώ αν επιλέξουμε την Β, για κάθε ένα €
κερδών ανά μετοχή, θα πληρώσουμε €4,5.
Συνεπώς στην περίπτωση της Β, αγοράζουμε περισσότερα για ‘λιγότερα’
και φαίνεται να συμφέρει.
 Το Ρ/Ε μεταξύ διαφορετικών κλάδων διαφέρει: σε κλάδους που
παρουσιάζουν εντονότερους ρυθμούς ανάπτυξης (π.χ. τεχνολογίας),
συναντάμε υψηλότερα Ρ/Ε, ενώ σε κλάδους ‘ώριμους’ (π.χ.
επιχειρήσεις κοινής ωφελείας) συναντάμε χαμηλότερα.

Δείκτης Ρ/Ε - Σημεία Προσοχής
 Ο δείκτης P/E μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα, καθώς
βασίζεται σε δεδομένα του παρελθόντος, που δεν εγγυώνται τα κέρδη
του μέλλοντος.
 Παρομοίως, εάν ένας δείκτης P/E υπολογίζεται βάσει των εκτιμώμενων
(μελλοντικών) κερδών, δεν υπάρχει εξασφάλιση ότι η εκτίμηση θα
επιβεβαιωθεί.
 Εάν δε λάβουμε υπόψη ότι συχνά η λογιστική είναι ‘δημιουργική’, τότε
κατανοεί κανείς ότι τα κέρδη μπορούν να παραποιηθούν ως προς την
πραγματική τους εικόνα.
 Για τους παραπάνω λόγους, συνίσταται στους επενδυτές να
χρησιμοποιούν για την εκτίμηση της αξίας μιας εταιρείας, παραπάνω από
έναν δείκτη.

Δείκτης ΡΕG (PEG Ratio)
 To P/E μιας μετοχής, διαιρούμενο με τον ρυθμό ανάπτυξής της
(υποκείμενης εταιρίας σε επίπεδο ανά μετοχή κερδών) για μια
συγκεκριμένη περίοδο.
 Ο δείκτης P/E προς Growth, αποκαλείται εν συντομία PEG και
χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει την αξία μιας μετοχής,
λαμβάνοντας υπόψη το ρυθμό ανάπτυξης.
 Ο PEG θεωρείται ότι παρέχει μια περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα
συγκριτικά με το P/E.
 Ενώ ένα υψηλό P/E μπορεί να δείχνει μία μετοχή ως μία καλή αγορά, εάν
συνυπολογίσουμε τον παράγοντα του ρυθμού ανάπτυξης των κερδών μέσω
του PEG, μπορεί το αποτέλεσμα να βγει έως και αρκετά διαφορετικό.
 Όσο χαμηλότερος είναι ο δείκτης PEG, τόσο μία μετοχή μπορεί να είναι
υποτιμημένη σε σχέση με το ρυθμό ανάπτυξης της κερδοφορίας της.

Δείκτης ΡΕG (PEG Ratio)
 Γενικότερα, ένας δείκτης PEG χαμηλότερος της μονάδος, δείχνει μετοχή
που είναι υποτιμημένη ως προς τον ρυθμό ανάπτυξης των κερδών της,
όσο χαμηλότερα (της μονάδος), τόσο περισσότερο.
 Ένας δείκτης PEG υψηλότερος της μονάδος, δείχνει μετοχή που είναι
υπερτιμημένη ως προς τον ρυθμό ανάπτυξης των κερδών της, όσο
υψηλότερα, τόσο εντονότερα υπερτιμημένη.
 Παράδειγμα: Έχουμε τις μετοχές δύο εταιρειών του ιδίου κλάδου, π.χ.
πληροφορικής κ του ιδίου υποτομέα. Η μετοχή της Α, έχει P/E=14 κ της Β =19.
 Ο ρυθμός ανάπτυξης όμως της Α για την προσεχή 5ετία, είναι 10% ετησίως και
για την Β είναι 20% ετησίως. Το PEG συνεπώς της Α είναι 14/10 = 1,4 και της
Β, 19/20 = 0,95. Της Β λοιπόν, παρουσιάζει PEG χαμηλότερο της μονάδος και
αρκετά χαμηλότερο της Α και μπορούμε να πούμε ότι αν δεν συντρέχουν άλλοι
λόγοι, η μετοχή της Β είναι ελκυστικότερη προς αγορά, καθώς περισσότερο
υποτιμημένη ως προς την αναπτυξιακή της δυναμική.

Δείκτης Ρ/Sales (Τιμή προς Πωλήσεις)
 Ο δείκτης Τιμής προς Πωλήσεις, μπορείτε να τον δείτε ως P/S ή
P/Sales ή Pr/Sales ή PSR.
 Ο δείκτης Τιμής προς Πωλήσεις*, υπολογίζεται:
 είτε διαιρώντας την συνολική κεφαλαιοποίηση** μιας εταιρείας με τις
πωλήσεις της,
 είτε σε ανά μετοχή επίπεδο, ήτοι διαιρώντας το κύκλο εργασιών με το
σύνολο των μετοχών.
* Τις Πωλήσεις ή Κύκλο Εργασιών ή Έσοδα, τα λαμβάνουμε από τα Αποτελέσματα Χρήσης.
** Κεφαλαιοποίηση, η συνολική χρηματιστηριακή αξία, ήτοι η τιμής μετοχής μιας εταιρείας x
τον συνολικό αριθμό μετοχών της.
 Ο δείκτης Τιμής προς Πωλήσεις, μας δείχνει τι πολλαπλάσιο δίνει η
αγορά για κάθε ένα € πωλήσεων της υπό εξέταση εταιρείας.
 Το σκεπτικό που τον διέπει, είναι σε γενικές γραμμές παρόμοιο με αυτό
του Ρ/Ε.

 Όπως όλοι οι δείκτες, ο Τιμή προς Πωλήσεις έχει νόημα όταν συγκρίνει
εταιρείες του ιδίου κλάδου.
 Ένας χαμηλός δείκτης Τιμής προς Πωλήσεις υποδεικνύει μια πιθανά
υποτιμημένη εταιρεία, ενώ ένας δείκτης υψηλός δείκτης Τιμής προς
Πωλήσεις σε απόλυτες τιμές ή σε σύγκριση με τις μέσες ιστορικές του
τιμές, πιθανότατα δείχνει μια υπερτιμημένη εταιρεία.
 Ο δείκτης Τιμής προς Πωλήσεις, έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για δύο λόγους:
α) διότι οι πωλήσεις είναι ένα καθαρότερο οικονομικό μέγεθος συγκριτικά με τα
κέρδη, καθώς τα κέρδη είναι περισσότερο ευμετάβλητα, μπορούν να επηρεαστούν
από έκτακτες συγκυριακές καταστάσεις ή μπορεί να τους γίνει και ‘μαγείρεμα’, ενώ
οι πωλήσεις, είναι δύσκολο ιδίως σε μεγάλες επιχειρήσεις να αποκρυφτούν ή να
‘μαγειρευτούν’.
β) προσφέρεται περισσότερο για σύγκριση εταιρειών που είναι σε αρχική φάση
ανάπτυξης και δεν έχουν προλάβει να αναπτύξουν κερδοφορία, οπότε δεν μπορούμε
στη περίπτωσή τους να χρησιμοποιήσουμε το Ρ/Ε.

 Παράδειγμα 1:
Εάν η μετοχή της εταιρείας Α, έχει δείκτη Τιμής προς Πωλήσεις
ίσο με 1,23 ενώ η ιστορική της μέση τιμή, είναι 1,35, δείχνει
πιθανά υποτιμημένη.
 Παράδειγμα 2:
Εάν η μετοχή της εταιρείας Α, έχει δείκτη Τιμής προς Πωλήσεις
ίσο με 1,23 ενώ ο μέσος όρος του δείκτη Τιμής προς Κέρδη, στον
κλάδο της, είναι 1,10, τότε δείχνει πιθανά υπερτιμημένη.
Βέβαια και σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να μην ισχύει αυτό, αν
π.χ. η Α παρουσιάζει εντονότερη ανάπτυξη από τις άλλες εταιρείες
του κλάδου της.

Δείκτης Ρ/BV (Τιμή προς Λογιστική Αξία)
 Η Λογιστική Αξία μιας επιχείρησης ισούται με το Συνολικό
Ενεργητικό της μείον τα Άυλα στοιχεία και τις Υποχρεώσεις της.
 Σύμφωνα με άλλο τρόπο υπολογισμού, που όμως δεν διαφέρει
ουσιαστικά ως προς το αποτέλεσμα, η Λογιστική Αξία μιας
εταιρείας, ισούται με το σύνολο των Ιδίων Κεφαλαίων μείον τα
δικαιώματα μειοψηφίας.
 Η Λογιστική Αξία, μας δείχνει μια τρόπον τινά καθαρή αξία της
εταιρείας που εξετάζουμε διότι έχοντας αφαιρέσει το σύνολο των
υποχρεώσεών της από το σύνολο του Ενεργητικού, μας δείχνει τι θα
απόμενε εάν η εταιρεία χρεοκοπούσε και έκλεινε αυτή τη στιγμή.
 Ο δείκτης Τιμής προς Λογιστική Αξία λοιπόν, μας δείχνει τι
πολλαπλάσιο δίδει η αγορά ως προς την αναλογούσα ανά μετοχή
λογιστική αξία.

Δείκτης Ρ/BV (Τιμή προς Λογιστική Αξία)
 Ένας χαμηλός δείκτης P/BV θα λέγαμε χαμηλότερος του 1,5, δείχνει
μετοχή υποτιμημένη.
 Εάν δε, ο δείκτης είναι σε τιμές χαμηλότερες της μονάδος, είναι
εντονότερα υποτιμημένη, όσο χαμηλότερη η τιμή, τόσο περισσότερο.
 Προφανώς, όπως και όλοι οι δείκτες και εφόσον δεν συντρέχει
κάποιος ιδιαίτερος λόγος, ο δείκτης P/BV, μπορεί να συγκριθεί με τον
εαυτό του ιστορικά ή με τον κλαδικό ή συνδυαστικά.
 Είναι χαρακτηριστικό ότι τομείς που θεωρούνται χρηματιστηριακά ότι
παρουσιάζουν έντονη ανάπτυξη, παρουσιάζουν P/BV και 10 και 20.
 Εν κατακλείδι, ο P/BV είναι ένας ενδιαφέρον δείκτης που δεν
συνδέεται όπως άλλοι δείκτες με την δυνατότητα κερδοφορίας
(έσοδα, κέρδη cash flow), δείχνοντας την ‘εσωτερική καθαρή’ αξία
μιας μετοχής σε μια δεδομένη στιγμή.

Μερισματική πολιτική (Dividend Policy)
 Ορίζεται ως η πολιτική του ποσοστού των κερδών που μια εταιρεία θα
διανείμει ως μέρισμα στους μετόχους της.
 Στις ΗΠΑ το προμέρισμα είναι συνηθισμένο.
 Το μέρισμα που διανέμεται στους μετόχους, προκύπτει εκ των καθαρών
κερδών προς διανομή, αφού από την Διοίκηση κάθε εταιρείας ληφθούν
υπόψη οι ανάγκες ρευστού για χρηματοδότηση των αναπτυξιακών της
σχεδίων. Αφού καλυφθούν αυτά, το εναπομένον ρευστό, μπορούν να το
διαθέσουν για μέρισμα.
 Υπάρχουν δύο ‘οπτικές’ σχετικά με το μέρισμα:
• Αυτή που δίδει σημασία σε αυτό.
• Αυτή που δεν δίδει σημασία σε αυτό.
 Συνήθως εταιρείες που ακολουθούν υψηλή μερισματική πολιτική, άρα έχουν
υψηλά μερίσματα, είναι οι Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου και οι Επενδύσεων
Ακινήτων (REIT).

Μερισματική Απόδοση (Dividend Yield)
 Ένας δείκτης που δείχνει πόσο πληρώνει (ως ποσοστό %) μια εταιρεία
με μέρισμα στους μετόχους της κάθε χρόνο σε σχέση με την αγοραία
τιμή της μετοχής της.
 Στην απουσία κεφαλαιακών κερδών (αύξηση της τιμής της ίδιας της
μετοχής), η μερισματική απόδοση η απόδοση στην επένδυση (Return
on Investment - ROI) για μια μετοχή.
 Παράδειγμα: Εάν δύο εταιρείες πληρώνουν ετησίως μέρισμα €1 / μετοχή,
αλλά η μετοχή της εταιρείας Α διαπραγματεύεται στα €20 ενώ της εταιρείας
Β διαπραγματεύεται στα €40, τότε η μερισματική απόδοση της Α είναι 5%
και της Β είναι 2,5%. Υποθέτοντας ότι όλοι οι άλλοι παράγοντες είναι ίδιοι,
τότε η επένδυση στην μετοχή της Α, είναι ελκυστικότερη.

Τιμή προς Ταμειακές Ροές (Price to Cash Flow)
 Ένας δείκτης που δείχνει την αναλογία της τιμής μιας μετοχής ως προς
τις καθαρές ταμειακές της ροές (cash flow).
 Ένας δείκτης που στοχεύει εντονότερη στην διαπίστωση της
χρηματοοικονομικής υγείας μιας εταιρείας.
Εταιρείες χρηματοοικονομικά υγιείς, με ισχυρή ρευστότητα και
ισχυρές ταμειακές ροές, είναι ενδιαφέρουσες προς επένδυση · με την
προϋπόθεση όμως ότι θα είναι χαμηλή η αναλογία PCF.
 Μια χαμηλή αναλογία PCF (π.χ. 5) μας δείχνει μια πιθανά
υποτιμημένη μετοχή – το αντίθετο για υψηλούς δείκτες PCF (π.χ. 20).
 Θα πρέπει να μας προβληματίζει, ένας αρνητικός δείκτης PCF.

P/EBITDA
 Ένας δείκτης που δείχνει την αναλογία της τιμής μιας μετοχής ως προς
τα αυστηρά λειτουργικά κέρδη (ανά μετοχή) μιας εταιρείας (EBITDA).
 EBITDA = Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and
Amortization, ήτοι Κέρδη προ Χρηματοοικονομικών, Φόρων και
Αποσβέσεων.
 Μπορεί να το συναντήσετε και ως EBITD.
 Παρόμοιος δείκτης με το Ρ/Ε, με τη διαφορά ότι λαμβάνει υπόψη τα
λειτουργικά κέρδη μιας εταιρείας.
 Ο P/EBITDA προσφέρεται για εταιρείες σε κλάδους που απαιτούν
μεγάλες επενδύσεις, οπότε τα προ φόρων κέρδη λόγω υψηλών
αποσβέσεων θα ήταν χαμηλά, οπότε θα φαίνονταν ένα υψηλό P/E.

 Η Τεχνική Ανάλυση συνίσταται στην κατά καθορισμένους τρόπους
μελέτης των ιστορικών τιμών με σκοπό την πρόβλεψη των τιμών
στο μέλλον
 Η Τεχνική Ανάλυση χρησιμοποιεί συχνότατα γραφήματα με τις
τιμές του παρελθόντος για να αναγνωρίσει μοτίβα
 Αυτά τα μοτίβα των τιμών χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη των
μελλοντικών τιμών
Τεχνική Ανάλυση:

Τα ‘θεμέλια’: Dow Theory

• Ρόλος της Τεχνικής Ανάλυσης
 Να αναγνωρίσουν και να προβλέψουν αλλαγές στην κατεύθυνση
των τάσεων των τιμών
 Να προσδιορίσουν το timing της δράσης, ήτοι της αγοράς και της
πώλησης
 Οι Τεχνικοί αναλυτές πιστεύουν ότι οι τιμές στην αγορά, περιέχουν
όλες τις χρήσιμες και ‘συγχρονισμένες’ πληροφορίες
 Οι τιμές αντανακλούν πολύ γρήγορα όλες τις διαθέσιμες θεμελιώδεις
πληροφορίες, όπως και άλλες, όπως προσδοκίες των traders και εντέλει
αντανακλούν την συνολική ψυχολογία και διάθεση της αγοράς προς τον
συγκεκριμένο τίτλο

Ανάλυση Γραφημάτων – το βασικό εργαλείο της Τεχνικής Ανάλυσης
 Ένα γράφημα τιμών είναι μια ακολουθία τιμών καταγεγραμμένες σε
ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο.
 Όταν αναλύουμε γραφήματα, παρατηρούμε τις ιστορικές τιμές σε
γράφημα δύο διαστάσεων προκειμένου να αναγνωρίσουμε μοτίβα στις
τιμές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να προβλέψουμε την
μελλοντική κίνηση των τιμών
 Ο στόχος του αναλυτή είναι να βρει κάποια σταθερά, αξιόπιστα και
λογικά μοτίβα στις τιμές, με τα οποία θα επιχειρήσει να προβλέψει τις
μελλοντικές κινήσεις των τιμών
 Οι αναλυτές βασίζονται πρωτίστως σε τρεις ενότητες δεδομένων
 Τιμές (μηνιαίες, εβδομαδιαίες, ημερήσιες, ενδοημερήσιες)
 Όγκοι Συναλλαγών
Ανάλυση Γραφημάτων

Technical Analysis:
Chart Analysis
 Οι πιο γνωστές μορφές απεικόνισης των γραφημάτων, είναι: bar
charts, line charts, candlestick charts.
 Σε αυτά τα γραφήματα (charts), ο κάθετος άξονας παρουσιάζει την
κλίμακα τιμών και ο οριζόντιος άξονας τον χρόνο. Οι τιμές
τοποθετούνται ξεκινώντας οι παλαιότερες από αριστερά και οι νέες
τιμές, οι τρέχουσες δηλαδή, είναι πέρα δεξιά.
Bar Charts:
 Τα Bar charts αποτυπώνουν τη συναλλακτική δραστηριότητα μιας
συγκεκριμένης περιόδου (π.χ. ημέρας, εβδομάδας, μηνός) με μια απλή
κάθετη γραμμή στο γράφημα.
 Αυτή η γραμμή, συνδέει την υψηλή τιμή και την χαμηλή τιμή της
περιόδου (ημέρας, εβδομάδας, μηνός).
 Η τιμή κλεισίματος, απεικονίζεται με μια μικρή οριζόντια γραμμούλα.

Ανάλυση Γραφήματος – Bar Chart

Ανάλυση Γραφήματος – Bar Chart
 Τα Bar charts
απεικονίζονται
επίσης με το
Άνοιγμα, Υψηλό,
Χαμηλό και
Κλείσιμο. Η μόνη
διαφορά είναι ότι
περιέχει και το
άνοιγμα, που
παρουσιάζεται με τη
μικρή οριζόντια
γραμμή στα
αριστερά της
μπάρας.

Ανάλυση Γραφήματος – Bar Charts
Bar Charts: One-Day Price Reversals
 Τα Bar charts χρησιμοποιούνται συχνά για να αναγνωρίσει κανείς τις
αντιστροφές των τάσεων.
 Σε μια ανοδική αγορά οι τιμές σημειώνουν νέα υψηλά αλλά αν
ανοίξει ανοδικά αλλά στη συνέχεια κλείσει χαμηλότερα από το
κλείσιμο της προηγούμενης ημέρας, ίσως σημαίνει αντιστροφή
τάσης
 Σε μια καθοδική αγορά οι τιμές σημειώνουν νέα χαμηλά αλλά αν
ανοίξει καθοδικά αλλά στη συνέχεια κλείσει υψηλότερα από το
κλείσιμο της προηγούμενης ημέρας, ίσως σημαίνει αντιστροφή
τάσης

Ανάλυση Γραφήματος – Line Charts
Line Charts:
 Σε ένα line chart,
καταγράφονται μόνο οι τιμές
κλεισίματος που ενώνονται
μεταξύ τους με γραμμή
 Για όσους θεωρούν ότι το
κλείσιμο είναι το
σημαντικότερο στοιχείο σε
μια συνεδρίαση.
 Προσέχοντας το κλείσιμο,
αποφεύγουν τα πιθανά
ψευδή ή ακραία
ενδοσυνεδριακά δεδομένα.

Ανάλυση Γραφήματος – Candlestick Charts
Candlestick Charts:
 Τα candlestick charts έγιναν αρκετά δημοφιλή τα τελευταία χρόνια.
 Για ένα candlestick chart, απαιτούνται όλα τα στοιχεία (άνοιγμα,
υψηλό, χαμηλό, κλείσιμο).
 Τα ανοδικά candlesticks (λευκά) μορφοποιούνται όταν το κλείσιμο
είναι υψηλότερα από το άνοιγμα και τα καθοδικά (σκουρόχρωμα)
μορφοποιούνται όταν το κλείσιμο είναι χαμηλότερα από το άνοιγμα.

Candlestick Charts:
 Το ανοιχτόχρωμο ή σκουρόχρωμο κυρίως σχέδιο του
candlestick που σχηματίζεται από το άνοιγμα και κλείσιμο,
καλείται σώμα και οι γραμμούλες πάνω και κάτω από αυτό,
καλούνται σκιές δείχνοντας το υψηλό και χαμηλό.
 Ένα ημερήσιο candlestick βασίζεται στις ημερήσιες τιμές
ανοίγματος, κλεισίματος, υψηλό και χαμηλό. Ένα εβδομαδιαίο
candlestick βασίζεται στο άνοιγμα της Δευτέρας, το
εβδομαδιαίο υψηλό και χαμηλό και το κλείσιμο της
Παρασκευής.

Διάφορα Κοινά Σχήματα Κεριών

Bulls vs. Bears
 Ένα candlestick αποτυπώνει τη μάχη μεταξύ Bulls (αγοραστών) και Bears
(πωλητών) σε μια δεδομένη χρονική περίοδο.
1. Μεγάλου μήκους λευκά candlesticks δείχνουν ότι οι Ταύροι επικρατούν
κατά την εξεταζόμενη περίοδο – υπάρχει αγοραστική πίεση.
2. Μεγάλου μήκους μαύρα candlesticks δείχνουν ότι οι Αρκούδες
επικρατούν κατά την εξεταζόμενη περίοδο – υπάρχει πίεση πωλητών.
3. Μικρού μήκους candlesticks δείχνουν ότι δεν υπάρχει καθαρή επικράτηση
ούτε των Ταύρων ούτε των Αρκούδων κατά την εξεταζόμενη περίοδο –
έχουμε μια σχετική σταθεροποίηση και ισορροπία.

Bulls vs. Bears
4. Μια μακριά κάτω σκιά (lower shadow) δείχνει ότι οι Αρκούδες
επικρατούσαν για ορισμένο χρόνο, αλλά τελικά έχασαν το ‘παιγνίδι’
έως το τέλος, με τους Ταύρους να κάνουν comeback.
5. Μια μακριά άνω σκιά (upper shadow) δείχνει ότι οι Ταύροι ήλεγχαν
το ‘παιγνίδι’ για ορισμένο χρόνο, αλλά έως το τέλος απέκτησαν τον
έλεγχο οι Αρκούδες με εντυπωσιακό comeback.
6. Μια μακριά άνω και κάτω σκιά (upper and lower shadow) δείχνει ότι
εντός της εξεταζόμενης περιόδου, είχαν τις στιγμές τους και οι
Αρκούδες και οι Ταύροι, αλλά εντέλει, κανείς τους δεν μπόρεσε να
επικρατήσει ξεκάθαρα.

Long vs. Short Bodies
 Γενικά μιλώντας, όσο μακρύτερο είναι ένα σώμα, τόσο εντονότερη η
αγοραστική πίεση ή αυτή των πωλήσεων.
 Μεγάλου μήκους σώματος λευκά candlesticks δείχνουν ισχυρή πίεση
από πλευράς Ταύρων – οι αγοραστές είναι επιθετικοί.
 Μεγάλου μήκους σώματος μαύρα candlesticks δείχνουν ισχυρή πίεση
από πλευράς Αρκούδων – οι πωλητές είναι επιθετικοί.
 Αντιθέτως, candlesticks με σώματα μικρού μήκους, δείχνουν μικρή
κίνηση στις τιμές και αντανακλούν μια ισορροπία.

White vs. Black Marubozus
 Από τα ισχυρότερα μακριά candlesticks είναι τα
Marubozu brothers, Μαύρα και Λευκά.
 Τα Marubozu δεν έχουν άνω και κάτω σκιά και τα
υψηλά και χαμηλά παρουσιάζονται από το άνοιγμα
και κλείσιμο.
 Ένα λευκό Marubozu μορφοποιείται όταν το
άνοιγμα είναι το ίδιο με το χαμηλό και το κλείσιμο,
ίσο με το υψηλό: Αυτό δείχνει ότι οι αγοραστές
έλεγξαν το ‘παιγνίδι’ από την αρχή έως το τέλος.
 Ένα μαύρο Marubozu μορφοποιείται όταν το
άνοιγμα συμπίπτει με το υψηλό και το κλείσιμο
ισοδυναμεί με το χαμηλό: Αυτό δείχνει ότι οι πωλητές
έλεγξαν το ‘παιγνίδι’ από την αρχή έως το τέλος.

Long vs. Short Shadows
 Τα Candlesticks με χαμηλού μήκους σκιές δείχνουν ότι στο
μεγαλύτερο μέρος της συνεδρίασης, η δράση εξελίχθηκε γύρω από
τις τιμές ανοίγματος και κλεισίματος.
 Τα Candlestick με μεγάλου μήκους σκιές, δείχνουν ότι οι συναλλαγές
ξέφυγαν από τις τιμές ανοίγματος και κλεισίματος.
Technical Analysis:
Chart Analysis – Candlestick Charts

Technical Analysis:
Chart Analysis – Candlestick Charts
Long vs. Short Shadows
 Τα Candlesticks με μακριά άνω σκιά και κοντή κάτω
σκιά, δείχνει ότι οι αγοραστές κυριαρχούσαν σε μεγάλο
μέρος της συνεδρίασης θέτοντας τιμές υψηλότερα.
Ωστόσο, οι πωλητές κάποια στιγμή ανέκαμψαν,
αναγκάζοντας τις τιμές να υποχωρήσουν από τα υψηλά
τους και επιβάλλοντας ένα αδύναμο κλείσιμο,
δημιουργώντας έτσι μια μακριά άνω σκιά.
 Αντιθέτως, candlesticks με μακριά κάτω σκιά και κοντή
άνω, δείχνουν ότι οι πωλητές επικρατούσαν και
οδηγούσαν τις τιμές χαμηλότερα. Ωστόσο, οι αγοραστές
ανέκαμψαν και επικράτησαν έως το τέλος της
συνεδρίασης, οδηγώντας σε ένα ισχυρό κλείσιμο και
δημιουργώντας τη μακριά κάτω σκιά.

Doji
 Το Doji μορφοποιείται όταν το άνοιγμα και κλείσιμο είναι σχεδόν στο
ίδιο επίπεδο. Το μήκος των άνω και κάτω σκιών μπορεί να ποικίλουν
δίδοντας ως αποτέλεσμα ένα candlestick που μοιάζει σαν σταυρός, σαν
αντεστραμμένος σταυρός ή σαν το σύμβολο του +.
 Τα doji από μόνα τους, είναι ουδέτερα μοτίβα.

Doji
 Τα Doji δείχνουν την αίσθηση της αναποφασιστικότητας στον ‘πόλεμο’
μεταξύ αγοραστών και πωλητών. Οι τιμές κατά την διάρκεια της
συνεδρίασης κινούνται πάνω και κάτω από το επίπεδο ανοίγματος και
εντέλει κλείνουν κοντά στο επίπεδο ανοίγματος. Το αποτέλεσμα είναι μια
αντιπαράθεση, μια στάση αναμονής, καθώς ούτε οι ταύροι αλλά ούτε και
οι Αρκούδες κατάφεραν να κερδίσουν τον έλεγχο.
 Τα Doji είναι σημαντικά διότι δείχνουν ότι οι δυνάμεις της προσφοράς και
ζήτησης είναι περίπου ισοδύναμες και συνεπώς, είναι πιθανή μια αλλαγή
της τάσης προσεχώς.
 Τα Doji από μόνα τους δεν μπορούν να δείξουν αντιστροφή τάσης και
απαιτείται περαιτέρω μελέτη. Η σημαντικότητα των doji εξαρτάται από
τα προηγηθέντα candlesticks.

Doji and Trend
 Μετά από άνοδο ή από μακρύ λευκό candlestick, ένα
doji σηματοδοτεί ότι η αγοραστική ισχύς χαλαρώνει
που με τη σειρά του, δείχνει ότι η ανοδική τάση ίσως
οδεύει προς το τέλος της.
 Ωστόσο, μετά το doji, απαιτούνται περισσότερες
καθοδικές ενδείξεις για επιβεβαίωση της επικράτησης
των Αρκούδων. Αυτή μπορεί να έρθει μετά από μια
υποχώρηση κάτω από το άνοιγμα του μακριού λευκού
candlestick.

Doji and Trend
 Μετά από πτώση ή ένα μακρύ μαύρο
candlestick, ένα doji υποδεικνύει ότι οι πιέσεις
που ασκούσαν οι πωλητές εξασθενούν και η
πτωτική τάση ίσως οδεύει προς το τέλος της.
 Ωστόσο, χρειάζονται επιπλέον ενδείξεις για
επιβεβαίωση της αντιστροφής. Μια
επιβεβαίωση ότι περάσαμε σε κατάσταση
Bullish, θα μπορούσε να ήταν μια άνοδος πάνω
από τα επίπεδα ανοίγματος του προηγηθέντος
μακριού μαύρου candlestick.

Long Shadow Reversal
 Υπάρχουν δυο ζευγάρια candlestick μοτίβα
αντιστροφής που δημιουργούνται από ένα πραγματικά
μικρό σώμα, μια μακριά σκιά και μια πραγματικά
κοντή ή μη υπάρχουσα.
 Γενικά, η μακριά σκιά πρέπει να είναι τουλάχιστον
διπλάσιου μήκους ως προς το σώμα, που μπορεί να
είναι είτε λευκό είτε μαύρο.

Long Shadow Reversal
 Το Hammer και ο Hanging Man: αποτελείται από
πανομοιότυπα candlesticks με μικρά σώματα και μακριές
κάτω σκιές.
 Το Hammer είναι ένα μοτίβο αντιστροφής σε
ανοδική τάση που μορφοποιείται μετά από μια
πτώση. Ένα Hammer σηματοδοτεί μια δυνητική
αντιστροφή τάσης – ότι η αγοραστική πίεση αρχίζει
και αυξάνει. Επιπρόσθετα, τα hammers μπορούν να
σηματοδοτήσουν πυθμένες ή επίπεδα στήριξης.
 Το Hanging Man είναι ένα μοτίβο αντιστροφής σε
πτωτική τάση που μορφοποιείται μετά από άνοδο.
Το Hanging Man σηματοδοτεί ότι η πίεση από
πλευράς πωλητών αρχίζει και αυξάνει. Μπορεί
επίσης να σηματοδοτήσει μένα επίπεδο αντίστασης.

Αντεστραμμένα Hammer και Shooting Star
 Το αντεστραμμένο Hammer και το Shooting Star
μοιάζουν ίδια, αλλά έχουν διαφορετικές ενδείξεις
βασισμένες στην προηγούμενη δράση των τιμών.
 Και τα δύο candlesticks έχουν μικρά σώματα (μαύρο
ή άσπρο), μεγάλου μήκους άνω σκιές και μικρές ή
ανύπαρκτες κάτω σκιές.
 Αυτά τα candlesticks σηματοδοτούν δυνητικές
αναστροφές τάσεων, αλλά απαιτούν περαιτέρω
επιβεβαίωση για το σχετικό συμπέρασμα.

Αντεστραμμένα Hammer και Shooting Star
 Το αντεστραμμένο hammer είναι ένα μοτίβο
αντιστροφής σε ανοδική τάση που μορφοποιείται
μετά από μια υποχώρηση ή πτωτική τάση.
Επιπρόσθετα με μια δυνητική αντιστροφή τάσης,
τα αντεστραμμένα hammers μπορούν να δείχνουν
πυθμένες ή επίπεδα στήριξης.
 Το shooting star είναι ένα μοτίβο αντιστροφής
σε καθοδική που μορφοποιείται μετά από μια
άνοδο. Ένα shooting star σηματοδοτεί αυξανόμενη
πίεση από πλευράς πωλητών. Μπορεί επίσης να
δείχνει μια κορυφή ή ένα επίπεδο αντίστασης.

 Η Ανάλυση Γραφημάτων χρησιμοποιεί γραμμές τάσης (trend lines) και
ορισμένους βασικούς σχεδιασμούς, προκειμένου να προβλέψει
τις κορυφές και τους πυθμένες στην αγορά, όπως επίσης και τις
μελλοντικές κινήσεις των τιμών.
 Οι πιο δημοφιλείς τεχνικοί σχεδιασμοί είναι:
 Στήριξη και Αντίσταση (Support and Resist),
 Γραμμές Τάσεως (trend lines)
 Διπλές κορυφές και Διπλοί πυθμένες (Double tops and bottoms)
 Κεφαλή και Ώμοι (Head and Shoulders).
Κοινά Τεχνικά Μοτίβα Τιμών

 Στήριξη και Αντίσταση (Support and Resistance)
 Ένα επίπεδο στήριξης είναι ένα επίπεδο τιμών που φαίνεται να
εκδηλώνεται ουσιαστική αγοραστική εμφάνιση σε σημείο που πιθανώς
θα συγκρατήσει την περαιτέρω πτωτική κίνηση.
 Ένα επίπεδο αντίστασης είναι ένα επίπεδο τιμών στο οποίο
εμφανίζεται έντονη πίεση από πωλητές που εμποδίζουν την περαιτέρω
ανοδική κίνηση.
 Μια περιοχή συμφόρησης εμφανίζεται όταν οι τιμές κινούνται
πλευρικά, δηλαδή λίγο πάνω, λίγο κάτω, εντός ορισμένου εύρους και
για μια αξιόλογη χρονική περίοδο.

 Ένα επίπεδο στήριξης είναι το επίπεδο τιμών στο οποίο εκδηλώνεται
ουσιαστική εμφάνιση αγοραστών που εμποδίζουν την περαιτέρω
πτώση των τιμών.
 Καθώς οι τιμές υποχωρούν σε μια πτωτική κίνηση πλησιάζουν τα επίπεδα
στήριξης και βέβαια λόγω της πτωτικής κίνησης καθίστανται φθηνότερες.
Αυτό ενεργοποιεί κάποιους αγοραστές ενώ παράλληλα, λόγω της
πτώσης, αποθαρρύνει κάποιους πωλητές.
 Έτσι, στο επίπεδο στήριξης είναι πιθανό να ανακοπεί η πτωτική κίνηση
εφόσον επικρατήσουν οι αγοραστές των πωλητών, επιβεβαιώνοντάς το
ως επίπεδο στήριξης.
 Το επίπεδο στήριξης μπορεί να προσδιοριστεί βάσει χαμηλών του
παρελθόντος.
Στήριξη και Αντίσταση

 Ένα επίπεδο αντίστασης είναι το επίπεδο τιμών που εκδηλώνεται
έντονη πίεση από πλευράς πωλητών σε σημείο που εμποδίζει τις
τιμές από το να ανέβουν επιπλέον.
 Καθώς οι τιμές κινούνται ανοδικά, πλησιάζουν επίπεδο αντίστασης.
Οι πωλητές εμφανίζονται προθυμότεροι να πουλήσουν καθώς έχει
προηγηθεί κάποια άνοδος και λόγω αυτής της ανόδου, η μετοχή έχει
καταστεί κατάτι ακριβότερη και έχει αποθαρρύνει μέρος των
αγοραστών από το να την αγοράσουν.
 Φτάνοντας το επίπεδο αντίστασης, είναι πιθανό οι πωλητές να έχουν
επικρατήσει των αγοραστών και όντως η αντίσταση να επιβεβαιωθεί.
 Ένα επίπεδο αντίστασης μπορεί να προσδιοριστεί βάσει των
κορυφών που έχουν σημειωθεί στο παρελθόν.

 Άλλη μια αρχή της τεχνικής ανάλυσης είναι ότι η στήριξη μπορεί να
μετατραπεί σε αντίσταση και το αντίθετο.
 Άπαξ και ένα επίπεδο στήριξης ‘σπάσει’, δηλαδή εάν δεν κρατήσει
και οι τιμές πέσουν χαμηλότερα, τότε το διασπασθέν επίπεδο
στήριξης θεωρείται ότι μετατρέπεται σε επίπεδο αντίστασης.
 Η διάσπαση του σημείου στήριξης, σηματοδοτεί ότι οι πιέσεις των
πωλητών στο παρόν επίπεδο εντέλει επικράτησαν της εκδήλωσης
αγοραστών και ακριβώς γι’αυτό διασπάστηκε το σημείο στήριξης.
 Αναμένεται λοιπόν ότι και στο μέλλον, εάν η μετοχή κινηθεί ανοδικά
αυτή την φορά προσεγγίζοντας το επίπεδο αυτό, θα λειτουργήσει ως
αντίσταση, με την εκδήλωση αρκετών πωλητών.

 Από την άλλη πλευρά, έχουμε παρόμοια την μετατροπή
αντιστάσεων σε στηρίξεις.
 Καθώς οι τιμές μιας μετοχής ανέρχονται, προσεγγίζοντας ένα
επίπεδο αντίστασης, το ξεπερνούν.
 Αυτό σηματοδοτεί ότι στο σημείο εκείνο που μέχρι τότε
υπερίσχυε η προσφορά, υπερίσχυσε η ζήτηση.
 Επομένως και στο μέλλον, θα θεωρούν ότι στο σημείο αυτό,
έπειτα πλέον από μια πτώση, η ζήτηση θα εμφανιστεί ενισχυμένη
παρεμποδίζοντας περαιτέρω πτώση.

 Μια περιοχή συμφόρησης υφίσταται όταν οι τιμές κινούνται
πλευρικά, διακυμαινόμενες πάνω και κάτω εντός ενός ορατού εύρους
και για μια αξιοπρόσεχτη χρονική περίοδο
 Μια περιοχή συμφόρησης δείχνει ότι οι δυνάμεις της προσφοράς και
της ζήτησης είναι περίπου ισορροπημένες.
 Όταν οι τιμές βγουν εκτός της περιοχής συμφόρησης, προς τα πάνω ή προς
τα κάτω. Αναδεικνύεται ένας νικητής – Μια διάσπαση προς τα πάνω, είναι
μια νίκης των Ταύρων (ζήτηση) και μια προς τα κάτω, είναι νίκη των
Αρκούδων (προσφορά).
 Όταν οι τιμές εξέλθουν της περιοχής συμφόρησης διασπώντας την στήριξη, είναι ένα
σημάδι πωλήσεων.
 Όταν οι τιμές εξέλθουν της περιοχής συμφόρησης διασπώντας την αντίσταση, είναι
ένα σημάδι αγορών.
Περιοχή Συμφόρησης – Trading Range

Περιοχή Συμφόρησης – Trading Range

 Επειδή η τεχνική ανάλυση δεν είναι μια αυστηρή επιστήμη, είναι μερικές
φορές χρήσιμο, να δημιουργούμε ζώνες στήριξης και αντίστασης.
 Άλλες φορές, ‘δουλεύουν’ καλύτερα συγκεκριμένα επίπεδα στήριξης και
αντίστασης και άλλες φορές ‘δουλεύουν’ καλύτερα ζώνες στήριξης και
αντίστασης.
 Γενικότερα όμως και οι ζώνες, δεν μπορεί να έχουν μεγάλο ‘πλάτος’.
 Συνήθως, εάν το εύρος διακύμανσης είναι βραχύ, π.χ. μικρότερο του
διμήνου, τότε το εύρος τιμών είναι σχετικό στενό και ίσως προσφέρονται
καλύτερα οι συγκεκριμένες στηρίξεις και αντιστάσεις.
 Συνήθως, εάν το εύρος διακύμανσης είναι μεγάλο (αρκετοί μήνες), τότε
και το εύρος τιμών θα είναι αρκετά μεγαλύτερο. Σε αυτή την περίπτωση
ίσως προσφέρονται καλύτερα οι ζώνες για οριοθέτηση στηρίξεων και
αντιστάσεων.
Ζώνες Στήριξης και Αντίστασης

Ζώνες Στήριξης και Αντίστασης

 Η αναγνώριση ισχυρών στηρίξεων και αντιστάσεων, είναι σημαντικό
συστατικό για την επιτυχία στις επενδύσεις βάσει τεχνικής ανάλυσης.
 Ακόμα και εάν είναι δύσκολο να οριοθετήσουμε τις ακριβείς στηρίξεις
και αντιστάσεις, το να είμαστε ενήμεροι της ύπαρξής τους και το που
βρίσκονται, μπορεί να ενισχύει την ανάλυσή μας και τις δυνατότητες
ορθής πρόβλεψης.
 Όταν πλησιάζουν τις αντιστάσεις ή τις στηρίξεις, πρέπει να λειτουργεί ως
ένας συναγερμός για πιθανή αντιστροφή της έως τότε κίνησης.
 Η διάσπαση μιας αντίστασης σημαίνει ότι οι Ταύροι (αγοραστές)
κέρδισαν τη μάχη και η διάσπαση μιας στήριξης σημαίνει ότι οι Αρκούδες
(πωλητές) επικράτησαν.
 Προκειμένου να κάνουμε τις ανάλογες κινήσεις μας όμως (αγορές ή
πωλήσεις), πρέπει να δούμε την διάσπαση της αντίστασης ή στήριξης και
όχι να την προβλέπουμε.

 Η Τεχνική Ανάλυση είναι κατασκευασμένη στην πεποίθηση ότι οι
τιμές κινούνται διαμορφώνοντας τάσεις.
 Μια κοινή στρατηγική trading, είναι να αναγνωρίσουμε μια τάση και
μετά να την ακολουθήσουμε.
 Μια γραμμή τάσης (trend line), είναι μια ευθεία γραμμή που συνδέει
περιοδικά υψηλά ή χαμηλά σε ένα γράφημα τιμών και έπειτα,
επεκτείνει αυτήν, στο μέλλον, θεωρώντας ότι θα παρουσιάσει τις
αντιστάσεις ή τις στηρίξεις αναλόγως.
 Οι δύο πιο κοινοί τύποι γραμμών τάσης είναι:
 Γραμμές ανοδικής τάσης (Uptrend lines)
 Γραμμές καθοδικής τάσης (Downtrend lines)
Technical Analysis:
Γραμμές Τάσης (Trend Lines)

 Μια uptrend line έχει ανοδική κλίση και μορφοποιείται συνδέοντας
δύο ή περισσότερα χαμηλά σημεία. Φυσικά για να έχει ανοδική κλίση,
το δεύτερο χαμηλό πρέπει να είναι υψηλότερα από το πρώτο.
 Οι Uptrend lines δρουν ως επίπεδα στήριξης και δείχνουν ότι
υπάρχει μια υπερβάλλουσα ζήτηση (ζήτηση μεγαλύτερη της
προσφοράς), η οποία αυξάνεται, παρά την άνοδο των τιμών.
 Για όσο καιρό οι τιμές παραμένουν πάνω από την γραμμή ανοδικής
τάσης, η ανοδική τάση θεωρείται ότι παραμένει σε ισχύ.
 Μια καθοδική διάσπαση από τις τιμές, της uptrend line, δείχνει ότι
η κατάσταση υπερβάλλουσας ζήτησης αποδυναμώθηκε και μπορεί
να ακολουθήσει αλλαγή τάσης.
Technical Analysis:
Uptrend Lines

Technical Analysis:
Uptrend Line

 Μια downtrend line έχει καθοδική κλίση και μορφοποιείται από τη
σύνδεση με ευθεία γραμμή τουλάχιστον δύο υψηλών. Προκειμένου να
έχει καθοδική κλίση, πρέπει το δεύτερο υψηλό να είναι χαμηλότερα σε
σχέση με το πρώτο.
 Οι Downtrend lines δρουν ως επίπεδα αντίστασης και υποδεικνύουν
ότι υφίσταται κατάσταση υπερβάλλουσας προσφοράς (προσφορά μείον
ζήτηση) που αυξάνεται ακόμα και αν οι τιμές υποχωρούν.
 Για όσο καιρό οι τιμές παραμένουν κάτωθεν της γραμμής καθοδικής
τάσης (downtrend line), θεωρείται ότι η καθοδική τάση παραμένει σε
ισχύ.
 Μια ανοδική διάσπαση από τις τιμές της καθοδικής γραμμής τάσης
(downtrend line) υποδεικνύει ότι η κατάσταση υπερβάλλουσας
προσφοράς μειώνεται και είναι πιθανή, έως και ανατροπή της τάσεως.
Technical Analysis:
Downtrend Lines

Technical Analysis:
Downtrend Line

 Double tops ή bottoms μπορούν να υποδεικνύουν συχνά μια αλλαγή
τάσης.
 Σε μια ανοδική τάση, η αποτυχία των τιμών να ξεπεράσουν μια
προηγούμενη κορυφή σε δυο εγχειρήματα, διαμορφώνουν διπλή
κορυφή (double top).
 Αυτό είναι προειδοποιητικό σημάδι ότι η ανοδική τάση ίσως βρίσκεται
κοντά στο τέλος της και πιθανότατα να ακολουθήσει καθοδική τάση.
 Ωστόσο, η μορφοποίηση μιας double top δεν θεωρείται επιβεβαιωμένη
έως ότου οι τιμές διασπάσουν προς τα κάτω, το προηγούμενο χαμηλό.
 Ένας διπλός πυθμένας (double bottom) είναι η αντίστροφη εικόνα μιας
double top, με τις ακριβώς αντίθετες ενδείξεις.
Technical Analysis:
Double Tops or Bottoms

Technical Analysis:
Double Tops

Technical Analysis:
Double Bottoms

 Ο σχηματισμός Κεφαλής - Ώμων (Head-and-Shoulders)
περιλαμβάνεται μεταξύ των πιο διαδεδομένων μοτίβων που
ενδεχομένως παρουσιάζουν μια αλλαγή τάσης.
 Οι σχηματισμοί Head-and-Shoulders αποτελούνται από τέσσερις
φάσεις:
 Ο αριστερός ώμος (left shoulder)
 Η κεφαλή (head)
 Ο δεξιός ώμος (right shoulder)
 Η διάσπαση της γραμμής λαιμού (penetration of the neckline)
Technical Analysis:
Head-and-Shoulders Tops or Bottoms

Technical Analysis:
Head-and-Shoulders Tops or Bottoms
 Ένας σχηματισμός head-and-shoulder αντιστροφής τάσης θεωρείται
ολοκληρωμένος μόνο όταν διασπάται η γραμμή λαιμού.
 Μπορεί να έχουμε σχηματισμό Head-and-Shoulder κορυφής: Ο
σχηματισμός ολοκληρώνεται όταν οι τιμές διασπούν καθοδικά τη
γραμμή λαιμού υποδεικνύοντας αντιστροφή από ανοδική τάση σε
καθοδική.
 Μπορεί να έχουμε σχηματισμό Head-and-Shoulder πυθμένα
(αντίστροφο): Ο σχηματισμός ολοκληρώνεται όταν οι τιμές διασπούν
ανοδικά τη γραμμή λαιμού υποδεικνύοντας αντιστροφή από καθοδική
τάση σε ανοδική.

Technical Analysis:
Head-and-Shoulders Top

Technical Analysis:
Head-and-Shoulders Bottom

 Για την ανάλυση των τάσεων της αγοράς, χρησιμοποιούνται και
αρκετοί τεχνικοί δείκτες, άλλοι πιο απλοί, άλλο πιο πολύπλοκοι, που
όλοι τους βλέπουν μέσα από κάποια ιδιαίτερη ‘οπτική’ την τάση, την
ισχύ αυτής, την κατεύθυνση κ.λπ..
 Μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτούς τους δείκτες, για να έχει μια
αυτοματοποιημένη προσέγγιση στην αγορά.
 Παρακάτω θα δούμε τους σημαντικότερους από αυτούς τους τεχνικούς
δείκτες, τους πιο διαδεδομένους, όπως:
 Κινητούς Μέσους Όρους (Moving Averages)
 Δείκτες ενδεικτικούς της τάσης, της κατεύθυνσης και ισχύς αυτής όπως
RSI, Momentum, MACD κλπ.
Τεχνικοί Δείκτες Τάσεως:

 Οι Κινητοί Μέσοι Όροι (ΚΜΟ) στα αγγλικά Moving Averages (MA),
χρησιμοποιούνται για να προσδιορίσουν τις τάσεις τιμών και τις
αλλαγές στις τάσεις.
 Ένας ΚΜΟ είναι μια στατιστική εφαρμογή εξομάλυνσης των
διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών προκειμένου να αναγνωρίσουμε
ευκολότερα τις τάσεις.
 A απλός ΚΜΟ n-ημερών (Simple MA) είναι στην εκάστοτε χρονική
στιγμή, ο μέσος όρος των προηγούμενων n ημερήσιων κλεισιμάτων
στις τιμές.
 Παράδειγμα 1: ένας ΚΜΟ 5 ημερών, είναι ο μέσος όρος των τελευταίων 5
ημερήσιων κλεισιμάτων.
 Παράδειγμα 2: ένας ΚΜΟ 25 ημερών, είναι ο μέσος όρος των τελευταίων
25 ημερήσιων κλεισιμάτων.
Market Trend Analyses:
Κινητοί Μέσοι Όροι (Moving Averages)

Κινητοί Μέσοι Όροι (Moving Averages)
 Ο αριθμός των ημερών που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του
ΚΜΟ προσδιορίζει την ‘ευαισθησία’ του ΚΜΟ σε νέες κινήσεις των
τιμών.
 Όσο περισσότερες μέρες χρησιμοποιούνται στον ΚΜΟ, τόσο λιγότερο
‘ευαίσθητος’ είναι αυτός.
 Οι ΚΜΟ μπορεί να είναι βραχυχρόνιοι, μεσοχρόνιοι ή και
μακροχρόνιοι.
 Οι βραχυχρόνιοι είναι ταχύτεροι, οι μεσοχρόνιοι λιγότερο και πιο αργοί
από όλους, είναι οι μακροχρόνιοι.
 Μπορούν επίσης να κατασκευάζονται Σταθμισμένοι (Weighted) ΚΜΟ:
 Όταν στις πιο πρόσφατες τιμές σταθμίζονται βάσει κάποιου συντελεστή,
έτσι ώστε το αποτέλεσμα να καθίσταται περισσότερο ‘ευαίσθητο’ στις
αλλαγές τιμών.

Simple Moving Averages (SMA)
Daily 5-Day 10-Day
Day Close SMA SMA
1 60.33
2 59.44
3 59.38
4 59.38
5 59.22 59.55
6 58.88 59.26
7 59.55 59.28
8 59.50 59.31
9 58.66 59.16
10 59.05 59.13 59.34
11 57.15 58.78 59.02
12 57.32 58.34 58.81
13 57.65 57.97 58.64
14 56.14 57.46 58.31
15 55.31 56.71 57.92
16 55.86 56.46 57.62
17 54.92 55.98 57.16
18 53.74 55.19 56.58
19 54.80 54.93 56.19
20 54.86 54.84 55.78

Simple Moving Averages (SMA)

 Οι συναλλασσόμενοι στα χρηματιστήρια, συχνά χρησιμοποιούν δύο
ΚΜΟ προκειμένου να πάρουν τις αποφάσεις τους περί αγοράς και
πώλησης.
 Χρησιμοποιώντας έναν αργό ΚΜΟ (περισσοτέρων ημερών) μαζί με
έναν ταχύ ΚΜΟ (ολιγότερων ημερών), παράγει την εξής στρατηγική:
 Αγοράζουμε όταν ο ταχύς ΚΜΟ πάει πάνω από τον βραδύτερο ΚΜΟ,
δηλαδή τον διασπά από κάτω προς τα πάνω.
Πουλάμε όταν ο ταχύτερος ΚΜΟ πάει κάτω από τον βραδύτερο ΚΜΟ,
δηλαδή τον διασπά από πάνω προς τα κάτω.
 Αγοράζουμε όταν οι τιμές κινούνται άνωθεν και από τον ταχύ αλλά και
τον βραδύ ΚΜΟ.
Πουλάμε όταν οι τιμές κινούνται χαμηλότερα και από τον ταχύ και τον
βραδύτερο ΚΜΟ.
Moving Averages: Trading strategy

 Ο Relative Strength Index (RSI) είναι ένας εξαιρετικά χρήσιμος
και δημοφιλής δείκτης momentum oscillator (ταλαντωτής ορμής),
υπό την έννοια ότι είναι ένας τεχνικός δείκτης που δουλεύει με την
κατεύθυνση των τιμών.
 Αναπτύχθηκε από τον J. Welles Wilder την δεκαετία του ΄70.
 Ο RSI συγκρίνει την ένταση των πρόσφατων κερδών μιας μετοχής
με την ένταση των πρόσφατων ζημιών και αποτυπώνει αυτή την
πληροφόρηση σε έναν αριθμό που κυμαίνεται από το 0 έως το 100.
 Απαιτείται να οριστεί μια απλή παράμετρος, για να γίνει ο
υπολογισμός: ο αριθμός της περιόδου, συνήθως 14 ημέρες.
 RSI = 100 - 100/(1 + RS*)
 * Όπου RS = Μέσος όρος Χ ημερών με ανοδικά κλεισίματα / Μέσος όρος Χ
ημερών με καθοδικά κλεισίματα.
Relative Strength Index (RSI)

Price Avg. Avg.
Days Change Gain Loss Gain Loss RSI
1 0.5 0.5
2 0.2 0.2
3 -0.3 0.3
4 0.6 0.6
5 0.2 0.2
6 -0.7 0.7
7 -0.5 0.5
8 -1.1 1.1
9 -0.2 0.2
10 0.3 0.3
11 0.7 0.7
12 0.2 0.2
13 -0.3 0.3
14 -0.4 0.4 0.19 0.25 43.55
15 -0.5 0.5 0.18 0.27 40.07
16 0.1 0.1 0.17 0.25 41.08
17 0.3 0.3 0.18 0.23 44.14
18 -0.2 0.2 0.17 0.23 42.55
19 0.5 0.5 0.19 0.21 47.61
20 -0.3 0.3 0.18 0.22 45.05

 Όταν ο RSI βρίσκεται σε τιμές άνω του 70, ο υποκείμενος τίτλος
θεωρείται ‘υπεραγορασμένος’ - overbought, άρα πιθανολογείται
επιστροφή σε πτωτική κίνηση.
 Όταν ο RSI βρίσκεται σε τιμές κάτω του 30, ο υποκείμενος τίτλος
θεωρείται ‘υπερπουλημένος’ - oversold, άρα πιθανολογείται γύρισμά
του σε ανοδική κίνηση.
 Η κεντρική γραμμή του RSI είναι το 50. Μια καταγραφή πάνω από
50 δεικνύει ότι τα μέσα κέρδη είναι υψηλότερα από τις μέσες ζημιές
και μια καταγραφή κάτω από 50, δεικνύει ότι οι ζημιές κερδίζουν τη
‘μάχη’.
 Ορισμένοι traders ψάχνουν για κίνηση πάνω από το 50 προκειμένου
να επιβεβαιώσουν bullish signals ή κάποια κίνηση κάτω από το 50
για να επιβεβαιώσουν bearish signals.

MACD Index
 Ο MACD, είναι άλλος ένας χρήσιμος και δημοφιλής τεχνικός
δείκτης, που ουσιαστικά ακολουθεί την ορμή μιας τάσης.
 Η ονομασία του είναι ένα αρκτικόλεξο εκ των συνθετικών λέξεων
Moving Average Convergence Divergence, που θα μπορούσε να
μεταφερθεί στα ελληνικά ως Σύγκλιση Απόκλιση Μέσων Όρων.
 Ο MACD υπολογίζεται αφαιρώντας τον 26 ημερών εκθετικό ΚΜΟ
(Exponential M.A.) από τον 12ήμερο εκθετικό ΚΜΟ. Ένας 9ήμερος
εκθετικός ΚΜΟ του MACD, που καλείται signal line, τοποθετείται
στον MACD, που λειτουργεί ως το έναυσμα σημαδιών αγοράς ή
πώλησης.

MACD Index
 Ο MACD ‘διαβάζεται’ ποικιλοτρόπως και συγκεκριμένα:
 Crossovers (διασταυρώσεις): Όταν ο MACD πέφτει κάτω από την
signal line, είναι bearish ένδειξη που δείχνει ότι πρέπει να
πουλήσουμε. Αντίθετα, όταν ο MACD υψώνεται πάνω από τη signal
line, είναι bullish ένδειξη, που δείχνει ότι πρέπει να αγοράσουμε.
 Απόκλιση: Όταν η τιμή της υποκείμενης μετοχής αρχίζει και
παρουσιάζει απόκλιση από τον MACD. Σηματοδοτεί πιθανότατα το
τέλος της τρέχουσας τάσης.
 Δραματική Αύξηση: Όταν ο MACD αυξάνεται δραματικά – δηλαδή
όταν ο μικρότερος ΚΜΟ τραβιέται μακριά, απομακρύνεται
σημαντικά από τον πιο μακροχρόνιο ΚΜΟ· αυτό αποτελεί ένδειξη
ότι η μετοχή είναι υπεραγορασμένη και υπάρχει αυξημένη
πιθανότητα, να επιστρέψει σύντομα σε πιο φυσιολογικά επίπεδα.

Momentum Oscillator
 Ο Momentum, είναι άλλος ιδιαίτερα διαδεδομένος τεχνικός δείκτης,
που ουσιαστικά μετράει την ταχύτητα των αλλαγών στις τιμές.
 Ο τύπος του είναι απλός, ήτοι M = V – Vx, όπου V η τελευταία
τιμή και Vx η τιμή πριν x ημέρες. Το ύψος του x μπορεί να
τροποποιηθεί, αν και σύνηθες είναι το 10 (ημερών).
 Προφανώς εάν η τρέχουσα τιμή είναι μικρότερη από αυτή πριν x
ημέρες, τότε ο Momentum έχει αρνητική τιμή, ενώ αν η τρέχουσα
τιμή είναι μεγαλύτερη από αυτή πριν x ημέρες, τότε ο Momentum
έχει θετική τιμή.
 Ο Momentum μετράει τον ‘ρυθμό’ της αύξησης ή πτώσης στην τιμή
μιας μετοχής και συνεπώς την δύναμή της.
 Ιστορικά έχει φανεί ότι ο Momentum είναι πολύ πιο χρήσιμος σε
ανοδικές αγορές από ότι σε πτωτικές.

Momentum Oscillator
 Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι όταν ο Momentum έχει κυλήσει
σε περιοχή κάτω από το 0 και κάποια στιγμή αρχίσει και κινείται
ανοδικά, παραμένοντας όμως σε αρνητική περιοχή, αυτό δεν
σημαίνει ότι η καθοδική τάση έχει περατωθεί· σημαίνει απλά ότι η
πτωτική τάση επιβραδύνει, χάνει σε ισχύ αλλά παραμένει πτωτική.
 Το ίδιο ισχύει αλλά αντίθετα, και στην περίπτωση που ο Momentum
έχει ανέλθει σε περιοχή πάνω από το 0 και κάποια στιγμή αρχίσει
και κινείται καθοδικά, παραμένοντας όμως σε θετική περιοχή.
 Όσο καλός και αν είναι ο Momentum, θα πρέπει προκειμένου να
λαμβάνουμε αποφάσεις, να επιβεβαιώνουμε τις ενδείξεις και από
άλλους δείκτες, έτσι ώστε να αποφεύγουμε όσο είναι δυνατόν, τα
λανθασμένα σήματα.

Momentum & RSI

Money Flow Index (MFI)
 Ο Money Flow Index, είναι ένας δείκτης ορμής που χρησιμοποιεί
δεδομένα από την τιμή μιας μετοχής αλλά και του όγκου συναλλαγών
(volume), προκειμένου να αξιολογήσει και να προβλέψει την
αξιοπιστία της τρέχουσας τάσης.
 Ουσιαστικά ο MFI είναι σαν ένας RSI, σταθμισμένος όμως με
δεδομένα όγκου.
 Οι traders παρακολουθούν τον MFI για να διαπιστώσουν κινήσεις του
δείκτη αντίθετες προς την κατεύθυνση που έχουν οι τιμές. Αυτή η
απόκλιση πιθανόν να δείχνει αποδυνάμωση της τρέχουσας τάσης και
αντιστροφής της στο κοντινό μέλλον.
 Γενικότερα, τιμές του MFI περίπου στο 80 και υψηλότερα, δείχνουν
την μετοχή υπεραγορασμένη (overbought) και συνεπώς λειτουργεί ως
ένδειξη πώλησης και σε τιμές περίπου στο 20 ή λιγότερο, το αντίθετο.

Money Flow Index (MFI)

Coppock curve
 O Coppock curve ή Coppock indicator είναι ένας τεχνικός δείκτης που
επιδιώκει τον εντοπισμό των μακροχρόνιων τάσεων και ως εκ τούτου,
προσφέρεται για επενδυτές.
 Φέρει το όνομα του κατασκευαστή του (Coppock), που ήταν
οικονομολόγος και ιδρυτής της Trendex Research. Ρωτήθηκε από την
Επισκοπική Εκκλησία να τους προσδιορίσει κάποιες ευκαιρίες για
μακροχρόνιους επενδυτές. Σκέφτηκε αυτός ότι οι πτωτικές αγορές
προσομοίαζαν με τις περιόδους πένθους και ρώτησε τους επισκόπους
της Εκκλησίας, ποια είναι η συνήθης περίοδος πένθους. Η απάντησή
τους ήταν 11 με 14 μήνες, γι’αυτό και χρησιμοποίησε αυτές τις
περιόδους στον υπολογισμό του δείκτη του.
 Ο δείκτης δίδει σήμα αγορών, όταν βρίσκεται κάτω από το μηδέν και
γυρνάει προς τα πάνω. Όσο πιο χαμηλά σε αρνητικό έδαφος βρίσκεται
και γυρίσει προς τα πάνω, τόσο πιο ισχυρό το αγοραστικό σήμα.

Coppock curve
 O Coppock δεν
προσφέρεται για
σήματα πωλήσεων.
 Από τη φύση του,
αποτυπώνει την
έναρξη bull
market, κυρίως το
πότε περίπου
εδραιώνεται μια
δυνατή ανοδική
αγορά που
προβλέπεται να
έχει διάρκεια.

Average Directional Index – (ADX)
 Ο ADX, είναι ένας πολύ ενδιαφέρον δείκτης, καθώς μετράει την
δύναμη της τάσης.
 Προσοχή! Όταν ο ADX δεν δείχνει την κατεύθυνση της τάσης, εάν
είναι ανοδική ή πτωτική αλλά τη δύναμη αυτής.
 Όταν ο ADX έχει χαμηλές τιμές, σημαίνει απλά ότι η τάση είναι πολύ
αδύναμη. Αυτό βέβαια μπορεί να λειτουργήσει ως προάγγελος
αλλαγής της, ιδίως εάν έχει προηγηθεί μια σημαντικής διάρκειας και
ισχύος τάση.

Average Directional Index – (ADX)

Βασικά Στοιχεία Θεμελιώδους και Τεχνικής Ανάλυσης

Βασικά Στοιχεία Θεμελιώδους και Τεχνικής Ανάλυσης

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Destaque

Destaque (20)

Semelhante a Βασικά Στοιχεία Θεμελιώδους και Τεχνικής Ανάλυσης

Semelhante a Βασικά Στοιχεία Θεμελιώδους και Τεχνικής Ανάλυσης (20)

Mais de Panayotis Sofianopoulos

Mais de Panayotis Sofianopoulos (20)

Βασικά Στοιχεία Θεμελιώδους και Τεχνικής Ανάλυσης